Ćwiczenie nr 4 PRZYKŁADY OZNACZEŃ ANALITYCZNYCH
|
|
- Laura Łukasik
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ćwiczenie nr 4 PRZYKŁADY OZNACZEŃ ANALITYCZNYCH Analiza chemiczna dzieli się na analizę jakościową i analizę ilościową. Analiza jakościowa ma za zadanie określenie jakościowego składu badanej substancji, tj. ustalenie z jakich pierwiastków, związków chemicznych lub jonów składa się dana substancja. Analiza ilościowa określa w jakich stosunkach ilościowych poszczególne składniki (pierwiastki, związki chemiczne, jony) znajdują się w badanej substancji. Metody analizy ilościowej dzieli się na chemiczne i instrumentalne. Metody chemiczne, zwane klasycznymi, obejmują metody miareczkowe i wagowe. Do metod chemicznych można zaliczyć również metody spektrofotometryczne, ze względu na udział w nich reakcji chemicznych. Metody wagowe polegają na oznaczaniu składnika na podstawie masy trudno rozpuszczalnego związku tego składnika, strąconego z roztworu i odpowiednio wysuszonego lub wyprażonego do stałej masy. Analiza objętościowa (miareczkowa) jest obok metod wagowych drugą podstawową metodą klasycznej analizy ilościowej. Opiera się ona na podstawowych prawach chemicznych: prawie zachowania masy, prawie stałości składu oraz na prawie równoważnikowym. W analizie objętościowej oznaczeniu podlega zawartość substancji rozpuszczonej w określonej objętości roztworu o nieznanym stężeniu za pomocą roztworu mianowanego tzw. titranta, tj. roztworu o dokładnie znanym stężeniu. Odczynnik ten (titrant) dodawany jest w objętości kontrolowanej za pomocą biurety z dokładnością do 0,05 lub niekiedy większą do badanego roztworu, która to czynność nazywa się miareczkowaniem. Najistotniejszym problemem w analizie miareczkowej jest dokładna znajomość stężenia i objętości odczynnika miareczkującego, oraz właściwe rozpoznanie tzw. punktu równoważnikowego w toku miareczkowania. (Uwaga: Punkt miareczkowania, w którym oznaczany składnik przereagował ilościowo (stechiometrycznie) z dodawanym z biurety odczynnikiem, nazywa się punktem równoważnikowym (PR) miareczkowania). Stężenie titranta jest wyrażone zazwyczaj: (i) liczbą gramów danej substancji zawartej w roztworu (miano roztworu), (ii) liczbą moli substancji zawartej w określonej objętości roztworu (stężenie molowe), lub (iii) liczbą gramorównoważników substancji zawartej w określonej objętości
2 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz roztworu (stężenie normalne). Z odczytanej na biurecie objętości danego roztworu i jego miana (lub stężenia normalnego lub stężenia molowego) oblicza się, jaka ilość odczynnika (np. gram, mol, gramorównoważnik) przereagowała z oznaczaną ilością analizowanej substancji. Na tej podstawie, znając przebieg reakcji, oblicza się ilość analizowanej substancji w badanej próbce. Roztwory mianowane Sporządzanie roztworów mianowanych nie jest sprawą prostą, ponieważ bardzo wiele substancji nie można dokładnie odważyć na wadze analitycznej. Pochłaniają one bowiem parę wodną lub dwutlenek węgla z powietrza lub też same odznaczają się łatwą lotnością. Niektóre substancje, po odważeniu i rozpuszczeniu ich w wodzie reagują, chociaż w bardzo niewielkiej ilości z substancjami organicznymi zawartymi w wodzie, a ich stężenie w roztworze wodnym ustala się dopiero po kilku dniach (np. roztwór KMnO 4 lub Na S O ). Dopiero wówczas należy ustalić miano takiego roztworu w oparciu o dodatkowo przeprowadzone miareczkowanie przy pomocy roztworu sporządzonego z substancji podstawowej. Substancja podstawowa - posiada ściśle określony skład stechiometryczny, w czasie ważenia nie ulega żadnym zmianom, nie odznacza się lotnością, posiada dość duży ciężar cząsteczkowy co prowadzi do małych błędów podczas pobierania ich próbek. W zależności od przyjętego kryterium metody objętościowe analizy ilościowej podlegają podziałowi na kilka grup. Podstawą klasyfikacji jest: A. Typ reakcji będącej podstawą miareczkowania. Rozróżnia się: a) alkacymetrię - metody alkalimetryczne i acydymetryczne bazujące na reakcjach zobojętniania kwas-zasada i obejmujące metody oznaczeń przy użyciu mianowanych roztworów zasad i kwasów, b) redoksymetrię - metody oksydymetryczne i reduktometryczne bazujące na reakcjach utleniania i redukcji wymagające stosowania w miareczkowaniu roztworów utleniaczy bądź reduktorów, c) kompleksometrię - metody analizy miareczkowej oparte na tworzeniu trwałych, dobrze rozpuszczalnych związkach kompleksowych, d) metody strąceniowe - wykorzystujące reakcje, w których jony obecne w roztworze miareczkowanym łącząc się ze sobą dają trudno rozpuszczalne związki. B. Sposób identyfikacji punktu równoważnikowego. Rozróżnia się:
3 a) metody wizualnej obserwacji punku końcowego miareczkowania (barwniki organiczne itp.), b) metody fizykochemiczne identyfikacji punktu końcowego miareczkowania (miareczkowanie potencjometryczne, amperometryczne, konduktometryczne). C. Sposób przeprowadzenia miareczkowania. Obejmuje: a) miareczkowanie bezpośrednie, b) miareczkowanie odwrotne, c) miareczkowanie podstawieniowe. W analizie miareczkowej stosuje się przede wszystkim środowisko wodne. W wielu przypadkach stosuje się także metody miareczkowe do oznaczeń w środowiskach niewodnych lub mieszanych. Oznaczając daną substancję w roztworze trzeba znaleźć odpowiedni odczynnik reagujący z nią w sposób stechiometryczny (ilościowy). Punkt miareczkowania, w którym oznaczany składnik przereagował ilościowo (stechiometrycznie) z dodawanym z biurety odczynnikiem, nazywa się punktem równoważnikowym (PR) miareczkowania. Istnieją różne metody pozwalające ustalić ten punkt z różną dokładnością. Tak wyznaczony doświadczalnie punkt nazywa się punktem końcowym (PK) miareczkowania. Należy starać się, aby PK = PR, wtedy bowiem miareczkowanie pozwala wyznaczyć zawartość oznaczanego składnika bez błędu. Punkt końcowy miareczkowania określa się wizualnie, korzystając z barwnych wskaźników lub metodami instrumentalnymi. Metody alkacymetryczne Terminem alkacymetria obejmuje metody oparte na reakcji zobojętniania. Produktem reakcji zobojętniania jest woda, gdyż zarówno przed jak i po reakcji jony soli istnieją w takiej samej postaci (np. KOH titrant + HCl r-r badany = KCl + H O, lub H + + OH - = H O). Metody alkacymetryczne stosuje się bardzo powszechnie do oznaczania kwasów i zasad, zarówno nieorganicznych jak i organicznych, i obejmują one alkalimetrię i acydymetrię. W alkalimetrii operuje się mianowanym roztworem zasady (oznaczana substancja jest kwasem), zaś w acydymetrii mianowanym roztworem jest kwas, a oznaczaną substancją zasada. W zależności od typu soli powstającej w reakcji
4 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz zobojętniania, mogą zachodzić reakcje uboczne w układzie miareczkującym, tj. może mieć miejsce reakcja odwrotna do zobojętniania (reakcja hydrolizy powstałej soli). Przy stosowaniu barwnika organicznego, stosowanego jako wskaźnik punktu końcowego miareczkowania, należy rozpatrzyć oba te procesy razem. W praktyce w alkacymetrii wyróżnia się trzy typy miareczkowania: miareczkowanie mocnych kwasów i mocnych zasad (np. HCl, H SO 4, NaOH, KOH), miareczkowanie słabych kwasów i słabych zasad (np. CH COOH, H CO, NH. H O), miareczkowanie mieszanin kwasów (zasad) o różnej mocy (np. HNO /HCl). We wszystkich przypadkach odczynnikiem miareczkującym (titrantem) jest roztwór mocnej zasady albo mocnego kwasu (w praktyce analitycznej nie stosuje się miareczkowania roztworami słabych kwasów lub zasad). I tak podczas miareczkowania mocnej zasady mocnym kwasem (rys.) lub odwrotnie, ph roztworu w punkcie równoważnikowym wynosi 7. Jako wskaźnik w tym układzie stosuje się np. czerwień metylową, która w środowisku kwaśnym ma zabarwienie czerwone, zaś w zasadowym - zabarwienie żółte, lub błękit bromotymolowy, który w środowisku kwaśnym jest żółty, a w zasadowym - niebieski. 7,00 PR Rys.. Miareczkowanie mocnej zasady NaOH roztworem mocnego kwasu HCl W przypadku miareczkowania słabego kwasu silną zasadą (rys. ), np. kwasu octowego zasadą sodową, ph roztworu w punkcie równoważnikowym jest większe od 7, i należy zastosować wskaźnik punktu końcowego miareczkowania np. fenoloftaleinę, która w zakresie ph = 8, - 0, z bezbarwnej w środowisku kwaśnym staje się różowa. 4
5 8,50 PR Rys.. Miareczkowanie słabego kwasu CH COOH mocną zasadą NaOH Jeśli zaś miareczkuje się słabą zasadę mocnym kwasem, ph roztworu w punkcie równoważnikowym jest mniejsze od 7, i w tym przypadku najczęściej jako wskaźnik stosuje się oranż metylowy, który zmienia się z czerwonego w środowisku kwaśnym w żółty przy odczynie zasadowym. Metodami miareczkowymi, w zależności od stężenia titranta i wielkości stosowanej biurety, można oznaczać zawartość oznaczanych składników roztworu w zakresie g, z błędem nie przekraczającym 0, - 0,%. Sporządzanie roztworów mianowanych sprowadza się do rozpuszczenia w wodzie destylowanej określonej liczby gramorównoważników danej substancji i rozcieńczeniu otrzymanego roztworu do odpowiedniej objętości. Powyższy sposób może być stosowany tylko w przypadku posiadania odczynnika absolutnie czystego i spełniającego wymogi stawiane tego typu substancjom. Większość jednak substancji zawiera domieszki trudne do oddzielenia, wskutek czego otrzymanie ich zupełnie w czystym stanie jest niemożliwe. W tych przypadkach sporządza się roztwór o stężeniu zbliżonym do żądanej molowości i następnie eksperymentalnie ustala się miano roztworu. Do mianowania tych roztworów używa się tzw. substancji podstawowych, inaczej wzorcowych. Stosuje się dwa sposoby ustalania miana roztworów: na naważkę, na roztwór wzorcowy. 5
