Formy kształcenia i transferu wiedzy realizowane przez pracowników Biblioteki Politechniki Poznańskiej stan obecny i perspektywy

Transkrypt

1 Formy kształcenia i transferu wiedzy realizowane przez pracowników Biblioteki Politechniki Poznańskiej stan obecny i perspektywy Łukasz Jeszke, Iwona Pujanek, RenataTomaszczak Politechnika Poznańska, Biblioteka

2 Plan prezentacji 1. Tradycyjne formy dydaktyki - poziomy kształcenia kształcenie studentów I roku studiów (Infoprogram I- Usługi biblioteczne i informacyjne ) do 2008 roku studenci III i IV roku studiów (Infoprogram II - Umiejętności informacyjne) zaawansowany kurs dla słuchaczy Studiów Doktoranckich (Infoprogram III Nowoczesne techniki informacyjne) 2. Dydaktyka zdalna e-learningowy kurs w trybie online w systemie asynchronicznym (Infoprogram I) od 2009 roku e-learningowy kurs Praktyczne umiejętności wyszukiwania literatury na bazie zasobów elektronicznych przygotowany w ramach projektu Era Inżyniera jako wstęp do zajęć w formie b-learningu ze studentami III i IV roku studiów (Infoprogram II) oraz w perspektywie Studiów Doktoranckich

3 Plan prezentacji cd. 3. Nowe kierunki edukacji transfer wiedzy prezentacje produktowe pozwalające na zapoznanie się z nowymi zasobami elektronicznymi (możliwość oceny i dokonania wyboru zasobów przez użytkowników, a następnie bibliotekę) szkolenia organizowane przez dostawców e-zasobów w sposób bezpośredni oraz online WebEx (udział bibliotekarzy, pracowników, doktorantów i studentów samokształcenie oraz edukowanie użytkowników) dostępy testowe do zasobów elektronicznych w oparciu o wiedzę uzyskaną na prezentacjach produktowych spotkania z pracownikami i doktorantami na zebraniach wydziałowych i instytutowych (promocja zasobów elektronicznych i narzędzi oraz transfer wiedzy) praca z grupami odbiorców i indywidualnym użytkownikiem konsultacje biblioteczne nt. problemów warsztatowych, dostępności i możliwości wykorzystania e-zasobów (informacje od użytkowników na temat ich potrzeb - usługi dedykowane)

4 Tradycyjne formy dydaktyki Współczesna biblioteka akademicka: gromadzi zasoby drukowane (książki, czasopisma, prace doktorskie i habilitacyjne, normy, patenty i in.) udostępnia zasoby elektroniczne rozproszone na całym świecie. Najważniejsza jest: wiedza o tym, jak wykorzystać posiadane zasoby znajdujące się w formie drukowanej na półkach biblioteki, jak też te, elektroniczne, posadowione w różnych miejscach kuli ziemskiej. Różne formy zajęć dydaktycznych dla wszystkich grup akademickich: studentów, doktorantów pracowników uczelni. Wieloletnie obserwacje oraz statystyki wykazują duże zróżnicowanie potrzeb informacyjnych tych grup użytkowników i co za tym idzie również konieczność różnego typu szkoleń.

5 Tradycyjne formy dydaktyki cd. Studenci I roku studiów (Usługi bibliotecznoinformacyjne) Nabycie umiejętności wyszukiwania w katalogu komputerowym biblioteki głównej oraz bibliotek wydziałowych i instytutowych. Poznanie zasad korzystania i możliwości udostępniania zbiorów Biblioteki PP na zewnątrz (wypożyczalnia), na miejscu (czytelnie, informatorium) oraz wypożyczeń międzybibliotecznych. Zajęcia (jedna godzina lekcyjna) w osobowych grupach są przedmiotem obowiązkowym dla studentów większości wydziałów naszej uczelni. Dla pozostałych mają charakter informacyjny. Średnio w latach z zajęć tradycyjnych skorzystało rocznie ok studentów I roku studiów (wykres 1). Od roku zajęcia w formie e-learningu asynchronicznego.

