RAPORT NAJWI KSZYCH POLSKICH TOUROPERATORÓW. Organizator Obroty w roku 2009 Obroty w roku 2008 (w mln z ) (w mln z )

Transkrypt

1 Wiadomości Turystyczne pismo branżowe pracowników turystyki Wydawca: Eurosystem Wawelska 78, ap. 30, Warszawa tel. (022) , Wydanie specjalne 16 czerwca 2010 Touroperatorzy RAPORT 2010 p r o m o c j a Nie spoczywamy na laurach Rozmowa z Semirem Hamoudą, prezesem SUN & FUN HOLIDAYS str. 20 To nie był rok spektakularnych debiutów FINANSE Walutowe strachy na lachy. Eksperci branżowi malowali przyszłość w ponurych barwach. Dziś oswoiliśmy się z ryzykiem kursowym. Strona 13 ROZMOWA Wi kszoêç touropertorów nie chce prognozowaç, jak w najbli szych miesiàcach b dzie wyglàdał rynek turystyczny w Polsce i na Êwiecie. Powodem jest nagromadzenie si zdarzeƒ, których wczeêniej nikt nie mógł przewidzieç. Marek Czajka Rynek touroperatorski jest dziê wyjàtkowo niestabilny i nieprzewidywalny. Przedstawiciele bran y niemal jednym głosem wymieniajà zdarzenia, które odcisn ły na nim swoje pi tno, i to zarówno pozytywne, jak i negatywne. Po pierwszych trzech miesiàcach tego roku zagraniczne wycieczki sprzedawały si wyjàtkowo dobrze. Smoleƒska katastrofa, pył wulkaniczny znad Islandii oraz powodzie w Polsce mocno jednak zweryfikowały optymistyczne nastawienie wielu touroperatorów mówi Piotr Henicz, wiceprezes Itaki. Dodaje, e tegoroczne wyniki bran y przede wszystkim b dà uzale nione od cen paliw oraz kursów walut obcych. JeÊli sytuacja pod tym wzgl dem b dzie w miar stabilna, to rynek mo e wzrosnàç nawet o 10 proc. Mniej optymistycznie obecne zmiany postrzegajà inni touroperatorzy. Oceniamy, i wielkoêç rynku b dzie podobna do zeszłoroczny, gdy z jednej strony ubyło nam troszk czynników negatywnych takich jak kryzys i bardzo słaba złotówka, ale z drugiej strony pojawiło si kilka nowych powodzie, pył wulkaniczny szacuje Grzegorz Baszczyƒski, prezes Rainbow Tours. Nieoczekiwane zdarzenia Cz Êç potencjalnych turystów omija ten kierunek tylko dlatego, e widziało w telewizji zamieszki, które miały miejsce w Atenach. Spadek popytu na wycieczki do Grecji, to w du ej mierze efekt niepotrzebnych obaw, jakie ma wiele osób w zwiàzku z sytuacjà panujàcà w tym kraju. Grecja przyczyniła si równie w ostatnich tygodniach do wzrostu cen walut obcych, co istotnie obni a rentownoêç działalnoêci prowadzonej przez touroperatorów i zwi ksza koszty ponoszone przez turystów, którzy muszà wi cej płaciç za usługi i produkty nabywane za granicà twierdzi Piotr Zawistowski, prezes Triady. Przypuszcza, e po zachwianiu si popytu na zagraniczne woja e, z którym mieliêmy do 10 NAJWI KSZYCH POLSKICH TOUROPERATORÓW Organizator Obroty w roku 2009 Obroty w roku 2008 (w mln z ) (w mln z ) 1. Itaka 720,00 518,41 2. Triada 515,00 555,00 3. TUI Polska 364,50 537,87 4. Neckermann Polska 325,00 360,00 5. Alfa Star 306,97 326,43 6. Rainbow Tours 302,00 314,00 7. Exim Tours 300,00 200,00 8. Sun & Fun Holidays 174,95 243,32 9. PBP Orbis 168,00 257, Ecco Holiday 145,00 150,00 èród o: dane touroperatorów czynienia w kwietniu, bran a o ywi si na wakacje. Jego zdaniem to, jaki b dzie rynek, powinno okazaç si w ciàgu dwóch miesi cy. Póki co mamy zalew ofert typu last minute, co prowadzi do obni ki rentownoêci sprzeda y i zarazem Êwiadczy o zbyt du ej ofercie wystawionej do sprzeda- y przez touroperatorów. Zawistowski nie wie czy zyski w bran- y b dà w tym roku mo liwe. Przede wszystkim przed firmami jest jeszcze ponad połowa roku. poro b dzie zale ało od popytu na ofert zimowà. Dynamiczny lider Jak w trudno przewidywalnej rzeczywistoêci radzà sobie poszczególni touroperatorzy? Mimo niekorzystnych czynników wyst pujàcych na rynku planujemy zwi kszyç tegorocznà sprzeda o mniej wi cej 30 proc. Strona 6 Widzimy duży potencjał w Europie. Przede wszystkim na rynkach Europy Centralnej i Wschodniej twierdzi Gerhard Begher z Dertour. Strona 14 OFERTA Egzotyka na plusie. Touroperatorzy coraz śmielej wkraczają na rynek z droższą ofertą wypoczynku w krajach egzotycznych. Strona 11 SONDA Zapytaliśmy przedstawicieli touroperatorów, czy oferty luksusowe będą miały większą dynamikę sprzedaży. Strona 12 p r o m o c j a Sprzedaje, jak sam przyznaje, marzenia, ale mocno stąpa po ziemi Jego celem jest zwiększenie udziałów rynkowych TUI Poland, aby za kilka lat uplasować firmę na pozycji największego polskiego organizatora podróży. O rynku turystycznym, zmianach w ofercie, nowych produktach i wprowadzanych udogodnieniach rozmawiamy z Markiem Andryszakiem Prezesem Zarządu TUI Poland, który mówi, że choć od dwóch lat kieruje firmą jeszcze nie powiedział ostatniego słowa. str. 10 Polskie Hotele we Włoszech i Bułgarii

2

3 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 PROMOCJA 3

4 4 PROMOCJA Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE

5 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 DODATEK SPECJALNY 5 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE WYDANIE SPECJALNE TOUROPERATORZY RAPORT czerwca 2010 ISSN Redakcja: Marta Jurek, redaktor prowadząca, Gabriela Jatkowska, redaktor wydania Zespół: Monika Gajewska-Okonek, Marzena German, Agata Wołosik-Wysocka, Karolina Felner, Marek Czajka, Joanna Torbé Reklama: Jagoda Walczak (dyrektor), Joanna Markowska, Karolina Tamioła Skład: Studio4you, Iwona Bóta Wydawca: Eurosystem, Jaros aw Âleszyƒski, Warszawa, ul. Wawelska 78, ap. 30, tel. (22) , faks (22) , wt@wiadomosciturystyczne.pl, od redakcji Jeszcze b dzie przepi knie, jeszcze b dzie normalnie... Nawet najwi kszy mistrz grozy nie nakreêliłby takiego scenariusza. Najpierw kryzys skonsumował zyski i wypluł straty w 2009 r. Wyglàdało na to, e rok 2010 zafunduje touroperatorom Êwiatełko w tunelu i organizatorzy ruszà z kopyta do odrabiania strat na poczàtku Gdy wydawało si, e powoli wychodzimy na prostà, jak grom z jasnego nieba dotknàł nas splot nieszcz Êliwych okolicznoêci. Pył wulkaniczny, Grecja, a ostatnio powódê, utopiły nadziej na szybkà odbudow wyników sprzed kryzysu, zwiàzały r ce bran y. Mimo tego touroperatorzy zachowujà spokój. Sytuacja wymusza w koƒcu ostro ne i przemyêlane posuni cia. Najwi ksi na rynku kr cà nosem na last minute i patrzà zalotnie na oferty z najwy szej półki luksus, egzotyk. Nie oznacza to jednak, e klasyka (Egipt) w wydaniu all inclusive zostaje jedynie w odwodzie. Do tego wszyscy zgodnym chórem wznoszà modlitwy o euro, które w wi kszym stopniu ma zabezpieczyç polski rynek przed skutkami wahaƒ kursowych. Odsuwajàc myêl o skutkack krzyzysu na bok, touroperatorzy skoncentrowali si na umacnianiu jakoêci swoich usług i budowaniu wysokiego poziomu oferowanych produktów. I oby tak dalej! LIDER WYŁONIONY Pozycja lidera zobowiàzuje! Gabriela Jatkowska Poziom rekordowej liczby obsłu onych klientów prawie 300 tys. osiàgn liêmy w roku uwa anym za szczególnie ci ki dla bran y turystycznej. Du a poda oferty sprawiła, e był to w dalszym ciàgu rynek Klienta. Niestabilny kurs złotówki spowodował, e niektórzy touroperatorzy mieli problemy z bie àcymi płatnoêciami. Kryzys w gospodarce miał jednak wpływ bardziej na ogólne nastawienie ni na faktycznà sytuacj, czego dowodem jest właênie osiàgni ty przez nas poziom sprzeda y. Wakacje zagraniczne sà i b dà na trwałe wpisane w kalendarz Polaków, którzy majà swoje tradycyjne miejsca na rodzinne wczasy, ulubione kurorty na urlopowe szaleƒstwa i wymarzone trasy wycieczek objazdowych. Nasza recepta na sukces w trudnych warunkach ekonomicznych jest prosta: osiàgni cie maksymalnej konkurencyjnoêci cen przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu produktu, przygotowanie szerokiej i zró nicowanej oferty, a tak e zapewnienie profesjonalnej obsługi zarówno w naszych firmowych salonach, jak i w destynacjach. Piotr Henicz, prezes Biura Podró y Itaka WiadomoÊci Turystyczne to specjalistyczny dwutygodnik bran y turystycznej. Opisujàc WIADOMOŚCI najwa niejsze wydarzenia TURYSTYCZNE turystyczne w Polsce i na Êwiecie, gazeta dostarcza aktualnych i rzetelnych informacji z zakresu organizacji pracy, prawa i marketingu. Redakcja przygotowuje równie specjalne wydania targowe, dodatki regionalne i tematyczne. Prenumerata: Zamówienia na prenumerat przyjmujemy pod tel./faks (22) , prenumerata@2eurosys.pl, Zamówienia realizujà tak e: Ruch, Kolporter, Garmond. Prenumerata standard: automatycznie odnawiana prenumerata, 24 numery w cenie 131 zł, standard edukacja: oferta skierowana do uczniów, studentów i pracowników naukowych, 24 numery w cenie 93 zł (50 proc. upustu) i terminowa: roczna prenumerata w cenie 154 zł POLSKA GOSPODARKA Polska jako jedyna unikn ła recesji Czynnikiem wspierajàcym naszà gospodark było m.in. dynamiczne osłabienie złotego, obserwowane od lipca 2008 do lutego 2009 r. Sprawiło ono, e eksport naszego kraju stał si bardzo atrakcyjny cenowo. Wi ksza cz Êç 2009 r. upłyn ła ju pod znakiem stopniowego umocniania złotego. Tempo w jakim zyskiwał na wartoêci, było ni sze ni pr dkoêç, z jakà wczeêniej si osłabiał. Z tego wzgl du w okresie wakacyjnym ubiegłego roku przyszło nam płaciç wi cej za obce waluty ni w tym samym czasie 2008 r., co przeło yło si na wzrost cen wycieczek. Latem 2010 r. kurs euro wzgl dem złotego nie powinien byç wy szy ni przed rokiem (w okresie pomi dzy lipcem a wrzeêniem kształtował si on w przedziale 4,06-4,40). W dalszej cz Êci bie àcego roku polska waluta powinna powróciç do umocnienia wspierana przez solidne fundamenty rodzimej gospodarki. Stopniowy wzrost wartoêci złotego b dzie prawdopodobnie kontynuowany równie w 2011 r. Element ryzyka tworzy niepewnoêç odnoênie przyszłej sytuacji w strefie euro, która zmaga si obecnie z du- ymi problemami fiskalnymi. Ewentualne zaostrzenie si tych problemów mo e wpłynàç negatywnie równie na polskà walut. Tomasz Regulski, analityk Departament Analiz DM TMS Brokers SA Indeks osób Indeks osób Andryszak Marek... s. 22 Armendowicz Zawadzka Lidia... s. 22 Attia Zouhaier... s. 28 Baklouti Sami... s. 28 Baszczyński Grzegorz s. 1, 13, 22 Begher Gerhard... s. 14 Bektas Ayhan... s. 24 Betlej Andrzej... s. 22 Bielak Barbara... s. 28 Bojar Grzegorz... s. 24 Cetlin Joanna... s. 22 Chahrour Olejniczak Joanna... s. 28 Cholewa Robert... s. 28 Cieszkowska Anna... s. 24 Czapla Tomasz... s. 22 Czorniej Piotr... s. 24 Czpak Michał... s. 15 Darnowski Jacek... s. 28 Dąbrowski Jacek... s. 17 Drąg Adam... s. 28 Dybaś Alina... s. 22 Ellili Mohamed... s. 20 Ferid Nasr... s. 24 Figarska Justyna... s. 22 Furgalski Adrian...s. 13 Gaida Abdelfettah.. s. 20, 24 Glińska Magdalena... s. 20 Głapiak Andrzej... s. 8 Godlewska Agnieszka. s. 26 Górecka Teresa... s. 11, 26 Gruszyński Mieszko... s. 28 Haładus Piotr... s. 11 Hamela... s. 28 Hamouda Hadj Hamdi. s. 24 Hamouda Samir...s. 18, 20, 24 Henicz Piotr...s. 1, 5, 6, 22 Hul Katarzyna... s. 24 Iskander Nassif s. 24 Jankowski Marek s. 20 Jańczuk Mariusz s. 22 Jarmontowicz Anna s. 20 Jeleń Tomasz s. 11 Jeshke Jarosław s. 11, 22 Kaan Ergun s. 8 Karolewski Grzegorz s. 8, 12, 26 Kawka Krzysztof s. 12 Kazimierczak Krzysztof s. 28 Kiedrzyńska Moussa Joanna s. 8 Kociołek Piotr.. s.20, 24, 26 Kosmala Aleksandra... s. 24 Kowalski Wojciech... s. 22 Krawczyński Wiesław.. s. 26 Kurys Bogdan... s. 18 Ladżyńska barbara... s. 26 Larwiński Bartłomiej... s. 11 Lewandowski Piotr... s. 20 Łabędowicz Piotr... s. 18 Łopaciński Krzysztof... s.13 Mamouda Hamdi Hadj s. 24 Mańczak Rafał... s. 22 Marcińczak Karol.. s. 24, 26 Markiewicz Marek... s. 22 Matiaszczcyk Artur. s.11, 26 Matys Krzysztof... s. 8 Mazur Radosław... s. 22 Molak Aneta... s.13 Nassif Iskander Monir Hamdy Bossom... s. 24 Nassif Iskander Monir Hamdy Wael... s. 24 Ochwat Robert... s. 26 Olek Radosław... s. 26 Oleśków Barbara... s. 28 Pałęga Artur... s. 24 Piątek Krzysztof... s. 22 Przybylska Wiesława... s. 28 Puchatka Jakub... s. 22 Rećko Marcin... s. 20 Reder Sadowska Jadwiga... s. 15 Regulski Tomasz... s. 5 Rżysko Tomasz s. 6,12, 20 Shokry Ahmed... s. 8 Sikorski Mirosław... s. 26 Skoczylas Barbara... s. 26 Sławiński Andrzej... s. 28 Soszyński Grzegorz... s. 17 Strojek Małgorzata... s. 26 Strzylak Izabela... s. 22 Strzylak Sylwester... s. 22 Studnicki Andrzej... s.12, 24 Sućko Piotr... s.15 Szagdaj Leszek... s. 22 Szczygłowski Piotr... s. 20 Szydłowska Bartiak Joanna... s.18 Śliwka Miszkiewicz Alicja..... s. 28 Śliwka Magdalena... s. 28 Śliwka Marek... s.12, 28 Śmigielski Janusz... s.18 Świątek Jezry... s. 24 Talarek Remigiusz... s. 22 Truskolaski Maciej... s. 22 Warzybok Wietecha Karolina... s. 24, 26 Wojtasiewicz Dariusz.. s. 22 Wójcik Ryszard... s. 24 Wróbel Michał... s. 22 Wysmyk Sławomir... s. 22 Yourt Coskun... s. 24 Zamysłowska Anna... s. 28 Zarzycka Wioletta... s. 22 Zawistowski Piotr... s. 1, 22 Zghal Slim... s. 26 Zghal Ziad... s. 26 Żak Rafał... s. 22