6 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz Nastawianie miana roztworu należy wykonać -krotnie w celu zwiększenia dokładności oznaczenia. W alkacymetrii stosuje się mianowane roztwory mocnych kwasów i zasad. Do najczęściej stosowanych roztworów kwasów zaliczamy: kwas solny i rzadziej kwas siarkowy(vi), zaś jako zasady używa się prawie wyłącznie wodorotlenku sodu. Metody kompleksometryczne Dział analizy miareczkowej zwany kompleksometrią, obejmuje wszystkie metody miareczkowe, w których podstawą oznaczenia jest reakcja tworzenia się trwałego, trudno dysocjującego, rozpuszczalnego związku kompleksowego. Związki stosowane w tym dziale analizy objęto wspólną nazwą - kompleksonów. Z punktu widzenia budowy związki te są -aminokwasami. Najprostszym połączeniem tego typu jest kwas iminodioctowy: HN CH CH COOH COOH Inne kompleksony można uważać za pochodne tego kwasu. Do najważniejszych należą: kwas metyloiminodioctowy, kwas fenyloiminooctowy, kwas uramilo-n,n-dioctowy, a głównie kwas etylenodiaminotetraoctowy (EDTA) - jest to najważniejszy i najbardziej rozpowszechniony związek: HOOC HOOC CH C H COOH N CH CH N CH CH COOH kwas etylenodiaminotetraoctowy (EDTA) Kwas etylenodiaminotetraoctowy (EDTA, kwas wersenowy, komplekson II) jest to biała krystaliczna substancja, słabo rozpuszczalna w wodzie, Jest to kwas czterozasadowy i oznaczany jest wzorem H 4 Y. Stałe dysocjacji (jako pk) tego kwasu wynoszą: pk =,07; pk =,75; pk = 6,4; pk 4 = 0,4. 6
7 Jeżeli miareczkuje się kwas (EDTA) wodorotlenkiem sodu najpierw zostają zobojętnione dwa wodory równocześnie, a następnie kolejno trzeci i czwarty. Zatem w roztworze istnieją aniony H Y -, HY - i Y 4-. W praktyce, w metodach kompleksometrycznych stosuje się sól disodową kwasu wersenowego jako dihydrat: NaOOC CH CH N CH CH N HOOC CH CH COO Na COOH. H O Sól ta spotykana jest pod licznymi nazwami: komplekson III, chelaton III, Trylon B, Tetralon, Versene, Sekwestren, Nuulapon, Titriplex II. Stosuje się też nazwę EDTA dla soli disodowej, a jej skrócony wzór ma postać: Na H Y H O lub Na H edta H O. Sól ta jest rozpuszczalna w wodzie. Wodny 0, M roztwór tej soli wykazuje ph = 5. Zachowuje się w roztworze jako kwas o średniej mocy. Otrzymana w stopniu czystości cz.d.a. może być stosowana jako substancja wzorcowa, i jej mianowany roztwór sporządza się przez odważenie odpowiedniej ilości na określoną objętość roztworu. Tak przygotowane roztwory nie wymagają nastawiania. EDTA posiada szczególną cechę: cząsteczka tego związku (EDTA) wiąże zawsze tylko kation metalu niezależnie od jego wartościowości, tzn. EDTA łączy się z jonami metali zawsze w stosunku molowym : (np. CaY -, FeY -, TiY) Uwaga. Kompleksy EDTA z dwuwartościowymi kationami są trwałe w roztworach zasadowych i słabo kwaśnych, kompleksy metali trójwartościowych są bardzo trwałe w roztworach o ph -, zaś kompleksy metali czterowartościowych mogą istnieć w roztworach o ph nawet mniejszych od. Ważniejsze metody miareczkowe z zastosowaniem EDTA są następujące: miareczkowanie bezpośrednie, miareczkowanie odwrócone, miareczkowanie przez podstawienie. 7
8 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz ` W miareczkowaniach kompleksometrycznych stosuje się roztwory EDTA o bardzo różnych stężeniach: 0,00 M - 0, M - zależnie od zawartości oznaczanego pierwiastka w badanym roztworze. Przy użyciu wersenianu można oznaczyć m.in. zawartość wapnia, magnezu bądź łączną ich zawartość. Kompleks Na H edta z jonami wapniowymi jest ponad 00 razy trwalszy od analogicznego połączenia z jonami magnezowymi. Kompleksy wapnia i magnezu są bezbarwne, dlatego też miareczkowanie roztworów trzeba prowadzić w obecności odpowiednich wskaźników. Literatura. Kopacz M., Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne analizy ilościowej, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 00.. Szmal Z.S., Lipiec T., Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, PZWL, Wydanie VII, Warszawa, Minczewski J., Marczenko Z., Chemia analityczna t II, Chemiczne metody analizy ilościowej, PWN, Warszawa,
