Narodowy Bank Polski Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Narodowy Bank Polski Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego"

Transkrypt

1 Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego NBP Ryzyko operacji walutowych Warszawa, kwiecień 2007

2 WSTĘP POZIOM RYZYKA OPERACJI WALUTOWYCH APETYT NA RYZYKO OPERACJI WALUTOWYCH WYMOGI KAPITAŁOWE Z TYTUŁU RYZYKA WALUTOWEGO STABILNOŚĆ WYNIKU ZARZĄDZANIE RYZYKIEM OPERACJI WALUTOWYCH REGULACJE WEWNĘTRZNE ORAZ PRZEPISY PRAWA I REKOMENDACJE OSTROŻNOŚCIOWE Strategia i polityka banku w zakresie zarządzania ryzykiem Regulacje wewnętrzne, procedury i metodyki Przepisy prawa i rekomendacje ostrożnościowe PRACOWNICY PROCESY Identyfikowanie ryzyka Pomiar ryzyka Monitorowanie ryzyka Wsparcie przez systemy informatyczne SYSTEM KONTROLI RYZYKA Nadzór ze strony rady nadzorczej oraz zarządu Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami Limity ryzyka System Informacji Zarządczej System kontroli wewnętrznej CELE INSPEKCJI PROCEDURY INSPEKCJI WYMOGI PRAWNE... 55

3 WSTĘP Podstawowym zadaniem inspektorów nadzoru badających ryzyko operacji walutowych jest ocena ryzyka podejmowanego przez bank w efekcie zawierania transakcji wyrażonych w walutach obcych lub uzależniających cenę transakcji od kursów walut obcych oraz upewnienie się, że jest ono rozważnie zarządzane przez kierownictwo banku. Ryzyko operacji walutowych obejmuje, zarówno ryzyko kursowe związane ze zmianą kursów, jak również ryzyko operacyjne związane z przeprowadzaniem, potwierdzaniem, księgowaniem i rozliczaniem transakcji związanych z wymianą walut. Celem niniejszego podręcznika jest przedstawienie elementów branych pod uwagę przez inspektora nadzoru w trakcie prowadzonych w na miejscu w banku badań w obszarze ryzyka operacji walutowych oraz wskazanie procedur postępowania i kluczowych tematów będących przedmiotem zainteresowania w procesie inspekcji. W części pierwszej podręcznika skoncentrowano się na zaprezentowaniu elementów składających się na ocenę poziomu ryzyka walutowego banku tj.: deklarowanego i zrealizowanego przez bank stopnia narażenia funduszy i wyników finansowych na ryzyko wynikające ze zmiany kursów walut i związanego z tym zmiany wartości zajmowanych pozycji walutowych, zwanych dalej apetytem na ryzyko, posiadanego zabezpieczenia kapitałowego prowadzonej działalności w zakresie transakcji walutowych, stabilności wypracowanych wyników z transakcji walutowych. W części drugiej podręcznika wymieniono te składowe procesu zarządzania ryzykiem operacji walutowych, które determinują poprawne i sprawne kontrolowanie podejmowanego przez bank ryzyka operacji walutowych. Omówiono w szczególności: zgodność działania banku z regulacjami prawnymi, rekomendacjami ostrożnościowymi i regulacjami wewnętrznymi, strukturę organizacyjną procesu zarządzania, składowe procesu zarządzania, elementy systemu kontroli ryzyka. W części trzeciej podręcznika przedstawiono cele, które realizowane są przez inspektora nadzoru bankowego w trakcie prowadzonych badań. Przedstawiono również procedury, które trzeba wykonać podczas inspekcji obszaru ryzyka operacji walutowych. Istotnym aspektem badania operacji walutowych jest ustalenie przez inspektorów nadzoru, czy posiadane przez bank zasoby (w tym systemy informatyczne umożliwiające przekazywanie informacji o wielkości pozycji walutowych 1, systemu pomiaru ryzyka 1 Pozycja netto i pozycja całkowita zostały zdefiniowane w Uchwale nr 1/2007 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, w tym zakresu i warunków stosowania metod statystycznych oraz zakresu informacji załączanych do wniosków o wydanie zgody na ich stosowanie, zasad i warunków uwzględniania umów przelewu wierzytelności, umów o subpartycypację, umów o kredytowy instrument pochodny oraz innych umów niż umowy przelewu wierzytelności i umowy o subpartycypację, na potrzeby wyznaczania wymogów kapitałowych, warunków, zakresu i sposobu korzystania z ocen, nadawanych przez zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej oraz agencje kredytów eksportowych, sposobu i szczegółowych zasad obliczania 2

4 kursowego i jego limitowania, pracownicy banku posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie praktyczne) pozwalają na sprawne zarządzanie ryzykiem, odpowiednio do indywidualnego profilu ryzyka 2 banku. Ocena taka jest z konieczności subiektywna, tym niemniej musi ona uwzględniać wielkość sumy bilansowej i skalę transakcji pozabilansowych badanego banku, jego bazę kapitałową, wynik finansowy, ilość klientów na rzecz których prowadzone są operacje walutowe, przygotowanie i doświadczenie dealerów i pracowników zaplecza, a także zaangażowanie kierownictwa banku w ten rodzaj działalności. Należy również mieć na uwadze, że na poziom ryzyka operacji walutowych wpływa też poziom tego ryzyka w podmiotach zależnych oraz skuteczność nadzoru i kontroli sprawowanej przez bank nad ryzykiem występującym w tych podmiotach 3. Rozdział ten nie stanowi kompendium wiedzy na temat operacji walutowych. Podstawową funkcją, jaką ma on wypełniać, jest prezentacja procedur, które trzeba wykonać podczas inspekcji działalności walutowej danego banku. współczynnika wypłacalności banku, zakresu i sposobu uwzględniania działania banków w holdingach w obliczaniu wymogów kapitałowych i współczynnika wypłacalności oraz określenia dodatkowych pozycji bilansu banku ujmowanych łącznie z funduszami własnymi w rachunku adekwatności kapitałowej oraz zakresu, sposobu i warunków ich wyznaczania, zwanej dalej Uchwałą ws. adekwatności kapitałowej banków. 2 Charakter i złożoność działalności banku oraz całkowity poziom ryzyka powinny determinować poziom zaawansowania i wyrafinowania procesu zarządzania ryzykiem operacji walutowych. 3 Kwestie dotyczące nadzoru skonsolidowanego zostały uwzględnione w Procedurze przeprowadzania inspekcji w ramach nadzoru skonsolidowanego nad bankami. 3

5 1. POZIOM RYZYKA OPERACJI WALUTOWYCH Decyzje kierownictwa dotyczące podejmowania ryzyka operacji walutowych powinny brać pod uwagę relację ryzyko zysk, związaną z pozycjami w zakresie ryzyka operacji walutowych. Kierownictwo powinno porównać potencjalne ryzyko (wpływ niekorzystnych ruchów kursów walut) związane z zajętą pozycją lub przyjętą strategią w zakresie operacji walutowych z potencjalnym zyskiem (wpływ korzystnych zmian kursów walut). 1.1 Apetyt na ryzyko operacji walutowych Każda operacja finansowa wykonywana przez bank może mieć wpływ na zmianę profilu ryzyka kursowego tego banku, począwszy od tradycyjnych produktów bilansowych (kredyty, depozyty), aż do bardziej zaawansowanych produktów finansowych, jak np. walutowe instrumenty pochodne. Odzwierciedleniem apetytu na ryzyko operacji walutowych banku jest m.in., będący konsekwencją przyjętej strategii działania: budżet przyznany jednostkom organizacyjnym banku przeprowadzającym transakcje związane z ryzykiem kursowym (przede wszystkim departamentowi skarbu) oraz stopień wykonania planowanych wyników, poziom limitów dopuszczalnej ekspozycji na ryzyko wynikające z operacji walutowych, a także stopień ich wykorzystania. Analiza wielkości i struktury przychodów zaplanowanych do realizacji przez departament skarbu oraz stopień wykonania planowanych wyników wskazuje, jakie jest znaczenie tego typu transakcji w całokształcie działalności banku 4, jaki jest charakter działalności banku 5 oraz dostarcza informacji na temat stabilności osiąganych wyników 6. Natomiast stosowany system limitów pozwala ocenić w stosunku, do jakich produktów, walut i krajów bank podejmuje ryzyko kursowe, a w stosunku, do których je ogranicza. Poziom, akceptowalnego przez poszczególne banki, ryzyka kursowego jest zróżnicowany. Niektóre z nich dążą do minimalizacji narażenia na ryzyko i zazwyczaj nie pozostawiają celowo otwartej pozycji walutowej, w oczekiwaniu, że odniosą korzyść, gdy kursy walut zmienią się w określony sposób. Starają się raczej domykać pozycje walutowe wynikające ze struktury bilansu i pozycji pozabilansowych. Najczęściej banki takie oferują proste produkty bilansowe, a skala działalności na własny rachunek jest nieznacząca. Kierownictwo banku minimalizuje apetyt na ryzyko poprzez określenie limitów na poziomie ograniczającym możliwość podejmowania działalności generującej ryzyko, a bużet departamentu skarbu jest niewielki lub zakłada osiąganie wyników w większości z operacji wykonywanych na rzecz klientów banku. 4 Duży udział wyników z transakcji walutowych w wyniku z działalności bankowej może wskazywać, że bank w znacznej mierze opiera swoją działalność na przeprowadzaniu operacji wymiany walutowej oraz transakcji pochodnych. 5 Banki przeprowadzające operacje na własny rachunek o charakterze spekulacyjnym mogą zakładać większy udział wyników z tej działalności niż z tytułu operacji wykonywanych na zlecenie klientów. Niemniej jednak nie zawsze jest to regułą. Banki o znaczącej skali działalności na własny rachunek mogą ustalać relatywnie niskie budżety dla tego rodzaju działalności w porównaniu do całości wyniku. Zdarza się też, że wynik realizowany na operacjach klientowskich, zawieranych przez departament skarbu, jest przypisywany do konkretnych pionów biznesowych a nie do departamentu skarbu. 6 Za bardziej stabilne uważa się wyniki z działalności prowadzonej na zlecenie klientów. Wyniki z działalności na własny rachunek są bardziej wrażliwe na zmiany wynikające z wahań parametrów rynkowych. 4

