Konstytucja Marcowa - 17 III 1921 roku

Transkrypt

1 Konstytucja Marcowa 17 III 1921 roku Konstytucja Marcowa wprowadzenie Oparto ją o zasady Konstytucji III Republiki Francuskiej z roku 1875 Konstytucję polską oparto o zasady: ciągłości państwa polskiego republikańskiej formy ustroju podziału władz państwa liberalnego jednolitości państwa zwierzchnictwa narodu systemu rządów parlamentarnych systemu rządów wielopartyjnych (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); Władza Ustawodawcza: Sejm Senat 444 posłów 111 senatorów Kadencje 5 letnie Prawa wyborcze:

2 Czynne 21 lat do Sejmu i 30 do Senatu Bierne 25 lat do Sejmu i 40 do Senatu (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); Parlament posiadał kompetencje ustrojodawcze ustawodawcze dokonywanie zmian w konstytucji wyłączność uchwalania ustaw kontrolne elekcyjne Prezydent: wybierany odpowiedzialność konstytucyjna prezydenta i ministrów wybór prezydenta, prezesa NIK, współudział w tworzeniu rządu przez Zgromadzenie Narodowe na kadencję 7 letnią funkcja reprezentacyjna zawieranie wybór umów międzynarodowych dyplomatów wypowiadanie wojny i zawieranie pokoju za zgodą Sejmu

3 stał na czele władzy wykonawczej mianował udzielał obsadzał był rząd przy poparciu Sejmu dymisji rządowi wyższe urzędy państwowe zwierzchnikiem sił zbrojnych posiadał minimum kompetencji ustawodawczych zwoływał i odraczał sesje parlamentu mógł Rada Ministrów: rozwiązać Sejm za zgodą 3/5 senatu premier stał na jej czele, przewodniczył obradom gabinetu i koordynował jego pracę rząd koordynował politykę wewnętrzną i zewnętrzną państwa posiadała inicjatywę ustawodawczą odpowiedzialność solidarna za działalność rządu, indywidualna za resort

4 za działania niezgodne z konstytucją gabinet ponosił odpowiedzialność konstytucyjną Sejm stawiał ministra przed Najwyższym Trybunałem Administracyjnym (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); Na mocy konstytucji władza wykonawcza należała praktycznie do Sejmu i Senatu. W takiej sytuacji Piłsudski nie chciał kandydować na stanowisko prezydenta. Dlatego też zastąpił go z czasem Narutowicz Wystarczyło jednakże, by wojna i bezpośrednie zagrożenie się skończyło, a konflikty polityczne w Polsce odżyły z całą siłą. Najbardziej stało się to widoczne w okresie wyborów do Sejmu i wyborów prezydenckich w roku XI 1922 roku odbyły się wybory do Sejmu 12 XI 1922 roku zaś wybory do Senatu Prawica 28 % Centrum 30 % Lewica 22 % 9 XII 1922 zebrało się Zgromadzenie Narodowe, którego celem było wybranie nowego prezydenta. Kandydaci: Maurycy Gabriel Stanisław hrabia Zamoyski prawica Narutowicz lewica Wojciechowski centrum Ignacy Daszyński PPS

5 Mniejszości Courtenay Do drugiej tury weszło dwóch kandydatów Zamoyski i Narutowicz Wybrano Narutowicza, co spowodowało wrzenie prawicy wroga propaganda tarasowanie mu drogi, gdy jechał na przysięgę 16 XII 1922 roku na wystawie w Warszawskim Towarzystwie Sztuk Pięknych Zachęcie Eligiusz Niewiadomski dokonał udanego zamachu na nowego prezydenta funkcje prezydenckie przejął Mikołaj Rataj Marszałek Sejmu powołał on do życia gabinet Sikorskiego, po czym przeprowadzono kolejne wybory prezydenckie, wynikiem których władzę tę objął Wojciechowski Sikorski zapowiedział, że celem jego polityki będzie normalizacja stosunków politycznych w Polsce, nie było to jednak takie proste 17 V 1923 roku Endecja, Chadecja i PSL Piast powołały do życia Pakt Lanckoroński jako cel powołanie do życia rządu większości parlamentarnej zmniejszenie kompetencji Piłsudskiego Wynikiem Paktu Lanckorońskiego było ustąpienie rządu Sikorskiego powołano nowy rząd Witosa rząd większości parlamentarnej tzw. Rząd Chjeno Piasta był to niewątpliwy sukces Paktu

6 drugim ich sukcesem było usunięcie się Piłsudskiego do Sulejówka po rezygnacji z życia politycznego Największym problemem nowego rządu okazała się hiperinflacja Tekę ministra skarbu w nowym rządzie objął Grabski, który postanowił wyprowadzić Polskę z kryzysu Kryzys doprowadził również do upadku rządu Witosa, który zdecydował się wystąpienia ludności stłumić siłą 7 XI 1923 roku wybuchł w Polsce strajk powszechny wprowadzono zmilitaryzowano stan wyjątkowy kolej do największych rozruchów doszło w Krakowie robotnicy padli zabici ostrzelali wojsko PPS załagodził sprawę Rząd Grabskiego 14 XII 1923 roku rząd Witosa upadł na jego miejsce powołano pozaparlamentarny rząd Grabskiego 11 I 1924 roku Sejm przyjął ustawę o Naprawie skarbu i reformie walutowej, dzięki czemu uzyskał on specjalne uprawnienia na okres 6 miesięcy waloryzacja oszczędności nadzwyczajna podatków walutowe danina majątkowa

7 powołanie Banku Polskiego wymiana waluty 1,8 mln. marek polskich = 1 zloty Kolejnym sukcesem było podpisanie przez rząd Grabskiego 10 II 1925 roku konkordatu rozmowy w tej kwestii trwały od roku 1921 na mocy konkordatu prawo nominacji biskupów i arcybiskupów przez papieża przy zgodzie rządu polskiego uznano prawa majątkowe Kościoła w Polsce odpowiedzialność wprowadzenie utworzenie cywilną i karną kleru katolickiego przed sądami duchownymi nowego podziału administracyjnego Kościoła arcybiskupstwa Wileńskiego i Krakowskiego w 1926 roku na zasadach konkordatu wybrano nowego prymasa Augusta Hlonda arcybiskupa poznańsko gnieźnieńskiego zastąpił on na tym stanowisku Adama Sapiehę