9 CZEŚĆ DOŚWIADCZALNA Cele ćwiczenia: opanowanie podstawowych czynności analitycznych, przygotowanie roztworów mianowanych wodorotlenku sodu i wersenianu disodu do oznaczeń analitycznych, oznaczanie zawartości kwasu octowego metodą miareczkowana alkacymetrycznego, oznaczanie zawartości wapnia w roztworze metodą miareczkowana kompleksometrycznego, opanowanie podstawowych obliczeń w analizie miareczkowej. Odczynniki: wodorotlenek sodu (stały), roztwór kwasu solnego (HCl) 0, mol/dm, wersenian disodu (Na H edta H O, stały), roztwór kwasu octowego (CH COOH) do analizy, roztwór chlorku wapnia (CaCl ) do analizy, wskaźniki: fenoloftaleina, oranż metylowy, kalces, woda destylowana. Sprzęt: kolby miarowe, kolby stożkowe (erlenmayera), biureta, pipeta, zlewki, cylinder miarowy, bagietka, szalka Petriego, naczyńka wagowe, lejek, waga analityczna, statyw. Doświadczenie. Sporządzanie 0, M roztworu NaOH W celu przygotowania 0,5 dm roztworu wodorotlenku sodu 0, M (stężenie przybliżone) odważyć na wadze technicznej w małej zlewce ok.,5 g chemicznie czystego wodorotlenku sodu. Odważone granulki NaOH zalać małą ilością wody destylowanej (około 0 ) w celu usunięcia znajdującej się na ich powierzchni warstwy węglanu, wodę szybko zlać i odrzucić. Następnie granulki rozpuścić w wodzie pozbawionej ditlenku węgla (świeżo przegotowana i ostudzona woda destylowana). Po rozpuszczeniu i ostudzeniu całość roztworu przenieść do kolby miarowej o objętości 0,5 dm, dopełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać 9
10 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz Uwaga. Stężenie molowe tak przygotowanego roztworu wodorotlenku sodu ustala się na: (i) substancje podstawowe, m.in.: kwaśny ftalan potasu, kwas szczawiowy, kwas benzoesowy lub kwaśny jodan(v) potasu, (ii) acydymetrycznie, stosując roztwory kwasu solnego o dokładnie oznaczonym stężeniu (zob. doświadczenie ). Doświadczenie. Mianowanie roztworu NaOH za pomocą mianowanego roztworu HCl Miano otrzymanego roztworu NaOH oznaczyć przy pomocy nastawionego poprzednio roztworu 0, M kwasu solnego. Reakcja zobojętniania jaka zachodzi podczas oznaczania (miareczkowania) ma następujący przebieg: NaOH + HCl = NaCl + H O OH - + H + = H O Sposób wykonania Do trzech kolb stożkowych o objętości 50 odmierzyć pipetą 0 (lub 5 ) 0, M kwasu solnego. Następnie dodać po 0 wody destylowanej pozbawionej CO, krople oranżu metylowego i miareczkować roztworem wodorotlenku sodu, którego molowość ma być wyznaczona, aż do pojawienia się barwy żółtej (nie cebulkowej). Odczytać i zanotować objętości zużytego roztworu NaOH (wyniki poszczególnych oznaczeń nie powinny się różnić między sobą więcej niż 0,05 ). Molowość wodorotlenku sodu obliczyć ze wzoru: c NaOH f V NaOH NaOH c HCl V f HCl gdzie: c - stężenie molowe odpowiednio NaOH i HCl (mol/dm ), V - objętość roztworów odpowiednio NaOH i HCl, f - współczynniki równoważności NaOH i HCl. Uwaga. Dla powyższej reakcji f NaOH = oraz f HCl =. Wzór na obliczanie stężenia roztworu wodorotlenku sodu przyjmuje postać: c NaOH = HCl chcl V V NaOH HCl. 0
11 Tablica. Wyniki mianowania roztworu NaOH za pomocą mianowanego roztworu HCl Lp. V HCl V NaOH Wartość średnia stężenia roztworu NaOH c NaOH mol/dm Doświadczenie. Oznaczanie zawartości kwasu octowego Oznaczanie kwasu octowego jest przykładem miareczkowania słabego kwasu mocną zasadą według reakcji: Sposób wykonania CH COOH + NaOH = CH COONa + H O CH COOH + OH - = CH COO - + H O ( f CH COOH ; f NaOH = ) Otrzymaną próbkę kwasu octowego w kolbie miarowej o poj. 00, rozcieńczyć do kreski świeżo przegotowaną i ostudzoną wodą destylowaną. Porcję roztworu o objętości 0 (lub 5 ) przenieść ilościowo pipetą do kolby stożkowej o poj. 50, dodać 0 wody destylowanej oraz krople 0,%-owego roztworu fenoloftaleiny i miareczkować nastawionym roztworem wodorotlenku sodu do słaboróżowego zabarwienia, utrzymującego się przez 0 s. Odczytać na biurecie objętość zużytego roztworu NaOH i zanotować wynik w tablicy. Oznaczenie powtórzyć razy, i jako wynik końcowy zużycia wodorotlenku sodu ( V NaOH, ) przyjąć średnią wartość z poszczególnych oznaczeń. Ilość (g) kwasu octowego w badanej próbce obliczyć ze wzoru: m CH COOH cnaoh V NaOH MCH COOH w cnaoh V NaOH 0, w [g]. gdzie: c NaOH - stężenie molowe NaOH (mol/dm ), V NaOH - średnia objętość zużytej zasady ( ), 0, milirównoważnik CH COOH (g/mmol), w - współmierność kolby i pipety (w = V kolbki miarowej V pipety ).
