Chłodzenie ogniwa paliwowego typu PAFC z wykorzystaniem układu ORC z mokrymi i suchymi czynnikami obiegowymi
|
|
- Janina Biernacka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Chłodzenie ogniwa paliwowego typu PAFC z wykorzystaniem układu z mokrymi i suchymi czynnikami obiegowymi Sławomir Wiśniewski. Wprowadzenie Wykorzystywanie węgla do produkcji energii elektrycznej w konwencjonalnych elektrowniach negatywnie wpływa na środowisko naturalne. To negatywne działanie wynika z faktu emisji do atmosfery CO 2, NOx i innych związków, które wydzielają się w trakcie spalania tego paliwa. Dodatkowo konwersja energii chemicznej zawartej w węglu w energię elektryczną w klasycznych elektrowniach odbywa się przy niezbyt wysokich sprawnościach (rzędu 35 40%), co dodatkowo przyczynia się do wzrostu emisji. Zauważalne w ostatnim czasie zmiany klimatyczne, będące skutkiem postępującej degradacji środowiska naturalnego, stały się bodźcem do wielokierunkowych działań, do których można zaliczyć poszukiwanie alternatywnych źródeł energii, ograniczanie emisji w istniejących układach, podwyższanie sprawności układów generujących energię elektryczną oraz wprowadzanie i rozwijanie nowych wysoko sprawnych instalacji energetycznych. Znalazło to również swoje odzwierciedlenie w wielu działaniach podejmowanych na szczeblu międzynarodowym na rzecz ochrony środowiska. Jako przykład można tu podać przyjęcie pakietu energetyczno-klimatycznego przez kraje Unii Europejskiej. W akcie tym zapisano cele związane ze zmniejszeniem emisji CO 2, zwiększeniem udziału energii odnawialnej w strukturze źródeł energii pierwotnej oraz zwiększeniem efektywności energetycznej, których osiągnięcie zakłada się na rok W świetle tych zapisów Polska do roku 2020 musi zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w strukturze źródeł energii pierwotnej do poziomu 5%. Według ostatnich danych Głównego Urzędu Statystycznego [] za rok 202 w Polsce udział odnawialnych nośników energii w ogólnym pozyskaniu energii pierwotnej wynosił,7%. Zgodnie z tymi samymi danymi, spośród odnawialnych nośników energii wykorzystywanych w Polsce ponad 90% udziału ma energia pochodząca z biomasy. W sektorze energetycznym wykorzystanie biomasy (zwłaszcza biomasy stałej) sprowadza się głównie do spalania w kotłach biomasowych (np. fluidalnych) i współspalania w instalacjach węglowych. Alternatywą dla takiego wykorzystania biomasy są instalacje zgazowania paliwa. Zgazowanie biomasy, czyli uzyskanie paliwa gazowego, zwiększa potencjalne możliwości jej wykorzystania. Wyprodukowany w ten sposób gaz można wykorzystać jako paliwo w układach turbin gazowych czy też nawet w układach ogniw paliwowych. Streszczenie: W niniejszym referacie przedstawione zostały zagadnienia związane z wykorzystaniem energii pochodzącej z chłodzenia ogniwa paliwowego typu PAFC do zasilania układu siłowni (Organic Rankine Cycle). W pracy przyjęto, że w siłowni realizowany jest podkrytyczny obieg Clausiusa- -Rankine a, a układ ogniwa paliwowego zasilany jest gazem pochodzącym ze zgazowania biomasy (układ zgazowania biomasy nie był analizowany). W analizie efektywności pracy układu uwzględniono między innymi następujące czynniki obiegowe z grupy tak zwanych czynników suchych: pentan, R236fa oraz z grupy czynników mokrych: metanol, etanol. W układzie z suchym czynnikiem obiegowym zastosowano wewnętrzną regenerację ciepła, a para doprowadzana do turbiny układu jest parą nasyconą suchą. W układzie z mokrym czynnikiem obiegowym zastosowano przegrzew pary doprowadzanej do turbiny tak, aby minimalny stopień suchości pary na wypływie z turbiny przy izentropowym rozprężaniu wynosił x = 0,95. Dla obu grup czynników obiegowych przyjęto temperaturę skraplania wynoszącą 30 C. Przeprowadzona analiza wykazała, że dla przyjętych założeń najkorzystniej wypadł układ z suchym czynnikiem obiegowym z zastosowaniem wewnętrznej regeneracji ciepła. Układ wykorzystujący ciepło chłodzenia ogniwa paliwowego pozwala na osiągnięcie 27% wzrostu mocy całego układu. Słowa kluczowe: siłownia, czynniki obiegowe, ogniwo paliwowe PAFC Abstract: In this paper are presented issues associated with the use of energy from cooling the fuel cell of the type PAFC to supply the gym (Organic Rankine Cycle). In this work it is assumed that in the gym is implemented subcritical flow Clausiusa-Rankine'a, A fuel cell system is powered by a gassource from gasification of biomass (biomass gasification system was not evaluated). 2. Układy zgazowania biomasy, ogniwa paliwowe podstawowe informacje Spośród instalacji zgazowania paliw przeważająca większość to instalacje, w których przeprowadzany jest proces zgazowania 28 Nr 9 Wrzesień 204 r.
2 paliw konwencjonalnych, takich jak ropa naftowa i węgiel [2]. Wymogi środowiskowe i rozwój technologii zgazowania paliw spowodowały większe zainteresowanie instalacjami zgazowywania biomasy. Wiele firm działających w tym obszarze oferuje już komercyjne instalacje zgazowania biomasy [3]. Instalacje zgazowania biomasy (i innych paliw) można podzielić w zależności od czynnika zgazowującego na reaktory, w których czynnikiem zgazowującym jest powietrze, tlen lub para wodna. Kolejnym kryterium podziału jest ciśnienie panujące w reaktorze. Ze względu na ten parametr instalacje zgazowania dzielimy na atmosferyczne i ciśnieniowe. Instalacje zgazowania dzielimy również ze względu na rodzaj konstrukcji generatora. Ze względu na to kryterium gazogeneratory dzielimy na te, w których zgazowanie zachodzi w złożach stałych (nieruchomych lub przesuwnych), w złożach fluidalnych oraz złożach strumieniowych [2, 4, 5]. Skład gazu będącego wynikiem zgazowania biomasy