6 Banki, które są gotowe podjąć większe ryzyko, mogą w tym celu otworzyć pozycję walutową (w jednej lub kilku walutach) lub celowo nie domykać otwartych pozycji walutowych wynikających np. z przeprowadzanych transakcji z klientami. Z reguły w takich bankach, zarówno poziom ustalonych limitów, jak i ich wykorzystanie (zwłaszcza w zakresie działalności na własny rachunek) jest wysoki, oferowane produkty mają bardziej wyrafinowany charakter, a skala działalności spekulacyjnej oraz zmienność wyników z tego tytułu są znaczące. Banki różnią się, co do tego, w zakresie jakich produktów lub rodzajów działalności dopuszczają zajmowanie otwartej pozycji. Najczęściej banki centralizują zarządzanie ryzykiem kursowym i ograniczają zajmowanie pozycji do pewnych wybranych produktów, portfeli i/lub walut. Sporadycznie mogą wystąpić przypadki zezwalania poszczególnym centrom zysku oraz jednostkom organizacyjnym na otwieranie pozycji w ramach określonych limitów. Niemniej jednak, bank powinien posiadać taki system zarządzania ryzykiem, który pozwala mu na zarządzanie ryzykiem w skali całego banku, a także z uwzględnieniem ryzyka wynikającego z działalności podmiotów zależnych. Aby osiągnąć pożądany profil ryzyka bank, może zmieniać swój apetyt na ryzyko operacji walutowych za pomocą określonej strategii kredytowania i finansowania działalności. Wiele banków wykorzystuje instrumenty pochodne, takie jak na przykład bieżące transakcje wymiany walutowej (ang. FX spot), terminowe transakcje wymiany walutowej (ang. FX forward), walutowe transakcje zamiany (ang. FX swap), w celu zmiany swojego profilu ryzyka. Przed dopuszczeniem do wykorzystania tego typu instrumentów, kierownictwo banku powinno rozumieć zasady ich działania i ryzyko z nimi związane. Kierownictwo powinno także zlecić przygotowanie adekwatnych systemów pomiaru i monitorowania ryzyka w związku z wykorzystaniem tych instrumentów w procesie zarządzania profilem ryzyka banku Wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka walutowego Nadzór bankowy oczekuje, że bank będzie utrzymywał kapitał na poziomie odpowiednim do złożoności i poziomu ryzyka, jakie podejmuje. Określając właściwy poziom kapitału, kierownictwo banku powinno wziąć pod uwagę poziom aktualnego i potencjalnego ryzyka, jakie wynika lub może wynikać z prowadzonej działalności oraz jakość procesu zarządzania ryzykiem w banku. Obliczając wymóg kapitałowy na pokrycie ryzyka walutowego 8, bank może stosować metodę podstawową, metodę wartości zagrożonej lub metodę mieszaną. Stosując metodę podstawową, bank oblicza wymóg kapitałowy jako 8% pozycji walutowej całkowitej - jeżeli pozycja walutowa całkowita przewyższa 2% funduszy własnych banku lub zero - jeżeli pozycja walutowa całkowita nie przewyższa 2% funduszy własnych banku. Metoda wartości zagrożonej opiera wyliczenie wymogu kapitałowego na rezultatach uzyskiwanych za pośrednictwem modelu wartości zagrożonej. Stosowanie tej metody wymaga od banku spełnienia warunków określonych przez nadzór bankowy. Wykorzystując metodę mieszaną, w pierwszej kolejności bank określa zakres zastosowania metody wartości zagrożonej, poprzez wyodrębnienie walutowych pozycji pierwotnych 7 Bardziej szczegółowe informacje na temat wykorzystania i ostrożnego zarządzania produktami pochodnymi zostały zawarte w rozdziale Instrumenty pochodne. Ponadto pewne wskazówki w tym zakresie zawierają Rekomendacje Generalnego Inspektora Nadzoru Bankowego A, B, C z 2002 r. Wskazówki dotyczące procesu wprowadzania nowych produktów zawiera Rekomendacja G z 2002 r. dotycząca zarządzania ryzykiem stopy procentowej w bankach. 8 Uchwała ws. adekwatności kapitałowej banków. 5

7 objętych tą metodą. Dla pozostałych pozycji, wymóg kapitałowy jest wyliczany przy zastosowaniu metody podstawowej. 1.3 Stabilność wyniku Inspektorzy nadzoru powinni zwrócić się do kierownictwa banku z prośbą o przedstawienie przyjętych założeń dotyczących zysków z operacji wymiany walutowej oraz wyników z walutowych instrumentów pochodnych. W trakcie badań należy przeanalizować i ocenić poziom i źródła tych wyników, pod kątem ich stabilności, pamiętając o tym, iż wysoka zmienność wyniku z operacjach walutowych świadczy o wysokim poziomie ryzyka podejmowanego przez bank. Inspektorzy nadzoru powinni ustalić jaka część wyników realizowanych na operacjach walutowych jest efektem działalności handlowej (spekulacyjnej). Jeśli wynik ten stanowi istotną część działalności banku 9 (można porównać z wynikami osiąganymi w systemie bankowym), to może się okazać, że poziom ryzyka jest wysoki. Inspektorzy powinni pamiętać, że wysokie wyniki operacji obciążonych ryzykiem walutowym oznaczają podejmowanie przez bank wysokiego ryzyka kursowego. Wysokość wynagrodzeń dealerów nie powinna być nadmiernie uzależniona od wykonania indywidualnych zadań w zakresie zysków. Zbyt ambitne zadania tego typu mogą wymusić na dealerach zbyt ryzykowne operacje. Zarząd banku powinien przeprowadzać przynamniej roczne przeglądy swoich założeń, procedur i zasad polityki, porównując je z działalnością prowadzoną przez bank i warunkami na rynku. Przy ocenie stabilności inspektorzy powinni również przeanalizować, czy bank nie jest nadmiernie uzależniony od przychodów z transakcji zawieranych z niewielką liczbą "dużych" klientów. 2. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM OPERACJI WALUTOWYCH Skuteczny nadzór nad ryzykiem operacji walutowych wymaga sformalizowanego całościowego procesu zarządzania, który zapewni zidentyfikowanie we właściwym czasie ryzyka, jego pomiar, monitorowanie oraz kontrolę. Kierownictwo banku powinno opracować pisemne zasady polityki w zakresie zarządzania ryzykiem, które zostaną przekazane pracownikom. Takie zasady powinny w szczególności określać: apetyt na ryzyko (np. poprzez ustalenie pułapu maksymalnych dziennych/miesięcznych strat) oraz sposoby zabezpieczania ryzyka wynikającego z posiadanych instrumentów, metody zarządzania pozycją walutową, uwzględniające zasady postępowania w przypadku zmian w otoczeniu zewnętrznym, zasady przydzielania przez kierownictwo banku odpowiednich uprawnień i pełnomocnictw dla osób uczestniczących w procesie zarządzania pozycją walutową, zasady ewidencji księgowej, w tym zasady bieżącej wyceny pozycji walutowej. Proces zarządzania ryzykiem operacji walutowych powinien obejmować: 9 Sposób pomiaru poziomu ryzyka rynkowego z wykorzystaniem zmienności wyniku został opisany w wewnętrznej metodyce GINB. 6

8 ustanowienie linii zależności służbowych oraz kompetencji decyzyjnych, dzięki którym realizowane będą cele przyjętej strategii działania oraz zaistnieje proces ewentualnego zezwalania na odstępstwa od zasad przyjętej polityki; metody pomiaru ryzyka operacji walutowych wynikającego z prowadzonej działalności; system niezależnego monitorowania ryzyka zapewniający zgodność działania banku z określonym przez kierownictwo banku apetytem na ryzyko oraz ochronę wyniku; wsparcie działalności operacyjnej i procesu zarządzania ryzykiem poprzez odpowiednią technologią informatyczną; system kontroli ryzyka, obejmujący nadzór kierownictwa banku, system limitów, system sprawozdawczości zarządczej oraz system kontroli wewnętrznej. Proces zarządzania ryzykiem powinien być zaprojektowany w sposób umożliwiający ocenę i zarządzanie ryzykiem we wszystkich jednostkach organizacyjnych banku, których dotyczy ryzyko operacji walutowych. Kierownictwo banku powinno również sprawować nadzór nad ryzykiem występującym w podmiotach zależnych. Zarządzanie ryzykiem operacji walutowych powinno być realizowane również w powiązaniu z innymi rodzajami ryzyka 10, takimi jak ryzyko kredytowe, ryzyko płynności, ryzyko stopy procentowej, ryzyko operacyjne, ryzyko prawne, ryzyko utraty reputacji, ryzyko kraju, ryzyko cyklu makroekonomicznego. Na przykład, w sytuacji dewaluacji PLN, kredytobiorcy mogą nie być w stanie spłacać swoich zobowiązań walutowych z uwagi na fakt, iż wielkość spłat (w przeliczeniu na PLN) wzrasta. Wynikiem takiej sytuacji może być wzrost poziomu kredytów zagrożonych, a w konsekwencji znaczące zwiększenie ryzyka kredytowego w odniesieniu do kredytów walutowych. W przypadku banku, który w przeważającej mierze finansuje aktywa walutowe krótkoterminowymi zobowiązaniami, dewaluacja PLN może prowadzić do znaczącego spadku wyniku. Przygotowując oraz dokonując przeglądu profilu ryzyka kursowego banku oraz strategii w tym zakresie, kierownictwo powinno wziąć pod uwagę płynność banku, dostęp do różnych źródeł finansowania oraz możliwość korzystania z rynku instrumentów pochodnych. Bank posiadający stabilne źródła finansowania może być lepiej przygotowany do wytrzymania krótkoterminowej presji na wynik finansowy na skutek niekorzystnych zmian kursów walut niż bank w dużej mierze uzależniony od hurtowych, krótkoterminowych źródeł finansowania (np. lokaty międzybankowe), które mogą szybko zostać wycofane z banku, kiedy jego wynik finansowy obniży się. Bank finansujący się wyłącznie na rynkach hurtowych (np. rynku międzybankowym) może natrafić na trudności przy próbie zastąpienia istniejących źródeł finansowania lub uzyskania nowych środków, gdy okaże się, że wzrasta wielkość jego kredytów zagrożonych. Bank, który ma łatwy dostęp do rynków pieniężnych i instrumentów pochodnych, ma lepsze możliwości szybkiej reakcji i modyfikacji swojej pozycji walutowej w sytuacji zmieniających się warunków rynkowych niż banki, które polegają jedynie na portfelach uzależnionych od bazy klientów. Wykorzystywanie instrumentów finansowych niewątpliwie pozwala na dokładniejsze i szybsze zabezpieczenie ryzyka kursowego. Niemniej jednak, stosując takie rozwiązania, bank powinien pamiętać o konieczności identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli wszystkich rodzajów ryzyka wynikających z tego typu instrumentów. 10 Procedury analizy i oceny tych rodzajów ryzyka zostały opisane w odrębnych rozdziałach Podręcznika. 7

9 Inspektorzy powinni ocenić: adekwatność procesu zarządzania ryzykiem operacji walutowych przez bank w stosunku do jego profilu ryzyka, efektywność procesu zarządzania ryzykiem, poziom i trendy w zakresie poziomu ryzyka oraz adekwatność kapitału banku w stosunku do wielkości ryzyka oraz procesu zarządzania ryzykiem. Inspektorzy nadzoru powinni omówić z kierownictwem banku główne źródła ryzyka operacji walutowych, obciążającego bank, oraz ocenić czy systemy pomiaru ryzyka stosowane przez bank dostarczają wystarczających informacji do oceny ryzyka. Powinni także przeanalizować rzetelność i efektywność procesu monitorowania oraz kontroli ryzyka tak, aby upewnić się czy praktyki stosowane przez bank są zgodne z deklarowanymi przez radę nadzorczą i zarząd celami oraz zaakceptowanym apetytem na ryzyko. Formułując wnioski na temat wpływu ryzyka operacji walutowych na bezpieczeństwo i stabilność banku, inspektorzy nadzoru powinni wziąć pod uwagę: 1. profil ryzyka banku oraz jego adekwatność kapitałową, 2. jakość procesu zarządzania ryzykiem operacji walutowych, na podstawie oceny: a b c d adekwatności regulacji wewnętrznych oraz zgodności działania banku z przepisami prawa i rekomendacjami ostrożnościowymi, adekwatności funkcjonującej w banku struktury organizacyjnej oraz kwalifikacji osób odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem operacji walutowych, adekwatności procesów identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka, skuteczności nadzoru sprawowanego przez kierownictwo banku, systemu limitów, systemu sprawozdawczości zarządczej i systemu kontroli wewnętrznej. Czynniki wpływające na ocenę zarządzania ryzykiem operacji walutowych zostały podzielone na cztery grupy: 1. regulacje wewnętrzne, 2. pracownicy, 3. procesy, 4. system kontroli, tj. w taki sposób, aby umożliwić dokonanie oceny ryzyka operacyjnego, wynikającego z obszaru ryzyka operacji walutowych. Syntetyczne ustalenia w tym zakresie wpływają na cenę ryzyka operacyjnego. 2.1 Regulacje wewnętrzne oraz przepisy prawa i rekomendacje ostrożnościowe Strategia i polityka banku w zakresie zarządzania ryzykiem Zarząd banku i rada nadzorcza określają strategię banku oraz określają apetyt banku na ryzyko operacji walutowych. Wskazane jest przy tym, aby kierownictwo banku w sposób jasny nakreśliło profil ryzyka, określając podstawowe cele działalności banku w zakresie zarządzania ryzykiem operacji walutowych. Cele strategiczne banku powinny być wyznaczone w taki sposób, aby ich realizacja była dostosowana do możliwości banku w zakresie zarządzania ryzykiem operacji walutowych. Skuteczne zarządzanie tym ryzykiem wymaga zarówno zasobów 8

