Załącznik do uchwały Nr XXXV/240/2013 Rady Powiatu Nowosolskiego z 22 marca 2013 r.

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały Nr XXXV/240/2013 Rady Powiatu Nowosolskiego z 22 marca 2013 r. POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W NOWEJ SOLI POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ na lata Nowa Sól, luty 2013 r.

2 Spis treści Spis tabel... 3 Wstęp.4 Rozdział 1. Charakterystyka pieczy zastępczej w powiecie nowosolskim... 6 Rozdział 2. Cele programu Wzrost liczby niezawodowych i zawodowych rodzin zastępczych Zorganizowanie systemu szkolenia i kwalifikowania kandydatów na rodziny zastępcze Zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom zastępczym i umieszczonym w nich dzieciom w zakresie prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo wychowawczej Prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej Prowadzenie Indywidualnego Programu Usamodzielnienia z osobami opuszczającymi pieczę zastępczą Dostosowanie standardów w instytucjonalnej pieczy zastępczej Zatrudnienie specjalistów u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej i doskonalenie aktualnie zatrudnionych pracowników Rozdział 3. Limity rodzin zastępczych zawodowych na lata Podsumowanie.22 2

3 Spis tabel Tabela nr 1 Liczba rodzin zastępczych i liczba umieszczonych w nich dzieci w latach Tabela nr 2 Liczba dzieci pochodzących z powiatu nowosolskiego a umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach Tabela nr 3 Liczba dzieci oczekujących na umieszczenie w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach Tabela nr 4 Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej ogółem w latach Tabela nr 5 Koszty utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych oraz w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach r Tabela nr 6 Limity rodzin zastępczych zawodowych na lata

4 Rodzina jest prawdziwym sanktuarium życia ( ) miejscem, w którym życie może w sposób właściwy być przyjęte i chronione ( ). Niezależnie od związków ciała i krwi, prawdziwa miłość ojcowska i macierzyńska gotowa jest przyjąć także dzieci pochodzące z innych rodzin, obdarzając je tym wszystkim, co jest potrzebne do życia i pełnego rozwoju. Jan Paweł II Evangelium Vitae Wstęp Każde dziecko potrzebuje szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych oraz środowiska rodzinnego. Dzieci potrzebują stabilnego środowiska wychowawczego, w celu rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań. Dzieci mają prawo do wychowywania się w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia. Dzieci wymagają pomocy w przygotowaniu ich do samodzielnego życia, ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem, poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej, a także prawo do zabawy i wypoczynku. Dzieci, tak jak dorośli, mają prawo być sobą, posiadają też prawo do popełniania błędów, czy posiadania własnego zdania. Uwzględniając powyższe prawa, należy dążyć do zapewnienia dziecku odpowiednich warunków życia w jego środowisku rodzinnym poprzez działania profilaktyczne, które muszą współgrać z działaniami na rzecz doskonalenia i rozwoju różnych form pieczy zastępczej nad dzieckiem. Zaznaczenia wymaga fakt, że powinny mieć one charakter okresowy i wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, zmierzać do integracji dziecka z jego rodziną. Na szczególną uwagę zasługują rodzinne formy pieczy zastępczej. Mają one ogromną przewagę nad formami instytucjonalnymi, z uwagi na skutki społeczne oraz ekonomiczne. Wsparcie rodziny, jako podstawowej komórki społeczeństwa w utrzymaniu lub odbudowywaniu prawidłowych relacji oraz we właściwym wypełnianiu ról społecznych przez poszczególnych jej członków powinno być w miarę możliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny oraz ochronny. W przypadku konieczności umieszczenia dziecka poza rodziną naturalną, tj. w pieczy zastępczej, optymalnym środowiskiem dla niego będzie rodzina zastępcza. 4

5 Z uwagi na rosnącą liczbę dzieci opuszczonych i zaniedbanych, rodzina zastępcza jako jedna z form wychowania, najbardziej zbliżona charakterem do rodziny naturalnej, stanowi bardzo ważny element w systemie opiekuńczo wychowawczym. Tym samym, słuszne jest kontynuowanie prac nad jej udoskonaleniem i stwarzaniem takich warunków, które pozwoliłyby rodzicom zastępczym na pełną realizację zadań opiekuńczych i wychowawczych. Z dniem r. weszła w życie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (j.t. Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.). System pieczy zastępczej, o którym mowa w ustawie, to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom, w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. W celu zapewnienia każdemu dziecku całkowicie lub częściowo pozbawionemu opieki rodziców, stabilnego, trwałego i rodzinnego środowiska wychowawczego, tworzy się programy wspierania rodziny przez gminy oraz programy rozwoju pieczy zastępczej przez powiaty. Zgodnie z art. 180 pkt 1 cytowanej ustawy do zadań własnych powiatu należy opracowanie i realizacja 3 - letnich, powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych. Zarządzeniem Starosty Nowosolskiego Nr 62/2011 z dnia 19 grudnia 2011 r. na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej na terenie powiatu nowosolskiego zostało wyznaczone Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli. Nowe wyzwania stojące przed organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej, zawierające się w niniejszym opracowaniu, będą możliwe do realizacji przy współpracy wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami. W efekcie ma to doprowadzić do udzielania skutecznej pomocy rodzinom przeżywającym trudności w opiece i wychowaniu dzieci. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata pozostaje w spójności z: 1) Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Nowosolskim na lata , 2) Strategią Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata , 3) standardami w zakresie pomocy rodzinie i dziecku obowiązującymi w Unii Europejskiej. 5

6 Rozdział 1. Charakterystyka pieczy zastępczej w powiecie nowosolskim W skład powiatu nowosolskiego wchodzą następujące gminy: 1) gmina miejska Nowa Sól 2) gmina miejsko - wiejska Nowe Miasteczko 3) gmina miejsko - wiejska Kożuchów 4) gmina miejsko - wiejska Bytom Odrzański 5) gmina wiejska Nowa Sól 6) gmina wiejska Kolsko 7) gmina wiejska Otyń 8) gmina wiejska Siedlisko 6

7 Na terenie powiatu nowosolskiego piecza zastępcza realizowana jest w formach rodzinnych i instytucjonalnych poprzez : 1) rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem, 2) rodziny zastępcze niezawodowe, 3) zawodowe rodziny zastępcze: a) wielodzietne, b) specjalistyczne, c) pełniące funkcję pogotowia rodzinnego. Ogółem stan rodzin zastępczych na dzień r. wynosił 127, a liczba dzieci w nich umieszczonych 175; 4) Dom Dziecka w Kożuchowie mieszczący się przy ul. Traugutta 17, z liczbą miejsc 45, i tak: a) 4 miejsca dla dzieci w placówce interwencyjnej, b) 3 grupy po 10 dzieci (30 miejsc) w placówce socjalizacyjnej, c) grupa usamodzielnień dla 6 wychowanków placówki opiekuńczo wychowawczej, d) mieszkania usamodzielnień dla 5 wychowanków placówki. Dom Dziecka w Kożuchowie jako placówka wielofunkcyjna spełniał obowiązujące standardy do r. Wraz z wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wyznaczono nowe standardy, które nałożyły na Powiat konieczność wprowadzenia zmian w dotychczasowej placówce. W roku 2012 trwały prace dostosowujące placówkę do nowych standardów. Od stycznia 2013 r. przekształcono istniejącą placówkę w 4 odrębne jednostki i utworzono Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo Wychowawczych do spraw administracyjno-ekonomicznych i organizacyjnych. W rodzinach zastępczych oraz w placówce opiekuńczo wychowawczej przebywają dzieci, których rodzice nie potrafią lub nie mogą prawidłowo wypełniać swoich obowiązków rodzicielskich. Rodzicom tym została odebrana, ograniczona, bądź zawieszona władza rodzicielska. 7

8 Tabela nr 1 Liczba rodzin zastępczych i liczba umieszczonych w nich dzieci w latach wyszczególnienie liczba rodzin liczba liczba rodzin liczba liczba rodzin w tym ogólna liczba rodzin zastępczych i umieszczonych w nich dzieci liczba zastępczych dzieci zastępczych dzieci zastępczych dzieci spokrewnionych niespokrewnionych (od r. - niezawodowych) zawodowych, w tym wielodzietnych specjalistycznych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli W latach w powiecie nowosolskim zaobserwowano wzrost liczby rodzin zastępczych. Osoby spokrewnione z dziećmi częściej pełniły funkcję rodziny zastępczej, niż osoby niespokrewnione. Nastąpił wzrost liczby rodzin zastępczych zawodowych. W roku 2010 liczba tych rodzin wynosiła 6, a w roku W 2010 roku Powiat utworzył 1 wielodzietną rodzinę zastępczą, w której umieszczono 3 dzieci (rodzeństwo). W 2011 roku Powiat utworzył 1 specjalistyczną rodzinę zastępczą, w której przebywa dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością. Aktualnie liczba rodzin zawodowych utrzymuje się na poziomie 7. Tabela nr 2 Liczba dzieci pochodzących z powiatu nowosolskiego umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach Liczba dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych Rok w powiecie nowosolskim poza powiatem nowosolskim razem Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli 8

9 Statutowa liczba miejsc w Domu Dziecka w Kożuchowie wynosiła 45. Potrzeby zabezpieczania miejsc w placówce opiekuńczo wychowawczej były większe niż statutowa liczba miejsc. Ze względu na stale napływające do PCPR w Nowej Soli postanowienia Sądu Rejonowego - Sąd Rodzinny w Nowej Soli zobowiązujące do umieszczania dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych i brak możliwości zabezpieczenia dobra wszystkich małoletnich poprzez umieszczenie w placówce opiekuńczo - wychowawczej na terenie powiatu nowosolskiego, PCPR w Nowej Soli kierowało małoletnich do placówek opiekuńczo wychowawczych na tereny innych powiatów oraz województw. W 2011 roku umieszczono dzieci, m. in., na terenie województw: łódzkiego, lubelskiego, śląskiego. Tabela Nr 3 Liczba dzieci oczekujących na umieszczenie w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach Liczba dzieci oczekujących na umieszczenie w placówkach opiekuńczo wychowawczych wg stanu na r. wg stanu na r. wg stanu na r Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli Odległość pomiędzy małoletnimi umieszczonymi poza powiatem nowosolskim, a ich rodzicami zamieszkującymi na terenie powiatu nowosolskiego, utrudnia utrzymywanie stałych kontaktów pomiędzy nimi, pracę placówki opiekuńczo wychowawczej z rodzicami, a tym samym w efekcie może prowadzić do zanikania więzi emocjonalnych w rodzinie i powrotu dzieci do rodziny naturalnej. Tabela nr 4 Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej ogółem w latach rok liczba dzieci w rodzinach zastępczych 214 (w 136 rodzinach zastępczych) 225 (w 141 rodzinach zastępczych) 219 (w 144 rodzinach zastępczych) liczba dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych razem Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli 9

10 Liczba dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej w 2010 r. wynosiła 214, a w kolejnym roku 225. Do r. rodzinną pieczą zastępczą objęto 219 dzieci. Z instytucjonalnej pieczy zastępczej w 2010 r. skorzystało 89 dzieci, a rok później 106 dzieci. Do r. instytucjonalną pieczą zastępczą objęto 110 dzieci. Łącznie pieczą zastępczą w 2010 r. objęto 303 dzieci, w roku , a w 2012 r. 329 dzieci. Tabela nr 5 Koszty utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach Koszty utrzymania dzieci w pieczy zastępczej w 2010 r. (bez usamodzielnień) instytucjonalna piecza zastępcza w Domu Dziecka w Kożuchowie (wykonanie budżetu placówki za 2010 r.) zł (52 dzieci) w placówkach opiekuńczo wychowawczych poza powiatem nowosolskim zł (43 dzieci) Razem zł (95 dzieci) rodzinna piecza zastępcza w rodzinach zastępczych w powiecie nowosolskim (182 dzieci) w rodzinach zastępczych poza powiatem nowosolskim (28 dzieci) Razem zł (210 dzieci) Koszty utrzymania dzieci w pieczy zastępczej w 2011 r. (bez usamodzielnień) instytucjonalna piecza zastępcza w Domu Dziecka w Kożuchowie (wykonanie budżetu placówki za 2011 r.) zł (52 dzieci) w placówkach opiekuńczo wychowawczych poza powiatem nowosolskim zł (54 dzieci) Razem zł (106 dzieci) Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli rodzinna piecza zastępcza w rodzinach zastępczych w powiecie nowosolskim (195 dzieci) w rodzinach zastępczych poza powiatem nowosolskim (30 dzieci) Razem zł (225 dzieci) Koszty utrzymania dzieci w pieczy zastępczej w 2012 r. (bez usamodzielnień) instytucjonalna piecza zastępcza w Domu Dziecka w Kożuchowie (wykonanie budżetu placówki za 2012 r.) zł (54 dzieci) w placówkach opiekuńczo wychowawczych poza powiatem nowosolskim zł (56 dzieci) Razem zł (110 dzieci) rodzinna piecza zastępcza w rodzinach zastępczych w powiecie nowosolskim (219 dzieci) w rodzinach zastępczych poza powiatem nowosolskim (30 dzieci) Razem zł (249 dzieci) Koszty opieki i wychowania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej są znacznie niższe niż koszty utrzymania dziecka w pieczy instytucjonalnej. Do placówek opiekuńczo wychowawczych trafiają dzieci powyżej 7 roku życia. Ponadto, z analiz prowadzonych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli wynika, że pomimo organizowania licznych kampanii na rzecz pozyskiwania kandydatów do pełnienia ról rodziców zastępczych, do Centrum zgłasza się znikoma liczba chętnych. Kandydaci na rodziny zastępcze w obawie, że nie podołają problemom starszych dzieci i kontaktom z ich rodzinami, nie podejmują decyzji o przyjęciu małoletnich do swych rodzin. 10

11 Zatem, celem prawidłowego zabezpieczenia opieki dla dzieci w każdym wieku, niezbędne jest prowadzenie również instytucjonalnej pieczy zastępczej, do której będą trafiały dzieci, w przypadku braku możliwości pozyskania rodziny zastępczej. 11

12 Rozdział 2. Cele programu Cel główny: Utworzenie warunków dla skutecznego rozwoju systemu pieczy zastępczej Cele szczegółowe: 1. Wzrost liczby niezawodowych i zawodowych rodzin zastępczych Zorganizowanie systemu szkolenia i kwalifikowania kandydatów na rodziny zastępcze Zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom zastępczym i umieszczonym w nich dzieciom w zakresie prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo - wychowawczej Prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 2. Prowadzenie Indywidualnego Programu Usamodzielnienia z osobami opuszczającymi pieczę zastępczą. 3. Dostosowanie standardów w instytucjonalnej pieczy zastępczej. 4. Zatrudnienie specjalistów u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej i doskonalenie aktualnie zatrudnionych pracowników. 12

13 2.1. Wzrost liczby niezawodowych i zawodowych rodzin zastępczych Zorganizowanie systemu szkolenia i kwalifikowania kandydatów na rodziny zastępcze. Uzasadnienie: Rodzinne formy opieki są najlepszym rozwiązaniem w przypadku, gdy dziecko pozbawione jest możliwości rozwoju w rodzinie naturalnej. Wychowanie w warunkach rodzinnych umożliwia wszechstronne przygotowanie dziecka do samodzielnego i odpowiedzialnego życia. Zadania: 1) prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych zawodowych i rodzin zastępczych niezawodowych, 2) rozpowszechnianie idei rodzicielstwa zastępczego poprzez indywidualne spotkania i rozmowy z osobami zainteresowanymi tworzeniem pieczy zastępczej, 3) prowadzenie szerokiej akcji informacyjnej o formach rodzicielstwa zastępczego poprzez opracowanie i rozpowszechnianie ulotek informacyjnych, plakatów, zamieszczenie artykułów w lokalnej prasie i na stronach internetowych, 4) obchody Dnia Rodzicielstwa Zastępczego połączone z promocją i rozwojem pieczy zastępczej, w tym organizacja festynów, pikników z udziałem rodzin zastępczych i ich aktywnym udziałem w organizowanych przedsięwzięciach, 5) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, 6) organizacja szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej, 7) kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej oraz rodziny zastępczej niezawodowej, 8) zawarcie umów z zakwalifikowanymi kandydatami na rodziny zastępcze. 13

14 Oczekiwane efekty: 1) pozyskanie kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych zawodowych i rodzin zastępczych niezawodowych, 2) przeszkolenie kandydatów i kwalifikacja na rodziny zastępcze, 3) ustanowienie nowych rodzin zastępczych niezawodowych i zawodowych, 4) wypłata wynagrodzeń za pełnienie powierzonej funkcji oraz bieżących świadczeń przysługujących rodzinie i dziecku Zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom zastępczym i umieszczonym w nich dzieciom w zakresie prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo - wychowawczej. Uzasadnienie: Rodziny zastępcze oraz umieszczone w nich dzieci na bieżąco wymagają profesjonalnego wsparcia w zakresie prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo wychowawczej. Tym samym niezbędne jest stałe wzmacnianie roli i funkcji rodziny zastępczej, rozwijanie umiejętności opiekuńczo wychowawczych jej członków, dążenie do reintegracji rodziny zastępczej po umieszczeniu w niej dziecka. Rodziny zastępcze muszą mieć zapewniony dostęp do poradnictwa mającego na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego. Zadania: 1) zapewnienie szkoleń funkcjonującym rodzinom zastępczym i rodzicom dzieci objętych pieczą zastępczą, 2) podejmowanie działań integrujących środowisko rodziców zastępczych: pikniki, warsztaty, konferencje, grupy wsparcia, 3) zorganizowanie rodzin pomocowych, 4) wspieranie pracy rodzin zastępczych pomocą wolontariuszy. Oczekiwane efekty: 1) dostęp do specjalistów z zakresu opieki nad dzieckiem i rodziną, 14

15 2) podniesienie kwalifikacji rodziców zastępczych i rodziców dzieci objętych pieczą zastępczą, zwiększenie ich umiejętności życiowych, 3) doskonalenie umiejętności w pełnieniu funkcji rodziny zastępczej, 4) nabycie nowych kompetencji społecznych, 5) posiadanie informacji przez rodziców zastępczych i dzieci umieszczonych pod ich pieczą w zakresie instytucji funkcjonujących w środowisku lokalnym świadczących pomoc na rzecz rodziny Prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Uzasadnienie: W celu skutecznego przeciwdziałania pogłębianiu się kryzysu i narastaniu problemów w rodzinach niezbędne jest utworzenie profesjonalnego, sprawnie funkcjonującego systemu poradnictwa i terapii. Zgodnie z art. 76 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy, m. in., prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Ustawa reguluje konieczność zapewnienia pomocy prawnej tym rodzinom, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej jest zobowiązany zapewnić wsparcie psychologiczno pedagogiczne osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą oraz rodzicom dzieci objętych tą pieczą, jak też prowadzić działalność diagnostyczno konsultacyjną, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, czy niezawodowej. Ponadto, ma za zadanie przeprowadzać badania pedagogiczne i psychologiczne dotyczące kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Stworzenie możliwości pomocy rodzinie w rozwiązywaniu bieżących problemów wychowawczych, rodzinnych, pojawiających się w poszczególnych etapach życia rodzinnego, ma na celu zapobiec narastaniu i pogłębianiu się dysfunkcji rodziny i wpłynąć korzystnie na jej rozwój. Zadania: 1) prowadzenie terapii rodzinnej oraz indywidualnej dla rodzin zastępczych, 15

16 2) zapewnienie wsparcia psychologiczno pedagogicznego osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą oraz rodzicom dzieci objętych tą pieczą, 3) zatrudnienie specjalistów do pracy z rodziną, w szczególności pedagoga, psychologa, terapeutów, trenerów prowadzących szkolenia dla rodzin zastępczych i grupy wsparcia. Oczekiwane efekty: 1) poprawa funkcjonowania rodzin zastępczych, 2) profesjonalna pomoc w rozwiązywaniu problemów rodzinnych, wychowawczych, prawnych i socjalnych, 3) zapobieganie niedostosowaniu społecznemu, przestępczości i uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży. 16

17 2.2. Prowadzenie Indywidualnego Programu Usamodzielnienia z osobami opuszczającymi pieczę zastępczą. Uzasadnienie: Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, osoba pełnoletnia opuszczająca rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo terapeutyczną, zwana osobą usamodzielnianą, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu przyznaje się pomoc na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie, zagospodarowanie, a także udziela się pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych i zatrudnienia. Z wychowankami opuszczającymi rodziny zastępcze i placówki opracowywany jest Indywidualny Program Usamodzielnienia, który zawiera diagnozę stanu faktycznego i plan podejmowanych działań, zgodny z potrzebami osoby usamodzielnianej zaopiniowany przez opiekuna procesu usamodzielnienia, przy współudziale którego jest opracowywany. Przy tworzeniu Indywidualnego Programu Usamodzielnienia wychowankowie mogą korzystać z pomocy koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. W programie zawarte są, m.in. informacje na temat współdziałania osoby usamodzielnianej z członkami rodziny oraz ze środowiskiem lokalnym, podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez kontynuowanie nauki i podejmowanie różnego rodzaju kursów zawodowych, pomoc w ustaleniu prawa do ubezpieczenia zdrowotnego, pomoc w znalezieniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, m.in., poprzez czasowe zamieszkanie w mieszkaniu chronionym, ubieganiu się o przydział lokalu mieszkalnego z zasobów gminy oraz pomoc w otrzymaniu przysługujących świadczeń. Pomoc dla pełnoletnich wychowanków opuszczających pieczę zastępczą przyznawana jest w drodze decyzji administracyjnej, po wcześniejszym zdiagnozowaniu ich sytuacji. Wychowanek, po spełnieniu ustawowych wymogów, może być objęty procesem usamodzielniania nawet do ukończenia 26 roku życia. Pełnoletni wychowankowie rodzinnych form pieczy zastępczej na każdym etapie realizacji Programu mogą być obejmowani wsparciem koordynatorów pieczy zastępczej, w zależności od zgłaszanych potrzeb. 17

18 Zadania : 1) tworzenie indywidualnych programów usamodzielnień oraz nadzór nad ich realizacją, 2) objęcie wsparciem przez koordynatorów pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej, 3) prowadzenie grup wsparcia dla usamodzielnianych wychowanków, 4) prowadzenie funkcjonującego na terenie powiatu mieszkania chronionego, 5) przyznawanie świadczeń finansowych osobom usamodzielnianym, 6) wyrównywanie szans wchodzenia w dorosłe życie usamodzielnianym wychowankom poprzez objęcie ich pomocą pedagogiczną, psychologiczną, prawną, socjalną i doradztwem zawodowym, 7) udzielanie pomocy w uzyskaniu zatrudnienia i polepszenia warunków mieszkaniowych, 8) organizacja wyjazdów integracyjnych dla młodzieży i prowadzenie warsztatów z zakresu problematyki społecznej. Oczekiwane efekty : 1) przygotowanie dzieci i młodzieży do samodzielnego życia, nabycia i wykształcenia odpowiednich umiejętności radzenia sobie w dorosłym życiu, 2) zwiększenie kwalifikacji zawodowych, nabycie umiejętności prawidłowego współżycia w społeczeństwie przez osoby usamodzielniane, 3) pomoc w zabezpieczeniu lokalu mieszkalnego osobom usamodzielnianym, 4) podniesienie poczucia własnej wartości osób usamodzielnianych, 5) podjęcie pracy i zdobycie stałego źródła utrzymania przez osoby usamodzielniane Dostosowanie standardów w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Uzasadnienie: Funkcjonujący na terenie powiatu nowosolskiego Dom Dziecka w Kożuchowie jako placówka wielofunkcyjna spełniał obowiązujące standardy do r. Wraz z wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wyznaczono nowe 18

19 standardy, które nałożyły na Powiat konieczność wprowadzenia zmian w dotychczasowej placówce. Tym samym, w 2012 r. dokonano reorganizacji istniejącej placówki poprzez utworzenie 4 nowych placówek opiekuńczo wychowawczych, w szczególności w następujący sposób: a) 3 placówki opiekuńczo wychowawcze typu socjalizacyjnego, b) 1 placówka opiekuńczo wychowawcza typu socjalizacyjno interwencyjnego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami utworzono wspólne Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo Wychowawczych dla wszystkich 4 placówek zapewniające obsługę ekonomiczno administracyjną i organizacyjną prowadzonych placówek opiekuńczo - wychowawczych. Zadania: 1) przekształcenie 1 całodobowej wielofunkcyjnej placówki opiekuńczo wychowawczej w placówkę opiekuńczo wychowawczą typu socjalizacyjnego i utworzenie 3 nowych placówek opiekuńczo - wychowawczych, 2) świadczenie specjalistycznej pomocy dla wychowanków placówki i ich rodzin, 3) prowadzenie treningu rodzicielskiego oraz grup wsparcia dla dzieci i młodzieży. Oczekiwane efekty: 1) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom umieszczonym w placówkach, 2) poprawa funkcjonowania w środowisku lokalnym wychowanków placówki opiekuńczo wychowawczej, ich rodziców oraz krewnych, 3) pomoc rodzinom z różnymi dysfunkcjami w zakresie wsparcia ich ze strony psychologicznej, pedagogicznej, socjalnej i prawnej, 4) wzmocnienie więzi z rodziną naturalną, powrót wychowanków do domów rodzinnych, bądź przenoszenie ich do rodzinnej pieczy zastępczej. 19

20 2.4. Zatrudnienie specjalistów u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej i doskonalenie aktualnie zatrudnionych pracowników. Uzasadnienie: Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nakłada obowiązek zatrudnienia odpowiedniej liczby koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej u organizatora pieczy zastępczej. Ponadto, ustawa zakłada zatrudnienie takich specjalistów jak pedagog, psycholog, terapeuta. Przy zachowaniu wymaganej liczby koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, tj. 1 koordynator na 30 rodzin, a także zatrudnieniu specjalistów do pracy z rodziną i dzieckiem, nastąpi wzrost jakości i skuteczności pracy z rodziną zastępczą. Tylko dobrze wykwalifikowana kadra zapewni wysoką jakość świadczonych usług oraz skuteczną pomoc dziecku i rodzinie. Zadania: 1) zatrudnienie koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, psychologa, pedagoga, terapeuty, 2) przeszkolenie pracowników organizatora rodzinnej pieczy zastępczej na trenerów do szkoleń i kwalifikacji kandydatów na rodziny zastępcze, 3) podnoszenie oraz doskonalenie umiejętności kadr w zakresie: a) pracy z dziećmi i rodziną, b) poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego oraz terapii rodzinnej, c) współpracy podmiotów na rzecz dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej. Oczekiwane efekty: 1) podniesienie jakości świadczonych usług dla rodzin zastępczych i umieszczonych w nich dzieci, 2) podniesienie kwalifikacji pracowników organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, 3) stworzenie spójnego systemu pomocy dziecku i rodzinie. 20

21 Rozdział 3. Limity rodzin zastępczych zawodowych na lata W celu realizacji zadań z zakresu rozwoju pieczy zastępczej na terenie powiatu nowosolskiego ustala się limit rodzin zastępczych zawodowych w poszczególnych latach programowania działań, który obrazuje poniższa tabela. Tabela nr 6 Limity rodzin zastępczych zawodowych na lata Liczba rodzin zastępczych zawodowych w poszczególnych latach 2013 rok 2014 rok 2015 rok 1 rodzina (nowoutworzona) 1 rodzina (nowoutworzona) 2 rodziny (przekształcone) 1 rodzina (nowoutworzona) 1 rodzina (przekształcona) Ogółem: Ogólna liczba rodzin zastępczych: 6 Zakłada się, że w 2013 r. zostanie utworzona 1 zawodowa rodzina zastępcza. Na rok 2014 planuje się przekształcenie 2 niezawodowych rodzin zastępczych na rodziny zastępcze zawodowe oraz utworzenie 1 nowej zawodowej rodziny zastępczej. W roku 2015 zakłada się utworzenie kolejnych 2 zawodowych rodzin zastępczych, z tego 1 rodzina zostanie przekształcona z rodziny niezawodowej. Łącznie, na terenie powiatu nowosolskiego w latach zostanie utworzonych 6 zawodowych rodzin zastępczych. Wszystkie rodziny przejdą kolejno szkolenie i kwalifikację. Środki finansowe na utworzenie rodzin zastępczych zawodowych, z uwagi na trudną sytuacje finansową Powiatu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli będzie pozyskiwać, m. in. w ramach programów resortowych. 21

22 Podsumowanie Dla dzieci, które zostały pozbawione właściwej opieki i wychowania w rodzinie naturalnej, należy stworzyć możliwość zabezpieczenia ich dobra w rodzinnej lub w instytucjonalnej pieczy zastępczej. W obu przypadkach należy dążyć do skracania okresów pobytu dzieci w pieczy zastępczej na rzecz powrotu małoletnich do rodzin naturalnych. Osobom opuszczającym rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczo wychowacze należy pomóc wkroczyć w dorosłe życie, poprzez objęcie ich szerokim wachlarzem pomocy. W celu realizacji powyższych zadań w zakresie wspierania rodziny i rozwoju sytemu pieczy zastępczej, Centrum współpracuje z organami administracji samorządowej, administracji rządowej i organizacjami społecznymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi, Kościołem Katolickim i innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi. Dla osiągnięcia celów zawartych w niniejszym Programie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli będzie pozyskiwać środki finansowe ze środków własnych Powiatu, z dotacji krajowej oraz ze środków pomocowych Unii Europejskiej i innych istniejących źródeł finansowania. 22