Ochrona środowiska to nic innego jak

Transkrypt

1 Eko-logicznie o odpadach medycznych Andrzej Wilk wiceprezes Zarządu Głównego PTTD Ochrona środowiska to nic innego jak ekologiczne postępowanie w celu ochrony natury i przyrody. Każdy przedsiębiorca jest w stanie opowiedzieć kilka słów na temat ochrony środowiska oraz zdefiniować hasła z nią związane w ramach własnej działalności. Nie da się ukryć, że na dzień dzisiejszy świat stoi przed problemem zagospodarowania bardzo szybko zwiększającej się ilości odpadów. Oczywiście nie da się też ukryć, że wytwarzanie odpadów jest nierozerwalnie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej zarówno podczas procesu produkcji, jak i przy świadczeniu usług. Prowadzenie właściwej gospodarki odpadami znacząco ogranicza ilość odpadów deponowanych na składowiskach (rozwiązania proekologiczne, tj. odzysk i recykling). Dynamicznie zmieniające się regulacje prawne w obszarze gospodarki odpada- mi są efektem założeń Dyrektyw Unii Europejskiej, ale spowodowane są także nie do końca jasnymi i konsekwentnymi próbami działań i brakiem dostatecznej wiedzy. W efekcie tego na prowadzących działalność gospodarczą przenoszona jest odpowiedzialność za braki we właściwym systemie gospodarowania odpadami. Odpad, czyli... Odpadem medycznym nazywamy substancję stałą, ciekłą lub gazową powstałą w wyniku szeroko pojętej działalności leczniczej w obiektach lecznictwa zamkniętego, otwartego, w obiektach badawczych, instytutach i klinikach. Trudno doszukać się precyzyjnej definicji terminu: odpady medyczne, w ustawodawstwie polskim i europejskim praktycznie nie występuje i brak precyzyjnego opisu samej istoty odpadu. W ustawie o odpadach mówi się o odpa- 6

2 dach medycznych w sposób następujący: rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny, a także wprowadza definicję odpadów niebezpiecznych. Wytwórca i posiadacz odpadów Wytwórca odpadów Wytwórcą odpadów jest każdy, kogo działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdy, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów. Posiadacz odpadów Posiadaczem odpadów z kolei jest każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna), domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. Podział odpadów Ze względu na charakter i skład wyróżnia się dwa strumienie odpadów, które regulowane są odrębnymi aktami prawnymi: odpady komunalne; odpady wytworzone w sektorze gospodarczym. Odpady komunalne Odpady komunalne powstają zazwyczaj w gospodarstwach domowych i na terenie prowadzonej działalności gospodarczej. Wytwarzane są np. w wyniku spożywania posiłków przez pracowników czy na skutek prac związanych z utrzymywaniem porządku w pomieszczeniach biurowych, magazynowych, zabiegowych bądź usługowych. Wytwarzanie tego rodzaju odpadów wiąże się z przestrzeganiem Ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zgodnie z zapisami tej ustawy należy zawrzeć umowę ze wskazaną przez gminę firmą odbierającą odpady komunalne, a potwierdzenie za odbiór i wywóz odpadów komunalnych (faktury, paragony) należy przechowywać i okazywać na życzenie odpowiednich służb. Dla wytwarzanych odpadów komunalnych nie ma obowiązku prowadzenia ich ewidencji ilościowej. Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym powstają w procesie produkcyjnym i podczas świadczenia usług. Postępowanie z tymi odpadami reguluje Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Wymieniona ustawa dzieli odpady na: niebezpieczne, inne niż niebezpieczne. ASPEKTY PRAWNE 7

3 1. Dyrektywa 75/442/EWG z 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów (Dz.Urz. WE L 194 z ); 2. Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (Dz.U ); 3. Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U ); 4. Rozporządzenie MZ z 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz.U ); 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 września 2001 r. katalog odpadów (Dz.U ); 6. Ustawa z 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpadach (kary finansowe), (Dz.U ). Katalog odpadów Lista odpadów zawarta została w katalogu odpadów, dzieląc je na 20 grup i kilkadziesiąt podgrup. Katalog odpadów jest swoistym spisem, w którym poszczególnym odpadom przypisuje się 6-cyfrowy kod, np odpady z tworzyw sztucznych. Ustawy regulujące problem odpadów Co musimy zapewnić, czemu zapobiec? Zgodnie z przepisami ustawy o odpadach, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić tak, aby: zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczyć ich ilość; zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec powstawaniu odpadów; zapewniać, zgodnie z zasadami ochrony środowiska, unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi. Obowiązki wytwórcy odpadów Wytwórca odpadów jest zobowiązany do: uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg (tzn. 100 kg) rocznie; przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg (tzn. 100 kg) rocznie albo powyżej 5 Mg (tzn. 500 kg) rocznie odpadów innych niż niebezpieczne. Wskazówki i informacje praktyczne Firmy, które wytwarzają odpady, muszą do 15 marca danego roku (za rok ubiegły) przekazać informację o ilości i rodzaju odpadów oraz sposobach ich zagospodarowania właściwemu marszał- 8

4 kowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. W Karcie ewidencji odpadu, którą prowadzi się oddzielnie dla każdego odpadu, podaje się podstawową charakterystykę odpadu, masę, rodzaj oraz kod. Odpady powinny być opisane z uwzględnieniem ich koloru, postaci fizycznej oraz np. zapachu. Kartę przekazania odpadu sporządza posiadacz odpadów (o ile nie jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji), który przekazuje ją specjalistycznej firmie prowadzącej transport odpadów. Posiadacz odpadów i prowadzący transport odpadów jest obowiązany do przechowywania dokumentów przez 5 lat. Przedsiębiorcy, którzy nie przedstawią marszałkowi odpowiednich informacji o odpadach do 15 marca (za rok ubiegły), narażają się na kary finansowe: 1) w wysokości 500 PLN (za brak zbiorczego zestawienia danych) 2) 2000 PLN za nieprzekazanie danych w terminie. Kary mogą być nakładane wielokrotnie, suma kar za dany rok kalendarzowy nie może przekroczyć 10 tys. zł. Klasyfikacja istotna dla technika dentystycznego Zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska w sprawie katalogu odpadów, odpady klasyfikuje się według źródła powstawania. Na co zwrócić uwagę W przypadku tak specyficznej grupy odpadów należy zwrócić uwagę na fakt, czy dany odpad jest niebezpieczny. Nie możemy jednoznacznie stwierdzić, czy przedmiotowe odpady będą odpadami niebezpiecznymi, czy też nie. W związku z powyższym nie można przyporządkować konkretnego kodu odpadu. Obowiązek przyporządkowania konkretnego kodu odpadu należy do wytwórcy odpadów, który ma największą wiedzę o wytwarzanych przez siebie odpadach. W przypadku odpadów, takich jak masy alginatowe, masy z wycisków dwuczęściowych czy masy osłaniające do odlewów, właściwym kodem odpadu będzie (tzn. Inne odpady niż wymienione w lub , Odpady powstające w związku z prowadzeniem działalności w pracowniach protetycznych należy klasyfikować jako: odpady medyczne z grupy 18 odpady medyczne i weterynaryjne, podgrupy jako odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej. (na podstawie informacji uzyskanych z Ministerstwa Środowiska). ASPEKTY PRAWNE 9

5 tzn. Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt, np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady, z wyłączeniem i ). W przypadku mas osłaniających oraz elektrolitu dodatkowo warto rozważyć przyporządkowanie kodu [tzn. Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w lub kod ( )] W przypadku odpadów medycznych należy zwrócić uwagę na właściwość H9 zakaźne: substancje zawierające żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że powodują choroby człowieka lub innych żywych organizmów. Na podstawie opinii o odpadach wytworzonych w pracowniach protetyki dentystycznej, przesłanej i opracowanej przez Ministerstwo Środowiska. Co z magazynowaniem? Lekarze i technicy zobowiązani są do przestrzegania zasad związanych z procedurami dotyczącymi medycznych odpadów niebezpiecznych określonych Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz.U. nr 139, poz. 940). Dla odpadów medycznych wymienionych w ww. rozporządzeniu szczegółowo określono: sposób i maksymalny czas ich magazynowania, wytyczne dotyczące pojemników i worków jednorazowych wykorzystywanych do magazynowania odpadów, sposób ich oznakowania, postępowanie z zapełnionymi workami czy pojemnikami. Jak segregować odpady wskazówki praktyczne Segregujemy odpady medyczne w następujących workach: odpady o kodach worek czerwony, nieprzezroczysty; odpady o kodach worek w innym kolorze niż czerwony i żółty; UWAGA: Magazynowanie odpadów medycznych powinno odbywać się w odpowiedniej temperaturze. Nie powinno się przekraczać maksymalnego czasu magazynowania odpadów określonego rozporządzeniem, z wyszczególnieniem każdego z kodów odpadów. 10

6 Karta ewidencji odpadu Prowadzi się ją oddzielnie dla każdego odpadu Zawiera podstawową charakterystykę odpadu Odpady należy opisać z uwzględnieniem masę koloru rodzaj postaci fizycznej kod zapachu Karta przekazania odpadu Sporządzana jest przez posiadacza odpadów Przekazywana jest specjalistycznej firmie prowadzącej transport odpadów Obowiązkowe oznakowanie worków odpadów medycznych i pojemników kod odpadu adres zamieszkania/ siedziba wytwórcy data zamknięcia ASPEKTY PRAWNE 11

7 odpady o kodach worek żółty; odpady o kodach worek w innym kolorze niż czerwony i żółty. Najczęstsze błędy Podstawowe błędy popełniane w gabinetach lekarskich oraz stomatologicznych i pracowniach protetycznych w gospodarowaniu wytwarzanymi odpadami to: niski poziom wiedzy w tym obszarze; bagatelizowanie problemu związanego z odpadami, w szczególności z odpadami medycznymi; pozbywanie się wszystkich wytworzonych odpadów i traktowanie ich jako odpady komunalne; prowadzenie częściowej segregacji bez uwzględnienia dodatkowych regulacji prawnych, np. ministra zdrowia; brak kompletnej dokumentacji w zakresie przekazywania odpadów, ewidencji oraz sprawozdawczości. Polskie Towarzystwo Techników Dentystycznych, szanując zasady ekologii oraz UWAGA: Dodatkowo należy pamiętać o obowiązkowym oznakowaniu worków i pojemników, podając informację zawierającą: kod odpadu, adres zamieszkania/siedzibę wytwórcy, datę zamknięcia. ochrony środowiska, podejmuje działania mające na celu edukację w kierunku właściwego gospodarowania odpadami, które powstają w pracowniach protetyki dentystycznej. Na spotkania oddziałów PTTD zapraszani są przedstawiciele firm zajmujących się doradztwem i rozwiązywaniem problemów w zakresie gospodarki odpadami. Sprawa traktowana jest poważnie, ponieważ na techników dentystycznych prowadzących działalność gospodarczą została nałożona kolejna odpowiedzialność, tym razem w zakresie gospodarowania odpadami medycznymi. Kontakt: pttdvice2@gmail.com, tel. kom