10 technicznych jak i wyspecjalizowanego personelu, tak więc kierownictwo banku powinno zapewnić odpowiednie środki na ten cel. Kierownictwo powinno dopilnować, aby bank wprowadził zasady polityki i procedury, które zapewnią odpowiednią identyfikację, pomiar, monitorowanie oraz kontrolę ryzyka operacji walutowych. Inspektorzy powinni ocenić, czy przyjęta strategia została sformułowana z uwzględnieniem m.in. oceny ryzyka obciążającego działalność banku i produktów wysokiego ryzyka, pozycji na rynku, zdolności banku do dostosowania swojej działalności do zmieniających się warunków rynkowych, fachowości kadry kierowniczej i jakości systemów informacji zarządczej dla kierownictwa, a także zweryfikować, czy działania podejmowane przez kierownictwo banku są zgodne z przyjętą strategią Regulacje wewnętrzne, procedury i metodyki Zarząd banku jest odpowiedzialny za efektywne zarządzanie ryzykiem operacji walutowych zarówno w zakresie nadzoru nad bieżącą działalnością, jak i w perspektywie długoterminowej. Zarząd banku powinien przygotować i wprowadzić procedury oraz instrukcje, które przekładają cele strategiczne oraz dopuszczalny apetyt na ryzyko na standardy operacyjne, które są zrozumiałe dla pracowników banku. Procedury zarządzania ryzykiem powinny mieć charakter całościowy, tj. powinny obejmować wszystkie zaangażowane jednostki organizacyjne banku (departamenty, oddziały) oraz podmioty zależne banku, w których występuje ryzyko operacji walutowych. Procedury powinny uwzględniać co najmniej: zakres działalności walutowej (w tym dealerskiej oraz na zlecenie klientów banku), rodzaje oferowanych produktów i usług, wytyczne dotyczące stosowania transakcji zabezpieczających ryzyko kursowe, oczekiwany dochód i dopuszczalną stratę z tytułu operacji walutowych, obowiązki dealerów i personelu zaangażowanego w proces zarządzania ryzykiem oraz procedury operacyjne poszczególnych jednostek zaangażowanych w zarządzanie ryzykiem operacji walutowych, operacyjne środki kontroli, wymogi sprawozdawcze. Departament skarbu powinien być wyposażony w kodeks postępowania pracowników (normy etyki zawodowej) oraz procedury operacyjne określające zasady: zawierania i anulowania transakcji, w tym transakcji: wewnętrznych, z podmiotami powiązanymi z bankiem oraz z członkami rady nadzorczej, zarządu banku, z innymi pracownikami banku, a także operacji prowadzonych na rachunek własny przez dealera, wykonywania operacji dealerskich po godzinach pracy lub poza siedzibą banku, wykorzystywania limitów przez dealerów i ich ewentualnego przekraczania, klasyfikowania transakcji do poszczególnych portfeli i ustalania wyniku na transakcjach / portfelach, dotyczące kontaktów osobistych ze współpracującymi z bankiem brokerami na rynkach walutowo-pieniężnych, Pozostałe jednostki uczestniczące w zarządzaniu ryzykiem operacji walutowych powinny posiadać procedury określające m.in. zasady w zakresie: monitorowania pracy dealerów (w tym sposobu potwierdzania i autoryzacji transakcji, zasad weryfikowania cen transakcji zawieranych przez komórki operacyjne z cenami rynkowymi), 9

11 procedur księgowych transakcji, w tym: ewidencjonowania transakcji do poszczególnych portfeli księgowych (z ewentualnym rozwiązaniem kwestii rachunkowości zabezpieczeń), ich rozliczania, ustalania wyniku / wyceny poszczególnych transakcji / portfeli, zasad kalkulacji wymogów kapitałowych, rozliczania kosztów brokerów, rekoncyliacji rachunków nostro, stosowanych metod pomiaru wraz z opisem przyjętych założeń, zasad kontroli ryzyka z uwzględnieniem szczegółowych wytycznych w zakresie sporządzania i weryfikacji raportów. Ryzyko kursowe występuje w różnych obszarach działalności banku (np. w pionie kredytowym czy inwestycyjnym) i z reguły jest przenoszone do zespołu dealerskiego, który posiada doświadczenie w zarządzaniu tym ryzykiem. Takie przeniesienie ryzyka dokonywane jest poprzez zawarcie wewnętrznej umowy pomiędzy dwoma departamentami (decyzje o zabezpieczeniu ryzyka banku powinny być uzgadniane pomiędzy zarządem a kierownictwem departamentu skarbu, a ustalenia winny być zawarte na piśmie). Załóżmy, iż departament kredytowy udzielił klientowi pięcioletniego kredytu w USD. Ponieważ departament kredytowy posiada doświadczenie w zarządzaniu ryzykiem kredytowym nie zaś walutowym, dlatego też będzie chciał zabezpieczyć się przed ryzykiem, iż USD może stracić na wartości. W tym celu zostanie zawarta wewnętrzna transakcja polegająca na terminowej sprzedaży USD departamentowi skarbu przez departament kredytowy. Transakcja taka powinna być zawarta po cenach rynkowych. Tak więc, zawierając wewnętrzną umowę, departament kredytowy przeniósł swoje ryzyko kursowe na departament skarbu. Od tej pory za zarządzanie zaangażowaniem banku w USD jest odpowiedzialny departament skarbu (a nie kredytowy). Departament skarbu ma teraz długą pozycję w USD i - zależnie od strategii banku, przewidywań w zakresie rozwoju sytuacji na rynku walutowym w przyszłości i przyjętych limitów ryzyka - może zdecydować utrzymać tę długą pozycję lub też zabezpieczyć ją poprzez sprzedaż USD kontrahentowi spoza banku. Takie wewnętrzne umowy powinny być zawierane po to, aby można było właściwie alokować zyski lub straty ponoszone z tytułu danej transakcji. Załóżmy, że w powyższym przykładzie departament skarbu zdecydował utrzymywać długą pozycję w USD, przewidując wzrost jego wartości w stosunku do złotego. Jeśli jednak wartość USD spadnie, bank poniesie stratę z tytułu długiej pozycji w tej walucie. W takiej sytuacji, departament kredytowy nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty spowodowane spadkiem wartości USD w ciągu 5 lat, ponieważ zawierając wewnętrzną umowę, przeniósł swoje zaangażowanie do departamentu skarbu. Straty będzie natomiast wykazywać departament skarbu. Podobnie, jeśli klient nie spłaci kredytu, ryzyko nie będzie dotyczyć departamentu skarbu, lecz departamentu kredytowego. Celem rozróżniania dochodów z tytułu udzielonego kredytu od dochodów wynikających ze zmian kursowych jest prawidłowa alokacja zysków/ strat według departamentów odpowiedzialnych za zarządzanie danym ryzykiem. Dzięki temu poszczególne piony oceniane są adekwatnie do osiąganych wyników i sposobu zarządzania ryzykiem, za które ponoszą odpowiedzialność. Niezbędnym elementem w procesie zarządzania ryzykiem jest określenie trybu uzgadniania pozycji walutowej banku i wyniku z pozycji wymiany ze wskazaniem sposobu postępowania 10

12 w przypadku wystąpienia znaczących różnic 11. Bank powinien również posiadać procedurę opisującą sposób postępowania przy wprowadzaniu nowych produktów, określającą co najmniej takie elementy jak: analiza ryzyka, jakie generuje produkt, dopuszczalne formy zabezpieczania ryzyka, sposób ustalania cen produktu, schematy księgowe. Kierownictwo banku powinno także zapewnić wprowadzenie planu utrzymania ciągłości działania, tj. sformalizowanych procedur postępowania w przypadku zaistnienia zdarzeń mogących zakłócić funkcjonowanie banku w obszarze operacji walutowych (np. znacznego wzrostu wolumenu operacji walutowych, awarii systemów informatycznych lub zasilania). Inspektorzy nadzoru bankowego powinni ocenić, czy posiadane przez bank regulacje są dostosowane do profilu ryzyka, a także zweryfikować, czy obowiązujące zasady i procedury są realizowane w codziennej działalności banku, tj. czy pracownicy banku znają regulacje banku i czy przyjęte procedury działania są przestrzegane. Istotne jest również sprawdzenie, czy procedury banku są okresowo weryfikowane i uaktualniane pod kątem zmian warunków otoczenia zewnętrznego (np. zmian legislacyjnych, czynników ekonomicznych lub politycznych) oraz zmian zachodzących w banku (np. struktury organizacyjnej, strategii działalności, profilu ryzyka) Przepisy prawa i rekomendacje ostrożnościowe Banki są zobowiązane dostosowywać zasady działania, a w konsekwencji i procedury, do obowiązujących przepisów prawa i rekomendacji ostrożnościowych nadzoru bankowego 12. W trakcie inspekcji należy ocenić, czy wewnętrzne regulacje banku uwzględniają uwarunkowania wynikające z przepisów prawa i rekomendacji nadzorczych. Inspektorzy powinni również zweryfikować, czy działalność banku nie narusza obowiązujących przepisów prawa i czy prowadzona jest zgodnie z zasadami dobrej praktyki bankowej. 2.2 Pracownicy Kluczowym mechanizmem zarządzania ryzykiem jest rozdzielenie obowiązków pomiędzy pracowników komórki dealerskiej (pracownicy utrzymują kontakt z klientami i zawierają transakcje) a pracownikami zaplecza operacyjnego (pracownikami komórek ewidencji i rozliczeń) oraz osobami monitorującymi i kontrolującymi ryzyko. Sprawne mechanizmy kontroli operacyjnej pomagają bankowi wykryć i rozwiązać problemy, zanim te problemy spowodują straty finansowe. Do zadań zespołu dealerskego należy: wykonywanie, w ramach przyznanych limitów, transakcji na zlecenie klientów oraz transakcji na własny rachunek (domykających transakcje klientowskie i/lub mających na celu realizację wyniku na otwartych pozycjach walutowych), wypełnienie formularza transakcji (ang. deal ticket) 13, 11 Uzgadniając pozycję walutową banku i wynik z pozycji wymiany bank może przyjąć założenie, że pozycja raportowana przez departament skarbu musi być identyczna z pozycją i wynikiem, które są zaewidencjonowane w księgach banku. Najczęściej jednak dopuszcza się możliwość wystąpienia pewnych różnic. Wówczas bank powinien określić, jaka może być maksymalna (nie wpływająca istotnie na poziom ryzyka) wielkość niezgodności pomiędzy systemem transakcyjnym a systemem księgowym. 12 Patrz: Wymogi prawne 11

13 uwzględnienie transakcji w pozycji walutowej, uzgodnienie pozycji walutowej (a często również: pozycji w instrumentach pochodnych lub na poszczególnych portfelach oraz wyniku z pozycji wymiany i wyniku z instrumentów pochodnych/portfeli) z dziennym zestawieniem transakcji przygotowanym przez komórkę kontroli ryzyka. Komórka zaplecza przeprowadza: weryfikację danych na formularzu transakcji, potwierdzenie transakcji, księgowanie transakcji, zlecanie dokonywania płatności, potwierdzenie płatności. Komórki wsparcia i kontroli ryzyka realizują zadania w zakresie: przygotowywania dziennych zestawień transakcji i wyników z tych transakcji, uzgadnianie tych zestawień z pozycjami raportowanymi przez dealing room, kontroli przestrzegania limitów ryzyka rynkowego i ryzyka kredytowego (kontrahenta, rozliczeniowe, przedrozliczeniowe), uzgadniania przychodzących potwierdzeń transakcji z wychodzącymi potwierdzeniami transakcji, uzgadniania otrzymanych płatności, pomiaru ryzyka kursowego. Struktura organizacyjna służąca zarządzaniu ryzykiem kursowym banku może być zróżnicowana, w zależności od wielkości, zakresu oraz złożoności działania banku. W wielu dużych bankach funkcja zarządzania ryzykiem operacji walutowych może być zcentralizowana w wiodącym banku grupy lub też w banku matce grupy lub holdingu. Scentralizowane struktury nie zwalniają jednak zarządów od odpowiedzialności za zapewnienie bezpieczeństwa zarządzanych przez nich banków oraz spełnienia wymogów kapitałowych. W zależności od skali i charakteru działalności banku, obsługa księgowa transakcji oraz funkcje monitorowania i kontroli ryzyka są realizowane przez jedną lub więcej niezależnych komórek/jednostek organizacyjnych. W bankach aktywnie działających na rynku pieniężnym i kapitałowym, najczęściej zadania te wykonywane są przez trzy komórki/jednostki: ewidencja i rozliczanie transakcji realizowane są w pionie księgowości (Back Office), monitorowaniem ryzyka zajmuje się komórka wsparcia (Middle Office), a kontrola ryzyka sprawowana jest przez jednostki usytuowane w pionie kontroli ryzyka (Risk Manager). W bankach, które nie prowadzą rozbudowanej działalności na zlecenie klientów i/lub działalności handlowej, struktura organizacyjna jest znacznie mniej rozbudowana. W bankach tych najczęściej monitorowanie i kontrola ryzyka walutowego leży w kompetencjach Komitetu/Zespołu Zarządzania Aktywami i Pasywami. Komitet ten na podstawie raportów przygotowywanych przez analityka (a w mniejszych bankach 13 Formularz transakcji ma na ogół tylko postać elektroniczną. 12

