Rachunkowość zarządcza a podejmowanie strategicznych decyzji w urzędzie administracji rządowej część II

Transkrypt

1 Rachunkowość zarządcza a podejmowanie strategicznych decyzji w urzędzie administracji rządowej część II - szkolenie dla osób kierujących komórkami właściwymi ds. budżetu i finansów Szkolenia są realizowane w ramach projektu Poprawa jakości zarządzania w administracji rządowej Akademia Zarządzania Publicznego II etap, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, (PO KL, Priorytet V, Działanie 5.1, Poddziałanie 5.1.1).

2 Tomasz M. Zieliński Prezes Zarządu firmy ABC Akademia, oraz Lider Centrum Kompetencyjnego ABC/M. Autor książki: Odkrywanie prawdy o zyskach: teoria i praktyka systemów ABC/M Koordynator, Menedżer i wykonawca kilkudziesięciu projektów konsultingowych i wdrożeniowych w zakresie: systemów zarządzania kosztami i rentownością przedsiębiorstw (ABC/M), systemów analitycznych i raportowych klasy Business Intelligence. Autor projektów naukowych z zakresu projektowania systemów ABC/M oraz zarządzania procesowego. Autor szeregu publikacji i artykułów z zakresu systemów zarządzania kosztami i koncepcji ABC/M. Referent tematyki procesowego rachunku na konferencjach zarówno z obszaru rachunkowości zarządczej jak i sprzedaży i logistyki. Wykładowca: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Łódzki oraz uznanych firm szkoleniowych. Szkolenia są realizowane w ramach projektu Poprawa jakości zarządzania w administracji rządowej Akademia Zarządzania Publicznego II etap, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, (PO KL, Priorytet V, Działanie 5.1, Poddziałanie 5.1.1).

3 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 3

4 MODEL 12 POZIOMÓW DOJRZAŁOŚCI W KALKULACJI KOSZTÓW Międzynarodowa Federacja Księgowych (IFAC), globalna organizacja zrzeszająca 164 organizacji księgowych i rewidentów w 125 krajach, opublikowała Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów. Model ten stanowi materiał uzupełniający do Międzynarodowych Wytycznych Dobrych Praktyk w zakresie Oceny i Ulepszenia Metod Kalkulacji Kosztów zarówno w sektorze komercyjnym, publicznym, edukacyjnym i nie działającym dla zysku. 4

5 Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów ofertowa Cost-Driven ABC Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 5

6 DWA KLUCZOWE KRYTERIA OCENY Każdy z 12 poziomów dojrzałości oceniony został pod względem spełnienia dwóch podstawowych kryteriów oceny rachunku : Level# 1.Prawidłowa kalkulacja, 2.Jakość informacji o kosztach krańcowych (marginalnych). 1 Costing Continuum // Levels of Maturity Blind bookkeeping EXPENSE TRACKING, COST REPORTING and CONSUMPTIONS RATES Process Visibillity 2 process& lean accounting Output Visibillity 3 4 Directcostswho (3) andwith(4) supportcoststo outputgroups Improved Output Information/ Approximate Accuracy 5 Standard costing to individual outputs; Project accl; Job order costing Improved Treatment Sensitive ofindeirect Costs 6 Push Activitybased costing (ABC); Product costs Customer Demand 7 Level 6 with Channel& customer profitability Reporting; Costto serve Unused Capacity Aware 8 Unused capacity costs (estimeled) DEMAND DRIVEN PLANNING with CAPACITY SENSITIVITY Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Forecast driver quantitiesx unit consumption rates; Driver based budgeting Timedriven ABC 10 (TDABC); Forecast driver quantitiesx time consumtion rates; Directcost focus; Repetivitive work conditions Resource Consumption Accounting 11 RCA: Level9 with proportional costing at directand supportdepts. Simulation 12 Unlimatein consumtion rates Copyright July 2009 by the International Federation of Accountants (IFAC). 6

7 1. PRAWIDŁOWA KALKULACJA KOSZTÓW Dotyczy powiązania posiadanego potencjału zasobów (typów i ilości: maszyn, pracowników, mediów, pojazdów, materiałów, systemów informatycznych itp.) z rezultatami, produktami, usługami i klientami, które konsumują te zasoby. Innymi słowy chodzi o poprawność realizowanej kalkulacji rozpoczynając od zasobów, aż do produktów, usług i klientów przedsiębiorstwa. 7

8 2. JAKOŚĆ INFORMACJI O KOSZTACH KRAŃCOWYCH (MARGINALNYCH) Drugie z kryteriów oceny mówi o prawidłowym odzwierciedleniu natury (zmienności) zużywanych zasobów. Drugie kryterium wymaga pokazania, że niektóre zasoby (a właściwie, ich koszty) zmieniają się wraz ze zmianą popytu na konkretne produkty i usługi firmy, podczas gdy koszty innych zasobów pozostają stałe, niezależnie od zmian w wielkości tego popytu (Oczywiście koszty są stałe, aż do momentu gdy następna dyskretna jednostka danego zasobu nie będzie potrzebna do zwiększenia jego potencjału np. nowa maszyna, nowy pracownik czy nowa licencja systemu informatycznego itp.). 8

9 ROAD TO... Każdy kolejny z 12 poziomów dojrzałości zapewnia organizacji lepszy stopień spełnienia dwóch podstawowych kryteriów oceny rachunku organizacji. Level# Costing Continuum // Levels of Maturity Blind 1 bookkeeping EXPENSE TRACKING, COST REPORTING and CONSUMPTIONS RATES Process Visibillity 2 process& lean accounting Output Visibillity 3 4 Directcostswho (3) andwith(4) supportcoststo outputgroups Improved Output Information/ Approximate Accuracy 5 Standard costing to individual outputs; Project accl; Job order costing Improved Treatment Sensitive ofindeirect Costs 6 Push Activitybased costing (ABC); Product costs Customer Demand 7 Level 6 with Channel& customer profitability Reporting; Costto serve Unused Capacity Aware 8 Unused capacity costs (estimeled) DEMAND DRIVEN PLANNING with CAPACITY SENSITIVITY Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Forecast driver quantitiesx unit consumption rates; Driver based budgeting Timedriven ABC 10 (TDABC); Forecast driver quantitiesx time consumtion rates; Directcost focus; Repetivitive work conditions Resource Consumption Accounting 11 RCA: Level9 with proportional costing at directand supportdepts. Simulation 12 Unlimatein consumtion rates Copyright July 2009 by the International Federation of Accountants (IFAC). 9

10 U U S A Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem w grup pośrednich produktowych i grup usług ug 4 3 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa obsługi i raportowanie Polepszon rentowności a kalkulacja klientów pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzy - stanych zasobów 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 (ABRP); Prognozowan e wartości nośnik ników x stawki zużycia zasobów; Budżetowani e operacyjne oparte na nośnikach nikach Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Pull Activity- based Resource Planning 10 (TDABC); Prognozowane wartości nośnik ników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Źródło: badania literaturowe ABC Akademia Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July ABC (poziomy 6 i 7) 40-60% 10

11 NIEMCY, AUSTRIA, SZWAJCARIA Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w grup produktowych i grup usług ug 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszon a kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzy - stanych zasobów 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 (ABRP); Prognozowan e wartości nośnik ników x stawki zużycia zasobów; Budżetowani e operacyjne oparte na nośnikach nikach Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Pull Activity- based Resource Planning 10 (TDABC); Prognozowane wartości nośnik ników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Źródło: badania literaturowe ABC Akademia Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July GPK 60 70% 11

12 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 12

13 PROCESY CZY KOSZTY? PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Poziom Ślep y 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem w grup pośrednich produktowych i grup usług ug 4 3 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszon a kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 10 (TDABC); Prognozowane wartości (ABRP); nośnik ników Prognozowane X czasy wartości standardowe; nośnik ników x stawki zużycia Koncentracja zasobów; na kosztach bezpośrednich Budżetowanie operacyjne Warunki oparte na powtarzalnych nośnikach nikach działań i procesów Niewykorzy- stanych zasobów Pull Activity- based Resource Planning Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July

14 TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW PRZYKŁAD: Archiwum Urzędu MPK Archiwum Urzędu: Koszt rodzajowy Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Zużycie materiałów Czynsze i dzierżawy Leasing Amortyzacja Pozostałe Usługi obce Razem Koszt zł zł zł zł zł zł zł zł zł Jakie podejmiesz decyzje, których celem jest obniżenie? 14

15 ZMIANA MYŚLENIA PROCESOWE POSTRZEGANIE ORGANIZACJI PRZYKŁAD: Archiwum Urzędu Tradycyjny rachunek Procesowy rachunek MPK Archiwum Urzędu: Koszt rodzajowy Koszt MPK Archiwum Urzędu: Proces / Działanie Koszt Wynagrodzenia zł Przyjmowanie i rejestrowanie dokumentów w archiwum zł Świadczenia na rzecz pracowników zł Składowanie dokumentów w archiwum zł Zużycie materiałów zł Transportowanie dokumentów do archiwum Państwowego zł Czynsze i dzierżawy zł Reprodukowanie przechowywanych dokumentów zł Leasing zł Wydawanie odpisów dokumentacji zł Amortyzacja zł Udostępnianie dokumentów zainteresowanym zł Pozostałe zł Przygotowywanie dokumentów do Archiwum Państwowego zł Usługi obce zł Likwidowanie dokumentacji niearchiwalnej zł Razem zł Wydawanie wyciągów zł Generowanie raportów z działalności archiwum zł Razem zł Tradycyjne a nowoczesne zarządzanie kosztami! 15

16 TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW PRZYKŁAD: Oddział Spraw Obywatelskich MPK Oddział Spraw Obywatelskich: Koszt rodzajowy Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Zużycie materiałów Czynsze i dzierżawy Leasing Amortyzacja Pozostałe Usługi obce Razem Koszt zł zł zł zł zł zł zł zł zł Jakie podejmiesz decyzje, których celem jest obniżenie? 16

17 PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW PRZYKŁAD: Oddział Spraw Obywatelskich MPK Oddział Spraw Obywatelskich : Proces / Działanie Wydawanie dowodów osobistych Wydawanie zaświadczeń o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej Prowadzenie postępowań administracyjnych Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących zameldowania i wymeldowania Wpisanie i skreślenie z rejestru wyborców Przyjmowanie wniosków o wydanie dowodu osobistego Wydawanie zaświadczeń z akt ewidencji ludności Prowadzenie postępowań repatriacyjnych Prowadzenie ewidencji ludności Generowanie sprawozdań Razem Jakie podejmiesz decyzje, których celem jest obniżenie? Koszt zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł 17

18 ZMIANA MYŚLENIA PROCESOWE POSTRZEGANIE ORGANIZACJI PRZYKŁAD : Archiwum Urzędu Tradycyjny rachunek Procesowy rachunek MPK Oddział Spraw Obywatelskich : Koszt rodzajowy Koszt MPK Oddział Spraw Obywatelskich : Proces / Działanie Koszt Wynagrodzenia zł Wydawanie dowodów osobistych zł Świadczenia na rzecz pracowników zł Wydawanie zaświadczeń: o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej zł Zużycie materiałów Czynsze i dzierżawy Leasing Amortyzacja Pozostałe Usługi obce Razem zł zł zł zł zł zł zł Prowadzenie postępowań administracyjnych Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących zameldowania i wymeldowania Wpisania i skreślenia z rejestru wyborców Przyjmowanie wniosków o wydanie dowodu osobistego Wydawanie zaświadczeń z akt ewidencji ludności Prowadzenie postępowań repatriacyjnych Prowadzenie ewidencji ludności Generowanie sprawozdań zł zł zł zł zł zł zł zł Razem zł Tradycyjne a nowoczesne zarządzanie kosztami! 18

19 PROCESY CZY KOSZTY? OTO JEST PYTANIE Sposób przedstawiania menedżerom informacji kosztowych ma znaczenie; Przedstawianie informacji kosztowych w ujęciu procesów i działań w sposób automatyczny kieruje menedżera do myślenia w kategoriach usprawnień a nie cięcia (redukowania zasobów); Menedżerowie zarządzają działaniami a nie kosztami, ponieważ to wykonywanie działań powoduje powstawanie ; Działania są naturalne dla człowieka, dlatego też informacja kosztowa przedstawiona w ujęciu czynnościowym jest doskonale rozumiana w całej organizacji; Procesowe ujęcie organizacji nastawione jest na przyszłość (wspiera rozwój), natomiast ujęcie kosztowe nastawione jest na redukowanie zasobów. 19

20 Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Procesy czy koszty Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting ŚLEDZENIE PRZEPŁYWU KOSZTÓW, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW Menedżerowie poszukują bardziej precyzyjnych metod kalkulacji, które są w stanie skutecznie spierać podejmowanie trafnych decyzji menedżerskich. grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE DZIAŁAŃ I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach Resource Consumption Accounting Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności Tradycyjny rachunek ma swoje ograniczenia! 20

21 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 21

22 RACHUNEK KOSZTÓW ABC PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Poziom Ślep y 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem w grup pośrednich produktowych i grup usług ug 4 3 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszon a kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 10 (TDABC); Prognozowane wartości (ABRP); nośnik ników Prognozowane X czasy wartości standardowe; nośnik ników x stawki zużycia Koncentracja zasobów; na kosztach bezpośrednich Budżetowanie operacyjne Warunki oparte na powtarzalnych nośnikach nikach działań i procesów Niewykorzy- stanych zasobów Pull Activity- based Resource Planning Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July

23 DYREKTOR DS. MARKETINGU I SPRZEDAŻY M. BARAŃSK I MARKETING SPR ZED AŻ LOGISTYKA BRAND MANAGEROWI E ARCH ITEKCI INFORMATYKA I ANALIZY REGIONALNI KI EROW NICY SPRZEDAŻY B M MA RKA TU BĄD ZIN DA MIAN K OZER A B M MA RK A AR TE W OJC IEC H U RBA N BM MAR KA D OMIN O AND R ZEJ RA MEL A MARK A TU BĄ DZIN TOMAS Z SMU S A MAR KA A RTE KAT ARZ YNA DZI OMD ZIORA A MA RKA DOMIN O KA TAR ZYN A MAD ALIŃ SKA SEKRETARIAT KIE ROWN IK ds. SP RZE DAŻY KR AJOWEJ K RZY SZTOF B EKA LAR CZY K SZEF EKSPORTU AN DRZEJ BILAKIEWIC Z OBSŁUGA REKLAMACJI OD DZI AŁTUBĄDZIN ODZIAŁ OZORKÓW ODDZIAŁ TU BĄDZI N - EKSPORT ODD ZI AŁOZORKÓW -EKSPORT OD DZI AŁTUBĄDZIN ODDZIAŁ OZORKÓW LOGISTYK J. RAJ S PRZ EDAŻ D ETALIC ZN A - TU BĄ DZIN SP RZE DAŻ HU RT OW A - TU BĄ DZIN S PRZ EDAŻ DET ALCZ NA - OZORKÓW S PRZ EDAŻ HU R TOW A - OZORKÓW INWESTYCJE MAGAZYN TUBĄDZI N AND RZEJ SZYMAŃSKI MAGAZYN OZOR KÓW AND RZEJ KRAJEW SKI MAGAZYNIERZY TUBĄDZIN MAGAZYNIERZY OZORKÓW SE RWIS MA RK ETIN GOW Y SZEF SER WIS U W. KU CH AR SKI ZCB Ogólna liczba zatrudnionych 93 W tym: Liczba osób b zatrudnionych na pełłen en etat 83; Liczba osób zatrudnionych na pół etatu 10; Liczba wszystkich etatów 93. SPECJALISTA DS.. SERWISU PRAC OW NICY SERW ISU UTRZYMANI E CZYSTOŚCI TRZY KLUCZOWE ELEMENTY KAŻDEJ ORGANIZACJI Zasoby: Składniki ekonomiczne wykorzystywane lub zużywane w trakcie realizacji działań Kapitał,, zasoby osobowe, samochody, maszyny, powierzchnia biurowa, systemy informatyczne, komputery, wózki widłowe, energia. Działania: ania: Praca, czynności ci wykonywane w organizacji Przetwarzanie zamówie wień, kompletowanie dostaw, transportowanie, przezbrajanie maszyn, pakowanie, telemarketing zamówie wień, wystawianie faktur. Obiekty kosztowe: Klienci, produkty, dostawcy, kanały dystrybucji na rzecz, których realizowane sąs działania ania Klienci, Produkty, Dostawcy, Kanały y Dystrybucji, Segmenty Klientów, Grupy Produktowe, Usługi itp. URZĄD, DOM 23

24 PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW (ABC) System Serwery Informatyczny Kapitał Energia [1] [1] Referenci Pracownicy IT Magazyny Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Materiały Biurowe Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW [1] [2] Przetwarzanie płac Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń Sprzątanie powierzchni [1] Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 24

25 PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW (ABC) System Serwery Informatyczny Kapitał Energia [1] [1] Referenci Pracownicy IT Magazyny Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Materiały Biurowe Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW [1] [2] Przetwarzanie płac Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń Sprzątanie powierzchni [1] Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 25

26 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 26

27 STRUKTURA SYSTEMU ABC/M ZASOBY [1] [5] Nośniki zasobów [2] [6] Nośniki działań System Serwery Informatyczny Kapitał Energia [1] [1] Referenci Pracownicy IT Magazyny Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Materiały Biurowe Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW [3] Przypisanie bezpośrednie [4] Rozliczenie wzajemne [1] [2] Przetwarzanie płac Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń Sprzątanie powierzchni [1] Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW USŁUG I KLIENTÓW 27

28 PRZYKŁADOWE ZASOBY Administracja publiczna: System Pracownicy Serwery Informatyczny BOK Regały Powierzchnia Środki Archiwum Biurowa Transportow e 28

29 PRZYKŁADOWE ZASOBY Procesy transportowe: System Pracownicy Serwery Informatyczny BOK Regały Powierzchnia Środki Archiwum Biurowa Transportow e 29

30 UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW A KOSZTY ZASOBÓW Układ rodzajowy grupuje koszty według rodzaju, a nie według zasobów; Z danym zasobem mogą wiązać się różne koszty rodzajowe; Na kontach rodzajowych mogą znajdować się wymieszane koszty różnych zasobów. 30

31 UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW A KOSZTY ZASOBÓW Podstawowe rodzaje : Koszt Amortyzacja; rodzajowy Koszt Zużycie materiałów i energii; rodzajowy Koszt Usługi obce; rodzajowy Koszt rodzajowy Wynagrodzenia; Koszt rodzajowy Ubezpieczenia społeczne i inne Koszt rodzajowy świadczenia z tytułu wynagrodzeń; Koszt rodzajowy Podatki i opłaty; Koszt rodzajowy Pozostałe koszty. Serwery archiwum Pracownicy Środki Transportowe 31

32 KTÓRE Z PONIŻSZYCH TO ZASOBY? Kierowcy; Skanery komputerowe; Amortyzacja; Regały archiwalne; Zużycie materiałów; Świadczenia na rzecz pracowników; Planowanie tras pojazdów; Odzież robocza. 32

33 ZASOBY Papier Biurowy Hala Magazynowa Pracownicy BOK Regały Magazynowe Powierzchnia Biurowa Środki Transportowe Główne zasoby w organizacjach słuchaczy??? Przykład nr 1, Przykład nr 2, Przykład nr 3. 33

34 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 34

35 STRUKTURA SYSTEMU ABC/M - DZIAŁANIA [1] [5] Nośniki w zasobów [2] [6] Nośniki w działań [3] Przypisanie bezpośrednie [4] Rozliczenie wzajemne System Serwery Informatyczny Kapitał [1] Energia Referenci Pracownicy IT Magazyny Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń [1] [1] [2] Przetwarzanie płac Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Sprzątanie powierzchni Materiały Biurowe [1] Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 35

36 DZIAŁANIE odpisów Wydawanie Działanie (czynność) jest tym, co ludzie dowodów w osobistych / systemy robią w organizacji. Podczas wykonywania działań zużywane są zasoby organizacyjne. Działania są dynamiczne, są realizowane w czasie. Dobrze nazwane działanie wskazuje na rezultat i podkreśla powtarzalność. Nazwa: Czasownik lub równoważnik zdania. Przykłady: Przyjmowanie wniosków o przemeldowanie; Wydawanie dowodów osobistych; Zamawianie materiałów biurowych. Reprodukowanie dokumentacji Wydawanie odpisów Rejestrowanie obywateli Wydawanie 36

37 SYNONIMY Działanie Reprodukowanie dokumentacji Rejestrowanie obywateli Wydawanie odpisów Wydawanie dowodów w osobistych Czynność Operacja Usługa 37

38 SŁOWNIK DZIAŁAŃ PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA Przyjmowanie i rejestrowanie dokumentów w archiwum Składowanie dokumentów w archiwum Transportowanie dokumentów do archiwum Państwowego Reprodukowanie przechowywanych dokumentów Wydawanie odpisów dokumentacji Likwidowanie dokumentacji niearchiwalnej Wydawanie dowodów osobistych Wydawanie zaświadczeń o wpisie do ew. dział. gosp. Przyjmowanie zgłoszeń dot. zameldowania i wymeldowania Przyjmowanie wniosków o wydanie dowodu osobistego Prowadzenie postępowań repatriacyjnych Wpisywanie i skreślanie z rejestru wyborców Reprodukowanie dokumentacji Rejestrowanie obywateli Wydawanie odpisów Wydawanie dowodów w osobistych 38

39 SŁOWNIK DZIAŁAŃ PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA (MODEL SCOR) Dostarczanie produktów Reprodukowanie dokumentacji Rejestrowanie obywateli Wydawanie odpisów Wydawanie dowodów w osobistych 39

40 ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW A KOSZTY DZIAŁAŃ Zasobowy rachunek grupuje koszty według typów zasobów; Dany zasób może być wykorzystywany do realizacji wielu działań. Przykładowe zasoby: Zasób Powierzchnia archiwum; Zasób Archiwiści; ci; Zasób Kierowcy; Zasób Wózki widłowe; Zasób Środki transportowe. Roz Rozładowywanie pojazdów Transportowanie Dokumentacji Za Załadowywanie adowywanie pojazdów 40

41 KTÓRE Z PONIŻSZYCH TO DZIAŁANIA? Stanowiska komputerowe; Przyjmowanie wniosków o dowód osobisty; Amortyzacja; Wydawanie paszportów; Powierzchnia archiwum; Wydawanie odpisów dokumentacji; Usługi obce. 41

42 DZIAŁANIE Planowanie Dystrybucji Przetwarzanie Zamówień Kompletowanie Zamówień Transportowanie Dostaw Główne procesy i działania w organizacjach słuchaczy??? Przykład nr 1, Przykład nr 2, Przykład nr 3. 42

43 LEKCJA Z POLA BITWY: Dobrze nazwane działanie umożliwia zdefiniowanie konkretnego rezultatu (produktu) działania!!! 43

