Pomiar ciśnienia tętniczego, ocena ryzyka, wartości progowe i docelowe
|
|
- Kinga Łukasik
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Pomiar ciśnienia tętniczego, ocena ryzyka, wartości progowe i docelowe Wytyczne 2018 Europejskich Towarzystw Kardiologicznego i Nadciśnienia Tętniczego (ESC/ESH) Jacek Lewandowski Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii WUM
2 Pomiar ciśnienia tętniczego ESC/ESH 2018
3 Obniżenie SBP o 2 mm Hg to redukcja ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych o blisko 10% Meta-analiza 61 prospektywnych badań 1 milion badanych 12.7 milionów osobo-lat 2 mm Hg obniżenie średniego SBP 7% redukcja ryzyka zgonu z powodu ChNS 10% redukcja zgonu z powodu udaru Lewington S et al. Lancet. 2002;360:
4 Klasyfikacja ciśnienia tętniczego i stopnie nadciśnienia - ESH 2018 (pomiar tradycyjny) ESC/ESH GUIDELINES Kategoria Ciśnienie skurczowe (mm Hg) Ciśnienie rozkurczowe (mm Hg) Optymalne < 120 i < 80 Prawidłowe i/lub Wysokie prawidłowe i/lub Nadciśnienie 1 stopień i/lub Nadciśnienie 2 stopień i/lub Nadciśnienie 3 stopień 180 i/lub 110 Izolowane n. skurczowe* 140 i < 90 European Heart Journal. 2018; 39:
5 Zmiany w klasyfikacji RR od JNC 7 do zaleceń ACC/AHA 2017 SBP DBP JNC ACC/AHA <120 i <80 Prawidłowe BP Prawidłowe BP I <80 Prehypertension Podwyższone BP lub Prehypertension 1 stopień nadciśnienia lub stopień nadciśnienia 2 stopień nadciśnienia 160 lub stopień nadciśnienia 2 stopień nadciśnienia The categorization of BP should be based on the average of 2 readings on 2 occasions following a standardized protocol. J Am Coll Cardiol. Sep 2017, 23976; DOI: /j.jacc
6 Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego zmiany w zaleceniach ESH 2013 vs 2018 Zmiany w zaleceniach Rozpoznanie W celu diagnostyki NT należy wykorzystywać gabinetowy pomiar RR Rozpoznanie Zaleca się aby opierać rozpoznanie NT na podstawie: Powtarzanych pomiarów gabinetowych Pomiarów pozagabinetowych z wykorzystaniem ABPM i /lub HBPM jeśli jest to organizacyjnie i ekonomicznie wykonalne European Heart Journal. 2018; 39:
7 Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego ESH 2018 pomiar domowy RR badanie ABPM NT RR z 2 pomiarów na 2 wizytach 140 mm Hg i/lub 90 mm Hg 1 X pomiar RR 180/ 110 mm Hg wiarygodne dane z wywiadu i dokumentacji pacjenta European Heart Journal. 2018; 39:
8 Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego jest możliwe na podstawie (ESH 2018): 1. pomiarów tradycyjnych gdy średnie RR wyliczone co najmniej z 2 pomiarów wykonanych na 2 różnych wizytach u lekarza jest 140 mm Hg i/lub 90 mm Hg 2. na podstawie pomiarów domowych ciśnienia tętniczego 3. na podstawie badania automatycznego pomiaru ciśnienia tętniczego 4. jednego pomiaru gdy RR 180/ 110 mm Hg podczas pierwszej wizyty 5. wiarygodnych danych z wywiadów lub dokumentacji pacjenta European Heart Journal. 2018; 39:
9 Pomiary ciśnienia tętniczego (BP) w gabinecie lekarskim lub w przychodni (ESH 2018): Kiedy dokonuje się pomiarów BP w gabinecie lekarskim lub w przychodni, należy: Pozwolić pacjentom na odpoczynek w pozycji siedzącej przez 3 5 min przed rozpoczęciem pomiarów BP Przeprowadzić co najmniej 3 pomiary BP w pozycji siedzącej co 1 2 min, a także dodatkowe pomiary, jeżeli pierwsze 2 różnią się o > 10 mm Hg. BP jest średnią 2 ostatnich. Dokonywać powtarzanych pomiarów BP w celu zwiększenia dokładności u pacjentów z arytmią, taką jak migotanie przedsionków. Stosować metodę osłuchową pomiaru, z powodu braku walidacji wielu urządzeń automatycznych Posługiwać się standardowym mankietem (szerokość cm i długość 35 cm), ale mieć do dyspozycji również większy i mniejszy mankiet do pomiarów na odpowiednio dużym (obwód > 32 cm) i szczupłym ramieniu Zakładać mankiet na wysokości serca z oparciem pleców i ramienia celem uniknięcia skurczu mięśni i zależnego od wysiłku izometrycznego wzrostu BP Kiedy stosuje się metodę osłuchową, wykorzystywać I i V fazę tonów Korotkowa (pojawienie się i zniknięcie tonów) do określenia odpowiednio ciśnienia skurczowego i rozkurczowego Mierzyć ciśnienie na obu ramionach w celu wykrycia możliwej różnicy BP. Jeżeli stwierdzi się taką różnicę, dokonywać pomiarów na kończynie z wyższym BP Podczas pierwszej wizyty mierzyć BP po 1 i 3 min od przyjęcia pozycji stojącej aby wykryć hipotonię ortostatyczną. Na kolejnych wizytach mierzyć BP w pozycji stojącej u osób w podeszłym wieku, u chorych na cukrzycę i innych u których ortostatyczne spadki BP można podejrzewać Należy mierzyć częstość rytmu serca i mierzyć puls celem wykluczenia arytmii European Heart Journal. 2018; 39:
10 Aparaty do pomiaru BP
11
12 Pomiar RR najczęstsze błędy brak walidacji urządzenia nieodpowiedni rozmiar mankietu odzież na ramieniu umieszczenie mankietu na innej niż serce wysokości brak podparcia ramienia lub pleców brak pomiaru na obu ramionach
13 Pomiar RR wpływ błędów na wysokość ciśnienia Czynnik Skurczowe BP Rozkurczowe BP Rozmowa 17mm Hg 13mm Hg Zimno 11mm Hg 8mm Hg Alkohol 8mm Hg 8mm Hg Leżenie Bez efektu 2-5mm Hg Ramie powyżej serca 8mm Hg/10cm 8 mm Hg/10cm Ramię poniżej serca 8mm Hg/10cm 8 mm Hg/10cm Brak podparcia ramienia 2mm Hg 2mm Hg Za mały mankiet 3mm Hg 8mm Hg McAlister et al, BMJ, 2001;322:908
14 Przyczyny nieprawidłowego pomiaru RR: przegląd J Hypertens. 2017; 35(3):
15 Badanie SPRINT: skurczowe ciśnienie tętnicze <120 mm Hg vs <140 mm Hg znacząco poprawia rokowanie sercowo-naczyniowe RCT, US adults, patients with DM or previous stroke excluded, n=9361, study stopped early: median 3.26 years Primary outcome: composite of MI, ACS not resulting in MI, acute decompensated HF, or CV death N Engl J Med 2015; 373: pp
16 Automatyczny gabinetowy pomiar RR BpTRU Vital Signs Monitor Omron HEM-907 Microlife WatchBP Office
17 Pomiary ciśnienia gabinetowe, automatyczne gabinetowe i ABPM w badaniach. 1. Beckett L et al, BMC Cardiovasc. Disord. 2005; 5: Myers MG et al, J. Hypertens. 2009; 27: Myers MG, et al. BMJ 2011; 342: d286.