14 spółdzielczych - najczęściej pracownika księgowości) dokonuje oceny ryzyka i rekomenduje podjęcie odpowiednich działań przez zarząd banku. Kierownictwo banku powinno zagwarantować dostępność właściwych zasobów celem wsparcia procesu zarządzania ryzykiem. Polityka kadrowa banku powinna być realizowana w taki sposób, aby zapewniać ciągłość obsady na kluczowych stanowiskach związanych z zarządzaniem ryzykiem. Kierownictwo banku powinno również stworzyć i realizować program szkoleń dla pracowników zajmujących się zarządzaniem ryzykiem walutowym. Kierujący zespołem dealerskim powinien posiadać doświadczenie w zasadach funkcjonowania międzynarodowych rynków finansowych oraz w bankowości, odznaczać się umiejętnością szybkiej oceny sytuacji. Opis obowiązków na stanowisku dealera winien precyzować wymagane doświadczenie, zadania i obowiązki służbowe, oraz upoważnienia/pełnomocnictwa w zakresie podejmowania ryzyka. Dealerzy powinni posiadać kwalifikacje odpowiednie do obsługi używanych systemów informatycznych (transakcyjnych, oraz monitorowania ryzyka). Dealerzy oraz kierownictwo departamentu skarbu powinni rozumieć wszystkie ryzyka związane z operacjami jakie zawierają. Jeśli okaże się, iż praca departamentu skarbu jest nadmiernie uzależniona od jednego lub kilku specjalistów, inspektorzy nadzoru powinni zwrócić uwagę bankowi na potencjalne niebezpieczeństwo takiej sytuacji. System wynagrodzeń dealerów powinien być tak skonstruowany, aby nie motywować pracowników do podejmowania nadmiernego ryzyka. Konieczność sprawowania należytej kontroli nad ewidencjonowaniem, monitorowaniem i rozliczaniem transakcji walutowych wymaga, aby obowiązki zespołu zaplecza i dealerów były rozdzielone i niezależnie nadzorowane. Zastosowane rozwiązania organizacyjne różnią się w różnych bankach, niemniej, zespół zaplecza winien być podporządkowany członkom kierownictwa wyższego szczebla, nie związanym z działalnością dealerską. Wyższe kierownictwo będzie miało świadomość głównych rodzajów ryzyka operacyjnego, na które narażony jest bank. Zważywszy na wysokość kwot typowych transakcji walutowych i szybkość wykonania tych transakcji, inspektorzy nadzoru powinni upewnić się, że organizacja pracy zespołu zaplecza umożliwia bezzwłoczne a zarazem rzetelne ewidencjonowanie transakcji i przygotowanie instrukcji płatniczych. Zadania wykonywane przez zespół zaplecza mają charakter wysoko techniczny; zazwyczaj wymagają większej wiedzy fachowej, aniżeli tradycyjne czynności przetwarzania dokumentów w banku. Inspektorzy nadzoru powinni upewnić się, czy zawierane są transakcje, w odniesieniu do których komórki zaplecza nie posiadają wiedzy o ich ewidencjonowaniu i rozliczaniu. Kadry zarządzające ryzykiem i sprawujące kontrolę wewnętrzną powinny cechować się odpowiednio wysokimi kwalifikacjami. Pracownicy tych komórek powinni znać ryzyko związane z istotą wszystkich transakcji i produktów walutowych. Komórka kontroli ryzyka powinna być niezależna od zespołu dealerskiego, tj. powinna być umieszczona w innym pionie, aby zapobiec, że ten sam dyrektor departamentu/członek zarządu odpowiada za zespół dealerski i jednocześnie za komórkę kontroli ryzyka. Komórka kontroli ryzyka ma za zadanie dokonywać pomiaru, monitorować i kontrolować ryzyko wynikające z działalności banku, w tym z operacji wykonywanych przez zespół dealerski. Bank powinien posiadać systemy, które mierzą każdy aspekt ryzyka kursowego związanego z działalnością banku. Bank nie powinien się angażować w działalność, w odniesieniu do której nie jest w stanie dokonywać pomiaru ryzyka. W bankach aktywnie działających na rynku pieniężnym i walutowym zazwyczaj działa także zespół wsparcia (Middle Office), który odpowiada np. za dostarczanie niezależnych cen rynkowych i kontrolę bieżącą. Wynagrodzenie 13

15 oferowane pracownikom tych komórek powinno być dostatecznie wysokie, aby przyciągnąć i zatrzymać osoby kompetentne w ocenie ryzyka kursowego. W trakcie inspekcji należy ustalić jaki jest podział uprawnień decyzyjnych dotyczących zarządzania ryzykiem w ramach obowiązującej struktury organizacyjnej oraz sprawdzić, czy pracownicy posiadają i mają aktualizowane zakresy swoich obowiązków. Inspektorzy powinni również ocenić, czy kwalifikacje kierownictwa i pracowników banku odpowiadają wymaganiom stanowisk związanych z zarządzaniem ryzykiem operacji walutowych. W przypadku gdy operacje walutowe mają istotne znaczenie dla działalności banku, należy również przeanalizować, czy rotacja pracowników związanych z zarządzaniem tym ryzykiem nie powoduje zagrożenia dla zachowania ciągłości działania banku. 2.3 Procesy Identyfikowanie ryzyka Metody i systemy, za pomocą których bank identyfikuje oraz dokonuje pomiaru ryzyka kursowego i ryzyka operacyjnego, wynikającego z działalności walutowej, powinny odpowiadać charakterowi i złożoności operacji dokonywanych przez bank. Aby identyfikować i kontrolować narażenie banku na ryzyko, metody i systemy pomiaru powinny dostarczyć adekwatnej, dokładnej i podanej na czas informacji. Ryzyko kursowe może wynikać z wielu źródeł i dlatego systemy jego pomiaru muszą być zróżnicowane. Aby zastosować systemy pomiaru ryzyka, najbardziej odpowiednie dla podejmowanego przez bank ryzyka, kierownictwo banku powinno przeanalizować charakter działalności i produktów banku, a także strukturę portfela produktów i profil działalności banku. Kierownictwo powinno rozumieć strukturę poszczególnych operacji finansowych banku oraz profil ryzyka związanego z tymi operacjami, aby móc określić udział każdego z tych źródeł w ogólnym profilu ryzyka banku. Następnie systemy pomiaru ryzyka powinny być ocenione ze względu na trafność identyfikacji i pomiaru wielkości głównych źródeł ryzyka banku Pomiar ryzyka Dokładny i terminowy pomiar ryzyka kursowego jest niezbędny dla właściwego zarządzania ryzykiem i jego kontroli. Skala i charakter działalności banku determinuje rodzaj stosowanych metod pomiaru ryzyka oraz częstotliwość jego oceny. Bank, który prowadzi działalność handlową, z uwagi na dużą zmienność rynku, powinien dokonywać pomiaru w miarę na bieżąco. Natomiast bank posiadający niski udział produktów walutowych, niską dynamikę przyrostu tego typu transakcji i domykający pozycje walutowe może przeprowadzać analizy ryzyka z niższą częstotliwości. Niemniej jednak, na potrzeby bieżącego zarządzania ryzykiem, bank powinien posiadać codzienną informację co najmniej na temat kształtowania się swojej pozycji walutowej i wyniku z tej pozycji. Najprostszą i najczęściej stosowaną metodą oceny poziomu ryzyka kursowego jest analiza otwartych pozycji walutowych, tj. pozycji całkowitej oraz pozycji indywidualnych w walutach, które stanowią istotny udział w działalności banku. Aby uzyskać pełną informację na temat poziomu ryzyka w skali całego banku, bank powinien zapewnić odpowiedni sposób pozyskiwania, ze wszystkich swoich jednostek organizacyjnych, danych dotyczących walutowych produktów bilansowych i pozabilansowych. 14

16 Do pozycji walutowej banku wchodzą bilansowe salda walutowe, pozabilansowe salda walutowe, transakcje złotowe indeksowane, natomiast wyłączone są salda o charakterze strukturalnym 14. W sprawozdaniach dla kierownictwa strukturalna pozycja wymiany, nie powinna być wykazywana razem z wynikami i ocenami departamentu skarbu. Innymi słowy, dochody z pozycji strukturalnej nie powinny być mieszane z wynikami z operacyjnej pozycji walutowej. Ważne jest, aby kierownictwo banku mogło łatwo identyfikować wyniki banku z poszczególnych pozycji, aby dokładnie znać źródła zysków i źródła strat banku, a także by móc przypisać zyski/ straty odpowiedzialnym komórkom. Na podstawie pozycji walutowych bank może dokonywać symulacji mających na celu analizę kształtowania się wyniku na skutek zmian wielkości kursów i/lub zmiany pozycji walutowych. Banki prowadzące działalność handlową powinny stosować bardziej zaawansowane metody pomaru. Jedną z popularnie stosowanych metod pomiaru ryzyka w tego typu bankach jest wykorzystanie metody wartości zagrożonej (VaR). VaR mierzy ryzyko kursowe na jakie narażony jest bank w wyniku posiadania otwartych pozycji w walutach, odzwierciedlając potencjalną stratę na pozycji, przy określonym (wysokim) poziomie prawdopodobieństwa i założonym okresie utrzymywania pozycji. Metoda ta wyraża ryzyko w postaci jednej liczby, ujmującej zarówno strukturę produktową banku (pozycje otwarte w różnych walutach), jak i zachowanie rynku (np. zmiany kursów walutowych w przeszłości, jeśli bank używa w modelu zmienności historycznej). Wyliczona za pomocą modelu wartości zagrożonej liczba jest łatwa w interpretacji. Modele mierzące wartość zagrożoną pozwalają na wyliczenie wielkości straty jaką bank może ponieść wskutek zmian cen rynkowych i jaka nie zostanie przekroczona z pewnym prawdopodobieństwem (lub inaczej pokazują stratę jaką bank może ponieść z pewnym małym określonym prawdopodobieństwem). Sposób liczenia VaR, przyjmowane założenia oraz dokładność szacowanych wyników są uzależnione m.in. od rodzaju przyjętego modelu (np. wariancji kowariancji, symulacji historycznej, symulacji Monte Carlo). W odniesieniu do ryzyka kursowego zmiany cen rynkowych dotyczą zmian kursów walut. Istnieje kilka rodzajów metody mierzącej wartość zagrożoną. Jedną z nich jest model "VAR variance-covariance" (wariancja-kowariancja). Model ten używając metod statystycznych i bazując na danych historycznych oblicza wartość zagrożoną. Model wykorzystuje wariancję, która mierzy niestabilność zmian parametru rynkowego oraz współczynniki korelacji uzależniające zmiany jednego kursu od zmian drugiego kursu. VaR może być stosowany do pomiaru ryzyka na poziomie zagregowanym (np. łącznego ryzyka rynkowego, z uwzględnieniem korelacji pomiędzy różnymi czynnikami ryzyka), jak również do kalkulacji wymogu kapitałowego 15. Bank stosujący modele do pomiaru ryzyka powinien określić, zakres oraz źródła danych, które będą zasilały model. System księgi głównej najczęściej nie jest w stanie dostarczyć pełnych danych na temat charakterystyki wszystkich produktów/portfeli (np. danych na temat opcji wpisanych w produkty, wyceny instrumentów finansowych oraz innych charakterystyk, istotnych dla ryzyka banku). Aby otrzymać bardziej szczegółową informację, niezbędną do pomiaru ryzyka, banki muszą być w stanie uzyskać dane z funkcjonujących systemów transakcyjnych. Oznacza to, że bank musi zapewnić sobie dostęp do informacji pochodzących z wielu systemów i/lub aplikacji. Księga główna banku może być wykorzystywana, 14 Pozycje strukturalne zostały zdefiniowane w Uchwale ws. adekwatności kapitałowej. 15 W przypadku wykorzystywania VaR do obliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka stopy procentowej, stosowany przez bank model musi spełnić wymogi określone w Uchwale ws. adekwatności kapitałowej banków. 15