44 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 44

45 OBIEKTY KOSZTOWE Obiekty wyceniane w rachunku działań Obywatele Przedsiębiorstwa Produkt A Produkt B Produkt N Produkt C Urzędy Klient A Klient B Klient N Klient C 45

46 DZIAŁANIA A KOSZTY OBIEKTÓW KOSZTOWYCH Rachunek działań grupuje koszty w ujęciu działań; Dane działanie może być wykonywane na rzecz wielu obiektów kosztowych. Przykładowe działania: ania: anie Wydawanie paszportów; anie Przyjmowanie wniosków; w; anie Rejestrow. zmian miejsca zam.; anie Wydawanie opinii; anie Przekazywanie danych. Dzia Działanie Dzia Działanie Dzia Działanie Dzia Działanie Dzia Działanie Obywatel A Obywatel N Urz Urząd d A Urz Urząd d N 46

47 KTÓRE Z PONIŻSZYCH TO OBIEKTY KOSZTOWE? Budynek Biurowy; Jan Kowalski; Zużycie materiałów; Paszporty; Cudzoziemcy; Transportowanie dokumentów; Papier biurowy. 47

48 OBIEKTY KOSZTOWE Produkt A Usługa C Usługa B Produkt N Klient A Klient C Klient B Klient N Obiekty kosztowe w organizacjach słuchaczy??? Przykład nr 1, Przykład nr 2, Przykład nr 3. 48

49 AS EASY AS ABC!!! [1] [5] Nośniki w zasobów [2] [6] Nośniki w działań [3] Przypisanie bezpośrednie [4] Rozliczenie wzajemne System Serwery Informatyczny Kapitał [1] Energia Referenci Pracownicy IT Magazyny Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń [1] [1] [2] Przetwarzanie płac Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Sprzątanie powierzchni Materiały Biurowe [1] Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 49

50 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 50

51 Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Zasobowy Rachunek Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów ofertowa Cost-Driven ABC Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 51

52 ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW Powierzchnia Fleet Biurowa manager Środki Kierowcy Transportowe System Pracownicy Informatyczny Spedycji Zasobowy rachunek jest bardzo prostą i menedżerską koncepcją. W ramach poszczególnych miejsc powstawania reprezentujących komórki organizacyjne: najpierw definiowane są pule zasobów (MPK, Resource Pools) reprezentujące poszczególne zasoby lub grupy jednorodnych zasobów; a dopiero do puli zasobów są dokładane odpowiednie konta rodzajowych stanowiące analitykę dla kont syntetycznych, jakimi są zasoby. 52

53 ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW Powierzchnia Fleet Biurowa manager Środki Kierowcy Transportowe System Pracownicy Informatyczny Spedycji Zasobowy rachunek jest zrozumiały w całej organizacji, ponieważ każdy menedżer wie jakimi zasobami dysponuje (np. pracownicy, serwery informatyczne, środki transportowe, powierzchnia magazynowa itd.); Doświadczenia ABC Akademia pokazują, że wdrażanie zasobowego rachunku nie wiąże się z dodatkowymi kosztami w organizacji. Firmy bardzo szybko przyswajają zasobowej ujęcie jako nowy system ewidencyjny. 53

54 TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW DLA MPK ARCHIWUM MPK I o Archiwum Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Konto: Amortyzacja Konto: Zużycie materiałów w i energii Konto: Usługi obce Konto: Podatki i opłaty Konto: Wynagrodzenia Konto: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Konto: Pozostałe e koszty rodzajowe 54

55 ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW (RCA) DLA MPK ARCHIWUM MPK I o Archiwum Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób MPK II o : Powierzchnia Archiwum MPK II o : Kierownik MPK II o : Archiwiści ci MPK II o : Wózki W Elektryczne MPK II o : Regały y Magazynowe MPK II o : Segregatory MPK II o : Stanowiska komputerowe MPK II o : Pozostałe Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0009 AMORTYZACJA zł zł zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING Nr Konta Nazwa Konta zł Wykonanie zł - Budżet zł Odchylenia 0062 ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA zł zł zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA zł zł zł zł zł 0079 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW zł zł zł zł zł 0080 POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE zł zł zł zł zł 0081 PŁACE, 0060 ZUS I LEASING FUNDUSZE zł zł zł zł zł Razem 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł Nr Konta 0080 POZOSTAŁE Nazwa KOSZTY Konta Wykonanie5 785 Budżet zł Odchylenia zł zł AMORTYZACJA PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł 703 zł zł 101 zł zł 601 zł 0055 Razem ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł zł zł 112 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING zł zł zł 0062 ASYSTA Nr Konta TECHNICZNA Nazwa Konta zł Wykonanie zł - Budżet zł Odchylenia 0077 UBEZPIECZENIA 0009 AMORTYZACJA MAJĄTKOWE zł zł zł zł zł zł 0079 POZOSTAŁE 0055 ZUŻYCIE USŁUGI PALIWA zł zł zł zł zł zł 0080 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE KOSZTY MATERIAŁÓW zł zł zł zł zł zł 0081 PŁACE, 0057 ZUS I USŁUGI FUNDUSZE TRANSPORTOWE zł zł zł zł zł zł Razem 0060 LEASING zł zł zł zł zł zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł Nr Konta 0080 Nazwa Konta POZOSTAŁE KOSZTYWykonanie Budżet 5 Odchylenia 785 zł zł zł 0009 AMORTYZACJA 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł zł zł 111 zł zł zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA Razem zł zł zł 6461 zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING Nr Konta Nazwa Konta zł Wykonanie zł - Budżet zł Odchylenia 0062 ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA zł zł zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA zł zł zł zł zł 0079 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW zł zł zł zł zł 0080 POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE zł zł zł zł zł 0081 PŁACE, 0060 ZUS I LEASING FUNDUSZE zł zł zł zł zł Razem 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY zł zł zł Nr Konta 0081 PŁACE, Nazwa ZUS I FUNDUSZE Konta Wykonanie zł Budżet Odchylenia zł 0009 Razem AMORTYZACJA zł 404 zł zł 292 zł zł 112 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING zł zł zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł 0009 AMORTYZACJA zł zł zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY zł zł 049 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł Razem zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING zł zł zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY zł zł zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł zł zł Razem zł zł zł m2 powierzchni Czas pracy Czas pracy Motogodziny Miejsca paletowe Sztuki Stanowiska Do każdej Puli Zasobu przypisana jest Miara Wielkości (ilości) Przerobu Zasobu. 55

56 TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW DLA MPK ODDZIAŁ SPRAW OBYWATELSKICH MPK I o Odział Spraw Obywatelskich Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Konto: Amortyzacja Konto: Zużycie materiałów w i energii Konto: Usługi obce Konto: Podatki i opłaty Konto: Wynagrodzenia Konto: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Konto: Pozostałe e koszty rodzajowe 56

57 ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW (RCA) DLA MPK ODDZIAŁ SPRAW OBYWATELSKICH Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób MPK I o Oddział Spraw Obywatelskich MPK II o : Powierzchnia Biurowa MPK II o : Kierownik MPK II o : Inspektorzy MPK II o : Stanowiska Komputerowe MPK II o : Stanowiska Obsługi MPK II o : System informatyczny MPK II o : Papier biurowy MPK II o : Pozostałe Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0009 AMORTYZACJA zł zł zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING Nr Konta zł Wykonanie zł - Budżet zł Nazwa Konta Odchylenia ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA zł zł zł zł zł UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA zł zł zł zł zł - POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW zł zł zł zł zł POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE zł zł zł zł zł PŁACE, 0060 I LEASING FUNDUSZE zł zł zł zł 0081 ZUS zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł zł Razem zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł Konta 0080 POZOSTAŁE Nazwa KOSZTY Konta Wykonanie5 785 Budżet zł Odchylenia zł zł Nr 0081AMORTYZACJA PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 658 zł 703 zł zł 101 zł 1 92 zł 601 zł Razem ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł zł 219 zł 112 zł ZUŻYCIE 478 zł 440 zł zł 0056 MATERIAŁÓW USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING zł zł zł 0062 ASYSTA Nr Konta TECHNICZNA Nazwa Konta zł Wykonanie zł - Budżet zł Odchylenia 0077 UBEZPIECZENIA 0009 AMORTYZACJA MAJĄTKOWE zł zł zł zł zł zł 0079 POZOSTAŁE 0055 ZUŻYCIE USŁUGI PALIWA zł zł zł zł zł zł 0080 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE KOSZTY MATERIAŁÓW zł zł zł zł zł zł 0081 PŁACE, 0057 ZUS I USŁUGI FUNDUSZE TRANSPORTOWE zł zł zł zł zł zł Razem 0060 LEASING zł zł zł zł zł zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł Nr Konta 0080 Nazwa Konta POZOSTAŁE KOSZTY Wykonanie Budżet 5 Odchylenia 785 zł zł zł 0009 AMORTYZACJA 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł zł zł 111 zł zł zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA Razem zł zł zł zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING Nr Konta Nazwa Konta zł Wykonanie zł - Budżet zł Odchylenia 0062 ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA zł zł zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA zł zł zł zł zł 0079 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW zł zł zł zł zł 0080 POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE zł zł zł zł zł 0081 PŁACE, 0060 ZUS I LEASING FUNDUSZE zł zł zł zł zł Razem 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY zł zł zł Nr Konta 0081 PŁACE, Nazwa ZUS I FUNDUSZE Konta Wykonanie zł Budżet Odchylenia zł 0009 Razem AMORTYZACJA zł 404 zł zł 292 zł zł 112 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING zł zł zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł 0009 AMORTYZACJA zł zł zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY zł zł 049 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA zł zł zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł zł zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW zł zł zł Razem zł zł zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE zł zł zł 0060 LEASING zł zł zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA zł zł zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE zł zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI zł zł zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY zł zł zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE zł zł zł Razem zł zł zł m2 powierzchni Czas pracy Czas pracy Stanowiska Stanowiska Licencje Ryzy Do każdej Puli Zasobu przypisana jest Miara Wielkości (ilości) Przerobu Zasobu. 57

58 KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Środki trwałe wydzielanie według typu: Serwery typu 1 Serwery typu 2 Oprogramowanie operacyjne Oprogramowanie finansowe Urządzenia typu 1 Urządzenia typu 2 Samochody ciężarowe 16 palet Samochody ciężarowe 10 palet 58

59 KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Zasoby osobowe wydzielanie według funkcji Zespół ds. obsługi Zespół ds. planowania Zespół ds. obsługi reklamacji Brygada kompletujących Brygada pakowaczy Zespół Analityków Zespół Doradców Zespół ds. Rozliczeń Zespół ds. Ewidencji Zespół ds. Rejestracji Wniosków 59

60 KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Kapitał (Usługi obce) wydzielanie według przeznaczenia Transport zaopatrzeniowy Usługi reklamowe Usługi rekrutacji Usługi konsultingowe Podatek od nieruchomości Usługi serwisowe ERP Usługi sprzątania Usługi dozoru Usługi remontowe Usługi poligraficzne Badania lekarskie Tłumaczenia 60

61 KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Zużycie materiałów wydzielanie według typu Energia elektryczna Energia cieplna Woda Folia do pakowania Materiały biurowe Odzież robocza Paliwo technologiczne (np. gaz) 61

62 POGLĄD NA ZŁOŻONOŚĆ ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW (3 WYDZIAŁY) Źródło: ABC Akademia

63 ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW Powierzchnia Fleet Biurowa manager Środki Kierowcy Transportowe System Pracownicy Informatyczny Spedycji Zasobowy rachunek w organizacjach słuchaczy? Przykład nr 1 Przykład nr 2 Przykład nr 3 63

64 ZASOBY NAJLEPSZE PRAKTYKI Aktualnie najbardziej na świecie promowane systemy rachunkowości zarządczej rekomendują szczegółowe podejście do analizy zasobów organizacyjnych stawiając je jako pierwszy z obiektów zarządzania i kalkulacji : Resource Consumption Accounting RCA IFAC obecnie uznaje metodykę RCA jako najbardziej zaawansowaną (Poziom 11). Metodyka bazuje na założeniach niemieckiego GPK, Grenzplankostenrechnung GPK - stosowany przez ponad 60% firm niemieckojęzycznych (Poziom 9). Podejście Zasobowego Rachunku Kosztów w porównaniu z rachunkami jakie aktualnie funkcjonują w polskich organizacjach można ująć jak 100 do 1. Liczba Miejsc Powstawania Kosztów reprezentujących zasoby w liczebności od i więcej to nie rzadkość w nowoczesnych koncepcjach rachunku. Oznacza to, że aktualnie na świecie promuje się zdecydowanie bardziej szczegółowe podejście do analizy zasobów niż jest to stosowane w Polsce. 64

65 ZALETY ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW W RACHUNKU KOSZTÓW WEDŁUG MPK szansa na obniżenie dzięki ścisłej kontroli oraz potencjału na poziomie poszczególnych zasobów organizacyjnych, uzyskanie doskonałej podstawy do wdrożenia koncepcji rachunku działań (Activity Based Costing) pozwalającej na przyczynowo-skutkową wycenę kosztu procesów, przejrzysta ewidencja posiadanych zasobów umożliwiająca menedżerom sprawne zarządzanie poziomem i wykorzystaniem zasobów przyjęcie zasobowego rachunku sprawia, że każdy koszt musi być przypisany do konkretnego zasobu, stąd zmniejsza się liczebność i znaczenie tzw. worków, gdzie wrzucane są koszy bez głębszego zastanowienia i kontroli, ścisła kontrola na poziomie posiadanych zasobów pozwalająca na kalkulowanie jednostkowych stawek przerobu zasobów, a przez to lepsze zarządzanie potencjałem i kosztami zasobów, 65

66 ZALETY ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW W RACHUNKU KOSZTÓW WEDŁUG MPK ścisła kontrola na poziomie posiadanych zasobów pozwalająca na kalkulowanie jednostkowych stawek przerobu zasobów, a przez to lepsze zarządzanie potencjałem i kosztami zasobów, lepsza możliwość dopasowywania poziomu zasobów do rozmiaru działalności dzięki zrozumieniu dostępnego potencjału zasobów oraz zmierzeniu jego utrzymania, menedżerowie efektywniej zarządzają zasobami i kosztami niewykorzystanych zasobów, 66

67 ZALETY ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW W RACHUNKU KOSZTÓW WEDŁUG MPK szerokie możliwości analityczne w zakresie analizy z tytułu samej wielości miejsc powstawania reprezentujących poszczególne zasoby lub ich jednorodne grupy, lepsze budżetowanie dzięki zasobowemu ujęciu i zrozumieniu podstawowej natury posiadanych zasobów budżetowanie na poziomie konkretnego zasobu, doskonałe wsparcie do podejmowania decyzji inwestycyjnych w zasoby organizacji decyzje inwestycyjne związane z wymianą zasobów wymagają informacji kosztowej na poziomie zasobów. 67

68 LEKCJA Z POLA BITWY: Jedną z najczęstszych przyczyn niepowodzeń wdrażania mowoczesnego rachunku jest brak Zasobowego Rachunku Kosztów!!! 68

69 Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów ofertowa Cost-Driven Opracowane na podstawie ABC International Federation of Accountants (IFAC), July Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 69

70 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 70

71 Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting RESOURCE CONSUMPTION ACCOUNTING (RCA) KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 71

72 RESOURCE CONSUMPTION ACCOUNTING IFAC obecnie uznaje metodykę RCA jako najbardziej zaawansowaną. Koncepcja RCA jest koncepcją kalkulacji zasobów. Założenia merytoryczne wywodzą się z niemieckiego GPK. Jest to metodologia komplementarna, uzupełniającą dla Procesowego Rachunku Kosztów (ABC) oraz Zasobowego Rachunku Kosztów. Dzięki pełnej obsłudze tej metodologii oprogramowanie Profit Management System jest doskonałym narzędziem wspierającym zarządzanie kosztami zasobów. RCA to: Rozliczanie zasobów współdzielonych, Rozliczenie usług wewnętrznych, Koszty stałe i zmienne zasobów, niewykorzystanych zasobów. 72

73 ROZLICZANIE KOSZTÓW POMIĘDZY ZASOBAMI System Informatyczny [5] Powierzchnia Referenci [5] Controllerzy Biurowa Pracownicy Biura Pracownicy Energia Kapitał Materiały Biurowe Energia Materiały Biurowe Analitycy Środki Transportowe [6] [6] [6] Przetwarzanie płac Remontowanie budynków [5] Rozliczanie zasobów współdzielonych [1 1] i [1 n] Sprzątanie powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 Serwisowanie IT Dozorowanie mienia [6] Rozliczanie usług wewnętrznych [1 1] [1 n] 73

74 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 74

75 KOSZTY ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH System Informatyczny [5] Powierzchnia Referenci [5] Controllerzy Biurowa Pracownicy Biura Pracownicy Energia Kapitał Materiały Biurowe Energia Materiały Biurowe Analitycy Środki Transportowe [6] [6] [6] Przetwarzanie płac Remontowanie budynków [5] Rozliczanie zasobów współdzielonych [1 1] i [1 n] Sprzątanie powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 Serwisowanie IT Dozorowanie mienia [6] Rozliczanie usług wewnętrznych [1 1] [1 n] 75

76 [5] KOSZTY ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH Zasoby współdzielone to takie, jakie wykorzystywane są przez inne zasoby: Powierzchnia biurowa i produkcyjna Energia ogólna Systemy informatyczne Źródłowa Pula Zasobu Docelowa Pula Zasobu 76

77 ROZLICZANIE KOSZTÓW ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH ZASÓB ENERGIA NOŚNIK KOSZTU ZASOBU Liczba KWH = KWH 200 kwh 900 kwh ZASOBY Budynek Biurowy nr 1 Budynek Biurowy nr 2 Źródło: ABC Akademia

78 ROZLICZANIE KOSZTÓW ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH ZASÓB Powierzchnia Biurowa Potencjał 500 m2 Stopień wykorzystania zasobu 80% NOŚNIK KOSZTU ZASOBU m2 powierzchni = 400 m2 25 m2 50 m2 200 m2 50 m2 75 m2 ZASOBY Planiści Sekretariat BOK Księgowość Logistyka Źródło: ABC Akademia

79 ROZLICZANIE KOSZTÓW ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH ZASÓB System SGW NOŚNIK KOSZTU ZASOBU # stanowisk = ZASOBY Pracownicy Pracownicy Pracownicy Księgowość Pracownicy Źródło: ABC Akademia

80 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 80

81 [6] KOSZTY USŁUG WEWNĘTRZNYCH System Informatyczny [5] Powierzchnia Referenci [5] Controllerzy Biurowa Pracownicy Biura Pracownicy Energia Kapitał Materiały Biurowe Energia Materiały Biurowe Analitycy Środki Transportowe [6] [6] [6] Przetwarzanie płac Remontowanie budynków [5] Rozliczanie zasobów współdzielonych [1 1] i [1 n] Sprzątanie powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 Serwisowanie IT Dozorowanie mienia [6] Rozliczanie usług wewnętrznych [1 1] [1 n] 81

82 [6] KOSZTY USŁUG WEWNĘTRZNYCH Usługi wewnętrzne to działania realizowane na rzecz własnych zasobów. Ich celem jest zapewnienie sprawności i obsługa zasobów podstawowych firmy. Działania wspierające realizowane są na rzecz zasobów i często są outsourcowane: Przetwarzanie płac Remontowanie budynków Sprzątanie powierzchni Serwisowanie IT Mycie pojazdów Szkolenia pracowników Źródłowe Działanie Docelowa Pula Zasobu 82

83 ROZLICZANIE KOSZTÓW USŁUG WEWNĘTRZNYCH ZASOBY Pracownicy remontowi Potencjał: 600 rbh Stopień wykorzystania zasobu 60% USŁUGA WEWNĘTRZNA # rbh Remontowanie budynków NOŚNIK KOSZTU DZIAŁANIA Liczba roboczogodzin remontów = 360 rbh ZASOBY (Klienci wewnętrzni) Źródło: ABC Akademia 2011 Budynek nr 1 Budynek nr 2 Budynek nr 3 Budynek nr 4 83

84 ROZLICZANIE KOSZTÓW USŁUG WEWNĘTRZNYCH ZASOBY Pracownicy Działu PŁACE USŁUGA WEWNĘTRZNA # etatów Rozliczanie Płac NOŚNIK KOSZTU DZIAŁANIA Liczba etatów = 76 szt ZASOBY (Klienci wewnętrzni) Pracownicy Księgowości Doradcy Prezesa Pracownicy Statystyki Pracownicy BOK Pracownicy Administracji Źródło: ABC Akademia

85 PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 85

86 KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW Maszyny Pozostałe Powierzchnia Magazynowa Energia Elektryczna Oświetlenie Pracownicy UT Materiały $ mat. eksploatacyjne # m2 Powierzchnia Produkcyjna # kwh # m3 Energia Cieplna Pracownicy Gospodarczy # rh # m2 Podatek od nieruchomości # rh # rh Remontowanie maszyn maszyn Maszyna drukarska nr 12 # mh # m2 Sprzątanie Sprzątanie Powierzchni Powierzchni Źródło: ABC Akademia

87 PEŁEN KOSZT ZASOBU URZĄDZENIA Maszyny Pozostałe Powierzchnia Magazynowa Energia Elektryczna Oświetlenie Pracownicy UT Materiały $ mat. eksploatacyjne # m2 Powierzchnia Produkcyjna # kwh # m3 Energia Cieplna Pracownicy Gospodarczy # rh # m2 Podatek od nieruchomości # rh # rh Remontowanie maszyn maszyn Maszyna drukarska nr 12 # mh # m2 Sprzątanie Sprzątanie Powierzchni Powierzchni Źródło: ABC Akademia

88 BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE ELEMENTY KOSZTOWE ZASOBU Maszyna Drukarska Amortyzacja Amortyzacja Zużycie materiałów Usługi obce Zużycie materiałów części zamienne Remonty zewnętrzne Powierzchnia Remonty wewnętrzne (usługa) Bezpośrednie elementy kosztowe zasobu (księgowane) Pośrednie elementy kosztowe zasobu (rozliczane) Źródło: ABC Akademia

89 KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW System Informatyczny ERP # st. Pracownicy Pozostali Powierzchnia Magazynowa # kwh Energia Elektryczna Oświetlenie Pracownicy Działu IT Wyposażenie informatyczne # st. # m2 Powierzchnia Biurowa # m3 Energia Cieplna Pracownicy Gospodarczy # rh # m2 Podatek od nieruchomości # rh # rh Utrzymanie Utrzymanie Infrastruktury IT IT Pracownicy Biura # m2 Sprzątanie Sprzątanie Powierzchni Powierzchni # rh Źródło: ABC Akademia