PRZYRODA WĄTEK BIOLOGIA

Transkrypt

1 PRZYRODA WĄTEK BIOLOGIA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: ma stosuje adomośc oraz umejętnośc ykraczające poza zakres ymagań podstay programoej dla danego etapu kształcena, ma adomośc oraz umejętnośc z zakresu ymagań podstay programoej dla danego etapu kształcena stosuje je do rozązana zadań problemoych o ysokm stopnu złożonośc, samodzelne podejmuje dzałana zmerzające do poszerzena soch adomośc umejętnośc zdobytych na lekcjach przyrody, formułuje problemy buduje modele odpoedz, ykorzystuje edzę umejętnośc do analzy, syntezy rozązyana netypoych problemó. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanoał pełnym zakrese adomośc umejętnośc określone ymaganach podstay programoej, stosuje zdobytą edzę umejętnośc do rozązyana problemó oraz zadań problemoych (noych), analzuje ocena nformacje pochodzące z różnych źródeł, poprane yjaśna zależnośc przyczynoo-skutkoe, ykazuje dużą samodzelność potraf bez pomocy nauczycela korzystać z różnych źródeł edzy, np.: układu okresoego perastkó chemcznych, ykresó, tablc fzycznych, chemcznych, encykloped nternetu, projektuje bezpeczne ykonuje dośadczena, ykorzystuje zdobytą edzę do samodzelnego rozoju. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanoał dużym zakrese adomośc umejętnośc określone ymaganach podstay programoej, poprane stosuje adomośc umejętnośc do samodzelnego rozązyana typoych zadań problemó, krytyczne korzysta z elu źródeł edzy, określa zązk przyczynoo-skutkoe, ykonuje samodzelne poprane ększość poleceń, zadań dośadczeń, przestrzegając zasad bezpeczeństa. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: z pomocą nauczycela poprane stosuje adomośc umejętnośc do rozązyana typoych zadań problemó, z pomocą nauczycela korzysta ze źródeł edzy, z pomocą nauczycela bezpeczne ykonuje dośadczena. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma pene brak adomoścach umejętnoścach określonych ymaganach podstay programoej, ale ne przekreślają one możlośc dalszego kształcena, z pomocą nauczycela rozązuje typoe zadana teoretyczne praktyczne o neelkm stopnu trudnośc.

2 Sposoby ocenana osągnęć edukacyjnych ucznó Forma Mnmalna lczba semestrze Waga danej formy ocenana (1; 2; 3) S 1 2 PK 1 3 ZD 1 1 R A Krytera ocenana opanoane materału obejmującego trzy ostatne tematy lub ybrany temat potórzenoy, umejętność krótkej odpoedz psemnej, zaerającej popraną nomenklaturę opanoane edzy z jednego lub ęcej dzałó stanoących zamknętą całość, umejętność rozązyana zadań typu maturalnego, umejętność łączena edzy z różnych przedmotó umejętność korzystana z podręcznka z nnych źródeł nż podręcznk, samodzelne formułoane noskó umejętność selekcj prezentacj częśc materału; ocenana będze strona merytoryczna, estetyka (np. ykorzystane możlośc programó komputeroych), dyscyplna ypoedz (ogranczene czasem), spółpraca z nauczycelem czase przygotoyana. systematyczna praca na lekcj; umejętność dyskusj formułoana ypoedz ustnej; edza róneż pozaszkolna; umejętność łączena edzy z różnych przedmotó *kartkók/spradzany (S), odpoedź ustna uczna (OU), prace klasoe (PK), zadana domoe (ZD), referaty (R), prace długotermnoe (PR), aktyność na lekcj (A), zeszyt (Z), próbne matury (PM). Warunk trybu uzyskana yższej nż przedyana rocznej oceny klasyfkacyjnej z oboązkoych zajęć edukacyjnych. Jeśl średna ażona ocen uczna meśc sę dełkach, gdze ocena należy do decyzj nauczycela, uczeń może zostać poproszony o ykonane dodatkoej pracy (np. napsane popray pracy klasoej, ykonane zadań kartach pracy uczna lub ykonane nnej dodatkoej pracy). Ocena jest ustalana przez szystkch nauczycel uczących przedmotu przyroda. Procedura uzupełnana zaległośc ynkających z uspraedlonych neobecnośc na psemnych formach ocenana W przypadku uspraedlonej neobecnośc na kartkóce lub pracy klasoej uczeń po poroce do szkoły (tj. na perszej lekcj przyrody: bolog, chem, geograf czy fzyk) zalcza psemne kartkókę z danego przedmotu lub ( przypadku pracy klasoej) umaa sę z nauczycelem aby cągu dóch tygodn zalczyć dany materał. Jeżel tego ne zrob otrzymuje ocenę nedostateczną. Ops możlośc popraana uzyskanych ocen cząstkoych Uczeń ma możlośc popraena jednej oceny nedostatecznej z prac klasoych, termne yznaczonym przez nauczycela.

3 Forma co najyżej jednego spradzanu, który może być popraony ostatnm mesącu semestru/roku szkolnego W przypadku ątplośc nauczycela co do oceny na semestr lub konec roku uczeń może zostać poproszony o popraę jednej z prac klasoych. Uczeń ma prao odmóć psana takej pracy poprakoej. Zasada ystaana oceny rocznej 1 Ocena z I sem. ażnejsza Ocena z II sem. ażnejsza Oceny z obu sem. rónoażne X UWAGA: do otrzymana oceny dopuszczającej na semestr lub konec roku szkolnego, z beżących prac klasoych uczeń mus otrzymać przynajmnej jedną ocenę pozytyną. Średna ażona z każdego z czterech przedmotó przyrodnczych (bolog, chem, geograf fzyk) mus być yższa nż 1,66. 1 Wybrany arant należy zaznaczyć krzyżykem

4 Wątek tematyczny Metoda naukoa yjaśnane śata Wynalazk, które zmenły śat Lp. Sugeroany temat lekcj 1. Metoda naukoa pozala zrozumeć śat 2. W stronę teor naukoej 3. Perszy mkroskop rozój technk mkroskopoych, persze Pozom ymagań (psmem półgrubym zostały zaznaczone ymagana z podstay programoej) koneczny (K) podstaoy (P) rozszerzający (R) dopełnający (D) ykraczający (W) defnuje pojęca: metoda naukoa, problem badaczy, hpoteza przeproadza prostą obserację, np. ybaronych zaren skrob komórkach buly zemnaka oocu banana opsuje arunk pradłoego proadzena dokumentoana obseracj omaa założena teor eolucj ymena ybrane ynalazk odkryca zązane z rozojem nauk o życu ymena rodzaje ymena etapy procedury naukoej opsuje arunk pradłoego planoana przeproadzana eksperymentó (jeden badany parametr, potórzena, próby kontrolne, standaryzacja arunkó eksperymentu) podaje różncę pomędzy obseracją a eksperymentem formułuje nosk na podstae obseracj dośadczena ynkó ymena podstaoe krytera naukoośc bezpośrednch pośrednch doodó eolucj yjaśna, na jakej zasadze dzała mkroskop optyczny - przyporządkouje obrazy do mkroskopó, przygotouje preparat mkroskopoy opsuje sposób dokumentoana ynkó eksperymentó yjaśna, dlaczego teora eolucj jest centralną teorą bolog omaa rodzaje mkroskopó omaa rodzaje odpornośc podaje argumenty formułuje hpotezy planuje sposób eryfkacj hpotezy yjaśna różncę mędzy próbą badaczą a próbą kontrolną danych jakoścoych danych loścoych planuje przeproadza ybrane obseracje eksperymenty, np. badane aktynośc enzymu komórkach buly zemnaka porónuje mkroskop optyczny z mkroskopem elektronoym yjaśna, jak pły na rozój bolog stosuje metodę naukoą do rozązyana problemó badaczych charakteryzuje bezpośredne pośredne doody eolucj doodz zązku pomędzy ynalezenem mkroskopu a podejścem ludz do

5 szczeponk mkroskopó yjaśna, czym są jak dzałają szczepena ochronne defnuje pojęca: antygen, przeccało przy pomocy których zostały one uzyskane yszukuje nformacje na temat perszego mkroskopu rozoju technk mkroskopoych oraz perszych szczeponek rozróżna rodzaje odpornośc podaje ch przykłady przemaające poszechnoścą szczepeń za medycyny mało ynalezene mkroskopu analzuje naukoe społeczne znaczene rozoju technk mkroskopoych ynalezena szczeponek problemó hgeny, chorób zakaźnych, leczena yjaśna, czym są szczeponk skojarzone 4. Od antybotykó po łańcuchoą reakcję polmerazy defnuje pojęca: antybotyk, łańcuchoa reakcja polmerazy (PCR), botechnologa yszukuje nformacje na temat perszych antybotykó oraz analzuje naukoe społeczne znaczene ch odkryca określa znaczene botechnolog tradycyjnej botechnolog nooczesnej omaa hstorę odkryca pencylny yszukuje nformacje na temat odkryca termostablnej polmerazy DNA rozoju botechnolog molekularnej zastosoana technk PCR życu człoeka yjaśna, na czym polegała jakoścoa zmana medycyne po odkrycu uposzechnenu antybotykó omaa hstorę ybranych odkryć ynalazkó, analzując proces dokonyana odkryca lub ynalazku skazując uarunkoana tego procesu yjaśna różncę mędzy dzałanem zązkó chemcznych o charakterze bakterobójczym a dzałanem zązkó chemcznych o charakterze cytostatycznym yjaśna przyczyny postaana opornośc bakter na antybotyk ąże ten proces z nełaścym zachoanam ludz uzasadna, że mutacje mają znaczene dla postana opornośc bakter na antybotyk analzuje znaczene naukoe społeczne odkryca termostablnej polmerazy DNA rozoju botechnolog molekularnej analzuje kolejne etapy łańcuchoej reakcj polmerazy ocena znaczene poszczególnych odkryć ynalazkó, ybera najażnejsze odkryca ynalazk oraz uzasadna sój ybór Energa od Słońca do 5. Fotosynteza oddychane omaa znaczene fotosyntezy yjaśna, na czym polegają fotosynteza omaa przebeg fotosyntezy yjaśna, skąd pochodz zelone ykazuje różnce mędzy oddychanem

6 żarók Technologe spółczesne przyszłośc 6. Energa ekosysteme 7. Technologe spółczesne przyszłośc skazuje chloroplasty jako mejsce zachodzena fotosyntezy omaa znaczene oddychana komórkoego skazuje mtochondra jako mejsce zachodzena oddychana tlenoego yjaśna role producentó, konsumentó destruentó ekosysteme defnuje pojęce łańcuch pokarmoy przestaa schematyczne przepły energ przez ekosystem spółczesnych technolog omaa znaczene spółczesnych technolog rozązyanu aktualnych problemó bologcznych środoskoych oddychane tlenoe zapsuje reakcje fotosyntezy oddychana tlenoego określa funkcje ATP yjaśna znaczene ymany gazoej organzmó przeproadzających: fotosyntezę, oddychane tlenoe, oddychane beztlenoe, fermentację omaa przepły energ przez ekosystemy odne lądoe rysuje pramdę energ yjaśna, dlaczego energa przepłya przez ekosystem polmeró ykorzystyanych życu codzennym yjaśna, dlaczego syntetyczne polmery bodegradoalne są przyjazne środosku yjaśna zązek pomędzy budoą ATP a jego funkcją jako przenośnka użytecznej bologczne energ chemcznej określa znaczene oddychana beztlenoego fermentacj yjaśna, na czym polega lokalne znaczene chemosyntezy yjaśna, dlaczego ekosystemy są uzależnone od dopłyu energ z zenątrz yjaśna, co to są mkromacerze omaa możlośc ykorzystana mkromacerzy różnych dzedznach nauk przemysłu omaa zasadę dzałana komputera bologcznego zabarene rośln porónuje fotosyntezę z oddychanem yjaśna funkcjonoane oaz hydrotermalnych ymena klka przykładó najnoocześnejszych technolog, które ykorzystują osągnęca bolog tlenoym a oddychanem beztlenoym fermentacją przeduje losy ekosystemu, który został odcęty od zenętrznych dosta energ przeduje kolejność obumerana poszczególnych pozomó trofcznych omaa fotoogna ykorzystujące barnk fotosyntetyczne jako przykłady ynalazku zansproanego przyrodą Cykle, rytmy 8. Cykle, rytmy czas yjaśna pojęca: rytm yjaśna omaa przykłady analzuje doboy analzuje kolejne fazy

7 czas okołodoboy, rytm mesęczny, rytm roczny zjask procesó bologcznych odbyających sę cyklczne procesó życoych ykazujących rytmkę okołodoboą przystosoacze znaczene rytmu okołodoboego omaa okołodoboy rytm aktynośc człoeka ze szczególnym uzględnenem rol szyszynk analzuje pły sytuacj zaburzających dzałane zegara bologcznego na zdroe człoeka zjask procesó bologcznych odbyających sę cyklczne yjaśna, na czym polega znaczene bologczne sezonoej aktynośc zerząt (np. hbernacja, estyacja, okres godó) mgracj śece zerząt rytm ydzelana hormonó opsuje nektóre aspekty rytmk doboej u rośln omaa zjasko fotoperodyzmu rośln ocena znaczene bologczne sezonoej aktynośc zerząt cyklu mesączkoego Zdroe 9. Stan zdroa. Czynnk płyające na zdroe yjaśna, czym jest zdroe yjaśna, czym jest homeostaza parametró ażnych dla utrzymana homeostazy ymena czynnk płyające na zdroe człoeka yjaśna, jak sposób organzm zachouje homeostazę opsuje stan zdroa aspekce fzycznym, psychcznym społecznym klasyfkuje czynnk płyające na zdroe człoeka omaa mechanzm regulacj temperatury cała człoeka analzuje pły czynnkó enętrznych zenętrznych na zdroe omaa mechanzm sprzężena zrotnego ujemnego yjaśna znaczene sprzężena zrotnego ujemnego utrzymanu homeostazy organzmu parametró fzjologcznych reguloanych na zasadze sprzężeń zrotnych 10. Choroba jako zakłócene homeostazy defnuje chorobę jako zakłócene dynamcznej rónoag enętrznej organzmu charakteryzuje pły różnych czynnkó o charakterze cylzacyjnym na zdroe defnuje pojęce stres czynnkó fzycznych, chemcznych bologcznych, które przyczynają sę do postaana chorób przeduje pły stylu trybu życa ludz na ch zdroe omaa znaczne badań proflaktycznych omaa pły ybranych czynnkó bologcznych na zdroe rozróżna choroby cylzacyjne społeczne charakteryzuje choroby genetyczne, nootoroe, zakaźne, cylzacyjne społeczne analzuje pły czynnkó dzedzcznych na pradopodobeństo ystąpena określonych chorób klasyfkuje ybrane choroby ze zględu na przyczyny ch postaana omaa znaczene stresu dla funkcjonoana organzmu

8 chorób cylzacyjnych społecznych omaa znaczene badań proflaktycznych analzuje pły czynnkó enętrznych zenętrznych na zdroe Woda cud natury 11. Woda jako środosko życa nazya łaścośc ody omaa arunk życa odze (gęstość, przejrzystość, temperatura, zaartość gazó oddechoych, przepuszczalność dla śatła) omaa łaścośc ody stotne dla organzmó żyych ymena przystosoana organzmó do życa odze porónuje arunk życa środosku odnym z arunkam życa środosku lądoym analzuje przystosoana morfologczne, anatomczne fzjologczne organzmó do życa odze na przykładze ryb - omaa grupy ekologczne rośln (hydrofty, hgrofty, mezofty, kserofty) skazuje czynnk decydujące o zaartośc ody organzme 12. Woda organzme yjaśna, czym jest blans odny organzmó yjaśna, na czym polega osmoregulacja yjaśna, na czym polega transpracja omaa mechanzmy osmoregulacj zerząt żyjących różnych środoskach określa, jake znaczene blanse odnym rośln ma transpracja określa, jake jest znaczene aparató szparkoych transpracj analzuje porónuje blans odny zerząt żyjących różnych środoskach (środosko lądoe, ody słodke słone) analzuje poberane transport ody roślne

9 Welcy reolucjonśc nauk 13. Arystoteles początk bolog. Lnneusz porządek przyrody defnuje pojęca: sztuczny system klasyfkacj, naturalny system klasyfkacj organzmó, gatunek ymena krytera klasyfkoana organzmó ymena głóne rang taksonó określa zadana systematyk uzasadna potrzebę porządkoana edzy o organzmach żyych yjaśna, na czym polega bnomnalny system nazencta gatunkó yjaśna zasady sztucznego naturalnego systemu klasyfkacj organzmó ykazuje przełomoe znaczene dokonań Arystotelesa Lnneusza dla rozoju bolog yjaśna, na czym polega herarchczny układ rang jednostek taksonomcznych przedstaa dokonana Arystotelesa Lnneusza na tle okresu hstorycznego, którym c uczen żyl pracoal ocena, jake jest znaczene systematyk dla rozoju bolog, a złaszcza dla rozoju teor eolucj yjaśna zasady konstruoana kluczy do oznaczana gatunkó oznacza roślny przy użycu prostego klucza opartego na ybranych cechach morfologcznych 14. Darn yjaśnane różnorodnośc organzmó ymena podstaoe elementy teor eolucj drogą doboru naturalnego przedstaa znaczene podróży Darna na okręce Beagle dla postana teor eolucj na drodze doboru naturalnego ykazuje przełomoe znaczene pracy Darna dla rozoju bolog ymena podstaoe pradłoośc eolucj przedstaa dokonana Karola Darna na tle okresu hstorycznego, którym on żył pracoał yjaśna różnce mędzy doborem naturalnym a doborem sztucznym yjaśna, dlaczego dzeło Darna O postaanu gatunkó jest zalczane do ksążek, które strząsnęły śatem yjaśna, jak sposób ybran uczen dokonal soch najażnejszych odkryć Dylematy moralne nauce 15. Socjobologa jako przykład koncepcj bologcznej o szerokm kontekśce społecznym yjaśna, czym zajmuje sę socjobologa przedstaa kontroersje toarzyszące socjobolog ymena podstaoe założena socjobolog omaa bologczne społeczne podłoże różnych form netolerancj określa różncę pomędzy naukoą zaartoścą teor socjobologcznych a ch nterpretacją odnesenu do człoeka przedstaa propozycje, jak przecdzałać różnym odróżna fakty naukoe dotyczące socjobolog od mtó toarzyszących postrzeganu tej dyscyplny naukoej nadużyana pojęć kategor socjobologcznych

10 formom netolerancj 16. Dylematy okół spółczesnych odkryć genetyk, botechnolog medycyny badań prenatalnych nformacje, jake można uzyskać dzęk tym badanom defnuje pojęce klonoane praktycznego zastosoana GMO określa cel znaczene badań prenatalnych określa przedmot zanteresoana botechnolog yjaśna, na czym polegają badana genomu człoeka yjaśna, na czym polega klonoane yjaśna, na czym polega zapłodnene n vtro przedstaa soje stanosko obec GMO, klonoana reprodukcyjnego, klonoana terapeutycznego, zapłodnena n vtro, badań prenatalnych dzedzn życa, których można zastosoać zdobycze botechnolog yjaśna, jak sposób botechnologa może sę przyczynć do postępu medycyny charakteryzuje problemy etyczne, moralne prane, ynkające z rozoju botechnolog yjaśna zależność mędzy botechnologą a nżynerą genetyczną ocena przydatność nformacj uzyskanych dzęk badanom prenatalnym przedstaa soje stanosko obec badana genomu człoeka, dostępnośc nformacj na temat ndydualnych cech genetycznych człoeka nnych problemó etycznych zązanych z postępem genetyk, botechnolog spółczesnej medycyny przedstaa obay, które toarzyszą badanom zakrese botechnolog Nauka medach 17. Zdroe medach yjaśna, jake znaczene mają meda dla rozposzechnana nformacj stotnych dla rozoju gatunku ludzkego porónuje lek z suplementam dety analzuje pły na zdroe reklamoanych produktó, szczególnośc żynoścoych, farmaceutycznych, kosmetycznych (np. rzeczysta kaloryczność produktó typu lght, zaartość tamn produktach porónuje skład kaloryczność produktó typu lght ze składem kalorycznoścą produktó neoznaczonym ten sposób porónuje doboe zapotrzeboane na tamny z zaartoścą tamn produktach ocena, czy słuszne jest podaane żynośc typu lght dzecom

11 a doboe zapotrzeboane, nekontroloane stosoane lekó dostępnych bez recepty) 18. Spór o GMO ytarzane z nch produkty. Meda a śadomość ekologczna społeczeństa porónuje przedmot badań ekolog z nformacjam na temat ekologcznośc produktó przekazyanej przez meda yjaśna, czym jest żyność ekologczna skazuje błędy nformacjach medalnych oraz podaje pradłoą treść nformacj yjaśna na podstae analzy komunkató medalnych materałó merytorycznych dotyczących GMO, z czego ynkają kontroersje dotyczące GMO ytarzanych z nch produktó ocena krytyczne nformacje medalne pod kątem ch zgodnośc z aktualnym stanem edzy naukoej analzuje nformacje reklamoe pod kątem ch pradzośc naukoej, skazuje nformacje nepełne, nerzetelne, nepradze omaa skutk kontroersj zązanych z GMO produktam ytarzanym z GMO Współczesna dagnostyka medycyna 19. Współczesny obraz klasycznych metod dagnostycznych klasycznych metod dagnostycznych medycyne chorób możlych do zdagnozoana za pomocą klasycznych metod dagnostycznych omaa ogranczena ady klasycznych metod dagnostycznych medycyne yjaśna znaczene poseó doberanu skutecznych lekó antybakteryjnych ocena skuteczność, dostępność artość klasycznych metod dagnostycznych medycyne 20. Dagnostyka mmunologczna molekularna defnuje pojęce medycyna molekularna ymena przykłady jej zastosoana ymena choroby, które dagnozuje sę metodam mmunologcznym omaa cechy przeccał przydatne dagnostyce chorób ymena przykładoe metody stosoane dagnostyce molekularnej patogenó omaa metody ykryana mutacj genoych porónuje zasadę skuteczność klasycznych, molekularnych mmunologcznych metod ykryana patogenó ocena znaczene dagnostyczne metod ykryana mutacj genoych ocena skuteczność, dostępność artość molekularnych mmunologcznych metod ykryana patogenó

12 Ochrona przyrody środoska 21. Metody genetyczne ochrone boróżnorodnośc ykorzystana metod genetycznych ochrone boróżnorodnośc yjaśna, czym są bank genó omaa możlośc ykorzystana metod genetycznych ochrone zagrożonych gatunkó ocena przydatność tz. bankó genó prezentuje łasne zdane na temat ykorzystana metod genetycznych ochrone boróżnorodnośc 22. GMO a ochrona środoska defnuje pojęce oczyszczane bologczne określa korzyśc ynkające ze stosoana GMO rolncte przemyśle yjaśna, jak sposób GMO mogą płynąć korzystne na środosko naturalne przedstaa udzał bakter uneszkodlanu zaneczyszczeń środoska (np. bologczne oczyszczalne ścekó) ocena znaczene genetyczne zmodyfkoanych bakter uneszkodlanu zaneczyszczeń środoska uzasadna, że nektóre gatunk ponny być objęte ochroną gatunkoą Nauka sztuka 23. Nauka sztuka materałó pochodzena roślnnego zerzęcego użyanych przez danych artystó ymena nformacje z zakresu bolog, jake można zdobyć dzęk analze dzeła sztuk analzuje na ybranych przykładach nformacje dotyczące stanu zdroa ludz, zerząt rośln utralone na obrazach rzeźbach uzasadna terdzene, że dzeła sztuk z danych epok są źródłem nformacj z zakresu bolog analzuje symbolkę przedstaeń rośln zerząt sztuce malarzy, których dzeła skazują, że mogl cerpeć na choroby narządu zroku, podaje objay chorób, które można rozpoznać na podstae ch obrazó Bary śata zapachy 24. Receptory śatła zapachu. Znaczene bar zapachó rozmnażanu rośln defnuje pojęce fotoreceptor przedstaa bologczne znaczene bar zapachó kató oocó omaa budoę receptoró śatła zapachu ybranych grup zerząt skazuje elementy budoy rośln arunkujących postaane różnych bar yjaśna różncę mędzy budoą funkcjonoanem oka prostego a budoą funkcjonoanem oka złożonego porónuje budoę znaczene receptoró zapachu ybranych grup ykazuje zązek mędzy barą zapachem katu a bologą zapylena

13 skazuje elementy budoy rośln odpoedzalnych za ytarzane zapachó zerząt 25. Znaczene bar zapachó u zerząt defnuje pojęca: chemoreceptor, feromony omaa znaczene bar zapachó poszukanu partnera opece nad potomstem u zerząt yjaśna znaczene mmkry mmetyzmu zerząt o barach ostrzegaczych ymena przykłady mmkry mmetyzmu uzasadna, że bara zapach mają duże znaczene porozumeanu sę zerząt Najększe najmnejsze 27. Najększe najmnejsze organzmó ystępujących skrajnych arunkach środoskoych yszukuje nformacje o rekordach śece rośln zerząt pod kątem różnych cech (np. elkość, długość życa, temperatura cała, częstotlość oddechó uderzeń serca, szybkość poruszana sę, długość skoku, długość ędróek, czas rozoju, lczba potomsta, lczba chromosomó, lość DNA, lczba genó) analzuje przyczyny ogranczające elkość organzmó analzuje nformacje o rekordach śece rośln zerząt pod kątem różnych cech ykazuje zązek mędzy ystępoanem specyfcznych cech rośln zerząt a przystosoanem tych organzmó do środoska