S AJ. Data sporządzenia Szczecin, 27 września 2013 r.

Transkrypt

1 S AJ. Data sporządzenia Szczecin, 27 września 2013 r. P R O T O K Ó Ł z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Starostwie Powiatowym w Drawsku Pomorskim w dniach września 2013 r. Adres: Starostwo Powiatowe Plac Orzeszkowej Drawsko Pomorskie Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Anna Jasina - starszy inspektor - legitymacja służbowa Nr 2/2011, przewodniczący zespołu, Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - legitymacja służbowa nr 4/2011, na podstawie Upoważnienia Nr 32/2013 z 3 września 2013 r. wydanego przez Wicewojewodę Zachodniopomorskiego. Kontrolą objęto okres od dnia r. do dnia r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Starostę Powiatu Drawskiego Pana Stanisława Cybulę z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Zakresem kontroli objęto: zadania własne powiatu oraz zadania z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat nałożonych ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w osrodkach wsparcia lub ośrodkach interwencji kryzysowej; 4) opracowywanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Wyjaśnień udzielały: Pani Brygida Rosa Dyrektor Wielofunkcyjnej Placówki Opiekuńczo Wychowawczej w Drawsku Pomorskim Pani Anna Tyma - Zastępca Dyrektora Wielofunkcyjnej Placówki Opiekuńczo Wychowawczej w Drawsku Pomorskim. 1

2 Ustalenia kontroli: Starostwo Powiatowe w Drawsku Pomorskim jest jednostką, która zgodnie z art. 6 pkt 3 i pkt 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.) realizuje zadania własne oraz zadania z zakresu administracji rządowej zlecone powiatowi. Jednostką organizacyjną powiatu bezpośrednio realizującą powyższe zadania jest Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny w Drawsku Pomorskim będącym zespołem powiatowych jednostek organizacyjnych realizującym zadania powiatu określone między innymi w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W Regulaminie Organizacyjnym Ośrodka, zatwierdzonym przez Zarząd Powiatu Drawskiego Uchwałą Nr 156/2012 z dnia r. wskazano na realizowanie przez Ośrodek działań związanych z Interwencją Kryzysową w tym między innymi: zapewnienie pomocy, wsparcia i schronienia osobom wobec których stosowano przemoc oraz prowadzenie oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec sprawców przemocy w rodzinie (Zał. Nr 1). Opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata został przyjęty Uchwałą Nr XIX/193/2012 Rady Powiatu z dnia r. (Zał. Nr 2). W dokumencie przedstawiono skalę zjawiska przemocy w powiecie drawskim, cel główny oraz cele szczegółowe programu. Sposoby osiągnięcia założonych celów z wyszczególnieniem realizatorów, podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację oraz wskazano planowane terminy realizacji zadań. Program zawiera też zakładane rezultaty realizacji poszczególnych działań oraz ujęto w nim wskaźniki realizacji Programu. Jako podmiot odpowiedzialny za koordynację Programu wskazano Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny w Drawsku Pomorskim. Program zakłada także monitorowanie jego realizacji oraz określa sposób sprawozdawczości rocznej w postaci przedkładanych Radzie Powiatu raportów z realizacji Programu. Opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie Działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie zostały uwzględnione w Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata jako cel 3. Działania takie realizowane były poprzez organizowane w 2012 r. w jednym z przedszkoli w Złocieńcu spotkanie z rodzicami i wychowawcami poszczególnych grup przedszkolnych, dotyczące Kształtowanie zdrowych granic fizycznych i psychicznych dzieci w wieku przedszkolnym, w drugim przedszkolu zorganizowano warsztaty umiejętności wychowawczych: Już wiem co robić. Ponadto w Starostwie Powiatowym w Drawsku Pomorskim Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny zorganizował wykład pt.: Prawidłowości rozwojowe i sposoby rozwiązywania problemów wychowawczych dzieci w wieku 0-5 lat. Ponadto w 2012 r. w poszczególnych gminach powiatu zorganizowano cykl spotkań warsztatowych pod nazwą: Jak z szacunkiem i miłością wyznaczać dziecku granice. Celem warsztatów było podniesienie kompetencji wychowawczych oraz zwiększenie świadomości rodziców zastępczych także w tematyce przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Zał. Nr 3). Zastępca Dyrektora Ośrodka Wspierania 2