6 6 DODATEK SPECJALNY Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE cd. ze strony 1 To nie był rok spektakularnych debiutów JeÊli uda si zrealizowaç zało one szacunki, to liczba obsłu onych klientów mo e osiàgnàç poziom 360 tys. osób wobec 280 tys. zanotowanych w 2009 r. uwa a Henicz. Odwa ne prognozy Itaka snuje ju od kilku sezonów. W tym roku dzi ki zwi kszej liczbie obsłu onych klientów zamierza istotnie zbli yç si do magicznej granicy miljona złotych obrotów. Jego osiàgniecie b dzie oznaczało awans do grona najwi kszych firm w kraju. Dla porównania w 2009 r. sprzeda Itaki wyniosła 720 mln zł. Zarzàd do snucia tak optymistycznych prognoz niewàtpliwie zach ciły wyniki I kwartału. Spółka w tym czasie sprzedała swojà ofert za 254 mln zł, co oznacza wzrost o ponad 45 proc. w stosunku do tego samego okresu 2009 r. Do wypracowania miliarda złotych sprzeda y majà przyczyniç si m.in. wydatki na marketing. Jednym z jego głównych celów jest dbałoêç o wizerunek, co powinno zaowocowaç pojawieniem si kolejnych klientów. Itaka przede wszystkim stawia na dalsze umocnienie i tak silnej pozycji w Turcji i Hiszpanii. To w tych dwóch kierunkach osiàgała dotychczas najwi ksze wzrosty. Du e nadzieje wià e te z rosnàcym zainteresowaniem turystów Marokiem. Piotr Zawistowski, prezes Triady: nie staramy się sprzedawać imprez za wszelką cenę, nie chcemy do nich dokładać. Będziemy coraz większy nacisk kładli na poprawę jakości. Obrona wyników Wicelider rynku Triada w tym roku stawia na obron wyników. Co to oznacza? Przede wszystkim nie staramy si sprzedawaç imprez za wszelkà cen, nie chcemy do nich dokładaç. Poza tym b dziemy coraz wi kszy nacisk kładli na popraw jakoêci informuje Zawistowski. Zaznacza, e obecnie klienci oczekujà wy szego standardu usług ni jeszcze kilka lat temu. Za takà ofert chcà wi cej zapłaciç. RoÊnie te rzesza klientów, którzy na pierwszym miejscu stawiajà jakoêç, a dopiero potem cen. W tej sytuacji Triada za jeden ze swoich głównych celów stawia sobie oferowanie wysokiej jako- Êci usług za rozsàdnà cen. Spółka w lutym ubiegłego roku uruchomiła presti owà mark Terra Mare. Oferowane w jej ramach wycieczki obejmujà wyłàcznie segment ekskluzywny. Kampanie telewizyjne Optymistycznie nastawieni do sytuacji na rynku sà przedstawiciele Rainbow Tours. Giełdowa spółka notuje obecnie wzrost sprzeda y na poziomie 22 proc. Jej zarzàd ocenia, e zwy ki pod koniec sezonu mogà mieç mniejszà dynamik. Zapewne wyniosà proc. W efekcie tych działaƒ łódzka spółka planuje w całym 2010 r. osiàgnàç ok. 325 mln zł przychodów. Lepsze wyniki powinno si udaç osiàgnàç m.in. dzi ki nowym spotom reklamowym. Standardowo nasze nakłady marketingowe wynoszà ok. 3 proc. całoêci przychodów, wi c i w tym roku, z racji planowanych wy szych przychodów, wzrósł nieznacznie bud et marketingowy mówi Baszczyƒski. Dodaje, e tegoroczny bud et przeznaczono m.in. na dwie kampanie telewizyjne. Rok temu tylko na jednà. Czołówka bran y Tegoroczna czołówka touroperatorów nie powinna w sposób istotny ró niç si od ubiegłorocznej. Zarzàd Itaki jest przekonany, e w tym roku na pewno nikt nie pozbawi opolskiej spółki pozycji lidera rynku. Jej przedstawiciele nie oczekujà te istotnych roszad na kolejnych pozycjach listy firm o najwi kszych obrotach w bran y. W Polsce rynek touroperatorów jest ju ustabilizowany. Z tego powodu nie oczekuj, aby doszło na nim do wielkich zmian uwa a Henicz. Jego zdaniem w najbli szym czasie nikt nowy nie wejdzie te przebojem do czołówki krajowych touroperatorów. Raczej niezagro ona jest te pozycja wicelidera. Triada z ubiegłorocznymi obrotami przekraczajàcymi 515 mln zł ma du à przewag nad kolejnymi na liêcie firmami z kapitałem zagranicznym, czyli TUI i Neckermannem. Pewne roszady mogà mieç za to miejsce w gronie trzech kolejnych podmiotów. Obroty Alfa Star, Rainbow Tours i Exim Tours oscylowały w ubiegłym roku w przedziale mln zł. Kolejna grupa touroperatorów generuje ju roczne obroty poni ej 200 mln zł, wi c szans na awans do czołowej siódemki w najbli szym czasie raczej nie ma. Chyba e na rynku dojdzie do konsolidacji. RANKING NAJWI KSZYCH TOUROPERATORÓW 2009 Po raz kolejny Wiadomości Turystyczne przygotowały ranking największych touroperatorów w Polsce. Dane zbierane były drogą elektroniczną za pomocą ankiet wypełnianych przez osoby odpowiedzialne za udzielanie informacji finansowych, a następnie podpisywanych przez dyrektorów finansowych, prezesów, menedżerów. W ankietach zadaliśmy pytania dotyczące obrotów w roku Dzięki przedstawionym danym wyselekcjonowaliśmy zdecydowanego lidera, którym okazała się Itaka z rekordowym w tym roku wynikiem 720 mln zł. Zaraz za nią uplasował się lider zeszłoroczny Triada z wynikiem nieco gorszym od zeszłorocznego 515 mln zł. Dobra współpraca z największymi touroperatorami w zakresie wypełniania ankiet, a nastepnie publikowania ich wyników, jest sygnałem transparentności działań i profesjonalizmu branży. Ranking liderów zamieściliśmy na pierwszej stronie, pełne dane na ostatnich stronach naszego raportu. Pełne dane na stronach Liczby Nowi touroperatorzy w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i PoÊredników Turystycznych Mało nowych organizatorów na horyzoncie Rok 2009 odznaczył si zrównowa onà liczbà wpisów podmiotów turystycznych w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i PoÊredników Turystycznych w stosunku do lat ubiegłych. WPolsce w 2009 r. ogółem dokonano 303 wpisów, podczas gdy w 2008 r Wyglàda na to, e 2010 r. nie b dzie gorszy, na koniec maja wskaênik wpisów nowych podmiotów turystycznych wyniósł 212. Dla przykładu w samym województwie mazowieckim styczniu 2008 r. dokonano oêmiu wpisów, by w styczniu 2009 r. dokonaç ich siedmiu. W lutym 2008 r. dokonano wpisów cztery w tym samym miesiàcu 2009 r. tyle samo. W marcu 2008 dziesi ç wpisów, w trzecim miesiàcu 2009 r. zaledwie cztery. Ogółem w roku 2008 dokonano 371, podczas gdy w 2009 r rok w stosunku do 2008 wykazał tendencj spadkowà. W 2008 r., w tym samym województwie dokonano 81 wpisów, podczas gdy w tylko 70. Natomiast na stan z ostatniego dnia maja 2010 mamy ju w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki zarejestrowanych podmiotów turystycznych 212. Trzeba mieç na uwadze, e spoêród tych uczestników nale y wyodr bniç podmioty gospodarcze o statusie spółdzielni, fundacji, czy stowarzyszenia. Dla przykładu w województwie mazowieckim istnieje zarejestrowanych 608 podmiotów gospodarczych (na dzieƒ 31. maja 2010r.), spo- Êród których wyró nimy 13 stowarzyszeƒ, cztery fundacje i dwie spółdzielnie. Wybrani touroperatorzy zarejestrowani na polskim rynku w 2009/2010 r. Bee Free Holidays Pełna nazwa firmy: Bee Free sp. z o.o.; właściciel: Mohamed Ellili adres: ul. Zawojska 34, Warszawa, tel.: faks Strona WWW: osoba odpowiedzialna za kontakt z agentami: dyr. marketingu P. Piotr Łabędowicz rok powstania: 2009 Dertour Pełna nazwa firmy: Dertour Polska sp. z o.o.; właściciel: Dertour Gmbh&Co. KG udziałowiec większościowy; adres: ul. Sabały 58, Warszawa, tel.: , faks , .: biuro@dertour.pl osoba odpowiedzialna za kontakt z agentami: Tomasz Rżysko tel rok powstania: 2009 Lemur Travel Pełna nazwa firmy: Lemur Travel sp. z o.o.; właściciel: Jarosław Mojzych, Lilianna Kasprzak, Roman Maryewski; Zarząd: Jarosław Mojzych, Lilianna Kasprzak, Roman Maryewski; adres: Annopol 3, Warszawa , tel./faks: poczta@lemurtravel.pl Strona WWW: osoba odpowiedzialna za kontakt z agentami: Lilianna Kasprzak rok powstania: 2009 Maroko Travel Nazwa: Maroko Travel sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Turystyczno Handlowe; właściciel: Ibrahim Lamlih; rok założenia: 2010 adres: Mielżyńskiego 18/1, Poznań tel: faks maroko.travel@ marokotravel.pl Strona WWW: osoba odpowiedzialna za kontakt z agentami: Ewa Przystanowicz rok powstania: 2010 Simba Pełna nazwa firmy: Biuro Podróży Simba; właściciel: Krzysztof Czarnuszewski adres: ul. Paderewskiego 40, Kielce, Tel: , faks biuro@simbatravel.pl rok założenia: 2010