jest zależny od rodzaju czynnika zgazowującego, konstrukcji reaktora i parametrów procesu (temperatura zgazowania). W instalacji pracującej według technologii Blauner Turm [2] powstający gaz w ponad 50% zawiera wodór, 2% to CO, 6% CH 4, 25% CO 2. Ciągłe doskonalenie instalacji zgazowania biomasy oraz poprawa skuteczności układów oczyszczania gazu przyczyniają się do coraz większego zainteresowania tymi instalacjami. Zastosowanie czynnika zgazowującego w postaci pary wodnej wpływa na wysoką zawartość wodoru w produktach zgazowania biomasy. To sprawia, że gaz o dużej zawartości wodoru można wykorzystać do zasilania ogniwa paliwowego typu PAFC. Krótką charakterystykę ogniw paliwowych przedstawiono poniżej. Zasada działania ogniwa paliwowego polega na wytworzeniu różnicy potencjałów (napięcia) pomiędzy anodą i katodą, które rozdzielone są odpowiednim materiałem elektrolitem. Ze względu na rodzaj zastosowanego elektrolitu ogniwa dzielimy na [5, 6, 7]: ogniwa alkaiczne (AFC); zastosowany elektrolit to roztwór KOH; ogniwa z polimerową membraną (PEFC); elementem transportującym protony jest polimerowa membrana (np. polimery fluorowo-węglowe z dołączoną sulfonową grupą kwasową); ogniwa fosforowe (PAFC); elektrolitem w tym przypadku jest kwas fosforowy o dużym stężeniu; ogniwa węglanowe (MCFC); elektrolitem jest stopiona mieszanina węglanu litu i sodu (Li 2 CO 3 /Na 2 CO 3 ) lub litu i potasu (Li 2 CO 3 /K 2 CO 3 ); ogniwa tlenkowe (SOFC); elektrolitem jest warstwa ceramiczna z tlenku cyrkonu (ZrO 2 ), wzbogaconego itrem (Y 2 O 3 ). reklama Nr 9 Wrzesień 204 r. 29
3 Rys.. Schemat układu ogniwa paliwowego PAFC sprzężonego cieplnie z układem z mokrym czynnikiem obiegowym W rozpatrywanym przykładzie wzięto pod uwagę ogniwo PAFC z elektrolitem w postaci kwasu fosforowego. Zasada działania tego ogniwa polega na doprowadzeniu do anody wodoru (lub paliwa gazowego bogatego w wodór), a do katody tlenu [8] (lub powietrza), w wyniku czego dochodzi do następujących reakcji. Na anodzie: H 2 2H + + 2e, następnie produkty tej reakcji kierowane są do katody. Przy czym elektrony e przepływają zewnętrznym obwodem elektrycznym (generując napięcie), a jony H + przepływają przez elektrolit rozdzielający elektrody. Doprowadzenie do katody tlenu powoduje, że dochodzi tam do następującej reakcji: + O2 + 2H + 2e 2 H O. Z sumarycznej reakcji wynika, że w fosforowym ogniwie paliwowym dochodzi do utleniania wodoru, czyli dokładnie tak jak przy spalaniu tego paliwa w klasycznych układach. Różnica jest taka, że w trakcie reakcji zachodzących w ogniwie PAFC energia chemiczna paliwa przekształcana jest bezpośrednio w energię elektryczną oraz cieplną. Ogniwa paliwowe charakteryzują się niską emisją CO 2 oraz wysoką sprawnością wytwarzania energii elektrycznej. Technologie ogniw paliwowych są dość mocno rozwijane, a aktualne trendy ukierunkowane są na zastosowanie tych układów do celów energetycznych. Poza ogniwami paliwowymi typu PAFC aktualnie mocno rozwijane są pod kątem możliwych zastosowań w energetyce inne układy oparte na ogniwach wysokotemperaturowych MCFC i SOFC [ 9, 0, ]. W niniejszym referacie przeanalizowano możliwość wykorzystania energii cieplnej generowanej w ogniwie paliwowym typu PAFC do zasilania układu. W pracy założono, że analizowane ogniwo zasilane jest paliwem pochodzącym ze zgazowania biomasy. Ogniwo PAFC to ogniwo, w którym elektrolitem jest kwas fosforowy o wysokim stężeniu. Ze względu na przewodność tego elektrolitu oraz trwałość ogniwa optymalna temperatura pracy tego ogniwa wynosi C [8, 2]. Czynnik chłodzący ogniwo o takiej temperaturze z powodzeniem można wykorzystać do zasilania układu Opis analizowanego układu Analiza przedstawiona w niniejszym referacie dotyczy układu wykorzystującego energię pochodzącą z chłodzenia ogniwa paliwowego typu PAFC. Sprzężenie cieplne układu z układem chłodzenia ogniwa odbywa się za pośrednictwem wymiennika ciepła W (rysunek i 2). W pracy przyjęto, że analizowane ogniwo paliwowe zasilane jest gazem z instalacji zgazowania biomasy. Sam układ zgazowania biomasy nie był analizowany, przyjęto, że taki układ istnieje, a produkowany strumień gazu w instalacji zgazowania biomasy jest wystarczający do zasilania układu ogniwa paliwowego. Uproszczone schematy analizowanych układów przedstawiono na rysunkach i 2. Rysunek dotyczy układu z mokrym czynnikiem obiegowym, natomiast rysunek 2 dotyczy układu z suchym czynnikiem obiegowym, w którym dodatkowo zastosowano wewnętrzną regenerację ciepła. W obu układach wykorzystywane jest to samo ogniwo paliwowe. Gaz z instalacji zgazowania biomasy, po przejściu przez układ przygotowania paliwa (np. reforming parowy) w celu zwiększenia zawartości wodoru, następnie kierowany jest do układu ogniwa paliwowego. W ogniwie paliwowym dochodzi do utleniania wodoru zgodnie z reakcjami przedstawionymi w drugim punkcie pracy. Kluczowym elementem układu ogniwa paliwowego, z punktu widzenia analizy prezentowanej w niniejszym referacie, jest system jego chłodzenia. Chłodzenie to realizowane jest za pomocą wody przepływającej przez ogniwo. Odbieranie ciepła od ogniwa odbywa się przy stałej temperaturze dzięki temu, że woda kierowana do ogniwa jest w stanie nasycenia, a ciepło generowane w ogniwie powoduje jej odparowanie. Dane dotyczące ogniwa paliwowego PAFC oraz jego systemu chłodzenia zaczerpnięto z pracy [3]. Zgodnie z tymi danymi temperatura wody chłodzącej doprowadzanej do ogniwa paliwowego wynosi t = 70 C, przy ciśnieniu p = 790,2 kpa. Strumień masowy wody chłodzącej przepływającej przez ogniwo paliwowe wynosi 387,32 kg/h. W układzie chłodzenia ogniwa paliwowego następuje 30 Nr 9 Wrzesień 204 r.
4 Rys. 2. Schemat układu ogniwa paliwowego PAFC sprzężonego cieplnie z układem z suchym czynnikiem obiegowym (z regeneracją ciepła) odparowanie wody, w wyniku czego z układu tego wyprowadzana jest para wodna o temperaturze t = 70,4 C i ciśnieniu p = 800,0 kpa, która następnie kierowana jest do separatora. Z separatora część pary doprowadzana jest do układu reformingu, natomiast pozostały strumień pary o parametrach t = 70 C, p = 792,0 kpa, w ilości 26,8 kg/h kierowany jest do wymiennika układu. W wymienniku układu, niezależnie od rodzaju czynnika obiegowego, następuje odbieranie energii od czynnika chłodzącego ogniwo, w wyniku czego dochodzi do wykroplenia pary wodnej doprowadzanej z separatora oraz przechłodzenia wykroplonej wody. Temperatura wody opuszczającej wymiennik siłowni, która kierowana jest następnie do separatora, wynosi T = 90 C. W przypadku siłowni z mokrym czynnikiem obiegowym (rysunek ) w wymienniku W następuje w kolejności podgrzanie tego czynnika od temperatury skraplania do temperatury parowania, następnie odparowanie oraz przegrzanie. Zatem para kierowana do turbiny, w przypadku tego układu, jest parą przegrzaną. Po rozprężeniu pary w turbinie kieruje się ją do skraplacza, skąd skroplony czynnik roboczy za pomocą pomy obiegowej przetłaczany jest ponownie do wymiennika ciepła W. W układzie przedstawionym na rysunku 2 z suchym czynnikiem obiegowym para opuszczająca wymiennik ciepła W kierowana do turbiny jest parą nasyconą suchą. Oznacza to, że w wymienniku W następuje jedynie podgrzanie i odparowanie czynnika obiegu. W przypadku czynników suchych proces ekspansji pary w turbinie przebiega w obszarze pary przegrzanej, co skutkuje tym, że na wypływie z turbiny para czynnika charakteryzuje się wyższą temperaturą od temperatury skraplania. Z tego względu przed skierowaniem do reklama Nr 9 Wrzesień 204 r. 3
5 skraplacza para czynnika kierowana jest w pierwszej kolejności do wymiennika regeneracyjnego WR. W wymienniku tym następuje podgrzanie cieczy czynnika obiegowego, opuszczającego skraplacz, przez parę przegrzaną kierowaną do tego wymiennika z turbiny. W obu przypadkach układu, zarówno dla czynników mokrych, jak i suchych, przyjęto, że temperatura skraplania czynnika obiegowego w skraplaczu wynosi 30 C. 4. Metodyka obliczeń W celu określenia podstawowych parametrów pracy siłowni (moc, sprawność) należy w pierwszej kolejności określić strumień czynnika roboczego krążącego w układzie tej siłowni. Strumień ten określono, wykorzystując równanie bilansu energii wymiennika ciepła W siłowni. Równanie to dla układu z mokrym czynnikiem obiegowym, przy pominięciu strat ciepła do otoczenia, przyjmuje następującą postać: ( h h ) = m ( h h ) m () cw cw cw2 W analogiczny sposób można zapisać równania bilansu energii dla wymiennika ciepła W w układzie z suchym czynnikiem obiegowym: ( h h ) = m ( h h ) m (2) cw cw cw2 4 4* l p = h h (5) 4s Moc obiegu Clausiusa-Rankine a w siłowni dla obu układów, przy założeniu, że sprężanie czynnika roboczego w pompie odbywa się bez strat, obliczano z następującej zależności: N C R 3 ( l l ) = m h h ( h h ) t p ( ) = m (6) Moc elektryczną na wyjściu z generatora siłowni określono z zależności: N 2s = η η η N (7) el i m g C R W powyższej zależności (7) przyjęto następujące wartości sprawności: sprawność wewnętrzna turbiny η i = 0,80; sprawność mechaniczna turbiny η m = 0,98; sprawność elektryczna generatora η g = 0,99 [5]. Sprawność obiegu siłowni Clausiusa-Rankine a określono według następującej zależności: NC R η C R = (8) m cw ( h h ) cw cw2 4s 4 Entalpię czynnika roboczego h 4* na wypływie z wymiennika regeneracyjnego WR określono z równania bilansu energii tego wymiennika. Równanie to, przy pominięciu strat ciepła do otoczenia, przyjmuje następującą postać: m h + m h = m h + m h (3) 2s 4 2* Entalpię czynnika roboczego wyznaczono, przyjmując, że temperatura pary opuszczającej wymiennik regeneracyjny (w punkcie 2*) jest o 5 K wyższa od temperatury skroplonego czynnika organicznego ( T = 5 K). Dla tak wyznaczonej temperatury, przy ciśnieniu w punkcie 2* równym ciśnieniu skraplania, z bazy czynników organicznych Refprop 9.0 [4] odczytano entalpię właściwą czynnika organicznego w punkcie 2*. Temperaturę czynnika organicznego wypływającego z wymiennika regeneracyjnego (w punkcie 4*) określono na podstawie wartości entalpii czynnika h 4* i ciśnienia p = p 4 = p 4* z wykorzystaniem bazy czynników organicznych Refprop 9,0 [4]. Jednostkową pracę turbiny siłowni dla obu układów (z mokrym i suchym czynnikiem obiegowym) określono z zależności: 4* Sprawność elektryczną siłowni określono z następującej zależności: cw Nel η el = (9) m ( h h ) Wskaźnik wzrostu mocy układu sprzężonego (ogniwo paliwowe i układ ) w stosunku do mocy elektrycznej samego ogniwa paliwowego określono zgodnie z następującą zależnością: cw cw2 Nel Nel = 00 (0) N elop W analizie układu uwzględniono różne czynniki obiegowe, zarówno czynniki mokre, jak i suche. Ocena efektywności pracy rozpatrywanych układów przeprowadzona została w oparciu o wielkość osiąganej mocy oraz sprawność elektryczną układu. 32 Nr 9 Wrzesień 204 r. l = h h (4) t Jednostkową pracę pompowania czynnika w siłowni dla obu układów, tzn. z mokrym i suchym czynnikiem obiegowym, określono z zależności: 2s 5. Wyniki obliczeń W analizie układu uwzględniono dwa rodzaje czynników: tak zwane czynniki mokre oraz czynniki suche. Rozkład temperatur czynników w wymienniku ciepła W dla układu z suchym czynnikiem obiegowym przedstawiono na rysunku 3.
6 reklama Rys. 3. Rozkład temperatur w wymienniku W układu dla suchego czynnika obiegowego Rys. 4. Rozkład temperatur w wymienniku W układu dla mokrego czynnika obiegowego Rozkład temperatur czynników w wymienniku ciepła W dla układu z mokrym czynnikiem obiegowym przedstawiono na rysunku 4. Zgodnie z rysunkiem 4, w układzie z mokrym czynnikiem obiegowym zastosowano przegrzew pary doprowadzanej do turbiny tak, aby minimalny stopień suchości pary na wypływie z turbiny przy izentropowym rozprężaniu wynosił x = 0,95. Spośród analizowanych czynników mokrych warunek ten został spełniony dla metanolu i etanolu, natomiast w przypadku cyklopropanu i czynnika R52a para na wypływie z turbiny była parą przegrzaną (świadczą o tym wartości temperatury w punkcie t s2 zestawione w tabeli ). W tabeli i 2 przedstawiono parametry termiczne i kaloryczne w poszczególnych punktach obiegu dla analizowanych czynników obiegowych. Spośród czynników mokrych w analizie uwzględniono metanol, etanol, cyklopropan i czynnik R52a, natomiast spośród czynników suchych: pentan, heptan, dodekan, izoheksan, toluen i czynnik R365mfc. Odpowiednio w tabeli zestawiono dane dotyczące układu z czynnikami mokrymi, natomiast w tabeli 2 z czynnikami suchymi. Zestawienia tych parametrów dokonano w oparciu o bazę czynników RefProp 9.0. [4]. W kolejnej tabeli 3 przedstawiono wyniki analizy efektywności pracy układów z mokrymi i suchymi czynnikami obiegowymi. Jak widać z wyników obliczeń przedstawionych w tabeli 3, znacznie korzystniej wypadają układy z suchymi czynnikami obiegowymi, w których zastosowano wewnętrzną regenerację ciepła. Moc elektryczna osiągana przez te układy w każdym przypadku była wyższa od mocy układów, w których zastosowano mokre czynniki obiegowe. Nr 9 Wrzesień 204 r. 33
7 Tabela. Parametry termiczne i kaloryczne czynników mokrych w poszczególnych punktach obiegu [4] t par t t 2s t 3 t 4s h h 2s h 3 h 4 Czynnik C C C C C kj/kg kj/kg kj/kg kj/kg Metanol 2,7 65,0 30,0 30,0 30, 277,3 00,3-92,8-92,3 Etanol 38,2 65,0 30,0 30,0 30, 405,3 44, 273,5 274,5 Cyklopropan 24,4 65,0 6,8 30,0 32,6 837,0 79,4 27,3 278,9 R52a 3, 65,0 69, 30,0 32, 65,2 575,3 252,8 257, Tabela 2. Parametry termiczne i kaloryczne czynników suchych w poszczególnych punktach obiegu [4] t t 2s t 2* t 3 t 4s t 4* h h 2s h 2* h 3 h 4 h 4* Czynnik C C C C C C kj/kg kj/kg kj/kg kj/kg kj/kg kj/kg R365mfc 65,0 75,4 35,0 30,0 30,7 60,8 546,9 48,6 438,9 240,8 242,5 285,2 Pentan 65,0 73,3 35,0 30,0 30,7 59,7 55,7 426,7 356,8 4,3, 58,8 Heptan 65,0 9,9 35,0 30,0 30, 74,3 442,7 309,9 206,0 64,4 63,7 59,8 Dodekan 65,0 00,4 35,0 30,0 30,0 8,5 39,5 4,9 4,6 48,5 48,5 362,0 Izoheksan 65,0 88,2 35,0 30,0 30,3 7,8 503,9 379,9 282,0 70,6 68,8 29,2 Toluen 65,0 55,4 35,0 30,0 30, 44,3 436,4 290,7 266,0 49,7 49,3 24,6 Tabela 3. Parametry pracy układu z różnymi czynnikami obiegowymi zasilanego ciepłem z układu chłodzenia ogniwa paliwowego PAFC MOKRY SUCHY CZYNNIK OBIEGU ṁ lt lp N C R η C R N el η el N kg/s kj/kg kj/kg kw % kw % % Metanol 0, ,55 27,93 9,46 2,67 5,0 0,84 Etanol 0,3 26,2 0,92 33,04 23,02 25,64 7,86 2,82 Cyklopropan 0,26 7,58 7,60 28,28 9,7 2,95 5,29 0,98 R52a 0,36 75,9 4,28 26,09 8,8 20,25 4, 0,2 R365mfc 0,55 65,36,73 34,89 24,3 27,08 8,87 3,54 Pentan 0,29 24,96 3,9 35,46 24,7 27,52 9,8 3,76 Heptan 0,29 32,75 0,75 37,7 26,27 29,27 20,39 4,63 Dodekan 0,29 34,64 0,03 38,53 26,84 29,90 20,83 4,95 Izoheksan 0,30 23,97,79 36,94 25,74 28,67 9,98 4,34 Toluen 0,26 45,67 0,44 37,6 25,89 28,84 20,0 4,42 Podsumowanie Przeprowadzona analiza wykazała, że dla przyjętych założeń moc elektryczna i sprawność układu zasilanego ciepłem pochodzącym z układu chłodzenia ogniwa paliwowego jest wyższa w przypadku układu z suchym czynnikiem obiegowym z zastosowaniem wewnętrznej regeneracji ciepła. Dla wszystkich analizowanych czynników suchych moc elektryczna układu przekracza N el = 27 kw. Najniższą moc elektryczną, wynosząca N el = 27,08 kw, spośród analizowanych czynników suchych uzyskano dla czynnika R365mfc, natomiast najwyższą, wynosząca N el = 29,90 kw, dla dodekanu. W przypadku układu z mokrym czynnikiem obiegowym najwyższą moc elektryczną osiągnięto dla etanolu. W przypadku tego czynnika moc elektryczna układu wynosiła N el = 25,67 kw. Moc analizowanego ogniwa paliwowego wynosi N elop = 200 kw, co po uwzględnieniu dodatkowej mocy generowanej w układzie przekłada się na przyrost mocy układu hybrydowego w stosunku do mocy samego ogniwa paliwowego. W przypadku etanolu przyrost mocy wynosił N = 2,8%, natomiast dla dodekanu N = 4,9%. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zastosowanie dodatkowego układu wykorzystującego energię pochodzącą z chłodzenia ogniwa paliwowego daje pozytywne efekty w postaci wzrostu mocy i sprawności elektrycznej układu. Analiza wykazała, że pewien wpływ na uzyskiwaną moc i sprawność obiegu ma rodzaj zastosowanego czynnika obiegowego. Przy czym w przypadku analizowanych czynników suchych, z dodatkowym zastosowaniem wewnętrznej regeneracji ciepła w układzie, moc elektryczna uzyskiwana dla różnych czynników obiegowych nieznacznie się od siebie różni. Zatem można stwierdzić, iż w przypadku czynników suchych podstawowym kryterium wyboru czynnika będzie jego dostępność, cena oraz wpływ na środowisko naturalne, gdyż osiągana efektywność pracy układu jest na podobnym poziomie. Literatura [] Berent-Kowalska G. i in.: Energia ze źródeł odnawialnych w 202 r. Informacje i opracowania statystyczne, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 203 (Publikacja dostępna na: gov.pl). 34 Nr 9 Wrzesień 204 r.
8 [2] Stelmach S., Wasilewski R., Figa J.: Zgazowanie biomasy przykłady nowych technologii. Archiwum gospodarki odpadami i ochrony środowiska, Vol. 7, 200. [3] Głodek E.: Zgazowanie biomasy. Przewodnik. Opracowanie w ramach projektu POLK /09, Źródła Energii Opolszczyzny promocja, technologie, wsparcie, wdrożenie. Opole 200. [4] Chmielniak T., Skorek J., Kalina J., Lepszy S.: Układy energetyczne zintegrowane ze zgazowaniem biomasy. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice [5] Chmielniak T.: Technologie energetyczne. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa [6] Quadrelli R., Peterson S.: The energy climate challenge: Recent trends in CO 2 emissions from fuel combustion. Energy Policy 35/2007, p [7] Lucia U.: Overview on fuel cells. Renewable and Sustainable Energy Reviews 30/204, p [8] Sammes N., Bove R., Stahl K.: Phosphoric acid fuel cells: Fundamentals and applications. Current Opinion in Solid State and Materials Science 8/2004, p [9] Pierobon L., Rokni M., Larsen U., Haglind F.: Thermodynamic analysis of an integrated gasification solid oxide fuel cell plant combined with an organic Rankine cycle. Renewable Energy 60/203, p [0] Blum L., Deja R., Peters R., Stolten D.: Comparison of efficiencies of low, mean and high temperature fuel cell Systems. International Journal of Hydrogen Energy 36/20, p [] Sciacovelli A., Verda V.: Entropy generation analysis in a monolithic-type solid oxide fuel cell (SOFC). Energy 34(7)/2009, p [2] Carrette L, Friederich KA, Stimming U.: Fuel cells-fundamentals and applications. Fuel Cells from Fundamentals to Systems ()/200, p [3] Kwak H.Y., Leea H.S., Junga J.Y, Jeonb J.S., Park D.R.: Exergetic and thermoeconomic analysis of a 200-kW phosphoric acid fuel cell plant. Fuel 83/2004, p [4] NIST. Refprop 9.0, Standard Reference Database 23, Version 9.0, Reference Fluid Thermodynamic and Transport Properties. National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD, USA, 200. [5] Szargut J.: Termodynamika. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 998. reklama Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach umowy nr 3248/B/T02/20/40 do wniosku nr N N dr inż. Sławomir Wiśniewski Katedra Techniki Cieplnej, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, slawomir.wisniewski@zut.edu.pl artykuł recenzowany Nr 9 Wrzesień 204 r. 35
Analiza porównawcza efektywności pracy układów ORC i parowego zasilanych energią cieplną spalin z turbiny gazowej
Analiza porównawcza efektywności pracy układów ORC i parowego zasilanych energią cieplną spalin z turbiny gazowej Sławomir Wiśniewski, Radomir Kaczmarek Streszczenie: W niniejszym referacie przedstawione
Bardziej szczegółowoUkład siłowni z organicznymi czynnikami roboczymi i sposób zwiększania wykorzystania energii nośnika ciepła zasilającego siłownię jednobiegową
PL 217365 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217365 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 395879 (51) Int.Cl. F01K 23/04 (2006.01) F01K 3/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoCHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku
Piotr Stawski IASE CHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku ENERGYREGION - Efektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach. Zalety gospodarki skojarzonej K.Sroka,
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo Paliwowe PEM
Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo Paliwowe PEM 1.0 WSTĘP Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM FC) Ogniwa paliwowe są urządzeniami elektro chemicznymi, stanowiącymi przełom w dziedzinie źródeł energii,
Bardziej szczegółowoSTAN OBECNY I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA OGNIW PALIWOWYCH
XIV Konferencja Naukowo-Techniczna Rynek Energii Elektrycznej: Przesłanki Nowej Polityki Energetycznej - Paliwa, Technologie, Zarządzanie STAN OBECNY I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA OGNIW PALIWOWYCH Józef
Bardziej szczegółowoEnergetyczna ocena efektywności pracy elektrociepłowni gazowo-parowej z organicznym układem binarnym
tom XLI(2011), nr 1, 59 64 Władysław Nowak AleksandraBorsukiewicz-Gozdur Roksana Mazurek Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Katedra Techniki Cieplnej
Bardziej szczegółowoIV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ
IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ Dwie grupy technologii: układy kogeneracyjne do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujące silniki tłokowe, turbiny gazowe,
Bardziej szczegółowoChłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 7
Chłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 7 dr hab. inż. Bartosz Zajączkowski bartosz.zajaczkowski@pwr.edu.pl Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn
Bardziej szczegółowoLaboratorium odnawialnych źródeł energii. Ćwiczenie nr 5
Laboratorium odnawialnych źródeł energii Ćwiczenie nr 5 Temat: Badanie ogniw paliwowych. Politechnika Gdańska Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Fizyka i technika konwersji energii VI semestr
Bardziej szczegółowoOGNIWA PALIWOWE. Zapewniają ekologiczne sposoby wytwarzania energii w dobie szybko wyczerpujących sięźródeł paliw kopalnych.
Ogniwa paliwowe 1 OGNIWA PALIWOWE Ogniwa te wytwarzają energię elektryczną w reakcji chemicznej w wyniku utleniania stale dostarczanego do niego z zewnątrz paliwa. Charakteryzują się jednym z najwyższych
Bardziej szczegółowoWykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1
Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1 Teza ciepło niskotemperaturowe można skutecznie przetwarzać na energię elektryczną; można w tym celu wykorzystywać ciepło
Bardziej szczegółowoPara wodna najczęściej jest produkowana w warunkach stałego ciśnienia.
PARA WODNA 1. PRZEMIANY FAZOWE SUBSTANCJI JEDNORODNYCH Para wodna najczęściej jest produkowana w warunkach stałego ciśnienia. Przy niezmiennym ciśnieniu zmiana wody o stanie początkowym odpowiadającym
Bardziej szczegółowoMgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa
MECHANIK 7/2014 Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa WYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK EKSPLOATACYJNYCH SIŁOWNI TURBINOWEJ Z REAKTOREM WYSOKOTEMPERATUROWYM W ZMIENNYCH
Bardziej szczegółowoBezemisyjna energetyka węglowa
Bezemisyjna energetyka węglowa Szansa dla Polski? Jan A. Kozubowski Wydział Inżynierii Materiałowej PW Człowiek i energia Jak ludzie zużywali energię w ciągu minionych 150 lat? Energetyczne surowce kopalne:
Bardziej szczegółowoLaboratorium ogniw paliwowych i produkcji wodoru
Instrukcja System ogniw paliwowych typu PEM, opr. M. Michalski, J. Długosz; Wrocław 2014-12-03, str. 1 Laboratorium ogniw paliwowych i produkcji wodoru System ogniw paliwowych typu PEM Instrukcja System
Bardziej szczegółowo1. BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA OGNIWA PALIWOWEGO
OGNIWA PALIWOWE Ogniwa paliwowe są urządzeniami generującymi prąd elektryczny dzięki odwróceniu zjawiska elektrolizy. Pierwszy raz zademonstrował to w 1839 r William R. Grove w swoim doświadczeniu które
Bardziej szczegółowo* * * Technika Poszukiwań Geologicznych Geotermia, Zrównoważony Rozwój nr 1/2018. Sławomir WIŚNIEWSKI 1, Gabriela SOŁTYSIK 1, Władysław NOWAK 1
Technika Poszukiwań Geologicznych Geotermia, Zrównoważony Rozwój nr 1/2018 Sławomir WIŚNIEWSKI 1, Gabriela SOŁTYSIK 1, Władysław NOWAK 1 Ocena efektywności pracy jednoobiegowej elektrowni ORC zasilanej
Bardziej szczegółowoOgniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM-FC)
OPRACOWALI: MGR INŻ. JAKUB DŁUGOSZ MGR INŻ. MARCIN MICHALSKI OGNIWA PALIWOWE I PRODUKCJA WODORU LABORATORIUM I- ZASADA DZIAŁANIA SYSTEMU OGNIW PALIWOWYCH TYPU PEM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU NEXA 1,2 kw II-
Bardziej szczegółowoklasyfikacja kotłów wg kryterium technologia spalania: - rusztowe, - pyłowe, - fluidalne, - paleniska specjalne cyklonowe
Dr inż. Ryszard Głąbik, Zakład Kotłów i Turbin Pojęcia, określenia, definicje Klasyfikacja kotłów, kryteria klasyfikacji Współspalanie w kotłach różnych typów Przegląd konstrukcji Współczesna budowa bloków
Bardziej szczegółowoPL B1. Układ do zasilania silnika elektrycznego w pojazdach i urządzeniach z napędem hybrydowym spalinowo-elektrycznym
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211702 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382097 (51) Int.Cl. B60K 6/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 30.03.2007
Bardziej szczegółowoSOFC. Historia. Elektrochemia. Elektroceramika. Elektroceramika WYKONANIE. Christian Friedrich Schönbein, Philosophical Magazine,1839
Historia IDEA WYKONANIE Jeżeli przepływ prądu powoduje rozkład wody na tlen i wodór to synteza wody, w odpowiednich warunkach musi prowadzić do powstania różnicy potencjałów. Christian Friedrich Schönbein,
Bardziej szczegółowoZagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC.
Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC. Dariusz Mikielewicz, Jan Wajs, Michał Bajor Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Polska
Bardziej szczegółowoZałącznik 1. Propozycja struktury logicznej Programu (cele i wskaźniki)
Załącznik 1. Propozycja struktury logicznej Programu (cele i wskaźniki) CEL GŁÓWNY: Wypracowanie rozwiązań 1 wspierających osiągnięcie celów pakietu energetycznoklimatycznego (3x20). Oddziaływanie i jego
Bardziej szczegółowoSkojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w źródłach rozproszonych (J. Paska)
1. Idea wytwarzania skojarzonego w źródłach rozproszonych Rys. 1. Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła: rozdzielone (a) w elektrowni kondensacyjnej i ciepłowni oraz skojarzone (b) w elektrociepłowni
Bardziej szczegółowoAkademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe
Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZEMIAN ENERGII
LABORATORIUM PRZEMIAN ENERGII BADANIE OGNIWA PALIWOWEGO TYPU PEM I. Wstęp Ćwiczenie polega na badaniu ogniwa paliwowego typu PEM. Urządzenia tego typy są obecnie rozwijane i przystosowywane do takich aplikacji
Bardziej szczegółowoOSIĄGI TLENKOWEGO OGNIWA PALIWOWEGO W UKŁADACH HYBRYDOWYCH
Zaawansowane techniki pomiarowe Stawiska 005 OSIĄGI TLENKOWEGO OGNIWA PALIWOWEGO W UKŁADACH HYBRYDOWYCH Streszczenie Marcin Lemański, Janusz Badur Instytut Maszyn Przepływowych PAN, 80-31 Gdańsk, ul. Fiszera
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa 17 Wstęp Odnawialne źródła energii 72
Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa 17 Wstęp 19 1_ Charakterystyka obecnego stanu środowiska 21.1. Wprowadzenie 21.2. Energetyka konwencjonalna 23.2.1. Paliwa naturalne, zasoby
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 2-OP BADANIE OGNIW PALIWOWYCH
LABORATORIUM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR -OP BADANIE OGNIW PALIWOWYCH Cel i zakres ćwiczenia
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biogazu w systemach kogeneracyjnych
Wykorzystanie biogazu w systemach kogeneracyjnych Idea kogeneracji Wytwarzanie podstawowych nośników energetycznych przez energetykę przemysłową i zawodową (energia elektryczna i cieplna), realizowane
Bardziej szczegółowoObiegi rzeczywisty - wykres Bambacha
Przedmiot: Substancje kontrolowane Wykład 7a: Obiegi rzeczywisty - wykres Bambacha 29.04.2014 1 Obieg z regeneracją ciepła Rys.1. Schemat urządzenia jednostopniowego z regeneracją ciepła: 1- parowacz,
Bardziej szczegółowoObiegi gazowe w maszynach cieplnych
OBIEGI GAZOWE Obieg cykl przemian, po przejściu których stan końcowy czynnika jest identyczny ze stanem początkowym. Obrazem geometrycznym obiegu jest linia zamknięta. Dla obiegu termodynamicznego: przyrost
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE UKŁADÓW ELEKTROCIEPŁOWNI GAZOWO-PAROWYCH ZINTEGROWANYCH ZE ZGAZOWANIEM BIOMASY
POZNAN UNIVE RSITY OF TE CNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 0 Electrical Engineering Robert WRÓBLEWSKI* MODELOWANIE UKŁADÓW ELEKTROCIEPŁOWNI GAZOWO-PAROWYC ZINTEGROWANYC ZE ZGAZOWANIEM BIOMASY W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoWykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek Przedmowa Wstęp 1. Charakterystyka obecnego stanu środowiska1.1. Wprowadzenie 1.2. Energetyka konwencjonalna
Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek Przedmowa Wstęp 1. Charakterystyka obecnego stanu środowiska1.1. Wprowadzenie 1.2. Energetyka konwencjonalna 1.2. l. Paliwa naturalne, zasoby i prognozy zużycia
Bardziej szczegółowoObszar zastosowań jednoobiegowej podkrytycznej siłowni ORC w elektrowni zasilanej wodą geotermalną z jednego i dwóch źródeł ciepła
Tomasz Kujawa Władysław Nowak Katedra Techniki Cieplnej Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny al. Piastów 17, 70-310 Szczecin e-mail: tomasz.kujawa@zut.edu.pl Technika Poszukiwań Geologicznych Geotermia,
Bardziej szczegółowoEnergetyka konwencjonalna
ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w SZCZECINIE Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ Energetyka konwencjonalna Dr hab. inż. prof. ZUT ZBIGNIEW ZAPAŁOWICZ Energetyka
Bardziej szczegółowoUkład zgazowania RDF
Układ zgazowania RDF Referencje Od 2017, wraz z firmą Modern Technologies and Filtration Sp. z o.o, wykonaliśmy 6 instalacji zgazowania, takich jak: System zgazowania odpadów drzewnych dla Klose Czerska
Bardziej szczegółowoKonsekwencje termodynamiczne podsuszania paliwa w siłowni cieplnej.
Marcin Panowski Politechnika Częstochowska Konsekwencje termodynamiczne podsuszania paliwa w siłowni cieplnej. Wstęp W pracy przedstawiono analizę termodynamicznych konsekwencji wpływu wstępnego podsuszania
Bardziej szczegółowoJEDNOKOMOROWE OGNIWA PALIWOWE
JEDNOKOMOROWE OGNIWA PALIWOWE Jan Wyrwa Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, AGH Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków Światowe zapotrzebowanie na energię-przewidywania
Bardziej szczegółowoK raków 26 ma rca 2011 r.
K raków 26 ma rca 2011 r. Zadania do ćwiczeń z Podstaw Fizyki na dzień 1 kwietnia 2011 r. r. dla Grupy II Zadanie 1. 1 kg/s pary wo dne j o ciśnieniu 150 atm i temperaturze 342 0 C wpada do t urbiny z
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11
Spis treści Przedmowa... 10 1. WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11 2. PODSTAWOWE OKREŚLENIA W TERMODYNAMICE... 13 2.1. Układ termodynamiczny... 13 2.2. Wielkości fizyczne, układ jednostek miary... 14 2.3.
Bardziej szczegółowoOgniwa paliwowe komercyjne rozwiązania SOFC
Ogniwa paliwowe komercyjne rozwiązania SOFC Potencjalny zakres zastosowań ogniw SOFC generatory stacjonarne domowe CHP zdalne zasilanie komercyjne CHP energetyka rozproszona przemysłowe CHP elektrownie
Bardziej szczegółowoZarządzanie Energią i Teleinformatyka
z Nałęczów, 21 lutego 2014 Warsaw University of Technology Slide 1 of 27 z Bardzo wiele czyni się w kierunku poprawy czystości technik wytwarzania energii opartych o spalanie paliw organicznych. Jest to
Bardziej szczegółowoTECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE
TECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandt a budowa, działanie, bilans cieplny, charakterystyka techniczna. Natalia Szczuka Inżynieria mechaniczno-medyczna St.II
Bardziej szczegółowoROZPROSZONE SYSTEMY KOGENERACJI
ROZPROSZONE SYSTEMY KOGENERACJI Waldemar Kamrat Politechnika Gdańska XI Konferencja Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec Sulechów, 1o października 2014 r. Wprowadzenie Konieczność modernizacji Kotły
Bardziej szczegółowoInżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie. Janusz Walczak
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie Janusz Walczak Te r m o d y n a m i k a t e c h n i c z n a Konin 2008 Tytuł Termodynamika techniczna Autor Janusz Walczak Recenzja naukowa dr hab. Janusz Wojtkowiak
Bardziej szczegółowoOBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH. Opracował. Dr inż. Robert Jakubowski
OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH DANE WEJŚCIOWE : Opracował Dr inż. Robert Jakubowski Parametry otoczenia p H, T H Spręż sprężarki, Temperatura gazów
Bardziej szczegółowoCelem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM,
Ćw.2 Elektroliza wody za pomocą ogniwa paliwowego typu PEM Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM, A także określenie wydajności tego urządzenia, jeśli
Bardziej szczegółowoPrzemiany termodynamiczne
Przemiany termodynamiczne.:: Przemiana adiabatyczna ::. Przemiana adiabatyczna (Proces adiabatyczny) - proces termodynamiczny, podczas którego wyizolowany układ nie nawiązuje wymiany ciepła, lecz całość
Bardziej szczegółowoChłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 4
Chłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 4 dr hab. inż. Bartosz Zajączkowski bartosz.zajaczkowski@pwr.edu.pl Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY W BUDOWIE OGNIW PALIWOWYCH
MATERIAŁY W BUDOWIE OGNIW PALIWOWYCH OGNIWO PALIWOWE Ogniwo paliwowe jest urządzeniem służącym do bezpośredniej konwersji energii chemicznej zawartej w paliwie w energię elektryczną za pośrednictwem procesu
Bardziej szczegółowoOGNIWA PALIWOWE SPOSOBY NA KRYSYS ENERGETYCZNY
Martyna Ćwik Politechnika Częstochowska OGNIWA PALIWOWE SPOSOBY NA KRYSYS ENERGETYCZNY W dobie wyczerpujących się źródeł paliw kopalnych, ogniwa paliwowe zajmują istotną rolę wśród nowatorskich sposobów
Bardziej szczegółowoBUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA ABSORPCYJNEJ POMPY CIEPŁA
Anna Janik AGH Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Energetyki i Paliw BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA ABSORPCYJNEJ POMPY CIEPŁA 1. WSTĘP W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania tematem pomp ciepła.
Bardziej szczegółowoNazwisko...Imię...Nr albumu... ZGAZOWANIE PALIW V ME/E, Test 11 (dn )
Nazwisko...Imię...Nr albumu... ZGAZOWANIE PALIW V ME/E, Test 11 (dn. 2008.01.25) 1. Co jest pozostałością stałą z węgla po procesie: a) odgazowania:... b) zgazowania... 2. Który w wymienionych rodzajów
Bardziej szczegółowoKRYTERIA DOBORU SUBSTANCJI NISKOWRZĄCYCH POD KĄTEM MOŻLIWOŚCI ICH WYKORZYSTANIA JAKO CZYNNIKÓW OBIEGOWYCH W ELEKTROWNIACH GEOTERMICZNYCH
KRYTERIA DOBORU SUBSTANCJI NISKOWRZĄCYCH POD KĄTEM MOŻLIWOŚCI ICH WYKORZYSTANIA JAKO CZYNNIKÓW OBIEGOWYCH W ELEKTROWNIACH GEOTERMICZNYCH Autor: Radomir Kaczmarek, Aleksander A. Stachel Katedra Techniki
Bardziej szczegółowoSkraplarki Claude a oraz Heylandta budowa, działanie, bilans cieplny oraz charakterystyka techniczna
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Skraplarki Claude a oraz Heylandta budowa, działanie, bilans cieplny oraz charakterystyka techniczna Wykonała: Alicja Szkodo Prowadzący: dr inż. W. Targański 2012/2013
Bardziej szczegółowoOgniwa paliwowe - zasada działania
Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Ogniwa paliwowe - zasada działania OGNIWA PALIWOWE W roku 1839 fizyk brytyjski William R. Grove zademonstrował, że podczas elektrochemicznej reakcji łączenia wodoru z
Bardziej szczegółowoSpis treści. PRZEDMOWA. 11 WYKAZ WAśNIEJSZYCH OZNACZEŃ. 13 I. POJĘCIA PODSTAWOWE W TERMODYNAMICE. 19
Spis treści PRZEDMOWA. 11 WYKAZ WAśNIEJSZYCH OZNACZEŃ. 13 I. POJĘCIA PODSTAWOWE W TERMODYNAMICE. 19 Wykład 1: WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU 19 1.1. Wstęp... 19 1.2. Metody badawcze termodynamiki... 21 1.3.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej PRACA SEMINARYJNA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej Agnieszka Wendlandt Nr albumu : 127643 IM M (II st.) Semestr I Rok akademicki 2012 / 2013 PRACA SEMINARYJNA Z PRZEDMIOTU
Bardziej szczegółowoPL B1. INSTYTUT MASZYN PRZEPŁYWOWYCH IM. ROBERTA SZEWALSKIEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Gdańsk, PL BUP 20/14
PL 221481 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 221481 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 403188 (51) Int.Cl. F02C 1/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5. Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej
Ćwiczenie 5 Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej Wstęp Ogniwo paliwowe jest urządzeniem elektrochemicznym, które wytwarza energię użyteczną
Bardziej szczegółowoTemat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza
Opracowanie tematu z przedmiotu: Techniki Niskotemperaturowe Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza Opracowała: Katarzyna Kaczorowska Inżynieria Mechaniczno Medyczna, sem. 1, studia magisterskie
Bardziej szczegółowoTemat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza. Karol Szostak Inżynieria Mechaniczno Medyczna
Praca z przedmiotu: Techniki niskotemperaturowe w medycynie Wykładowca - dr inż. Waldemar Targański Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza Karol Szostak Inżynieria Mechaniczno Medyczna SPIS TREŚCI
Bardziej szczegółowoProekologiczne odnawialne źródła energii / Witold M. Lewandowski. - Wyd. 4, dodr. Warszawa, Spis treści
Proekologiczne odnawialne źródła energii / Witold M. Lewandowski. - Wyd. 4, dodr. Warszawa, 2010 Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa 17 Wstęp 19 1. Charakterystyka obecnego
Bardziej szczegółowoPIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW
PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW Utylizacja odpadów komunalnych, gumowych oraz przerób biomasy w procesie pirolizy nisko i wysokotemperaturowej. Przygotował: Leszek Borkowski Marzec 2012 Piroliza
Bardziej szczegółowoBiomasa i wykorzystanie odpadów do celów energetycznych - klimatycznie neutralne źródła
Biomasa i wykorzystanie odpadów do celów energetycznych - klimatycznie neutralne źródła energii dla Polski Konferencja Demos Europa Centrum Strategii Europejskiej Warszawa 10 lutego 2009 roku Skraplanie
Bardziej szczegółowoBILANS CIEPLNY CZYNNIKI ENERGETYCZNE
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki, Jerzy Wisialski BILANS CIEPLNY CZYNNIKI ENERGETYCZNE Jerzy Wisialski
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Podstawy termodynamiki Rok akademicki: 2015/2016 Kod: MIC-1-206-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Ciepła Specjalność: - Poziom studiów:
Bardziej szczegółowoPrzegląd technologii produkcji tlenu dla bloku węglowego typu oxy
Przegląd technologii produkcji tlenu dla bloku węglowego typu oxy Metody zmniejszenia emisji CO 2 - technologia oxy-spalania Metoda ta polega na spalaniu paliwa w atmosferze o zwiększonej koncentracji
Bardziej szczegółowoProekologiczne odnawialne źródła energii : kompendium / Witold M. Lewandowski, Ewa Klugmann-Radziemska. Wyd. 1 (WN PWN). Warszawa, cop.
Proekologiczne odnawialne źródła energii : kompendium / Witold M. Lewandowski, Ewa Klugmann-Radziemska. Wyd. 1 (WN PWN). Warszawa, cop. 2017 Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa
Bardziej szczegółowo1 Układ kondensacji spalin ( UKS )
1 Układ kondensacji spalin ( UKS ) W wyniku spalania biomasy o dużej zawartość wilgoci: 30 50%, w spalinach wylotowych jest duża zawartość pary wodnej. Prowadzony w UKS proces kondensacji pary wodnej zawartej
Bardziej szczegółowoOtrzymywanie wodoru M
Otrzymywanie wodoru M Własności wodoru Wodór to najlżejszy pierwiastek świata, składa się on tylko z 1 protonu i krążącego wokół niego elektronu. W stanie wolnym występuje jako cząsteczka dwuatomowa H2.
Bardziej szczegółowoKocioł na biomasę z turbiną ORC
Kocioł na biomasę z turbiną ORC Sprawdzona technologia produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu dr inż. Sławomir Gibała Prezentacja firmy CRB Energia: CRB Energia jest firmą inżynieryjno-konsultingową
Bardziej szczegółowoSTRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH. Zaawansowane technologie pozyskiwania energii. Warszawa, 1 grudnia 2011 r.
STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH Zaawansowane technologie pozyskiwania energii Warszawa, 1 grudnia 2011 r. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania
Bardziej szczegółowosilniku parowym turbinie parowej dwuetapowa
Turbiny parowe Zasada działania W silniku parowym tłokowym energia pary wodnej zamieniana jest bezpośrednio na energię mechaniczną w cylindrze silnika. W turbinie parowej przemiana energii pary wodnej
Bardziej szczegółowoKoszt produkcji energii napędowej dla różnych sposobów jej wytwarzania. autor: Jacek Skalmierski
Koszt produkcji energii napędowej dla różnych sposobów jej wytwarzania autor: Jacek Skalmierski Plan referatu Prognozowane koszty produkcji energii elektrycznej, Koszt produkcji energii napędowej opartej
Bardziej szczegółowoLewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego.
Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego. Adam Nowaczyk IM-M Semestr II Gdaosk 2011 Spis treści 1. Obiegi termodynamiczne... 2 1.1 Obieg termodynamiczny... 2 1.1.1 Obieg prawobieżny... 3
Bardziej szczegółowoWYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o.
WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY ZASOBY BIOMASY Rys.2. Zalesienie w państwach Unii Europejskiej Potencjał techniczny biopaliw stałych w Polsce oszacowano na ok. 407,5 PJ w skali roku. Składają się
Bardziej szczegółowoDobór urządzenie chłodniczego
ZUT W SZCZECINIE WYDZIAŁ TECHNIKI MORSKIEJ I TRANSPORTU Katedra Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego Dobór urządzenie chłodniczego Bogusław Zakrzewski 1 Założenia 1. Przeznaczenie instalacji chłodniczej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5. Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej
Ćwiczenie 5 Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej Wstęp Ogniwo paliwowe jest urządzeniem elektrochemicznym, które wytwarza energię użyteczną
Bardziej szczegółowoTechniki niskotemperaturowe w medycynie
INŻYNIERIA MECHANICZNO-MEDYCZNA WYDZIAŁ MECHANICZNY POLITECHNIKA GDAŃSKA Techniki niskotemperaturowe w medycynie Temat: Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego Prowadzący: dr inż. Zenon
Bardziej szczegółowoLewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego.
Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego. Wojciech Głąb Techniki niskotemperaturowe Inżynieria Mechaniczno-Medyczna st. II sem. I Spis treści 1. Obieg termodynamiczny... 3 2. Obieg lewobieżny
Bardziej szczegółowoTWEE, sem. 2. Wykład 6
TWEE, sem. 2 Wykład 6 Elektrownie gazowe i gazowo-parowe Dlaczego gaz i jaki gaz? Turbina gazowa budowa i działanie Praca turbiny gazowej w obiegu prostym Ważniejsze parametry wybranych turbin gazowych
Bardziej szczegółowoRolnicze Elektrociepłownie Biogazowe
Rolnicze Elektrociepłownie Biogazowe Andrzej Myczko Zygmunt Janas ITP OZE i paliwa konwencjonalne dwa różne problemy (wg.international Energy Agency) Ropa miała się skończyć już setki razy. Uparcie powtarzany
Bardziej szczegółowoEkonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Podstawy generowania gazu z węgla Janusz Kotowicz W14 Wydział
Bardziej szczegółowoRtęć w przemyśle. Technologia usuwania rtęci z węgla przed procesem zgazowania/spalania jako efektywny sposób obniżenia emisji rtęci do atmosfery
Rtęć w przemyśle Konwencja, ograniczanie emisji, technologia 26 listopada 2014, Warszawa Technologia usuwania rtęci z węgla przed procesem zgazowania/spalania jako efektywny sposób obniżenia emisji rtęci
Bardziej szczegółowoWSPOMAGANIE DECYZJI W ZAKRESIE POPRAWY EFEKTYWNOŚCI PRACY
WSPOMAGANIE DECYZJI W ZAKRESIE POPRAWY EFEKTYWNOŚCI PRACY część II Charakterystyka działań modernizacyjnych moŝliwych do praktycznego zastosowania na przykładzie turbiny 200 MW A). Modernizacja kadłuba
Bardziej szczegółowoObieg porównawczy siłowni parowych
11 II amomi 11.1. PODSTAWY TBOBETYCZNE 11.1.1. -Obieg porównawczy siłowni parowych Jbiegiem o najwyższej sprawności prsebiegająoym pomiędzy dwoma źródłami ciepła o stałej temperaturze jest obieg Oarnota.
Bardziej szczegółowoKierownik: Prof. dr hab. inż. Andrzej Mianowski
POLITECHNIKA ŚLĄSKA Etap 23 Model reaktora CFB, symulacja układu kogeneracyjnego IGCC, kinetyka zgazowania za pomocą CO2, palnik do spalania gazu niskokalorycznego Wykonawcy Wydział Chemiczny Prof. Andrzej
Bardziej szczegółowoEnergetyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólnoakademicki / praktyczny) stacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne)
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoInnowacyjny układ odzysku ciepła ze spalin dobry przykład
Innowacyjny układ odzysku ciepła ze spalin dobry przykład Autor: Piotr Kirpsza - ENEA Wytwarzanie ("Czysta Energia" - nr 1/2015) W grudniu 2012 r. Elektrociepłownia Białystok uruchomiła drugi fluidalny
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 5 Projektowanie układów regeneracyjnego podgrzewania wody zasilającej 2 Układ regeneracji Układ regeneracyjnego podgrzewu wody układ łączący w jedną wspólną
Bardziej szczegółowoĆwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19)
Ćwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19) Uwaga! Uzyskane wyniki mogą się nieco różnić od podanych w materiałach, ze względu na uaktualnianie wartości zapisanych
Bardziej szczegółowoEnergetyczne wykorzystanie odpadów z biogazowni
Energetyczne wykorzystanie odpadów z biogazowni Odpady z biogazowni - poferment Poferment obecnie nie spełnia kryterium nawozu organicznego. Spełnia natomiast definicję środka polepszającego właściwości
Bardziej szczegółowo1. W źródłach ciepła:
Wytwarzamy ciepło, spalając w naszych instalacjach paliwa kopalne (miał węglowy, gaz ziemny) oraz biomasę co wiąże się z emisją zanieczyszczeń do atmosfery i wytwarzaniem odpadów. Przedsiębiorstwo ogranicza
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 137 ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce STRESZCZENIE KT 137 obejmuje swoim zakresem urządzenia cieplno-mechaniczne stosowane w elektrowniach, elektrociepłowniach
Bardziej szczegółowoPompy ciepła powietrze woda serii T-CAP, czyli stała wydajność grzewcza do temperatury zewnętrznej -15stC.
28/10/2013 Pompy ciepła powietrze woda serii T-CAP, czyli stała wydajność grzewcza do temperatury zewnętrznej -15stC. 1 Typoszereg pomp ciepła PANASONIC: Seria pomp ciepła HT (High Temperature) umożliwia
Bardziej szczegółowoObieg Ackeret Kellera i lewobieżny obieg Philipsa (Stirlinga) podstawy teoretyczne i techniczne możliwości realizacji
Obieg Ackeret Kellera i lewobieżny obieg Philipsa (Stirlinga) podstawy teoretyczne i techniczne możliwości realizacji Monika Litwińska Inżynieria Mechaniczno-Medyczna GDAŃSKA 2012 1. Obieg termodynamiczny
Bardziej szczegółowoRYS. 1 Schemat poglądowy działania węglowego ogniwa paliwowego.
CEL: Przetwarzać węgiel efektywnie Wysokosprawna, niskotemperaturowa konwersja węgla w węglowych ogniwach paliwowych Autorzy: prof. Zbigniew Bis, mgr inż. Andrzej Kacprzak - Katedra Inżynierii Energii,
Bardziej szczegółowo