Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach
|
|
- Wacława Grzybowska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Karolina Kotulewicz-Wisińska Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Wprowadzenie Współpraca handlowa stanowi ważny element stosunków dwustronnych między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a Chińską Republiką Ludową. O tym świadczy chociażby fakt rozwijania wzajemnych relacji handlowych praktycznie od początku istnienia państwa amerykańskiego. Celem niniejszego opracowania jest określenie znaczenia wymiany handlowej między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a Chińską Republiką Ludową w latach Realizacja założonego celu nastąpi poprzez ocenę wielkości i dynamiki obrotów handlowych między USA i ChRL. Następnie podjęta zostanie próba analizy struktury przedmiotowej wymiany handlowej między ChRL i USA. Metoda badawcza wykorzystana w opracowaniu to analiza danych wtórnych dotyczących obrotów handlowych między USA i ChRL. Źródła danych statystycznych to International Trade Center oraz United National Conference on Trade Development. Wielkość i dynamika obrotów handlowych Punktem wyjścia wskazania znaczenia wymiany handlowej dla USA i ChRL jest przedstawienie wielkości wzajemnych obrotów po stronie eksportu i importu w badanym przedziale czasowym, przez co będzie możliwa ocena bilansu handlowego. Ponadto warto zwrócić uwagę na dynamikę obrotów między Stanami Zjednoczonymi i Chinami także po stronie eksportu i importu, jak również absolutne udziały amerykańskie w chińskim handlu zagranicznym i odwrotnie. 159
2 Karolina Kotulewicz-Wisińska Charakteryzując powiązania handlowe USA i ChRL należy zauważyć stały wzrost wzajemnych obrotów, zarówno po stronie eksportu, jak i importu (wykres 1). Analiza tych wartości wskazuje wyraźnie na występowanie trzech charakterystycznych okresów. Pierwszy obejmuje lata , drugi: lata i trzeci to rok W pierwszym roku analizy wartość amerykańskiego eksportu na rynek chiński wyniosła ponad 16 mld dolarów przy całkowitej wielkości amerykańskiego eksportu 780 mld dolarów, a wartość chińskiego eksportu na rynek amerykański była równa 107 mld dolarów przy całkowitej wartości chińskiego eksportu na rynki światowe na poziomie 249 mld dolarów. W latach wielkość obrotów handlowych między USA i ChRL wzrosła prawie 3,5-krotnie, przy czym wartość eksportu amerykańskiego do Chin wzrosła 4,4-krotnie, a wartość importu z ChRL ponad 3,3-krotnie. W 2009 roku na skutek kryzysu światowego Stany Zjednoczone odnotowały spadek obrotów handlowych z ChRL, zarówno po stronie eksportu (spadek o około 3%), jak i importu (spadek o ponad 16%). Sytuacja zdecydowanie się poprawiła już w 2010 roku, czego przejawem był wyraźny wzrost eksportu i importu między tymi państwami, w stosunku do roku poprzedniego odpowiednio o 32,1% i 17,9%. Trend wzrostowy został utrzymany również w latach W 2014 roku, w porównaniu z rokiem 2010, amerykański eksport do Chin był większy o kolejne 34,6%, a import o 27,9%. W 2015 roku w handlu wzajemnym zaobserwowano spadek obrotów po stronie amerykańskiego eksportu na rynek chiński (spadek w stosunku do 2014 roku o 6,06%) oraz wzrost po stronie amerykańskiego importu z rynku chińskiego (wzrost w stosunku do roku 2014 o 7,7%). Przedstawiając wielkość obrotów handlowych pomiędzy Chinami a USA warto zaznaczyć, że w przedziale czasowym eksport amerykański do Chin wzrósł ponad 7-krotnie, a eksport chiński do USA ponad 4,5-krotnie. W tym miejscu warto postawić pytanie co spowodowało tak gwałtowny wzrost? W przypadku wzrostu eksportu z Chin do USA na uwagę zasługuje coraz bardziej agresywna polityka Pekinu, która powoduje, że Państwo Środka stało się globalnym inwestorem i eksporterem nowoczesnych rozwiązań technologicznych, co umocniło również jego pozycję polityczną 1. Wzrostowi eksportu z Chin do USA także sprzyjało to, że przez ponad 20 lat 1 15 lat temu wywiad USA opublikował prognozy na 2015 roku. W wielu przypadkach się nie pomylił, Polityka, 15-lat-temu-wywiad-usa-opublikowal-prognozy-na-2015-r-w-wielu-przypadkach -sie-nie-pomylil.read (dostęp: ). 160
3 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach amerykańska polityka handlowa bazowała na nienakładaniu ceł antysubsydyjnych na Chiny i inne kraje o gospodarce nierynkowej 2. Wykres 1. Wielkość obrotów handlowych między USA a ChRL w latach (w mld dolarów) Źródło: opracowanie własne na podstawie United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ) oraz International Trade Center, (dostęp: ). Ponadto, należy uwzględnić i ten fakt, że reformy ekonomiczne wprowadzane od 1979 roku w Chinach przyniosły temu państwu olbrzymi wzrost gospodarczy. W okresie przeciętny roczny wzrost PKB wyniósł 9,7%, a w latach ,2%. Tak gwałtowna ekspansja ekonomiczna Chin ma szereg konsekwencji dla USA. Po pierwsze, Chiny są coraz bardziej atrakcyjnym rynkiem zbytu dla amerykańskich towarów. Po drugie, rosnąca zamożność chińskiego społeczeństwa pozwala na eksport do Chin coraz droższych i bardziej zaawansowanych technologicznie produktów amerykańskich. Po trzecie, Państwo Środka jest także źródłem importu tanich dóbr, co pozwala na utrzymanie niskiej inflacji w USA oraz na zwiększenie popytu na inne towary i usługi 3. Wracając do kwestii analizy wymiany handlowej amerykańsko-chińskiej warto zwrócić uwagę na bilans handlowy. 2 Nowa polityka USA wobec Chin cła wyrównawcze na import powlekanego papieru, (dostęp: ). 3 P. Pacuła, Duopol 2020? Stan relacji amerykańsko-chińskich i perspektywy ich rozwoju, Bezpieczeństwo narodowe 2011, nr 20, tom IV, s
4 Karolina Kotulewicz-Wisińska I tak, w całym analizowanym okresie USA odnotowywały ujemne saldo obrotów handlowych z ChRL, podczas gdy dla ich azjatyckiego partnera wskaźnik ten cechował się wartością dodatnią. Co więcej, wraz ze wzrostem amerykańsko-chińskich obrotów handlowych dla USA powiększała się wartość deficytu handlowego z Chinami. Tendencja ta utrzymywała się i w 2008 roku, kiedy to ujemne saldo handlowe USA w handlu z ChRL wyniosło ponad 284 mld dolarów. W 2009 roku, na skutek kryzysu światowego, USA odnotowały nieznaczną redukcję deficytu handlowego w handlu z ChRL do poziomu zbliżonego do roku 2005, czyli około 240 mld dolarów. Jednak oznaczało to, iż kryzys światowy pozytywnie wpłynął na saldo amerykańsko-chińskich obrotów handlowych, ponieważ dynamika spadku importu była wyższa od dynamiki spadku eksportu o 10,5 p.p. W 2010 roku deficyt handlowy ponownie osiągnął wartość zbliżoną do wartości z okresu przedkryzysowego. Jednak należy zaznaczyć, iż w kolejnych latach obserwuje się dalszy jego przyrost, co można uznać za swego rodzaju wzrost zależności USA od importu z ChRL. Mimo że w badanym okresie ujemne saldo amerykańsko-chińskich obrotów handlowych głównie wykazywało tendencję wzrostową, to jednak biorąc pod uwagę deficytowość wyrażoną relacją deficytu handlowego do eksportu amerykańskiego na rynek chiński, można wskazać tendencję spadkową, ponieważ zmniejszyła się ona z poziomu 562% w roku 2000 do 277% w roku W roku 2015 zaobserwowano ponowny wzrost wskaźnika do poziomu 333%. Chociaż w badanym przedziale czasowym ChRL w handlu z USA cechował dodatni bilans handlowy, to i w jego przypadku wskaźnik ten zmniejszył się z poziomu 84,9% do 76,9%. Dlaczego Stany Zjednoczone w handlu z Chinami mają ujemne saldo handlowe? Powód wydaje się być prosty. Amerykańscy przywódcy od lat stosowali politykę otwartych drzwi wobec chińskiego eksportu. Jednocześnie ignorowali blokadę, jaką Pekin zastosował wobec praktycznie wszelkiego eksportu zaawansowanej produkcji amerykańskiej. W wyniku tego USA mają nie tylko ujemne saldo wymiany handlowej z Chinami, lecz stały się także największą ofiarą chińskiego protekcjonizmu 4. Od czasu wejścia Chin do Światowej Organizacji Handlu (WTO) w 2001 roku szereg palących, czasem także zadawnionych kwestii mobilizuje rządy obu państw. Z punktu widzenia Waszyngtonu pogłębianie się deficytu handlowego jest podsycane zaniżonym kursem yuana oraz 4 Obama w Chinach: zabieranie dziecku cukierka, -zabieranie-dziecku-cukierka (dostęp: ). 162
5 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach naruszaniem na ogromną skalę amerykańskiej własności przemysłowej i intelektualnej przez chińskie przedsiębiorstwa. Innym, ściśle z nimi powiązanym zagadnieniem, istotnym dla Stanów Zjednoczonych jest wprowadzenie w życie umowy akcesyjnej do WTO, a zwłaszcza zasad odnoszących się do okresu przejściowego. Na przykład w kwietniu 2004 roku, wspólnie z Unią Europejską i Japonią, administracja prezydenta George a W. Busha wszczęła swoje pierwsze postępowanie przeciw Chinom na forum WTO, by wymusić na nich zniesienie podatku VAT nałożonego na import półprzewodników. W 2007 roku, także wespół z Brukselą, Waszyngton rozpoczął kolejną oficjalną akcję przeciwko nałożonym przez Pekin cłom na import części do samochodów 5. Rząd ChRL, przeciwnie, koncentruje swoje działania na zniesieniu narzędzi antydumpingowych, stosowanych przez Stany Zjednoczone wobec chińskich przedsiębiorstw. Owe liczne środki pozwalają bowiem na zapewnienie lepszej ochrony amerykańskim firmom, które uważają, że chińska konkurencja jest nieuczciwa. Przystępując do WTO, Chiny zgodziły się nie korzystać do 2015 roku ze statusu gospodarki rynkowej, co ułatwia działania antydumpingowe, dlatego też Pekin walczy, by uzyskać upragnioną pozycję wcześniej niż przewiduje umowa. Jednak, ani Bruksela, ani Waszyngton, ani Tokio nie ustępują ze względu na liczne i nieprzejrzyste bariery chroniące w dalszym ciągu rynek chiński 6. W przypadku zmniejszenia deficytu handlowego, USA mają jednak niewielkie pole manewru. Wprowadzenie ceł, kontyngentów lub innych form ograniczania importu byłoby naruszeniem zasad Światowej Organizacji Handlu i niekorzystnie wpłynęłoby na stosunki z Pekinem. Część ekspertów bagatelizuje problem deficytu przekonując, że import towarów materiałochłonnych i pracochłonnych nie jest szkodliwy dla gospodarki amerykańskiej, której rozwój opiera się na innowacyjności, nowoczesnych technologiach oraz usługach. W stwierdzeniu tym jest tylko część prawdy. Po pierwsze, chiński przemysł produkuje towary o coraz większym stopniu zaawansowania. Po drugie, można zauważyć tendencję do kupowania znanych marek lub współpracy z uznanymi producentami z branży nowoczesnych technologii. Tendencja ta pogłębia negatywne dla Stanów Zjednoczonych implikacje rosnącego deficytu handlowego 7. 5 J.-P. Cabestan, Polityka zagraniczna Chin, Warszawa 2013, s Ibidem, s P. Pacuła, op. cit., s
6 Karolina Kotulewicz-Wisińska Tabela 1. Dynamika obrotów handlowych między USA a Chinami w latach , (w % w stosunku do roku poprzedniego) Wyszczególnienie Eksport 38,3 18,4 14,7 28,9 22,2 20,5 32,0 18,1 9,5 2,6 32,1 13,3 6,1 10,1 1,6 6,1 Import 22,6 1,6 22,0 22,3 29,0 23,4 17,7 11,2 4,8 13,1 17,9 9,4 6,6 3,5 6,0 7,7 Obroty 24,5 3,8 20,9 23,2 28,0 23,0 19,7 12,3 5,5 11,4 20,5 10,2 6,5 4,9 5,0 4,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ) oraz International Trade Center, (dostęp: ). 164
7 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach I tak, średnioroczna dynamika wzrostu amerykańskiego eksportu na rynek ChRL wynosiła 23,81% i była ona wyższa od średniorocznej dynamiki chińskiego eksportu na rynek USA ogółem o 4,31 p.p. (tabela 1). Stopa wzrostu amerykańskiego eksportu na rynek chiński w 2014 roku, w stosunku do początkowego roku analizy, wyniosła 761%, podczas gdy stopa wzrostu chińskiego eksportu na rynek amerykański była równa 433,7%. W początkowych latach obserwuje się spadek dynamiki amerykańskiego eksportu na rynek chiński oraz chińskiego eksportu na rynek amerykański. Natomiast w 2004 roku miał miejsce bardzo dynamiczny wzrost przede wszystkim eksportu z Chin na rynek USA, przekraczający wartość 28% w stosunku do roku poprzedniego. Choć relacja dynamiki amerykańskiego eksportu na rynek chiński do dynamiki chińskiego eksportu na rynek amerykański wskazuje na występowanie podobnych trendów, to jednak w tym drugim przypadku cechowała się ona prawie dwukrotnie mniejszym wzrostem. Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione dane dotyczące wielkości i dynamiki amerykańsko-chińskich obrotów handlowych, należy zauważyć, że wartości te, zarówno po stronie eksportu, jak i importu, cechowały się systematycznym wzrostem. Wyjątek stanowił rok W latach udział amerykańskiego eksportu do ChRL w eksporcie USA ogółem był prawie sześciokrotnie mniejszy od udziału chińskiego eksportu do USA w eksporcie ChRL ogółem (tabela 2). Natomiast udział amerykańskiego importu z ChRL w imporcie USA ogółem był ponad dwukrotnie większy od udziału chińskiego importu z USA w imporcie ChRL ogółem. W tym samym czasie średni udział eksportu USA do Chin w globalnym eksporcie USA wynosił 3,36%, podczas gdy udział chińskiego eksportu do USA w globalnym eksporcie Chin prawie 30%. Tabela 2. Udział USA w handlu zagranicznym ChRL oraz udział ChRL w handlu zagranicznym USA w latach (w %) Rok Udział USA w handlu zagranicznym Chin Import Chin Eksport Chin Obroty USA z Chinami Udział Chin w handlu zagranicznym USA Import USA Eksport USA Obroty Chin z USA ,22 43,18 26,12 8,55 2,08 6, ,90 41,11 25,24 9,27 2,63 6, ,47 41,00 25,06 11,10 3,18 8, ,88 37,25 22,52 12,51 3,93 9,45 165
8 Karolina Kotulewicz-Wisińska Tabela 2. (cd.) ,19 35,48 21,24 13,80 4,25 10, ,34 34,10 21,22 15,00 4,63 11, ,98 31,56 20,51 15,93 5,33 12, ,82 27,88 18,63 16,86 5,61 12, ,31 24,90 16,69 16,46 5,50 12, ,92 25,76 17,18 19,32 6,58 14, ,71 23,13 15,50 19,08 7,19 14, ,97 21,03 13,82 18,11 7,03 13, ,08 20,77 13,86 18,71 7,15 14, ,24 19,93 13,51 19,43 7,72 14, ,32 19,92 13,73 19,89 7,64 14,89 Źródło: opracowanie własne na podstawie United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ) oraz International Trade Center, (dostęp: ). Zawarte powyżej dane jednak pokazują, że większą zależność od handlu z USA cechuje ChRL. Na przestrzeni lat udział amerykańsko- -chińskich obrotów handlowych w PKB USA średnio wynosił 2,47%, a w PKB ChRL 9,46%. Mimo to w badanym przedziale nieznacznie wzrósł stopień względnej zależności amerykańskiej i chińskiej gospodarki mierzony stosunkiem wzajemnych obrotów do sumy PKB obu państw. Jeśli w 2000 roku stosunek wzajemnego obrotu handlowego do sumy PKB obu partnerów równał się 1,06%, to w 2014 roku wzrósł do poziomu 1,93%. Wszystko to było równoznaczne z występowaniem znacznej asymetrii w wymianie handlowej między USA i ChRL, jeśli rozpatrywać jej znaczenie w kształtowaniu się wielkości PKB tych krajów, a ściślej w procesach tworzenia się i podziału PKB w USA i w ChRL (tabela 3). Tabela 3. Udział amerykańsko-chińskiej wymiany handlowej w PKB USA i PKB ChRL w latach (w %) Rok Udział w PKB USA Udział w PKB Chin Udział w PKB dwóch państw ,20 10,28 1, ,21 9,65 0, ,42 10,64 1,13 166
9 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach ,67 11,62 1, ,00 12,63 1, ,30 13,30 1, ,61 13,22 1, ,80 11,51 1, ,91 9,38 1, ,63 7,49 1, ,05 7,56 1, ,24 6,72 1, ,32 6,34 1, ,35 5,92 1, ,39 5,70 1,93 Źródło: opracowanie własne na podstawie: United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ) oraz The World Bank, (dostęp: ). Z kolei dane te wskazują na istnienie różnic w rozwoju gospodarczym obu państw, które wynikają z wielkości PKB wyprodukowanego przez USA i ChRL oraz ze stopnia uzależnienia ich gospodarek od handlu zagranicznego. Struktura towarowa i rodzajowa Analizując w latach strukturę towarową eksportu USA do Chin (wykres 2), należy zauważyć, że struktura ta była stabilna. Zazwyczaj około 35% tego eksportu przypadało na maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy. Inną, znaczącą pozycją były surowce jadalne i przetwory z nich, w tym zwłaszcza: nasiona i owoce oleiste, złom i rudy metalu, celuloza i makulatura, surowce pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz drewno. Trzecią znaczącą grupę w amerykańskim eksporcie do Chin stanowiły chemikalia, w tym zwłaszcza: tworzywa sztuczne, chemikalia organiczne i wyroby farmaceutyczne. Natomiast niewielką rolę w eksporcie USA do Chin odgrywały towary przemysłowe, żywność i zwierzęta żywe. Na uwagę zasługuje także i to, że w badanym przedziale czasowym wszystkie wyżej wymienione grupy towarowe cechował wzrost. Największy wzrost eksportu z USA do Chin odnotowały: napoje i tytoń (ponad 68-krotny); paliwa mineralne (ponad 29-krotny); żywność i zwierzęta żywe (ponad 15-krotny); surowce jadalne (12-krotny); chemikalia (ponad 8-krotny); towary przemysłowe 167
10 Karolina Kotulewicz-Wisińska według surowca (5-krotny); maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy (ponad 4,5-krotny) oraz grupa inne wyroby przemysłowe (7-krotny). Wykres 2. Struktura towarowa eksportu USA do Chin według jednocyfrowej klasyfikacji SITC w latach (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ). W przypadku struktury towarowej chińskiego eksportu do USA (wykres 3) ponad 45% przypadało na maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, w tym sprzęt telekomunikacyjny i urządzenia do nagrywania dźwięku; maszyny biurowe i sprzęt do automatycznego przetwarzania danych; maszyny elektryczne, aparaty i urządzenia; inne maszyny przemysłowe i części do nich oraz pojazdy drogowe. Drugą znaczącą grupę towarów stanowią inne wyroby przemysłowe (prawie 36%). Wśród nich duże znaczenie zajmują takie wyroby, jak: artykuły odzieżowe i dodatki do ubiorów; meble i ich części; obuwie oraz różne wyroby przemysłowe. Trzecią ważną grupą towarową w eksporcie z Chin do USA stanowiły towary przemysłowe sklasyfikowane według surowca. W ramach tej grupy duże znaczenie miały: przędza włókiennicza i produkty pochodne; niemetalowe produkty mineralne; wyroby gumowe oraz żelazo i stal. Pozostałe grupy towarowe mają małe znaczenie. Analizując pod względem struktury towarowej wielkość eksportu z Chin do USA należy zauważyć, że również wymienione grupy towarowe w badanym okresie cechował trend wzrostowy, aczkolwiek nie był on tak znaczący, jak w przypadku amerykańskiego eksportu na rynek chiński. Średnio wzrost ten wyniósł tylko 4,4 razy, wtedy gdy w przypadku amerykańskiego eksportu na rynek chiński 17,6 razy. 168
11 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Towary nieklasyfikowane 1,09 Inne wyroby przemysłowe 35,85 Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy 46,64 Towary przemysłowe według surowca 11,48 Chemikalia Oleje, tłuszcze i woski Paliwa mineralne Surowce jadalne Napoje i tytoń Żywność i zwierzęta żywe 2,83 0,01 0,25 0,51 0,02 1,31 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% Wykres 3. Struktura towarowa importu USA z Chin według jednocyfrowej klasyfikacji SITC w latach (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie: United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ). nieklasyfikowane Import do USA z Chin 4,4 tech. intensywne trudne do imitowania 21,6 tech. intensywne łatwe do imitowania 8,6 kapitałochłonne pracochłonne 5,8 5,8 mld USD surowcochłonne 19, nieklasyfikowane tech. intensywne trudne do imitowania tech. intensywne łatwe do imitowania 3,2 Eksport z USA do Chin 46,1 97,7 kapitałochłonne 13,4 mld USD pracochłonne 126,3 surowcochłonne 6, Wykres 4. Struktura rodzajowa wymiany handlowej między USA i ChRL w latach według dwucyfrowej klasyfikacji SITC (w mld USD) Źródło: opracowanie własne na podstawie United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview.aspx (dostęp: ). 169
12 Karolina Kotulewicz-Wisińska Struktura rodzajowa wymiany handlowej między USA i ChRL cechowała się tym, że w badanym przedziale czasowym po stronie amerykańskiego eksportu na rynek chiński dominowały towary technologiczne intensywne trudne do imitowania (21,6 mld dolarów); surowcochłonne (19,8 mld dolarów) oraz technologiczne intensywne trudne do imitowania (8,6 mld dolarów). Natomiast w przypadku chińskiego eksportu na rynek amerykański do grupy tej należały wyroby pracochłonne (126,3 mld dolarów); technologiczne intensywne łatwe do imitowania (97,7 mld dolarów), technologiczne intensywne trudne do imitowania (46,1 mld dolarów) oraz wyroby kapitałochłonne (13,4 mld dolarów). Poziom i struktura ujawnionych przewag komparatywnych Analizę zmian struktury amerykańsko-chińskiej wymiany handlowej uzupełnia badanie ujawnionych przewag komparatywnych. Dokonuje się go za pomocą wskaźnika B. Balassy (Revealed Comparative Advantage RCA), który mierzy relatywną specjalizację eksportową, jak również mierzy korzyści konkurencyjne. Wartość wskaźnika RCA i większa od zera świadczy o występowaniu ujawnionej przewagi względnej i wskazuje na intensywność tej przewagi. W przypadku wskaźników RCA i mniejszych od zera mamy do czynienia z brakiem tego typu przewagi. Użycie postaci logarytmicznej formuły pozwala na zachowanie symetryczności dodatnich i ujemnych wskaźników RCA i w przedziale wahającym się wokół zera 8. Przewagę komparatywną obliczono według następującego wzoru: x i X RCA i = ln ( ) (1) yi Y gdzie: x i eksport grupy towarowej i z USA do ChRL y i import grupy towarowej i do USA z ChRL X ogólna wartość eksportu USA do ChRL w danym roku Y ogólna wartość importu USA z ChRL w danym roku i dział sekcji towarowej 8 J. Misala, Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej, Warszawa 2011, s
13 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Tabela 4. Wskaźnik ujawnionych przewag względnych RCAi dla handlu USA z ChRL w latach Wyszczególnienie Surowcochłonne 1,99 2,15 2,08 2,39 2,78 2,33 2,34 2,50 2,39 2,80 2,82 2,88 2,93 2,89 2,79 Pracochłonne 1,71 1,93 1,83 1,66 1,44 1,42 1,39 1,63 1,56 1,75 1,55 1,49 1,41 1,6 1,67 Kapitałochłonne 0,20 0,16 0,15 0,61 0,20 0,41 0,24 0,25 0,17 0,44 0,75 0,82 0,74 0,89 0,96 Tech. intensywne łatwe do imitowania 0,05 0,03 0,32 0,53 0,62 0,74 0,87 0,86 0,87 0,91 1,02 1,07 1,17 1,20 1,23 Tech. intensywne trudne do imitowania 1,01 1,10 1,23 1,09 1,11 1,14 1,14 1,11 1,00 0,74 0,64 0,45 0,28 0,35 0,33 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview. aspx (dostęp: ). 171
14 Karolina Kotulewicz-Wisińska Wskaźniki ujawnionych przewag względnych RCA i dla handlu amerykańskiego i chińskiego wskazują, że w badanym okresie USA osiągały przewagę komparatywną w przypadku następujących sekcji: towarów surowcochłonnych, technologicznie intensywnych trudnych do imitowania oraz w niewielkim stopniu w przypadku towarów kapitałochłonnych. Z kolei ChRL w handlu z partnerem amerykańskim osiągały przewagę komparatywną w przypadku towarów pracochłonnych oraz w przypadku towarów technologicznych intensywnych łatwych do imitowania. Z powyżej uzyskanych danych wynika, że handel amerykańsko-chiński jest wymianą typu międzygałęziowego. Intensywność i struktura handlu wewnątrzgałęziowego Handel wewnątrzgałęziowy to zjawisko polegające na jednoczesnym imporcie i eksporcie produktów zaliczonych do tej samej gałęzi. Wskaźniki intensywności handlu wewnątrzgałęziowego IIT i w handlu USA z ChRL w latach obliczono według metody autorstwa dwóch badaczy H. G. Grubela i P. J. Lloyda. Sformułowany przez nich wskaźnik przyjmuje postać: IIT i = x i + y i x i y i x i + y i (2) gdzie: x i eksport grupy towarowej i z USA do ChRL y i import grupy towarowej i do USA z ChRL Wskaźnik IIT i mieści się w granicach 0 1, przy czym IIT i = 0 oznacza brak obrotów wewnątrzgałęziowych, zaś IIT i = 1 oznacza, że obroty mają wyłącznie charakter wewnątrzgałęziowy. Zatem im bliższa 1 jest wartość IIT i (względnie lub), tym większy jest udział handlu wewnątrzgałęziowego w obrotach zagranicznych danej gałęzi bądź danego kraju. W świetle dotychczasowego dorobku teoretycznego i dotychczasowych doświadczeń rozwoju współczesnej gospodarki światowej intensywność wymiany wewnątrzgałęziowej powinna być coraz wyższa oraz wykazywać stopniową przewagę nad intensywnością typu międzygałęziowego. W handlu amerykańsko-chińskim mamy do czynienie z tendencją odwrotną. Otóż omówionemu wcześniej wzrostowi stopnia i znaczenia wymiany (komplementarności) międzygałęziowej między USA i ChRL towarzyszy spadek intensywności i znaczenia wymiany (komplementarności) typu międzygałęziowego. 172
15 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Tabela 5. Wskaźniki intensywności handlu wewnątrzgałęziowego IIT i w handlu USA z ChRL w latach Wyszczególnienie Surowcochłonne 0,94 0,79 0,85 0,68 0,76 0,74 0,68 0,59 0,62 0,42 0,38 0,35 0,34 0,33 0,37 Pracochłonne 0,05 0,05 0,05 0,07 0,08 0,08 0,09 0,07 0,08 0,08 0,10 0,11 0,12 0,11 0,10 Kapitałochłonne 0,32 0,35 0,33 0,49 0,34 0,40 0,38 0,40 0,39 0,52 0,70 0,75 0,71 0,81 0,82 Tech. intensywne łatwe do imitowania 0,26 0,29 0,22 0,19 0,16 0,15 0,14 0,15 0,16 0,17 0,17 0,17 0,15 0,16 0,14 Tech. intensywne trudne do imitowania 0,59 0,69 0,73 0,69 0,68 0,68 0,73 0,74 0,71 0,65 0,65 0,58 0,56 0,57 0,54 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview. aspx (dostęp: ). 173
16 Karolina Kotulewicz-Wisińska Według uzyskanych wyników w przedziale czasowym intensywność handlu systematycznie się zmniejszała dla następujących grup towarowych: surowcochłonnych oraz technologicznie intensywnych łatwych do imitowania. Natomiast intensywność handlu wzrosła dla takich grup towarowych jak kapitałochłonne, pracochłonne oraz technologicznie intensywne trudne do imitowania. Wskaźnik pokrycia importu eksportem Wskaźnik pokrycia importu eksportem informuje, w jakim stopniu import danego kraju pokrywany jest przez jego eksport, a przez to pozwala ocenić względną wewnętrzną przewagę lub jej brak nad partnerem handlowym. Obliczono go za pomocą następującego wzoru: TC = E i I i * 100 (3) gdzie: E i eksport z kraju A lub z kraju B do kraju B lub do kraju A I i import kraju do A lub do kraju B z kraju B lub z kraju A i grupa towarowa Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki, można zauważyć, że gdy w całym analizowanym okresie lat wartość amerykańskiego eksportu na rynek chiński pokrywała wartość importu USA z ChRL średnio w ponad 83%, to wartość pokrycia importu eksportem w handlu Chin ze Stanami Zjednoczonymi kształtowała się na zdecydowanie wyższym poziomie i średnio wynosiła 734%. Taka sytuacja wiąże się z tym, że ChRL w handlu z USA odnotowuje dodatnie saldo bilansu handlowego, podczas gdy dla handlu USA z ChRL, jest ono ujemne. Amerykanie w handlu z Chińczykami odnotowują ponad 100% pokrycia importu eksportem tylko w przypadku towarów surowcochłonnych. Natomiast, w przypadku handlu ChRL z USA ponad 100% pokrycia importu eksportem występuje w przypadku pozostałych grup towarowych, czyli towarów pracochłonnych, kapitałochłonnych, technologicznie intensywnych łatwych do imitowania oraz technologicznie intensywnych trudnych do imitowania. Podsumowując, należy zauważyć, że USA specjalizują się w eksporcie na rynek chiński towarów surowcochłonnych, a Chiny w przypadku pozostałych grup towarowych. 174
17 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Tabela 6. Wskaźnik pokrycia importu eksportem dla handlu USA z ChRL w latach Wyszczególnienie Surowcochłonne 113,11 152,18 134,33 194,27 163,50 170,29 192,42 238,81 222,43 375,91 429,15 468,32 495,43 501,78 433,83 Pracochłonne 2,77 2,57 2,70 3,36 3,98 4,02 4,62 3,82 4,28 3,98 5,43 5,92 6,45 5,64 5,04 Kapitałochłonne 18,76 20,81 19,44 32,52 20,53 25,02 23,63 24,94 24,24 35,41 54,09 59,79 55,33 67,90 69,74 Tech. intensywne łatwe do imitowania 14,66 17,20 12,15 10,42 8,99 7,91 7,76 8,28 8,59 9,15 9,21 9,00 8,17 8,42 7,80 Tech. intensywne trudne do imitowania 42,01 53,20 57,40 52,45 51,04 52,03 57,85 59,23 55,31 47,95 48,42 41,13 38,46 39,53 37,28 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview. aspx (dostęp: ). 175
18 Karolina Kotulewicz-Wisińska Kształtowanie się stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej Stanów Zjednoczonych do struktury popytu importowego Chin oraz struktury podaży eksportowej Chin do struktury popytu importowego USA Dotychczasowe kształtowanie się rozmiarów i struktury amerykańskiego importu z Chin można w świetle odpowiedniego dorobku teoretycznego uważać za uzasadnione w tym głównie sensie, że USA dysponuje ewidentną przewagą nad ChRL pod względem bogactwa surowców naturalnych (głównie zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego). Wskaźniki stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej USA do struktury popytu importowego Chin w latach obliczono według wzoru: C ijk = 1 y x i j (4) 2 gdzie: m ik udział importu grupy towarowej i w imporcie globalnym Chin lub udział importu grupy towarowej i w imporcie globalnym USA x ij udział grupy towarowej j w eksporcie USA do Chin lub udział eksportu grupy towarowej j w eksporcie Chin do USA. Wskaźnik C ijk waha się w granicach 0 1, przy czym wartość 0 oznacza, że towary (grupy towarowe) i eksportowane przez kraj j nie są w ogóle przedmiotem importu do wybranego kraju. Odpowiedni wskaźnik osiąga natomiast maksymalną wartość 1, gdy udziały importu towaru (grup towarowych) i,.., n analizowanego partnera, w naszym przypadku Chin, są idealnie takie same, jak odpowiednie udziały w eksporcie analizowanego kraju, w naszym przypadku USA. Oczywiście im wyższa wartość wskaźnika C ijk, tym lepiej struktura podaży eksportowej analizowanego kraju jest dopasowana do struktury popytu importowego Chin lub odpowiednio USA 9. W całym analizowanym okresie obserwowano proces wzrostu stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej USA do struktury popytu importowego ChRL. W latach wskaźnik ten wzrósł z poziomu 0,74 do poziomu 0,93. W 2009 odnotowany był spadek do poziomu roku 2000, ale w latach następnych znowu miał miejsce jego wzrost. W 2014 roku równał się on 0,75. Świadczy to nie tylko o lepszym dopasowaniu podaży eksportowej USA do struktury popytu importowego ChRL, ale i o tym, że towary amerykańskie na rynku chińskim cechował wyższy stopień konkurencyjności. 9 Ibidem, s
19 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Tabela 7. Wskaźnik stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej USA do struktury popytu importowego Chin w latach Wskaźnik C ijk 0,74 0,75 0,80 0,81 0,88 0,92 0,90 0,91 0,93 0,73 0,82 0,83 0,82 0,77 0,75 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview. aspx (dostęp: ). Tabela 8. Wskaźnik stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej Chin do struktury popytu importowego USA w latach Wskaźnik C ijk 0,20 0,21 0,21 0,21 0,20 0,18 0,18 0,20 0,19 0,14 0,22 0,20 0,17 0,26 0,30 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad.org/wds/tableviewer/tableview. aspx (dostęp: ). 177
20 Karolina Kotulewicz-Wisińska Podsumowanie Podsumowując, należy zauważyć, że w latach miał miejsce wzrost amerykańsko-chińskich obrotów handlowych. I tak, w tym czasie eksport amerykański do Chin wzrósł ponad 7-krotnie, a eksport chiński do USA ponad 4,5-krotnie. W latach udział amerykańskiego eksportu do ChRL w eksporcie USA ogółem był prawie sześciokrotnie mniejszy od udziału chińskiego eksportu do USA w eksporcie ChRL ogółem. Natomiast udział amerykańskiego importu z ChRL w imporcie USA ogółem był ponad dwukrotnie większy od udziału chińskiego importu z USA w imporcie ChRL ogółem. W tym samym czasie średni udział eksportu USA do Chin w globalnym eksporcie amerykańskim wynosił 3,36%, podczas gdy udział chińskiego eksportu do USA w globalnym eksporcie Chin prawie 30%. Takie występowanie znacznej asymetrii w wymianie handlowej między Stanami Zjednoczonymi a Państwem Środka wiąże się ze zróżnicowanym poziomem PKB omawianych państw. Na przestrzeni lat udział amerykańsko-chińskich obrotów handlowych w PKB USA średnio wynosił 2,47%, a w PKB Chin 9,46%. Dane te wskazują przede wszystkim na istnienie różnic w rozwoju gospodarczym obu państw, które wynikają z wielkości wyprodukowanego przez USA i ChRL PKB oraz ze stopnia uzależnienia ich gospodarek od handlu zagranicznego. Analizując w latach strukturę towarową eksportu USA do Chin należy zauważyć, że struktura towarowa amerykańskiego eksportu na rynek chiński była stabilna a wszystkie grupy towarowe cechował trend wzrostowy, aczkolwiek nie był on tak znaczący, jak w przypadku amerykańskiego eksportu na rynek chiński. Średnio wzrost ten wyniósł tylko 4,4 razy, wtedy gdy w przypadku amerykańskiego eksportu na rynek chiński 17,6 razy. Struktura rodzajowa wymiany handlowej między USA i ChRL cechowała się tym, że w badanym przedziale czasowym po stronie amerykańskiego eksportu na rynek chiński dominowały towary technologiczne intensywne trudne do imitowania (21,6 mld dolarów); surowcochłonne (19,8 mld dolarów) oraz technologiczne intensywne łatwe do imitowania (8,6 mld dolarów). Natomiast w przypadku chińskiego eksportu na rynek amerykański do grupy tej należały wyroby pracochłonne (126,3 mld dolarów); technologiczne intensywne łatwe do imitowania (97,7 mld dolarów), technologiczne intensywne trudne do imitowania (46,1 mld dolarów) oraz wyroby kapitałochłonne (13,4 mld dolarów). Analizując wielkość wymiany handlowej między USA i ChRL należy zauważyć, że handel amerykańsko-chiński jest wymianą typu międzygałęziowego. 178
21 Wymiar handlowy stosunków gospodarczych USA z ChRL w latach Uzyskane wyniki wskazują, że w badanym okresie USA osiągały przewagę komparatywną w przypadku następujących sekcji: towarów surowcochłonnych, technologicznie intensywnych trudnych do imitowania oraz w niewielkim stopniu w przypadku towarów kapitałochłonnych. Z kolei Chiny w handlu z USA osiągały przewagę komparatywną w przypadku towarów pracochłonnych oraz w przypadku towarów technologicznych intensywnych łatwych do imitowania. Natomiast zauważono, że omówionemu wcześniej wzrostowi stopnia i znaczenia wymiany (komplementarności) międzygałęziowej między Stanami Zjednoczonymi i ich azjatyckim partnerem towarzyszy spadek intensywności i znaczenia wymiany (komplementarności) typu międzygałęziowego. W przypadku pokrycia importu eksportem należy zauważyć, że znacznie lepiej wypada ChRL, ponieważ w wymianie handlowej z USA osiąga ona dodatnie saldo bilansu handlowego. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki, można zauważyć, że gdy w całym analizowanym okresie lat wartość amerykańskiego eksportu na rynek chiński pokrywała wartość importu USA z ChRL średnio w ponad 83%, to wartość pokrycia importu eksportem w handlu Chin z ich amerykańskim partnerem kształtowała się na zdecydowanie wyższym poziomie i średnio wynosiła 734%. Taki stan rzeczy ma wpływ na stadium kształtowania się stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej USA do struktury popytu importowanego Chin. W całym analizowanym okresie obserwowano proces wzrostu stopnia dopasowania struktury podaży eksportowej USA do struktury popytu importowego ChRL. W latach wskaźnik ten wzrósł z poziomu 0,74 do poziomu 0,93. W 2009 roku odnotowany był spadek do poziomu roku 2000, ale w latach następnych znowu miał miejsce jego wzrost. W 2014 roku równał się on 0,75. Świadczy to nie tylko o lepszym dopasowaniu podaży eksportowej USA do struktury popytu importowego Chin, ale i o tym, że towary amerykańskie na rynku chińskim cechował wyższy stopień konkurencyjności. Bibliografia 15 lat temu wywiad USA opublikował prognozy na 2015 r. W wielu przypadkach się nie pomylił, Polityka, -na-2015-r-w-wielu-przypadkach-sie-nie-pomylil.read. Cabestan J.-P., Polityka zagraniczna Chin, Warszawa
22 Karolina Kotulewicz-Wisińska International Trade Center, Misala J., Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej, Warszawa NOWA polityka USA wobec Chin cła wyrównawcze na import powlekanego papieru, OBAMA w Chinach: zabieranie dziecku cukierka, PACUŁA P., Duopol 2020? Stan relacji amerykańsko-chińskich i perspektywy ich rozwoju, Bezpieczeństwo narodowe 2011, nr 20, tom IV. United Nations Conference on Trade and Development, unctadstat.unctad. org/wds/tableviewer/tableview.aspx. The World Bank,
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA Tomasz Białowąs Rola USA i UE w gospodarce światowej (2008) 70,0% 60,0% 50,0% 53,8% 45,7% 52,3% 60,6% 54,2% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% PKB (nominalne) Eksport
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać :25:37
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-10 16:25:37 2 Francja od lat jest największym europejskim eksporterem kosmetyków; wartość francuskiego eksportu szacuje się na prawie 4,5 mld euro. W III kw. 2013 r. nastąpiło
Bardziej szczegółowoCo kupić a co sprzedać 2015-06-11 10:10:09
Co kupić a co sprzedać 2015-06-11 10:10:09 2 Greckie towary sprzedawane są głównie do krajów UE - Włoch, Niemiec, Bułgarii i na Cypr. Polska jako partner handlowy zajmuje 27. miejsce. W 2013 roku 46,4
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Polska-Japonia :48:49