3 Dziecka i Rodziny dnia r. oświadczyła pisemnie, że zgodnie z realizacją celu 3 Powiatowego Programu Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata na przełomie października i listopada 2013 r. odbędą się warsztaty z gimnazjalistami w zakresie edukacji dzieci i młodzieży w obszarze psychologii konfliktów, sposobów radzenia sobie ze stresem i agresją swoją oraz rówieśników. Ponadto poinformowano, że na przełomie 2013 i 2014 roku zostanie opracowany program obejmujący działania profilaktyczne, mające na celu udzielanie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci i młodzieży w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie (Zał. Nr 4). W Powiecie Drawskim w 2012 r. we współpracy z podmiotami działającymi w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie w ramach Międzynarodowego Dnia bez Przemocy zorganizowano akcję społeczną mająca na celu rozpowszechnienie informacji dotyczących instytucji pomocowych świadczących wsparcie dla osób dotkniętych przemocą. W ramach edukacji społeczności lokalnej na temat zjawiska przemocy w rodzinie w 2012 r. przeprowadzono także szkolenie specjalistyczne w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Żółta Kartka - dla sprawców przemocy w rodzinie (Zał. Nr 5). Podejmowanie innych działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie Uchwałą Nr 219/2012 Zarządu Powiatu Drawskiego z dnia r. powołano Powiatowy Ekspercki Zespół ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, którego celem jest integracja oraz koordynacja służb, instytucji oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Powiecie Drawskim (Zał. Nr 6). Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia lub w ośrodkach interwencji kryzysowej Na terenie Powiatu Drawskiego nie funkcjonuje ośrodek wsparcia. W skład zadań realizowanych przez Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny wchodzą między innymi zadania w zakresie interwencji kryzysowej, które Ośrodek realizuje poprzez między innymi zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc noclegowych dla 4 osób, które znajdują się przy Ośrodku na ul. Połczyńskiej 9 w Drawsku Pomorskim. Schronienie całodobowe zapewnione jest nieodpłatnie w okresie do 3 miesięcy. W 2012 r. z miejsc noclegowych skorzystało łącznie 7 osób, w tym 2 dzieci, a w 2013 r. do dnia kontroli skorzystało 13 osób, w tym 5 dzieci (Zał. Nr 7,8). Ośrodek zapewnia ponadto pomoc prawną, wsparcie psychologa, pedagoga i pracownika socjalnego. W 2012 r. w okresie od stycznia do listopada porad radcy prawnego udzielono 77 osobom, a z porad psychologa skorzystało 59 osób. Do pedagoga zgłosiło się 7 osób, do pracownika socjalnego zgłosiło się 9 osób, a z koordynatorem ds. przeciwdziałania przemocy kontakt miały 3 osoby (Zał. Nr 7). W 2013 r. do dnia kontroli z porad radcy prawnego skorzystało 74 osoby, z pomocy psychologa skorzystało 69 osób, do pedagoga zgłosiły się 4 osoby, a z koordynatorem ds. przeciwdziałania przemocy kontakt miały 3 osoby (Zał. Nr 9). W Ośrodku działa także całodobowy telefon zaufania. W 2012 r. zarejestrowano 30 telefonów od mieszkańców, a 2013 r. do dnia kontroli odnotowano 12 takich telefonów (Zał. Nr 8). 3

4 Opracowywanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie Ustaleń dokonano w oparciu o analizę dokumentacji, która znajdowała się w Ośrodku Wspierania Dziecka i Rodziny. Realizacja zadania z zakresu administracji rządowej prowadzona była przez osobę fizyczną, z którą Powiat Drawski - Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny zawarł umowy w 2012 r. i w 2013 r. (Zał. Nr 10, 10a). Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych zarówno w 2012 r. jak i w 2013 r. prowadzone są w siedzibie Gminnego Centrum Profilaktyki przy Placu Konstytucji 7 w Drawsku Pomorskim. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259), osoby realizujące program korekcyjnoedukacyjny mają posiadać ukończone studia II stopnia na wskazanych kierunkach: psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, nauki o rodzinie, politologia, politologia i nauki społeczne w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, resocjalizacji lub pracy socjalnej, albo na innym kierunku uzupełnionym studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, posiadać zaświadczenie o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze co najmniej 100 godzin, w tym 50 godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie oraz mieć udokumentowany co najmniej 3 letni staż pracy w instytucjach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Program dla osób stosujących przemoc w rodzinie prowadziła osoba z wykształceniem wyższym, ukończonymi studiami II stopnia na kierunku psychologia. W dokumentacji były kserokopie zaświadczeń o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze ponad 100 godzin, w tym 23 godziny w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie oraz udokumentowany 3 letni staż pracy w instytucjach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Zał. Nr 11). Zastępca dyrektora Ośrodka Wspierania Dziecka i Rodziny oświadczyła, że realizator w 2013 r. uzupełni kwalifikacje o brakującą liczbę godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie (Zał. Nr 12). Zgodnie z Zał. Nr 4 do KPPPwR realizacja programu powinna być prowadzona z uwzględnieniem specyfiki różnych grup sprawców, wyodrębnionych ze względu na sposób kwalifikowania ich do programu. W 2012 r. oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym poddano łącznie 8 mężczyzn, z których 3 ukończyło program. Instytucjami kierującymi do programu były Ośrodki Pomocy Społecznej, Sąd, Zespoły Interdyscyplinarne, pracownicy socjalni (Zał. Nr 13). Realizacja programu w 2013 r. rozpoczęła się dnia r. spotkaniem organizacyjnym (Zał. Nr 14). Były dokumenty świadczące o podejmowanej współpracy z instytucjami kierującymi uczestników do udziału w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych w 2013 r. oraz zaproszenie na spotkanie realizatora programu z osobami reprezentującymi powyższe instytucje, celem którego było omówienie kwestii merytorycznych programu (Zał. Nr 15). Zgodnie z Zał. Nr 4 do KPPPwR warunkiem przyjęcia osoby do programu powinno być uznanie przez nią faktu stosowania przemocy we własnej rodzinie. Należy także opracować reguły uczestnictwa w programie. Powinny być zawarte w formie dokumentu podpisywanego przez uczestników....reguły te powinny obejmować w szczególności: a) formalne wymogi dotyczące systematycznej obecności na zajęciach; b) obowiązek bezpiecznego i zgodnego z zasadami współżycia społecznego, zachowania w trakcie 4

5 uczestnictwa w zajęciach; c) zobowiązanie do powstrzymania się od przemocowych zachowań i postaw w kontaktach z członkami rodziny i z innymi ludźmi; d) wymóg uznania osobistej odpowiedzialności za fakty stosowania przemocy w rodzinie. W dokumentacji były opracowane kontrakty dla każdego mężczyzny, w formie pisemnych reguł uczestnictwa w programie podpisane przez nich i przez realizatora. Ponadto znajdowały się Kwestionariusze - Historia Przemocy. Wypełniano także arkusze pn. Ankieta ewaluacyjna uczestników programu dla sprawców przemocy domowej uzupełniane przez uczestników. Na zakończenie programu każdy z uczestników otrzymał zaświadczenie o uczestnictwie w programie oddziaływań korekcyjno-edukacyjnym. (Zał. nr 16,17, 18). Zgodnie z Zał. Nr 4 do KPPPwR podstawową formą pracy korekcyjnej są spotkania grupowe uzupełnione nurtem pracy indywidualnej. Łączny czas programu powinien obejmować nie mniej niż godzin zajęć, a przerwy między kolejnymi zajęciami nie powinny być dłuższe niż tydzień. W analizowanej dokumentacji znajdowały się listy obecności. Łączny czas programu obejmował 60 godzin. Zajęcia rozpoczynano poprzez pierwsze spotkanie indywidualne z każdym z uczestników, następnie pracowano grupowo. Zgodnie z Zał. Nr 4 do KPPPwR realizatorzy programu powinni utrzymywać kontakt z osobami wobec których sprawcy uczestniczący w programie stosowali przemoc. Działania takie powinny dostarczać rzetelnych informacji o zachowaniach uczestników programu wobec członków swej rodziny. Zastępca dyrektora Ośrodka Wspierania Dziecka i Rodziny oświadczyła, że przy realizacji programu w 2012 r. działania realizatora podejmowane z osobami wobec których sprawcy uczestniczący w programie stosowali przemoc odbywały się na zasadzie kontaktów bezpośrednich i nie były dokumentowane. Poinformowała także, że przy rozpoczynającym się właśnie programie działania będą dokumentowane (Zał. Nr 19). Ramowy program zajęć w oparciu o który był realizowany program korekcyjnoedukacyjny, winien być zgodny z założeniami zapisanymi w Zał. Nr 4 do KPPPwR i prowadzony w celach o których mowa w 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. Nr 127, poz. 890), tj. zdobycie i podniesienie wiedzy na temat mechanizmów powstawania przemocy w rodzinie, uznanie przez te osoby faktu jej stosowania, a także kształtowanie umiejętności w zakresie wychowania dzieci bez używania przemocy, rozwijanie umiejętności samokontroli i współżycia w rodzinie oraz powstrzymanie osoby stosującej przemoc w rodzinie przed dalszym stosowaniem tej przemocy. W analizowanej dokumentacji był ramowy program w oparciu o który osoba prowadząca realizowała program korekcyjno-edukacyjny. Zawierał między innymi informacje ogólne, założenia merytoryczne, tematy zajęć, reguły uczestnictwa w programie (Zał. Nr 20). Zgodnie z Zał. Nr 4 do KPPPwR instytucje i organizacje realizujące programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, powinny tworzyć system monitorowania zachowania związanego z przemocą u osób uczestniczących w programie, w trakcie trwania programu i do 3 lat po jego ukończeniu. Także przebieg i efekty programów oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych powinny być objęte badaniami monitorującymi i ewaluacyjnymi, których wyniki powinny być wykorzystywane przy doskonaleniu i upowszechnianiu tych oddziaływań, jak również być pomocne we współpracy z instytucjami i organizacjami prowadzącymi programy przeciwdziałania przemocy i pomagania ofiarom przemocy w rodzinie. Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny przeprowadza monitoring realizacji programu współpracując w tym zakresie z instytucjami kierującymi uczestników do programu, które 5

6 przekazują informacje na temat ich funkcjonowania w środowisku oraz sytuacji w rodzinie uczestnika (Zał. Nr 21). Ustalenia kontroli zostały omówione ze Starostą Drawskim Panem Stanisławem Cybulą oraz z Dyrektorem i Zastępcą Dyrektora Ośrodka Wspierania Dziecka i Rodziny w Drawsku Pomorskim. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją - 5/ Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Starostwo Powiatowe w Drawsku Pomorskim- egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 Starosta Powiatu Drawskiego Kontrolujący Protokół otrzymałem dnia r. 6