18 Algorytm diagnostyczny rozpoznania nadciśnienia tętniczego (Canada 2017) 1. Pomiar poza gabinetem jest preferowaną metodą rozpoznania NT 2. Pomiar automatyczny (oscylometryczny) jest preferowany nad metodę osłuchową ABPM = ambulatory blood pressure measurement AOBP = automated office blood pressure Can J Cardiol. 2016; 32:
19 Nadciśnienie tętnicze zależnie od sposobu pomiaru RR ESH 2018 ESC/ESH GUIDELINES Kategoria Ciśnienie skurczowe Ciśnienie rozkurczowe Pomiar gabinetowy 140 i/lub 90 Pomiar automatyczny Okres dnia(czuwania) 135 i/lub 85 Okres nocy (spoczynku) 120 i/lub 80 Cała doba 130 i/lub 80 Pomiar domowy 135 i/lub 85 European Heart Journal. 2018; 39:
20 Porównanie automatycznych pomiarów ambulatoryjnych i domowych ESC/ESH GUIDELINES ABPM Zalety Możliwość identyfikacji NT białego fartucha i maskowanego Duże znaczenie prognostyczne Pomiary w nocy Pomiary w codziennych sytuacjach Ocena znaczenia innych fenotypów NT Istotne dane nawet z jednego pomiaru w tym o krótkoterminowej zmienności RR Wady Metoda droga i niekiedy niedostępna Bywa niekomfortowa Pomiary domowe Zalety Możliwość identyfikacji NT białego fartucha i maskowanego Tani i rozpowszechniony Pomiar w warunkach większego rozluźnienia niż w gabinecie Zaangażowanie chorego w pomiary Powtarzalny i przydatny do oceny zmienności dzień do dnia Wady Tylko pomiar statyczny Możliwość błędnych pomiarów Brak pomiarów w nocy* * obecnie możliwy technicznie pomiar w nocy European Heart Journal. 2018; 39:
21 Prawidłowość rozpoznania nadciśnienia tętniczego w oparciu o pomiary gabinetowe i domowe wobec ABPM (>135/85 mm Hg) Czułość % (95% CI) Swoistość % (95% CI) Pomiary domowe (HBPM) (>135/85 mm Hg) Pomiar w gabinecie (>140/90 mm Hg) 85.7 ( ) 62.4 ( ) 74.6 ( ) 74.6 ( ) J Hodgkinson et al. Relative effectiveness of clinic and home blood pressure monitoring compared with ambulatory blood pressure monitoring in diagnosis of hypertension: systematic review. BMJ 2011; 342: d3621
22 Pomiar domowy lepiej przepowiada powikłania SN i zgon niż pomiar gabinetowy - meta-analiza badań prospektywnych (ryzyko hazardu przy spadku SBP o 10 mm Hg) J Hypertens 2012; 30:
23 Zalety i wady pomiaru domowego ciśnienia tętniczego Zalety HBPM Przed leczeniem Wykrywanie NT białego fartucha Wykrywanie maskowanego NT W trakcie leczenia Ocena skuteczności terapii Ocena czasu działania leków Wykrywanie nadmiernej redukcji RR Unikanie nadmiernej redukcji RR WCH Unikanie niedostatecznej redukcji RR MNT Ocena opornego NT Poprawa współpracy z chorymi Długotrwała ocena RR Poprawa kontroli NT Redukcja kosztów terapii Wady HBPM Konieczność nauki pomiaru Różnorodność aparatów do pomiaru Nadzór medyczny Nadużywanie metody Niepokój związany z wahaniami RR Nieregularne lub niewłaściwe przyjmowanie leków Brak pomiaru w nocy ESH Working Group. J Hypertens 2008; 26: Stergiou G, Bliziotis I. AJH 2011, 24 (2):
24 Domowe pomiary ciśnienia wpływają na poprawę kontroli RR Redukcja gabinetowego RR: SBP o 3.8 mmhg DBP o 1.5 mmhg Annals of Medicine, 2010; 42:
25
26 Czym jest ciśnienie tętnicze? Pomiar RR w czasie doby. RR w czasie aktywności Profil dobowy Nocne RR Poranny wzrost RR Pomiar gabinetowy Pomiar domowy Zmienność ciśnienia Średnia RR z całej doby
27 Krótko- i długoterminowa zmienność RR Parati i wsp., Hypertension 2013
28 Badanie ASCOT: zmienność ciśnienia tętniczego między wizytami, w trakcie wizyt i w ABPM Lancet Neurol 2010; 9:
29 Śmiertelność całkowita, sercowo-naczyniowa i nie CV u chorych z NT (Ohasama study) ED-extreme dippers, D-dippers, ND-nondippers, IND-inverted dippers AJH 1997;10:
30 Dobowa zmienność zdarzeń CV Liczba 40 Udar niedokrwienny Liczba 120 Nagły zgon sercowy Czas Czas Liczba 50 Zawał serca mmhg 150 RR Czas 0 Czas Muller JE et al. Circulation 1989;79:
31 Automatyczny pomiar ambulatoryjny mmhg Nadciśnienie białego fartucha i maskowane (% Pamela study) 200 Derived from Pickering TG, et al. Hypertension 2002:40: Maskowane nadciśnienie (9%) Nadciśnienie tętnicze (12%) Prawidłowe ciśnienie tętnicze (67%) Nadciśnienie białego fartucha (12%) Pomiar gabinetowy ciśnienia mmhg Wg Pickering TG, et al. Hypertension 2002:40:795-6.,Sega R et al. Circulation 2001
32 OHASAMA study: ABPM Zgon SN Udar Zgon SN/udar JACC Vol. 46, No. 3, 2005