12 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz Tablica. Wyniki oznaczania zawartości kwasu octowego w badanej próbce Lp. V CHCOOH V NaOH Współmierność kolby z pipetą w Wartość średnia zawartości kwasu octowego w próbce badanej m CHCOOH g Doświadczenie 4. Przygotowanie 0,0 M roztworu Na H edta Podczas miareczkowania kompleksometrycznego stosuje się przeważnie 0,0 M roztwór kompleksonu III. Roztwór soli sodowej kwasu etylenodiaminotetraoctowego przygotowuje się przez rozpuszczenie w wodzie ściśle określonej odważki odczynnika (dwuwodnej soli). Jeżeli miano roztworu otrzymanego z odważki nie jest pewne, to należy je nastawić na wzorcowe roztwory metali, np. magnezu, cynku, miedzi, trójtlenku bizmutu i in. W celu przygotowania 0,5 dm 0,0 M roztworu Na H edta, odważyć na wadze analitycznej dokładną odważkę tej soli o masie 0,90 g (lub 0,840 g bezwodnej soli wysuszonej w temp C ), przenieść ilościowo do kolby miarowej o objętości 0,5 dm, rozpuścić, dopełnić do kreski wodą destylowaną i wymieszać. Dane dotyczące przygotowania roztworu zestawić w tablicy 4. Tak przygotowany roztwór zastosować do oznaczenia wapnia (zob. doświadczenie 5). Uwaga. Roztwory soli wersenianu disodu przechowywane w butlach szklanych są trwałe i nie zmieniają miana (stężenia) nawet w ciągu kilku miesięcy. Tablica 4. Dane do przygotowania roztworu Na H edta Lp. mna H edta g vna Hedta cna H edta mol/dm
13 Doświadczenie 5. Oznaczanie zawartości wapnia Reakcja kompleksowania jonów wapnia (Ca + ) w roztworze za pomocą wersenianu disodu (Na H edta Na + + H edta - ) przebiega wg równania: Ca + + H edta - Caedta - + H + Sposób wykonania Badaną próbkę zawierającą jony Ca + rozcieńczyć w kolbie miarowej o objętości 50 wodą destylowaną do kreski i dokładnie wymieszać. Do kolby stożkowej o objętości 50 dodać kolejno: (i) 0 M roztworu NaOH, (ii) 50 wody destylowanej oraz (iii) szczyptę wskaźnika - kalcesu do uzyskania barwy niebieskiej. Następnie pobrać porcję roztworu soli wapnia o objętości 0 (lub 5 ) i przenieść ilościowo do kolby stożkowej. Miareczkować 0, M roztworem EDTA do zmiany zabarwienia roztworu z różowej na niebieskiej. Odczytać na biurecie objętość zużytego roztworu EDTA i wynik zanotować w tablicy 5. Oznaczenie powtórzyć - razy i jako wynik końcowy zużycia roztworu Na H edta (V, ) przyjąć średnią wartość poszczególnych oznaczeń. Zawartość wapnia (g) obliczyć ze wzoru: m Ca = cna H edta V NaH edta 0,04008 w [g] gdzie: cna H edta - stężenie molowe roztworu Na H edta (mol/dm ), V NaH edta - średnia objętość roztworu Na H edta ( ) wyznaczone z -4 miareczkowań próbki roztworu soli wapnia, 0,04008 milirównoważnik (g/mmol), w - współmierność kolby i pipety (w = V kolbki miarowej V pipety ). Tablica 5. Wyniki oznaczania zawartości wapnia w badanej próbce Lp. V Ca VNa Hedta Współmierność kolby z pipetą w Wartość średnia zawartości jonów wapnia w roztworze m Ca g
14 I n s t r u k c j e d o ć w i c z e ń l a b o r a t o r y j n y c h ; k i e r u n e k : l o g i s t y k a, p r z e d m i o t : c h e m i a opracowanie: Jan Kalem bkiewicz, Bogdan Papciak, Janusz Pusz SPRAWOZDANIE Z LABORATORIUM Z CHEMII ZAKŁAD CHEMII NIEORGANICZNEJ I ANALITYCZNEJ TEMAT ĆWICZEŃ Przykłady oznaczeń analitycznych NR ĆWICZENIA Ćwiczenie nr 5 Nazwisko, imię studenta Ocena: Kierunek studiów LOGISTYKA Data: I. Metody alkacymetryczne Doświadczenie. Sporządzanie 0, M roztworu NaOH V roztworu =...dm, m NaOH =... g, n NaOH =.. mol Doświadczenie. Mianowanie roztworu NaOH za pomocą mianowanego roztworu HCl Tablica. Wyniki mianowania roztworu NaOH za pomocą mianowanego roztworu HCl Lp. V HCl V NaOH Wartość średnia stężenia roztworu NaOH c NaOH mol/dm 4
15 Doświadczenie. Oznaczanie zawartości kwasu octowego Tablica. Wyniki oznaczania zawartości kwasu octowego w badanej próbce Lp. V CHCOOH V NaOH Współmierność kolby z pipetą w Wartość średnia zawartości kwasu octowego w próbce badanej m CHCOOH g II. Metody kompleksometryczne Doświadczenie 4. Przygotowanie 0,0 M roztworu Na H edta Tablica 4. Dane do przygotowania roztworu Na H edta Lp. mna H edta vna Hedta cna H edta g mol/dm Doświadczenie 5. Oznaczanie zawartości wapnia Tablica 5. Wyniki oznaczania zawartości wapnia w badanej próbce Lp. V Ca VNa Hedta Współmierność kolby z pipetą w Wartość średnia zawartości jonów wapnia w roztworze m Ca g 5
Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH
ĆWICZENIE 8 Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH 1. Zakres materiału Pojęcia: miareczkowanie alkacymetryczne, krzywa
Bardziej szczegółowoMIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ
4 MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowego sprzętu stosowanego w miareczkowaniu, sposoby przygotowywania
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 5 Kompleksometryczne oznaczanie twardości wody w próbce rzeczywistej oraz mleczanu wapnia w preparacie farmaceutycznym Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5 Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego.
