Przepływy finansowe. Wykład przygotowały: Knapik Weronika Rossa Małgorzata

Transkrypt

1 Przepływy finansowe Wykład przygotowały: Knapik Weronika Rossa Małgorzata

2 Rachunek przepływów pieniężnych Przedstawia przypływy oraz odpływy środków pieniężnych związane z prowadzoną działalnością (przy uwzględnieniu źródeł wpływów pieniężnych oraz ich zagospodarowania), co umożliwia określenie zmian sytuacji finansowej. Umożliwia on również ocenę stopnia płynności finansowej, a także zdolności do sprawnego regulowania zobowiązań oraz egzekwowania należności. Zasady sporządzania oraz wzór rachunku przepływów pieniężnych w Polsce określone zostały w Ustawie o rachunkowości.

3 Rachunek przepływów pieniężnych Informacje zawarte w sprawozdaniu obejmują trzy działy przepływów finansowych: 1. z działalności operacyjnej 2. z działalności inwestycyjnej 3. z działalności finansowej Wyodrębnienie tych działalności umożliwia ustalenie, które z nich wpłynęły na powiększenie stanu środków pieniężnych, a które jedynie je wykorzystały.

4 Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Uwidoczniają skuteczność przedsiębiorstwa w generowaniu przepływów pieniężnych z działalności podstawowej, bez uwzględnienia transakcji mających charakter jednorazowy (np. sprzedaż lub zakup środków trwałych) lub niezwiązanych z podstawową działalnością. Do przepływów z działalności operacyjnej zalicza się przede wszystkim: Wpływy: ze sprzedaży dóbr i usług z tytułu wynajmu posiadanych nieruchomości bądź dzierżawy środków trwałych Wypływy: za zakup surowców, materiałów, opakowań na wypłaty wynagrodzeń dla pracowników na zapłaty za usługi obce z tytułu podatków, opłat oraz składek ZUS na spłaty zobowiązań

5 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Ukazują wydatki poniesione na rzecz zwiększenia zasobów trwale pozostających w przedsiębiorstwie, umożliwiających w przyszłości osiąganie zysków i dopływ środków pieniężnych oraz środki uzyskane ze sprzedaży zasobów lub w postaci przychodów z udzielonych przez przedsiębiorstwo pożyczek. Do przepływów z działalności inwestycyjnej zalicza się przede wszystkim: Wpływy: ze sprzedaży środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych ze sprzedaży akcji i obligacji obcych spółek z tytułu udzielonych pożyczek Wypływy: za zakup środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych za nabycie udziałów i akcji innych podmiotów gospodarczych z tytułu udzielanych pożyczek

6 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Pozwalają określić wielkość środków pieniężnych pozyskanych przez przedsiębiorstwo od inwestorów i kredytodawców oraz kwoty spłaconych z tego tytułu zobowiązań. Do przepływów z działalności finansowej zalicza się przede wszystkim: Wpływy: z emisji własnych akcji i obligacji z dopłat do kapitału własnego z odsetek od lokat Wypływy: na wypłaty dywidend za wykup akcji własnych przedsiębiorstwa z tytułu odsetek od zaciągniętych pożyczek i kredytów na spłatę zobowiązań dotyczących umów leasingowych

7 Klasyfikacja przepływów finansowych Zależnie od zastosowanych standardów rachunkowości oraz polityki rachunkowości danego przedsiębiorstwa, klasyfikacja przepływów może być różna. Na przykład, według IFRS (International Financial Reporting Standards - Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej) odsetki od zaciągniętych przez firmę pożyczek wykazywane są w przepływach z działalności operacyjnej, podczas gdy zgodnie z polską Ustawą o rachunkowości powinny one być wykazywane w przepływach z działalności finansowej.