17 aby sprawdzić rzetelność/poprawność danych bilansowych uzyskanych z tych systemów transakcyjnych lub z hurtowni danych. Bank powinien posiadać pełną dokumentację dotyczącą używanych modeli pomiaru ryzyka. Okresowo powinna być przeprowadzana niezależna weryfikacja założeń używanych w modelach pomiaru ryzyka. Powinna zostać także określona częstotliwość weryfikacji założeń modelu pomiaru ryzyka i przeglądu modelu oraz sposób i częstotliwość weryfikacji wyników uzyskiwanych przy zastosowaniu modelu. Niektóre banki napotykają następujące problemy podczas używania systemów pomiaru ryzyka: model nie jest w stanie objąć wszystkich istotnych źródeł narażenia banku na ryzyko kursowe. Tego typu problemu mogą doświadczać banki, które nie zaktualizowały technik pomiaru ryzyka o zmiany w strategii działalności, nowe produkty lub fakty wynikające z przejęcia innych podmiotów lub fuzji z innym bankiem, kierownictwo banku nie rozumie metod wykorzystywanych w modelu oraz jego założeń. Banki, które nabywają model od zewnętrznego dostawcy a nie udaje im się uzyskać aktualnej instrukcji dla użytkownika oraz dokumentacji źródłowej opisującej przyjęte w modelu założenia oraz sposoby obliczania, mogą błędnie interpretować wyniki, tylko jedna osoba w banku jest w stanie obsługiwać system pomiaru ryzyka oraz zna i rozumie jego założenia. Jeżeli taka osoba opuści bank, może nie być on w stanie przygotowywać terminowo oraz w prawidłowy sposób, szacunku narażenia banku na ryzyko. Dlatego niedopuszczalne jest aby tylko jedna osoba w banku posiadała szczegółową wiedzę na temat systemu pomiaru ryzyka, bank nie zbiera odpowiednich (kompletnych, wiarygodnych, rzetelnych) informacji nt. parametrów istotnych przy pomiarze ryzyka kursowego. Testowanie warunków skrajnych 16 Zarządzając ryzykiem operacji walutowych bank powinien uzupełnić proces oceny tego ryzyka o analizę wpływu różnych parametrów rynkowych (w tym kursów walutowych) na otwarte pozycje walutowe, jak i na portfel kredytowy oraz bazę depozytową oraz na wynik finansowy i kapitał. Testowanie warunków skrajnych obejmuje: analizę wydarzeń mogących niekorzystnie wpłynąć na działalność banku (np. znaczna dewaluacja waluty, wprowadzenie ograniczeń dewizowych lub kredytowych), ocenę wytrzymałości banku w takich sytuacjach (w tym posiadanie odpowiedniej wysokości kapitału), ocenę prawdopodobieństwa wydarzeń negatywnych, analizę najbardziej niekorzystnego możliwego scenariusza wydarzeń. Testy symulacyjne nie powinny ograniczać się do wyliczenia potencjalnych zysków i strat. Należy także dokonać jakościowej analizy koniecznych działań przy założeniu różnych wariantów wydarzeń. 16 Wytyczne dotyczące analizy testów warunków skrajnych oraz procedury inspekcji w tym zakresie są określone w wewnętrznej metodyce GINB. 16

18 Testy muszą być zbudowane w taki sposób, aby uwzględniały charakter działalności banku, jego strategię inwestycyjną, a także czas potrzebny do zamknięcia pozycji / zabezpieczenia pozycji w potencjalnie niekorzystnych warunkach rynkowych. Banki, wykorzystujące do kalkulacji wymogu kapitałowego modele statystyczne, są zobowiązane 17 do dokonywania przynajmniej raz na kwartał serii symulacji wpływu skrajnie niekorzystnych warunków na wynik zrealizowany na pozycjach pierwotnych objętych modelem wartości zagrożonej oraz na poziom wartości zagrożonej, uwzględniających m.in. skrajne zakłócenia: parametrów cenowych, poziomu płynności rynków, siły związków korelacyjnych zmian parametrów cenowych, zmienności parametrów cenowych, struktury i wielkości pozycji pierwotnych i innych specyficznych uwarunkowań banku w zakresie ryzyka rynkowego. Inspektorzy nadzoru bankowego powinni ocenić jakie jest zagrożenie dla wyniku z pozycji wymiany i dla funduszy własnych w przypadku niekorzystnych zmian kursów walutowych, poprzez: analizę wpływu otwartych pozycji walutowych na wynik z pozycji wymiany i wynik z działalności bankowej oraz kapitał przy założeniu następujących scenariuszy: aprecjacja/deprecjacja PLN (z uwzględnieniem pozycji krótkiej/długiej) na dzień inspekcji o 30 pp, z dnia na dzień; aprecjacja/deprecjacja PLN (z uwzględnieniem pozycji krótkiej/długiej) w dniu, w którym bank posiadał pozycję najwyższą co do wartości bezwzględnej (na podstawie danych dziennych za okres 1 roku). analizy typu VaR. Inspektorzy nadzoru bankowego powinni zidentyfikować jednostki/komórki organizacyjne banku oraz poszczególne osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie badania kluczowych elementów składowych procesu pomiaru ryzyka kursowego. Inspektorzy nadzoru powinni dokonać przeglądu dokumentacji roboczej audytu wewnętrznego oraz raportów biegłego rewidenta i ocenić czy przeprowadzone badania są wystarczające i mają właściwy zakres. Inspektorzy nadzoru powinni ocenić w szczególności, czy dokonywany jest okresowy przegląd, ocena oraz walidacja założeń oraz procesu pomiaru ryzyka. Wśród zagadnień objętych badaniem i poddanych ocenie znajdują się: adekwatność systemu pomiaru ryzyka w banku, pod kątem dostosowania do charakteru, zakresu oraz złożoności działalności banku; dokładność oraz kompletność danych wejściowych do modelu; racjonalność oraz trafność scenariuszy i założeń; trafność obliczeń związanych z pomiarem ryzyka. Trafność wyników modelu jest weryfikowana przez porównanie wyników faktycznych z wynikami prognozowanymi. Banki na ogół porównują prognozowany wynik finansowy netto z faktycznym wynikiem finansowym. Inspektorzy nadzoru powinni również ocenić czy kierownictwo banku analizuje wyniki generowane przez model, a także czy ma świadomość ograniczenia stosowanych modeli pomiaru ryzyka. W przypadku, gdy bank wykorzystuje modele matematyczne do wyliczania wymogu kapitałowego (regulacyjnego) na pokrycie ryzyka walutowego, należy również dokonać weryfikacji stosowanych przez bank modeli pod kątem wymagań jakościowych określonych 17 Uchwała ws. adekwatności kapitałowej banków. 17

19 w obowiązujących przepisach oraz ocenić funkcjonowanie modelu w praktyce. Należy się również upewnić, czy bank nie stosuje różnych modeli pomiaru ryzyka dla potrzeb wewnętrznego zarządzania ryzykiem i w celu zapewnienia adekwatności kapitałowej Monitorowanie ryzyka Zarządzanie ryzykiem operacji walutowych jest procesem dynamicznym, dlatego też pomiar wyłącznie ryzyka wynikającego z bieżącej działalności nie jest wystarczający. Bank powinien oceniać zasadność swojej strategii działalności oraz dopuszczalnej tolerancji na ryzyko, pod kątem zmian zachodzących w banku (związanych np. z procesem wprowadzania nowego produktu), jak i zmian czynników otoczenia zewnętrznego (np. o charakterze regulacyjnym, ekonomicznym i politycznym). Z drugiej strony monitorowanie ryzyka związane jest z permanentną analizą działalności operacyjnej jednostek biznesowych, w tym zwłaszcza departamentu skarbu, który najczęściej odpowiada za bieżące zarządzanie ryzykiem walutowym w skali całego banku. Ocena strategii działalności Dobrze zarządzany bank monitoruje i mierzy nie tylko ryzyko, które wynika z aktualnie prowadzonej działalności, ale także ryzyka wynikającego z planowanego rozwoju działalności banku oraz oczekiwanych zmian czynników otoczenia zewnętrznego. Chociaż założenia na temat nowej działalności wprowadzają jeszcze jeden element subiektywny w proces pomiaru ryzyka to jednak pomagają przewidywać przyszłe narażenie banku na ryzyko. Włączając do modelu założenia na temat nowej działalności lub zmiany struktury działalności, kierownictwo banku powinno zadbać, aby założenia takie były realistyczne i dostosowane do scenariusza zachowania kursów walutowych, który jest aktualnie oceniany oraz realny, biorąc pod uwagę pozycję konkurencyjną banku oraz całościową strategię działalności. W szczególności kierownictwo banku powinno unikać zbyt optymistycznych założeń służących maskowaniu ryzyka operacji walutowych wynikającego z prowadzonej działalności bilansowej i pozabilansowej. Strategia działalności wymaga również weryfikacji pod kątem oczekiwanych zmian czynników otoczenia zewnętrznego. Przykładowo, oczekiwania co do zmian parametrów rynkowych mogą wpłynąć na potrzebę zmiany struktury bilansu i/lub domknięcia otwartych pozycji, bądź też skutkować wyrażeniem aprobaty na zwiększenie poziomu ryzyka. Z kolei zmiany regulacyjne dotyczące np. adekwatności kapitałowej mogą powodować, że bank będzie musiał podjąć działania mające na celu ograniczenie ryzyka lub zwiększenie poziomu kapitału na zabezpieczenie tego ryzyka. Duże banki na ogół monitorują ryzyko walutowe z wysoką częstotliwością oraz planują strategie działania w celu korekty wielkości tego ryzyka. Te korekty mogą polegać na podjęciu decyzji o zakupie lub sprzedaży pewnych instrumentów lub portfeli, strategicznych decyzjach dotyczących pewnych obszarów działalności, strategii otwierania lub utrzymywania otwartej pozycji w określonej walucie, strategii zabezpieczania lub transformacji ryzyka przy użyciu instrumentów pochodnych. Decyzje takie często podejmowane są przez Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami i/lub przez komitet inwestycyjny, w skład którego wchodzą przedstawiciele jednostek biznesowych oraz komórek ryzyka i makroanaliz. 18