Handel zagraniczny Polska-Japonia 2013-09-02 07:48:49 2 W 2012 r. w handlu pomiędzy Polską i Japonią odnotowano znaczny spadek obrotów do poziomu 2,7 mld USD (w porównaniu z 3,3 mld USD w 2011 r.). Wynik
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
STOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ CEL PREZENTACJI CELEM TEJ PREZENTACJI JEST PRZEDSTAWIENIE ORAZ OMÓWIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH INFORMACJI DOTYCZĄCYCH ZEWNĘTRZNYCH STOSUNKÓW
Bardziej szczegółowoEwolucja polsko-niemieckiej wymiany handlowej na przełomie XX i XXI wieku
Ewolucja polsko-niemieckiej wymiany handlowej na przełomie XX i XXI wieku Nr 146 / 2013 22 11 13 INSTYTUT ZACHODNI im. Zygmunta Wojciechowskiego Instytut Naukowo-Badawczy, Poznań Autor: Piotr Misztal Handel
Bardziej szczegółowoWymiana handlowa Grecji 2010-08-13 15:05:13
Wymiana handlowa Grecji 2010-08-13 15:05:13 2 Opracowanie nt. wymiany handlowej Grecji - wg danych Narodowego Urzędu Statystycznego Grecji za lata 2008-2009. WYMIANA HANDLOWA GRECJI [1] Od szeregu lat
Bardziej szczegółowoPolsko-czeska wymiana handlowa w I poł r :09:46
Polsko-czeska wymiana handlowa w I poł. 2016 r. 2016-08-16 09:09:46 2 Wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w I półroczu 2016 r. były wyższe o 6,1% r/r i wyniosły 9
Bardziej szczegółowoStosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami Tomasz Białowąs Wysoki dynamika wymiany handlowej 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eksport całkowity UE Eksport UE do Chin Import całkowity UE Import
Bardziej szczegółowoMiejsce Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej. dr Łukasz Ambroziak mgr Małgorzata Bułkowska
Miejsce Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej dr Łukasz Ambroziak mgr Małgorzata Bułkowska Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Warszawa, 10 października 2014 r.
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Finlandii w 2015 r. oraz aktywność inwestycyjna
Według wstępnych danych fińskiego Urzędu Celnego w roku 215 wartość fińskiego eksportu wyniosła 53,8 mld EUR, co oznacza spadek o 4 % w stosunku do roku 214. Wartość importu zmniejszyła się o 6 % i osiągnęła
Bardziej szczegółowoZnaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem
Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem dr Iwona Szczepaniak Konferencja Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoPolsko-czeska wymiana handlowa w okresie I-VII br :58:11
Polsko-czeska wymiana handlowa w okresie I-VII br. 2016-09-16 08:58:11 2 Wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w pierwszych 7 miesiącach br. były o 4,0% r/r wyższe i
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać :14:14
Co kupić, a co sprzedać 015-06-15 11:14:14 Kraje Unii Europejskiej są trzecim po Chinach i USA partnerem handlowym Japonii, natomiast Japonia zajmuje siódme miejsce w obrotach UE z zagranicą. Największym
Bardziej szczegółowoKonkurencyjność eksportu rolno-spożywczego i dekompozycja jego zmian w okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej
Konkurencyjność eksportu rolno-spożywczego i dekompozycja jego zmian w okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej dr Iwona Szczepaniak, dr Łukasz Ambroziak Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Józefów,
Bardziej szczegółowoOcena porównawcza sektora rolno-spożywczego Polski i Ukrainy
Ocena porównawcza sektora rolno-spożywczego Polski i Ukrainy mgr Mirosława Tereszczuk Warszawa, 25 listopada 2016 r. 1 Gospodarka Ukrainy na tle gospodarki Wyszczególnienie Polski Ukraina Polska 2012 2015
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoKierunki 2013: Raport Banku DnB NORD i Deloitte Business Consulting. Rafał Antczak, Deloitte
Kierunki 2013: Raport Banku DnB NORD i Deloitte Business Consulting. Rafał Antczak, Deloitte Co kryzys w Chinach może oznaczać dla Polski? Znaczenie Chin Kryzys chiński? Model zależności Polski od Chin
Bardziej szczegółowow mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE.
A. BEZPOŚREDNI 1. Poprzez działalność produkcyjną lub usługową import technologii ze spółki macierzystej i wykorzystywanie jej w procesie produkcyjnym prowadzenie działalności w branżach wysokiej techniki
Bardziej szczegółowo156 Eksport w polskiej gospodarce
156 Eksport w polskiej gospodarce Eksport w polskiej gospodarce struktura oraz główne trendy Eksport jest coraz ważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego w Polsce. W 217 r. eksport stanowił 54,3% wartości
Bardziej szczegółowoPolski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Katedra Rozwoju Obszarów Wiejskich Szkoła Główna Handlowa Warszawa kwiecień 2009 Wzajemne
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Handel międzynarodowy korzyści dla przedsiębiorstw i gospodarki
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Handel międzynarodowy korzyści dla przedsiębiorstw i gospodarki dr Iwona Pawlas Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 23 maja 2011 r. 1 Handel międzynarodowy/ handel zagraniczny
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty piąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoCzy polski eksport odczuje efekt przesunięcia spowodowany porozumieniem o preferencjach między UE i USA?*
Czy polski eksport odczuje efekt przesunięcia spowodowany porozumieniem o preferencjach między UE i USA?* prof. dr hab. Elżbieta Czarny, Szkoła Główna Handlowa dr hab. prof. UW Katarzyna Śledziewska, Wydział
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać :58:22
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-11 13:58:22 2 Głównym partnerem handlowym Hiszpanii jest strefa euro. Hiszpania przede wszystkim eksportuje żywność i samochody, importuje zaś surowce energetyczne i chemię.
Bardziej szczegółowoWpływ zmian cen surowców na rynkach światowych na ceny w handlu zagranicznym Polski oraz ich efekty makroekonomiczne
Wpływ zmian cen surowców na rynkach światowych na ceny w handlu zagranicznym Polski oraz ich efekty makroekonomiczne Janusz Chojna Konferencja Ceny w handlu zagranicznym Polski na tle nowych tendencji
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z USA w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.
BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 14-9-6 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z USA w latach 9 13 i w okresie I VII 14 r. Stany Zjednoczone utrzymują pozycję największej i najbardziej
Bardziej szczegółowoCo kupić a co sprzedać 2015-06-26 13:34:29
Co kupić a co sprzedać 2015-06-26 13:34:29 2 Eksport jest siłą napędową niemieckiej gospodarki. Niemcy są także znaczącym importerem surowców, głównie energetycznych, ale i wysoko przetworzonych wyrobów
Bardziej szczegółowoBibliografia Spis tabel
Spis treści Wstęp Rozdział I. Istota racjonalnych wyborów ekonomicznych w gospodarce otwartej (ujęcie modelowe, wybrane aspekty teorii) 1.1. Podstawowe problemy wyboru ekonomicznego 1.1.1. Racjonalne wybory
Bardziej szczegółowoZMIANY W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM
PRZEGLĄ D ZACHODNIOPOMORSKI ROCZNIK XXIX (LVIII) ROK 2014 ZESZYT 3 VOL. 2 ELŻBIETA KACPERSKA * Warszawa ZMIANY W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r.
Warszawa, dnia 30 grudnia 2016 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoPolsko-czeska wymiana handlowa w 2014 r.
Polsko-czeska wymiana handlowa w 2014 r. Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w 2014r., w porównaniu z rokiem poprzednim, były o 7,1% wyższe i wyniosły 16 584 mln
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty dziewiąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017
Bardziej szczegółowoHandel z Polską 2015-06-30 17:07:08
Handel z Polską 2015-06-30 17:07:08 2 Od lat Królestwo Belgii jest ważnym partnerem handlowym Polski. W polskich dostawach do tego kraju dominują maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny oraz pojazdy -
Bardziej szczegółowoHandel z Polską 2015-06-15 17:00:08
Handel z Polską 2015-06-15 17:00:08 2 Szwajcaria zajmuje 23. miejsce jako partner handlowy Polski. W handlu między Polską a Szwajcarią utrzymuje się trend zmniejszania różnicy wartości między eksportem
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty szósty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych. Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera
Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera W ostatnich latach ukazało się wiele opracowań poświęconych ocenie wymiany handlowej
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Eksport i import w 2014 roku. Małopolska na tle Polski. Zaangażowanie firm w handel zagraniczny
Streszczenie Eksport i import w 2014 roku Zwiększyła się wartość eksportu i importu w stosunku do 2013 roku. Wartość dóbr i usług, które trafiły na eksport w 2014 roku wyniosła: 7,8 mld euro z Małopolski,
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU. Karolina Pawlak
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU KATEDRA EKONOMII I POLITYKI GOSPODARCZEJ W AGROBIZNESIE Karolina Pawlak ZMIANY W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM PRODUKTAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać :16:26
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-10 11:16:26 2 Głównymi partnerami handlowymi Bułgarii w UE są Niemcy, Włochy, Rumunia, Grecja, Francja, Belgia i Hiszpania, eksport do tych krajów stanowi 75,3 proc. eksportu
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 15 UWARUNKOWANIA WYMIANY HANDLOWEJ POMIĘDZY POLSKĄ A UE
Anna Rytko ROZDZIAŁ 15 UWARUNKOWANIA WYMIANY HANDLOWEJ POMIĘDZY POLSKĄ A UE Wprowadzenie Wymiana handlowa wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej, w tym również i Polski jest kształtowana przez
Bardziej szczegółowoTrendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoOtoczenie rynkowe. Otoczenie międzynarodowe. Grupa LOTOS w 2008 roku Otoczenie rynkowe
Otoczenie międzynarodowe Globalne wskaźniki ekonomiczne pokazują, że rok 2008 był kolejnym okresem wzrostu gospodarczego. Jednak charakter tego wzrostu nie był jednolity - już na początku roku wystąpiły
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny w Polsce i Małopolsce 2016
Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce 2016 Streszczenie Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego Departament Polityki Regionalnej Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce 2016 Streszczenie Kraków
Bardziej szczegółowoSytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33
Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie
Bardziej szczegółowoPrzemysł chemiczny wychodzi z kryzysu
Przemysł chemiczny wychodzi z kryzysu Po trudnym roku 2009 przemysł chemiczny stopniowo wychodzi z kryzysu Sytuacja gospodarki na świecie Z punktu widzenia efektów kryzysu w 2009 r. w globalnym przemyśle
Bardziej szczegółowo4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki
https://www. 4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki Autor: Ewa Ploplis Data: 9 lutego 2018 Wzrost gospodarczy w Polsce, czyli wzrost Produktu Krajowego Brutto tzw. PKB
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r.
Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoKONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY. Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy
KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy Konkurencyjność produkcji wyznaczają wskaźniki: jakości, właściwości
Bardziej szczegółowoRyzyko kursowe a handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi Polski
Ryzyko kursowe a handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi Polski dr Łukasz Ambroziak dr Iwona Szczepaniak Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Jachranka, 23-25 listopada 2016 r. Plan wystąpienia
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty pierwszy kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2013 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty siódmy kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoGospodarki krajów wschodzących po kryzysie. 14/03/2011 Jakub Janus
Gospodarki krajów wschodzących po kryzysie 14/03/2011 Jakub Janus 1 Plan prezentacji 1. Wzrost gospodarczy po kryzysie w perspektywie globalnej 2. Sytuacja w głównych gospodarkach 1. Chiny 2. Indie 3.
Bardziej szczegółowoFig. 1 Szacunkowa wielkość konsumpcji paliw ciekłych w kraju po 3 kwartałach 2018 roku w porównaniu do 3 kwartałów 2017 roku.
Konsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2018 roku Wyniki konsumpcji paliw płynnych w Polsce w roku 2018, pomimo znacznego wzrostu cen tych paliw, są korzystne dla sektora naftowego w Polsce. Dobre wyniki
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w lipcu 2015 r.
Warszawa, dnia 14 września 2015 r. Bilans płatniczy Polski w lipcu 2015 r. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z miesięcznych i kwartalnych sprawozdań polskich podmiotów
Bardziej szczegółowoFrancuski sektor łodzi rekreacyjnych 2015-09-07 14:17:04
Francuski sektor łodzi rekreacyjnych 2015-09-07 14:17:04 2 Branża łodzi rekreacyjnych stanowi mocną stronę francuskiego handlu zagranicznego. Od roku 2011 sektor ten osiąga regularne nadwyżki, zwłaszcza
Bardziej szczegółowoKonsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2016 roku
Konsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2016 roku Po 3 kwartałach 2016 roku wyniki rynkowe sektora paliwowego w Polsce były jeszcze lepsze, niż po I półroczu br. Przyczyniła się do tego znaczna poprawa
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w I kwartale 2017 r.
Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoMirosław Gronicki MAKROEKONOMICZNE SKUTKI BUDOWY I EKSPLOATACJI ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE W LATACH 2020-2035
Mirosław Gronicki MAKROEKONOMICZNE SKUTKI BUDOWY I EKSPLOATACJI ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE W LATACH 2020-2035 Krynica - Warszawa - Gdynia 5 września 2013 r. Uwagi wstępne 1. W opracowaniu przeanalizowano
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r.
Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoWymiana handlowa Grecja - Polska - I kwartał :33:23
Wymiana handlowa Grecja - Polska - I kwartał 2012 2012-06-26 11:33:23 2 I kwartał 2012 (I kwartał 2012*) Import i eksport Grecji W I kwartale 2012 roku import Grecji wyniósł nieco ponad 10 mld, podczas
Bardziej szczegółowoWymiana handlowa Polski z USA w 2014 roku 2015-12-30 15:55:44
Wymiana handlowa Polski z USA w 2014 roku 2015-12-30 15:55:44 2 W wymianie handlowej z państwami Unii Europejskiej USA odnotowały w 2014 r. deficyt na poziomie 141 mld. USD. Wartość eksportu amerykańskich
Bardziej szczegółowoZaktualizowana prognoza zatrudnienia według wielkich grup zawodów w Polsce na lata
Zaktualizowana prognoza zatrudnienia według wielkich grup zawodów w Polsce na lata 4- Projekt Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej
Bardziej szczegółowoJak być skutecznym w kraju niemieckojęzycznym i dlaczego tylko niektórzy odnoszą sukcesy?
Jak być skutecznym w kraju niemieckojęzycznym i dlaczego tylko niektórzy odnoszą sukcesy? Zapraszamy do udziału w spotkaniu informacyjnym Wrocław 28 marca 2019, godz. 10.00 Dolnośląska Agencja Współpracy
Bardziej szczegółowoRecenzje prof. dr hab. Wojciech Kosiedowski dr hab. Tomasz Dołęgowski, prof. SGH. Redakcja wydawnicza Agnieszka Kołwzan
Recenzje prof. dr hab. Wojciech Kosiedowski dr hab. Tomasz Dołęgowski, prof. SGH Redakcja wydawnicza Agnieszka Kołwzan Projekt okładki i stron tytułowych Karolina Zarychta www.karolined.com Skład i łamanie
Bardziej szczegółowoZnaczenie porozumienia transatlantyckiego dla konkurencyjności UE
Znaczenie porozumienia transatlantyckiego dla konkurencyjności UE Dr Bernadeta Baran Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Plan wystąpienia Podstawy prawne gospodarczej współpracy transatlantyckiej Skala
Bardziej szczegółowoRyszard Petru Przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich
Ryszard Petru Przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich PERSPEKTYWY GOSPODARCZE DLA POLSKI Coface Country Risk Conference Warszawa, 27 marca 2014 r. Plan Sytuacja w gospodarce światowej Poprawa koniunktury
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO GOSPODARKI Warszawa, 16 lipca 2008 r. Departament Analiz i Prognoz DAP-II-079/RS/inf_NBP_05/2008
MINISTERSTWO GOSPODARKI Warszawa, 16 lipca 2008 r. Departament Analiz i Prognoz DAP-II-079/RS/inf_NBP_05/2008 INFORMACJA o sytuacji w handlu zagranicznym w maju 2008 roku i po 5 miesiącach b.r. (na podstawie
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty drugi kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoCel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE.
Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Plan prezentacji: 1. Ogólne informacje na temat UE i jej gospodarki
Bardziej szczegółowoAnaliza konkurencyjności polskiego eksportu do państw Unii Europejskiej
Zeszyty Naukowe nr 837 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2010 Katedra Handlu Zagranicznego Analiza konkurencyjności polskiego eksportu do państw Unii Europejskiej 1. Wprowadzenie Pojęcie konkurencyjności
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Litwy (przegląd kwartalny) :30:03
Handel zagraniczny Litwy (przegląd kwartalny) 2010-12-14 14:30:03 2 Wartość polskiego eksportu towarowego na Litwę w okresie styczeń-wrzesień 2010 r. stanowiła 977.410.625 EUR (+9,9%), wartość importu
Bardziej szczegółowodr Piotr SZAJNER IERiGŻ-PIB ul. Świętokrzyska Warszawa Rynek serów i twarogów w Polsce i UE
dr Piotr SZAJNER IERiGŻ-PIB ul. Świętokrzyska 20 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Rynek serów i twarogów w Polsce i UE Produkcja serów w Polsce [1.] tys. ton 800 600 400 200 0 2000 2004 2008
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia dziewięćdziesiąty trzeci kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2016 r.) oraz prognozy na lata 2017 2018
Bardziej szczegółowoPrzemysł spożywczy w Polsce analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych
Przemysł spożywczy w Polsce analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Warszawa, 21 kwietnia 2017 r. Plan wystąpienia Bilans tworzenia i rozdysponowania
Bardziej szczegółowoSzykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]
Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] data aktualizacji: 2018.05.25 GfK prognozuje, iż w 2018 r. w 28 krajach członkowskich Unii Europejskiej nominalny
Bardziej szczegółowoKonsumpcja paliw ciekłych w I kwartale 2013 roku
Konsumpcja paliw ciekłych w I kwartale 2013 roku Niestety I kwartał 2013 roku nie odwrócił trendu spadkowego w popycie na paliwa ciekłe. Spowolnienie gospodarcze, rosnąca szara strefa głównie w rynku oleju
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny towarami rolno-spożywczymi w trzech kwartałach 2015 r.
mld EUR Biuro Analiz i Programowania Warszawa, 28 grudnia 2015 r. Handel zagraniczny towarami rolno-spożywczymi w trzech kwartałach 2015 r. Od akcesji Polski do Unii Europejskiej obroty towarami rolno-spożywczymi
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać 2015-06-17 10:08:23
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-17 10:08:23 2 Wielka Brytania to światowy gracz w handlu. Według danych WTO za 2013 rok Zjednoczone Królestwo było 8. globalnym eksporterem z udziałem 2,9 proc. i 6. importerem
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty trzeci kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoWSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA
WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA Aktywność Polski na rynku międzynarodowym realizowana jest w trzech głównych obszarach: 1. Udziału w tworzeniu wspólnej polityki handlowej Unii Europejskiej uwzględniającej interesy
Bardziej szczegółowoWydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze. Biuletyn Informacyjny
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny Luty 2011 SPIS TREŚCI: I. PRZEMYSŁ... 2 II. BUDOWNICTWO... 3 III. CENY TOWARÓW I USŁUG... 4 IV. BEZROBOCIE...
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia dziewięćdziesiąty drugi kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2016 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoZMIANY KOSZTÓW PRACY W GOSPODARCE NARODOWEJ POLSKI W ŚWIETLE PRZEPŁYWÓW MIĘDZYGAŁĘZIOWYCH W LATACH 1995 2005
TOMASZ KUJACZYŃSKI ZMIANY KOSZTÓW PRACY W GOSPODARCE NARODOWEJ POLSKI W ŚWIETLE PRZEPŁYWÓW MIĘDZYGAŁĘZIOWYCH W LATACH 1995 2005 Streszczenie: W artykule omówiono zmiany kosztów pracy zachodzące w gospodarce
Bardziej szczegółowoZMIANY CEN W HANDLU ZAGRANICZNYM POLSKI W LATACH
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 218 2015 Ekonomia 1 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Ekonomii Katedra Międzynarodowych Stosunków
Bardziej szczegółowoSTALPROFIL S.A. i jego Grupa Kapitałowa w 2015 roku. 6 maj
STALPROFIL S.A. i jego Grupa Kapitałowa w 2015 roku 6 maj 2016 1 Kryzys na światowym rynku stali dotknął prawie wszystkie regiony EU-28 Turkey Russia USA South-America China India Japan South-Korea World
Bardziej szczegółowoRYNKI WSCHODNIE Współpraca gospodarcza Polski z Litwą Przepisy prawne regulujące polsko litewską współpracę gospodarczą.
RYNKI WSCHODNIE Współpraca gospodarcza Polski z Litwą Przepisy prawne regulujące polsko litewską współpracę gospodarczą. Stosunki gospodarcze między Polską i Litwą regulują przepisy prawne Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoPolski przemysł tekstylny i odzieżowy w 2003 roku
Roman Matusiak Polska Izba Odzieżowo-Tekstylna Polski przemysł tekstylny i odzieżowy w 2003 roku W Polsce, okres recesji spowodował, podobnie jak w innych krajach europejskich poważne ograniczenie produkcji
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 6: Model klasyczny gospodarki otwartej
Makroekonomia 1 Wykład 6: Model klasyczny gospodarki otwartej Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Plan wykładu Mała gospodarka otwarta Co znaczy mała gospodarka? Co
Bardziej szczegółowoGwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09
Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09 2 ANALITYKA: Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu Przegląd realnego
Bardziej szczegółowoOcena porównawcza sektora rolno-spożywczego Polski i Ukrainy
Ocena porównawcza sektora rolno-spożywczego Polski i Ukrainy Andrzej Drozd Toruń, 30 listopada 2016 r. 1 Gospodarka Ukrainy na tle gospodarki Polski Wyszczególnienie Ukraina Polska 2012 2015 2015 Ludność
Bardziej szczegółowoBILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R.
N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Warszawa, dnia 12 kwietnia 2012 r. BILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z
Bardziej szczegółowoUJAWNIONA PRZEWAGA KOMPARATYWNA POLSKI W HANDLU Z NIEMCAMI W LATACH 1995-2011
Małgorzata Fronczek Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach UJAWNIONA PRZEWAGA KOMPARATYWNA POLSKI W HANDLU Z NIEMCAMI W LATACH 1995-2011 Wprowadzenie Handel zagraniczny jest jednym z istotnych czynników
Bardziej szczegółowoCo przyniosły inwestycje zagraniczne
Co przyniosły inwestycje zagraniczne Wpływ na gospodarkę Polski w ostatnim ćwierćwieczu Adam Czerniak Główny ekonomista Polityka Insight 1 marca 2017, Ministerstwo Rozwoju Ile jest zagranicznych inwestycji
Bardziej szczegółowoStrefa wolnego handlu UE USA potencjalny wpływ na polski handel produktami rolno-spożywczymi
Strefa wolnego handlu UE USA potencjalny wpływ na polski handel produktami rolno-spożywczymi dr Janusz Rowiński Konferencja: Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoHandel produktami rolnymi - dobre perspektywy
.pl https://www..pl Handel produktami rolnymi - dobre perspektywy Autor: Ewa Ploplis Data: 23 października 2017 Nadwyżka w handlu produktami rolnymi zwiększyła się w bieżącym roku. Eksport produktów rolno-spożywczych
Bardziej szczegółowo