6 Wykres 1

7 Tradycyjne formy dydaktyki cd. Studenci III i IV roku studiów (Umiejętności informacyjne) Zdobycie umiejętności efektywnego wykorzystania e-zasobów do wyszukiwania literatury do prac dyplomowych poprzez: - rozpoznanie własnych potrzeb informacyjnych (tworzenie strategii wyszukiwawczej, dobór typów dokumentów), - dopasowanie źródeł i ocenę ich zawartości merytorycznej, - analizę i ocenę otrzymanego zbioru informacji, - możliwości wykorzystania w dalszej pracy Zajęcia (dwie godziny lekcyjne - wykład i ćwiczenia ) w osobowych grupach dziekańskich były i są obecnie przedmiotem obowiązkowym dla studentów prawie wszystkich wydziałów naszej uczelni. Średnio w latach z zajęć tradycyjnych skorzystało rocznie ok studentów III i IV roku studiów (wykres 2).

8 Wykres 2

9 Tradycyjne formy dydaktyki cd. Słuchacze stacjonarnych i zaocznych Studiów Doktoranckich - (Nowoczesne techniki Informacyjne) Nabycie specjalistycznych umiejętności efektywnego wykorzystania e-zasobów oraz narzędzi wspomagających dostęp, wyszukiwanie i gromadzenie literatury: - duża specjalizacja prac doktorskich - wysoki poziom zaawansowania wieloaspektowych wyszukiwań literaturowych (bibliotekarz o dużej merytorycznej wiedzy technicznej, posiadający gruntowne rozeznanie dotyczące e-zasobów i narzędzi) Zajęcia (3h wykład i 3h ćwiczenia) w małych max.10 osobowych grupach były i są obecnie przedmiotem obowiązkowym dla studentów dwóch wydziałów naszej uczelni (WBMiZ -1 pkt. ECTS; oraz WBiIŚ) Udział w zajęciach tej grupy użytkowników w latach to rocznie ok. 35 studentów (wykres 3).

10 Wykres 3

11 Tradycyjne formy dydaktyki cd. Studenci zagraniczni na naszej uczelni W ostatnich latach na Politechnice Poznańskiej studiuje coraz więcej studentów zagranicznych. Wychodząc naprzeciw potrzebom tej grupy, w chwili obecnej liczącej ponad 100 osób na różnych wydziałach, rozpoczęliśmy prowadzenie dydaktyki w języku angielskim. Celem prowadzonej dydaktyki jest zapoznanie studentów z zasadami i możliwościami korzystania z drukowanych i elektronicznych zasobów biblioteki (strona domowa biblioteki w jęz. polskim i angielskim)

12 Dydaktyka zdalna Infoprogram I - (Usługi biblioteczno-informacyjne ) asynchroniczny kurs e-learningowy Kurs omawia następujące zagadnienia: - zasady korzystania z zasobów drukowanych i elektronicznych dostępnych ze strony domowej Biblioteki PP, - zasady korzystania z katalogu online i kartkowego, - zasady sprowadzania pełnych tekstów z innych bibliotek, - możliwości korzystania z usług bibliotecznych i informacyjnych. Test zaliczeniowy: - składa się z 20 pytań wielokrotnego wyboru, - liczba podejść do testu jest ograniczona do 2, z odstępem czasowym między podejściami 30 minut, - każde podejście ograniczone jest 10-cio minutowym limitem czasowym, - max. liczba punktów za rozwiązanie testu 20, - do zaliczenia wymagane jest min.14 punktów.

13 Dydaktyka zdalna cd. Infoprogram I - (Usługi biblioteczno-informacyjne) asynchroniczny kurs e-learningowy Zaliczenia kursu: - kurs jest obowiązkowy, z zaliczeniem do indeksu, na siedmiu wydziałach naszej uczelni: Architektura, BMiZ, BiIŚ, MRiT, IZ, Informatyka, FT i TCh.; na pozostałych trzech ma charakter informacyjny, - w celu zapoznania się z kursem oraz testem, umożliwiającym zaliczenie, student loguje się się na stronie kursu podając swój numer indeksu oraz pesel, - test zaliczeniowy dostępny jest w pewnym przedziale czasowym (np. od r. do r.). Po tym terminie - indywidualne zaliczenie testu w formie drukowanej, - wpisy zaliczeniowe na większości wydziałów dokonywane są metoda tradycyjną, - wydziały: Informatyki i Inżynierii Zarządzania - indeksy elektroniczne (dostęp do elektronicznych protokołów zaliczeniowych na wydziałach).