7 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 PROMOCJA 7

8 8 DODATEK SPECJALNY Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Destynacje Kierunek skrojony na miar turystyki masowej Egipt taniej sprzedaje, wi cej zarabia WÊród Polaków Egipt od kilku ju lat jest liderem na liêcie najpopularniejszych destynacji. Jednak pewna pogoda czy bogata oferta atrakcji turystycznych nie wystarczyłyby do odniesienia tak spektakularnego sukcesu. Najwa niejsza okazała si korzystna relacja cen do jakoêci. Karolina Felner, Maria Kilijańska Praktycznie nie ma dziê polskiej rodziny, w której choç jeden członek przynajmniej raz w yciu nie byłby w Egipcie. Nie ma lepszego marketingu ni rekomendacja z jego ust mówi Andrzej Glapiak, PR manager Easygo.pl. Od kilku lat Egipt znajduje si wêród najcz - Êciej wybieranych kierunków podró y. Chocia zeszłoroczne wakacje przyniosły spadek zainteresowania tym krajem, utrzymał on pozycj lidera. W 2008 r. zanotowaliêmy ok. 600 tys. turystów odwiedzajàcych nasz kraj. W 2009 r. spadek turystów wahał Ergün Kaan, dyrektor generalny Wezyr Holidays: Kraj faraonów będzie numerem 1 wśród polskich turystów. Powodem tego są atrakcyjne ceny, które touroperatorzy mogą zaproponować w przypadku ofert do tej destynacji si w przedziale proc. mówi Ahmed Shokry, radca ds. turystyki ambasady Egiptu. Jakie sà przyczyny tak du ej popularnoêci tego kierunku? Kierunek dost pny przez cały rok Ju od kilku lat Polacy planujàcy długi majowy weekend za granicà wyjàtkowo cz sto wybierajà Egipt. Według statystyk Easygo.pl i Wakacje.pl, wiosnà Ahmed Shokry, radca ds. turystyki ambasady Egiptu: Wysoki standard zakwaterowania, bogactwo kulturowe oraz szeroki wachlarz rozrywek to nasze największe atuty, które wyróżniają nas spośród innych destynacji 2009 r. podró e do do tego kraju osiàgn ły 36 proc. całej sprzeda- y, w wysokim sezonie letnim 24- proc., a od poczàtku paêdziernika 2009 r. do koƒca marca roku bie àcego a 46 proc. To, e Polacy przybywajà do Egiptu przez okràgły rok, potwierdzajà jednogłoênie organizatorzy wycieczek. Lato w Egipcie to tłumy Polaków. Najmniejszy ruch panuje w miesiàcach od stycznia do kwietnia. Ostatnio jednak Polaków jest coraz wi cej, i to niezale nie od pory roku mówi Joanna Kiedrzyƒska-Moussa, właêcicielka biura podró y Joanna Travel. Tak ogromna popularnoêç tej destynacji to równie efekt zintegrowanej kampanii promocyjnej którà prowadzà ambasady Egiptu w 26 krajach. Hasło Egipt tu wszystko si zaczyna ma na celu wznowienie zainteresowania turystów tym krajem. Strategia na 2010 r. przygotowana jest specjalnie dla rodzin z dzieçmi, ma jednak równie nadaç wizerunkowi kraju wi cej presti u i jakoêci podkreêla Ahmed Shokry. Dobry standard za rozsàdnà cen Egipt to kraj przyst pnych cen i to przyczynia si do jego sukcesu. Wycieczki w promocjach dost pne sà nawet od tysiàca złotych za osob, na siedem dni, w hotelu trzy-, czterogwiazdkowym, z dwoma posiłkami dziennie. Koszt tygodnia sp dzonego w Egipcie jest zatem porównywalny z cenà tygodniowego pobytu nad polskim morzem. Polacy ch tniej wybierajà zagraniczne podró e, a Egipt w zestawieniu ekonomicznym z innymi krajami wypada zazwyczaj korzystnie. Dzieje si tak dlatego, e rozliczenie funta egipskiego na złotówki nast puje poprzez dolary. Wielu turystów wybiera ten kierunek równie dlatego, e w tej cenie trudno jest znaleêç coê innego o porównywalnym standardzie. Bywa, e klienci przychodzà do biura z myêlà o wycieczce do Portugalii, Hiszpanii czy Grecji, a wychodzà z wykupionym wyjazdem do Egiptu tłumaczy Krzysztof Matys przewodnik, BP wakacje hity.pl. Porównujàc zagraniczne kierunki, relacja jakoêci do ceny w przypadku Egiptu jest najkorzystniejsza. Dobry standard za rozsàdnà cen dodaje Grzegorz Karolewski, dyrektor generalny Oasis Tours. Egipt jest te kierunkiem doskonale dopasowanym do potrzeb turystyki masowej. Prawie ka dy znajdzie coê dla siebie przekonuje.

9 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 PROMOCJA 9

10 10 PROMOCJA Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Jeszcze nie powiedzieliśmy ostatniego słowa wywiad z Markiem Andryszakiem, Prezesem Zarządu TUI Poland Prezesem zarządu w TUI Poland jest pan od 2 lat. Jakie ma pan plany biznesowe? Marek Andryszak: Nasze plany biznesowe dotyczące rynku polskiego są jednoznaczne: zwiększenie udziałów rynkowych TUI Poland i zapewnienie polskim klientom beztroskich wakacji, nie rezygnując z dotychczasowego poziomu jakości i bezpieczeństwa, które były i będą wizytówką TUI. Moim celem jest osiągnięcie przez TUI Poland udziałów na rynku polskim na poziomie 25%, a co się z tym wiąże uplasowanie TUI na pozycji największego polskiego organizatora podróży. Przed nami okres 3-5 lat wytężonej pracy ale widzę wyraźną potrzebę, aby nasza firma z produktami, które oferujemy osiągnęła należną sobie pozycję. Poruszył Pan kwestię jakości usług. Po czym pana zdaniem można poznać dobrego, rzetelnego touroperatora? Marek Andryszak: Jakość usług i wiarygodność touroperatorów weryfikują sytuacje kryzysowe, takie jak np.: ostatni wybuch wulkanu na Islandii. W pomocy naszym klientom, którzy utknęli daleko od domu poszliśmy dalej niż wymagała od nas tego ustawa wszyscy otrzymali identyczne świadczenia, jak w czasie swojego planowego urlopu czyli: hotel, wyżywienie i opiekę rezydenta oraz przedłużone ubezpieczenie. Koszty w całości pokryło TUI, choć były one niebagatelne. Czy prowadzenie biznesu turystycznego da się porównać z jakimkolwiek innym? Marek Andryszak: Sprzedaż produktu turystycznego w aspekcie ekonomicznym nie różni się niczym od sprzedaży garnituru. Tyle tylko, że w naszym biurze nie można niczego przymierzyć i przejrzeć się w lustrze my sprzedajemy marzenia o świetnych wakacjach, czasie spędzonym z rodziną. Jednak idea szycia na miarę jest nam bliska. Mamy dobrych projektantów, doskonały materiał i świetnych krawców. Myślę, że przyszłość tego biznesu polega w wyprzedzaniu oczekiwań klientów i dostarczaniu mu produktów, które dadzą nowy wymiar w jego myśleniu o usługach turystycznych. Rok 2009 i początek roku 2010 był dla Państwa okresem licznych zmian? Marek Andryszak: Rzeczywiście udało nam się znacznie obniżyć ceny naszych imprez turystycznych, w niektórych przypadkach nawet o 30 proc. Od sezonu lato 2010 zmieniliśmy także walutę, w jakiej podawane są ceny wycieczek. Obecnie w katalogach TUI i Scan Holiday ceny podawane są złotych polskich, a nie jak w latach ubiegłych w euro. Zaproponowaliśmy też nowy układ katalogów i wprowadziliśmy na rynek polski zupełną nowość TUI Premium. Powiedział pan o zmianie waluty. W tej chwili euro się umacnia. Niektórzy touroperatorzy zapowiedzieli możliwość wprowadzenia dopłat. Marek Andryszak: Niezależnie od sytuacji na rynkach finansowych klienci TUI Poland są odpowiednio zabezpieczeni i mogą bez obaw planować swoje wakacje. Nie wprowadzimy żadnych dopłat związanych z wahaniami kursowymi. Zabezpieczyliśmy się na tę okoliczność wprowadzając kosztowne instrumenty finansowe (rodzaj hedgingu). Jak widać opłacało się Wspomniał pan o katalogu luksusowych podróży? Czy w Polsce w ogóle jest zapotrzebowanie na takie usługi? Marek Andryszak: W Polsce rynek produktów premium rośnie. Tę tendencję zauważyć można nie tylko w turystyce. Szereg ekskluzywnych marek odzieżowych wkracza na nasz rynek, a to znak, że siła nabywcza Polaków rośnie. Wprowadzenie przez nas oferty TUI Premium poprzedzone zostało szeregiem analiz. Zaprezentowaliśmy ją w osobnym katalogu o nazwie Podróże dookoła świata. Znalazły się w nim destynacje obejmujące: Karaiby, Europę, Afrykę, Azję, Ocean Indyjski i Europę. Czyli luksusowe kierunki i luksusowe hotele? Marek Andryszak: Tak, ale to oczywiście nie wszystko. Zadbaliśmy także o wszelkie szczegóły m.in.: wyśmienitą kuchnię oraz rozbudowaną opcję wellness, obejmującą relaksujące zabiegi w SPA lub dostęp do pól golfowych, kortów tenisowych czy klubów fitness. Oferta Premium zawiera również szereg innych benefitów m.in.: prywatny transfer do/z hotelu, zwiększony do 30 kg. limit bagażu oraz bogatsze menu na rejsach liniami Condor, przewodnik książkowy,a także dodatkowe świadczenia i niespodzianki czekające na gości w hotelach. Jak w takim razie zadbać, aby raz pozyskany klient wracał? Marek Andryszak: Słuszne pytanie i zadają je sobie pewnie wszyscy prezesi na świecie. W tym roku TUI i Scan Holiday rozpoczęły pierwszą edycję nowego programu lojalnościowego Klub w podróży. Jest on skierowany do osób, które na przestrzeni czterech ostatnich lat dokonały przynajmniej jednej rezerwacji wycieczki z biurami podróży TUI lub Scan Holiday. To unikalny program, gdzie bonusami są konkretne świadczenia przydatne w podróży. Chcieliśmy uniknąć przysłowiowych już czapeczek, koszulek i flamastrów, które w żaden sposób nie wiążą się z naszą branżą i dawno już przestały być postrzegane jako benefit. Jakiego rodzaju świadczenia ma pan na myśli? Marek Andryszak: Lojalność klientów będzie nagradzana darmowymi wycieczkami fakultatywnymi, przewodnikami Pascal, wstępem do komfortowych saloników Business Longue w większości portów lotniczych, bezpłatnymi miejscami postojowymi na parkingach przy lotnisku, możliwością darmowej rezerwacji miejsca w samolocie, bezkosztową zmianą rezerwacji na 45 dni przed datą planowanego wyjazdu, czy o połowę tańszym ubezpieczeniem, dającym gwarancję niezmienności ceny. Dla osób stale podróżujących z TUI lubscan Holiday przewidzieliśmy także rozszerzenie ubezpieczenia, transfery z lotniska do hotelu czy bezpłatne noclegi w hotelach tranzytowych w przypadku oczekiwania na dalsze połączenie. Dużo się mówi o roszadach przewoźników. Czy na rynku polskim pojawił się ktoś warty zaufania? Marek Andryszak: Rzeczywiście w tym obszarze sporo się dzieje. Od tego sezonu rozpoczęliśmy współpracę z liniami lotniczymi Enter Air polską nowoczesną niskokosztową czarterową linią lotniczą obsługująca loty do najpopularniejszych miejsc wakacyjnych. Dla TUI Poland Enter Air będzie obsługiwać loty z Warszawy i Poznania na takich kierunkach jak: Hurgada (Egipt), Antalia (Turcja), Rodos, Kos i Heraklion (Kreta). W tym roku więcej uwagi poświęcacie też państwo promocji oferty dla rodzin z dziećmi? Marek Andryszak: W tym roku zdecydowaliśmy się sprofilować Scan Holiday jako eksperta od rodzinnych wakacji, oferującego wyjazdy stricte rodzinne. Taką formę wypoczynku oferuje na polskim rynku wyłącznie Scan Holiday. Z perspektywy ostatniego pół roku uważam, że było to dobre posunięcie. Kluby dla dzieci z autorskim programem animacji dla dzieci w języku polskim spotkały się z ogromnym zainteresowaniem. Co wyróżnia ofertę Scan Holiday, bo rodzinne wakacje oferują wszyscy touroperatorzy? Marek Andryszak: Dobieramy specjalne udogodnienia dla dzieci i oferujemy im autorski i unikalny program animacji. Przykładamy szczególną wagę do doboru hoteli odpowiednich do potrzeb najmłodszych zwracając uwagę na takie aspekty jak: pokoje rodzinne w opcji 2+1 lub 2+2, place zabaw gdzie dzieci mogą się nie tylko bawić ale również poznać swoich rówieśników, zjeżdżalnie, położenie blisko plaży, płaski teren - by łatwiej spacerowało się z wózkami i bogaty program animacji, w szczególności zabawy z polskimi animatorami w klubach FanScan. Hotele selekcjonowane są także pod kątem bezpieczeństwa wszystkie spełniają w tym zakresie międzynarodowe normy. Czy to oznacza, że macie państwo jakieś specjalne udogodnienia dla rodzin? Marek Andryszak: Wprowadziliśmy możliwość rezerwacji niestandardowej długości pobytu wakacje 10 i 11 dniowe, bo wiemy jak ważny dla dzieci jest czas aklimatyzacji. Dbamy też o komfort podróży dlatego istnieje możliwość wykupu miejsca w samolocie podczas rezerwacji wakacji. Dzięki temu rodziny mają pewność, że będą razem także w trakcie lotu. Scan Holiday proponuje swoim klientom także organizację wyjazdów dla większych grup w hotelach rodzinnych. W tej opcji na niezapomniane wakacje można wybrać się dużą rodziną lub grupą kilku rodzin. Wiem również, że Scan Holiday nawiązał współpracę z Disneylandem Marek Andryszak: Tak, wyjazdy do paryskiego Disneylandu świetnie uzupełniają naszą ofertę. Wspólnie z Disneyem oferujemy wyjazdy pakietowe dla rodzin z dziećmi, obejmujące kilkudniowe wejściówki do 2 położonych obok siebie parków rozrywki Disneya wraz z pobytem w jednym z 9 hoteli sąsiadujących z parkami. Wydaliśmy też odrębny katalog i zrealizowaliśmy spot reklamowy. W tej chwili do końca sierpnia, wszystkie dzieci do 12 roku życia podróżujące razem z rodzicami nocują i bawią się w paryskim Disneylandzie za darmo. Jedyne koszty, jakie muszą ponieść to cena podróży. Przeloty dla dzieci oferujemy już od 350 pln. To jedyna taka promocja w Europie Środkowo-Wschodniej. Jestem przekonany, że to doskonała oferta i doskonała zabawa polecam ją każdemu. Czego życzyć panu jako prezesowi TUI Poland? Marek Andryszak: Proszę życzyć mnie i mojej firmie spełniania wszystkich zamierzeń o których wspomniałem na początku rozmowy! Wierzę, że jak spotkamy się za 5 lat TUI będzie największym polskim organizatorem podróży, bo jeszcze nie powiedzieliśmy ostatniego słowa!