20 Do testowania i oceny strategii, przed ich wprowadzeniem, mogą być wykorzystywane modele pomiaru ryzyka walutowego. Specjalne podsystemy lub modele mogą być tu zastosowane w celu analizy poszczególnych instrumentów lub strategii, takich jak transakcje pochodne. Rezultaty uzyskiwane w oparciu o te modele są wprowadzane do całościowego modelu ryzyka walutowego. W tego typu analizach bank może przyjmować założenia na temat rodzaju oraz struktury działalności, a także wielkości (wolumenu) i wyceny przyszłych operacji jak również zmiany parametrów rynkowych. Na ogół plany biznesowe, strategie marketingowe, roczne plany finansowe, analiza trendów historycznych pomagają sformułować te założenia. Inspektorzy nadzoru powinni zbadać, w jaki sposób kierownictwo banku reaguje na przewidywane zmiany wewnętrzne i zewnętrzne, w tym uzyskać informację jak bank ocenia potencjalne ryzyko nowych produktów lub przyszłej działalności wynikającej z planu rozwoju (planu biznesowego). Inspektorzy nadzoru powinni ocenić czy założenia banku dotyczące nowej działalności są realistyczne i możliwe do osiągnięcia. Dodatkowo inspektorzy nadzoru powinni ocenić strategie ryzyka walutowego banku, w celu określenia czy realizują one lub są zgodne z przyjętymi przez zarząd oraz radę nadzorczą celami. Monitorowanie działalności Najczęstszą praktyką stosowaną w dużych i średnich bankach jest przypisanie odpowiedzialności za zarządzanie ryzykiem operacji walutowych komitetowi zarządzania aktywami i pasywami. Z reguły komitet ten koncentruje się na zarządzaniu ryzykiem poprzez określanie celów średnio- i długoterminowych, a bieżące zarządzanie ryzykiem leży w gestii departamentu skarbu. Przy czym wskazane jest, aby bieżąca strategia zarządzania (np. w horyzoncie tygodniowym) była uzgadniana z członkiem zarządu nadzorującym departament skarbu. W największych bankach często występuje jeszcze ogniwo pośrednie w postaci komitetu inwestycyjnego, wytyczającego strategię działania oraz zadania na najbliższe dni. Departament skarbu zarządza bieżącą pozycją banku, w oparciu o wytyczne komitetów, a także w ramach przydzielonych limitów ryzyka oraz budżetu ustalonego dla tej jednostki. Duża skala, złożoność i szybkość transakcji na rynkach walutowych, a także różnorodność środowisk operacyjnych, mogą spowodować błędne przetworzenie lub brak przetworzenia transakcji i rozliczeń Istnieje więc ryzyko, że bank poniesie stratę w wyniku błędu ludzkiego, niewłaściwego przepływu informacji, nieporozumień, nieuprawnionego przeprowadzenia transakcji, malwersacji, lub awarii systemów. Z kolei brak odpowiedniej i szybkiej informacji, gdy bank posiada otwarte pozycje walutowe, może wpłynąć na podjęcie nieodpowiedniej powodującej stratę - decyzji. Sytuacje takie dotyczą zwłaszcza banków, które aktywnie działają na rynku pieniężnym i kapitałowym i/lub realizują wiele transakcji na zlecenie klientów. Dlatego też, kierownictwo banku powinno zapewnić tym jednostkom wyposażenie w systemy informatyczne o odpowiedniej jakości i w takim zakresie, aby umożliwić bezpieczny proces zawierania i rozliczania transakcji. Gdy jest to możliwe, bank powinien korzystać z systemów zintegrowanych, obejmujących zarówno zespół dealerski jak i zespół zaplecza. Należy regularnie uzgadniać ze sobą bazy danych tych dwóch komórek, kontrolując pozycje otwarte, wyniki z działalności dealerskiej, oraz szczegółowe warunki kontraktów. Kolejną kwestią jest konieczność zapewnienia, niezależnej od dealerów, parametryzacji systemów transakcyjnych. Niedopuszczalną praktyką jest występowanie sytuacji, w której 19

Informacja o strategii i celach zarządzania ryzykiem

Informacja o strategii i celach zarządzania ryzykiem Załącznik nr 1 Informacja o strategii i celach zarządzania ryzykiem 1) Strategia i procesy zarządzania rodzajami ryzyka. Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na powstających zagrożeniach,

Bardziej szczegółowo

Strategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w Domu Maklerskim Capital Partners SA

Strategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w Domu Maklerskim Capital Partners SA Strategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka zatwierdzona przez Zarząd dnia 14 czerwca 2010 roku zmieniona przez Zarząd dnia 28 października 2010r. (Uchwała nr 3/X/2010) Tekst jednolity

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W STRZYŻOWIE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W STRZYŻOWIE Załącznik nr 1 INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W STRZYŻOWIE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Strzyżowie

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO. z dnia 21 czerwca 2013 r.

Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO. z dnia 21 czerwca 2013 r. DZIENNIK URZĘDOWY Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE z dnia 21 czerwca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Nr 384/2008 Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie wymagań

Bardziej szczegółowo

Opis systemu zarządzania, w tym systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Ropczycach.

Opis systemu zarządzania, w tym systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Ropczycach. Opis systemu zarządzania, w tym systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Ropczycach. System zarządzania w Banku Spółdzielczym w Ropczycach System zarządzania,

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA KURPIOWSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W MYSZYŃCU

INFORMACJA KURPIOWSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W MYSZYŃCU INFORMACJA KURPIOWSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W MYSZYŃCU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Kurpiowskiego Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie

Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie BANK SPÓŁDZIELCZY W CHOJNOWIE Grupa BPS Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie wynikająca z art. 111a ustawy Prawo Bankowe według stanu na dzień 31.12.2016 r. 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W KOŻUCHOWIE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W KOŻUCHOWIE INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W KOŻUCHOWIE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe według stanu na dzień 31.12.2016 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Kożuchowie

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W OZORKOWIE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W OZORKOWIE INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W OZORKOWIE wynikająca z art. lila ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Ozorkowie poza terytorium

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA IDENTYFIKACJI, POMIARU, MONITOROWANIA I KONTROLI RYZYKA W DOM MAKLERSKI INC SPÓŁKA AKCYJNA

STRATEGIA IDENTYFIKACJI, POMIARU, MONITOROWANIA I KONTROLI RYZYKA W DOM MAKLERSKI INC SPÓŁKA AKCYJNA STRATEGIA IDENTYFIKACJI, POMIARU, MONITOROWANIA I KONTROLI RYZYKA W DOM MAKLERSKI INC SPÓŁKA AKCYJNA ROZDZIAŁ 1. Postanowienia ogólne 1. 1. Niniejsza Strategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli

Bardziej szczegółowo

OGÓLNA STRATEGIA ZARZĄDZANIA RYZYKAMI

OGÓLNA STRATEGIA ZARZĄDZANIA RYZYKAMI Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 91/2011 Zarządu Powiatowego Banku Spółdzielczego w Sokołowie Podlaskim z dnia 14 grudnia 2011 r. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 17/2011 Rady Nadzorczej Powiatowego Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

Okres sprawozdawczy oznacza okres od 7 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku objęty ww. sprawozdaniem finansowym.

Okres sprawozdawczy oznacza okres od 7 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku objęty ww. sprawozdaniem finansowym. Informacja w zakresie adekwatności kapitałowej Domu Maklerskiego ALFA Zarządzanie Aktywami S.A. (dalej: DM ALFA lub Dom Maklerski ). Stan na 31 grudnia 2010 roku na podstawie zbadanego przez biegłego rewidenta

Bardziej szczegółowo

Polityka ujawnień Mercedes-Benz Bank Polska S.A. Przyjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 21 czerwca 2016 roku załącznik do Uchwały 34/2016

Polityka ujawnień Mercedes-Benz Bank Polska S.A. Przyjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 21 czerwca 2016 roku załącznik do Uchwały 34/2016 ujawnień 1/6 ujawnień Spis treści A. Ustalenia ogólne... 1 B. Zakres ogłaszanych przez Bank informacji... 2 C. Zasady i terminy udzielania odpowiedzi udziałowcom oraz klientom... 5 D. Częstotliwość ogłaszania

Bardziej szczegółowo

Strategia zarządzania ryzykiem w DB Securities S.A.

Strategia zarządzania ryzykiem w DB Securities S.A. Strategia zarządzania ryzykiem w S.A. 1 Opis systemu zarządzania ryzykiem w S.A 1. Oświadczenia S.A. dąży w swojej działalności do zapewnienia zgodności z powszechnie obowiązującymi aktami prawnymi oraz

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO "BANK ROLNIKÓW W OPOLU

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO BANK ROLNIKÓW W OPOLU BANK SPÓŁDZIELCZY BANK ROLNIKÓW W OPOLU 45-005 Opole, ul. Książąt Opolskich 36a INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO "BANK ROLNIKÓW W OPOLU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016

Bardziej szczegółowo

POLITYKA I STRATEGIA IDENTYFIKACJI, POMIARU, MONITOROWANIA I KONTROLI RYZYKA W PROSPER CAPITAL DOM MAKLERSKI S.A.

POLITYKA I STRATEGIA IDENTYFIKACJI, POMIARU, MONITOROWANIA I KONTROLI RYZYKA W PROSPER CAPITAL DOM MAKLERSKI S.A. POLITYKA I STRATEGIA IDENTYFIKACJI, POMIARU, MONITOROWANIA I KONTROLI RYZYKA W PROSPER CAPITAL DOM MAKLERSKI S.A. Przyjęta uchwałą Zarządu nr 1/VI/2017 z dnia 26 czerwca 2017 r. Zatwierdzona uchwałą Rady

Bardziej szczegółowo

OGÓLNA STRATEGIA ZARZĄDZANIA RYZYKAMI

OGÓLNA STRATEGIA ZARZĄDZANIA RYZYKAMI Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 45/2013 Zarządu Powiatowego Banku Spółdzielczego w Sokołowie Podlaskim z dnia 26 kwietnia 2013 r. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 18/2013 Rady Nadzorczej Powiatowego Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 8

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 8 Wykład 8. Ryzyko bankowe Pojęcie ryzyka bankowego i jego rodzaje. Ryzyko zagrożenie nieosiągniecia zamierzonych celów Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej. Gospodarcze : wzrost, inflacja, budżet,

Bardziej szczegółowo

Raport z zakresu adekwatności kapitałowej Podlasko-Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Zabłudowie według stanu na dzień 31.12.

Raport z zakresu adekwatności kapitałowej Podlasko-Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Zabłudowie według stanu na dzień 31.12. Załącznik do Uchwały Nr 49/2014 Zarządu Podlasko-Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Zabłudowie z dnia 10.07.2014r. Raport z zakresu adekwatności kapitałowej Podlasko-Mazurskiego Banku Spółdzielczego w

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ

POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ Załącznik nr 1 do Uchwały Zarządu nr 5/2014 Banku Spółdzielczego we Mstowie z dnia 29.01.2014r. Zatw. Uchwałą RN nr 3/2014 z dn. 30.01.2014 Tekst jednolity uwzględniający wprowadzone zmiany: 1) Uchwałą

Bardziej szczegółowo

Informacja Banku Spółdzielczego w Proszowicach wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe (stan na dzień r.)

Informacja Banku Spółdzielczego w Proszowicach wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe (stan na dzień r.) Informacja Banku Spółdzielczego w Proszowicach wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe (stan na dzień 31.12.2015r.) 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Proszowicach poza terytorium

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W SZCZYTNIE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W SZCZYTNIE INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W SZCZYTNIE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Szczytnie poza terytorium

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA W GIŻYCKU

INFORMACJA W GIŻYCKU INFORMACJA MAZURSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GIŻYCKU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2018r. Spis treści 1. Informacja o działalności Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Giżycku

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2017 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Białej Podlaskiej

Bardziej szczegółowo

Informacja Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie. wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe

Informacja Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie. wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Informacja Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe I. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA MAZOWIECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ŁOMIANKACH

INFORMACJA MAZOWIECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ŁOMIANKACH Załącznik do Uchwały nr 307a/37/2016 Zarządu MBS Łomianki z dnia 28.07.2016r. Załącznik do Uchwały nr 52/2016 Rady Nadzorczej z dnia 28.07.2016r. INFORMACJA MAZOWIECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ŁOMIANKACH

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W MRĄGOWIE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W MRĄGOWIE INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W MRĄGOWIE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Mrągowie poza terytorium

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA Banku Spółdzielczego w Trzebnicy

INFORMACJA Banku Spółdzielczego w Trzebnicy Załącznik do Uchwały nr 47 /2016 Zarządu Banku Spółdzielczego w Trzebnicy z dnia 16 sierpnia 2016r. INFORMACJA Banku Spółdzielczego w Trzebnicy wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia

Bardziej szczegółowo

BANK SPÓŁDZIELCZY w Krzeszowicach

BANK SPÓŁDZIELCZY w Krzeszowicach BANK SPÓŁDZIELCZY w Krzeszowicach Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Krzeszowicach dotycząca adekwatności kapitałowej Krzeszowice, 2014. r. Spis treści 1. Postanowienia ogólne... 3 2. Zakres

Bardziej szczegółowo

Zasady Polityki informacyjnej Mercedes-Benz Bank Polska S.A. Przyjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 17 czerwca 2015 roku załącznik do Uchwały 29/2015

Zasady Polityki informacyjnej Mercedes-Benz Bank Polska S.A. Przyjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 17 czerwca 2015 roku załącznik do Uchwały 29/2015 1/6 Spis treści A. Ustalenia ogólne... 1 B. Zakres ogłaszanych przez Bank informacji... 2 C. Zasady i terminy udzielania odpowiedzi udziałowcom oraz klientom... 5 D. Częstotliwość ogłaszania informacji...

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE PODLEGAJĄCE UPOWSZECHNIENIU, W TYM INFORMACJE W ZAKRESIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ EFIX DOM MALERSKI S.A. WSTĘP

INFORMACJE PODLEGAJĄCE UPOWSZECHNIENIU, W TYM INFORMACJE W ZAKRESIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ EFIX DOM MALERSKI S.A. WSTĘP INFORMACJE PODLEGAJĄCE UPOWSZECHNIENIU, W TYM INFORMACJE W ZAKRESIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ EFIX DOM MALERSKI S.A. WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 ROKU I. WSTĘP 1. EFIX DOM MAKLERSKI S.A., z siedzibą

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA W GIŻYCKU

INFORMACJA W GIŻYCKU INFORMACJA MAZURSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GIŻYCKU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015r. Spis treści 1. Informacja o działalności Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Giżycku

Bardziej szczegółowo

Bilans i Raport Ryzyka Alior Bank S.A. wg stanu na r.

Bilans i Raport Ryzyka Alior Bank S.A. wg stanu na r. Bilans i Raport Ryzyka Alior Bank S.A. wg stanu na r. Spis treści BILANS... 3 1. Kasa i operacje z bankiem centralnym... 4 2. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży... 4 3. Należności od klientów... 4

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA NADNOTECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO

INFORMACJA NADNOTECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO INFORMACJA NADNOTECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO wynikająca z art. 111a i 111b ustawy Prawo bankowe wg stanu na dzień 31.12.2016r. 1. Informacja o działalności Nadnoteckiego Banku Spółdzielczego poza terytorium

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA Banku Spółdzielczego w Janowie Lubelskim wynikająca z art. 111a ust. 4 ustawy Prawo bankowe

INFORMACJA Banku Spółdzielczego w Janowie Lubelskim wynikająca z art. 111a ust. 4 ustawy Prawo bankowe BANK SPÓŁDZIELCZY W JANOWIE LUBELSKIM GRUPA BPS INFORMACJA Banku Spółdzielczego w Janowie Lubelskim wynikająca z art. 111a ust. 4 ustawy Prawo bankowe 1 Spis treści 1. Opis systemu zarządzania, w tym systemu

Bardziej szczegółowo

Polityka Informacyjna dotycząca adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczym w Miliczu

Polityka Informacyjna dotycząca adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczym w Miliczu BANK SPÓŁDZIELCZY W MILICZU Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 3/17 Zarządu Banku Spółdzielczego w Miliczu z dnia 17.01.2017r. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 1/17 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Miliczu

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały Zarządu Nr 26/2019 z dnia r. oraz Rady Nadzorczej nr 153/2019 z dnia r.

Załącznik do Uchwały Zarządu Nr 26/2019 z dnia r. oraz Rady Nadzorczej nr 153/2019 z dnia r. Załącznik do Uchwały Zarządu Nr 26/2019 z dnia 22.03.2019r. oraz Rady Nadzorczej nr 153/2019 z dnia 01.04.2019r. Polityka w zakresie informacji o charakterze jakościowym i ilościowym podlegających ujawnieniu

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ZAŁUSKACH

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ZAŁUSKACH INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ZAŁUSKACH wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Załuskach poza terytorium

Bardziej szczegółowo

1. Postanowienia ogólne

1. Postanowienia ogólne Załącznik do Uchwały Zarządu Nr 9/IV/14 dnia 20 lutego2014r. Załącznik do Uchwały Rady Nadzorczej 10/I/14 z dnia 21 lutego 2014r. Polityka zarządzania ryzykiem walutowym w Banku Spółdzielczym w Końskich

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA W ZAKRESIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ I INNYCH INFORMACJI PODLEGAJĄCYCH UJAWNIANIU BĄDŹ OGŁASZANIU PRZEZ EURO BANK S.A.

POLITYKA INFORMACYJNA W ZAKRESIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ I INNYCH INFORMACJI PODLEGAJĄCYCH UJAWNIANIU BĄDŹ OGŁASZANIU PRZEZ EURO BANK S.A. Uchwała Zarządu Euro Banku nr DC/126/2017 z dnia 04.04.2018 r. Uchwała Rady Nadzorczej nr 04/04/2018 z dnia 13.04.2018 r. POLITYKA INFORMACYJNA W ZAKRESIE ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ I INNYCH INFORMACJI PODLEGAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GORLICACH

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GORLICACH INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GORLICACH wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2017 roku 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Gorlicach poza terytorium Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GORLICACH

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GORLICACH B A N K S P Ó Ł D Z I E L C Z Y W G O R L I C A C H 38-300 Gorlice, ul. Stróżowska 1 INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GORLICACH wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016 roku

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PŁOŃSKU

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PŁOŃSKU Załącznik do Uchwały nr 138/Z/2018 Zarządu Banku Spółdzielczego w Płońsku z dnia 13.12.2018 r. zatwierdzonej Uchwałą nr 37/RN/2018 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Płońsku z dnia 17.12.2018 r. POLITYKA

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JEDWABNEM

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JEDWABNEM INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JEDWABNEM wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2017 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Jedwabnem poza terytorium

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA SPÓŁDZIELCZEGO BANKU POWIATOWEGO W PIASKACH

POLITYKA INFORMACYJNA SPÓŁDZIELCZEGO BANKU POWIATOWEGO W PIASKACH Załącznik do Uchwały Nr 1/45/2015 Zarządu Spółdzielczego Banku Powiatowego w Piaskach z dnia 11.12.2015. POLITYKA INFORMACYJNA SPÓŁDZIELCZEGO BANKU POWIATOWEGO W PIASKACH grudzień, 2015r. Spis treści I.

Bardziej szczegółowo

Zasady/metodyki przeprowadzania badań inspekcyjnych w podmiotach nadzorowanych. Paweł Sawicki Dyrektor Zarządzający Pionem Inspekcji

Zasady/metodyki przeprowadzania badań inspekcyjnych w podmiotach nadzorowanych. Paweł Sawicki Dyrektor Zarządzający Pionem Inspekcji Zasady/metodyki przeprowadzania badań inspekcyjnych w podmiotach nadzorowanych Paweł Sawicki Dyrektor Zarządzający Pionem Inspekcji AGENDA 1. Uwarunkowania formalno-prawne 2. Czynności kontrolne w spółdzielczych

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Bank Spółdzielczy w Tomaszowie Mazowieckim

Powiatowy Bank Spółdzielczy w Tomaszowie Mazowieckim Powiatowy Bank Spółdzielczy w Tomaszowie Mazowieckim www.pbstom.com.pl Informacja wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe wg stanu na 31.12.2017 r. SPIS TREŚCI: 1. Informacja o działalności Banku poza

Bardziej szczegółowo

OPIS SYSTEMU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

OPIS SYSTEMU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM OPIS SYSTEMU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM SECUS ASSET MANAGEMENT S.A. dotyczy art. 110w ust.4 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29 lipca 2005 roku tekst zmieniony ustawą z 05-08-2015 Dz. U. poz.

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CYCOWIE. wynikająca z art. 111a Ustawy Prawo bankowe

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CYCOWIE. wynikająca z art. 111a Ustawy Prawo bankowe INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CYCOWIE wynikająca z art. 111a Ustawy Prawo bankowe wg stanu na 31 grudnia 2015 r. Cyców, 2016 r. 1 Spis treści Wprowadzenie.3 I. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ HSBC Bank Polska

POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ HSBC Bank Polska POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ HSBC Bank Polska 1. Wprowadzenie 1.1 HSBC Bank Polska S.A. (Bank) na podstawie art. 111a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.- Prawo bankowe oraz zgodnie

Bardziej szczegółowo

OPIS SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ

OPIS SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ OPIS SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ Cele sytemu kontroli wewnętrznej Celem systemu kontroli wewnętrznej jest zapewnienie: 1. skuteczności i efektywności działania Banku, 2. wiarygodność sprawozdawczości

Bardziej szczegółowo

Zasady systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym. w Łubnianach

Zasady systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym. w Łubnianach Załącznik nr 3 do Regulaminu systemu kontroli wewnętrznej B S w Łubnianach Zasady systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Łubnianach Rozdział 1. Postanowienia ogólne 1 Zasady systemu kontroli

Bardziej szczegółowo

Informacje, o których mowa w art. 110w ust. 4 u.o.i.f., tj.:

Informacje, o których mowa w art. 110w ust. 4 u.o.i.f., tj.: INFORMACJE UJAWNIANE PRZEZ PEKAO INVESTMENT BANKING S.A. ZGODNIE Z ART. 110w UST.5 USTAWY Z DNIA 29 LIPCA 2005 R. O OBROCIE INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI Stan na dzień 13/04/2017 Na podstawie art. 110w ust.

Bardziej szczegółowo

Informacja nt. Polityki inwestycyjnej KDPW_CCP S.A.

Informacja nt. Polityki inwestycyjnej KDPW_CCP S.A. Informacja nt. Polityki inwestycyjnej KDPW_CCP S.A. 21.08.2014 1. KDPW_CCP zgodnie ze swoją Polityką inwestycyjną przyjętą w drodze uchwały Zarządu KDPW_CCP S.A. inwestuje następujące rodzaje aktywów:

Bardziej szczegółowo

OPIS SYSTENU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPÓŁDZIELCZYM W USTRONIU. I. Cele systemu kontroli wewnętrznej

OPIS SYSTENU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPÓŁDZIELCZYM W USTRONIU. I. Cele systemu kontroli wewnętrznej OPIS SYSTENU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPÓŁDZIELCZYM W USTRONIU I. Cele systemu kontroli wewnętrznej W Banku działa system kontroli wewnętrznej, którego celem jest wspomaganie procesów decyzyjnych,

Bardziej szczegółowo

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Węgierskiej Górce

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Węgierskiej Górce Załącznik do Uchwały Nr 62 /14 Zarządu Banku Spółdzielczego w Węgierskiej Górce z dnia 30.12.2014r.( z późn.zm) Załącznik do Uchwały Nr 7 /15 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Węgierskiej Górce z

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO GRODKÓW-ŁOSIÓW z siedzibą w Grodkowie

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO GRODKÓW-ŁOSIÓW z siedzibą w Grodkowie INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO GRODKÓW-ŁOSIÓW z siedzibą w Grodkowie wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

Informacja uzupełniająca. z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału ESBANKU Banku Spółdzielczego według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku

Informacja uzupełniająca. z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału ESBANKU Banku Spółdzielczego według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku Informacja uzupełniająca z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału ESBANKU Banku Spółdzielczego według stanu na dzień Spis treści I. WSTĘP...3 1. Informacje wprowadzające...3 II. Dodatkowe pozycje podlegające

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA PIENIŃSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO

POLITYKA INFORMACYJNA PIENIŃSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO Załącznik do Uchwały Nr 59/12/2015 Zarządu Pienińskiego Banku Spółdzielczego z dnia 30-12-2015r. Załącznik Do uchwały nr 43/2015 Rady Nadzorczej Pienińskiego Banku Spółdzielczego z dnia 30-12-2015r. POLITYKA

Bardziej szczegółowo

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A.

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A. Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A. I. Informacje ogólne 1. Zgodnie z postanowieniami Ustawy Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939), w ramach

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku Spis treści Spis treści... 2 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

1.Jakość i kryteria doboru informacji podlegających ujawnieniu

1.Jakość i kryteria doboru informacji podlegających ujawnieniu POLITYKA INFORMACYJNA Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im.królowej Jadwigi 1 Cel polityki Celem niniejszej polityki jest ustalenie szczególowych reguł dotyczacych : zakresu,częstotliwości,

Bardziej szczegółowo

Informacja Banku Spółdzielczego w Nowym Dworze Mazowieckim wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe według stanu na 31 grudnia 2017 roku

Informacja Banku Spółdzielczego w Nowym Dworze Mazowieckim wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe według stanu na 31 grudnia 2017 roku Informacja Banku Spółdzielczego w Nowym Dworze Mazowieckim wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe według stanu na 31 grudnia 2017 roku Załącznik do Uchwały Nr 71/2018 Zarządu Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Błażowej Błażowa, 2017 r.

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Błażowej Błażowa, 2017 r. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 44/5/2016 Zarządu Banku Spółdzielczego w Błażowej z dnia 29.12.2016 r. Załącznik do Uchwały Nr 6/4/2016 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Błażowej z dnia 29.12.2016 r.

Bardziej szczegółowo

Polityka zarządzania kapitałem w Banku Spółdzielczym w Końskich

Polityka zarządzania kapitałem w Banku Spółdzielczym w Końskich Załącznik do Uchwały Zarządu Nr 1/VII/15 z dnia 20 lutego 2015r. Załącznik do Uchwały Rady Nadzorczej Nr 11/I/15 z dnia 20 lutego 2015r. Polityka zarządzania kapitałem w Banku Spółdzielczym w Końskich

Bardziej szczegółowo

BANK SPÓŁDZIELCZY W GŁOGOWIE POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GŁOGOWIE

BANK SPÓŁDZIELCZY W GŁOGOWIE POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GŁOGOWIE Załącznik nr 1 do Uchwały... Zarządu Banku Spółdzielczego w Głogowie z dnia. Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Głogowie z dnia BANK SPÓŁDZIELCZY W GŁOGOWIE POLITYKA INFORMACYJNA

Bardziej szczegółowo

BANK SPÓŁDZIELCZY W BRAŃSKU

BANK SPÓŁDZIELCZY W BRAŃSKU Załącznik do uchwały nr 21/2018RN z dnia 08.08.2018 Załącznik nr 1 do uchwały Zarządu BS nr 18/2018 z dnia 03.08.2018 BANK SPÓŁDZIELCZY W BRAŃSKU Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Brańsku Brańsk,

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PRZASNYSZU

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PRZASNYSZU Załącznik do Uchwały Zarządu Banku Spółdzielczego w Przasnyszu nr 163/2018 z dnia 27.12.2018r. Załącznik do Uchwały Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Przasnyszu nr 45/2018 z dnia 28.12.2018r. POLITYKA

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA POLSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WYSZKOWIE

INFORMACJA POLSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WYSZKOWIE INFORMACJA POLSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WYSZKOWIE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku Wyszków, 2016r. Spis treści 1. Opis systemu zarządzania, w tym systemu zarządzania

Bardziej szczegółowo

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Błażowej

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Błażowej Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 44/5/2016 Zarządu Banku Spółdzielczego w Błażowej z dnia 29.12.2016 r. Załącznik do Uchwały Nr 6/4/2016 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Błażowej z dnia 29.12.2016 r.

Bardziej szczegółowo

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Mykanowie

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Mykanowie Opis systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Mykanowie Działając zgodnie z zapisami Rekomendacji H KNF, Bank Spółdzielczy w Mykanowie zwany dalej "Bankiem", przekazuje do informacji opis systemu

Bardziej szczegółowo

Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie

Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie BANK SPÓŁDZIELCZY W CHOJNOWIE Grupa BPS Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie wynikająca z art. 111a ustawy Prawo Bankowe według stanu na dzień 31.12.2017 r. 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

System Kontroli Wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Andrespolu ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPOŁDZIELCZYM W ANDRESPOLU

System Kontroli Wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Andrespolu ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPOŁDZIELCZYM W ANDRESPOLU System Kontroli Wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Andrespolu ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPOŁDZIELCZYM W ANDRESPOLU 1. 1. Stosownie do postanowień obowiązującej ustawy Prawo bankowe,

Bardziej szczegółowo

Bank Spółdzielczy w Głogówku

Bank Spółdzielczy w Głogówku Bank Spółdzielczy w Głogówku Grupa BPS INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GŁOGÓWKU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku 1. Spis treści 1. Informacja o działalności Banku

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

Rozdział 1 Postanowienia ogólne Polityka zgodności Spis treści Rozdział 1 Postanowienia ogólne... 2 Rozdział 2 Cel i podstawowe zasady zapewnienia zgodności... 2 Rozdział 3 Zasady zapewnienia zgodności w ramach funkcji kontroli... 4

Bardziej szczegółowo

Organizacja i funkcjonowanie Systemu Kontroli Wewnętrznej w HSBC Bank Polska S.A.

Organizacja i funkcjonowanie Systemu Kontroli Wewnętrznej w HSBC Bank Polska S.A. Organizacja i funkcjonowanie Systemu Kontroli Wewnętrznej w HSBC Bank Polska S.A. Wstęp Jednym z elementów zarządzania Bankiem jest system kontroli wewnętrznej, którego podstawy, zasady i cele wynikają

Bardziej szczegółowo

System kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym Ziemi Kraśnickiej w Kraśniku

System kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym Ziemi Kraśnickiej w Kraśniku System kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym Ziemi Kraśnickiej w Kraśniku Kraśnik grudzień 2017 CELE I ORGANIZACJA SYSTEMU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ 1 Cele systemu kontroli wewnętrznej 1. W Banku Spółdzielczym

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA MAŁOPOLSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO

POLITYKA INFORMACYJNA MAŁOPOLSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO MAŁOPOLSKI BANK SPÓŁDZIELCZY Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 7/15 Zarządu Małopolskiego Banku Spółdzielczego z dnia 15.01.2015 r. POLITYKA INFORMACYJNA MAŁOPOLSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO Wieliczka, styczeń

Bardziej szczegółowo

Zatwierdzone przez Zarząd Banku uchwałą nr DC/92/2018 z dnia 13/03/2018 r.

Zatwierdzone przez Zarząd Banku uchwałą nr DC/92/2018 z dnia 13/03/2018 r. Informacje ogłaszane przez Euro Bank S.A. zgodnie z art. 111a ust. 4 Ustawy Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późniejszymi zmianami) I. Opis systemu zarządzania,

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JEDWABNEM

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JEDWABNEM INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W JEDWABNEM wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Jedwabnem poza terytorium

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PŁOŃSKU

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PŁOŃSKU Załącznik do Uchwały nr 32/Z/2018 Zarządu Banku Spółdzielczego w Płońsku z dnia 15.03.2018 r. zatwierdzonej Uchwałą nr 12/RN/2018 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Płońsku z dnia 26.03.2018 r. POLITYKA

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W IŁŻY

POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W IŁŻY Załącznik do Uchwały Nr 88 /2014 Zarządu Banku Spółdzielczego w Iłży z dnia 23.12.2014r. Załącznik do Uchwały Nr 84/2014 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Iłży z dnia 23.12.2014 r POLITYKA INFORMACYJNA

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W NIEMCACH

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W NIEMCACH Załącznik do Uchwały Nr 82/2016 Zarządu BS z dnia 09.08.2016r. INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W NIEMCACH wynikająca z art. 111 a ustawy Prawo bankowe 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WĘGIERSKIEJ GÓRCE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WĘGIERSKIEJ GÓRCE Załącznik do Uchwały nr 35/16 Zarządu Banku Spółdzielczego w Węgierskiej Górce z dnia 05.07.2016r. INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WĘGIERSKIEJ GÓRCE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe według

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA PIENIŃSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO

POLITYKA INFORMACYJNA PIENIŃSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO Załącznik do Uchwały Nr 13/04/2017 Zarządu Pienińskiego Banku Spółdzielczego z dnia 27-04-2017 r. Załącznik Do uchwały nr 19/2017 Rady Nadzorczej Pienińskiego Banku Spółdzielczego z dnia 28-04-2017 r.

Bardziej szczegółowo

Polityka informacyjna Banku BPH S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej

Polityka informacyjna Banku BPH S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej Załącznik do Uchwały Zarządu Banku BPH S.A. nr 145/2015 Polityka informacyjna Banku BPH S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej Strona 1 z 9 Rozdział I Przepisy Ogólne Zakres przedmiotowy 1 1. Przedmiotem

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ ORAZ ZAKRESU INFORMACJI PODLEGAJĄCYCH OGŁASZANIU BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BARCINIE

POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ ORAZ ZAKRESU INFORMACJI PODLEGAJĄCYCH OGŁASZANIU BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BARCINIE Załącznik nr do Uchwały Nr 98/Z/2014 Zarządu Banku Spółdzielczego w Barcinie z dnia 29 grudnia 2014 r. Bank Spółdzielczy w Barcinie POLITYKA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ ORAZ ZAKRESU

Bardziej szczegółowo

Informacja Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie wynikająca z art. 111 a ustawy Prawo bankowe

Informacja Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie wynikająca z art. 111 a ustawy Prawo bankowe Załącznik do Informacji z zakresu profilu ryzyka, funduszy własnych wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń i innych informacji Banku Spółdzielczego Pałuki w Żninie wg stanu na dzień 31.12.2016

Bardziej szczegółowo

Zasady sporządzania matrycy funkcji kontroli

Zasady sporządzania matrycy funkcji kontroli Załącznik nr 1 do Regulaminu systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Dołhobyczowie Zasady sporządzania matrycy funkcji kontroli 1 Matryca funkcji kontroli Matryca stanowi opis, powiązania

Bardziej szczegółowo

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Przasnyszu

Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Przasnyszu Załącznik do Uchwały Zarządu Banku Spółdzielczego w Przasnyszu nr 128/2016 z dnia 28.12.2016r. Załącznik do Uchwały Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Przasnyszu nr 23/2016 z dnia 29.12.2016r. Polityka

Bardziej szczegółowo

Bank Spółdzielczy w Głogówku

Bank Spółdzielczy w Głogówku Bank Spółdzielczy w Głogówku Grupa BPS Załącznik do Uchwały Nr 130/2015/Z Zarządu Banku Spółdzielczego w Głogówku z dnia 18.12.2015r. Zatwierdzona Uchwałą Nr 35/2015/RN Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA

POLITYKA INFORMACYJNA Załącznik do Uchwały nr 24/2015 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Nieliszu z/s w Stawie Noakowskim z dnia 30.12.2015 r. I zmiana Uchwała nr 6/2017 z dnia 20.04.2017r. Bank Spółdzielczy w Nieliszu

Bardziej szczegółowo

Minimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin

Minimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin Minimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin A. Środowisko wewnętrzne 1. Przestrzeganie wartości etycznych: należy zapoznać, uświadomić i promować

Bardziej szczegółowo

I. Cele systemu kontroli wewnętrznej.

I. Cele systemu kontroli wewnętrznej. Opis systemu kontroli wewnętrznej Międzypowiatowego Banku Spółdzielczego w Myszkowie stanowiący wypełnienie zapisów Rekomendacji H KNF dotyczącej systemu kontroli wewnętrznej w bankach. I. Cele systemu

Bardziej szczegółowo

Bank Spółdzielczy w Koronowie

Bank Spółdzielczy w Koronowie Bank Spółdzielczy w Koronowie POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W KORONOWIE Koronowo, czerwiec 2017r. Bank Spółdzielczy w Koronowie Dokument do użytku służbowego Strona 1 z 6 Spis treści: Postanowienia

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE PODLEGAJĄCE UJAWNIANIU NA PODSTAWIE art.111a ust.1 i 4 USTAWY PRAWO BANKOWE WEDŁUG STANU NA DZIEŃ r.

INFORMACJE PODLEGAJĄCE UJAWNIANIU NA PODSTAWIE art.111a ust.1 i 4 USTAWY PRAWO BANKOWE WEDŁUG STANU NA DZIEŃ r. Załącznik do Uchwały Zarządu Banku Spółdzielczego w Łopusznie nr 2/29/2018 z dnia 12 lipca 2018 r. POLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W ŁOPUSZNIE INFORMACJE PODLEGAJĄCE UJAWNIANIU NA PODSTAWIE

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WĘGIERSKIEJ GÓRCE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WĘGIERSKIEJ GÓRCE Załącznik do Uchwały nr 33/18 Zarządu Banku Spółdzielczego w Węgierskiej Górce z dnia 29.06.2018r. INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W WĘGIERSKIEJ GÓRCE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe według

Bardziej szczegółowo

POLITYKA INFORMACYJNA. dotycząca adekwatności kapitałowej oraz informacji podlegających ogłaszaniu zgodnie z Rekomendacją M i P.

POLITYKA INFORMACYJNA. dotycząca adekwatności kapitałowej oraz informacji podlegających ogłaszaniu zgodnie z Rekomendacją M i P. Załącznik do Uchwały nr 5 / 60 /OK/2015 Zarządu O.K. Banku Spółdzielczego z dnia 20.11.2015r. Załącznik do Uchwały Nr 2 / 9 /2015 Rady Nadzorczej OK. Banku Spółdzielczego z dnia 16.12. 2015r. POLITYKA

Bardziej szczegółowo