14 Asynchroniczny kurs e-learningowy

15 Dydaktyka zdalna cd. Kurs Praktyczne umiejętności wyszukiwania literatury na bazie zasobów elektronicznych kurs przygotowany ramach projektu Era Inżyniera przez zespół pracowni E-biblioteki jako wstęp do zajęć ze studentami III i IV roku studiów oraz w przyszłości Studiów Doktoranckich w formie b-learningu, składa się z 4 modułów oraz quizu końcowego: Moduł 1: Źródła Open Access a źródła licencjonowane - zasady dostępu i wyszukiwanie (dr inż. Beata Korzystka) Moduł 2: Licencjonowane bazy danych i pełnotekstowe e-czasopisma - zasady dostępu i wyszukiwanie (dr inż. Iwona Wolniewicz-Pujanek) Moduł 3: Pełnotekstowe książki elektroniczne, patenty, materiały konferencyjne i encyklopedie - zasady dostępu i możliwości wykorzystania(mgr Renata Joanna Tomaszczak) Moduł 4: Narzędzia ułatwiające dostęp, wyszukiwanie i zarządzanie e-zasobami (mgr Łukasz Jeszke)

16 Dydaktyka zdalna cd. Kurs Praktyczne umiejętności wyszukiwania literatury na bazie zasobów elektronicznych quiz końcowy - zadaniem quizu jest sprawdzenie wiedzy i umiejętności nabytych podczas kursu, - w celu przeprowadzenia quizu system wybiera losowo 8 pytań spośród bazy 40 pytań (losowo po dwa pytania z każdego modułu), - liczba podejść do quizu jest ograniczona do 2, za każdym razem losowane są inne pytania - każde podejście ograniczone jest 5-cio minutowym limitem czasowym, - do oceny końcowej wybierany jest najlepszy wynik.

17 Kurs Praktyczne umiejętności wyszukiwania literatury na bazie zasobów elektronicznych

18 Nowe kierunki edukacji 1. Specjalizacja usług Wynika ze zmieniającego się zakresu potrzeb warsztatowych naukowców Związana z przyrostem źródeł naukowych i nowych modeli ich publikowania Wpływa na nią również rozwój technologiczny zwiększająca się liczba narzędzi Potrzeby edukacyjne wychodzą już poza formy tradycyjne, a nawet poza e-learning 2. Realizacja działań specjalizacyjnych Utworzenie Pracowni E-biblioteki, w ramach której oferowane są zarówno tradycyjne formy kształcenia, jak też przygotowywana jest stała oferta usług dedykowanych

19 Pozyskiwanie wiedzy 1. Prezentacje produktowe Pozwalają na zapoznanie się z nowościami, aktualizację wiedzy i sygnalizują nadchodzące zmiany w zasobach oraz usługach Umożliwiają gromadzenie informacji potrzebnych w realizowaniu usług Wpływają na decyzje co do zakresu i profilu oferowanych zasobów względem grup docelowych odbiorców 2. Szkolenia organizowane przez dostawców Prowadzone są zarówno w formie tradycyjnej, jak i online (np. za pomocą platformy WebEx) Dla bibliotekarzy są miejscem rozwijania własnych kompetencji Informacji pozyskiwanych od dostawców nie można traktować bezrefleksyjnie.

20 Prezentacja bazy Reaxys - Elsevier

21 Pozyskiwanie wiedzy cd. 3. Dostępy testowe do e-zasobów Dają możliwość dogłębnego i praktycznego zapoznania się z zasobami, zawartością merytoryczną, jak i całą warstwą funkcjonalną Weryfikacja wiedzy uzyskanej podczas kontaktów z dostawcą 4. Samodzielne poszukiwania informacji Dotyczy w szczególności obszarów wiedzy i usług nie świadczonych drogą komercyjną źródła Open Access, narzędzia Open Source Udział w konferencjach, specjalistycznych szkoleniach, wyjazdach (ERASMUS) Zdobyte doświadczenie na bazie codziennej pracy Samokształcenie w ramach specjalistycznej tematyki 5. Wiedza pozyskiwana od użytkowników Najcenniejsze źródło wiedzy, umożliwia przygotowanie usług dopasowanych do potrzeb i ich ostatecznej oceny Ma miejsce w ramach bezpośrednich spotkań