11 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 DODATEK SPECJALNY 11 Oferty RoÊnie zainteresowanie Polaków dalekimi destynacjami Egzotyka na plusie Choç to stosunkowo niedrogi Egipt znajduje si na szczycie listy najpopularniejszych krajów wakacyjnych, touroperatorzy coraz Êmielej wkraczajà na rynek z dro szà ofertà wypoczynku w krajach egzotycznych. Marzena German Kiedy pogoda w Polsce nie sprzyja wakacyjnej przygodzie, na dalekich Karaibach i w Azji rozpoczyna si sezon wypoczynkowy. Klienci, którzy chcà sp dziç zim nad morzem, szukajà egzotycznych wra eƒ i gwarancji upału. Po raz pierwszy mo na było polecieç bezpoêrednio z Polski do odległych destynacji w 2006 r. WczeÊniej nasi rodacy tak e wypoczywali w Azji czy na Karaibach, musieli jednak korzystaç z czarterów z Niemiec, ewentualnie z Czech albo z przelotów rejsowych. Wiàzało si z to z koniecznoêcià dodatkowej rezerwacji dolotu lub dojazdu do miasta wylotowego i wi kszymi kosztami takich wakacji. Coraz wi ksza liczba klientów W momencie wprowadzenia lotów bezpoêrednich na Karaiby oraz do Azji liczba osób, które chciały wypoczàç w tych egzotycznych miejscach, wzrosła nagle o kilkaset procent. Mniej wi cej od trzech lat liczba turystów wyje d ajàcych do destynacji longhaulowych utrzymuje si na stałym poziomie twierdzi wiceprezes Triady Jarosław Jeschke. Dla przykładu Rainbow Tours zauwa a doêç znaczny wzrost sprzeda y egzotyki. Od kilku lat dalekie kraje stały si ofertà coraz ch tniej kupowanà i coraz bardziej dost pnà dla Polaków. Udział procentowy produktów egzotycznych w całej ich sprzeda y wzrósł w ciàgu ostatnich trzech lat o mniej wi cej 50 proc. z 10 do prawie 14 proc. Cena tak e gra rol Choç klient wybierajàcy si na drugà półkul liczy si z wi kszymi wydatkami ni ten sp dzajàcy wakacje w Europie lub Afryce Północnej, to tak e i on spoglàda na cen wycieczki. WłaÊnie ten czynnik wpływa na popularnoêç takich kierunków jak Kuba, czy Tajlandia. Wa nà kwestià jest równie stosunek jakoêci do ceny. Poza rozpoznawalnà markà kraje te wygrywajà stosunkowo korzystnà EGZOTYCZNE PODRÓ E W 2009 R. 7tys. 13,5 tys. 12 tys. Polaków odwiedziło Dominikanę Polaków odwiedziło Kubę wiz turystycznych wydano do Tajlandii cenà i wysokà jakoêcià usług. Wkładamy du o pracy w to, aby pojawiały si nowe kierunki, ale tak e nowe miejsca i atrakcje na dotychczasowych trasach. JesteÊmy w stałym kontakcie z naszymi turystami, zbieramy opinie i wykorzystujemy te głosy w tworzeniu coraz doskonalszych i ciekawszych propozycji komentuje Teresa Górecka, prezes zarzàdu LogosTour. Inny turysta Bran a zgodna jest co to tego, e klienci sp dzajàcy wakacje w tak odległych zakàtkach Êwiata ró nià si od tych, którzy wybierajà urlop nad Morzem Âródziemnym. Zazwyczaj osoby te wiedzà dobrze, czego mogà spodziewaç si na miejscu, dlatego nie odstraszajà ich takie wydarzenia jak zamieszki w Tajlandii zauwa a Jeschke. Zainteresowanie dalekimi krajami wynika z faktu, e od paru lat Polacy czujà potrzeb wyjechania na wakacje dwa razy do roku. Sà obyci z podró owaniem i poszukujà nowych wra eƒ. Nasi turyêci nie lubià stagnacji, sà ciekawi Êwiata i odkryç dodaje Górecka. To właênie dla tych osób tworzone sà nowe pakiety do jeszcze mało popularnych w Polsce krajów Najnowszymi kierunkami zimowymi 2010/2011 b dà takie kierunki jak: Senegal, Ekwador, Filipiny, Australia, Kostaryka. Zupełnà nowoêcià sà Floryda i Wschód Azerbejd an, Armenia. Hitem nadchodzàcego sezonu sà Bali i Malediwy - wylicza Artur Matiaszczyk z Konsorcjum Polskich Biur Podró y. W naszej specjalizacji, którà jest egzotyka, sezon trwa cały rok podsumowuje Górecka. OPINIA Tomasz Jeleń, wiceprezes CT Poland Zapotrzebowanie na wyjazdy do krajów egzotycznych będzie w Polsce rosło, ponieważ coraz więcej osób chce na wakacjach odkrywać nowe kultury i bogatą historię krajów położonych o tysiące kilometrów od Polski. Spośród kierunków przez nas oferowanych największe zainteresowanie dotyczy wyjazdów do Chin, które są państwem tak ciekawym i różnorodnym, także ze względu na olbrzymią powierzchnię, że wielu klientów wybiera się tam kilkakrotnie. Państwo Środka z pewnością będzie cieszyło się w nadchodzącym sezonie dużym zainteresowaniem Polaków.

12 12 DODATEK SPECJALNY Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Premium Oferta ekskluzywna ulega przewartoêciowaniu TuryÊci wybierajà luksus Loty balonem, rejsy jachtem, przygody na safari słowem: spełnianie niecodziennych zachcianek turystów, to elementy, które odró niajà ofert premium od standardowej. Marzena German Klient z segmentu podró- y luksusowych pragnie byç traktowany szczególnie i otrzymaç od organizatora wartoêç dodatkowà, coê wi cej ni wygodne łó ko w eleganckim hotelu. Standardem jest prywatny transfer do hotelu czy dostarczenie dokumentów podró y do domu. Ofert Premium mo na, przy odpowiednim podejêciu, doêwiadczeniu i kompetencjach, stworzyç w ka dym zakàtku Êwiata tłumaczy Bartłomiej Larwiƒski, prezes Terra Mare. Podobnego zdania jest Piotr Haładus, dyrektor marketingu z TUI Poland. Nasza oferta premium obejmuje: Zjednoczone Emiraty Arabskie, Jamajk, Barbados, jak równie Turcj, Grecj, Egipt czy Tunezj wylicza Haładus. Pró no równie szukaç w ofertach premium hoteli o standardzie ni szym ni cztery gwiazdki; prym wiodà tu obiekty luksusowe oznaczone pi cioma, szeêcioma gwiazdkami. Najnowszy touroperator na polskim rynku oferujàcy tego typu wyjazdy Dertour Polska zach ca z kolei do korzystania z creme de la creme hoteli. Klientów kusi ekskluzywnymi willami na Seszelach czy Mauritiusie Lepszych hoteli ju po prostu nie ma podkreêla Tomasz R ysko, prezes zarzàdu Dertour Polska. Jak si okazuje, luksusowe wakacje rozpoczynajà si jednak na długo przed wyjazdem. Z zało enia ka dy etap kontaktu z biurem ma byç dla klienta doêwiadczeniem luksusu i szczególnego traktowania. Turysta otrzymuje od nas wyjàtkowy serwis sprzeda owy i posprzeda owy potwierdza Larwiƒski. I wymienia: gwarancj niezmiennoêci ceny, ekskluzywny pakiet ubezpieczeniowy czy wysyłk dokumentów podró y do domu. Podobnie jest u innych firm. Do naszej oferty wprowadziliêmy te takie udogodnienia jak mo liwoêç zarezerwowania miejsc w samolocie w momencie zakładania rezerwacji oraz wczasy o niestandardowej długoêci pobytu informuje Piotr Haładus z TUI. By móc skupiç si na spełnianiu niecodziennych wymagaƒ, touroperatorzy tworzà oddzielne submarki, a nawet firmy. Model biznesowy przyj ty przez Terra Mare odpowiada na zapotrzebowanie rynku na produkt luksusowy informuje Larwiƒski. Naszym celem jest specjalizacja i skupienie si wyłàcznie na ofercie premium, a nie robienie tego przy okazji core biznesu Triady wyjaênia prezes Terra Mare. WYJAZD PREMIUM A STANDARDOWA OFERTA Pakiet premium zawiera Dostarczenie dokumentów do domu klienta Kosz owoców w pokoju na powitanie Zakwaterowanie w pokoju o podwyższonym standardzie Prywatny transfer (czasem dodatkowo płatny) Gwarancję niezmienności ceny Poszerzony pakiet ubezpieczeń Podarunek powitalny Pakiet standardowy z pobytem w hotelu pięciogwiazdkowym Odbiór dokumentów na lotnisku Brak Zakwaterowanie w pokoju standardowym Brak Za dodatkową opłatą lub w ramach ograniczonej czasowo promocji Podstawowy pakiet ubezpieczeń brak WT SONDA Czy oferty luksusowe b dà miały najwy szà dynamik sprzeda y? kod kilku sezonów obserwujemy Ta zmiany w preferencjach klientów dotyczàce wyjazdów zagranicznych. Coraz wi kszym zainteresowaniem cieszà si wycieczki z pobytem w hotelach cztero- i pi ciogwazdkowych z doskonałà infrastrukturà wypoczynkowà i opcjà wy ywienia all inclusive lub ultra all inclusive. Wypoczynek w hotelutrzygwiazdkowym to obecnie minimum dla wielu klientów. Od kilku lat roênie systematycznie Êrednia cena wycieczek. Ten trend nie został wyhamowany nawet przez kryzys. Obecnie turyêci raczej zrezygnujà z wyjazdu, ni wybiorà ni szy standard wypoczynku. Preferencje polskich turystów coraz bardziej przypominajà wybory klientów na Zachodzie. Wprowadzenie luksusowej marki wymaga jednak czasu i inwestycji w promocj. Oferta luksusowa pozostanie Nieniszowa i przeznaczona dla wàskiego grona klientów. OczywiÊcie to grono wraz ze wzrostem zamo noêci i aspiracji Polaków b dzie si powi kszaç. W zwiàzku z tym stawiałbym jednak na wzrost segmentu obejmujàcego oferty tworzone na miar, według Êcisłych wytycznych klientów. Sprzyjajà temu zarówno zmiany w ich zachowaniach i potrzebach, mnogoêç i dost pnoêç ró norodnych produktów turystycznych, jak i rozwój technologii informatycznych (systemy rezerwacyjne, platformy sprzeda owe). Liczyç b dzie si dopasowanie oferty do potrzeb i gustów klienta. Czy mo na to robiç lepiej, majàc mo liwoêç zło enia całoêci z szeregu dobrze do siebie dopasowanych elementów? Turystyka luksusowa b dzie Tak najbardziej rozwijajàcà si niszà w bran y turystycznej. Wraz z rozwojem klasy Êredniej w Polsce wzroênie skokowo zapotrzebowanie na usługi turystyczne o bardzo wysokim standardzie. To normalne zjawisko socjologiczne, obserwowane wczeêniej w innych krajach. Uwa am, e okres, w którym dominowała moda na dobry hotel, pla i wakacyjnà bezczynnoêç, b dzie odchodził w zapomnienie. MyÊl, e rynek w Polsce podà y za modami, które ju funkcjonujà aktywne wakacje, ale w bardzo dobrej oprawie logistycznej. JeÊli wi c polowanie w Afryce, to nocleg w ekskluzywnych loggiach, jak intensywny trekking w Himalajach to relaks w parku Chitwan w luksusowych warunkach. Choç zauwa amy rosnàcà ilo- NieÊci zapytaƒ o naszà ofertà luksusowà, to i tak nie sàdz, e wyjazdy typu premium b dà w przyszłoêci dominowały w naszych katalogach. Najwi kszym zainteresowaniem klientów cieszà si produkty oferujàce zakwaterowanie w standardzie trzygwiazdkowym dajàce najlepszà kombinacj wysokiej jako- Êci i dobrej ceny. W ramach tych wła- Ênie ofert klienci spodziewajà si coraz wy szego standardu obejmujàcego bogatsze wy ywienie czy szerszy wachlarz mo liwoêci sp dzenia wolnego czasu. Na takie produkty poło ony te b dzie najwi kszy nacisk. Produkty luksusowe, pomimo spodziewanej wysokiej dynamiki sprzeda y, pozostanà jedynie dopełnieniem oferty. Andrzej Studnicki, prezes PBP Orbis, Warszawa Grzegorz Karolewski, dyrektor generalny Oasis Tours, Warszawa Marek Śliwka, właściciel Logos Travel, Poznań Krzysztof Kawka, członek zarządu Alpetour, Szczecin