Ćwiczenie 5 Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego. Zasada doboru wskaźnika w alkacymetrii na przykładzie alkalimetrycznego oznaczania kwasu octowego zawartego w środku konserwującym E60. Alkalimetryczne
Bardziej szczegółowoCHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2
CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2 PODSTAWY CHEMICZNEJ ANALIZY ILOŚCIOWEJ OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA ALKACYMETRYCZNEGO WSTĘP TEORETYCZNY Analiza ilościowa Analiza ilościowa
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowoMateriały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów
ANALIZA ILOŚCIOWA ALKACYMETRIA Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Opracowała dr Anna Wisła-Świder ANALIZA MIARECZKOWA Analiza miareczkowa - metodą ilościowego oznaczania substancji. Polega
Bardziej szczegółowoZakres wymagań z przedmiotu CHEMIA ANALITYCZNA dla II roku OML
Zakres wymagań z przedmiotu CHEMIA ANALITYCZNA dla II roku OML Znajomości klasycznych metod analizy ilościowej: wagowej i objętościowej (redoksymetrii, alkacymetrii, argentometrii i kompleksometrii) Zagadnienia
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I
OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH
8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy
PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie
Bardziej szczegółowoALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego
Dwa pierwsze ćwiczenia, a mianowicie: Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych kationów występujących w płynach ustrojowych oraz Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych anionów ważnych w diagnostyce
Bardziej szczegółowoANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA
Grażyna Gryglewicz ANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA l. Wiadomości ogólne Analiza miareczkowa jest jedną z ważniejszych metod analizy ilościowej. Metody analizy miareczkowej polegają na oznaczeniu ilości
Bardziej szczegółowoAnaliza ilościowa. Kompleksometria Opracowanie: mgr inż. Przemysław Krawczyk
Analiza ilościowa. Kompleksometria Opracowanie: mgr inż. Przemysław Krawczyk Kompleksometria to dział objętościowej analizy ilościowej, w którym wykorzystuje się reakcje tworzenia związków kompleksowych.
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Bardziej szczegółowoMIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE
WPROWADZENIE MIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE Miareczkowanie jest to kontrolowana reakcja nieznanej ilości (o nieznanym stężeniu) danej substancji w postaci stałej lub zawartej w roztworze o określonej objętości
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowo10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria
10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm
Bardziej szczegółowoWłasności kwasów i zasad
Własności kwasów i zasad Większośd związków nieorganicznych możemy podzielid na pięd grup: tlenku, wodorotlenku, kwasy, sole i inne (wodorki, węgliki, azotki). Kwasy możemy zdefiniowad jako związki chemiczne
Bardziej szczegółowoMIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE
WPROWADZENIE MIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE Miareczkowanie jest to kontrolowana reakcja nieznanej ilości (o nieznanym stężeniu) danej substancji w postaci stałej lub zawartej w roztworze o określonej objętości
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA
Zagadnienia, których znajomość umożliwi rozwiązanie zadań: Znajomość pisania reakcji w oznaczeniach alkacymetrycznych, stopień i stała dysocjacji, wzory na obliczanie ph buforów SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 7 WSPÓŁOZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU I OBLICZANIE TWARDOŚCI WODY. DZIAŁ: Kompleksometria
ĆWICZENIE 7 WSPÓŁOZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU I OBLICZANIE TWARDOŚCI WODY DZIAŁ: Kompleksometria ZAGADNIENIA Stała trwałości i nietrwałości kompleksów. Rodzaje kompleksów i przykłady EDTA Wskaźniki w kompleksometrii
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH
INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Oznaczanie kwasowości ogólnej wody 2. Redoksymetria Redoksymetryczne oznaczania miedzi. 3. Kompleksometria
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3. I. Analiza miareczkowa mocnych i słabych elektrolitów
ĆWICZENIE 3 I. Analiza miareczkowa mocnych i słabych elektrolitów Alkacymetria jest metodą opartą na reakcji zobojętniania jonów hydroniowych jonami wodorotlenowymi lub odwrotnie. H 3 O+ _ + OH 2 O Metody
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 8 Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO 3 2. Oznaczenie
Bardziej szczegółowoWażniejsze wskaźniki ph. 1,2 2,8 1,7 czerwone pomarańczowe żółte. 8,0 9,6 8,9 żółte zielone niebieskie
Ćwiczenie 3 Zasada doboru wskaźnika w alkacymetrii na przykładzie oznaczania zawartości środka konserwującego E260 (kwasu octowego). Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego w soku żołądkowym. Oznaczanie
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE
Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej
Bardziej szczegółowo1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru
1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
Bardziej szczegółowohttp://www.dami.pl/~chemia/wyzsza/rozdzial_viii/elektrolity5.htm Miareczkowanie Tutaj kliknij Alkacymetria - pojęcia ogólne Zobojętnianie mocny kwas - mocna zasada słaby kwas - mocna zasada mocny kwas
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoKONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I GOSPODARKA ODPADAMI STUDIA STACJONARNE
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR ZIMOWY) ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I GOSPODARKA ODPADAMI STUDIA STACJONARNE Ćwiczenie 1 (Karty pracy laboratoryjnej: 1a, 1b, 1d, 1e) 1. Organizacja ćwiczeń.