8 Schemat zarządzania cash flow Środki pieniężne pozyskane z działalności operacyjnej Środki pieniężne przeznaczone na pokrycie bieżących zobowiązań Wpływ netto z działalności operacyjnej Sprzedaż środka trwałego Środki pieniężne Zakup środka trwałego Dofinansowanie Nabycie akcji innych podmiotów Pożyczka bankowa Spłata pożyczki bankowej

9 Zmiana stanu środków pieniężnych Środki pieniężne z działalności operacyjnej Środki pieniężne z działalności inwestycyjnej Środki pieniężne z działalności finansowej Zmiana stanu środków pieniężnych

10 Metody sporządzania sprawozdania przepływów finansowych Rachunek przepływów pieniężnych sporządzić można na dwa sposoby z użyciem jednej z dwóch metod: bezpośredniej - polega na zaprezentowaniu poszczególnych grup rzeczywistych wpływów i wydatków pieniężnych pośredniej - polega na wyjściu z zysku netto (lub według niektórych standardów od zysku z działalności operacyjnej) i dokonaniu odpowiednich korekt tak, aby wyeliminować wszystkie elementy, które wpłynęły na wynik finansowy a nie miały charakteru pieniężnego Metoda pośrednia jest znacznie mniej informacyjna z punktu widzenia przedstawienia procesów, jakie zaszły w przedsiębiorstwie. Lepiej natomiast pokazuje związek pomiędzy rachunkiem wyników a przepływami pieniężnymi, rozkładając wynik na elementy i pokazując, które z transakcji na niego wpływających nie mają charakteru pieniężnego.

11 Metoda pośrednia Metoda bezpośrednia Zostanie tu wspomniane, iż od punktu B rachunek przeprowadzany jest metodą bezpośrednią w obu przypadkach. A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I Zysk (strata) netto II Korekty razem 1. Amortyzacja 2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy) 4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej 5. Zmiana stanu rezerw 6. Zmiana stanu zapasów 7. Zmiana stanu należności 8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych z wyjątkiem pożyczek i kredytów 9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 10. Inne korekty III Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I ± II) IV Wpływy 1. Sprzedaż 2. Inne wpływy z działalności operacyjnej V Wydatki 1. Dostawy i usługi 2. Wynagrodzenia netto 3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia 4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym 5. Inne wydatki operacyjne VI Przypływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I II) B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Wzór rachunku przepływów pieniężnych według polskiej Ustawy o rachunkowości I Wpływy 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Z aktywów finansowych, w tym: a) w jednostkach powiązanych b) w pozostałych jednostkach: zbycie aktywów finansowych dywidendy i udziały w zyskach spłata udzielonych pożyczek długoterminowych odsetki inne wpływy z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne II Wydatki 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Na aktywa finansowe, w tym: a) w jednostkach powiązanych b) w pozostałych jednostkach nabycie aktywów finansowych udzielone pożyczki długoterminowe 4. Inne wydatki inwestycyjne III Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I II) C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I Wpływy 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe II Wydatki 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i pożyczek 5. Wykup papierów dłużnych 6. Z tytułu innych zobowiązań 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe III Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I II) D. Przepływy pieniężne netto razem (A. III ± B. III ± C. III) E. Bilansowa zmiana środków pieniężnych, w tym: zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu (F ± D), w tym o ograniczonej możliwości dysponowania

12 Zadanie I - działy przepływów finansowych Sklasyfikuj podane operacje gospodarcze przedsiębiorstwa XZY produkującego meble do poszczególnych działów przepływów finansowych. Dział przepływów finansowych Lp. Operacje gospodarcze działalność operacyjna działalność inwestycyjna działalność finansowa 1. Zakupienie tokarki w kwocie zł. 2. Wpłacenie zł powiększających kapitał własny. 3. Sprzedanie 500 szt. stołów mahoniowych. 4. Wypłacenie wynagrodzeń pracownikom. 5. Udzielenie pożyczki w kwocie zł przedsiębiorstwu ZYX. 6. Sprzedanie akcji przedsiębiorstwa ABC. 7. Spłacenie odsetek od zaciągniętej pożyczki. 8. Zapłacenie za usługę transportową. 9. Sprzedanie patentu na specyficzną obróbkę drewna. 10. Opłacenie składek ZUS. 11. Wypłacenie dywidend. 12. Sprzedanie własnych akcji. 13. Zakupienie oprogramowania komputerowego. 14. Zakupienie półproduktów. 15. Otrzymanie odsetek z posiadanej lokaty.

13 Bilans zmian Dane bilansu, które mają zostać wykorzystane w rachunku przepływów pieniężnych, należy uprzednio przekształcić, przy jednoczesnym ustaleniu wielkości i charakteru zmian stanu aktywów i pasywów. W celu dokonania tego przekształcenia i ustalenia zmian sporządza się zwykle odrębne zestawienie, nazywane bilansem zmian lub bilansem ruchu.

14 Wzór bilansu zmian Zmiany dodatnie Zmiany ujemne I Zmniejszenie aktywów 1. e I Zwiększenie aktywów 1. Zobowiązania długoterminowe II Zwiększenie pasywów 1. Zobowiązania krótkoterminowe II Zmniejszenie pasywów 1. Aktywa obrotowe B. Razem: Razem: 9 000

15 Zadanie II - bilans zmian Aktywa Pasywa A. Aktywa trwałe I. Wart. niematerialne i prawne II. Środki trwałe III. Należności długoterminowe IV. Inwestycje długoterminowe A. Kapitały własne I. Kapitał założycielski II. Zysk netto III. Kapitał zapasowy B. Aktywa obrotowe I. Zapasy II. Należności krótkoterminowe III. Inwestycje krótkoterminowe Akcje Środki pieniężne B. Zobowiązania i rezerwy I. Rezerwy II. Zobowiązania długoter. III. Zobowiązania krótkoter. IV. Rozliczenia międzyokres Suma aktywów Suma pasywów

16 Zadanie II - bilans zmian I. Spadek aktywów: Zmiany + Źródła przychodów środków Wartość Zmiany - Źródła wykorzystania środków I. Wzrost aktywów: Wartość II. Wzrost pasywów: Wartość II. Spadek pasywów: Wartość Suma Suma

17 Zadanie III - zestawienie źródeł przychodów środków i ich przeznaczenia Źródła przychodów środków Zysk netto Amortyzacja Sprzedaż obligacji skarbowych Wzrost zadłużenia długoterminowego Wzrost zaciągniętych kredytów Wzrost zobowiązań krótkoterminowych Sprzedaż krótkoterminowych akcji Kierunek wykorzystania środków Zakup majątku trwałego Wypłata dywidend Spłata zadłużenia długoterminowego Spłata kredytu krótkoterminowego Zakup krótkoterminowych papierów wartościowych Spłata zobowiązań Wzrost zapasów [%] [%] % %

18 Zadanie IV - zestawienie źródeł przychodów środków i ich przeznaczenia Miesiąc Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Przychody ze sprzedaży % Wpływy gotówkowe - 60 % O terminie zapłaty 30 dni - 40 % Wpływy gotówkowe Wpływy - przychody Skumulowane

19 Zastosowanie PF Informacje o przepływach pieniężnych można wykorzystać na wiele sposobów, m.in: przy analizie prawidłowości przeszłych oszacowań w badaniu relacji między zyskownością, przepływami pieniężnymi netto i wpływem zmieniających się cen do określania kwoty, terminowości oraz stopnia pewności przyszłych przepływów pieniężnych pomoc przedsiębiorcom w dostrzeżeniu istotności wypłacalności, a nie zysku Przedsiębiorstwo może funkcjonować jedynie w przypadku, gdy posiada zapas gotówki (nawet pomimo ponoszonych strat). Jeżeli nie ma w posiadaniu owych środków pieniężnych, nie może normalnie funkcjonować, nawet wtedy, gdy wykazuje zysk!

20 Ważne! Problem niedostatku środków pieniężnych zaczyna się, gdy trzeba uregulować zobowiązania, a nie ma środków pieniężnych na rachunku i w kasie! Osiągnięcie nawet wysokiego zysku netto nie musi oznaczać, że środki gotówkowe za sprzedane produkty są osiągalne. Przychody ze sprzedaży najczęściej nie są równe wpływom. Koszty zazwyczaj nie sią równe wydatkom (np. amortyzacja jest kosztem, który nie jest wydatkiem).

21 Pojęcie niezależność i zobowiązań Polityka należności (optymalna ściągać jak najszybciej, max dni). Polityka zobowiązań (optymalna płacić jak najpóźniej). Za gotówkę - 50% Sprzedaż - 100% Termin płatności do 30 dni - 40% Termin płatności do 60 dni - 10%

22 Środki pieniężne a kapitał obrotowy Kapitał obrotowy Aktywa obrotowe Zobowiązania bieżące zapasy należności środki pieniężne

23 Bibliografia Praca zbiorowa pod redakcją Kazimierza Sawickiego (2004), Rachunkowość finansowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

24 Netografia