13 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 DODATEK SPECJALNY 13 Finanse Wahania walutowe nie wpłynà decydujàco na rynek turystyczny Walutowe strachy na lachy Po Êwiatowym kryzysie, który podminował złotówk, eksperci bran owi malowali przyszłoêç w ponurych barwach. DziÊ oswoiliêmy si ju z ryzykiem kursowym. Kiedy we wrzeêniu 2008 r. upadek giganta bankowoêci inwestycyjnej Lehmann Brothers wstrzàsnàł Êwiatowymi finansami, oberwało si te złotówce. W poczàtku zeszłego roku, w apogeum kryzysu euro kosztowało nawet 4,9 zł. Kolejny cios odrabiajàca straty krajowa waluta zotrzymała na poczàtku wrzeênia, kiedy po rekomendacjach zachodnich banków sugerujàcych sprzeda obligacji paƒstw Êrodkowoeuropejskich kurs euro dobił do 4,22 zł. Potem złotówka zacz ła mozolnie odrabiaç straty, zwłaszcza do dolara, który spadł do ceny poni ej 3 zł. Kiedy w pierwszych miesiàcach tego roku niektórzy analitycy zacz li nieêmiało napomykaç, e ma szanse wróciç do poziomu zbli- onego do złotych lat , na przełomie kwietnia i maja bomb pod europejskà gospodarkà zdetonowali Grecy. Jeszcze 4 maja rano dolar kosztował 2,96 zł, do wieczora zdà- ył podro eç a o 10 gr. Jeszcze gorzej było dwa dni póêniej, kiedy w Grecji rozkr ciły si protesty przeciwko reformom i zapłon ły banki. Inwestorzy wpadli w panik. Poleciała nie tylko złotówka, ale i euro, które osiàgn ło nienotowany od czarnej jesieni 2008 r. kurs 1,25 euro za dolara. Jednak podczas gdy interwencja unijnych ministrów finansów wyhamowała pikujàcy lot wspólnej waluty, złoty nadal si osłabiał. Za dolara trzeba było zapłaciç a 3,34 zł, a za euro 4,23 zł, co oznaczało, e kurs naszej waluty dobił do najgorszych wyników ze szczytu kryzysu 2008/2009. W połowie maja zaczàł powoli piàç si do góry, jednak nadal dolar kosztował ok. 3,3 zł, a kurs euro nieco przekraczał 4 zł. Podwy ek nie b dzie Po ka dym takim załamaniu media podnosiły alarm dla turystyki. Analitycy bankowi, ekonomiêci i sami touroperatorzy przekonywali, e osłabienie złotówki uderzy po kieszeni nie tylko bran, ale te turystów, na których zdesperowane biura, podnoszàc ceny, przerzucà cz Êç swoich strat. Teraz okazuje si, e czarne scenariusze wcale nie muszà si ziêciç, a bran a spokojnie patrzy w przyszłoêç. Prezes Raibow Tours Grzegorz Baszczyƒski pytany, jak długo jego firma mo e wstrzymywaç si ze zmianami cen, czy skoki kursów wymagały negocjacji z zagranicznymi kontrahentami i czy odbiły si na cenach czarterów odpowiada: Na chwil obecnà sytuacja nie budzi naszego niepokoju. W podobnym tonie wypowiada si wiceszefowa specjalizujàcego si w wyjazdach do Francji Lekiera. Wahania złotego nie znalazły odzwierciedlenia w naszych cenach mówi Aneta Molak. Mo na byç sceptycznym wobec deklaracji touroperatorów, doszukujàc si w nich obowiàzkowego PR-owego optymizmu, ale ich opinie potwierdzajà niezale ni obserwatorzy. Prezes Instytutu Turystyki Krzysztof Łopaciƒski tłumaczy, e krótkookresowe czyli takie, jak np. majowe wahania kursów majà wpływ na bra, ale głównie psychologiczny, i odbijajà si raczej na turystyce indywidualnej. Przykładem ubiegłoroczny znaczny spadek zimowych wyjazdów na Słowacj po znacznym wzroêcie kursu euro na przełomie 2008 i 2009 r. Na rynek wyjazdów grupowych wahania kursów walut wpływajà znacznie słabiej uwa a Krzysztof Łopaciƒski. I zauwa a, e w 2009 r. wydatki na podró e z biurami podró y wzrosły o 16,3 proc., mimo e Êredni kurs dolara wzrósł o niemal 30 proc., a euro o 23 proc. Wpływ krótkookresowych wahaƒ kursowych na Êrednie roczne wydatki był niewielki kwituje prezes Instytutu Turystyki. Jego zdaniem ceny walut nie odbijajà si te WAHANIA KURSÓW W WYBRANYCH OKRESACH ,90 euro 4,25 euro 3,95 euro luty 2009 wrzesień maja 2010 na dodatkowych kosztach wyjazdu, czyli wycieczkach fakultatywnych czy biletach wst pu. JeÊli przeanalizujemy wydatki w czasie wyjazdu, nie zaobserwujemy wyraênych zale noêci mi dzy ich poziomem a kursem euro czy dolara podkre- Êla Krzysztof Łopaciƒski. Wszystko jest przewidziane Stoicki spokój touroperatorów ma prócz statystyk jeszcze jednà przyczyn. Wprost nikt o tym nie mówi, ale tajemnicà poliszynela jest, e kalkulujàc ceny katalogowe, organizatorzy turystyki przyjmujà kurs euro i dolara Êrednio o 20 proc. wy szy od bie àcego. Działanie tego mechanizmu potwierdza poêrednio Grzegorz Baszczyƒski. Nasze zało- enia kalkulacyjne uwzgl dniały podobny poziom walutowy, jaki mamy w tej chwili, zatem obecnie nie planujemy podwy- ek cen tłumaczy prezes Rainbow Tours. Dzi ki temu jest z czego schodziç w trudnych czasach. Biura podró y biorà na siebie zmiany kursów. Po prostu wolà zmniejszyç zyski, ni straciç klientów mówi Krzysztof Łopaciƒski. I zauwa a, e przy wzroêcie wartoêci euro lub dolara turysta wyje d ajàcy z biurem i tak traci mniej ni podró ujàcy indywidualnie. Bilety nie odleciały Ostatni powód, dla którego biura nie muszà wykonywaç gwałtownych ruchów cenowych, to struktura ich kosztów i forma współpracy z kontrahentami. Wypracowane przez lata ceny sà na tyle satysfakcjonujàce i korzystne, e nie my- Êlałam o dodatkowych negocjacjach. Jednak sàdz, e w przypadku drastycznego wzrostu kursu euro b d mogła liczyç na zrozumienie i pomoc ze Grzegorz Baszczyński, prezes Rainbow Tours: Nasze założenia kalkulacyjne uwzględniały podobny poziom walutowy, jaki mamy w tej chwili, zatem obecnie nie planujemy podwyżek cen strony moich partnerów. Musz jednak przyznaç, e nie mamy wykupionych lotów czarterowych i w zwiàzku z powy szym na bie àco negocjujemy i ustalamy ceny mówi Aneta Molak. Ta ocena wiceprezes Lekiera pokazuje, gdzie kryje si najwi ksze zagro enie dla touroperatorów nie w kosztach hoteli, gastronomii czy organizatorów lokalnych atrakcji, bo ci jadà z touroperatorami na jednym wózku i dlatego reagujà elastycznie, tylko w cenach przelotów i wpływajàcych na nie opłat lotniskowych. Te zaê na koszt organizacji wycieczek nie wpłyn ły, bo wra liwa na wszelkie gospodarcze zawirowania bran a lotnicza akurat na kryzysy walutowe okazuje si odporna. Wahania kursów nie odbiły si ani na cenach regularnych połàczeƒ, ani na czarterach, nie ubyło te za ich sprawà pasa erów. Analitycy podniecajà si, ale to nie sà du e wahania, które odebrałyby ludziom ch ç do latania. Nie obserwujemy wzrostu cen uêmiecha si Adrian Furgalski, ekspert rynku lotniczego z Zespołu Doradców Gospodarczych TOR. Eksperci podkre- Êlajà, e przewoênicy cz sto nawet nie uwzgl dniajà jak czyni to bran a turystyczna ryzyka walutowego, kalkulujàc ceny biletów. Takie fale przychodzà i odpływajà szybko, podobnie jak w przypadku cen paliw. Chwilowe straty rekompensujà odbicia w drugà stron wyja- Ênia polityk linii lotniczych Adrian Furgalski. Jeszcze b dzie wspaniale Na uspokojenie nastrojów w bran y na pewno wpływajà te korzystne prognozy walutowe. EkonomiÊci uwa ajà, e ostatnie wzrosty kursów sà chwilowe, złotówka jest stabil- Krzysztof Łopaciński, prezes Instytutu Turystyki: Jeśli przeanalizujemy wydatki w czasie wyjazdu, nie zaobserwujemy wyraźnych zależności między ich poziomem a kursem euro czy dolara na, a unijna gospodarka odporna na greckiego wirusa i ataki paniki inwestorów. Bran- a zgadza si z tymi ocenami. Zakładam, e przez okres do jednego miesiàca czeka nas du- a zmiennoêç notowaƒ, natomiast Êrednio- i długoterminowo złoty powróci do stabilnego, lecz powolnego trendu aprecjacyjnego uspokaja Baszczyƒski. Aneta Molak przywołuje zaê konkretne liczby jej zdaniem w okresie wakacji euro nie powinnno byç dro sze ni 4,2 zł. W porównaniu z wczesnà wiosnà, kiedy jego kurs spadł poni ej psychologicznej bariery 4 zł to du o, ale biura podró y i tak Êpià spokojnie. Waluty sà mimo wszystko na doêç rozsàdnym poziomie. Prosz pami taç, e pierwsza połowa 2009 r. to Êrednie kursy eur na poziomie 4,5 4,7 zł. Obecnie mamy tylko 4 zł za 1 eur, wi c nie ma powodów do paniki zauwa a Baszczyƒski. W dodatku zdaniem analityków ma ju byç tylko lepiej najbardziej optymistyczne szacunki mówià, e pod koniec roku euro b dzie kosztowało nie wi cej, ni 3,6-3,7 zł. Eksperci oceniajà, e tak naprawd jedynym zagro eniem dla stabilnoêci cen w turystyce mo e byç wcià niepewna sytuacja przewoêników lotniczych. Sà inne zagro enia ni kursy walut. Po zabójczym dla lotnictwa wulkanie Eyjafjallajökull nadchodzi reforma finansów bogatych paƒstw. Razem z Grecjà do zamro enia płac w bud etówce czy wr cz obni ki emerytur przymierzajà si Francja i Włochy. To uderzy w du à grup klientów linii lotniczych, bo pierwsze, co zrobià ludzie, to zrezygnujà ze zbytków, czyli podró y ostrzega Adrian Furgalski. MAR Adrian Furgalski, ekspert rynku lotniczego z Zespołu Doradców Gospodarczych TOR: To nie są duże wahania, które odebrałyby ludziom chęć do latania. Nie obserwujemy wzrostu cen

14 14 DODATEK SPECJALNY Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Nagrody Medal nie dla ka dego Touroperatorzy wcià doskonalà jakoêç swoich usług. W rozpoznawaniu, kto Êwiadczy najlepsze, pomagajà nagrody przyznawane firmom w ciàgu roku. Jednà z wa niejszych nagród wêród firm, a wi c i organizatorówturystyki,jestbadanieeuropean Trusted Brands. W tegorocznej edycji wzi ło udział respondentów. WÊród bran y turystycznej triumfowały dwa biura Orbis Travel oraz Triada. Pierwsze otrzymało nagrod w postaci Złotego Godła European Trusted Brands, Triada natomiast Kryształowe. Badanie European Trusted Brands po raz pierwszy przeprowadzono w 2001 r. To jedno z najwi kszych badaƒ konsumenckich prowadzonych w Europie. Tegoroczna, dziesiàta edycja była przeprowadzona w 16 krajach europejskich. Uczestnicy zostali ocenieni według kryteriów: jako- Êci, wartoêci w stosunku do ceny, silnego wizerunku oraz zrozumienia potrzeb klienta. GJ Rozmowa Kolejny wielki touroperator wszedł na polski rynek Widzimy du y potencjał w Europie O obecnych i przyszłych trendach sprzeda owych z Gerhardem Begherem dyrektorem generalnym Dertour Austria, odpowiedzialny za m.in. rynki Europy Wschodniej, rozmawia Gabriela Jatkowska. Jesteście jednym z największych touroperatorów w Europie. Właśnie rozszerzacie swoją działalność. Jakie rynki wchodzą w grę? Widzimy du y, niewykorzystany potencjał w Europie. Przede wszystkim na rynkach Europy Centralnej i Wschodniej. Zwłaszcza na rynku polskim bardzo dobrze oceniamy nasze szanse i wià emy z nim ogromne nadzieje. Czy już badaliście nasz rynek? Przy wchodzeniu na nowy rynek trzeba oczywiêcie dokładnie go poznaç, aby móc zaproponowaç właêciwy produkt turtystyczny. Jaki zatem produkt zaproponujecie polskiemu odbiorcy? Oferty all inclusive z pewno- Êcià znajdujà zainteresowanie głównie u klientów, przede wszystkim tych rodzin z dzieçmi. Jednak teraz turyêci ch tniej planujà urlop indywidualnie, zgodnie z własnymi potrzebami i chcà płaciç tylko za to, co rzeczywiêcie skonsumujà. Klient robi się coraz bardziej wybredny? Tak, to sà dostrzegalne trendy na rozwini tych rynkach europejskich, zwłaszcza w grupie bardziej wymagajàcych turystów. Z pewnością wpłynie to też na ofertę. Owszem. W przyszłoêci biznes turystyczny zdominujà podró e indywidualne. Mam tu na myêli wyjazdy przygotowywane wedle oczekiwaƒ klienta, a wi c szyte na miar. Udział takich podró- y w ogólnej liczbie wyjazdów ro- Ênie, a udział tradycyjnych pakietów zmniejsza, si co dla nas, jako liderów rynku w segmencie podró y indywidualnych i modułowych jest bardzo korzystne. Na jakie nowe rynki będziecie wchodzić? Czy Azja to ten kierunek, na który trzeba uważniej spoglądać i planować ekspansję biznesową w tym regionie świata? Chiny b dà z pewnoêcià interesujàcym rynkiem dla turystyki wyjazdowej z tego kraju. Powstaje tylko pytanie ilu z 1,3 mld mieszkaƒców Chin b dzie mogło pozwoliç sobie na zagraniczny urlop. My raczej koncentrujemy si na wysyłaniu turystów z Europy do Chin, a nie odwrotnie, ale w razie potrzeby moglibyêmy przygotowaç produkt na rynek chiƒski. Co jest ofertą przyszłości? Jak ju wspomniałem trend zmierza w kierunku podró y zindywidualizowanych, odpowiednio uatrakcyjnionych o ró norodne Êwiadczenia dodatkowe. TuryÊci chcà indywidualnie prze- ywaç swojà podró tak, jak lubià, a nie tak, jak nakazuje narzucony program wycieczki. Zauwa- alny jest równie silny trend w kierunku podró y luksusowych. Gerhard Begher ur , Związany z branżą turystyczną od 1984 roku do dziś Dyrektor Generalny Dertour Austria (firmy zaliczanej do grona największych touroperatorów w Niemczech i Austrii). Odpowiedzialny za rynki: austriacki, włoski, szwajcarski oraz rynki Europy Wschodniej. Od maja 2009 roku także wiceprezes ds sprzedaży międzynarodowej Dertour z siedzibą we Frankfurcie nad Menem.

15 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 DODATEK SPECJALNY 15 Reklamacje Istnieje stała grupa turystów regularnie narzekajàcych Klienci skar yli si coraz ch tniej Jaszczurki w hotelu, niemiły rezydent, brudna pla a, martwe ryby w morzu lista za aleƒ jest bardzo bogatym spisem. Kilka powodów narzekaƒ powtarza si jednak wyjàtkowo cz sto. Monika Gajewska-Okonek Powracajàcy z wakacji rozczarowani urlopowicze sà dla touroperatorów prawdziwà bolàczkà. Składane reklamacje cz sto uderzajà w dobry wizerunek firmy i nara ajà jà na dodatkowe koszty. Tymczasem organizatorzy wyjazdów niech tnie chcà rozmawiaç na temat ilo- Êci i przyczyn skarg turystów. Póêny Gomułka, wczesny Gierek i iluzja profesjonalizmu Na szczycie listy skarg klientów biur podró y figurujà złe warunki hotelowe. Według badaƒ portalu Trivago a 80 proc. turystów nieprzyjemnie wspomina hotele, w których si zatrzymali. GoÊcie skar à si przede wszystkim na zły opis poło enia i wyposa enia hotelu. Cz stym niedopatrzeniem jest równie niedostateczna czystoêç pokoi. Jadwiga Reder-Sadowska, miejski rzecznik konsumentów w Jeleniej Górze: Skargi dotyczą najczęściej jakości usług, niższego standardu hotelu, braku obiecanych połączeń busikiem do plaży i jej usytuowania. NA CO SKAR Ñ SI TURYÂCI? zdjęcia pokoi hotelowych zawarte w katalogach nie odzwierciedlają rzeczywistości plaża ma być blisko ale są utrudnienia w dotarciu do niej brak opieki ze strony rezydenta, który znika w najmniej odpowiednim momencie wielogodzinne opóźnienia lotów i brak opieki w tej sytuacji ze strony touroperatora Jednak zdarza si to na szcz Êcie coraz rzadziej mówi Jadwiga Reder-Sadowska, miejska rzecznik konsumentów w Jeleniej Górze. Problem z pokojami hotelowymi zaczyna si ju na poziomie ich oznakowania. Brak czytelnego systemu klasyfikacji obiektów w UE daje wi kszà swobod działania nieuczciwej konkurencji oraz dezorientuje konsumenta. Niestety, cz sto oznaczenie hotelu czterema gwiazdkami nie oddaje rzeczywistej jakoêci usług, które na tym poziomie sà oczekiwane. NieÊcisłoÊci dotyczà niejasnej klasyfikacji (np. hotele budowane 20 lat temu podlegały innym standardom), braku ujednolicenia oznaczeƒ (np. w Grecji do niedawno zamiast gwiazdek obowiàzywały oznaczenia literowe) czy niedookreêlenia, co wchodzi w zakres obsługi na danym poziomie (np. w Belgii czy Austrii Êniadania nie sà wliczane w cen noclegu). Wszystko to powoduje zam t informacyjny, ale te wzrost nieuczciwych praktyk konsumenckich. Na drugim miejscu listy skarg turystów plasuje si niekompetentny rezydent. Osoba, która miała si nami opiekowaç, była ciàgle nieosiàgalna. Najwi kszy problem pojawił si, gdy skr ciłam nog w czasie zwiedzania miasta. Nie znam j zyka obcego i nie wiedziałam, do kogo mam si zwróciç o pomoc mówi Maja Wesołowska, rozczarowana turystka, która wróciła z wakacji w Hiszpanii. Rezydenci, jak podkreêlajà turyêci, cz sto nie majà odpowiednich kompetencji, co nie pozwala im nale ycie wywiàzywaç si z obowiàzków. Klienci biur narzekajà równie na złà znajomoêç j zyka obcego czy lekcewa enie wczasowiczów. Innym cz stym powodem reklamacji jest zła organizacja imprez turystycznych jak np. niestaranne prowadzenie dodatkowych atrakcji lokalnego wieczoru czy kolacji na pla y. Prawdziwym utrapieniem zarówno turystów, jak i organizatorów wycieczek sà opóênienia lotów. Koczowałem 12 godzin na polskim lotnisku, przez co miałem skrócony urlop. B d walczyç o rekompensat u touroperatora mówi Krystian Sobczyƒski, turysta powracajàcy z urlopu w Tunezji. Lista skarg i za aleƒ turystów powi ksza si niekiedy o iêcie absurdalne za alenia, jak choçby: zbyt du a liczba Arabów, p kajàca płytka na Êcianie czy opady deszczu. Zdarzajà si sytuacje, gdy klienci biur doszukujà si nieprawidłowoêci tylko po to, by uzyskaç np. obni enie kosztów wycieczki, czy dodatkowe gratisy. Jest stała grupa klientów, którzy sà zawsze niezadowoleni i regularnie skar à si na pozorne niedogodnoêci. Bardzo cz sto sà to osoby, którym kieszonkowe skoƒczyło si przed ukoƒczeniem wycieczki mówi Piotr Suçko, prezes zarzàdu biura podró y Funclub. Niekiedy media dodatkowo podgrzewajà atmosfer wokół niedopatrzeƒ organizatorów wycieczek, a mniej uczciwi turyêci próbujà na tym zarobiç, niesłusznie domagajàc si zwrotu kosztów. Z czym do kogo Do rzeczników konsumentów bezustannie napływajà liczne za alenia klientów biur. Miejski rzecznik konsumentów we Wrocławiu otrzymuje w ciàgu roku ok skarg. Do UOKiK w zeszłym roku trafiło a 137 wniosków o wpisanie do wykazu klauzul niedozwolonych. Zawiedzeni klienci biur podró y udajà si równie do placówek Polskiej Izby Turystycznej, urz dów marszałkowskich, Sanepidu, Urz du Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Stowarzyszenia Konsumentów Polskich. Lista skarg wsz dzie jest podobna. Najcz stsze problemy, jakie wyst pujà w Stowarzyszeniu Konsumentów Polskich, to: inny standard hotelu, niewłaêciwa lokalizacja hotelu, mniej posiłków i podnoszenie ceny wycieczki mówi Michał Czpak, prawnik konsultant ze Stowarzyszenia Konsumentów Polskich. W sposób niepozostawiajàcy wàtpliwoêci spraw reklamacji rozwiàzuje si w Niemczech. Przy oszacowaniu szkody mo na posiłkowaç si tzw. kartà frankfurckà. Dokument ten okreêla, jakiej konkretnie wielkoêci odszkodowania mo e domagaç si klient w przypadku, gdy biuro podró y nie wywià e si z wcze- Êniejszych ustaleƒ. Karta frankfurcka chocia nie ma mocy prawnej w Niemczech jest powszechnie u ywana.

16 16 PROMOCJA Touroperatorzy 2010

17 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 DODATEK SPECJALNY 17 Ekonomia Przyj cie euro jest po àdane, ale nie oznacza samych korzyêci Modlitwa o euro Chocia europejska waluta za sprawà greckiego kryzysu i problemów bud etowych całej grupy PIGS (czyli Portugalii, Włoch, Grecji i Hiszpanii) prze ywa trudne chwile, nie ma od niej odwrotu. Najpóêniej za 10 lat euro zastàpi w naszych portfelach złotówk. Co ta walutowa rewolucja oznacza dla polskiej bran y turystycznej? Mała stabilizacja Zamiana złotówki na euro oznacza spadek stóp procentowych i sprzyjajàcà konsumentom przejrzystoêç cen, minimalizacj kosztów obsługi kredytów, eliminacj ryzyka walutowego, a przy okazji usuwa Polsk z celownika wielkich spekulantów finansowych zarabiajàcych na destabilizacji małych narodowych walut. To korzyêci dla całej gospodarki. Touroperatorzy sà równie przychylnie nastawieni do wspólnej waluty co montownie telewizorów, eksporterzy nabiału lub kredytobiorcy. Ten entuzjazm ma proste wytłumaczenie a 70 proc. ceny wyjazdu, jakà płaci klient, to element dewizowy, czyli koszty transportu, hoteli czy wy ywienia. Trafne oszacowanie kursów walut w perspektywie roku, dwóch jest kluczowe przy konstruowaniu oferty przez touroperatorów. W czasach prosperity czy choçby stabilizacji ryzyko pomyłki jest niewielkie, jednak kiedy nadchodzi kryzys, ka dy nieuwzgl dniony grosz w kursie złotego przekłada si na idàcy w miliony spadek zysku lub wr cz straty. W dodatku nie musi to byç od razu kataklizm obejmujàcy cały Êwiat i wszystkie gał zie gospodarki. Wystarczy nagły wzrost cen paliw, spekulacyjny atak na rynku walut czy zmiana wyceny obligacji któregoê z paƒstw Eurolandu, by przez dzieƒ, dwa kursy wariowały a takie zawirowania zdarzajà si nawet kilka razy w roku, i to niezale nie od globalnej koniunktury. Budowa katalogu to loteria. Euro wyeliminuje najgorszà dla biznesu niepewnoêç. Co prawda po zastàpieniu złotówki przez euro element ryzyka zostanie, ale b dzie znacznie zredukowany. W czym rzecz? Kiedy w telewizyjnych programach informacyjnych mówi si o kursach walut, patrzy si na stosunek naszej waluty do euro i do dolara jak na osobne zjawiska. Tymczasem w bran y turystycznej to naczynia połàczone. Touroperatorzy muszà braç pod uwag kurs euro złotówka, złotówka dolar i euro dolar. Po wprowadzeniu euro zostanie tylko znacznie łatwiejsze do oszacowania ryzyko wahaƒ euro i dolara. Nie zapłaczà po złotówce Modlitwy o euro zanoszà zgodnie biura zajmujàce si turystykà wyjazdowà. A co z przyjazdówkà? Wspólna waluta oznacza, e zniknie jeden z głównych atutów Polski, czyli ni sze ni w strefie euro zwłaszcza w przypadku słabej złotówki koszty pobytu i ceny. Okazuje si jednak, e i przyjazdówka wolałaby unijny pieniàdz od rodzimej waluty. Euro to błogosławieƒstwo mówi stanowczo Grzegorz Soszyƒski, prezes krakowskiego Jan-Polu. W czym rzecz? Otó, jak tłumaczà biura turystyki przyjazdowej, ni sze ceny paliw, hoteli, biletów do muzeów i innych atrakcji turystycznych czy ywnoêci to ju przeszłoêç. Dzisiaj sà one zbli one do zachodnioeuropejskich, mało tego w nie tak dawnych czasach mocnej złotówki weekend w Berlinie był taƒszy ni w Warszawie. Najcz stsze nagłe wahania kursu to zjawisko chwilowe, które na ceny nie wpływa. W ciàgu dwóch, trzech dni nast puje skok o 20 proc., a potem wszystko wraca do normy tłumaczy Grzegorz Soszyƒski. Co innego powa niejsze, długoterminowe zmiany kursów. To właênie za ich sprawà argumenty za przyjazdówki brzmià tak samo jak wielkich touroperatorów. Stały kurs ułatwi nam ycie, bo biura przyjazdowe kalkulujà ceny na dwa, trzy lata do przodu. Przyjmujàc, e euro b dzie kosztowało 4 zł, a kurs spadnie do 3,2 dostajemy za nie mniej złotówek. Przy dro szym euro nasz kraj mo e si okazaç za drogi na wycieczki do Polski przekonuje Grzegorz Soszyƒski. Prezes Jan-Polu zwraca uwag na jeszcze jeden aspekt braku euro, który dotyka wyłàcznie przyjazdówk. W niepewnych czasach zabezpieczeniem przed ryzykiem kursowym sà zawy ane cenniki (hoteli, przewoêników, restauracji), a wtedy okazuje si, e wycieczka do Polski staje si nieatrakcyjna. Za sprawà tego mechanizmu cierpi cała gospodarka, tracà nie tylko biura obsługujàce cudzoziemców, ale cały sektor MICE. Podwy ek nie b dzie Przyj cie euro nie oznacza samych korzyêci. DoÊwiadczenie Słowaków, którzy po jego wprowadzeniu odkryli, e ich wydatki na ywnoêç czy usługi wzrosły o kilka procent, pokazuje, e wymiana waluty jest dla przedsi biorców znakomitym pretekstem do lekkiej podwy ki wszystkich cen. Takiego scenariusza obawiajà si i komentujàcy kwesti euro w mediach analitycy, i sami konsumenci. Czy czarne scenariusze sprawdzà si, mo na tylko gdybaç, jednak w przypadku turystyki mo na mieç pewnoêç, e ceny w katalogach na rok 2015 czyli hipotetycznà dat przyj cia euro nie zwy kujà. MAR CZYNNIKI WPŁYWAJÑCE NA CEN OFERTY 70 proc. 20 proc. ceny wyjazdu to element dewizowy OPINIA poziom krótkotrwałych wahań kursów które nie wpływają na kalkulację cen Jacek Dąbrowski, dyrektor ds. finansów i relacji inwestorskich w Triada SA Liczymy na euro jak każdy touroperator. Wahania walutowe to główne ryzyko w tej branży. Nie obawiamy się wzrostu cen ani idącego za tym odpływu klientów. Przy kalkulowaniu cen wycieczek i tak główną rolę gra czynnik dewizowy, więc tu nic się nie zmieni. Kurs wymiany może wpłynąć tylko na 30 proc. ceny związane z krajową walutą, a to znikoma różnica.

18 18 DODATEK SPECJALNY Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Trendy Za pomocà stron internetowych najlepiej sprzedaje si oferta masowa Na Bentleya w sieci musimy poczekaç Polacy coraz ch tniej kupujà wycieczki przez internet, jednak oferta luksusowa pozostaje ciàgle domenà sprzeda y tradycyjnej. Agata Wołosik Wysocka ZSprzeda elektroniczna z ka dym rokiem staje si coraz wa niejszym kanałem dystrybucji produktu turystycznego. Obecnie 45 proc. naszej oferty sprzedajemy przez internet mówi Joanna Szydłowska-Bartniak, kierownik działu sprzeda y i marketingu w Trade & Travel Company. W ciàgu ostatnich lat nastàpił wzrost o 10 proc. Ponadto wyraênie widaç, e roênie znaczenie sprzeda y elektronicznej na polskim rynku turystycznym dodaje. O wzrostach, chocia nie tak du ych, mówià równie inni touroperatorzy. Zakupy całego rynku dokonywane przez internet oceniam na 25 proc. mówi Bogdan Kurys, dyrektor działu turystyki Sind- Bogdan Kurys, dyrektor działu turystyki Sindbada: Zawsze znajdzie się grupa ludzi, którzy będą chcieli przyjść do biura i porozmawiać z panią Kasią Joanna Szydłowska-Bartniak, kierownik działu sprzedaży w Trade & Travel: Wyraźnie widać, że rośnie znaczenie sprzedaży elektronicznej bad. U nas jest to wielkoêç rz du 20 proc. z 6-procentowym wzrostem w porównaniu do poprzedniego roku dodaje. Tendencj zwy kowà odnotowało równie Sun & Fun. Handel elektroniczny stale roênie, ale jest mniejszy od tradycyjnego i wynosi ok. 14 proc. mówi Samir Hamouda, właêciciel i prezes Sun & Fun Holidays. Janusz Âmigielski, członek zarzàdu Grecos, dodaje: Sprzeda przez internet w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosła o ok proc. Janusz Śmigielski, członek zarządu Grecos: Sprzedaż przez internet w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosła o mniej więcej proc. Tanio przez internet Wraz ze zmieniajàcà si strukturà form dystrybucji produktu turystycznego podà a równie inna tendencja. Produkt, który w du ej mierze sprzedaje si tà drogà, to produkt tani, łatwo dost pny. W internecie sprzedajà si głównie wycieczki niedrogie, z oferty last minute. Klienci szybko podejmujà decyzj i nie zastanawiajà si zbyt długo wyjaênia Piotr Łab dowicz, dyrektor marketingu Bee Free. Zdaniem Bogdana Kurysa z Sindbada internet zdecydowanie b dzie nale ał do sprzeda y kierunków popularnych, o zasi gu masowym, kierunki mniej znane i popularne pozostanà w sprzeda y tradycyjnej. Po luksus tylko osobiêcie Osoby kupujàce drogie wycieczki chcà dokładnie zapoznaç si z ofertà proponowanà przez organizatora turystyki. Istotnà rol odgrywa tutaj czynnik ludzki, mo liwoêç bezpo- Êredniej rozmowy i rozwa enia kilku mo liwoêci bez długotrwałego przeglàdania oferty na stronie internetowej. Wydanie kilku albo nawet kilkudziesi ciu tysi cy złotych na wakacje rzadko opiera si o zakup elektroniczny i jest to zwiàzane przede wszystkim z poczuciem bezpieczeƒstwa, ÊwiadomoÊcià tego, komu i jak wpłaca si pieniàdze. Znika pewna anonimowoêç tłumaczy zjawisko Kurys. Internet pomimo swojej ekspansywno- Êci z pewnoêcià nie wyeliminuje sprzeda y tradycyjnej. Oceniam, e nasycenie rynku nastàpi, kiedy sprzeda przez internet w długofalowej perspektywie osiàgnie 60 proc. mówi Kurys. Zawsze znajdzie si grupa ludzi, którzy b dà chcieli przyjêç do biura i porozmawiaç z panià Kasià dodaje.

19 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Touroperatorzy 2010 DODATEK SPECJALNY 19 Ustawa Przedstawiamy nowe przepisy, które wejdà w ycie po wakacjach Zmiany o których musisz wiedzieç Marszałek Bronisław Komorowski podpisał nowelizacj ustawy o usługach turystycznych. Z propozycji wybrano i przedstawiono zmiany najwa niejsze dla touroperatorów. Joanna Torbé Zgodnie z nowo uchwalonà ustawà przedsi biorca wykonujàcy działalnoêç gospodarczà w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz poêredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o Êwiadczenie usług turystycznych, na wypadek swojej niewypłacalnoêci b dzie musiał zapewniç klientom: pokrycie kosztów powrotu z imprezy turystycznej do miejsca wyjazdu lub planowanego powrotu z imprezy turystycznej (gdy organizator turystyki lub poêrednik turystyczny wbrew obowiàzkowi nie zapewnia tego powrotu), zwrot wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprez turystycznà, gdy nie zostanie ona zrealizowana, lub zwrot cz Êci wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprez turystycznà, odpowiadajàcà cz Êci imprezy turystycznej, która nie zostanie zrealizowana (z przyczyn dotyczàcych organizatora turystyki lub poêrednika turystycznego oraz osób, które działajà w ich imieniu). Przepis wprowadzajàcy zabezpieczenia dla biur podró y nale- y interpretowaç zgodnie z dyrektywà 90/314, która dotyczy zorganizowanych podró y, wakacji i wycieczek. Zgodnie z nià organizator czy sprzedawca musi zapewniç taki dowód zabezpieczenia, który w przypadku jego niewypłacalnoêci umo liwi zwrot wniesionych wpłat lub pokrycie kosztów powrotu do kraju. Zgodnie z orzecznictwem ETS chodzi o pełne zaspokojenie roszczeƒ turystów. Oprócz tradycyjnej umowy gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia na rzecz klientów pojawi si mo liwoêç przyjmowania wpłat klientów na rachunek powierniczy. Ta mo liwoêç b dzie jednak dotyczyła tylko organizatorów wykonujàcych usługi turystyczne jedynie na terenie kraju. Warto te pami taç, e dotychczas dowód ubezpieczenia trzeba było przedstawiç przed upływem obowiàzywania poprzedniej umowy. Po wejêciu w ycie nowelizacji trzeba b dzie to zrobiç nie póêniej ni 14 dni przed upływem terminu obowiàzywania umowy poprzedniej. Ka dy mo e zało yç biuro Dotychczas, aby zało yç działalnoêç w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz poêrednictwa w zawieraniu umów o Êwiadczenie usług turystycznych, trzeba było spełniç wymogi zwiàzane z posiadaniem odpowiedniego wykształcenia oraz wskazanym w ustawie praktycznym sta em w obsłudze turystów. Preferowane było przy tym wykształcenie wy sze z zakresu turystyki i rekreacji, prawa, ekonomii lub zarzàdzania i marketingu. Uzasadnieniem dla takiej regulacji była koniecznoêç zapewnienia profesjonalizmu przy Êwiadczeniu tego typu usług. Zgodnie z nowelizacjà biuro podró y b dzie mógł zało yç ka dy; nie ma ju obowiàzku posiadania wykształcenia kierunkowego. Zniknie równie wymaganie niekarnoêci za przest pstwa przeciwko zdrowiu i yciu, wiarygodnoêci dokumentów, mieniu oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu wobec kierowania działalnoêcià przedsi biorstwa oraz działalnoêcià jego jednostek organizacyjnych samodzielnie dokonujàcych czynnoêci prawnych. Zdaniem ustawodawcy dotychczasowa praktyka stosowania przepisów ustawy nie wskazuje, aby brak formalnych kwalifikacji był przyczynà zdarzeƒ zagra ajàcych interesom klientów Zawieszenie działalnoêci Ka dy przedsi biorca na podstawie regulacji ustawy o swobodzie działalnoêci gospodarczej mo e zawiesiç wykonywanie działalnoêci na okres do 24 miesi cy. Mo liwoêç taka istnieje od 2008 r. Poniewa jednak przepisy te sà doêç ogólne i dotyczà ogółu przedsi biorców, do ustawy o usługach turystycznych wprowadzono przepis, który uzupełnia regulacje odnoênie organizatorów turystyki. Touroperator, który b dzie chciał zawiesiç działalnoêç, powinien stosowaç przepisy zarówno jednej, jak i drugiej ustawy. Reklamacje W zakresie reklamacji zmianie ulegnà trzy przepisy dotychczasowej ustawy art. 14 ust. 2 pkt 8, art. 16b oraz art. 20 ust 3-6. Utrzymana zostanie zasada zgodnie z którà to umowa z klientem okreêla szczegółowo sposób zgłaszania reklamacji, ale w tworzeniu umownych zapisów pojawi si wi cej ograniczeƒ. Przede wszystkim w nowelizacji sprecyzowano, i klient b dzie miał 30 dni od dnia zakoƒczenia imprezy, by zło yç reklamacj. WczeÊniej, bo w trakcie imprezy, powinien zawiadomiç o uchybieniach wykonawc usługi oraz organizatora turystyki. Trzeba jednak wiedzieç, e nawet jeêli klient nie zło y zawiadomienia o uchybieniach w czasie trwania imprezy, b dzie mógł wnieêç po zakoƒczeniu imprezy reklamacj. Po wejêciu w ycie nowych przepisów reklamacja b dzie musiała zawieraç wskazanie uchybienia w sposobie wykonania umowy oraz wskazywaç àdanie klienta. Choç nowe przepisy wyraênie tego nie stanowià, niedochowanie tego obowiàzku powinno skutkowaç zwróceniem si do klienta o uzupełnienie reklamacji. Dopiero od momentu takiego uzupełniania powinien biec termin na jej rozpatrzenie zgodnie z art. 16b ust. 5, który stanowi, e termin 30 dniowy na rozpatrzenie reklamacji dotyczy tych reklamacji, które spełniajà dwa wy ej wymienione wymogi. Zmienià si tak e zadania pilotów wycieczki zwiàzane z reklamacjà, bowiem ustawowo b dà oni zwolnieni od ich przyjmowania. ZAWIESZENIE DZIAŁALNOÂCI PRZEZ TOUROPERATORA Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. Zgłaszanie informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej regulują przepisy KRS. Art. 14a ust. 4 wskazuje, jakie czynności może podejmować przedsiębiorca, który zawiesił działalność gospodarczą, stanowiąc m.in., że ma prawo regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia działalności Ustawa o usługach turystycznych Ustawa wprowadza zasadę, zgodnie z którą przedsiębiorca może zawiesić działalność na okres krótszy niż 24 miesiące i następnie złożyć wniosek o przedłużenie zawieszenia łącznie do 24 miesięcy. Zmiana ułatwi touroperatorom zawieszenie działalności w sytuacji, kiedy nie potrafią oszacować, na jaki dokładnie okres powinni dokonać zawieszenia. O zawieszeniu lub wznowieniu wykonywania działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego oraz o przedłużeniu zawieszenia przedsiębiorca musi zawiadomić pisemnie organ prowadzący rejestr działalności regulowanej w terminie siedem dni od dnia zawieszenia, przedłużenia zawieszenia lub wznowienia wykonywania działalności. Brak zawiadomienia będzie wykroczeniem. Nowelizacja precyzuje, że zawieszenie przez przedsiębiorcę wykonywania działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego nie zwalnia przedsiębiorcy z obowiązku wywiązania się z umów zawartych z klientami w okresie przed zawieszeniem działalności. W okresie zawieszenia wykonywania działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego przedsiębiorcy nie trzeba posiadać zabezpieczenia finansowego na rzecz klientów. Piloci i przewodnicy Jedne z istotniejszych zmian dotyczà pilotów oraz przewodników turystycznych. Po pierwsze, pojawià si nowe definicje. W definicji przewodnika turystycznego wprowadzony został element dotyczàcy sprawowania opieki nad klientami. Definicj pilota wycieczek uzupełniono o obowiàzek przekazywania podstawowych informacji dotyczàcych odwiedzanego kraju i miejsca. Dodatkowo, do tej pory przewodnicy turystyczni mogli otrzymaç uprawnienia przewodników górskich, przewodników miejskich i przewodników terenowych. Wraz z nowelizacjà pojawi si instytucja mi dzynarodowych przewodników wysokogórskich bez ograniczeƒ terytorialnych. Uprawnienia takich przewodników obejmà prowadzenie i szkolenie turystów podczas wyjêç wspinaczkowych i alpinistycznych oraz zjazdów narciarskich i snowboardowych, w szczególnoêci poza zorganizowanymi terenami turystycznymi i narciarskimi, a tak e podczas pokonywania stromych koryt rwàcych potoków górskich i wodospadów przy u yciu technik alpinistycznych bez sprz tu pływajàcego. W art. 30 wprowadzono tak e przepis jasno okreêlajàcy, jakie kwalifikacje sà wymagane od osób reprezentujàcych organizatora turystyki wobec jego lokalnych kontrahentów Êwiadczàcych usługi turystyczne klientom. Przepis dopuszcza powierzenie reprezentowania organizatora turystyki wobec jego lokalnych kontrahentów, Êwiadczàcych usługi turystyczne klientom osobie nieposiadajàcej uprawnieƒ pilota wycieczek, je- eli umowa o imprez turystycznà tak stanowi, a osoba ta nie wykonuje jednoczeênie zadaƒ pilota wycieczek okreêlonych w art. 20 ust. 3 nowej ustawy. W kodeksie wykroczeƒ pojawi si tak e przepis karny, który wprowadza sankcj dla osób które podejmujàc zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, wprowadziły w błàd co do posiadanych uprawnieƒ. Za takie wykroczenie b dzie groziła kara ograniczenia wolnoêci albo grzywny. Z analogicznà sankcjà musi si liczyç organizator turystyki, który wprowadza klientów w błàd co do uprawnieƒ osób, którym powierza wykonywanie zadaƒ przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. DOSSIER Znowelizowana ustawa o usługach turystycznych wejdzie w życie z początkiem września. Dostosowuje polskie prawo do przepisów unijnych (w kwestii zabezpieczenia na wypadek niewypłacalności biura), zmienia zasady reklamacji, uprawnienia pilotów i przewodników oraz znosi obowiązek posiadania wykształcenia kierunkowego.

20 20 DODATEK SPECJALNY Touroperatorzy 2010 WIADOMOŚCI TURYSTYCZNE Ludzie Zmiany na stanowiskach wêród touroperatorów Niewielkie zmiany w kilku firmach Mo ha med Elli li W stycz niu 2010 r. otwo rzył wła sne biu ro Bee Free. Od grud nia 2002 ro - ku do wrze Ênia 2009 peł nił funk cj pre ze sa w Exim To urs. Uro dził si w 1958 r., po sia da 14-let nie do Êwiad cze - nie w bran y tu ry stycz nej. Ab del fet tah Ga ida Jest od wrze Ênia 2009 ro ku no wym wi - ce pre ze sem Exim To urs oraz sze fem Exim To urs Pol ska. Uro dził si w Tu ne - zji, gdzie w la tach pra co wał w mi ni ster stwie prze my słu. Or ga ni zo wał w War sza wie przed sta wi ciel stwo Tu ne - zyj skie go Urz du ds. Tu ry sty ki, któ re go na st p nie był sze fem. Mag da le na Gliń ska 21 grud nia 2009 r. zo sta ła peł no moc ni - kiem za rzà du ds. mar ke tin gu Tria dy. W za kres jej obo - wiàz ków wcho dzà m.in.: za rzà dza nie dzia łem mar ke tin gu fir my, bu do wa nie wi - ze run kuin nych ma rek na le à cych do Gru py Tria da, ak tyw ny udział w two rze niu stra te gii ich roz wój, pla no wa nie i wdra a nie działaƒ mar ke - tin go wych, opra co wy wa nie bu d e tu tych dzia łaƒ, ne go cjo wa nie umów. Mag da le - na Gliƒ ska pra cu je w Gru pie Tria da od lu te go 2009 r., za czy na ła od sta no wi ska sze fa dzia łu mar ke tin gu Ter ra Ma re. Wcze Êniej pra co wa ła w Axel Sprin ger Pol ska, ty go dni ku Po li ty ka oraz Pres - spu bli ce. Ma rek Jan kow ski Zo stał dy rek to rem sprze da y TUI Pol - ska z dniem 1 mar ca. Jest od po wie dzial - ny za za rzà dza nie ka na ła mi sprze da y, roz wój sie ci dys try bu cji wła snej oraz bu - do wa nie re la cji biz ne so wych z part ne ra - mi han dlo wy mi. Wcze Êniej był kon sul - tan tem w fir mie do radz twa stra te gicz ne - go A.T. Ke ar ney, do Êwiad cze nie zdo by - wał te w Proc ter and Gam ble Pre sti ge Pro ducts. An na Jar mon to wicz Od 1 lu te go 2010 r. spra wu je funk cj dy rek to ra Cen trum Tu ryst ki Przy jaz do - wej w Or bis Tra vel. Za stà pi ła na tym miej scu Paw ła Le wan dow skie go. Wcze - Êniej by ła dy rek to rem De par ta men tu Tur sy ty ki Przy jaz do wej (jed nost ki pod - le głej Cen trum). An na Jar mon to wicz z Or bis Tra vel jest zwià za na od lat 80. Pra co wa ła tak e w bran y ho te lar skiej w ho te lu Mer cu re Fry de ryk Cho pin w War sza wie i w Or bis SA. Od 2006 r. po - now nie w ze spo le Or bis Tra vel. Piotr Ko cio łek Urodzony 1974 r. Zwià za ny z Ec co Ho li day od czerw ca 2009 r. Po czàt ko wo za trud nio ny ja ko szef fi nan sów obec nie pre - zes za rzà du Ec co Ho - li day i Ecco Travel. Pa weł Le wan dow ski Peł ni funk cj dy rek - to ra De par ta men tu In stru men tów Mar - ke tin go wych w POT. Zaj mu je si sze ro ko po j ta pro mo cjà m.in. or ga ni zo wa - niem przy jaz dów stu dyj nych i work - sho pów. Jest na tym sta no wi sku od stycz nia 2010 r. Wcze - Êniej pia sto wał sta no wi sko dy rek to ra Cen trum Tu ry sty ki Przy jaz do wej, Kra - jo wej i Kon gre so wej Or bis Tra vel. Mar cin Reć ko Kie ru je no wo po wsta łym biu rem TUI Cen trum Po dró y w Bia łym sto ku. Funk cj t ob jàł pod ko niec lu te go, wcze Êniej był kie row ni kiem biu ra in nej sie ci tu ry stycz nej. To masz Rży sko Od 2009 r. pre zes za rzà du fir my Der to ur Pol ska. Ka rie r w tu ry sty ce roz po czy nał w 1990 r ja ko pi lot wy cie czek za gra nicz - nych oraz pra cow nik war szaw skie go Al ma tu ru. Od 1992 r. do 2009 r. zwià zał si z war szaw skim biu rem tu ry stycz nym Eu ro re isen, gdzie przez wie le lat peł nił funk cj pre ze sa za rzà du. Wy spe cja li zo - wał si w sprze da y ofert za gra nicz nych or ga ni za to rów tu ry sty ki: m.in. TUI, Nec ker man n, Der to ur. Piotr Szczy głow ski Zo stał mar ket ma na - ge rem w Ec co Ho li - day i Ec co Tra vel. B - dzie od po wie dzial ny za spój nà ko mu ni ka - cj w obu mar kach. Wcze Êniej pra co wał ja ko pro duct ma na - ger w cen tra li Mer ce - des Benz Pol ska. Jest ab sol wen tem Wy dzia łu Dzien ni kar - stwa i Na uk po li tycz nych. Promocja Nie spo czy wa my na lau rach Roz mo wa z Se mi rem Ha mo udą, pre ze sem SUN & FUN HO LI DAYS Polski rynek turystyczny to wielu touroperatorów o różnym statusie biznesowym. Jakie miejsce wśród nich zajmuje obecnie Sun & Fun Holidays? Sun & Fun Holidays istnieje na rynku od sześciu lat i przez ten czas firma wypracowała sobie miejsce w czołówce touroperatorów w Polsce. Absolutnym hitem naszej oferty są wyjazdy do Egiptu, warto zaznaczyć, że nasza firma jest nadal liderem w tej dziedzinie na rynku. Zeszły rok był dla branży trudniejszy, niż mogłoby się wydawać. Największy wpływ na jej kondycję miał bez wątpienia kryzys, który dotknął Europę w 2009 r. Czy odczuliście Państwo jego skutki także w swojej firmie? Od początku działalności spółka dynamicznie się rozwijała, co roku średnio o proc. Ubiegłoroczny kryzys spowolnił nieco tempo rozwoju firmy, tak w zakresie produktu, jak i struktury spółki. Pragnę jednak podkreślić, że w tym roku pracujemy znów na pełnych obrotach i realizujemy cele zawarte w strategii opracowanej przez zarząd spółki. Ilu klientów planuje w takim razie obsłużyć Sun & Fun w tegorocznym sezonie letnim? Nasze plany co do liczby klientów, którzy wyjadą z nami na wakacje, sięgają 90 tys. osób i są to bardzo realne założenia. Należy zaznaczyć, że wakacyjne wyjazdy do Egiptu, Tunezji, Turcji czy Maroka nadal cieszą się w Polsce dużym zainteresowaniem. Choć dopiero wkraczamy w drugą połowę 2010 r. Sun & Fun już teraz może pochwalić się kilkoma nagrodami, które otrzymało w tym roku. Jakiego rodzaju były to wyróżnienia? To praw da. W tym ro ku spół ka Sun & Fun Ho li days otrzy ma ła ko lej ne cen ne na - gro dy m.in. pre sti żo wą na - gro dę Pol skiej Izby Tu ry - sty ki, ty tu ły Rze tel na Fir - ma, Li der Ryn ku i Ja kość Ro ku. War to też do dać, że ka ta log Sun & Fun pre zen tu - ją cy na szą ofer tę do ty czą cą Tur cji zdo był I miej sce w kon kur sie Ró ża Ko lum ba na naj lep szy ka ta log tu ry stycz - ny Lato 2010 r. W ja kim kie run ku za mie - rza Pan roz wi jać fir mę, by mo gła ona na dal cie szyć się sta tu sem li de ra ryn ku? Wy cho dząc na prze ciw ocze ki wa niom pol skich tu ry - stów, po sta no wi li śmy wzbo - ga cić na szą ofer tę o wa ka cje w da le kich kra jach. Od lu te - go 2011 r. klien ci Sun & Fun Ho li days bę dą mo gli wy je - chać z na mi do ta kich de sty - na cji jak Do mi ni ka na czy Ku ba. W pla nach ma my rów - nież po sze rze nie ofer ty o wy - jaz dy łą czo ne do Emi ra tów Arab skich, Sri Lan ki i In dii.