Bardziej szczegółowoTWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2
TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o
Bardziej szczegółowo8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria
8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Ćwiczenie Temat: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Obliczenia stechiometryczne.
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA Literatura zalecana 1. P. Szlachcic, J. Szymońska, B. Jarosz, E. Drozdek, O. Michalski, A. Wisła-Świder, Chemia I: Skrypt do
Bardziej szczegółowoWodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu Oznaczanie twardości wody metodą kompleksometryczną Wstęp
Bardziej szczegółowoETAP III B r. Godz Analiza objętościowa alkacymetria i redoksometria
Wprowadzenie ETAP III B 06.04.2019 r. Godz. 11.00-14.00 Analiza objętościowa alkacymetria i redoksometria Miareczkowania są powszechnie stosowane w chemii analitycznej do oznaczania kwasów, zasad, utleniaczy,
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY STECHIOMETRII
PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoPROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA Ćwiczenie 1 (Karta pracy - 1a, 1b, 1c, 1d, 1e) 1. Organizacja ćwiczeń. Regulamin pracowni chemicznej i przepisy BHP (Literatura
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 2: Stężenia
Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia
Bardziej szczegółowoAnaliza ilościowa ustalenie składu ilościowego badanego materiału. Można ją prowadzić: metodami chemicznymi - metody wagowe - metody miareczkowe
ANALIZA ILOŚCIOWA Analiza ilościowa ustalenie składu ilościowego badanego materiału. Można ją prowadzić: metodami chemicznymi - metody wagowe - metody miareczkowe analiza klasyczna metodami fizycznymi
Bardziej szczegółowoROLNICTWO. Ćwiczenie 1
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR ZIMOWY) ROLNICTWO Ćwiczenie 1 1. Organizacja ćwiczeń. Regulamin pracowni chemicznej i przepisy BHP (Literatura zalecana, pozycja 1, rozdz. 1.1.). Zasady
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE TWARDOŚCI WODY SPOSOBEM WARTHA - PFEIFERA
OZNACZANIE TWARDOŚCI WODY SPOSOBEM WARTHA - PFEIFERA WSTĘP RODZAJE TWARDOŚCI WODY Twardość wody jest jej właściwością wynikającą z obecności rozpuszczonych w niej związków, głównie wapnia i magnezu. Pierwotnie
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...
SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych
Bardziej szczegółowo6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity
6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowoANALIZA OBJĘTOŚCIOWA
Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH
INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Mianowanie roztworu kwasu solnego Współoznaczanie NaOH i Na 2 CO 3 metodą Wardera 2. Redoksymetria Manganometryczne
Bardziej szczegółowoMetody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu
V. Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli Zagadnienia Kwasy i metody ich otrzymywania Wodorotlenki i metody ich otrzymywania Sole i metody ich otrzymywania
Bardziej szczegółowoELEMENTY ANALIZY KLASYCZNEJ. Ćwiczenie 1 Temat: Wprowadzenie do analizy wagowej oraz klasyczna analiza miareczkowa. Wprowadzenie do ANALIZY WAGOWEJ
ELEMENTY ANALIZY KLASYCZNEJ Ćwiczenie 1 Temat: Wprowadzenie do analizy wagowej oraz klasyczna analiza miareczkowa Wprowadzenie do ANALIZY WAGOWEJ Uwagi ogólne 1. W pokoju, w którym znajdują się wagi i
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ
PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ 1. Odważono 1.0 g mieszaniny zawierającej NaOH, Na 2 CO 3 oraz substancje obojętną i rozpuszczono w kolbie miarowej o pojemności 250 ml. Na zmiareczkowanie próbki o objętości
Bardziej szczegółowoWYKONANIE ANALIZ. Chemia analityczna ilościowa- metody chemiczne (klasyczne)
WYKONANIE ANALIZ Chemia analityczna ilościowa- metody chemiczne (klasyczne) Opracowała: Anna Lutka I. Analiza wagowa 1. Oznaczanie żelaza w postaci Fe2O3: Uzupełnić otrzymaną w kolbce analizę do współmierności
Bardziej szczegółowoMiareczkowanie potencjometryczne
Miareczkowanie potencjometryczne Miareczkowanie potencjometryczne polega na mierzeniu za pomocą pehametru zmian ph zachodzących w badanym roztworze pod wpływem dodawania do niego mol ściśle odmierzonych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń
Ćwiczenie 1 Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Stężenie roztworu określa ilość substancji (wyrażoną w jednostkach masy lub objętości) zawartą w określonej jednostce objętości lub
Bardziej szczegółowoIII A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych
III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III-A Przygotowywanie roztworów o różnym stężeniu III-A.1. Przygotowanie naważki substancji III-A.2. Przygotowanie 70 g 10% roztworu NaCl III-A.3.
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: rozszerzony Punkty
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym zestawie tlenków podkreśl te, które reagują z mocnymi kwasami i zasadami a nie reagują z wodą: MnO2, ZnO, CrO3, FeO,
Bardziej szczegółowoChemiczne metody analizy ilościowej (laboratorium)
Chemiczne metody analizy ilościowej (laboratorium) Alkacymetria 1. Przygotowanie i nastawianie miana roztworu o stężeniu 0,1 mol/l Mianowany roztwór w naszym laboratorium otrzymuje się przez rozcieńczenie
Bardziej szczegółowoReakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )
Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z CHEMII ANALITYCZNEJ. II rok Ochrony Środowiska (I stopnia)
LABORATORIUM Z CHEMII ANALITYCZNEJ II rok Ochrony Środowiska (I stopnia) HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z CHEMII ANALITYCZNEJ II rok Ochrony Środowiska (I stopnia) 1.. Zajęcia organizacyjne. Przepisy BHP, regulamin
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ BIOLOGII I BIOTECHNOLOGII KIERUNEK MIKROBIOLOGIA HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z CHEMII OGÓLNEJ I NIEORGANICZNEJ 2014/2015
WYDZIAŁ BIOLOGII I BIOTECHNOLOGII KIERUNEK MIKROBIOLOGIA HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z CHEMII OGÓLNEJ I NIEORGANICZNEJ 2014/2015 ĆWICZENIE I (3 godz) 13. 10. 2014 Regulamin pracowni chemicznej. Przepisy BHP. Reakcje
Bardziej szczegółowoXXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 21 maja 2016 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoX Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
Bardziej szczegółowo4. Jakie reakcje mogą być wykorzystywane w analizie miareczkowej? Jakie reakcje są wykorzystywane w poszczególnych działach analizy miareczkowej?
WYKŁAD 1: Wprowadzenie do chemii analitycznej 1. Czym zajmuje się chemia analityczna? 2. Podział analizy chemicznej wg różnych kryteriów. 3. Różnice pomiędzy analizą klasyczną a instrumentalną. 4. Jakie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety
II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.
Bardziej szczegółowoARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010
Zawód: technik analityk Symbol cyfrowy zawodu: 311[02] Numer zadania: Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 311[02]-0-102 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY
Bardziej szczegółowog % ,3%
PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola
Bardziej szczegółowoZadanie: 1 (1 pkt) Oblicz stężenie molowe jonów OH w roztworze otrzymanym przez rozpuszczenie 12g NaOH w wodzie i rozcieńczonego do 250cm 3
Zadanie: 1 (1 pkt) Oblicz stężenie molowe jonów OH w roztworze otrzymanym przez rozpuszczenie 12g NaOH w wodzie i rozcieńczonego do 250cm 3 Zadanie: 2 (1 pkt) Do 20cm 3 20% roztworu kwasu solnego o gęstości
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik
Bardziej szczegółowoOpisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii. Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13
WYDZIAŁ KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA I ROLNICTWA KIERUNEK: ROLNICTWO I ROK STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13 Opracowała:
Bardziej szczegółowoZagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2019 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji.
VIII. Kinetyka i statyka reakcji chemicznych Zagadnienia Czynniki wpływające na szybkość reakcji Rzędowość i cząsteczkowość reakcji Stała szybkości reakcji Teoria zderzeń Teoria stanu przejściowego Reakcje
Bardziej szczegółowoCHEMIA ANALITYCZNA. 1 mol Na 2 CO mole HCl 0, mola x moli HCl x = 0,00287 mola HCl
CHEMIA ANALITYCZNA I. Reakcje kwas-zasada - Alkacymetria II. Reakcje utleniania-redukcji - Redoksymetria III. Reakcje kompleksowania - Kompleksometria IV. Reakcje strącania osadów - Argentometria - Analiza
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach
Bardziej szczegółowoLaboratorium 3 Toksykologia żywności
Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:
Bardziej szczegółoworoztwory elektrolitów KWASY i ZASADY
roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY nieelektrolit słaby elektrolit mocny elektrolit Przewodnictwo właściwe elektrolitów < 10-2 Ω -1 m -1 dla metali 10 6-10 8 Ω -1 m -1 Pomiar przewodnictwa elektrycznego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z CHEMII ANALITYCZNEJ. II rok Ochrony Środowiska (I stopnia)
LABORATORIUM Z CHEMII ANALITYCZNEJ II rok Ochrony Środowiska (I stopnia) HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z CHEMII ANALITYCZNEJ II ROK OCHRONY ŚRODOWISKA (I stopień) 1. Zajęcia organizacyjne. Przepisy BHP, regulamin
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali
VII. Reakcje utlenienia i redukcji Zagadnienia Szereg napięciowy metali Przewidywanie przebiegu reakcji w oparciu o szereg napięciowy Stopnie utlenienie Utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja Reakcje
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny
Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny Temat : Hydroliza soli. Cele dydaktyczno wychowawcze: Wyjaśnienie przyczyn różnych odczynów soli Uświadomienie różnej roli wody w procesach dysocjacji
Bardziej szczegółowoOznaczanie kwasu fosforowego w Coca-Coli
Oznaczanie kwasu fosforowego w Coca-Coli Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. Miareczkowanie jest jedną z podstawowych czynności laboratoryjnych. Polega
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA. Tabela wyników pomiaru
Wyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną. Zakres wymaganych
Bardziej szczegółowoOdpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowo