POMOCE EWIDENCYJNO-INFORMACYJNE W ARCHIWACH POLSKICH. Rodowód pomocy archiwalnych
|
|
- Wacław Szymczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Regina Czarnecka POMOCE EWIDENCYJNO-INFORMACYJNE W ARCHIWACH POLSKICH Rodowód pomocy archiwalnych Współczesne pomoce archiwalne wywodzą się z kancelarii staropolskiej. Podstawową formą ewidencji stosowaną w kancelariach i archiwach od XVI wieku był inwentarz. Pierwszą pomocą z zakresu ewidencji i informacji z tego okresu jest inwentarz Archiwum Koronnego sporządzony przez Marcina Kromera. Drugi inwentarz Archiwum Koronnego, który objął całą zawartość archiwum sporządził w latach kanclerz Jan Zamoyski. W wiekach XVII i XVIII upowszechniają się w kancelariach Rzeczypospolitej regesty wpisów dokonywanych do ksiąg oraz indeksy do tych regestów, stosowane głównie w kancelariach sądowych. Inną formą pomocy archiwalnej był sumariusz. Pojawił się w XVII wieku i zdobył szerokie zastosowanie w kancelariach magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był wówczas szczegółowym spisem zawartości zbiorów. Wśród innych pomocy informacyjno-ewidencyjnych występujących w kancelariach staropolskich wymienić należy różnego rodzaju skorowidze i repertoria. Były to księgi zawierające numer dziennika korespondencyjnego i sygnatury poszczególnych spraw, co ułatwiało poszukiwanie dokumentów. Wiek XIX nie różnił się od poprzednich. W kancelariach i archiwach państw zaborczych opracowywano te same pomoce archiwalne co dawniej, z tym, że akta urzędowe były niedostępne dla polskiej nauki. Na uwagę zasługuje
2 szerokie zastosowanie w kancelarii zaboru austriackiego indeksów rzeczowych i topograficznych. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku przed archiwami państwowymi 1 stanęło poważne zadanie usystematyzowania nagromadzonych pomocy archiwalnych. Wychodząc naprzeciw potrzebom nauki archiwiści wezwali na V Zjeździe Historyków Polskich w Warszawie do intensywnego inwentaryzowania dokumentów oraz do publikacji inwentarzy rękopiśmiennych i katalogów archiwalnych. Materiały źródłowe do określonych tematów prezentowane były na łamach czasopisma archiwalnego Archeion 2. Wysiłki archiwistów zniweczył wybuch wojny we wrześniu 1939 roku. Straty jakie poniosła polska archiwistyka w latach były ogromne i objęły najcenniejsze zabytki kultury rękopiśmiennej przechowywane w archiwach w Warszawie 3. Ucierpiały również zbiory archiwalne i biblioteczne Wojska Polskiego 4. Po zakończeniu drugiej wojny światowej archiwiści bardzo szybko przystąpili do zabezpieczenia ocalałych zbiorów i do ich udostępnienia do badań naukowych oraz potrzeb bieżących. Przed państwową służbą archiwalną 5 stanął problem wypracowania takiego systemu informacyjnego, za pośrednictwem którego można byłoby szybko dotrzeć do źródeł. Presja środowisk naukowych i pośpiech towarzyszący porządkowaniu archiwaliów spowodowały, że powstawały prowizoryczne pomoce archiwalne, głównie spisy akt zespołów. W końcu lat 50-tych archiwa zaleciły sumaryzowanie akt. Polegało ono na rejestracji poszczególnych dokumentów w jednostkach archiwalnych. Bardzo szybko zaniechano 1 Podstawę prawną do organizacji sieci archiwów państwowych w niepodległej Polsce stanowił reskrypt Rady Regencyjnej z 31 lipca 1918 roku oraz dekret O organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwami wydany 7 lutego 1919 roku przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. (Dziennik Praw Państwa Polskiego nr 14, poz. 182, 1919). 2 Czasopismo naukowe założone przez Stanisława P t a s z y c k i eg o w 1926 roku w Warszawie. Pierwszy tom Archeionu ukazał się w 1927 roku pod redakcją Witolda S u c h o d o l s k i e g o i Wincentego Ł o p a c i ń s k i e g o. Archeion został wznowiony w 1948 roku (t. XVII ) nakładem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (dalej: NDAP) w Warszawie pod redakcją Rafała G e r b e r a. 3 We wrześniu 1939 roku i w czasie Powstania Warszawskiego zostały zniszczone doszczętnie Archiwum Skarbowe, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Akt Dawnych, Archiwum Główne Akt Dawnych oraz Archiwum Miejskie w warszawskim Arsenale. Szerzej por. Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych t. I, Warszawa 1955; t. II, Warszawa J. S e m k o w i c z o w a, Polskie Archiwum Wojenne. (Dzieje instytucji), Archeion t. XLV, 1966, s ; I. C i e s i e l s k i, Archiwalia wojskowe po 1939 roku, Wojskowy Przegląd Historyczny (dalej: WPH) nr 1, 1992, s ; A. S u c h c i t z, Sprawa odtworzenia Archiwum Wojskowego we Francji , Teki Historyczne t. XXI, Londyn , s Funkcjonowanie archiwów polskich w Polsce Ludowej regulował dekret z 29 marca 1951 roku o archiwach państwowych, Archeion t. XIX/XX, 1951, s. 4 5.
3 pracochłonnego sporządzania sumariuszy, ograniczając ich opracowanie jedynie dla dokumentów staropolskich. Archiwa gromadzące zasób najnowszy z XX wieku zaczęły coraz więcej uwagi poświęcać podstawowej pomocy ewidencyjnoinformacyjnej jaką jest inwentarz zespołu, nazwany przez prof. Kazimierza Konarskiego przewodnikiem po labiryncie akt 6. Przed polską archiwistyką wyłoniła się pilna potrzeba ścisłego zdefiniowania wielu pojęć i terminów archiwalnych, w tym odnoszących się do pomocy archiwalnych. Terminy te znalazły się w Polskim Słowniku Archiwalnym z 1952 roku, a następnie zostały udoskonalone w Polskim Słowniku Archiwalnym z 1974 roku 7. Współcześnie terminem pomoce archiwalne określa się: różne postacie opracowań dotyczących głownie treści i formy materiałów archiwalnych, sporządzane według ustalonych zasad, dla celów ewidencji, informacji i udostępniania 8. Stan pomocy archiwalnych i ich charakterystyka Obecnie w polskich archiwach wyodrębnić można, biorąc pod uwagę rodzaj i przeznaczenie, a także zakres i głębokość informacji, trzy zasadnicze grupy pomocy archiwalnych. Pierwsza grupa pomoce sygnalne kieruje badacza do konkretnych archiwów. Informuje ogólnie o przechowywanych w archiwach zbiorach. Należą do niej przewodniki archiwalne oraz spisy i kartoteki zespołów (zbiorów). Druga grupa to podstawowe pomoce archiwalne z pogłębioną informacją odnoszące się nie tylko do całych zespołów i zbiorów, ale do poszczególnych jednostek. Są zarazem pomocami typu ewidencyjnego i informacyjnego. To w pierwszym rzędzie inwentarze archiwalne i spisy zdawczo-odbiorcze akt. Kwalifikują się tu ponadto przewodniki po zespole, o ile odsyłają do poszczególnych pozycji w inwentarzu. Do drugiej, jak również i do trzeciej grupy, zależnie od przeznaczenia, zalicza się katalogi archiwalne (inwentarze tematyczne) oraz informatory o 6 K. K o n a r s k i, Nowożytna archiwistyka polska, Warszawa Polski Słownik Archiwalny pod redakcją Wandy M a c i e j e w s k i e j, Warszawa Tamże, s. 63.
4 materiałach źródłowych do wybranych zagadnień. Trzecią grupę stanowią niesystematyczne pomoce archiwalne wyższego rzędu odnoszące się już nie tylko do jednostek archiwalnych, ale do poszczególnych dokumentów. Są to już dawniej stosowane regesty, sumariusze i repertoria, a także różnego rodzaju skorowidze (indeksy) i kartoteki. A to bliższa charakterystyka poszczególnych pomocy archiwalnych. Wśród pomocy archiwalnych wyróżniające miejsce zajmują niewątpliwie przewodniki po zasobach archiwalnych. Od innych pomocy różni je to, że opracowywane są głównie z przeznaczeniem do publikacji oraz to, że nie opisują treści poszczególnych jednostek archiwalnych, lecz obejmują archiwalia grupowo. Mogą to być przewodniki po zasobie jednego lub kilku archiwów, o zasięgu ogólnopolskim, a nawet międzynarodowym. Spośród dotychczas znanych przewodników po zasobach archiwów polskich pierwszym tego rodzaju opracowaniem był wydany w 1933 roku Przewodnik po archiwach polskich prof. Józefa Siemieńskiego 9. Po wojnie popularyzacji zbiorów archiwów miały służyć praca Stanisławy Pańków Archiwa 10 i informator Eugenii Brańskiej Archiwa Państwowe 11, a także aktualnie wydany przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych przewodnik po archiwach 12. Wśród przewodników po zasobie jednego archiwum zarysowują się dwa rodzaje. Pierwszy rodzaj za punkt wyjścia bierze cały zasób archiwum lub tylko jego część np. określoną chronologicznie. Drugi rodzaj wybiera materiały do pewnej grupy tematów ze sobą spokrewnionych i wtedy jest to przewodnik tematyczny. Przewodnik po zasobie archiwum to szczególnie cenna pomoc naukowa. Omawia historię i strukturę organizacyjną archiwum, charakteryzuje jego zasób, a w szczególności informuje o zawartości zespołów i zbiorów bez względu na stan ich opracowania i miejsce przechowywania, a także o historii ustrojowej ich twórców. Informuje ponadto o trybie udostępniania materiałów archiwalnych i podaje bibliografię 9 J. S i e m i e ń s k i, Przewodnik po archiwach polskich. Archiwa dawnej Rzeczypospolitej t. I, Warszawa Jego kontynuacją jest przewodnik K. K o n a r s k i e g o, Archiwa porozbiorowe i najnowsze, t. II. Warszawa S. P a ń k ó w, Archiwa, wyd. I, Warszawa 1969, wyd. II, Warszawa E. B r a ń s k a, Archiwa Państwowe. Informator, Warszawa Archiwa państwowe w Polsce, Przewodnik po zasobach. Warszawa 1998.
5 tematu 13. Walor przewodników po zasobie archiwum wynika z faktu ich opublikowania. W Polsce wiele archiwów podjęło wysiłek opracowania przewodnika po własnym zasobie. Należą do nich: Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz archiwa państwowe w Gdańsku, Poznaniu, Radomiu, Szczecinie i Wrocławiu. Niektóre archiwa ułatwiły sobie zadanie publikując informatory o własnym zasobie lub spisy zespołów. Spis zespołów jest prostym wykazem nazw zespołów i zbiorów znajdujących się w danym archiwum. Obok nazwy zespołu podaje jego sygnaturę, daty skrajne, dane o objętości w liczbach jednostek lub w metrach bieżących oraz oznaczenie stanu uporządkowania. Kartoteka zespołów składa się ze znormalizowanych kart zespołów (zbiorów) znajdujących się w danym archiwum 14. Zwykle prowadzi się kartoteki dla kart A i B, czyli oddzielnie dla zespołów opracowanych i nie opracowanych archiwalnie. Karta A zawiera 14 rubryk z podstawowymi informacjami o zespole i jego twórcy. Podstawowe dane o opracowanym zespole (zbiorze) to: nazwa zespołu, sygnatura, daty skrajne, stopień uporządkowania i zachowania akt, układ akt w zespole, stan fizyczny, język dokumentów, pomoce archiwalne i bibliografia. Karta B posiada skrócony i uboższy zapis informacyjny, ograniczając się do podania nazwy, sygnatury, cezury chronologicznej i objętości zespołu. Właściwie opracowana i prowadzona na bieżąco kartoteka zespołów jest nadzwyczaj cenną pomocą informacyjno-ewidencyjną zarówno dla użytkowników jak i dla samych archiwistów. Druga grupa pomocy archiwalnych umożliwia bardzo dokładne zapoznanie się ze zbiorami wybranego archiwum i dotarcie do konkretnych dokumentów. W obrębie tej grupy niewątpliwie podstawowe znaczenie ma inwentarz archiwalny. Spełniał on pierwotnie (jeszcze w XIX wieku) głównie funkcję ewidencyjnoskarbową. Był czynnikiem zabezpieczenia zasobu, a ponadto informował o jego rozmieszczeniu w magazynie. Przy dziedziczeniu akt inwentarz stanowił zawsze 13 Przy opracowywaniu przewodników po zasobie archiwum należy korzystać ze wskazówek metodycznych wprowadzonych przez NDAP roku. 14 Zostały wprowadzone na mocy zarządzenia Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z roku, w sprawie ewidencji zasobu archiwalnego w archiwach państwowych oraz zarządzenia nr 19 z dnia roku, w sprawie prowadzenia kartotek i zespołów (zbiorów) w archiwach państwowych. Wtórniki kart zespołów przesyłane przez archiwa do NDAP w Warszawie pozwoliły sformować centralną kartotekę zespołów.
6 najcenniejszą i najistotniejszą część sukcesji. Współcześnie zachowując funkcję ewidencyjną systematycznego ciągu jednostek archiwalnych zgodnego z układem zespołu, w pierwszym rzędzie spełnia funkcję informacyjną. Inwentarz zespołu uporządkowanego nazywamy systematycznym. Inwentarze archiwalne pod względem formy i sposobu sporządzania dzielą się na: kartkowe i książkowe. Inwentarz kartkowy jest z reguły pierwszym efektem opracowania i stanowi podstawę do sporządzenia inwentarza ciągłego książkowego. Może być następnie wykorzystany do opracowania katalogów archiwalnych, kartotek i indeksów. Jego dodatnią cechą jest elastyczność dopasowania układu do wszystkich stadiów rekonstrukcyjnych prowadzonych nad zespołem. Zasadne jest zastosowanie inwentarza kartkowego przy inwentaryzacji zespołów otwartych. Inwentarz książkowy sporządza się wyłącznie do zespołów zamkniętych i scalonych. Ma on przewagę nad inwentarzem kartkowym ze względu na swą przejrzystość oraz bezpieczeństwo zawartości (ciągłość). Inwentarz książkowy stanowi wraz ze wstępem i ewentualnie innymi pomocami końcowy etap opracowania przez archiwistę zespołu. Zawiera kartę tytułową (umieszczona jest tu nazwa zespołu ze skrótem tej nazwy, sygnatura, daty skrajne, pełną nazwę archiwum, nazwisko autora oraz data sporządzenia inwentarza), spis treści, wstęp do inwentarza zespołu 15, układ zespołu oraz właściwy tekst inwentarza. Sama karta inwentarza ma układ znormalizowany i zawiera 5 rubryk z następującymi danymi: aktualna sygnatura, tytuł (treść) jednostki, daty skrajne, ewentualnie dawne sygnatury i uwagi (adnotacje o aneksach, o językach obcych i wykonanym mikrofilmie oraz opis zewnętrzny dokumentów) 16. Zasadnicze znaczenie ma notka dotycząca treści, gdyż informuje użytkownika o zawartości jednostki archiwalnej. Wysoki walor informacyjny inwentarza książkowego zespołu jest tylko wówczas spełniony, kiedy jest on prawidłowo i solidnie opracowany. Dlatego inwentarze książkowe często zaopatrzone w różnego rodzaju skorowidze i w załączniki oraz bibliografię, a w przypadku zespołów ponownie opracowanych również w konkordancję sygnatur. Stare inwentarze książkowe, wycofane już z użycia i zastąpione przez inne pełniejsze 15 Wstęp do inwentarza zespołu (zbioru) powinien zawierać informację ustrojowo-historyczną o twórcy akt, dzieje samego zespołu, charakterystykę archiwalna i stan zachowania, omówienie zawartości materiałów oraz metod ich opracowania. 16 Zasady opracowania inwentarzy ciągłych (książkowych) zostały ustalone przez NDAP w 1961 roku.
7 nazywamy martwymi. Inwentarze archiwalne pod względem merytorycznym dzielą się na inwentarze realne obejmujące wszystkie zachowane akta zespołu (zbioru) w zasobie danego archiwum i inwentarze idealne uwzględniające wszystkie zachowane materiały archiwalne bez względu na miejsce ich obecnego przechowywania tudzież materiały, które uległy zaginięciu lub zniszczeniu. Krańcowym przykładem inwentarza idealnego byłby inwentarz zespołu (zbioru) już nie istniejącego odtworzony na podstawie rekonstrukcji źródeł ubocznych. Inwentarze zespołów o donośnym znaczeniu ze względu na twórcę dokumentów lub na unikalną wartość źródłową opracowuje się z myślą o ich publikacji 17. Rolę zbliżoną do inwentarza zespołu, choć zastępczą, pełni w archiwach opis akt. Mogą to być spisy zdawczo-odbiorcze przygotowane przez jednostkę zdającą akta do archiwum lub usystematyzowane spisy akt sporządzone przez pracowników w archiwum. Choć powszechnie uważa się je za podstawową pomoc ewidencyjną, prawidłowo sporządzone i usystematyzowane spisy pozwalają łatwo dotrzeć do interesujących badacza materiałów. Istotne znaczenie spisów zdawczo-odbiorczych wynika choćby z faktu ich powszechności w archiwach, szczególnie w zakładowych. Do drugiej grupy kwalifikują się również przewodniki po zespołach, ale tylko wtedy, kiedy odsyłają do określonej jednostki archiwalnej, a nawet do konkretnego dokumentu. Ich opracowanie wymaga od archiwisty wielostronnej znajomości zawartości materiałów w zespole i dużego nakładu pracy. Mimo wielu zalet, ich publikowanie jest uzasadnione tylko dla zespołów o bardzo złożonej strukturze organizacyjnej oraz cieszących się dużym zainteresowaniem badaczy. Nieco inny charakter mają katalogi archiwalne (inwentarze tematyczne), opracowywane wyłącznie do wybranych tematów lub dotyczące określonego regionu. W odróżnieniu od inwentarza książkowego nie muszą zawierać całego materiału zgromadzonego w zespole (zbiorze), nie zachowują również kolejności opisów zgodnej z kolejnością sygnatur. O ile inwentarz jest wartością stałą i pełni rolę stróża akt, o tyle katalog jest przewodnikiem po nich, ułatwiającym użytkownikowi poszukiwanie materiałów do określonego tematu. Katalogów do jednego zespołu 17 Do takich należy niewątpliwie Inwentarz akt gen. Władysława Sikorskiego, , Warszawa 1983.
8 może być kilka, tyle pod iloma kątami widzenia będziemy ujmowali materiał aktowy. Katalog może obejmować materiały z jednego lub z wielu zespołów, uszeregowanych następnie według ustalonych kryteriów, najczęściej rzeczowych. Możliwy jest również układ alfabetyczny, geograficzny lub chronologiczny. Częściej spotykaną formą inwentarzy tematycznych są publikowane informatory o materiałach archiwalnych. Odsyłają one badaczy do określonych zespołów i do jednostek archiwalnych, wskazują na różne archiwa, a także na biblioteki i muzea, w kraju i zagranicą, w których znajdują się materiały do wybranego tematu. Funkcję informacyjną spełniają, nie będąc typowymi pomocami archiwalnymi, wydawnictwa źródłowe oraz artykuły materiałowe publikowane na lamach Archeionu i innych czasopism naukowych. Trzecia grupa pomocy to niesystematyczne pomoce archiwalne wyższego rzędu. Terminem tym określa się dawne regesty i sumariusze oraz repertoria, a także współcześnie opracowywane wszelkiego typu skorowidze i kartoteki. Regest obecnie pełni funkcji prostego streszczenia oddzielnych pism i dokumentów. Sumariusz natomiast stanowi niejako zestawienie owych streszczeń w określonym układzie rzeczowym, a także osobowym i geograficznym. Sporządza się go zwykle dla szczególnie ważnych dla nauki tudzież zniszczonych fizycznie zbiorów. Składnikami sumariusza są: data, treść i sygnatura. W ostatnich latach archiwa owe poświęcały sporo uwagi opracowaniu różnego rodzaju skorowidzów i kartotek. Skorowidz według prof. Kazimierza Konarskiego jest uzupełnieniem poszukiwań prowadzonych przez inwentarz 18. Jest to księga zawierająca hasła i sygnatury służąca do wyszukiwania danych o archiwaliach. Skala typów skorowidza jest niezwykle rozległa i można ujmować je pod różnymi punktami widzenia. Na gruncie archiwów prawie wszystkie skorowidze są alfabetyczne i selektywne. Do skorowidzów zalicza się przede wszystkim indeksy archiwalne. Można je opracowywać do całego inwentarza zespołu lub do jego części. Głównymi składnikami indeksu są: hasło i sygnatura. Istnieją trzy podstawowe rodzaje indeksów: osobowe, geograficzne i rzeczowe. Mogą być przy tym proste i złożone, tj. z bardziej rozwiniętymi hasłami 19. Najłatwiej NDAP. 18 K. K o n a r s k i, Podstawowe zasady archiwistyki, Archeion t. XIX/XX, Warszawa 1951, s. 19 Instrukcja w sprawie sporządzania indeksów do inwentarzy archiwalnych z roku,
9 opracować indeks osobowy, a najbardziej pracochłonne i skomplikowane jest opracowanie indeksu rzeczowego. Repertorium stanowi bardziej od indeksu rozwiniętą formę skorowidza, gdyż zawiera nie tylko samo hasło, ale szeroką informację o treści akt. Wysokie walory informacyjne posiadają znajdujące się w archiwach kartoteki tematyczne i osobowe. Usystematyzowane alfabetycznie, chronologicznie lub rzeczowo oddają duże usługi nie tylko użytkownikom, ale i pracownikom archiwum przy opracowywaniu odpowiedzi na kwerendy. Mogą być również wykorzystywane przy opracowywaniu komputerowych baz danych. Stroną ujemną tego typu pomocy, jest ich dezaktualizacja w przypadku zmiany sygnatur archiwalnych. Celowość sporządzania niesystematycznych pomocy informacyjnych w dużej mierze zależy od zainteresowań użytkowników oraz od jakości opracowania inwentarzy. Przedstawiona charakterystyka pomocy archiwalnych ogranicza się wyłącznie do dokumentacji aktowej. Przy opracowaniu pomocy archiwalnych dla dokumentacji obrazowej i dźwiękowej oraz dokumentacji technicznej i kartograficznej stosuje się nieco inne rozwiązania. Stan pomocy archiwalnych w Centralnym Archiwum Wojskowym Ogólna charakterystyka pomocy w archiwach polskich została przedstawiona w oparciu o literaturę tematu, która wyszła głównie spod pióra archiwistów związanych z państwową służbą archiwalną 20. Niewiele wiadomo o pomocach archiwalnych w archiwach wyodrębnionych z państwowej służby archiwalnej i w archiwach niepaństwowych 21. Wśród archiwów resortowych Centralne Archiwum 20 Najpełniejszy przegląd pomocy ewidencyjno-informacyjne w literaturze archiwalnej przedstawili: K. K o n a r s k i, Podstawowe zasady...; tenże, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego, Archeion t. XXI, 1952; I. R a d k e, L. S u ł k o w s k a - K u r a s i o w a, Pomoce ewidencyjno-informacyjne w archiwach państwowych, (w:) Archiwa warsztatem pracy historyka, Toruń 1971; H. B a r c z a k, S. N a w r o c k i, C. W ł o d a r s k a, Zagadnienie informacji naukowej w archiwach państwowych, Archeion t. LVI, 1971; R. P i e c h o t a, Pomoce archiwalne Stan obecny i perspektywy, Archeion t. LXVII, 1979; C. W ł o d a r s k a, Pomoce informacyjne w archiwach, Stan obecny i perspektywy na przyszłość, Archeion t. LXVIII, 1979; B. K r o l l, Sporządzanie podstawowych systematycznych archiwalnych pomocy informacyjnych, Archeion t. LXXVIII, 1984; H. R o b ó t k a, B. R y s z e w s k i, A. T o m c z a k, Archiwistyka, Warszawa Ustawa z dnia 14 lipca 1983 roku o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, Dziennik Ustaw
10 Wojskowe może poszczycić się bardzo dużym dorobkiem w zakresie opracowania pomocy archiwalnych 22 oraz popularyzacji własnych zbiorów. Przebieg prac nad opracowaniem zasobu archiwalnego i sporządzaniem pomocy archiwalnych w CAW został zaprezentowany na konferencji metodycznej, która obradowała w Toruniu w czerwcu 1971 roku pod hasłem Archiwa warsztatem pracy historyka 23. Pracownicy Centralnego Archiwum Wojskowego po zabezpieczeniu ocalałych po drugiej wojnie światowej archiwaliów Wojska Polskiego 24 przystąpili do ich porządkowania i udostępniania dla celów badawczych. Ważnym wydarzeniem dla wojskowej służby archiwalnej było opracowanie w 1957 roku pierwszej instrukcji o postępowaniu z wojskowymi materiałami archiwalnymi. Do jej opracowania wykorzystane zostały doświadczenia archiwów cywilnych. Również przy opracowywaniu podstawowych pomocy archiwalnych uwzględniano wytyczne metodyczne obowiązujące w archiwach państwowych 25, przystosowując je do specyfiki dokumentów proweniencji wojskowej. Pierwszą pomocą archiwalną o charakterze sygnalnym informującą o zespołach akt Wojska Polskiego z okresu II Rzeczypospolitej był opublikowany w 1959 roku Archiwalny Biuletyn Informacyjny 26. Sprawą fundamentalną było wydanie w 1996 roku pierwszego informatora o zasobie archiwum 27. Informator w odróżnieniu od planowanego wcześniej przewodnika nie zawiera wyczerpujących informacji o wszystkich zespołach i kolekcjach zgromadzonych w CAW 28. Obecnie zostały zakończone prace nr 38, poz L e w a n d o w i c z, B. W o s z c z y ń s k i, Przebieg prac nad pomocami archiwalnymi w Centralnym Archiwum Wojskowym w latach , Archeion t. XLV, 1966, s ; T. Z a l e w s k i, Skorowidzowanie akt, (w:) Wybrane zagadnienia z archiwistyki wojskowej, Warszawa 1954, s ; H. F a b j a ń s k i, Pomoce ewidencyjne stosowane w pracy archiwalnej, (w:) Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki wojskowej służby archiwalnej, Warszawa 1967, s B. W o s z c z y ń s k i, Udostępnianie akt w Centralnym Archiwum Wojskowym, (w:) Archiwa warsztatem przy historyków, cz. II, Toruń 1972, s W dniu roku ukazał się rozkaz Naczelnego Dowództwa WP powołujący do życia Centralne Archiwum Wojskowe w Gdańsku Oliwie, gdzie Niemcy w czasie okupacji przechowywali dokumenty instytucji i jednostek Wojska Polskiego. Do zadań CAW należało przejęcie i zabezpieczenie tych archiwaliów. Kolejny problem dotyczył zabezpieczenia wytworu kancelaryjnego jednostek bojowych WP z lat Od 1951 roku Centralne Archiwum Wojskowe rozpoczęto funkcjonowanie w nowej siedzibie w Warszawie. 25 Wskazówki metodyczne sporządzania inwentarzy archiwalnych zespołów (zbiorów) wytworzonych w okresie kancelarii akt spraw XIX i XX w., oprac. dr I. R a d k e, BWSA nr 13 14, 1985, s Archiwalny Biuletyn Informacyjny (wydany w formie powielonej), Warszawa Centralne Archiwum Wojskowe. Informator o zasobie, oprac. A. B a r t n i k, J. C i e s i e l s k i, W. R o m a n, T. W a w r z y ń s k i. 28 J. C i e s i e l s k i, Koncepcja informatora o zasobie Centralnego Archiwum Wojskowego, BWSA
11 nad informatorem o zasobie aktowym instytucji MON i zasobach archiwów dawnych okręgów wojskowych 29. Dla akt z okresu i kampanii wrześniowej został opracowany na użytek wewnętrzny spis zespołów 30, zawierający następujące dane: nazwę zespołu (grupy zespołów, zbioru, kolekcji), sygnaturę archiwalną, ramy chronologiczne, rozmiary, rodzaj opracowanych pomocy archiwalnych oraz miejsce przechowywania. Spis zespołów opracowany z myślą o użytkownikach i poszerzony o materiały archiwalne wytworzone po 1939 roku stanowiłby bardzo cenną pomoc archiwalną nie tylko o charakterze ewidencyjnym, ale przede wszystkim o charakterze informacyjnym 31. Inna bardzo użyteczną pomocą archiwalną o charakterze sygnalnym jest kartoteka zespołów (zbiorów) dla całego zasobu aktowego prowadzona na bieżąco w Pracowni Naukowej CAW, na wzór istniejącej w NDAP centralnej kartoteki zespołów. Złożona z kart A stanowi bardzo ważną pomoc informującą o zespołach i kolekcjach przechowywanych w Centralnym Archiwum Wojskowym i w archiwach okręgów wojskowych, a także o twórcach akt instytucjach i jednostkach Wojska Polskiego. Cały zasób archiwalny Centralnego Archiwum Wojskowego jest zewidencjonowany. Podstawową pomoc ewidencyjną dla zasobu aktowego stanowi rejestr spisów akt przekazywanych, który pełni rolę księgi inwentarzowej 32. W CAW prowadzi się również ewidencję zespołów, zawierającą następujące dane: nazwę twórców zespołów akt, numery spisów akt przekazanych, daty skrajne zespołów oraz ilość przejętych dopływów akt 33. Z obawy o stan fizyczny ocalałych zbiorów przedwojennego Archiwum Wojskowego pracownicy CAW przystąpili w pierwszej kolejności do porządkowania zespołów akt instytucji i formacji Wojska Polskiego z lat i opracowywania podstawowych pomocy ewidencyjno-informacyjnych. W nr 17, 1994, s K. B a n a s z e k, Informator o Archiwum Instytucji Ministerstwa Obrony Narodowej i archiwach rodzajów sil zbrojnych, Warszawa Spis zespołów akt z lat , oprac. od kierunkiem ppłk. K. B a r a, Warszawa Szerzej: H. F a b i a ń s k i, Pomoce ewidencyjne stosowane w pracy archiwalnej, (w:) Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki wojskowej służby archiwalnej, Warszawa J. M i c e w i c z, Praktyka tworzenia i obiegu informacji archiwalnej w archiwach wojskowych propozycje usprawnienia, BWSA nr 11, Ibidem.
12 początkowym okresie ze względu na przemieszanie akt i niekompletność zespołów ograniczono się do sporządzania prowizorycznych pomocy informacyjnoewidencyjnych tj. spisów akt i inwentarzy kartkowych. Obecnie cały zasób aktowy z lat jest uporządkowany. Większość opracowanych zespołów i kolekcji posiada inwentarze książkowe zaopatrzone we wstępy oraz skorowidze. Do niektórych inwentarzy zespołów akt Naczelnego Dowództwa WP, wytworzonych systemem kancelarii austriackiej opracowano repertoria 34. Część zespołów i kolekcji z lat udostępnia się nadal na podstawie starych inwentarzy sporządzonych jeszcze w Archiwum Wojskowym 35. W 1964 roku CAW otrzymało w ramach rewindykacji z archiwów b. ZSRR 164 mb archiwaliów Wojska Polskiego z lata Włączenie tak dużej ilości nabytków do macierzystych zespołów i zbiorów łączyło się często z ich ponownym opracowaniem. Kierując są pilną potrzebę historyków wojskowych zwrócono szczególną uwagę na akta Wojska Polskiego z lat wojny Opracowane inwentarze książkowe ze względu na duże zapotrzebowanie ze strony użytkowników wydano drukiem 38. Ukazały się w czterech częściach i zawierały 525 zespoły akt. Dalsze prace nad opracowaniem materiałów archiwalnych z okresu drugiej wojny światowej byty związane z kolekcja Kampania wrześniowa oraz zespołem akt Oddział VI Naczelnego Wodza w Londynie. Cały zasób aktowy Wojska Polskiego lat zinwentaryzowano. Z kart inwentarza kartkowego został utworzony katalog, który usystematyzowany według twórców akt pełni rolę podstawowej pomocy informacyjno-ewidencyjnej. W ostatnich latach dużym przedsięwzięciem były prace związane z uporządkowaniem zbioru archiwaliów Oddziału II Sztabu Generalnego (Głównego) i Samodzielnych Referatów Informacyjnych DOK I X z lat , otrzymanych w 1989 roku z Archiwum MSW. Po opracowaniu inwentarza książkowego dla zespołu akt Oddziale II Sztabu Głównego i attaches wojskowych z inwentarza kartkowego zostanie utworzony 34 L. L e w a n d o w i c z, B. W o s z c z y ń s k i, Przebieg prac Dotyczy to takich zespołów jak: Legiony Polskie, Komisja Wojskowa Tymczasowej Rady Stanu, Departament Wojskowy NKN, Polska Siła Zbrojna, Polski Korpus Posiłkowy, Formacje Wschodnie, Armia gen. Hallera, Powstania Śląskie. 36 B. W o s z c z y ń s k i, Materiały archiwalne przekazane Centralnemu Archiwum Wojskowemu ze Związku Radzieckiego, WPH nr 4, 1964, s R. P o l k o w s k i, Tworzenie akt i działalność praktyczna kancelarii ludowego Wojska Polskiego. Wybrane zagadnienia op. cit., s Inwentarz akt ludowego Wojska Polskiego, Jednostki bojowe cz. 1. Warszawa 1961.
13 katalog rzeczowy. Będzie pełnił on rolę przewodnika w poszukiwaniu dokumentów do określonego tematu po tym liczącym kilka tysięcy jednostek archiwalnych i bardzo złożonym pod względem strukturalnym zespole. Obecnie działalność Wydziału Naukowego Archiwalnego CAW jest skoncentrowana nad opracowaniem akt Wojska Polskiego z okresu powojennego do 1968 roku. Inwentarze książkowe posiadają tak ważne zespoły akt, jak m.in. Sztab Generalny WP i Dowództwa Okręgów Wojskowych. W ramach działalności naukowo-informacyjnej pracownicy Centralnego Archiwum Wojskowego opracowywali referaty materiałowe 39, prezentując je na sesjach i konferencjach naukowych, a także publikowali artykuły informacyjne m.in. w Archeionie i Wojskowym Przeglądzie Historycznym oraz wielu innych czasopismach naukowych. Są to przeważnie skrócone inwentarze charakterystyki materiałów archiwalnych dobranych do różnych zagadnień z dziedziny historii wojskowości oraz najnowszej historii Polski. Ważnym wydarzeniem dla Archiwum było wydanie w 1969 roku pierwszego numeru własnego Biuletynu Wojskowej Służby Archiwalnej (dotychczas ukazały się 22 numery). Publikuje się tu artykuły poruszające problemy metodyczne archiwistyki wojskowej, ale przede wszystkim artykuły informujące o dziejach i organizacji wojskowych twórców zespołów akt oraz o źródłach archiwalnych. Mając na uwadze szeroką popularyzacje materiałów proweniencji wojskowej bezpośrednio w środowiskach użytkowników biuletyn rozsyłany jest do bibliotek i instytutów naukowo-badawczych o profilu historycznym oraz wszystkich placówek archiwalnych. Centralne Archiwum Wojskowe zawsze przywiązywało duże znaczenie do publikacji wydawnictw dokumentów z bogatych zbiorów archiwum. We współpracy z Wojskowym Instytutem Historycznym ukazały się źródła do działalności Wojska Polskiego w latach , materiały dotyczące wojny obronnej Polski w roku oraz materiały obrazujące obronę Warszawy w 1939 roku 42. Dokumenty Centralnego Archiwum Wojskowego znalazły 39 W. R o m a n, Wykorzystanie zasobu archiwalnego CAW w latach , BWSA nr 21, w Organizacja i działania bojowe ludowego Wojska Polskiego w latach , t. I, 1958; t. II, 1964; t. III, Wojna obronna Polski 1939, Warszawa Obrona Warszawy w 1939, Warszawa 1968.
14 się w znanym wydawnictwie Źródła do dziejów Powstań Śląskich 43. W ostatnich latach pracownicy CAW uczestniczyli w przygotowaniu do druku niezwykle ważnych dla dziejów najnowszych Polski wydawnictw źródłowych zawierających unikalne dokumenty przechowywane w zasobie archiwum. Mowa o wydawnictwach Bitwa Warszawska i Bitwa Niemeńska We współpracy z Ośrodkiem Karta został opracowany Indeks Represjonowanych, zawierający alfabetyczne wykazy jeńców wojennych z 1939 roku oraz internowanych obywateli polskich, a następnie więzionych w sowieckich łagrach 46. Ważną funkcję informacyjną spełnią w Centralnym Archiwum Wojskowym kartoteki osobowe i tematyczne. Oddają one usługi nie tylko użytkownikom, ale i pracownikom archiwum w odpowiedzi na liczne kwerendy. W ciągu wielu lat funkcjonowania archiwum dzięki żmudnej pracy pracowników Wydziału Informacji Archiwalnej powstała specjalna kartoteka kwerend załatwionych pozytywnie. Kartoteki osobowe zgromadzone w Pracowni Naukowej stanowią bezcenne źródło nie tylko dla badaczy, ale również dla żołnierzy i ich rodzin. Wymienić tu należy: kartotekę akt personalnych i odznaczeniowych oficerów WP; kartotekę żołnierzy wcielonych do WP w 1943 roku na terenie ZSRR; kartotekę uczestników szturmu na Berlin; kartotekę żołnierzy leczonych w batalionach sanitarnych; kartotekę żołnierzy rannych i chorych, leczonych i zmarłych w szpitalach WP w latach ; kartotekę ewidencyjną pułków zapasowych ( ); kartotekę sądzonych przez sądy wojskowe po 1945 roku oraz skorowidz żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W latach zasób Centralne Archiwum Wojskowe wzbogacił się o niezwykle ważne dla losów Polaków kartoteki osobowe, utworzone z materiałów pozyskanych w archiwach rosyjskich, litewskich i białoruskich przez Wojskową Komisję Archiwalną 47. Są to: kartoteka polskich jeńców wojennych z Źródła do dziejów powstań śląskich, Wrocław Warszawa Kraków t. I, 1963; t. II, Z Centralnego Archiwum Wojskowego pochodzi 115 przekazów źródłowych; B. W o s z c z y ń s k i, Udostępnianie akt... s Bitwa Warszawska 1920, oprac. A. B a r t n i k, J. C i s e k, H. M a l c z e w s k a, T. R a w s k i, S. S o k ó ł, W. S t r z a ł k o w s k i, M. T a r c z y ń s k i, T. W a w r z y ń s k i, t. 1, Warszawa 1995; t. 2, Warszawa Bitwa Niemeńska 1920, t. I, Warszawa 1999; t. II, Warszawa T. V, Jeńcy w Griazowniku i Suzdalu, Warszawa 1998; t. VI, Aresztowani w rejonie Lwowa i Drohobycza, Warszawa 1998; t. VII, Uwięzieni w Stalinogorsku, Warszawa 1999; t. XI, Jeńcy w Juży, Warszawa Informacja o wynikach pracy Wojskowej Komisji Archiwalnej w archiwach Federacji Rosyjskiej w
15 roku i więzionych w obozach na terenie ZSRR 48 kartoteka internowanych w latach ; kartoteka polskich przedwojennych akt personalnych z Białorusi oraz kartoteka rodzin deportowanych z Litwy w latach Pracownicy Wydziału Naukowego przystąpili natychmiast do ich opracowania, co dało wymierne efekty. Do Centralnego Archiwum Wojskowego zgłaszają się rodziny wziętych do niewoli żołnierzy WP, Straży Granicznej i Korpusu Ochrony Pogranicza, a także innych internowanych obywateli polskich z terenów wschodnich II Rzeczypospolitej, po wkroczeniu tam 17 września 1939 roku Armii Czerwonej. Wszystkie kartoteki osobowe i tematyczne zgromadzone w CAW stanowią obecnie podstawę materiałową do opracowania programów komputerowych. Perspektywy Archiwa polskie aby sprostać wyzwaniom jakie niesie z sobą XXI wieku zmuszone będą przystosować system informacji naukowej oparty nadal na tradycyjnych pomocach archiwalnych do skomputeryzowanych systemów informacyjnych. Wprowadzenie całego zasobu archiwalnego do pamięci komputera wymaga usprawnienia dotychczas funkcjonującego w archiwach aparatu informacyjno-ewidencyjnego. Różnorodność zgromadzonej dokumentacji, jej niejednolitość i wieloaspektowość stwarzają trudności przy opracowaniu wykazu słów kluczowych używanych w terminologii archiwalnej 49. Przed polskimi archiwistami stoi trudne zadanie, aby ją precyzyjnie określić i ujednolicić oraz przystosować do światowego standardu opisu archiwaliów 50. Problematyce tej poświęcony był Międzynarodowy Kongres Archiwów w Montrealu w 1993 roku. Aktualny pogląd na stosowanie techniki komputerowej w archiwach na świecie oddają uchwały ostatniego okresie wrzesień 1992 czerwiec 1993, BWSA nr 16, 1993, s H.W. H i l l e r, Kartoteka polskich jeńców wojennych z 1939 roku, BWSA nr 19, 1996, s M. P o l e t y ł o, Zasady budowy tezaurusa, Warszawa 1968; S. N a w r o c k i, Tezaurus archiwalny. Warszawa S. N a w r o c k i, Problem wykorzystywania techniki komputerowej w archiwach zagranicznych ze szczególnym uwzględnieniem postępowania z nowoczesnymi nośnikami informacji, (w:) Archiwa polskie wobec wyzwań XXI wieku. Pamiętnik III Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich, Toruń, 2 4 września 1997, t. I, Radom 1998.
16 XIII Międzynarodowego Kongresu Archiwów, który obradował we wrześniu 1996 roku w Pekinie, pod hasłem Archiwa pod koniec stulecia. Bilans i perspektywy 51. Biorąc pod uwagę fakt, że stosowanie techniki komputerowego przetwarzania danych upowszechniło się w: bibliotekach i archiwach większości krajów świata, archiwa polskie bez jej szerokiego zastosowania niewiele będą liczyły się w dyskusji nad rozwiązywaniem współczesnych problemów archiwalnych na forum Międzynarodowej Rady Archiwalnej przy UNESCO. Sięgając do historii, praktyczne zastosowanie techniki komputerowej w zakresie informacji naukowej pojawiło się już latach 60-tych w USA, początkowo w bibliotekach, a następnie w archiwach. Dla zbiorów bibliotecznych opracowano standard opisu, który otrzymał nazwę MARC. W 1984 roku archiwa amerykańskie przygotowały wersję standardu opisu materiałów archiwalnych o nazwie MAEC AMC. Dla potrzeb archiwów brytyjskich przekształcono go w wersję o nazwie MAD. W Centralnym Archiwum Public Records Orfice w Londynie skomputeryzowano obsługę pracowni naukowych oraz pomoce archiwalne. W Niemczech wiodącym archiwum w zakresie komputeryzacji jest od wielu lat Bundesarchiv, gdzie przy pomocy komputerów opracowuje się nie tylko akta, ale materiały audiowizualne i dokumentacje elektroniczną. Początki komputeryzacji w polskiej archiwistyce, to przede wszystkim działalność od 1970 roku zespołu poznańskiego Informatyka i archiwa, kierowanego przez prof. Stanisława Nawrockiego. Jest on autorem pionierskiego opracowania Komputer w służbie archiwalnej 52. Na początku lat 90-tych na Uniwersytecie w Toruniu powstał drugi ośrodek naukowy działający pod kierunkiem prof. Bogdana Ryszewskiego, zajmujący się wykorzystaniem komputera do opisu archiwaliów. Efektem pracy zespołu toruńskiego stal się model standardu opisu archiwaliów polskich, pracującego na dziewięciu poziomach informacyjnych, o nazwie POPAR (Format Opisu Archiwaliów Polskich) 53. Jego mankamentem jest niestety brak kartoteki haseł wzorcowych. Kiedy w latach 90-tych trafiły do wszystkich polskich archiwów komputery realna stała się możliwość ich wykorzystania opracowaniu baz danych. 51 Tamże. 52 Tenże, Komputer w służbie archiwalnej, Poznań B. R y s z e w s k i, Problemy komputeryzacji archiwaliów, Toruń 1994; W. N o w o s a d, Dokumentacja komputerowa w strukturze zasobu archiwalnego, (w:) Archiwa polskie...; W. C h o r a ż y c z e w s k i, Polski standard opisu archiwaliów FOPAR na tle standardów obcych, tamże.
17 Według Centralnego Ośrodka Informacji Archiwalnej ciągu ostatnich kilku lat powstało w archiwach państwowych ponad 400 komputerowych baz danych, różnorodnych pod względem tematyki i wielkości. Zawierają często informacje trudne do odszukania przy pomocy tradycyjnych pomocy archiwalnych. Przykładem bazy danych opracowanej na podstawie systematycznych pomocy archiwalnych jest inwentarz Ambasady RP w Rzymie i Ambasady RP w Moskwie, Poselstwa Polskiego w Teheranie oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych ze zbiorów Archiwum Akt Nowych. Wyjątkowy charakter ma baza danych powstała w 1995 roku w Archiwum Dokumentacji Mechanicznej przy współpracy z firmą Kodak, zawierająca skanowane fotografie oraz ich opis. Najdłuższą historię ma skomputeryzowana Ewidencja Zasobów Archiwalnych SEZAM, opracowana przez Centralny Ośrodek Informacji Archiwalnej przy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych 54. Pomyślana jako pierwsza ogólnopolska baza danych rejestrująca zasób na poziomie zespołu (zbioru) stanowi rozwinięcie centralnej kartoteki zespołów. Początki programom zawierającym standardy opisu dla określonych rodzajów dokumentacji dały prace zespołu powołanego do opisu dokumentów wytworzonych do końca XVIII w. SCRINIUM. Natomiast w Archiwum Głównym Akt Dawnych przygotowano założenia programu Walezy zaplanowanego jako baza danych łącząca wszystkie regesty i indeksy. Wykorzystanie techniki komputerowej znalazło szerokie zastosowanie również w Centralnym Archiwum Wojskowym. Już od 1993 roku we współpracy z Wojskową Komisją Archiwalną przystąpiono do opracowywania komputerowych baz danych Kolekcji dokumentów z archiwów rosyjskich oraz kartoteki akt personalnych żołnierzy polskich i innych osób internowanych w ZSRR 55. Centralne Archiwum Wojskowe systematycznie realizuje program wprowadzania całego zasobu archiwalnego do pamięci komputerów. Powstały nowe bazy danych specyficzne dla dokumentacji wojskowej 56. Centralna Baza Danych Wojskowych Twórców Akt (WTA) zawiera informacje o organizacji jednostek i instytucji wojskowych oraz o 54 Skomputeryzowana Ewidencja Zasobów Archiwalnych (SEZAM), wersja 1.3. Instrukcja wprowadzenia i wyszukiwania danych, Warszawa 1996, NDAP. 55 A. W y s o c k i, Kartoteka akt personalnych pozyskanych z archiwów rosyjskich, BWSA nr 19, s E. K o n r a d M ł y n a r s k a, Centralna baza danych wojskowych twórców akt. Cel powstania i zasady funkcjonowania, BWSA nr 20, 1997, s
18 wytworzonych przez nie aktach. Będzie ona obejmowała jednostki i instytucje wojskowe działające zarówno w okresie międzywojennym, jak i powojennym, a zatem cały zasób aktowy CAW. Funkcję pomocy archiwalnych spełniają również Centralna Baza Danych Sądowych Temida, która powstała na podstawie akt sądowych i związanych z nimi kart ewidencyjnych 57 oraz Centralna Baza Danych Personalnych CEBA. Program CEBA zapewnia obsługę kartotek akt personalnych i odznaczeniowych z okresu oraz kartotek powstańców śląskich i wielkopolskich. W oparciu o opracowaną przez Centralny Ośrodek Informacji Archiwalnej przy NDAP ogólnopolską bazę danych o zasobach archiwalnych SEZAM została opracowana Centralna Bazą Danych Opracowanych Zespołów Archiwalnych OZA 58. Jest ona podstawowym elementem tworzonego w Centralnym Archiwum Wojskowym komputerowego Systemu Informacyjno-Wyszukiwawczego o nazwie Archiwum. Zapewnia on korzystanie ze wszystkich baz wchodzących w skład systemu. Reasumując, mimo tak szybkiego rozwoju techniki komputerowej, w archiwach polskich w najbliższych latach funkcjonować będzie tradycyjny system wyszukiwania informacji oparty głównie o inwentarze zespołów akt. Dlatego działania archiwistów powinny iść w kierunku podwyższenia jakości ich opracowania. Stanowią one bowiem podstawową pomoc informacyjno-ewidencyjną we wszystkich archiwach i służą do opracowywania innych wysoce użytecznych pomocy informacyjnych, jak przewodniki archiwalne, a także komputerowych baz danych. Krokiem w przyszłość winno być tworzenie nowych baz danych, obejmujących coraz to większe obszary zasobów archiwalnych oraz ich powszechna dostępność, a także możliwość swobodnej wymiany informacji o własnych zbiorach pomiędzy archiwami w kraju i zagranicą. 57 E. K o n r a d M ł y n a r s k a, Centralna baza danych sądowych. Cel powstania i zasady funkcjonowania, BWSA nr 21, 1998, s J. G z y l, Z.G. K o w a l s k i, OZA Centralna Baza Danych Opracowanych Zespołów Archiwalnych, BWSA nr 21, 1998, s
AGNIESZKA WOJCIECHOWSKA ŚRODKI EWIDENCYJNE W ARCHIWACH PAŃSTWOWYCH W POLSCE.
AGNIESZKA WOJCIECHOWSKA ŚRODKI EWIDENCYJNE W ARCHIWACH PAŃSTWOWYCH W POLSCE. PARYŻ, 9 MAJA 2005 Środki ewidencyjne znajdujące się w archiwach ułatwiają pracę naukową. W archiwach państwowych w Polsce sporządzane
Bardziej szczegółowoSPIS ARTYKUŁÓW OGŁOSZONYCH W NUMERACH 1 5 BIULETYNU. Nr 1, 1969
SPIS ARTYKUŁÓW OGŁOSZONYCH W NUMERACH 1 5 BIULETYNU Nr 1, 1969 Rola i zadania wojskowej służby archiwalnej (Leszek Lewandowicz) Postępowanie z zespołami otwartymi w świetle wytycznych Naczelnej Dyrekcji
Bardziej szczegółowoSPRAWY NADZORU NAD NARASTAJĄCYM ZASOBEM ARCHIWALNYM
Kazimierz Kostyra SPRAWY NADZORU NAD NARASTAJĄCYM ZASOBEM ARCHIWALNYM Właściwe kształtowanie narastającego zasobu archiwalnego nurtuje archiwistów od wielu lat. Jak wiadomo, problem ten znalazł swoje odbicie
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej Nr 4 z dnia r., poz. 20
Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej Nr 4 z dnia 17.03.2005 r., poz. 20 ZARZĄDZENIE NR 5/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie organizacji archiwów wyodrębnionych jednostek
Bardziej szczegółowoAKTA ZESPOŁÓW JEDNOSTEK OCHRONY Z LAT 1944 1945. 1. Uwagi wstępne
Czesław Tokarz AKTA ZESPOŁÓW JEDNOSTEK OCHRONY Z LAT 1944 1945 1. Uwagi wstępne Stosunkowo najmniej liczną grupę aktową jednostek bojowych z lat 1944 1945, przechowywanych w Centralnym Archiwum Wojskowym,
Bardziej szczegółowoARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO
Ewa Raniszewska ARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO 1970 1982 W 1982 roku mija 35 lat od chwili ukazania się rozkazu ministra Obrony Narodowej o utworzeniu Archiwum DOW-II, które przekształcono później
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 4 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z 2 sierpnia 1999 r. w sprawie postępowania z aktami stanu cywilnego
Zarządzenie nr 4 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z 2 sierpnia 1999 r. w sprawie postępowania z aktami stanu cywilnego Na podstawie 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego
Bardziej szczegółowoZakład Archiwistyki Instytut Historii Uniwersytet Gdański. 1. Przedmiot: DZIEJE I WSPÓŁCZESNA ORGANIZACJA ARCHIWÓW POLSKICH
Zakład Archiwistyki Instytut Historii Uniwersytet Gdański 1. Przedmiot: DZIEJE I WSPÓŁCZESNA ORGANIZACJA ARCHIWÓW POLSKICH specjalizacja archiwalna I rok, studia stacjonarne 2. Ilość godzin: 30 godz. 4.
Bardziej szczegółowoBAZY DANYCH FUNKCJONUJĄCE W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM
Elżbieta Wyrzykowska BAZY DANYCH FUNKCJONUJĄCE W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM W Centralnym Archiwum Wojskowym prace nad komputeryzacją zasobu archiwalnego rozpoczęto w 1991 r., kiedy zakupiono pierwszy
Bardziej szczegółowoMaria Baran Archiwalia organów kontroli administracji wojskowej okresu międzywojennego.
BIBLIOGRAFIA WAŻNIEJSZYCH PUBLIKACJI OGŁOSZONYCH DRUKIEM PRZEZ PRACOWNIKÓW WOJSKOWEJ SŁUŻBY ARCHIWALNEJ Maria Baran Archiwalia organów kontroli administracji wojskowej okresu międzywojennego. [W:] Wybrane
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH Zarys organizacyjno-prawny
Kazimierz Bar MATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH 1918 1939 1. Zarys organizacyjno-prawny W związku z dekretem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 12 października
Bardziej szczegółowoEwa Rosowska. Archiwalne bazy danych w warsztacie historyka
Ewa Rosowska Archiwalne bazy danych w warsztacie historyka Początki 1970 r. - zespół problemowy Informatyka i Archiwa pod kierunkiem prof. Stanisława Nawrockiego Lata 80. XX w. Politechnika Łódzka - pierwszy
Bardziej szczegółowoUWAGI O STRUKTURALNO-RZECZOWO-CHRONOLOGICZNYM UKŁADZIE AKT
Wiesław Bernaś, Zdzisław Lisek UWAGI O STRUKTURALNO-RZECZOWO-CHRONOLOGICZNYM UKŁADZIE AKT Układ strukturalno-chronologiczno-rzeczowy akt przyjęty został w Centralnym Archiwum Wojskowym podczas opracowywania
Bardziej szczegółowoZASÓB AKTOWY ARCHIWUM WOJSK OCHRONY POGRANICZA Z LAT
Adam Gnieciak ZASÓB AKTOWY ARCHIWUM WOJSK OCHRONY POGRANICZA Z LAT 1945 1948 W niedługim czasie po zakończeniu II wojny światowej, kiedy to siła zbrojna przechodziła na stopę pokojową, miał też miejsce
Bardziej szczegółowoMETODY, FORMY I ZASADY UDOSTĘPNIANIA AKT W ARCHIWACH WOJSKOWYCH W ŚWIETLE NAJNOWSZYCH DOŚWIADCZEŃ
Leszek Lewandowicz METODY, FORMY I ZASADY UDOSTĘPNIANIA AKT W ARCHIWACH WOJSKOWYCH W ŚWIETLE NAJNOWSZYCH DOŚWIADCZEŃ Korzystanie z materiałów archiwalnych przechowywanych w archiwach wojskowych oraz metody
Bardziej szczegółowoDEKRET ARCHIWALNY PO ODZYSKANIU NIEPODLEGŁOŚCI. Początki ustawodawstwa archiwalnego
Bolesław Woszczyński DEKRET ARCHIWALNY PO ODZYSKANIU NIEPODLEGŁOŚCI Początki ustawodawstwa archiwalnego Prace związane z organizacją służby archiwalnej sięgają jeszcze okresu przed odzyskaniem niepodległości.
Bardziej szczegółowoCZTERDZIEŚCI LAT CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Zygmunt Baranowski CZTERDZIEŚCI LAT CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Już po raz czterdziesty drugi ludowe Wojsko Polskie obchodzi swoje święto. 12 października 1943 roku żołnierze 1 Dywizji Piechoty im.
Bardziej szczegółowoGROMADZENIE WOJSKOWEGO ZASOBU ARCHIWALNEGO. Uwagi wstępne
Ryszard Masłowski GROMADZENIE WOJSKOWEGO ZASOBU ARCHIWALNEGO Uwagi wstępne Przedmiotem artykułu są najważniejsze problemy gromadzenia wojskowego zasobu archiwalnego ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki
Bardziej szczegółowoArchiwistyka i zarządzanie dokumentacją. Kurs teorii i metodyki archiwalnej.
Archiwistyka i zarządzanie dokumentacją. Kurs teorii i metodyki archiwalnej. Studia podyplomowe w Instytucie Historycznym UW Kierownik studiów dr Agnieszka Janiak-Jasińska Koordynator merytoryczny dr hab.
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Jerzy Ciesielski OPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ 1919 1920 W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Centralne Archiwum Wojskowe gromadzi i przechowuje w zasadzie tylko akta wytworzone przez
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PISEMNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 06 Nazwa kwalifikacji: Opracowywanie materiałów archiwalnych Oznaczenie kwalifikacji: 6 Wersja arkusza: X
Bardziej szczegółowoCENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA JAKO KRAJOWE CENTRUM DYSTRYBUCJI PUBLIKACJI NATO RTO. Dr hab. Aleksandra SKRABACZ
CENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA JAKO KRAJOWE CENTRUM DYSTRYBUCJI PUBLIKACJI NATO RTO Dr hab. Aleksandra SKRABACZ GŁÓWNA KSIĄŻNICA WOJSKA POLSKIEGO GROMADZĄCA MATERIAŁY BIBLIOTECZNE CBW ŁĄCZYMY TEORIĘ Z PRAKTYKĄ
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT Zarys organizacyjny
Janusz Gzyl ZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT 1951 1956 1. Zarys organizacyjny Opracowany na lata 1949 1955 plan rozwoju wojska, przewidywał znaczną rozbudowę artylerii zarówno naziemnej, jak i przeznaczonej
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Wstęp do archiwistyki. Koordynator Mgr Hubert Mazur Zespół dydaktyczny
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Wstęp do archiwistyki Introduction to the Archival Science Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Mgr Hubert Mazur Zespół dydaktyczny Opis
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 4 lipca 2016 r. Poz. 118
Warszawa, dnia 4 lipca 2016 r. Poz. 118 Wojskowe Biuro Historyczne ZARZĄDZENIE Nr 19/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie organizacji archiwów wyodrębnionych podległych Ministrowi
Bardziej szczegółowoEWIDENCJA ZASOBU W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMÓW BAZ DANYCH SEZAM I IZA
Elżbieta Wyrzykowska EWIDENCJA ZASOBU W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMÓW BAZ DANYCH SEZAM I IZA 1. Wstęp Orientację w stanie rzeczowym i ilościowym archiwaliów umożliwiają spisy, wykazy,
Bardziej szczegółowoKolekcja Michała Römera
PL_1001 Fundacja Ośrodka KARTA 02-536 Warszawa Narbutta 29 Kolekcja Michała Römera 1911-1944 Numer zespołu/zbioru PL_1001_FOK_0016 1 Wstęp do inwentarza zespołu/zbioru: Kolekcja Michała Römera I Charakterystyka
Bardziej szczegółowoWstęp do inwentarza. Zespołu/ zbioru: KOLEKCJA OSOBISTA STANISŁAWA OKOŃSKIEGO
ARCHIWUM OŚRODKA KARTA 02-536 Warszawa ul. Narbutta 29 Wstęp do inwentarza Zespołu/ zbioru: KOLEKCJA OSOBISTA STANISŁAWA OKOŃSKIEGO 1905-1908; 1912-1913; 1915; 1917-1919; 1922;1925; 1930-1932; 1939; 1945;
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 29 maja 2019 r. Poz Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. z dnia 27 maja 2019 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 maja 2019 r. Poz. 1004 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 maja 2019 r. w sprawie sposobu postępowania z aktami spraw
Bardziej szczegółowoArchiwum zakładowe w świetle zmian prawnych. Andrzej Klubioski Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie aklubinski@apan.waw.pl
Archiwum zakładowe w świetle zmian prawnych Andrzej Klubioski Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie aklubinski@apan.waw.pl Akty prawne obowiązujące w archiwach zakładowych instytucji PAN (zmiany w
Bardziej szczegółowoWERYFIKACJA KLAUZUL TAJNOŚCI DOKUMENTÓW ARCHIWALNYCH WOJSKA POLSKIEGO WYTWORZONYCH PRZED DNIEM 10 MAJA 1990 ROKU
Bogusław Stachula WERYFIKACJA KLAUZUL TAJNOŚCI DOKUMENTÓW ARCHIWALNYCH WOJSKA POLSKIEGO WYTWORZONYCH PRZED DNIEM 10 MAJA 1990 ROKU Art. 21 ust. 1 oraz art. 86 ust. 2 ustawy z 22 stycznia 1999 roku o ochronie
Bardziej szczegółowoARCHIWA OKRĘGÓW WOJSKOWYCH I RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH W WOJSKOWEJ SIECI ARCHIWALNEJ
Elżbieta Młynarska-Kondrat Zygmunt Kozak ARCHIWA OKRĘGÓW WOJSKOWYCH I RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH W WOJSKOWEJ SIECI ARCHIWALNEJ Celem artykułu jest przedstawienie działalności i roli archiwów OW i RSZ, obecnych
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE Z ZESPOŁAMI OTWARTYMI W ŚWIETLE WYTYCZNYCH NACZELNEJ DYREKCJI ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH
Bolesław Woszczyński POSTĘPOWANIE Z ZESPOŁAMI OTWARTYMI W ŚWIETLE WYTYCZNYCH NACZELNEJ DYREKCJI ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH Problematyka zespołów otwartych w zasadzie została już rozwiązana z punktu widzenia
Bardziej szczegółowoGłos w sprawie archiwów wyodrębnionych.
Anna Barszcz Strona 72 Głos w sprawie archiwów wyodrębnionych. 13.04.2009 przybyło nam jeszcze jedno archiwum wyodrębnione. Mianowicie, po wejściu w życie kolejnej, już 26 (!) nowelizacji Ustawy o narodowym
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ARCHIWISTA
Załącznik nr 7 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ARCHIWISTA SYMBOL CYFROWY 348[02] I. OPIS ZAWODU 1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: 1) posługiwać się terminologią
Bardziej szczegółowo============================================================== ArchNet. Stowarzyszenie Archiwistów Polskich Naukowy Portal Archiwalny
10 lecie Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Helena Kułdo Dokumentacja aktowa 1 10 lecie Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Przedmiotem zainteresowania archiwistów jest szeroko pojęta dokumentacja, która
Bardziej szczegółowoJolanta Szulc Biblioteka Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach
216 Jolanta Szulc Biblioteka Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach Opracowanie rzeczowe zbiorów w Bibliotece Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach Klasyfikacja piśmiennictwa
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr NACZELNEGO DYREKTORA ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH. z dnia r.
BDG/DP/021/1/09 ZARZĄDZENIE Nr NACZELNEGO DYREKTORA ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH z dnia. 2009 r. w sprawie zmiany niektórych zarządzeń i decyzji w związku z nadaniem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych nowego
Bardziej szczegółowoOpis wystawy W 90-tą rocznicę Powstania Wielkopolskiego Grupa Leszno
Głównym celem wystawy, zgodnie z koncepcją dr. Eugeniusza Śliwińskiego (Muzeum Okręgowe w Lesznie) i Barbary Ratajewskiej (Archiwum Państwowe w Lesznie) jest ukazanie przyczyn i okoliczności zrywu powstańczego,
Bardziej szczegółowoWstęp do inwentarza zbioru/zespołu. Kolekcja Zbigniewa Zdzisława Lubienieckiego Nr zbioru/zespołu PL_1001_FOK_0015
Fundacja Ośrodka KARTA 02-536 Warszawa Narbutta 29 Wstęp do inwentarza zbioru/zespołu Kolekcja Zbigniewa Zdzisława Lubienieckiego 1930-1966 Nr zbioru/zespołu PL_1001_FOK_0015 I Charakterystyka twórcy zbioru/zespołu
Bardziej szczegółowoBazy Biblioteki Narodowej
Bazy Biblioteki Narodowej Wyszukiwanie i gromadzenie informacji Opracowała: Jolanta Nowakowska Biblioteka Narodowa al. Niepodległości 213 02-086 Warszawa tel. (0-22) 608 29 99 (centrala), (0-22) 452 29
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 201 CZĘŚĆ PISEMNA
Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie archiwum Oznaczenie kwalifikacji: A.63 Wersja arkusza: X Układ graficzny CKE 2013 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu
Bardziej szczegółowoKarpacki Oddział Straży Granicznej
Karpacki Oddział Straży Granicznej Źródło: http://www.karpacki.strazgraniczna.pl/ko/komenda/izba-tradycji/17648,izba-tradycji.html Wygenerowano: Czwartek, 19 października 2017, 23:53 Izba Tradycji Autor:
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 9/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 17 marca 2016 r.
Centralne Archiwum Wojskowe Warszawa, dnia 21 marca 2016 r. Poz. 32 ZARZĄDZENIE Nr 9/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 17 marca 2016 r. w sprawie postępowania z materiałami archiwalnymi i dokumentacją
Bardziej szczegółowoARCHIWISTYKA, ZARZĄDZANIE DOKUMENTACJĄ I INFOBROKERSTWO, II edycja PLAN STUDIÓW W UKŁADZIE SEMESTRALNYM
Razem ARCHIISTYKA, ZARZĄDZANIE DOKUMENTACJĄ I INFOBROKERSTO, II STOPIEŃ, @t-home, edycja 2017-2018 PLAN STUDIÓ UKŁADZIE SEMESTRALNYM Semestr I Zajęcia dydaktyczne obligatoryjne Kultura dokumentacyjna 5
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Opracowywanie materiałów archiwalnych Oznaczenie kwalifikacji: A.64 Numer zadania:
Bardziej szczegółowoKolekcja Wiktora Woroszylskiego
PL_1001 Fundacja Ośrodka KARTA 02-536 Warszawa Narbutta 29 Kolekcja Wiktora Woroszylskiego 1953, 1955-1959, 1966-1968, 1979-1996 Numer zespołu/zbioru PL_1001_FOK_0093 1 Wstęp do inwentarza zespołu/zbioru:
Bardziej szczegółowoPolskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A
Polskie Państwo podziemne 1939-1945 Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A FLAGA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO Polskie Państwo Podziemne (w skrócie PPP) to tajne struktury Państwa Polskiego istniejące
Bardziej szczegółowoARCHIWISTYKA I ZARZĄDZANIE DOKUMENTACJĄ I INFOBROKERSTWO, II STOPIEŃ, EDYCJA , STACJONARNE PLAN STUDIÓW W UKŁADZIE SEMESTRALNYM
Razem ARCHIISTYKA I ZARZĄDZANIE DOKUMENTACJĄ I INFOBROKERSTO, II STOPIEŃ, EDYCJA 2017-2018, STACJONARNE PLAN STUDIÓ UKŁADZIE SEMESTRALNYM Semestr I Zajęcia dydaktyczne obligatoryjne Kultura dokumentacyjna
Bardziej szczegółowoZARZĄ DZENIE NR 34/07 Wójta Gminy Przytuł y z dnia 5 listopada 2007 roku
ZARZĄ DZENIE NR 34/07 Wójta Gminy Przytuł y z dnia 5 listopada 2007 roku w sprawie wprowadzenia instrukcji archiwalnej Na podstawie Rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 16 września 2002 roku w sprawie
Bardziej szczegółowoRYS HISTORYCZNY WOJSKOWEJ KOMENDY UZUPEŁNIEŃ W CZESTOCHOWIE
Historia RYS HISTORYCZNY WOJSKOWEJ KOMENDY UZUPEŁNIEŃ W CZESTOCHOWIE Instytucje zajmujące się administracją specjalną istniały na terenach polskich już podczas zaborów. Fakt ten stał się punktem wyjścia
Bardziej szczegółowoZ DZIAŁALNOŚCI ARCHIWUM WOJSKOWEGO W LATACH MIĘDZYWOJENNYCH
Bolesław Woszczyński Z DZIAŁALNOŚCI ARCHIWUM WOJSKOWEGO W LATACH MIĘDZYWOJENNYCH Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości przystąpiono do gromadzenia akt proweniencji wojskowej. Ważną w tym funkcję odegrała
Bardziej szczegółowoSłowniczek pojęd archiwalnych
Słowniczek pojęd archiwalnych A - symbol służący do oznaczania kategorii archiwalnej, do której należą materiały archiwalne posiadające wartośd historyczną. Acta priora, anteacta, anteriora, priora poprzedniki.
Bardziej szczegółowoArchiwa państwowe, zagraniczne, portal szukajwarchiwach.pl, inwentarz IPN
Wadowicka Szkoła Genealogów 26 czerwca Michał Jarnot Archiwa państwowe, zagraniczne, portal szukajwarchiwach.pl, inwentarz IPN Podczas spotkania prelegent omówił istotne źródła, z których można czerpać
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 2 BURMISTRZA MIROSŁAWCA. z dnia 8 stycznia 2014 r.
ZARZĄDZENIE NR 2 BURMISTRZA MIROSŁAWCA w sprawie "Instrukcji organizacji i zakresu działania archiwum zakładowego oraz trybu postępowania z dokumentacją w Urzędzie Miejskim w Mirosławcu". Na podstawie
Bardziej szczegółowoXI Zjazd Sekcji Archiwistów Samorządowych Stowarzyszenia Archiwistów Polskich
Polityka małych kroków przy przejściu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego na EZD XI Zjazd Sekcji Archiwistów Samorządowych Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Siemianowice Śląskie 22-24 maja
Bardziej szczegółowoZasada przynależności zespołowej w praktyce archiwów państwowych Konferencja metodyczna archiwów państwowych Warszawa, 27 czerwca 2016 r.
Zasada przynależności zespołowej w praktyce archiwów państwowych Konferencja metodyczna archiwów państwowych Warszawa, 27 czerwca 2016 r. PROGRAM Termin: 27 czerwca 2016 r., godz. 10.00 16.00 Miejsce:
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Opracowywanie materiałów archiwalnych Oznaczenie kwalifikacji: AU.64 Wersja arkusza: X Czas trwania egzaminu:
Bardziej szczegółowoWANDA KRYSTYNA ROMAN CENTRALNE ARCHIWUM WOJSKOWE
Kazimierz Banaszek WANDA KRYSTYNA ROMAN CENTRALNE ARCHIWUM WOJSKOWE 1918 1998 Obchodzące w grudniu 1998 roku osiemdziesięciolecie swego istnienia Centralne Archiwum Wojskowe zapisało wiele chlubnych kart
Bardziej szczegółowoEwidencjonowanie materiałów ulotnych
Ewidencjonowanie materiałów ulotnych Szkolenie w ramach projektu Gdańskie historie. Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska. Ewidencjonowanie materiałów ulotnych Zagadnienia: Materiały ulotne czym są;
Bardziej szczegółowosygnatura archiwalna:
1 Kancelaria Przyboczna Naczelnego Wodza (do 1 I 44 Gabinet NW i MON) VII 40 - XI 1941 2 II 40 XII 1942 3 XII 41 VI 1943 4 5 V 40 V 1941 6 I 41 VIII 1942 7 X 41 III 1943 8 VII 42 XI 1943 9 VIII 41 XI 10
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 17 grudnia 2013 r. Poz. 340
Biuro Koordynacyjne SG WP Warszawa, dnia 17 grudnia 2013 r. Poz. 340 DECYZJA Nr 388/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie określenia funkcji i zadań administratorów w systemie
Bardziej szczegółowoWstęp do inwentarza zbioru/zespołu Kolekcja Jana Sobieszka Nr zbioru/zespołu PL_1001_OK_0908
Fundacja Ośrodka KARTA 02-536 Warszawa Narbutta 29 Wstęp do inwentarza zbioru/zespołu Kolekcja Jana Sobieszka 944-953 Nr zbioru/zespołu PL_00_OK_0908 I Charakterystyka twórcy zbioru/zespołu Jan Sobieszek
Bardziej szczegółowoARCHIWA WOJSKOWE WE FRANCJI
Tadeusz Wojciechowski ARCHIWA WOJSKOWE WE FRANCJI Archiwa wojskowe we Francji są wydzielone z ogólnej sieci podległej Dyrekcji Archiwów Francji (obok archiwów dyplomatycznych Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Bardziej szczegółowoINWENTARZ. Nr zespołu 59. z lat Zespołu (zbioru) akt Studenckie Stowarzyszenie Przyjaciół ONZ przy UMK
309 Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika ul. Mickiewicza 2/4 87-100 Toruń INWENTARZ Zespołu (zbioru) akt Studenckie Stowarzyszenie Przyjaciół ONZ przy UMK z lat 1957-1967 Nr zespołu 59 WSTĘP DO INWENTARZA
Bardziej szczegółowoINFORMATOR O ARCHIWUM INSTYTUCJI MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ I ARCHIWACH RODZAJÓW WOJSK
Kazimierz Banaszek INFORMATOR O ARCHIWUM INSTYTUCJI MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ I ARCHIWACH RODZAJÓW WOJSK Po wydaniu w 1996 roku Informatora o zasobie CAW zdecydowano, aby podjąć prace nad przygotowaniem
Bardziej szczegółowoZe względu na zasięg chronologiczny rozróżnia się następujące bibliografie:
TRADYCYJNE BIBLIOGRAFIE PRAWNICZE Pod pojęciem bibliografii najczęściej rozumie się "uporządkowany spis (wykaz, zestawienie) dokumentów, dobranych według pewnych kryteriów, spełniający określone zadania
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT SZPITALI WOJSKOWYCH Z LAT
Czesław Tokarz CHARAKTERYSTYKA AKT SZPITALI WOJSKOWYCH Z LAT 1943 1945 Jednym z istotnych działów pracy kwatermistrzostwa ludowego Wojska Polskiego, w okresie wojny, była działalność wojskowej służby zdrowia.
Bardziej szczegółowoJELENIOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA
JELENIOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA Jeleniogórską Bibliotekę Cyfrową utworzono w 2006 roku z inicjatywy Książnicy Karkonoskiej w Jeleniej Górze. Od początku jej celem była wszechstronna promocja informacji
Bardziej szczegółowoZespół akt Oddziału Personalnego WP, obok materiałów własnych zawiera odziedziczone po wojnie akta oddziałów i komórek personalnych instytucji i do-
Roman Leszek Polkowski ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁU ODDZIAŁU PERSONALNEGO WOJSKA POLSKIEGO 1944 1945 Jeden z najbogatszych w materiały zespołów spośród tych, których inwentarze ukazały się ostatnio drukiem
Bardziej szczegółowoTemat 1: Rejestrowanie i znakowanie pism przychodzących i wychodzących
Temat 1: Rejestrowanie i znakowanie pism przychodzących i wychodzących Do nabycia tej umiejętności niezbędna jest znajomość podstawowych, obowiązujących normatywów kancelaryjnych w naszej uczelni. Normatywami
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r.
UCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie nadania nazwy drogom na terenie miasta Kalisza Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu INSTRUKCJA ARCHIWALNA
WYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu INSTRUKCJA ARCHIWALNA POZNAŃ 2012 Strona 2 z 9 Rozdział 1 Podstawy prawne działania archiwum 1 1. Ustawa z dnia 14 lipca 1983r. o narodowym zasobie archiwalnym
Bardziej szczegółowoBiuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej
Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Źródło: http://ipn.jskinternet.pl/bip/rejestry-ewidencje-arc/kategorie/18,akta-wojskowych-organow-bezpieczenstwa-panstwa-u zyczone-przez-centralne-archiwum.html
Bardziej szczegółowo2. Instytucje gromadzące źródła informacji
1. Uczeń: Uczeń: 2. Instytucje gromadzące źródła informacji a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości zna sposoby wyszukania informacji, wie jakie instytucje gromadzą informacje, wie jakie zasoby są udostępniane
Bardziej szczegółowoAndrzej Rossa Profesor Tadeusz Kmiecik - żołnierz, uczony, wychowawca, przyjaciel. Słupskie Studia Historyczne 13, 11-14
Profesor Tadeusz Kmiecik - żołnierz, uczony, wychowawca, przyjaciel Słupskie Studia Historyczne 13, 11-14 2007 Profesor Tadeusz Kmiecik... 11 AP SŁUPSK PROFESOR TADEUSZ KMIECIK ŻOŁNIERZ, UCZONY, WYCHOWAWCA,
Bardziej szczegółowoCelem artykułu jest przypomnienie najważniejszych zasad i metod, składających TRADYCYJNY MODEL OPRACOWANIA. Wiesława Kwiatkowska
ARCHIWA KANCELARIE ZBIORY NR 1 (3) / 2010 Wiesława Kwiatkowska TRADYCYJNY MODEL OPRACOWANIA ZASOBU ARCHIWALNEGO I JEGO ZNACZENIE W DOBIE WSPÓŁCZESNEJ Celem artykułu jest przypomnienie najważniejszych zasad
Bardziej szczegółowoArchiwum Pełne Pamięci IPN GD 536/121
Archiwum Pełne Pamięci https://archiwumpamieci.pl/app/pamietamy/11461,ipn-gd-536121.html 2019-08-28, 23:56 IPN GD 536/121 PRZEKAZUJĄCY: WŁADYSŁAW FILAR W dniu 14 listopada 2018 r. podczas sporządzania
Bardziej szczegółowoDECYZJA NR 46/07 SZEFA CENTRALNEGO BIURA ANTYKORUPCYJNEGO. z dnia 19 listopada 2007 r.
DECYZJA NR 46/07 SZEFA CENTRALNEGO BIURA ANTYKORUPCYJNEGO w sprawie zasad i trybu przyjmowania, przechowywania, ewidencjonowania i udostępniania przez archiwum wyodrębnione Centralnego Biura Antykorupcyjnego
Bardziej szczegółowoWskazówki metodyczne dotyczące zasad opracowania fotografii w archiwach państwowych 1
Decyzja Nr 8 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 24 kwietnia 2006 r. w sprawie wprowadzenia wskazówek metodycznych dotyczących zasad opracowania fotografii w archiwach państwowych Na podstawie
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kierunek Infobrokerstwo, zarządzanie dokumentacją i archiwistyka
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Kierunek Infobrokerstwo, zarządzanie dokumentacją i archiwistyka Nazwa Nazwa w j. ang. Zarządzanie dokumentacją aktową i nieaktową. Records management Kod
Bardziej szczegółowoo rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz ustawy Kodeks pracy (druk nr 1242)
Druk nr 1341 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja SPRAWOZDANIE KOMISJI ADMINISTRACJI I SPRAW WEWNĘTRZNYCH, KOMISJI KULTURY I ŚRODKÓW PRZEKAZU ORAZ KOMISJI OBRONY NARODOWEJ o rządowym projekcie ustawy
Bardziej szczegółowoSYSTEMATYKA ZESPOŁÓW AKT W PRAKTYCE ARCHIWALNEJ
Bolesław Woszczyński SYSTEMATYKA ZESPOŁÓW AKT W PRAKTYCE ARCHIWALNEJ Problematyka archiwalna łączy się zawsze z pojęciem zespołu, który jak pisze K. Konarski jest kamieniem węgielnym archiwistyki 1. Tworzy
Bardziej szczegółowoBibliografie literackie online. oprac. dr Aneta Drabek
Bibliografie literackie online oprac. dr Aneta Drabek Polska Bibliografia Literacka online Polska Bibliografia Literacka jest (z założenia) bieżącą bibliografia literacką. Ukazuje się od 1954 r., kiedy
Bardziej szczegółowoPOWSTANIE, ROZWÓJ I DZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W LATACH
Wanda Roman POWSTANIE, ROZWÓJ I DZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W LATACH 1945 1990 Początki organizacyjne obecnego Centralnego Archiwum Wojskowego sięgają 1944 roku. W ramach Wojskowego Instytutu
Bardziej szczegółowoSzczecin, dn r. Streszczenie
Szczecin, dn.19.06.2017 r. Streszczenie W przygotowanej dysertacji doktorskiej podjęta została problematyka kształtowania narastającego zasobu archiwalnego w latach 1983-2013, na przykładzie wybranych
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA AKT SAMODZIELNYCH BRYGAD ZAPOROWYCH Z LAT PRZECHOWYWANYCH W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM
Czesław Tokarz CHARAKTERYSTYKA AKT SAMODZIELNYCH BRYGAD ZAPOROWYCH Z LAT 1944 1945 PRZECHOWYWANYCH W CENTRALNYM ARCHIWUM WOJSKOWYM Stosunkowo liczną grupę aktową w zasobach Centralnego Archiwum Wojskowego
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W ZAKRESIE REALIZACJI KWEREND OSOBOWYCH
Małgorzata Krzemińska-Łuczak DZIAŁALNOŚĆ CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO W ZAKRESIE REALIZACJI KWEREND OSOBOWYCH Archiwum jest instytucją, w której materiały archiwalne są zabezpieczane, przechowywane,
Bardziej szczegółowoBibliografia i jej rodzaje scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych
Cele operacyjne: Bibliografia i jej rodzaje scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych Na poziomie wiadomości uczeń jest przygotowany do korzystania z różnego rodzaju bibliografii
Bardziej szczegółowoZawartość i możliwości wykorzystania bazy PROLIB OPAC. Scenariusz warsztatów doskonalących
1 Zawartość i możliwości wykorzystania bazy PROLIB OPAC Scenariusz warsztatów doskonalących Czas trwania: 2 godz. Uczestnicy: studenci I roku różnych kierunków studiów Cele ogólne: Zapoznanie uczestników
Bardziej szczegółowoMarzena Andrzejewska. Regionalna prasa bibliotekarska doświadczenia i perspektywy Książnica Pomorska, Szczecin 8-9 października 2009 r.
Biuletyn Informacyjny PBW w Łodzi Biuletyn Informacyjny PBW w Łodzi Biuletyn Informacyjny PBW w Łodzi Biuletyn Informacyjny PBW w Łodzi Biuletyn Informacyjny PBW w Łodzi Marzena Andrzejewska kilka słów
Bardziej szczegółowoARTYKUŁY RECENZYJNE, RECENZJE I OMÓWIENIA
Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media 2019, nr 1 (32), s. 173 177 ISSN 2451-2575 (wersja elektroniczna) http://www.nowabiblioteka.us.edu.pl/ GICID 71.0000.1500.0677 ARTYKUŁY RECENZYJNE,
Bardziej szczegółowoW 30-LECIE CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Leszek Lewandowicz W 30-LECIE CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Działalność Centralnego Archiwum Wojskowego na przestrzeni minionych trzydziestu lat, jego rozwój, osiągnięcia i trudności kształtowały się
Bardziej szczegółowoz dnia 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji, przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych
Wersja z dnia 16 października 2015 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A K U L T U R Y I D Z I E D Z I C T WA N A R O D O W E G O 1) z dnia 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji,
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 212/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie działalności promocyjnej w resorcie obrony narodowej
Departament Wychowania i Promocji Obronności 78 7 DECYZJA Nr /MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 9 kwietnia 008 r. w sprawie działalności promocyjnej w resorcie obrony narodowej Na podstawie pkt 4 rozporządzenia
Bardziej szczegółowoX Zjazd ifar, grudnia 2016 r., Warszawa. ifar i Archeion. Michał Serdyński Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych
X Zjazd ifar, 15-16 grudnia 2016 r., Warszawa ifar i Archeion Michał Serdyński Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych 12 stycznia 2004 r. 15 grudnia 2016 r. 12 lat 155 miesięcy 4 721 dni (112) 2011, s.
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW SZKÓŁ OFICERSKICH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO 1943 1945. 1. Uwagi wstępne
Czesław Tokarz ZAWARTOŚĆ AKTOWA ZESPOŁÓW SZKÓŁ OFICERSKICH LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO 1943 1945 1. Uwagi wstępne Ludowe Wojsko Polskie, którego zalążkiem, były regularne jednostki utworzone na terenie Związku
Bardziej szczegółowoSELEKCJA AKT W ARCHIWACH WOJSKOWYCH. 1. Normatywy archiwalne dotyczące selekcji akt
Juliusz Malczewski SELEKCJA AKT W ARCHIWACH WOJSKOWYCH 1. Normatywy archiwalne dotyczące selekcji akt Zagadnienie selekcji wojskowych materiałów archiwalnych dotyczy głównie akt zgromadzonych w archiwach
Bardziej szczegółowoARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO W LATACH 1947 1969
Zygmunt Gołębiowski ARCHIWUM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO W LATACH 1947 1969 Materiały zgromadzone w archiwach wojskowych umożliwiają badania nad historią wojen i rozwojem siły zbrojnej w okresie pokojowym.
Bardziej szczegółowoPUŁKI PIECHOTY LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO ( )
Anna Gąsiorowska PUŁKI PIECHOTY LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO (1943 1945) W niniejszym omówieniu uwzględniono zawartość aktową wytworzoną przez kancelarie pułków piechoty wchodzących w skład 1 pierwszych dziesięciu
Bardziej szczegółowo