22 Przekazywanie wiedzy 1. Prezentacje, szkolenia i dostępy testowe organizowane przez dostawców Koordynowane przez Pracownię E-biblioteki i promowane wśród użytkowników dla rozwoju ich kompetencji Szkolenia w formule tradycyjnego wykładu, praktycznej prezentacji oraz w formie online (WebEx) Promowanie przez bibliotekę dostępów testowych, przekazywanie informacji o tychże dostępach (na stronie internetowej, poprzez i bezpośrednio) Na tej podstawie użytkownicy mają możliwość wstępnej oceny przydatności zasobu. 2. Materiały źródłowe Przygotowywane są dla użytkowników materiały edukacyjne poradniki i opisy usług, źródeł czy narzędzi z uwzględnieniem specyfiki prowadzonych badań naukowych Upowszechniamy je w ramach naszych szkoleń i wykładów, publikujemy na stronie, udostępniamy w wersji drukowanej.

23 Szkolenia online dostawców e-zasobów

24 Przekazywanie wiedzy cd. 3. Spotkania na wydziałach i w instytutach Pozwalają na bezpośredni kontakt, promocję usług i działań edukacyjnych Są wynikiem naszej inicjatywy, ofertę spotkań przedstawia dyrekcja biblioteki władzom wydziałów W latach przeprowadzono 12 spotkań tego typu, zróżnicowanych tematycznie zależnie od wydziału Spotkania te są wstępem do zaoferowania usług dedykowanych, stanowią początek dla indywidualnego kontaktu z biblioteką, pozwalają każdemu użytkownikowi bliżej określić swoje potrzeby

25 Przekazywanie wiedzy usługi dedykowane 1. Praca indywidualna Szkolenia i konsultacje dotyczące najbardziej szczegółowych problemów Pomoc w doborze źródeł, uzyskaniu do nich dostępu i obsłudze narzędzi i innych problemach warsztatowych związanych z oferowanymi zasobami Przygotowywanie materiałów i szkoleń dedykowanych w odpowiedzi na konkretne zapytania oraz potrzeby użytkownika lub grupy użytkowników 2. Nowe rozwiązania Posiadając obraz potrzeb informacyjnych i edukacyjnych użytkownika oferujemy nie tylko już zastane źródła ale poszukujemy i rozszerzamy ofertę edukacyjną wyprzedzając wręcz potrzeby naszych użytkowników.

26 Podsumowanie Stan obecny I rok studiów szkolenie online w formie asynchronicznego e-learningu III i IV rok studiów szkolenie tradycyjne (wykład i ćwiczenia) Studia Doktoranckie szkolenie specjalistyczne (wykład i ćwiczenia) Pracownicy: - spotkania oraz szkolenia na wydziałach i w instytutach - usługi dedykowane Wszyscy użytkownicy PP: - dostępny kurs Praktyczne umiejętności wyszukiwania literatury (Era Inżyniera) - materiały edukacyjne online i drukowane - możliwość udziału w prezentacjach i szkoleniach - oferta dostępów testowych do e-zasobów Transfer wiedzy i informacji w relacjach dostawca bibliotekarz użytkownik

27 Podsumowanie Perspektywy Dalszy rozwój platformy e-learningowej Wykorzystanie kursu Praktyczne umiejętności wyszukiwania literatury (Era Inżyniera) w ramach b-learningu na II i III poziomie kształcenia studentów Rozszerzenie współpracy z pracownikami naukowymi w celu rozszerzenia oferty usług dedykowanych i dopasowania do potrzeb Pogłębianie wzajemnych relacji i metod transferu wiedzy w kontekście, coraz częściej występującej, obopólnej potrzeby i zrozumienia konieczności specjalizacji.

28 Dziękujemy za uwagę Zapraszamy na stronę domową BPP: