D I A G N O S T Y K A K L I N I C Z N A. Rhinopront
|
|
- Dawid Sawicki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rhinopront Jesień 2003 ALERGIA 65
2
3 Czy astmę u dzieci rozpoznaje się i leczy zbyt często? Prof. dr hab. n med. Marek Kulus Kierownik Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego I Katedra Pediatrii AM w Warszawie, ul. Działdowska Is bronchial asthma diagnosed and treated in children to often? S u m m a r y The incidence of bronchial asthma in Polish children is almost 9%. Despite its characteristic picture it is not always easy to diagnose. In some cases despite proper diagnosis asthma is not treated according to modern standards. Some sources evaluate underdiagnosis and undertreatment of pediatric asthma on 50%. However high incidence of asthma should not justify its diagnosing in all wheezing children. Key words: asthma, epidemiology, children... Częstość występowania astmy dziecięcej w Polsce jest szacowana na blisko 9%. Pomimo faktu, iż jest to najczęstsza przewlekła choroba dróg oddechowych w tym wieku, nie zawsze jej rozpoznanie jest łatwe. Dość często pomimo prawidłowo postawionego rozpoznania bywa również nieodpowiednio leczona. Problem niedodiagnozowania i niedoleczenia astmy według niektórych źródeł może sięgać blisko 50%. Niestety powszechność jej występowania, narastanie częstości występowania chorób alergicznych sprawia, że czasami rozpoznanie stawia się zbyt szybko, bez odpowiedniej diagnostyki. Dane epidemiologiczne z wielu krajów świata wskazują na kilku a czasami kilkunastokrotny wzrost częstości zachorowań na astmę oskrzelową w ciągu ostatnich 50 lat. Nie wszystkie kraje są w stanie udokumentować zachodzące zmiany, albowiem wcześniejsze dane były zazwyczaj przedmiotem jedynie lokalnych obserwacji. Badania ISAAC(1), przeprowadzone w latach dziewięćdziesiątych, pozwoliły na dokładniejszą ocenę występowania astmy na świecie. Ujawniono ogromne różnice w częstości jej występowania w różnych regionach świata. Występowanie obturacji oskrzeli u dzieci wahało się od 1,6% w Indonezji do ponad 30% w Wielkiej Brytanii, Australii i Nowej Zelandii. Znaczne różnice w częstości rozpoznawania astmy mogą rodzić wątpliwości, czy nie jest ona obecnie zbyt często rozpoznawana, a co za tym idzie leczona przynajmniej w niektórych krajach. Czy astma jest w Polsce zbyt rzadko rozpoznawana? Do niedawna nie dysponowaliśmy badaniami oceniającymi częstość występowania chorób alergicznych na terenie całej Polski. Dopiero badania przeprowadzone przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne sprawiły, iż dysponujemy m.in. mapą częstości występowania astmy oskrzelowej u dzieci(2). Według tych badań na astmę cierpi w naszym kraju 8,6% populacji dziecięcej. Istnieje dość znaczne zróżnicowanie regionalne, od blisko 3% w Białymstoku (według autorów astma występuje tutaj rzadziej niż u dorosłych) do 13% w Gdańsku (blisko trzykrotnie częściej niż u dorosłych). W czasie badań ISAAC prowadzonych w Polsce w Poznaniu i Krakowie, wykazano znacznie mniejszą częstość występowania astmy, niż w krajach anglosaskich(3). Trudno jest wyjaśnić przyczyny tej różnicy względami metodologicznymi, przy zastosowaniu podobnego kwestionariusza i protokołu badań, chociaż czynniki te są niezmiernie ważne. Aas(4) podkreśla konieczność standaryzacji badań epidemiologicznych na przykładzie danych węgierskich, gdzie w latach osiemdziesiątych częstość występowania astmy u dzieci oceniano na 0,7%. W pierwszym etapie badania rozesłana została ankieta, po przeanalizowaniu, której częstość występowania astmy wzrosła do 1,9%. W drugim etapie przeszkolony personel wypełnił ankietę wspólnie z respondentami i częstość wzrosła do 4,6%. W końcowym etapie badaną populację poddano badaniom lekarskim i odsetek ten zwiększył się ostatecznie do 6%. Praca ta w doskonały sposób uwidacznia potrzebę stosowania Jesień 2003 ALERGIA 67
4 zweryfikowanych i miarodajnych metod badawczych w celu zmniejszenia możliwości popełnienia błędu. Według badań brytyjskich prowadzonych w latach osiemdziesiątych u 42% dzieci nie rozpoznano astmy, pomimo występowania charakterystycznych dla niej objawów. Hill i wsp. ocenili, że 43% dzieci nie miało rozpoznanej astmy, a 10% pomimo rozpoznania choroby nie było leczonych. 5% dzieci, otrzymywało natomiast leki przeciwastmatyczne, chociaż astmy u nich nie rozpoznano. Powyższe dane mogą budzić podejrzenia, że pomimo stosowania wystandaryzowanych kwestionariuszy istnieje pewne niedoszacowanie częstości występowania astmy w Polsce. W badaniach własnych oceniających występowanie nadreaktywności oskrzeli u dzieci zdrowych wykryliśmy jej występowanie aż u 26% dzieci w wieku szkolnym(5). Może to wskazywać na fakt, iż u części z badanych dzieci astma nie została jeszcze rozpoznana. Nie można oczywiście stawiać znaku równości pomiędzy nadreaktywnością oskrzeli a astmą, jednak istnieją dość liczne doniesienia, że bezobjawowa nadreaktywność poprzedza rozpoznanie astmy. A może jednak astmę rozpoznajemy zbyt często? Astma oskrzelowa jest chorobą o wielu twarzach. Na jej obraz składają się zarówno astma ciężka jak i epizodyczna postać choroby. Poza tym w pediatrii należy brać pod uwagę specyfikę okresów rozwojowych dziecka. Wykazano, że astma może występować już w pierwszych miesiącach życia, ale wtedy zazwyczaj trudno jest postawić ostateczne rozpoznanie, z którym zwleka się aż dziecko będzie starsze, a objawy bardziej charakterystyczne. Pomimo tego, że w większości krajów uznano rozpoznanie obturacyjnego zapalenia oskrzeli jako mało nowoczesnego podejścia do chorób przebiegających ze skurczem oskrzeli w wieku niemowlęcym, to jednak ostatnio Martinez i Helms klasyfikując te stany stwierdzili, że występowanie obturacji oskrzeli w pierwszym roku życia, nie jest czynnikiem prognostycznym dla astmy w wieku późniejszym, czy też jej bardziej ostrego przebiegu(6). Tym czynnikiem jest natomiast u dzieci atopia, predysponująca do występowania skurczu oskrzeli także w wieku późniejszym. Szereg cech anatomicznych oraz odrębności związanych z fizjologią rozwoju układu oddechowego predysponuje najmłodsze dzieci do reagowania obturacją oskrzeli na wiele czynników, które w wieku późniejszym takiej reakcji nie powodują. Znajomość procesów w naturalnym przebiegu astmy i ich związek z rozwojem układu oddechowego i immunologicznego jest konieczny dla pełnego zrozumienia istoty choroby. Pomaga to we wdrożeniu odpowiednich działań mających na celu zapobieżenie wczesnej alergizacji ustroju, tj. prewencji pierwotnej i wtórnej. Prawidłowe różnicowanie pomiędzy nawracającymi zakażeniami wirusowymi z obturacją oskrzeli a astmą oskrzelową może być trudne, ale należy pamiętać, że u większości dzieci objawy ustępują przed osiągnięciem czwartego roku życia(7). W różnicowaniu przyczyn świszczącego oddechu u małych dzieci najczęściej uwzględnia się zakażenia wirusowe układu oddechowego, astmę oskrzelową, zapalenie oskrzelików, zespoły aspiracyjne, wady wrodzone krtani, tchawicy, oskrzeli i naczyń, mukowiscydozę czy wady serca. Skuteczność podejmowanego leczenia, zależy przede wszystkim od trafności postawionego rozpoznania. Zastosowanie odpowiednich algorytmów postępowania (Warner(8), Chmielewska(9) znacznie zwiększa prawdopodobieństwo właściwego leczenia. Jak wynika z danych Martineza i wsp.(10), epizody obturacji oskrzeli występują u blisko 50% dzieci do 6 roku życia. Autor ocenia, że około 30% z nich może manifestować objawy astmy w wieku późniejszym. Przy powszechnej świadomości, że nie wszystko, co świszczy jest astmą, trudności diagnostyczne u najmłodszych dzieci wciąż stanowią znaczny problem. Jednak wraz z wiekiem przy pojawieniu się skurczu oskrzeli i współistnieniu czynników ryzyka rozwoju astmy, prawdopodobieństwo utrzymywania się przewlekłych objawów narasta zgodnie naturalną historią rozwoju choroby. Czy astmę w Polsce leczymy zbyt często? Obecna definicja astmy oskrzelowej sformułowana przez WHO, NHLBI i GINA(11) zawiera trzy warunki, których spełnienie pozwala na rozpoznanie choroby: obecność przewlekłego stanu zapalnego toczącego się w obrębie oskrzeli objawów klinicznych związanych z obturacją oskrzeli i ich odwracalnością oraz nadreaktywności oskrzeli. Przewlekły stan zapalny błony śluzowej oskrzeli jest uzasadnieniem dla stosowania leczenia przeciwzapalnego w astmie. Obecne standardy leczenia podkreślają kluczowe znaczenie takiego postępowania. Niestety jak wynika z wielu doniesień, nie jest ono jeszcze odpowiednio często stosowane. Glikokortykosteroidy wziewne (WGKS) spośród wszystkich leków przeciwastmatycznych oferują obecnie najbardziej efektywną kontrolę objawów choroby, występowania zaostrzeń i poprawy funkcji układu oddechowego w badaniach czynnościowych. Laitinen i wsp.(12)(13) obserwowali przywrócenie prawidłowego stanu nabłonka oskrzeli chorych na astmę, a także zmniejszenie zapalnych nacieków komórkowych, po zastosowaniu glikokortykosteroidów wziewnych. Pogrubienie błony podstawnej z powodu znajdujących się tam złogów kolagenu, nie jest jednakże odwracalne po zastosowaniu WGKS(14)(15). Wskazuje to na istnienie nieodwracalnych zmian strukturalnych, a także konieczność odpowiednio wczesnego podjęcia działań zapobiegających ich rozwojowi. Koncepcja wczesnego leczenia wziewnymi glikokortykosteroidami znalazła potwierdzenie w badaniach Agertoft i Pedersena, w których stwierdzono znamiennie korzystniejszy wpływ ich wczesnego zastosowania niż włączenia takiego leczenia z opóźnieniem. Autorzy stwierdzili, że podanie WGKS po upływie ponad 5 lat od rozpoznania choroby, wiązało 68 ALERGIA Jesień 2003
5 się ze znamiennie wyższym kumulacyjnie zużyciem tych leków, w porównaniu do dzieci, u których budesonid zastosowano przed upływem 2 lat, dla uzyskania podobnej kontroli choroby. Verberne i wsp.(16) stosując beklometazon albo salmeterol u dzieci w czasie 1 roku, zaobserwowali poprawę badań czynnościowych przed i po leku rozkurczającym oskrzela w grupie otrzymującej WGKS, podczas gdy podawanie jedynie leku rozkurczającego oskrzela wiązało się z przeciwną tendencją. Podobną poprawę obserwowano w odniesieniu do reaktywności oskrzeli. Zbliżone wyniki uzyskali van Essen Zandvielt i wsp.(17), którzy oceniali reakcję dzieci na 22 miesięczne podawanie budesonidu i krótko działającego ß-2-mimetyku. Obecne zalecenia GINA11 podkreślają podstawową rolę glikokortykosteroidów wziewnych w leczeniu wszystkich stopni ciężkości astmy przewlekłej także u dzieci. W leczeniu astmy oskrzelowej u dzieci podkreśla się obecnie istnienie tych samych patomechanizmów choroby jak u ludzi dorosłych. Zwraca się jednak uwagę na bardziej dynamiczny rozwój nie tylko układu oddechowego, ale i całego organizmu. Zwiększa się w związku z tym możliwość działań niepożądanych w tej grupie wiekowej, przede wszystkim na wzrost i inne parametry rozwoju. Należy pamiętać także, że metabolizm leków jest u dzieci szybszy niż u dorosłych, trudniejsza jest samokontrola w tej grupie wiekowej, konieczny jest uważny nadzór opiekunów nad stosowaniem leków nie tylko u najmłodszych, ale także u nastolatków. Te i jeszcze inne uwarunkowania sprawiają, że leczenie astmy, choć wydawałoby się ściśle wystandaryzowane, u dzieci wymaga szczególnej ostrożności i indywidualnego podejścia. W świetle tego konsensusu leczenie przeciwzapalne powinno stanowić stałe leczenie u wszystkich chorych z astmą. Niestety jak wynika z wielu badań epidemiologicznych tak nie jest. Badania AIRE przeprowadzone najpierw w krajach Europy Zachodniej a następnie rozszerzone na kraje Europy Centralnej wskazały, że leki kontrolujące przebieg astmy są przyjmowane przez mniej niż jedną trzecią chorych, podczas gdy leki rozkurczające oskrzela stosuje przewlekle blisko dwie trzecie pacjentów. Taka nieprawidłowa struktura użycia leków stosowanych w terapii astmy jest zbliżona u dorosłych i dzieci. Bisgaard(18) ocenia, że glikokortykosteroidy wziewne są stosowane jedynie u 50% chorych na astmę dzieci. Wpływa to bezpośrednio zarówno na odsetek zaostrzeń choroby jak i śmiertelność. Przyczyny takiej sytuacji mogą leżeć z jednej strony po stronie lekarza sprawującego opiekę nad chorym, ale nie mniej ważnym zagadnieniem jest problem przestrzegania zaleceń lekarskich przez chorych. Ponieważ znajomość standardów leczenia astmy przez lekarzy, w czasie ostatnich lat uległa znacznej poprawie, obecnie duży nacisk kładzie się na prawidłową edukację chorych i ich otoczenia. Celem tego postępowania jest między innymi zwiększenie odsetka przestrzegania zaleceń. W publikacji oceniającej przestrzeganie podawanie kromoglikanu sodowego za pomocą indywidualnego inhalatorka ciśnieniowego (MDI) podczas 4 tygodni oceniono, że mniej niż 48% pacjentów przestrzegało podawania leku 4 razy dziennie(19). Powyżej 50% chorych w swoim dzienniczku nie podawało właściwie tej informacji, zawyżając dawki stosowanych leków. W innym badaniu(20) stwierdzono, że jedynie przez 37% dni w czasie leczenia przeciwzapalnego trwającego od 13 do 82 dni, leki były przyjmowane zgodnie z zaleceniami, cztery razy dziennie. Obserwowano zarówno nadużywanie jak i zbyt rzadkie stosowanie inhalatorków indywidualnych. Przyjmowanie leków o działaniu rozkurczającym oskrzela stosowane u dorosłych palaczy również nie zmienia w zasadniczy sposób obrazu przestrzegania zaleceń. Pomimo iż lek powoduje odczuwalną poprawę oddychania i chorzy w 73% zanotowali, że lek przyjęto zgodnie ze wskazaniami, to tylko 15% spełniło obiektywnie kryterium odstąpienia od częstości dawkowania nie większe niż 15%(21). Uważa się, że jedną z przyczyn nie przestrzegania zaleceń jest zbyt duża częstość podawania leków. U dzieci przewlekle leczonych z powodu astmy stwierdzono, że istnieją znaczne różnice w przyjmowaniu leku, jeśli był on podawany dwa, trzy lub cztery razy dziennie. W czasie od 80 do 233 dni leczenia, zalecenia przyjmowania leku dwa razy dziennie przestrzegano przez 71% dni, dla trzech podań dziennie przez 34% dni, a przy stosowaniu inhalacji cztery razy na dobę, tylko przez 18% dni(22). Osobnym zagadnieniem przy ocenie efektywności leczenia jest umiejętność właściwego przyjmowania leków. W różnych badaniach oceniono, że nieprawidłową technikę stosowania inhalatorków MDI miało 14-89% chorych(23). Chapman wykazał, że komór pośrednich (spejserów) używa zawsze tylko 23% chorych, natomiast nigdy 15% a okazjonalnie 37%. Prawidłowe rozpoznanie i leczenie astmy u dzieci ma duże znaczenie dla odpowiedniej kontroli choroby. Śmiertelność z powodu astmy na świecie nadal jest znaczna i wynosi na przykład w Stanach Zjednoczonych ponad 5000 przypadków rocznie we wszystkich grupach wiekowych. Jak wykazali Robertson i wsp.(24) ilość zgonów z powodu astmy jest zbliżona w astmie ciężkiej, umiarkowanej i łagodnej u dzieci i wynosi odpowiednio 36%, 31% i 33%. Jest to dowodem, że niezależnie od stopnia ciężkości astmy objawy tej choroby nie mogą być lekceważone i muszą być odpowiednio ocenione, a choroba prawidłowo leczona. Podsumowując można stwierdzić, że obraz kliniczny astmy szczególnie u najmłodszych dzieci wymusza dość często przeprowadzenie skomplikowanych badań diagnostycznych. Nie należy ich również unikać także tam, gdzie pomimo prawidłowego leczenia i przyjmowania preparatów, nie osiąga się odpowiedniego efektu. Pozwala to na uniknięcie czasami wieloletniego, nieskutecznego leczenia przeciwastmatycznego, błędnie zdiagnozowanych chorych z mukowiscydozą, zespołem nieruchomych rzęsek czy wrodzonymi wadami oskrzeli, choć oczywiście tzw. trudna astma istnieje również u dzieci. piśmiennictwo na str. 44 Jesień 2003 ALERGIA 69
6 Piśmiennictwo 1. The International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC) Steering Committee. Worldwide variationas in the prevalence of asthma symptoms: the International Study of Asthma and Allergies in Childhood. Eur Respir. J. 1998, 12, Małolepszy J., Liebhart J., Wojtyniak B., Pisiewicz K., Płusa T. Występowanie chorób alergicznych w Polsce. Alergia, Astma, Immunologia 2000, 5 suppl.2, Lis G., Bręborowicz A., Pietrzyk J., i wsp. Prevalence of asthma and allergic rhinitis in Polish schoolchildren using a standardized international protocol (ISAAC). Eur, Respir. J. 1996, 9, suppl.23, Aas K., Bonham AC., Maxwell GA. i wsp. European allergy white paper. Allergic diseases as a public health problem in Europe. UCB Institute of Allergy Kulus M., Milanowski A., Chmielewska D., Wpływ biernego palenia tytoniu na reaktywność oskrzeli dzieci zamieszkałych w dwóch miastach o różnym stopniu zanieczyszczenia powietrza. Ped. Pol. 1997, 72, Martinez F.D., Helms P. Types of asthma and wheezing. Eur. Respir. J. 1998, 27 suppl, Martinez F.D., Wright A.L., Taussig L.M., Holberg C.J., Halonen M., Morgan W.J., Asthma and wheezing in the first six years of life. N. Engl. J. Med. 1995, 332, Warner J. Asthma treatment in children and adolescents. Eur. Respir. Rev. 1997, 40, Chmielewska-Szewczyk D. Choroby alergiczne wieku dziecięcego. Rozdz. w Alergologia praktyczna red. Obtułowicz K. PZWL Martinez F.D., Wright A.L., Taussig L.M., Holberg C.J., Halonen M., Morgan W.J., Asthma and wheezing in the first six years of life. N. Engl. J. Med. 1995, 332, Global Strategy for Asthma Management and Prevention. Revised NIH, Global Initiative for Asthma. (GINA), Laitinen L.A., Laitinen A. Remodeling of asthmatic airways by glucocorticisteroids. J. Allergy Clin. Immunol. 1996, 97, Laitinen L.A., Laitinen A. Modulation of bronchial inflammation: corticosteroids and other therapeutic agents. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1994, 150, Djukanovic R., Wilson J.W., Britten K.M., I wsp. Effect of inhaled corticosteroids on airway inflammation and symptoms in asthma. Am. Rev. Respir. Dis. 1992, 145, Jeffery P.K., Godfrey R.W., Adelroth E., I wsp. Effects of treatment on airway inflammation and thickening of basement membrane reticular collagen in asthma. A quantitative light and electron microscopy. Am. Rev. Respir. Dis. 1992, 145, Verberne A.A., Frost C., Roorda R.J., i wsp. One year treatment with salmeterol, compared with beclomethasone in children with asthma. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1998, 156, Van Essen Zandvliet E.E., Hughes M.D., Waalkens H.J., I wsp. Effects of 22 months of treatment with inhaled steroids and/or ß-2-agonists on lung function, airway responsiveness, and symptoms in children with asthma. Am. Rev. Respir. Dis. 1992, 146, Bisgaard H. Treatments of asthma. IPRAC, Praga Spector S.L. Is your asthmatic really complying? Ann. Allergy 1985, 55, Mawhinney H., Spector S.L., Kinsman R.A., i wsp. Compliance in clinical trials of two nonbronchodilator, antiasthma medications. Ann. Allergy 1991, 66, Rand C.S., Wise R.A., Nides M., i wsp. Metered dose inhaler adherence in clinical trial. Am. Rev. Respir. Dis. 1992, 146, Rand C.S. Patient and regimen-related factors that influence compliance with asthma therapy. Eur. Respir. Rev. 1998, 8, Chapman K.R. Effect of the inhaled route of administration on compliance in asthma. Eur. Respir. Rev. 1998, 8, Robertson C.F., Rubinfeld A.R., Bowes G. Pediatric asthma deaths in Victoria: the mild are at risk. Pediatr Pulmonol. 1992, 13, ALERGIA Jesień 2003
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowoAstma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA
Bardziej szczegółowoZbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej
Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy
Bardziej szczegółowo4 NA 5 CHORYCH NA ASTMĘ
4 NA 5 CHORYCH NA ASTMĘ CIERPI NA PODRAŻNIENIE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH 1,2 3w1 nebulizator Górne drogi Środkowe drogi Dolne drogi A3 COMPLETE UNIKALNY NEBULIZATOR EFEKTYWNE LECZENIE SCHORZEŃ PŁUC I GÓRNYCH
Bardziej szczegółowoStandardy leczenia astmy -czy GINA zgadza się z NFZ?
Standardy leczenia astmy -czy GINA zgadza się z NFZ? Marta Krawiec Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki prof. dr hab. n. med. Marek
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 5 Wnioski naukowe Dipropionian beklometazonu (ang. beclometasone dipropionate, BDP) jest lekiem z grupy glikokortykosteroidów i prolekiem dla aktywnego metabolitu 17-monopropionianu
Bardziej szczegółowo11. Liebhard J., Małolepszy J., Wojtyniak B. i wsp. Prevalence and risk factors for asthma in Poland: Results from the PMSEAD Study.
1. Wstęp Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach epidemiologicznych stwierdzono znaczący wzrost częstości występowania alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZCZEGÓŁOWY Piątek 23 kwietnia 2010 r.
PROGRAM SZCZEGÓŁOWY Piątek 23 kwietnia 2010 r. Warsztaty Szkoleniowe V 7.15 8.45 Warsztaty spirometryczne Sesja B Sala 3/5 Warsztaty organizowane w ramach grantu naukowo szkoleniowego przyznanego przez
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoCo roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków
Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Bardziej szczegółowoAstma u dzieci zalecenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA) 2006
Astma u dzieci zalecenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA) 2006 Asthma in children and Global Initiative for Asthma (GINA) 2006 guidelines Andrzej Bant S t r e s z c z e n i e Astma oskrzelowa
Bardziej szczegółowoPrzewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)
Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL
Bardziej szczegółowoMay 21-23, 2012 Białystok, Poland
6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Advances in prevention of allergic diseases of the respiratory system based on population screening of children and adolescents in the Grodno
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. n. med.
autor(); Prof. dr hab. n. med. Danuta Chmielewska-Szewczyk profesor emerytowany Klinika Pneumologii i Alergologii Wieku Dziecięcego AM w Warszawie Kierownik: Prof. AM dr hab. n. med. Marek Kulus keywords
Bardziej szczegółowo1.1. Słowo wstępne Patofizjologia w aspekcie historycznym Diagnostyka Leczenie... 3
Spis treści 1. Kamienie milowe postępu wiedzy o patofizjologii i leczeniu astmy w XX wieku 1 1.1. Słowo wstępne......................... 1 1.2. Patofizjologia w aspekcie historycznym............ 1 1.3.
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoNowy trend w terapii astmy doraźne leczenie przeciwzapalne. Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Nowy trend w terapii astmy doraźne leczenie przeciwzapalne Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi GINA 2017 STEP 5 STEP 4 PREFERRED CONTROLLER CHOICE
Bardziej szczegółowoMiejsce i rola stałych połączeń leków inhalacyjnych w jednym inhalatorze w leczeniu astmy
Miejsce i rola stałych połączeń leków inhalacyjnych w jednym inhalatorze w leczeniu astmy na przykładzie inhalatora Easyhaler Prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński Kierownik Centrum Alergologii, Pneumonologii,
Bardziej szczegółowoPostępowanie w astmie oskrzelowej - współczesność i perspektywy
Problemy kliniczne w alergii i astmie 13 Prof. zw. dr hab. med. Marek L. Kowalski Lek. med. Barbara Bieńkiewicz Katedra i Zakład Immunologii Klinicznej, Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Astmy i Alergii Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoWojanów 2008-05.23 / 24 NEBULIZACJE
Wojanów 2008-05.23 / 24 NEBULIZACJE BTS Nebulizacja domowa raport z konferencji Podawanie leków dooskrzelowych w pediatrii w leczeniu astmy Urządzenia stosowane do inhalacji w leczeniu dzieci Budesonid
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowoRola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska
Rola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska Katedra i Klinika Okulistyki, II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: Profesor Jacek P. Szaflik Epidemiologia jaskry
Bardziej szczegółowoBECODISK. W środku krążka znajduje się napis informujący o rodzaju leku i jego dawce.
BECODI5K BECODISK BECODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek DWUPROPIONIANU BEKLOMETAZONU, które podczas inhalacji, przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy pozostających
Bardziej szczegółowoFarmakoterapia w astmie i POChP. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
Farmakoterapia w astmie i POChP Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE ASTMY i POChP (I) ASTMA Objawy zaczynają się w dzieciństwie lub przed 35 r.ż. Astma
Bardziej szczegółowoRozpoznanie astmy oskrzelowej u niemowląt i małych dzieci
36 PRZEGLĄD ALERGOLOGICZNY Dr hab. med. Anna Bręborowicz lek. med. Karolina Adamczak Klinika Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej i Immunologii Klinicznej III Katedry Pediatrii Akademii Medycznej im.
Bardziej szczegółowoKoszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoProponowany schemat stopniowego leczenia astmy dorosłych (GINA 2016)
Proponowany schemat stopniowego leczenia astmy dorosłych (GINA 2016) STOPIEŃ 2 STOPIEŃ 3 STOPIEŃ 4 STOPIEŃ 5 STOPIEŃ 1 Niskie dawki ICS Niskie dawki ICS/LABA Średnie lub wysokie dawki ICS/LABA Dodatkowe
Bardziej szczegółowo4. Wyniki streszczenie Komunikat
4. Wyniki streszczenie Komunikat Aby przygotować powyższe zestawienia objęliśmy programem ponad 22.700 osób w 9 regionach kraju, z czego prawie ¼ przeszła szczegółowe badania lekarskie. Program ten jest
Bardziej szczegółowoDługotrwałe efekty immunoterapii alergenowej.
Długotrwałe efekty immunoterapii alergenowej. Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kowal Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych Zakład Alergologii i Immunologii Doświadczalnej UM Białystok T E R A P I A
Bardziej szczegółowoWst p Jerzy Kruszewski... 15 PiÊmiennictwo... 18. Rozdzia 1. Immunologiczne podstawy patogenezy chorób alergicznych Krzysztof Zeman...
Spis treêci Wst p Jerzy Kruszewski....................... 15 PiÊmiennictwo........................... 18 Rozdzia 1. Immunologiczne podstawy patogenezy chorób alergicznych Krzysztof Zeman.....................
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowou dzieci szkolnych w Krakowie i w Poznaniu w świetle badania ISAAC (International Study of Asthma and Allergies in Childhood)
Częstość alergicznego nieżytu nosa i spojówek u dzieci szkolnych w Krakowie i w Poznaniu w świetle badania ISAAC (International Study of Asthma and Allergies in Childhood) The prevalence of allergic rhinitis
Bardziej szczegółowoLeczenie POCHP z perspektywy pacjenta
Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergie i POCHP W Polsce ok.2.000.000-2.500.000 osób choruje na POCHP 20% posiada odpowiednie rozpoznanie
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... Skróty...
VII Przedmowa.............................................................. Skróty................................................................... Przedmowa..........................................................
Bardziej szczegółowopteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko
8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 5 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej preparatu Kantos Master i produktów z nim związanych
Bardziej szczegółowoPOSTÊPY W CHIRURGII G OWY I SZYI 1/2008 19
Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne w zakresie rynologii Klasyfikacja zapaleñ zatok przynosowych i zalecenia Europejskiego Towarzystwa Rynologicznego Na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoWaldemar TOMALAK. Zakład Fizjopatologii Układu Oddychania, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział w Rabce-Zdroju.
Waldemar TOMALAK Zakład Fizjopatologii Układu Oddychania, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział w Rabce-Zdroju. Technika znana od lat 90tych XX wieku Pomiary szybkie, powtarzalne, możliwe do stosowania
Bardziej szczegółowoImmunoterapia alergenowa u chorych na astm
Immunoterapia alergenowa u chorych na astm Dr hab. n. med. Krzysztof Kowal Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych UM Białystok Kierownik Kliniki: Prof dr hab. n. med. Anna Bodzenta-Łukaszyk T E R A
Bardziej szczegółowoProf. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny
Prof. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny Przewlekła choroba układu oddechowego przebiegająca z dusznością Około 2 mln chorych w Polsce, ale tylko 1/3 jest zdiagnozowana (400-500 tys) Brak leczenia
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Historia astmy Wacław Droszcz 1. 2. Definicja i podział astmy Wacław Droszcz 37
Spis treści 1. Historia astmy Wacław Droszcz 1 1.1. Słowo wstępne... 1 1.2. Okres dawny... 1 1.3. Średniowiecze i czasy nowożytne... 2 1.4. Wiek XIX i XX... 4 1.4.1. Obraz kliniczny... 5 1.4.2. Badania
Bardziej szczegółowoSepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego
Choroby układu oddechowego Astma, alergia i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to poważne schorzenia układu oddechowego, które w XXI wieku przybrały już charakter epidemiologiczny. Astma, alergia
Bardziej szczegółowoGRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ?
GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! SZCZEPIONKA PRZECIW GRYPIE CZYM JEST
Bardziej szczegółowoZachowanie siê stê enia osteokalcyny w surowicy dzieci chorych na astmê oskrzelow¹ leczonych budezonidem wziewnym
98 Alergia Astma Immunologia, 2003, 8(2), 78-81 98-102 Alergia Astma Immunologia, 2003, 8(2), 98-102 Zachowanie siê stê enia osteokalcyny w surowicy dzieci chorych na astmê oskrzelow¹ leczonych budezonidem
Bardziej szczegółowoDeklaracja dotycząca inwestowania w. badania nad astmą Londyn- Malaga
Deklaracja dotycząca inwestowania w badania nad astmą Londyn- Malaga Wprowadzenie Astma jest schorzeniem wpływającym na codzienne życie 30 milionów Europejczyków i 300 milionów osób na świecie, przy czym
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoKoszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Bardziej szczegółowoFarmakoterapia drugiej linii u dzieci i młodzieży chorych na astmę przewlekłą
Prof. dr hab. n. med. Anna Jung Klinika Pediatrii i Nefrologii Dziecięcej WIM w Warszawie; kierownik: prof. dr hab. n. med. Anna Jung Farmakoterapia drugiej linii u dzieci i młodzieży chorych na astmę
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoPraca specjalizacyjna
Praca specjalizacyjna N owe leki stosowane w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie Kamil Kiaszewicz Farmacja Apteczna Opiekun Specjalizacji Anna Kozłowska Wstęp Przewlekła obturacyjna choroba
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoPYTAJ, aby uzyskać więcej informacji
PYTAJ, aby uzyskać więcej informacji Poniższe dane kontaktowe mogą być pomocne w uzyskaniu dokładniejszych informacji na temat astmy i jej leczenia. Asthma UK www.asthma.org.uk Porady telefoniczne: 0800
Bardziej szczegółowoAstma i POChP. Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Astma i POChP Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Epidemia alergii i astmy Devereux G. 2006. Nature Rev Immunol 6;869-874. Epidemiologia astmy i chorób
Bardziej szczegółowoWZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?
WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! szczepionka przeciw
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 10.03.2006 06707521.8
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 186966 (13) T3 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:.03.06 0670721.8
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoJakość życia chorych na astmę dobrze i źle kontrolowaną
PRACA ORYGINALNA Marta Chełmińska 1, Lidia Werachowska 1, Marek Niedoszytko 1, Marceli Bolałek 3, Amelia Szymanowska 1, Iwona Damps-Konstańska 1, Jan Marek Słomiński 2, Ewa Jassem 1 1 Klinika Alergologii
Bardziej szczegółowoSesje. "POLASTMA - Astma oskrzelowa - problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny" 16.00-17.30
ŚRODA 25.03.2009 Sesje SESJA SZKOLENIOWO-NAUKOWA I 14.00-15.45 "POLASTMA - Astma oskrzelowa - problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny" Prof. dr hab. med. Wacław Droszcz, Prof. dr hab. med. Piotr Kuna
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest
Bardziej szczegółowoPozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 609 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 69 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoPowikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Opinia Rady Przejrzystości nr 38/2012 z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie objęcia refundacją budesonidu w produktach leczniczych podawanych w leczeniu
Bardziej szczegółowoAstma. Astma. Czym jest astma? Co powoduje astmę?
Astma Astma Czym jest astma? Astma jest chorobą, która powoduje problemy z oddychaniem. Dzieci mogą kaszleć, mieć świszczący oddech lub duszność. Dzieje się tak, ponieważ drogi oddechowe w płucach ulegają
Bardziej szczegółowoŁatwość stosowania inhalatora a skuteczność terapii inhalacyjnej na przykładzie generatora aerozolu
Łatwość stosowania inhalatora a skuteczność terapii inhalacyjnej na przykładzie generatora aerozolu Prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński Kierownik Centrum Alergologii, Pneumonologii, Medycyny Ratunkowej
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. med. Piotr Kuna. Dr med. Maciej Kupczyk. Dr med. Izabela Kupryś-Lipińska
Prof. dr hab. med. Piotr Kuna Dr med. Maciej Kupczyk Dr med. Izabela Kupryś-Lipińska 2009 Żadna część niniejszego dokumentu, zarówno w całości jak i we fragmentach, nie może być reprodukowana ani przetwarzana
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Mucofluid, 50 mg/ml, aerozol do nosa, roztwór. Mesnum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Mucofluid, 50 mg/ml, aerozol do nosa, roztwór Mesnum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 136/16 Rady Gminy Celestynów z dnia 9 marca 2016 roku
Uchwała Nr 136/16 Rady Gminy Celestynów z dnia 9 marca 2016 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki Chorób Układu Oddechowego na 2016 rok Na podstawie art. 18 ust.1 w związku z art.7 ust.1
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoAstma w świetle stanowisk GINA i PRACTALL z rozwinięciem zaleceń według PRACTALL
Astma w świetle stanowisk GINA i PRACTALL z rozwinięciem zaleceń według PRACTALL Bronchial asthma in relation to GINA and PRACTALL position with the extended recommendations according to PRACTALL Aleksander
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Skinoren Rosacea 150 mg/g żel Acidum azelaicum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoStosowanie schematów terapeutycznych a jakość życia i stopień kontroli objawów astmy oskrzelowej współwystępującej z alergicznym nieżytem nosa
Tekst: dr n. med. Mikołaj Dąbrowski, Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Bardziej szczegółowoWZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?
SZCZEPIONKA WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ!
Bardziej szczegółowoDlaczego płuca chorują?
Dlaczego płuca chorują? Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Budowa płuc Płuca to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej
Bardziej szczegółowoVENTODISK. salbutamol
salbutamol VENTODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek SALBUTAMOLU (w postaci siarczanu) które podczas inhalacji przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy, pozostających
Bardziej szczegółowoPRESYMPOZJUM Expert Meeting Spotkanie naukowe. SALA WISŁA Rola flory bakteryjnej w rozwoju astmy i innych chorób alergicznych
Środa, 21 września 2016 r. 12.00 19.30 PRESYMPOZJUM Expert Meeting Spotkanie naukowe 19.30 20.30 WYKŁAD INAUGURACYJNY Rola flory bakteryjnej w rozwoju astmy i innych chorób alergicznych Wykład organizowany
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc
Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Obturacyjne choroby płuc - ASTMA
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy do wydania pozytywnej opinii
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy do wydania pozytywnej opinii 13 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej produktu leczniczego Iffeza i produktów powiązanych pod różnymi nazwami (patrz aneks
Bardziej szczegółowoEpidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2007 2010
378 Hygeia Public Health 212, 47(3): 378-382 Epidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 27 21 Epidemiology of selected allergic diseases in children
Bardziej szczegółowoChoroby ultra-rzadkie. Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka
Choroby ultra-rzadkie Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Definicje, częstość występowania Podstawą definicji chorób rzadkich są dane epidemiologiczne dotyczące występowania choroby w całej populacji
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez
Bardziej szczegółowow ramach projektu Trudne pytania w pulmonologii dzieci cej
Czy leki antyleukotrienowe powinny być lekami pierwszego rzutu w leczeniu astmy u dzieci? Should the anti-leukotrienes be the first-line treatment for childhood asthma? (opracowanie grupy roboczej Blue
Bardziej szczegółowo