33 Ryzyko śmiertelności całkowitej (%) Ryzyko zgonu SN (%) SBP i DPB w pomiarach tradycyjnych, domowych i ambulatoryjnych jako predyktor 11 letniego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych lub śmiertelności całkowitej. ABPM noc Domowe Gabinetowe ABPM noc Domowe Gabinetowe Roberto Sega et al. Circulation. 2005;111:
34 Kontrola ciśnienia i diagnostyka nadciśnienia tętniczego - wytyczne ESC/ESH 2018 Optymalne BP < 120/80 mm Hg Wysokieprawidłowe BP Prawidłowe BP NT 1. stopnia < / /90-99 mm Hg mmhg< /85-89 mm Hg Nadciśnienie BP 140/90 mm Hg Nadciśnienie maskowane ABPM* lub pomiar domowy lub Powtarzać przynajmniej co 5 lat Powtarzać przynajmniej co 3 lata Powtarzać przynajmniej co roku Powtarzane wizyty z pomiarem BP ABPM lub pomiar domowy * - automatyczny pomiar ambulatoryjny ciśnienia tętniczego Wskazania do ABPM lub pomiaru domowego European Heart Journal. 2018; 39:
35 Wskazania do pomiaru domowego i ambulatoryjnego ciśnienia tętniczego - wytyczne ESC/ESH 2018 Kliniczne wskazania do pomiarów domowych i ambulatoryjnego pomiaru automatycznego Sytuacje z dużym prawdopodobieństwem nadciśnienia białego fartucha I stopień nadciśnienia w pomiarach gabinetowych Znaczący wzrost ciśnienia bez powikłań Home Office Sytuacje z dużym prawdopodobieństwem maskowanego nadciśnienia Ciśnienie wysokie prawidłowe Prawidłowe BP w pomiarach gabinetowych bez powikłań lub z wysokim ryzykiem SN Hipotonia ortostatyczna lub poposiłkowa u osób leczonych lub nie Nadciśnienie oporne Kontrola leczenia NT u chorych wysokiego ryzyka Nadmierny wysiłkowy wzrost BP Znaczna zmienność BP w pomiarach gabinetowych Ocena objawów typowych dla hipotensji Szczególne wskazania dla ABPM Ocena nocnego spadku BP i zmian BP w nocy (np. wzrost nocnego BP w OBPS, niewydolności nerek, cukrzycy, hormonalnych postaciach nadciśnienia lub dysfunkcji autonomicznej European Heart Journal. 2018; 39:
36 Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego ESC/ESH 2018
37 Czynniki wpływające na ryzyko sercowo-naczyniowe Czynniki demograficzne i parametry laboratoryjne Płeć (mężczyźni > kobiety) Wiek Palenie papierosów (wcześniej i obecnie) Cholesterol i HDL Kwas moczowy Cukrzyca Nadwaga i otyłość Wywiad rodzinny CVD (mężczyźni < 55 lat; kobiety < 65 lat) Wywiad rodzinny nadciśnienia tętniczego Wczesna menopauza Siedzący tryb życia Czynniki psychosocjologiczne i socjoekonomiczne Akcja serca (w spoczynku > powyżej 80 ud./min.) European Heart Journal. 2018; 39:
38 Czynniki wpływające na ryzyko sercowo-naczyniowe Bezobjawowe powikłania sercowo-naczyniowe Sztywność tętnic: Ciśnienie tętna (u starszych chorych) 60 mmhg, szybkość fali tętna (PWV) > 10 m/s Przerost lewej komory w ekg (Sokolow Lyon index >35 mm, lub R w avl >_11 mm; Cornell voltage duration product >2440 mm.ms, lub Cornell voltage >28 mm u M lub >20 mm u K Przerost lewej komory w echokardiografii[lv mass index: men >50 g/m2.7; women >47 g/m2.7 Mikroalbuminuria (odp mg/24 h) lub podwyższony wskaźnik albumina/kreatynina ( mg/g; mg/mmol) Umiarkowana choroba nerek (egfr > ml/min/1.73 m 2 ) lub ciężka egfr > ml/min/1.73 m 2 Wskażnik kostka/ramię < 0.9 Zaawansowana retinopatia Współistniejące choroby układu krążenia lub nerek Udar, TIA Choroba wieńcowa: zawał, dusznica, rewaskularyzacja wieńćowa Blaszki miażdżycowe uwidocznione w badaniach obrazowych Niewydolność serca Choroba naczyń obwodowych Migotanie przedsionków European Heart Journal. 2018; 39:
39 Nadciśnienie tętnicze podstawowe badania (ESH 2018) Hemoglobina i/lub hematokryt Glukoza na czczo i HbA1c Cholesterol całkowity, LDL cholesterol, HDL cholesterol Trójglicerydy Potas i sód Kwas moczowy Kreatynina i egfr Wskaźniki wątrobowe Badanie moczu: osad i białko examination; stosunek albumin/kreatynina 12-odpr. EKG European Heart Journal. 2018; 39:
40 Nadciśnienie tętnicze ocena powikłań narządowych (ESH 2018) Podstawowe testy do oceny HMOD EKG 12 odpr. Wskazania i interpretacja Ocena LVH, innych nieprawidłowości, HR i rytmu Albuminy/kreatynina Kreatynina i egfr Dno oka Wzrost wydalania albumin uszkodzenie nerek Uszkodzenie nerek Retinopatia ( zwłaszcza 2-3 st. NT) Dokładniejsza ocena ECHO USG tt. szyjnych Usg j. brzusznej i doppler Prędkość fali tętna ABI Ocena funkcji poznawczych Ocena OUN w badaniach obrazowych Ocena budowy i funkcji z ew. wpływem na leczenie Ocena blaszek i zwężenia, zwłaszcza u chorych z chorobami OUN i naczyń Ocena budowy nerek i ew. nefropatii obstrukcyjnej Ocena aorty rozwarstwienie Ocena nadnerczy Ocena tt. nerkowych, zwłaszcza gdy asymetria nerek Ocena sztywności naczyń Choroba naczyń obwodowych Wykluczenie zaburzeń u chorych Wykluczenie zmian krwotocznych, niedokrwiennych u chorych z wywiadami chorób OUN i zaburzeniami funkcji poznawczych Wg. European Heart Journal. 2018; 39:
41 Ryzyko sercowo-naczyniowe u chorych z nadciśnieniem tętniczym ESH 2018 Etapy NT Etap 1 Bez powikłań Etap 2 Choroba bezobjawowa Etap 3 Choroba zaawansowana Czynniki ryzyka, HMOD lub choroby BP wysokie prawidłowe SBP DBP Stopnie nadciśnienia tętniczego (mm Hg) Stopień 1 SBP DBP Stopień 2 SBP DBP Bez czynników ryzyka Niskie ryzyko Niskie ryzyko Umiarkowane ryzyko ryzyko 1-2 czynniki ryzyka Niskie ryzyko Umiarkowane ryzyko ryzyko 3 czynniki ryzyka HMOD, CKD, DM bez powikłań Choroba SN, CKD 4 stopień lub DM z powikłaniami Niskieumiarkowane ryzyko ryzyko Umiarkowane wysokie ryzyko Bardzo wysokie ryzyko Umiarkowane wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Stopień 3 SBP 180 lub DBP 110 Wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Wysokie bardzo wysokie ryzyko Bardzo wysokie ryzyko Bardzo wysokie ryzyko Bardzo wysokie ryzyko HMOD hypertension mediated organ damage CKD chronic kidney disease European Heart Journal. 2018; 39:
42 Kategorie 10 letniego ryzyka SN (Systematic COronary Risk Evaluation system) ESC/ESH 2018 Bardzo wysokie ryzyko Wysokie ryzyko Umiarkowane ryzyko Niskie ryzyko Udokumentowana CVD kliniczne lub jednoznacznie w badaniach obrazowych. Kliniczna CVD obejmuje: przebyty ostry zawał serca, ostry zespół wieńcowy, rewaskularyzację w obrębie tętnic wieńcowych i innych tętnic, udar mózgu i przemijający napad niedokrwienny, tętniak aorty i chorobę tętnic obwodowych. Jednoznacznie udokumentowana CVD w badaniach obrazowych obejmuje istotne blaszki miażdżycowe ( 50% zwężenie) w koronarografii lub w ultrasonografii tętnic szyjnych. Nie należy do tego przyrost takich parametrów w obrazowaniu ciągłym, jak grubość kompleksu intima media w obrębie tętnic szyjnych DM z uszkodzeniami narządowymi, takimi jak białkomocz, lub z istotnymi czynnikami ryzyka, takimi jak istotna hipercholesterolemia, lub znaczące nadciśnienie tętnicze (3 stopnia) ciężka CKD (GFR < 30 ml/min/1,73 m2) wyliczony SCORE 10% Osoby: ze znacząco podwyższonym pojedynczym czynnikiem ryzyka, zwłaszcza stężeniem cholesterolu > 8 mmol/l (> 310 mg/dl) (np. hipercholesterolemia rodzinna) lub z ciśnieniem tętniczym 180/110 mm Hg większość pozostałych pacjentów z DM (z wyjątkiem młodych osób z DM typu 1 i bez poważnych czynników ryzyka, którzy mogą mieć ryzyko niskie do umiarkowanego) z umiarkowaną CKD (GFR ml/min/1,73 m2) z wyliczonym SCORE 5% i < 10% SCORE 1% i < 5% w ciągu 10 lat; do tej grupy należy wiele osób w średnim wieku SCORE < 1% CKD przewlekła choroba nerek; CVD choroba układu sercowo-naczyniowego; DM cukrzyca; GFR wskaźnik filtracji kłębuszkowej; SCORE systematic coronary risk estimation European Heart Journal. 2018; 39:
43 Wartości progowe i docelowe RR ESC/ESH 2018
44 Zmiany klasyfikacji ciśnienia tętniczego według zaleceń JNC (USA) i ESH Eur Heart J. 2018;39(24): JNC I. JAMA. 1977;237: JNC II. Arch Intern Med. 1980;140: JNC III. Arch Intern Med. 1984;144: JNC IV. Arch Intern Med. 1988;148: JNC V. Arch Intern Med. 1993;153: JNC VI. Arch Intern Med. 1997;157: Chobanian AV et al. JAMA. 2003;289:
45 Rozpoczęcie leczenia nadciśnienia tętniczego - wytyczne ESC/ESH 2018 Wysokie prawidłowe BP /85-89 mmhg NT 1. stopnia /90-99 mmhg NT 2. stopnia / mmhg NT 3. stopnia 180/110 mmhg Modyfikacja stylu życia Rozważ farmakoterapię u pts bardzo wysokiego ryzyka chorób SN, zwłaszcza z ChNS Natychmiastowa farmakoterapia u pts bardzo wysokiego lub wysokiego ryzyka Natychmiastowa farmakoterapia u wszystkich pacjentów Farmakoterapia u chorych umiarkowanego lub niskiego ryzyka, bez powikłań narządowych, gdy brak kontroli BP po 3-6 m-cach modyfikacji stylu życia Cel: kontrola BP w ciągu 3 miesięcy
46 Wartości RR od których należy rozpocząć farmakoterapię w różnych grupach chorych ESH 2018 Grupa wiekowa Progowa wartość SBP w pomiarze gabinetowym (mm Hg) Nadciśnienie + cukrzyca + choroba nerek + ChNS + udar/tia Progowe DBP (mm Hg) lat lat lat Progowe DBP (mm Hg) European Heart Journal. 2018; 39:
47 Wpływ leczenia hipotensyjnego na przeżycie i punkty końcowe przy różnych wartościach RR Metaanaliza 74 badań ( chorych). JAMA Intern Med. 2018;178(1):28-36.
48 Badanie HOPE 3 tercyle SBP a powikłania SN (zgon SN, zawał, udar, zatrzymanie krążenia, rewalskularyzacja i NS) Progi RR SBP średnia Diff Placebo Zdarzenia% HR (95% CI) P Trend ( ) ( ) > ( ) Candesartan + HCTZ lepiej Placebo lepiej 17 N Engl J Med. 2016;374:
49 Progi leczenia hipotensyjnego zmiany w zaleceniach ESH 2013 vs 2018 Zmiany w zaleceniach Progi leczenia Wysokie prawidłowe RR ( /85-89 mm Hg): do czasu uzyskania dowodów nie zaleca się terapii hipotensyjnej przy RR wysokim prawidłowym Progi leczenia Wysokie prawidłowe RR ( /85-89 mm Hg): farmakoterapia może być rozważona gdy ryzyko SN jest bardzo wysokie z powodu choroby układu SN, zwłaszcza choroby wieńcowej Progi leczenia Leczenie NT 1 stopnia niskiego ryzyka: Rozpoczęcie leczenia NT należy rozważyć u chorych z NT 1 stopnia i niskim ryzykiem gdy RR jest w tym zakresie w czasie powtarzanych wizyt lub jest podwyższone wg kryteriów ABPM i pozostaje w tym zakresie mimo zastosowania modyfikacji stylu życia Progi leczenia Starsi chorzy Leczenie hipotensyjne można rozważyć u osób starszych (przynajmniej, gdy mają < niż 80 lat), gdy SBP jest w zakresie mm Hg, a leczenie jest dobrze tolerowane. Progi leczenia Leczenie NT 1 stopnia niskiego ryzyka: U chorych z 1 stopniem NT i niskim umiarkowanym ryzykiem bez obecności powikłań narządowych, leczenie hipotensyjne jest zalecane o ile chory ma NT nadal pomimo modyfikacji stylu życia Progi leczenia Starsi chorzy Zalecane jest leczenie NT i modyfikacje stylu życia u odpowiednich chorych (> 65 rż ale nie > 80 rż), gdy SBP jest w zakresie 1 stopnia NT ( mm Hg) a leczenie jest dobrze tolerowane. European Heart Journal. 2018; 39:
50 Docelowe RR - zmiany w zaleceniach ESH 2013 vs Zalecane SBP < 140 mm Hg Leczenie NT u osób lat Zalecane jest SBP mm Hg Leczenie NT u chorych > 85 rż SBP mm Hg gdy wyjściowe 160 mm Hg jeśli pozostają w dobrym stanie fizycznym i psychicznym Cele dla DBP DBP < 90 mm Hg u wszystkich a < 85 mm HG u chorych na cukrzycę Zalecane SBP < 140 mm Hg u wszystkich a jeśli dobrze tolerowane, RR < 130/80 mm Hg lub niżej u większości chorych U większości chorych < 65 rż zalecana jest redukcja SBP do mm Hg Leczenie NT u osób lat U osób 65 rż zaleca się SPB = mm Hg Leczenie NT u chorych > 85 rż SBP mm Hg jeśli dobrze tolerowane Cele dla DBP DBP < 80 mm Hg u wszystkich niezależnie od ryzyka i współistniejących chorób European Heart Journal. 2018; 39:
51 Zalecane docelowe wartości ciśnienia tętniczego w czasie leczenia hipotensyjnego Grupa wiekowa Zakresy docelowych wartości SBP (mm Hg) w pomiarze gabinetowym Nadciśnienie + cukrzyca + choroba nerek lat Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < lat Cel jeśli tolerowane 80 lat Cel jeśli tolerowane Docelowe DBP (mm Hg) Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel <140 do 130 jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane + ChNS + udar/tia Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Zakres DBP (mm Hg) European Heart Journal. 2018; 39:
52 SPRINT 9361 osób wysokie ryzyko SN - średni wiek 68 lat - 28% 75 lat, średni 80 lat 136/76 mm Hg* Docelowe skurczowe RR < 140 mm Hg 121/69 mm Hg* Docelowe skurczowe RR < 120 mm Hg *po roku leczenia NEJM. 2015; 373(22):
53 Badanie SPRINT - korzyści z bardziej (< 120 mm Hg) vs mniej (< 140 mm Hg) intensywnej kontroli skurczowego RR Zawał serca, OZW, udar mózgu, ostra NS, zgon z przyczyn s-n Zgon z jakiejkolwiek przyczyny - 25% - 27% NEJM. 2015; 373(22):
54 Wpływ redukcji BP w 3 kategoriach na względne i bezwzględne ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. Metaanaliza 34 badań ( chorych). Ocena względnego ryzyka i 95% przedział ufności standaryzowany dla obniżenia SBP/DBP -10/5 mm Hg w trzech kategoriach ciśnienia Thomopoulos et al. Journal of Hypertension 2016, 34:
55 Wpływ standaryzowanej redukcji SBP o 10 mm Hg na redukcję ryzyka w poszczególnych przedziałach BP Metaanaliza 123 badań ( chorych). Journal of Hypertension 2016, 34:
56 Zalecane docelowe wartości ciśnienia tętniczego w czasie leczenia hipotensyjnego Grupa wiekowa Zakresy docelowych wartości SBP (mm Hg) w pomiarze gabinetowym Nadciśnienie + cukrzyca + choroba nerek lat Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < lat Cel jeśli tolerowane 80 lat Cel jeśli tolerowane Docelowe DBP (mm Hg) Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel <140 do 130 jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane + ChNS + udar/tia Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Zakres DBP (mm Hg) European Heart Journal. 2018; 39:
57 Wpływ intensywnej i standardowej terapii NT na powikłania SN u chorych na DM 2 (badanie ACCORD-BP) SBP = 133,5 mm Hg SBP = 119,3 mm Hg The ACCORD Study Group. NEJM. 2010; 362:
58 ACCORD BP: redukcja SBP <120 mm Hg zmniejsza jedynie ryzyko udaru (chorzy z DM 2) 4,733 diabetic patients randomized to intensive BP control (target SBP <120 mm Hg) or standard BP control (target SBP <140 mm Hg) for 4.7 years Intensive Therapy (n = 2363) Standard Therapy (n = 2371) Outcome Number of Events %/Year Number of Events %/Year Hazard Ratio (95% CI) Primary outcome* ( ) 0.20 Prespecified secondary outcomes Nonfatal MI ( ) 0.25 Any stroke ( ) 0.01 Nonfatal stroke ( ) 0.03 Death from any cause ( ) 0.55 Death from CV cause ( ) 0.74 Primary outcome plus revascularization or nonfatal heart disease P Value ( ) 0.40 Major coronary disease event ( ) 0.50 Fatal or nonfatal heart failure ( ) 0.67 *Primary outcome: composite of nonfatal MI, nonfatal stroke, or death from CV causes Major coronary disease events included fatal coronary events, nonfatal MI, and unstable angina The ACCORD Study Group. NEJM. 2010; 362:
59 Blood pressure (mm Hg) Zmiany SBP/DBP w badaniu ADVANCE (chorzy DM 2) Korzystna redukcja SBP/DBP < 135/75 mm Hg Średnie RRw czasie obserwacji Δ 5.6 mm Hg (95% CI: , p<0.0001) (chorzy z DM 2) Systolic mm Hg mm Hg N=11,140 chorych Obserwacja 4.3 lata BMI: 28±5 kg/m 2 w obu grupach Δ 2.2 mm Hg (95% CI: , p<0.0001) Follow-up (months) Diastolic R mm Hg 74.8 mm Hg Placebo Perindopril-indapamide Patel A et al. Lancet 2007;370:829-40
60 Wpływ leczenia na śmiertelność i zgony SN (ADVANCE) Śmiertelność całkowita Zgony sercowo-naczyniowe 10 Relative risk reduction 14% p= mm Hg 10 Relative risk reduction 18% p= mm Hg mm Hg mm Hg Obserwacja (miesiące) Obserwacja (miesiące) Placebo Perindopril-indapamide Patel A et al. Lancet 2007;370:829-40
61 Zalecane docelowe wartości ciśnienia tętniczego w czasie leczenia hipotensyjnego Grupa wiekowa Zakresy docelowych wartości SBP (mm Hg) w pomiarze gabinetowym Nadciśnienie + cukrzyca + choroba nerek lat Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < lat Cel jeśli tolerowane 80 lat Cel jeśli tolerowane Docelowe DBP (mm Hg) Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel <140 do 130 jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane + ChNS + udar/tia Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Zakres DBP (mm Hg) European Heart Journal. 2018; 39:
62 Wpływ docelowych wartości RR na ryzyko zgonu i schyłkowej niewydolności nerek ( chorych z i bez DM) J Am Coll Cardiol ; 64(6):
63 Zalecane docelowe wartości ciśnienia tętniczego w czasie leczenia hipotensyjnego Grupa wiekowa Zakresy docelowych wartości SBP (mm Hg) w pomiarze gabinetowym Nadciśnienie + cukrzyca + choroba nerek lat Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < lat Cel jeśli tolerowane 80 lat Cel jeśli tolerowane Docelowe DBP (mm Hg) Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel <140 do 130 jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane + ChNS + udar/tia Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Cel do 130 lub niżej jeśli dobra tolerancja Nie < 120 Cel jeśli tolerowane Cel jeśli tolerowane Zakres DBP (mm Hg) European Heart Journal. 2018; 39:
64 Częstość nadciśnienia tętniczego zależnie od wieku i płci (według danych PTNT) Nadciśnienie Tętnicze 2002, tom 6, nr 3
65 Metaanaliza INDANA Lepsze leczenie Lepsze placebo 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 udary -34% śmiertelność całkowita śmiertelność s-n epizody s-n +14% +11% Leczenie hipotensyjne zmniejsza liczbę epizodów s-n, ale nie zmniejsza śmiertelności -23% niewydolność serca -42% 7 badań (EWPHE, SHEP-P, SHEP), 1670 pacjentów Gueyffier F et al. Lancet 1999:353:
66 Beckett NS et al. N Engl J Med. 2008; Badanie: Badanie HYVET Międzynarodowe, wieloośrodkowe, randomizowane, podwójnie ślepa próba, kontrola placebo Kryteria włączenia: Wiek > 80 r.ż., Ciśnienie skurczowe ; mmhg + rozkurczowe; <110 mmhg Zgoda na udział w badaniu Kryteria wyłączenia: Ciśnienie skurczowe w pozycji stojącej < 140 mmhg Udar w ostatnich 6 miesiącach Demencja Wymagany nadzór pielęgniarski
67 Ciśnienie tętnicze (mmhg) Redukcja ciśnienia w trakcie leczenia indapamidem ± peryndopryl mm Hg 90 mm Hg SBP -28,3 mmhg DBP -12,4 mmhg Okres obserwacji lata) Placebo indapamid +/- peryndopryl Beckett NS et al. N Engl J Med. 2008; 358.
68 Wyniki (populacja ITT) HR 95% CI Udary Udar zakończony zgonem Śmiertelność całkowita Śmiertelność z przyczyn poza s-n Śmiertelność s-n Śmiertelność sercowa Niewydolność serca Zdarzenia s-n 0,70 (0,49; 1,01) 0,61 (0,38; 0,99) 0,79 (0,65; 0,95) 0,81 (0,62; 1,06) 0,77 (0,60; 1,01) 0,71 (0,42; 1,19) 0,36 (0,22; 0,58) 0,66 (0,53; 0,82) 0,1 0,2 0,5 0 2,0 Beckett NS et al. N Engl J Med. 2008; 358.
69 SPRINT Pierwotny punkt końcowy zależnie od podgrupy Starsi N Eng J Med. 2015; 373(22):
70 Ryzyko zgonu sercowo-naczyniowego Śmiertelność SN podwaja się z każdym wzrostem ciśnienia o 20/10 mm Hg* Prospective Studies Collaboration x 115/75 135/85 155/95 175/105 SBP/DBP (mm Hg) CV, cardiovascular; DBP, diastolic blood pressure; SBP, systolic blood pressure. *Chorzy w wieku lat, począwszy od RR 115/75 mm Hg. Lewington S et al. Lancet. 2002;360:
71 Ryzyko zgonu chorzy na NT z ChNS a wiek (badanie INVEST) Uzyskane wartości RR a częstość zdarzeń zgonu i zdarzeń s-n Denardo i wsp. Am J Med 2010
72 Ryzyko powikłań SN związane z DBP zależnie od osiągniętego SBP subanaliza badań ONTARGET i TRANSCEND Eur Heart J. 2018;39(33):
73 Redukcja względnego i całkowitego ryzyka chorób SN i zgonu u osób z wysokim prawidłowym i prawidłowym RR: porównanie osób z niskim umiarkowanym i wysokim bardzo wysokim ryzykiem SN. Wskaźniki ryzyka standaryzowane dla spadku SBP/DBP o 10/5 mmhg. Journal of Hypertension 2017, 35:
74 Rozpoczęcie leczenia nadciśnienia tętniczego - wytyczne ESC/ESH 2018 Wysokie prawidłowe BP /85-89 mmhg NT 1. stopnia /90-99 mmhg NT 2. stopnia / mmhg NT 3. stopnia 180/110 mmhg Modyfikacja stylu życia Rozważ farmakoterapię u pts bardzo wysokiego ryzyka z CVD, zwłaszcza z CAD Natychmiastowa farmakoterapia u pts bardzo wysokiego lub wysokiego ryzyka Natychmiastowa farmakoterapia u wszystkich pacjentów Farmakoterapia u pts umiarkowanego lub niskiego ryzyka, bez powikłań narządowych, gdy brak kontroli BP po 3-6 m-cach modyfikacji stylu życia Cel: kontrola BP w ciągu 3 miesięcy
75 VALUE: osiągnięte SBP w przedziałach czasu a powikłania sercowo-naczyniowe (3 miesiące) Przedziały czasowe (m) SBP (mm Hg) Całe badanie Koniec 1.7 badania N = 15,245 Hospitalizacje z powodu CHF Lepiej walsartan Lepiej amlodypina Odds ratio Lepiej walsartan Udar Lepiej amlodypina Odds ratio Śmiertelność całkowita Lepiej walsartan Lepiej amlodypina Odds ratio Julius S et al. Lancet. 2004;363:
76 Skąd wzięły się 3 miesiące na osiągnięcie celu terapeutycznego w najnowszych wytycznych ESH/ESC? Lekarze pierwszego kontaktu z Wielkiej Brytanii w latach pacjentów z nadciśnieniem tętniczym zapisanych w elektronicznej bazie danych THIN (The Health Improvement Network) Opóźnienie > 2,7 miesiąca w intensyfikacji terapii nadciśnienia tętniczego zwiększa ryzyko ostrego incydentu sercowo-naczyniowego i zgonu z przyczyn całkowitych o 18% (p < 0,001) Xu W, Goldberg SI, Shubina M, Turchin A. Optimal systolic blood pressure target, time to intensification, and time to follow-up in treatment of hypertension: population based retrospective cohort study. BMJ 2015;350:h158.
77 Wartości docelowe RR ESC/ESH 2018 Zalecenia Klasa Poziom Pierwszym celem leczenia jest obniżenie RR < 140/90 mm Hg a zakładając, że jest dobrze tolerowane dążenie do RR 130/80 mm Hg lub niżej u wszystkich chorych U większości chorych < 65 rż otrzymujących leki SBP powinno być obniżone do mm Hg U chorych 65 lat otrzymujących leki zaleca się: Dążenie do SBP mm Hg Monitorowanie działań niepożądanych I I I I A A A C Osiągać ten cel u chorych niezależnie od ryzyka SN i u tych z i bez choroby SN Należy osiągać DBP < 80 mm Hg u wszystkich chorych na NT niezależnie od poziomu ryzyka i współistniejących chorób I IIa A B European Heart Journal. 2018; 39:
78 Podsumowanie Ważny pomiar gabinetowy ale duże znaczenie pomiarów domowych i całodobowego pomiaru RR Niejasne znaczenie automatycznego pomiaru gabinetowego Progowe RR dla leczenia 140/90 mm Hg > 80 rż 160/90 mm Hg Cel: wszyscy < 140/90 i dążenie do 130/90 mm Hg < 65 rż leczonych skurczowe RR mm Hg 65 rż leczonych skurczowe RR mm Hg Rozkurczowe < 80 mm Hg
Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoLeczenie nadciśnienia tętniczego i towarzyszących czynników ryzyka
Leczenie nadciśnienia tętniczego i towarzyszących czynników ryzyka Jacek Lewandowski Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii WUM, Zasadnicze pytania 1. Czy mój pacjent ma nadciśnienie
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowoDenerwacja nerek stan wiedzy 2013. Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013 Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Katowice, 21 listopada 2013 2009 Lancet. 2009;373:1275-1281 Pierwsza ocena
Bardziej szczegółowoAnaliza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoPułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze. Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę
Nadciśnienie tętnicze Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę EPIDEMIOLOGIA: Odsetek nadciśnienia tętniczego w populacji Polski w wieku średnim (36-64 lat) wynosi 44-46% wśród mężczyzn i 36-42%
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka sercowo naczyniowego - wiek sercowo naczyniowy
Czynniki ryzyka sercowo naczyniowego - wiek sercowo naczyniowy Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Hypertension
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoBadanie SYMPLICITY HTN-3
PRACA ORYGINALNA BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Badanie SYMPLICITY HTN-3 Artur Radziemski, Katarzyna Kostka-Jeziorny Opracowano na podstawie: Bhatt D.L., Kandzari D.E., O Neill W.W. i
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoOstre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoTomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2. Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego. Summary
Tomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2 ARTYKUŁ POGLĄDOWY 1 Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie 2 Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Bardziej szczegółowoTerapia nadciśnienia w okresie wczesnej starości
Terapia nadciśnienia w okresie wczesnej starości Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Badanie SHEP po 22 latach leczenie
Bardziej szczegółowoZdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne
Zdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej Szpital
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze - wytyczne PTNT 2015 Co jest szczególnie ważne?
Nadciśnienie tętnicze - wytyczne PTNT 2015 Co jest szczególnie ważne? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny 1 Czynniki
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoStany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego
Stany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego Nadciśnienie tętnicze Źródło: Wytyczne ESH/ESC dot postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2013 Stratyfikacja łącznego ryzyka sercowo-naczyniowego
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę?
Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę? Tomasz Miazgowski Klinika Hipertensjologii PUM w Szczecinie 1. Cechy charakterystyczne i odrębności patogenetyczne
Bardziej szczegółowoNowe europejskie wytyczne dotyczące postępowania u chorego z nadciśnieniem tętniczym czy istotnie zmieniają postępowanie lekarza praktyka?
praca POGLĄDOWA Folia Cardiologica 2014 tom 9, nr 1, strony 33 53 Copyright 2014 Via Medica ISSN 1896 2475 Nowe europejskie wytyczne dotyczące postępowania u chorego z nadciśnieniem tętniczym czy istotnie
Bardziej szczegółowoLek. Zbigniew Gugnowski Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Medycyny Rodzinnej NZOZ Poradnia Lekarzy Medycyny Rodzinnej Giżycko
Nadciśnienie Tętnicze Lek. Zbigniew Gugnowski Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Medycyny Rodzinnej NZOZ Poradnia Lekarzy Medycyny Rodzinnej Giżycko Definicja Nadciśnienie tętnicze, choroba nadciśnieniowa,
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 110/2013 z dnia 22 kwietnia 2013r. o projekcie programu Ocena wyrównania ciśnienia tętniczego w populacji mieszkańców
Bardziej szczegółowoLeczenie nadciśnienia tętniczego - krok po kroku
Leczenie nadciśnienia tętniczego - krok po kroku Prof. dr hab. med. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoAktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
Aktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1 Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego ( 140/90 mmhg) Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego UWAGA NATPOL
Bardziej szczegółowoPrewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski
Prewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nad. Tęt. IK CMUJ Kraków piotrjankowski@interia.pl Gdańsk, 24
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoLeczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
Bardziej szczegółowoCzy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i
Bardziej szczegółowoJolanta B. Prokop Katedra i Klinika Kardiologii UNIWERSYTET MEDYCZNY w BIAŁYSTOKU Prezentacja przypadku Poznań 2014
Jolanta B. Prokop Katedra i Klinika Kardiologii UNIWERSYTET MEDYCZNY w BIAŁYSTOKU Prezentacja przypadku Poznań 2014 Chorzy z NT - występowanie cukrzycy jest 2,5x częstsze w porównaniu do osób bez NT NATPOL
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze od rozpoznania do leczenia Nadciśnienie Tętnicze 2000, tom 4, nr 2, strony
Tomasz Grodzicki, Agata Adamkiewicz-Piejko PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Katedra Gerontologii i Medycyny Rodzinnej Colegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Nadciśnienie tętnicze od rozpoznania
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze
Seminarium IV rok 2011/2012 Nadciśnienie tętnicze Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Zgony w zależnoś żności od
Bardziej szczegółowoPomiar ciśnienia tętniczego: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość
Pomiar ciśnienia tętniczego: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa,
Bardziej szczegółowoCo możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.
Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych
Bardziej szczegółowoNowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze Bartosz Symonides, Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Seminarium IV rok 2018/2019 Nadciśnienie
Bardziej szczegółowoMarcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE TĘTNICZE - INNOWACJE W TERAPII : BackBeat Medical. Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE - INNOWACJE W TERAPII : BackBeat Medical Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Nadcisnienie i Stymulatory Nadciśnienie jest jednym z największych globalnych
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoProgresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego
Progresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Poland VII Zjazd PTNFD,Łódź,24-26.05.,
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoPrewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Innowacje w kardiologii, Warszawa, 17 maja 2012 Potencjalny konflikt interesów NIE ZGŁASZAM
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoEfekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową
BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Efekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową Katarzyna Kolasińska-Malkowska 1, Marcin Cwynar
Bardziej szczegółowoDefinicja, podział i częstość występowania opornego nadciśnienia tętniczego
Rozdział 2. Definicja, podział i częstość występowania opornego nadciśnienia tętniczego ANDRZEJ JANUSZEWICZ, ALEKSANDER PREJBISZ 2.1. DEFINICJA OPORNEGO NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO W ubiegłych dekadach zwłaszcza
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ
Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była
Bardziej szczegółowoAspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu. Maciej Niewada
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu Maciej Niewada PLAN Udar epidemia? Jak migotanie przedsionków wpływa na udar? Nowe leki przeciwkrzepliwe:
Bardziej szczegółowoZnaczenie depresji u chorych kardiologicznych
Znaczenie depresji u chorych kardiologicznych Tomasz Podolecki, Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego;
Bardziej szczegółowoZmiana celu leczenia cukrzycy
Zmiana celu leczenia cukrzycy Edward Franek Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA Zakład Kliniczno-Badawczy Epigenetyki Człowieka IMDiK PAN, Warszawa IDF Diabetes Atlas 2015
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia rodzinna - co warto wiedzieć
I Katedra i Klinika Kardiologii Gdański Uniwersytet Medyczny Hipercholesterolemia rodzinna - co warto wiedzieć Dlaczego to takie ważne? Marcin Gruchała Czynniki ryzyka zawału serca 15 152 osób z pierwszym
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoZasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2015 rok
Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2015 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Zespół redagujący: Andrzej Tykarski, Krzysztof Narkiewicz,
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoMałgorzata Rajter-Bąk dr Jacek Gajek
SZKOLENIA PSYCHOLOGICZNO- ZDROWOTNE JAKO INWESTYCJA W KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI PROZDROWOTNEJ KADRY MENEDŻERSKIEJ, CZYLI WPŁYW ZDROWIA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ NA WYNIK FINANSOWY ZARZĄDZANYCH PRZEDSIĘBIORSTW
Bardziej szczegółowoZmienność dobowa ciśnienia tętniczego dlaczego nie zwracamy na nią uwagi?
Zmienność dobowa ciśnienia tętniczego dlaczego nie zwracamy na nią uwagi? Piotr Jędrusik Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Międzyzdroje,
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoCałodobowe ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego (ABPM) u 17-letniej dziewczynki z bólami głowy
ZINTERPRETUJ TO BADANIE RADA NAUKOWA DZIAŁU Dr n. med. Anna Turska-Kmieć (przewodnicząca) Dr hab. n. med. Teresa Jackowska Dr hab. n. med. Henryk Mazurek Dr hab. n. med. Magda Rutkowska Dr hab. n. med.
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób układu krążenia - nowości zawarte w wytycznych ESC 2012
Nowe wytyczne ESC/PTK w kardiologii Profilaktyka chorób układu krążenia - nowości zawarte w wytycznych ESC 2012 Przemysław Trzeciak Częstochowa 11.12.2012 Umieralność z powodu chorób ukł. krążenia w latach
Bardziej szczegółowoZalecenia ESH/ESC 2013 dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym
WYTYCZNE Zalecenia ESH/ESC 2013 dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym Próba komentarza na temat zmian i różnic w porównaniu z zaleceniami PTNT 2011 2013 ESH/ESC Guidelines for the Management
Bardziej szczegółowoCiśnienie tętnicze w pomiarach gabinetowych a całodobowe monitorowanie ciśnienia tętniczego u pacjentów leczonych hipotensyjnie
Alicja Stępień-Wałek 1, Maciej Kluk 1, Iwona Gorczyca-Michta 1, Katarzyna Dziubek 1, Paweł Salwa 1, Ewa Maroszyńska-Dmoch 2, Beata Wożakowska-Kapłon 1, 3 PRACA ORYGINALNA 1 I Kliniczny Oddział Kardiologii,
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
G E R I A T R I A ; : - Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted:.. Zaakceptowano/Accepted:.. Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych
Bardziej szczegółowoNiedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Bardziej szczegółowoFrakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoPrzewlekła choroba nerek
KONFERENCJA PRASOWA WARSZAWA 04.03.2010 PCHN - EPIDEMIOLOGIA Prof. Bolesław Rutkowski Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański Uniwersytet Medyczny 1 Przewlekła choroba
Bardziej szczegółowoBadanie SPRINT początek maratonu zmian w leczeniu nadciśnienia tętniczego?
PRACA POGLĄDOWA 28 DOWODY MEDYCZNE W KARDIOLOGII Pracę otrzymano: 12.07.2016 Zaakceptowano do druku: 28.11.2016 Copyright by Medical Education Badanie SPRINT początek maratonu zmian w leczeniu nadciśnienia
Bardziej szczegółowoZagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak
Zagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiologii Przyczyny zgonów w Polsce Choroby serca i udary, cukrzyca Nowotwory
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Bardziej szczegółowoSkuteczność leczenia hipercholesterolemii u osób wysokiego ryzyka sercowonaczyniowego. Czy leczymy coraz lepiej? Piotr Jankowski
Skuteczność leczenia hipercholesterolemii u osób wysokiego ryzyka sercowonaczyniowego w XX i XXI wieku. Czy leczymy coraz lepiej? Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego IK CMUJ
Bardziej szczegółowoChoroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze
Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba niedokrwienna serca zapotrzebowanie na O2 > moŝliwości podaŝy O2 niedotlenienie upośledzenie czynności mięśnia sercowego przemijające trwałe
Bardziej szczegółowoAkademia Medyczna w Gdańsku. Anna Szyndler. Wpływ edukacji pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. na kontrolę ciśnienia tętniczego.
Akademia Medyczna w Gdańsku Anna Szyndler Wpływ edukacji pacjentów z nadciśnieniem tętniczym na kontrolę ciśnienia tętniczego. Rozprawa doktorska Promotor: prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz Regionalne
Bardziej szczegółowo2 Porady w zakresie obrazu chorobowego
Rozdział 2 2 Porady w zakresie obrazu chorobowego W niniejszym rozdziale przedstawiona jest choroba nadciśnieniowa, choroba wieńcowa serca i niewydolność mięśnia sercowego. Dodatkowe ryzyko wystąpienia
Bardziej szczegółowo