Audyt efektywności energetycznej oświetlenia budynku

Transkrypt

1 1 Audyt efektywności energetycznej oświetlenia budynku Szkoła Podstawowa Publiczna im. F. Myśliwca miejscowość: Izbicko adres: ul. 15 Grudnia 32 kod: Izbicko województwo: opolskie styczeń 2017

2 2 1. Strona tytułowa audytu energetycznego 1. Dane identyfikacyjne budynku Rodzaj budynku INWESTOR (nazwa lub imię i nazwisko, PESEL*) (* w przypadku cudzoziemca nazwa i numer dokumentu tożsamości) Użyteczności publicznej Gmina Izbicko Adres budynku ul. Powstańców Śląskich 12 ul. 15 Grudnia Izbicko Izbicko 2. Nazwa, adres i numer REGON firmy wykonującej audyt: PREDA sp. z o.o. sp. k. Ul. Technologiczna Opole NIP , REGON Miejscowość: Krapkowice Data wykonania opracowania r. 4. Spis treści 1. Strona tytułowa audytu energetycznego 2. Karta audytu energetycznego budynku 3. Wykaz dokumentów i danych źródłowych 4. Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku 5. Ocena stanu technicznego budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych usprawnień i przedsięwzięć modernizacyjnych 6. Opis wariantu przedsięwzięcia modernizacyjnego, przewidzianego do realizacji. 2. Karta audytu energetycznego budynku 2.1. Dane ogólne Stan przed modernizacją Stan po modernizacji 1 Liczba kondygnacji Pow. oświetlana [m 2 ] 1452, ,85 3 Sprawność przesyłu 0,800 0,960 4 Sprawność regulacji i wykorzystania 0,7 0, Charakterystyka energetyczna budynku 1 Roczne obliczeniowe zużycie energii do oświetlenia budynku MWh/rok Stan przed modernizacją Stan po modernizacji 19,6 13,5 2 Ilość godzin świecenia w roku

3 3 3 Obliczeniowa moc opraw oświetleniowych 9,788 6, Opłaty jednostkowe kosztów energii elektrycznej i kosztów dystrybucji energii elektrycznej (obowiązujące w dniu sporządzania audytu) Jednostka 1 stawka jakościowa zł/kwh 0,0127 Cena 2 składnik zmienny stawki sieciowej s1 zł/kwh 0,139 3 składnik zmienny stawki sieciowej s2 zł/kwh 0,0 4 opłata przejściowa zł/kw/m-c 1,65 5 składnik stały stawki sieciowej zł/kw/m-c 2,16 6 opłata OZE zł/mwh 3,7 7 opłata abonamentowa zł/m-c 4,8 8 Energia elektryczna zł/mwh 361,5 9 Opłata handlowa zł/mc 41, Charakterystyka ekonomiczna optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Planowane koszty całkowite [zł] ,71 zł Roczne zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną [%] 50,7 Roczna oszczędność kosztów energii elektrycznej[zł/rok] 6 585,94 zł Roczne oszczędności kosztów energii elektrycznej [%] 47,9 Planowane dofinansowanie 85 % Wartość dofinansowania ,90 zł Wkład własny 15 % Wartość wkładu własnego ,81 zł

4 4 3. Wykaz dokumentów i danych źródłowych 3.1. Ustawy i Rozporządzenia Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U nr 21 poz.94 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz tekst jednolity), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U nr 148 poz. 973), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U nr 169 poz. 1156), Wymagania branżowe i technologiczne zależne od specyfiki realizowanych procesów technologicznych i stanowisk pracy Normy techniczne 1 PN-EN :2004 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, PN-E :1983 Pomiary fotometryczne i radiometryczne - Pomiar natężenia oświetlenia, 3.3. Materiały przekazane przez inwestora Informacje techniczne przekazane przez inwestora Faktury za energię elektryczną Faktury za dystrybucję energii elektrycznej Taryfa TAURON Dystrybucja SA 3.4. Inne materiały oraz programy komputerowe 1. Materiały z przeprowadzonej wizji lokalnej 2. Badania przeprowadzone podczas wizji lokalnej 3.5. Wytyczne oraz uwagi inwestora 1. Obniżenie kosztów oświetlenia 2. Wykorzystanie finansowania w ramach formuły ESCO lub PPP.

5 5 4. Inwentaryzacja oświetlenia budynku 4.1. Ogólne dane techniczne Powierzchnia oświetlana budynku ,85 m 2 5. Ocena stanu technicznego oświetlenia budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych usprawnień i przedsięwzięć modernizacyjnych Instalacja elektroenergetyczna wykonana jest w przestarzałej technologii, stanowi zagrożenie dla bezpiecznego użytkowania obiektu i przebywających w nich osób. Lp. Miejsce audytowane Poziom Dodatkowy Opis Ilość opraw [szt.] Moc źródła światła [W] Ilość źródeł światła [szt.] Moc razem [W] Zużycie energii elektrycznej [kwh] 1 Korytarz Korytarz Korytarz Korytarz WC Sala Sala Sala Magazyn Szatnia Szatnia Sala Gimnastyczna magazyn Sala Sala 2 - Magazyn Sala Sala Korytarz Schody Brak Oświetlenia WC Personelu Sala Sala 10 - Magazyn Sala 11/ Sala Sala Sala Sala Sklepik WC Szatnia Szatnia Korytarz Schody Brak Oświetlenia Biblioteka Biblioteka

6 Sekretariat Sekretariat Dyrektor Archiwum Gabinet Pielęgniarki Pokój Nauczycielski Schody Brak Oświetlenia Korytarz WC Przedsionek Przedsionek Woźna Lp. Miejsce audytowane Natężenie oświetlenia [lx] Natężenie oświetlenia tablica [lx] Norma pomieszczenie [lx] Norma tablica [lx] Szerokość Długość Powierzchnia [m2] 1 Korytarz ,6 3 88,8 2 Korytarz , Korytarz ,4 6,2 33,48 4 Korytarz ,8 2,4 66,72 5 WC ,8 6 16,8 6 Sala ,7 4,4 25,08 7 Sala ,5 5,7 37,05 8 Sala ,5 5,7 37, Magazyn ,2 5,7 18, Szatnia ,1 5,7 17, Szatnia Sala Gimnastyczna ,9 12,8 88, magazyn ,2 4,5 9,9 14 Sala ,7 6,6 37,62 15 Sala 2 - Magazyn ,3 5,7 13,11 16 Sala ,6 1,8 6,48 17 Sala ,2 5,7 12,54 18 Korytarz ,6 2,4 66,24 19 Schody 150 4,8 6,1 29,28 20 WC Personelu ,2 1,2 3,84 21 Sala ,7 9,1 51,87 22 Sala 10 - Magazyn ,7 2,2 12,54 23 Sala 11/ ,6 21,6 24 Sala ,7 4,4 25,08 25 Sala ,7 6,5 37,05 26 Sala ,7 6,5 37,05 27 Sala ,7 6,5 37, Sklepik ,3 2,4 7,92 29 WC , Szatnia ,5 8,7 274,05 31 Szatnia ,9 8,6 33,54 32 Korytarz ,7 4,5 12,15 33 Schody 150 8,4 2,6 21,84

7 Biblioteka ,7 4,5 39, Biblioteka ,7 5,4 14, Sekretariat ,8 5,5 15, Sekretariat ,7 5,5 14, Dyrektor ,8 5,5 15, Archiwum ,8 5,5 15, Gabinet Pielęgniarki ,8 5,5 15, Pokój Nauczycielski ,7 5,7 32,49 42 Schody 150 8,8 2,6 22,88 43 Korytarz ,7 2,6 7,02 44 WC ,7 1,4 3,78 45 Przedsionek Przedsionek ,7 4,4 11,88 47 Woźna ,6 4,1 10,66 6. Opis wariantu przedsięwzięcia modernizacyjnego, przewidzianego do realizacji. Oświetlenie w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, takich jak przedszkola, internaty czy domy dziecka powinno zapewniać wygodę widzenia i współgrać z psychologicznymi i emocjonalnymi potrzebami człowieka. Oświetlenie decyduje nie tylko o tym, jak widzimy otoczenie, ale również jak się w nim czujemy. Celem oświetlenia jest stworzenie takiego środowiska świetlnego, aby znajdujący się w nim człowiek mógł wykonywać prace wzrokową w sposób bezpieczny i efektywny przy jednoczesnym zapewnieniu wygody widzenia. Atmosfera sprzyjająca odprężeniu powinna być tworzona w miejscach wyznaczonych na odpoczynek i zabawę np. w salach zabaw, a sprzyjająca zdobywaniu wiedzy, ułatwiająca koncentrację, pobudzająca do pracy i motywującą np. w salach dydaktycznych. Oświetlenie może czynić szkołę przyjemniejszą, atrakcyjniejszą, określać obszary o rożnych funkcjach oraz stymulować nauczanie. Niewłaściwe oświetlenie może powodować nadmierne obciążenie wzroku, a w konsekwencji zmęczenie oczu oraz zmniejszenie szybkości spostrzegania. Rezultatem nieprawidłowego oświetlenia mogą być wady i choroby narządu wzroku. Dlatego tez oświetlenie pomieszczeń szkolnych powinno zapewniać wygodę widzenia, umożliwiać sprawne czytanie, pisanie oraz zapewnić uczniom i nauczycielom higieniczne warunki pracy. Mając na uwadze bezpieczeństwo oraz zdrowie dzieci i młodzieży należy dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić komfortowe, nie zagrażające zdrowiu warunki do nauki. Ważne jest, aby stworzyć otoczenie sprzyjające rozwojowi umysłowemu i emocjonalnemu człowieka. Co kryje się pod pojęciem prawidłowe oświetlenie? By odpowiedzieć na to pytanie należy określić cele jakim ma służyć. Prawidłowe oświetlenie powinno zapewniać: 1. pełną zdolność rozróżniania szczegółów, 2. sprawne spostrzeganie pozbawione ryzyka dla człowieka, 3. odpowiedni nastroją w zależności od rodzaju zadania, wykonywanych czynności 4. komfort psychiczny. Podstawowe zasady oświetlania wnętrz dydaktycznych.

8 8 Pomieszczenia dydaktyczne oświetlane są zarówno światłem naturalnym (dziennym), jak i sztucznym. Oświetlenie naturalne uznaje się za prawidłowe, gdy spełniony jest warunek dotyczący stosunku powierzchni okien do powierzchni podłogi (mieści się on w przedziale od 1:4 do 1:5) i warunek co do strony z której pada światło (powinna to być lewa strona). Aby oświetlenie naturalne mogło docierać do pomieszczeń szyby w oknach powinny być utrzymane w czystości. Niepożądane jest zawieszanie w klasach zasłon i firanek, ponieważ pochłaniają światło i osadza się na nich kurz. Oświetlenie sztuczne sal lekcyjnych spełnia dwie funkcje. Jest oświetleniem uzupełniającym, gdy ilość światła dziennego jest niewystarczająca i oświetleniem głównym, w porze nocnej. Doświetlenie sal powinno być tak zrealizowane, aby spełniało następujące warunki: równomiernie rozłożone punkty świetlne, oprawy lamp powinny zapewniać światło rozproszone, zbliżone do dziennego, lampy powinny być zawieszone na wysokości 1,8 1,9m nad powierzchnią roboczą, światło powinno padać na miejsce pracy z lewej strony i z przodu, punkty świetlne powinny być prawidłowo osłonięte, aby chronić wzrok przed olśnieniem, rzędy świetlówek powinny być rozmieszczono segmentowo, równolegle do ściany z oknami, kontakty powinny pozwalać na włącznie i wyłączanie rzędów świetlówek segmentowo.

9 9 Wymagania odnośnie projektowania oświetlenia w szkole. Głównym zadaniem wzrokowym ucznia jest czytanie i pisanie, które zwykle wymagają skupienia. W celu zapewnienia komfortu pracy, pomieszczenia szkolne powinny spełniać wymagania Polskiej Normy dotyczącej oświetlenia miejsca pracy. Ważne jest, aby poziom natężenia oświetlenia był dostosowany do rodzaju wykonywanej pracy. Natężenie oświetlenia - to gęstość powierzchniowa strumienia świetlnego docierającego do danej powierzchni, wyrażana w luksach (lx). W poniższej tabeli przedstawiono przykładowe poziomy jasności w zależności od miejsca i/lub warunków: Jasność Przykład powierzchni: lux Bezksiężycowe, pochmurne nocne niebo lux Bezksiężycowe, przejrzyste nocne niebo wraz z poświatą niebieską lux Księżyc w pełni podczas bezchmurnej nocy Poziom jasności podczas zmierzchu cywilnego przy bezchmurnym 3.4 lux niebie 50 lux Natężenie światła w pokoju dziennym (Australia, 1998) 100 lux Natężenie światła w biurowym korytarzu/toaletcie 100 lux Bardzo pochmurny dzień lux Naświetlenie w biurze 400 lux Wschód oraz zachód Słońca (przy bezchmurnym niebie) 1000 lux Pochmurny dzień; natężenie światła w typowym studiu TV lux Światło dzienne (lecz nie bezpośrednie światło słoneczne) lux Promieniowanie słoneczne Zgodnie z normą wydzielone zostały obszary, dla których określono wymagane natężenie. Poniżej przykładowe wskazania. Lp. Rodzaj wnętrza, zadania lub czynności Wymagane natężenie 1 Strefy komunikacji, korytarze 100 lx 2 Schody (w tym ruchome) 150 lx 3 Stołówki, spiżarnie 200 lx 4 Szatnie, umywalnie, łazienki, toalety 200 lx 5 Pokoje opieki medycznej 500 lx 6 Pomieszczenia z urządzeniami technicznymi, rozdzielczymi 200 lx 7 Tablice rozdzielcze 500lx 8 Magazyny 100 lx 9 Strefy pakowania i wysyłki 300 lx 10 Ogólne prace mechaniczne 300 lx 11 Praca przy komputerze 500 lx 12 Archiwa dokumentów 200 lx 13 Kreślenie techniczne (biura projektowe) 750 lx 14 Salki konferencyjne 500 lx 15 Sklepy - strefa sprzedaży 300 lx 16 Sklepy - strefa kasy, pakowanie 500 lx

10 10 17 Czytelnie 500 lx 18 Strefy parkowania samochodów 75 lx 19 Przedszkola, żłobki 300 lx 20 Szkoły - sale lekcyjne 300 lx 21 Szkoły - tablice, sale wykładowe 500 lx 22 Zadaszone perony i przejścia dla podróżnych 50 lx Zgodnie z normą, w klasach lekcyjnych na powierzchni ławek powinno być zapewnione natężenie oświetlenia na poziomie 300 luksów (lx), a tablice powinny być dodatkowo doświetlone specjalnymi oprawami tak, by na ich powierzchni wartość natężenia światła wyniosła 500lx. W przypadku, gdy mamy do czynienia z pomieszczeniami o wyższych wymaganiach dotyczących oświetlenia np.: laboratoria, pracownie artystyczne itp., należy przyjąć podczas projektowania tych pomieszczeń wyższy poziom natężenia oświetlenia lx. Dla przykładu podajemy wymagane wartości natężenia różnych pomieszczeń szkolnych: 1) w pomieszczeniach edukacyjnych: sala lekcyjna i pokoje nauczycielskie: 300 lx; zaleca się oświetlenie sterowane; sala lekcyjna dla klas wieczorowych i nauki dorosłych: 500 lx; zaleca się oświetlenie sterowane; sale wykładowe: 500 lx; zaleca się oświetlenie sterowane; tablice: 500 lx; ochrona przed lustrzanymi odbiciami światła; laboratoria językowe: 300 lx; pokoje zajęć muzycznych: 300 lx; pokoje do prac ręcznych: 500 lx; pracownie zajęć praktycznych i laboratoria: 500 lx; pracownie artystyczne: 500 lx; pracownia rysunku technicznego: 750 lx; 2) komunikacja: strefy komunikacji, korytarze: 100 lx; schody: 150 lx; hole wejściowe: 200 lx; 3) w pomieszczeniach użytkowych: kuchnia: 500 lx; stołówka: 200 lx; pomieszczenia z urządzeniami technicznymi, rozdzielnie (kotłownia): 200 lx. Sala gimnastyczna. Zgodnie z wymogami normy PN EN dodatkowo stosuje się trzy klasy oświetleniowe. I tak klasa I to rozgrywki na poziomie międzynarodowym i krajowym, przy dużej ilości obserwatorów, często dużej odległości od obserwowanego pola gry. Wymagające stworzenia bardzo dobrych warunków oświetleniowych. Klasa II - rozgrywki średniego szczebla, wymagające stworzenia dobrych warunków oświetleniowych. Klasa III to rozrywki niskiego szczebla, treningi, rekreacyjne wykorzystanie obiektu, wymagające zapewnienia oświetlenia na poziomie wystarczającym, podstawowym. Większość przyszkolnych sal sportowych jest multifunkcyjna. Oznacza to, że odbywają się tam rozgrywki, treningi, zawody w różnych dyscyplinach sportowych. Powoduje to, że dobór oświetlenia dla takiego obiektu musi sprostać wielu wymaganiom. Sama hala również powinna być odpowiednio przygotowana, poprzez jasne wykończenie ścian, sufitu jak również podłogi. Dzięki temu równomierność oświetlenia będzie większa, polepszy to efektywność oświetlenia przy jednoczesnym zwiększeniu komfortu obserwacji. W obiektach zamkniętych wymagania oświetlenia są podzielone na dwa obszary. Pierwszy dotyczy poziomego oświetlenia (natężenie oświetlenia) dla głównego pola gry oznaczanego jako PA, drugi obszar to wymagania dla całkowitego pola gry oznaczanego jako TA.

11 11 Wymagania oświetlenia dla oświetlenia sportowych obiektów zamkniętych dla trzech klas rozgrywkowych. KLASA III KLASA II KLASA I Poziome natężenie oświetlenia dla PA >200 lx >500 lx >750 lx Równomierność oświetlenia (E min/e śr) >0,5 >0,7 >0,7 Współczynnik oddawania barw Ra >20 >60 >60 Poziome natężenie oświetlenia dla TA > 75% wymagań dla pola gry PA Rozmieszenie naświetlaczy dla II klasy rozgrywkowej Rozmieszczenie boczne naświetlaczy asymetrycznych dla III klasy rozgrywkowej Podczas projektowania ważne, aby brać pod uwagę również inne parametry takie jak równomierność oświetlenia, luminancję, olśnienie oraz barwę światła. Równomierność oświetlenia jest to stosunek wartości najmniejszej do wartości średniej (wartość średnia jest to średnia arytmetyczna wszystkich natężeń oświetlenia zmierzonych w

12 12 równomiernie rozmieszczonych punktach na danej płaszczyźnie roboczej) natężenia oświetlenia na danej płaszczyźnie roboczej i powinna ona być większa przy pracy ciągłej niż przy pracy krótkotrwałej. Luminancja jest fizyczną miarą jaskrawości. Im większa jest wartość luminancji tym jaskrawość płaszczyzny jest większa. Można więc powiedzieć, że luminancja jest ilością światła wysyłaną z określonej powierzchni w kierunku oczu obserwatora i jest ona zależna m.in. od natężenia oświetlenia. Zbyt duża wartość luminancji w przestrzeni lub czasie powodują pogorszenie warunków widzenia zjawisko olśnienia. W związku z tym, w celu wygody widzenia należy stosować odpowiednie oprawy, właściwie je rozmieszczać, zapewnić odpowiednią wysokość ich zawieszania. Temperatura barwowa i współczynnik oddawania barw decydują w dużej mierze o postrzeganiu oświetlanych przedmiotów. Im jest ona wyższa tym barwa światła chłodniejsza. Światło białe oraz chłodnobiałe stymuluje do intensywnej pracy, natomiast ciepłe wpływa uspokajająco i relaksująco - przez co dobrze odpoczywamy. Natężenie oświetlenia to naturalnie podstawowy parametr w przypadku oświetlenia. W naszym zastosowaniu (brak konieczności transmisji telewizyjnej) mamy do czynienia tylko z natężeniem oświetlenia w płaszczyźnie horyzontalnej, czyli na płaszczyźnie pola zadania. Równomierność oświetlenia to w uproszczeniu parametr porównujący miejsca o najmniejszej jasności z miejscami, w których ta jasność jest największa. Ewentualnie podający relację między wartością najmniejszą a wartością średnią natężenia oświetlenia lub luminancji. Efektywność świetlna jest to informacja, jaką sprawność posiada źródło światła lub oprawa oświetleniowa, czyli ile Lumenów z jednego dostarczonego Wata energii jest w stanie wyemitować. Współczynnik oddawania barw Ra mówi, o jakości światła, ideał to słońce, dla którego wartość ta wynosi 100. Temperatura barwowa to czynnik mówiący o wrażeniu barwnym. W oświetleniu obiektów rekreacyjnych zalecana jest barwa 4000 K. W przypadku transmisji telewizyjnej wymagana jest wyższa temperatura barwowa ok K. Siatka pomiarowa jest to wirtualny obszar obejmujący pole gry jak i bezpośrednie sąsiedztwo. Gęstość i rozmiar siatki zależy od rodzaju dyscypliny sportowej. Olśnienie jest to wrażenie powodowane przez dużą luminancję, jasność źródła światła lub oprawy, wywołujące dyskomfort wizualny. W przypadku oświetlenia sportowego bardzo duże znaczenie będzie miało rozmieszczenie opraw poza polem widzenia graczy lub opraw o stosunkowo małej luminancji. Strumień świetlny oprawy jest informacją mówiącą o ilości światła, wyrażana w lumenach. Projektując oświetlenie pomieszczeń szkolnych powinniśmy kierować się również analizą techniczno-ekonomiczną. W analizie tej należy uwzględnić: parametry źródeł światła rodzaj zastosowanych opraw oświetleniowych, zakładaną trwałość i niezawodność urządzeń oświetleniowych, komfort pracy i zdrowie ludzi, ü spełnienie wymagań technicznych oświetlanych powierzchni, zakładane nakłady finansowe na realizacje projektu, ü oszczędność energii elektrycznej i jej koszt zakupu, koszty serwisowania urządzeń oświetleniowych podczas zakładanego okresu eksploatacji. Wymiana źródeł światła nie wyczerpuje zakresu możliwych przedsięwzięć energooszczędnych, należy również zwrócić uwagę na możliwości tkwiące w poprawie stanu utrzymania istniejących lamp, współczynnik utrzymania charakteryzujący ten stan w praktyce zmienia się od 0.5 do 0.8 (0.5 - pomieszczenia o silnym osadzaniu się brudu i utrudnionym dostępie do opraw, pomieszczenia o słabym osadzaniu się brudu i łatwym dostępie do opraw). Innym czynnikiem wpływającym na efektywność systemu oświetlenia jest sprawność oświetlenia zależna od kształtu pomieszczenia, współczynników odbicia światła od przegród wewnętrznych oraz parametrów i rozkładu zastosowanych opraw oświetleniowych. W praktyce sprawność oświetlenia wynosi 0.2 do 0.7. Kolejnym elementem,

13 13 na który należy zwrócić uwagę są możliwości uzyskania oszczędności tytułem zastosowania elementów sterowanie i regulacji oświetlenia pozwalających na elastyczne dostosowanie parametrów pracy do rzeczywistych potrzeb. Przykładami urządzeń i rozwiązań w tym zakresie mogą być różne sterowniki oświetlenia (ściemniacze), oprawy z dwoma (wieloma) źródłami światła, zdalne wyłączniki, czujniki ruchu itp. Zaletą tych rozwiązań jest nie tylko oszczędność energii ale również poprawa komfortu oświetleniowego i wydłużenie żywotności urządzeń. Modernizacja przy zastosowaniu inteligentnego sterowania oświetleniem. Oko człowieka posiada bardzo duże zdolności adaptacji do warunków oświetleniowych. Dotyczy to szczególnie adaptacji w zakresie natężenia oświetlenia. Dla przykładu: 0,5 lx - minimalne natężenie wymagane na drogach ewakuacyjnych zgodnie z Polską Normą PN-EN 1838 Oświetlenie awaryjne, 500 lx - średnie natężenie wymagane w salach wykładowych zgodnie z Polską Normą PN-EN Oświetlenie miejsc pracy, ponad lx - średnie natężenie oświetlenia w letni słoneczny dzień w nie zacienionym miejscu ok. godziny 14:00. W przypadku pracy przy oświetleniu dziennym uzyskujemy pięciokrotnie więcej niż to, co uzyskujemy za pomocą światła sztucznego. Włączenie w tej sytuacji światła sztucznego tylko nieznacznie zmieni natężenie oświetlenia i nie będzie miało wpływu na warunki pracy w pomieszczeniu natomiast pojawi się całkowicie niepotrzebne zużycie energii elektrycznej. Jedynym niezawodnym i sprawdzonym sposobem wykorzystania światła naturalnego i oszczędności energii jest wyeliminowanie człowieka z procesu załączania i wyłączania oświetlenia i zastosowanie automatycznych systemów starowania oświetleniem. Zastosowanie sterowania oświetleniem spowoduje, że wyłączenie zbędnego oświetlenia sztucznego nastąpi natychmiast po tym jak natężenia oświetlenia naturalnego osiągnie poziom wymagany przez odpowiednie normy. Załączenie oświetlenia sztucznego nastąpi tylko wtedy jeżeli poziom natężenia oświetlenia naturalnego będzie niewystarczający. Przy zastosowaniu automatycznego sterowania oświetleniem- zalecanego przez Polską Normę PN- EN w pomieszczeniach szkolnych można zaoszczędzić do 70% kosztów energii. W procesie projektowania można wykorzystać różne rodzaje opraw: OPRAWY KASETONOWE. Szeroki wybór odbłyśników pozwala na uzyskanie optymalnego rozsyłu światła. Przeznaczenie: sale lekcyjne, ciągi komunikacyjne, pokój nauczycielski. Zróżnicowane wzornictwo umożliwia zindywidualizowanie projektowanych wnętrz. OPRAWY ŚCIENNO-SUFITOWE. Oprawy ścienno-sufitowe z kloszem pryzmatycznym, kloszem matowym lub odbłyśnikiem. Szeroka oferta pozwala na dobór oprawy do każdego pomieszczenia. Przeznaczenie: sale lekcyjne, sale konferencyjne, ciągi komunikacyjne, toalety. OPRAWY O DUŻEJ SZCZELNOŚCI. Oprawy o wysokim stopniu szczelności (IP65, IP44) wykonane są w całości z materiałów o dużej odporności na urazy mechaniczne. Przemyślana konstrukcja pozwala na szybki montaż oraz proste serwisowanie. Przeznaczenie: ciągi komunikacyjne, szatnie, magazyny. OPRAWY ZEWNĘTRZNE. Szeroka gama opraw przeznaczona do oświetlania terenów zewnętrznych. Wybór pomiędzy 3 rodzajami materiałów korpusów (tworzywa sztuczne, aluminium, stal nierdzewna) oraz z kilkudziesięciu różnych modeli lamp pozwala dobrać lampy do każdego otoczenia. Przeznaczenie: ścieżki i drogi komunikacyjne. OPRAWY SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA. Grupa opraw o dużej wydajności i różnorodnej konstrukcji możliwa do stosowania zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz budynków. Większość korpusów opraw wykonana jest z aluminium. Dodatkowo oprawy mogą być wyposażone w szyby hartowane i siatki zabezpieczające. Przeznaczenie: boiska, sale gimnastyczne, baseny, parkingi, tereny zewnętrzne, oświetlenie elewacji. PLAFONIERY. Najszersza na rynku oferta plafonier przystosowanych do montażu nowoczesnych źródeł światła (świetlówki energooszczędne, diody LED itd.) pozwala zaoszczędzić na kosztach

14 14 eksploatacji. Wysoki stopień szczelności (IP54, IP65) oraz wykonanie z materiałów o podwyższonej odporności na uszkodzenia mechaniczne umożliwia zastosowanie wewnątrz i na zewnątrz budynków. Przeznaczenie: oświetlenie elewacyjne, toalety, szatnie. Pomiar natężenia oświetlenia. Zalecane wartości eksploatacyjnego natężenia oświetlenia Em oraz wskaźnika oddawania barw Strefy komunikacyjne i korytarze: Em = 100 lx, Ra = 40 Schody zwykłe i ruchome, chodniki: Em = 150 lx, Ra = 25 Rampy, zatoki załadunkowe: Em = 150 lx, Ra = 25.: STREFY KOMUNIKACYJNE : Segregowanie, kopiowanie: Em = 300 lx, Ra = 80 Pisanie ręczne, obsługa klawiatury Em = 500 lx, Ra = 80 Kreślenie techniczne: Em = 750 lx, Ra = 80.: BIURA :. Pokoje spotkań i konferencji: Em = 500 lx, Ra = 80 SZKOŁY: Tablice: Em = 500 lx, Ra = 80 Laboratoria językowe Em = 500 lx, Ra = 80 biblioteka miejsca do czytania Em = 500 lx, Ra = 80 Sale gimnastyczne, baseny Em = 300 lx, Ra = 80 Stołówki szkolne Em = 200 lx, Ra = 80 Kuchnia Em = 500 lx, Ra = 80 Magazyny materiałów edukacyjnych: Em = 500 lx, Ra = 80 Pracownie zajęć praktycznych i laboratoria: Em = 500 lx, Ra = 80 W salach lekcyjnych występują dwa pola zadania, jednym z nich jest pole tablicy, drugim płaszczyzna robocza na wysokości biurek. W takim przypadku nie występuje pole bezpośredniego otoczenia. Pomiary wykonano na polu zadania. Zaleca się, aby pomiary natężenia oświetlenia wykonywane były nie rzadziej niż raz na dwa lata oraz za każdym razem gdy zmienił się układ pomieszczenia (np. przestawione zostały meble, biurka itp) lub zmieniło się przeznaczenie pomieszczenia. Oprawa - minimalne wymagania. Napięcie zasilające : 230V Częstotliwość linii : 50Hz Stopień ochrony IP : IP44 Klasa energetyczna : A Temperatura barwowa : 3000K, 4000K Strumień świetlny : 3600lm Minimalna moc nominalna źródła światła: 17W Ilość źródeł światła 2 Stopień ochrony IK: IK02 Stopień ochrony IP: IP44 Skuteczność świetlna: 90lm/W Klasa energetyczna: A Klasa ochrony: I Materiał korpusu: Aluminium lub blacha stalowa malowana proszkowo Temperatura pracy oprawy: -5 C +40 C Współczynnik mocy lampy: 0,9 Nominalny okres trwałości lampy: h Znamionowa trwałość lampy: h Współczynnik zachowania strumienia świetlnego na zakończenie nominalnego okresu trwałości: 0,8 Awaryjność 5000h: 1% Liczba cykli włącz / wyłącz poprzedzająca przedwczesny koniec eksploatacji: Współpraca z automatyką sterującą: Tak Współpraca ze ściemniaczami: Tak Do zastosowań zewnętrznych: Nie

15 15 Oddawanie barw: Ra>80 Nominalny kąt promieniowania: 120 Gwarancja: 3 lata Źródło światła. Skuteczność świetlna żarówek zwykłych Moc lampy [W] Strumień [lm] Skuteczność [lm/w] , , , , , , , , , ,6 Skuteczność świetlna liniowych żarówek halogenowych Moc lampy [W] Strumień [lm] Skuteczność [lm/w] , , , , , Źródła światła - minimalne wymagania. Moc znamionowa Znamionowa skuteczność świetlna (SK) Napięcie nominalne Częstotliwość pracy Temperatura barwowa 17,00 W 90 lm/w V Hz 3000K, 4000K Ogólny wskaźnik oddawania barw Ra >80 Czas startu < 0,5 s Znamionowy kąt rozsyłu (kąt użyteczny) 150,00 Zakres temperatury otoczenia C

16 16 Maksymalna temperatura w punkcie pomiarowym 65 C Trwałość h Współczynnik. zachowania strumienia świetlnego 0,7 Liczba cykli włączeniowych Trzonek (standardowe rozwiązanie) G13 Normy CE Klasa efektywności energetycznej A+ Ściemnianie Gwarancja Tak 3 lata Oświetlenie LED jest obecnie najnowocześniejszym i najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem w tej dziedzinie. Oszczędność w zużyciu energii: 2 krotnie mniejsze od świetlówek tradycyjnych; 2,5-4 krotnie mniejsze od lamp sodowych i metalohalogenów; 7-10 krotnie mniejsze od halogenów tradycyjnych; trwałość źródła światła LED min godzin. Roczna oszczędność energii finalnej Ilość zaoszczędzonej energii finalnej ΔQ o [kwh/rok] wg wzoru w Rozporządzeniu T u czas użytkowania źródła światła wyrażony w [h/rok] Mo moc znamionowa istniejącego (dotychczasowego) źródła światła, wyrażona w [W] M 1 moc znamionowa nowego źródła światła, wyrażona w [W]

17 17 Istniejące oświetlenie części wspólnych budynku realizowane jest za pomocą: Ilość źródeł Moc żródła/oprawy Wyszczególnienie Ilość opraw światła [W] Zalecenia Oprawa świetlówkowa 2x Oprawa do 9144 wymiany Oprawa świetlówkowa 1x Oprawa do 72 wymiany Świetlówka E27 12 W 1 1 Oprawa do 12 wymiany Żarówka 40 W 8 1 Oprawa do 320 wymiany Żarówka 60 W 4 1 Oprawa do 240 wymiany Razem 142 x 9788 x Łączna moc oświetlenia: 9788 W = 9,788 [kw] Projektowane oświetlenie budynku Instalacja elektroenergetyczna. Należy dokonać demontażu istniejącej instalacji i urządzeń wykonując następujące prace Demontaż opraw świetlówkowych z kloszem Demontaż opraw żarowych porcelanowych lub plafonier przykręcanych Demontaż gniazd wtyczkowych podtynkowych o natężeniu prądu do 63 A - ilość biegunów 2 Demontaż gniazd wtyczkowych podtynkowych o natężeniu prądu do 63 A - ilość biegunów Demontaż łączników instalacyjnych podtynkowych o natężeniu prądu do 10 A - 1 wylot (wyłącznik lub przełącznik 2 biegunowy lub grupowy) Demontaż łączników instalacyjnych natynkowych o natężeniu prądu do 10 A - 1 wylot (wyłącznik lub przełącznik 2 biegunowy lub grupowy) Demontaż tablic bezpiecznikowych o powierzchni do 0.5 m2 Demontaż puszek wtynkowych końcowych Demontaż puszek wtynkowych trójnikowych lub krzyżowych Mechaniczne wykucie wnek gł. ponad 1/2 cegły w ścianach z cegieł na zaprawie wapiennej lub cementowo-wapiennej Mechaniczne wykucie gniazd w ścianach z cegieł na zaprawie cementowo-wapiennej Mechaniczne wykucie bruzd poziomych w ścianach z cegieł na zaprawie cementowo-wapiennej o szer. do 1/4 cegły Mechaniczne wykucie bruzd pionowych w ścianach z cegieł na zaprawie cementowo-wapiennej o szer. do 1/4 cegły Zamurowanie przebić w ścianach z cegieł o grubości ponad 1 ceg. Zamurowanie bruzd poziomych o szerokości 1/2 ceg. z przewodami instalacyjnymi w ścianach z cegieł Zamurowanie bruzd pionowych o szerokości 1/2 ceg. z przewodami instalacyjnymi w ścianach z cegieł Wykopy nieumocnione o ścianach pionowych wykonywane wewnatrz budynku - usuniecie z budynku gruzu Wywiezienie gruzu spryzmowanego samochodami samowyładowczymi na odległość 10 km Żarówki Zalecana likwidacja żarówek zwykłych i w to miejsce montaż opraw oświetleniowych. Świetlówki Zalecana wymiana istniejących zniszczonych lub niesprawnych opraw świetlówkowych na oprawy z zastosowaniem świetlówek o mocy nie mniejszej niż 17 [W] (odpowiednik

18 18 świetlówki zwykłej 36 [W]) skuteczności świetlnej 90,00 [lm/w] i kącie świecenia nie mniejszym niż 150. Oświetlenie sali gimnastycznej - zaleca się likwidację istniejącego oświetlenia i zaprojektowanie oświetlenia LED. Oświetlenie ciągów komunikacyjnych, szatnie, toalety - zaleca się zastosowanie automatyki sterującej oświetleniem. W miejscach, gdzie nie jest osiągane w ciągu dnia wymagane natężenie światła należy zastosować czujniki ruchu, wyłączniki czasowe, czujniki zmierzchowe z wyłącznikami ograniczającymi moc. Należy uwzględnić wpływ automatyki sterowania oświetleniem FD = 0,90 wg Rozporządzenia. Pomiary kontrolne. Po zakończeniu prac należy wykonać prace: Sprawdzenie i pomiar 1-fazowego obwodu elektrycznego niskiego napięcia Sprawdzenie i pomiar 3-fazowego obwodu elektrycznego niskiego napięcia Pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej - obwód 1-fazowy (pomiar pierwszy) Pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej - obwód 1-fazowy (każdy następny pomiar) Pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej - obwód 3-fazowy (pomiar pierwszy) Pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej - obwód 3-fazowy (każdy następny pomiar) Badania i pomiary instalacji uziemiającej (pierwszy pomiar) Badania i pomiary instalacji uziemiającej (każdy następny pomiar) Pomiary natężenia oświetlenia - pierwszy komplet 5 pomiarów dokonywanych na stanowisku Pomiary natężenia oświetlenia - każdy dalszy komplet pomiarów dokonywanych na tym samym stanowisku Roczna oszczędność energii finalnej. Ilość energii elektrycznej przed modernizacją: 19,6 MWh/rok Ilość energii elektrycznej po modernizacji: 9,7 MWh/rok Roczna oszczędność energii finalnej EK: 19,6 9,7 = 9,9 [MWh/rok] Roczna oszczędność kosztów energii finalnej. Roczna oszczędność kosztów energii: Stan obecny. Cena za energię elektryczną w zł/mwh Modernizacja Cena za energię elektryczną w zł/mwh S1 361,50 zł S1 361,50 zł S2 361,50 zł S2 361,50 zł Rozliczenie handlowe zł/m-c 41,00 zł Rozliczenie handlowe zł/m-c 41,00 zł Grupa taryfowa jednolita Grupa taryfowa jednolita ZUŻYCIE MWh ZUŻYCIE MWh S1 19,6 S1 9,7 S2 0,0 S2 0 Liczba liczników 1 Liczba liczników 1 Koszt energii 7 076,72 zł Koszt energii 3 490,64 zł Koszt rozliczenia handlowego 492,00 zł Koszt rozliczenia handlowego 492,00 zł Koszt energii i opłaty handlowej 7 568,72 zł Koszt energii i opłaty handlowej 3 982,64 zł VAT [23 %] 1 740,81 zł VAT [23 %] 916,01 zł TOTAL brutto 9 309,53 zł TOTAL brutto 4 898,65 zł Roczna oszczędność w kosztach dystrybucji energii elektrycznej.

19 19 Stan obecny stawka jakościowa zł/kwh 1,6 0, ,72 zł 4,77 zł 25,48 zł opłata abonamentowa zł/m-c ,00 zł 2,30 zł 12,30 zł RAZEM MIESIĘCZNIE 300,80 zł 69,18 zł 369,99 zł WARTOŚĆ DLA TRWANIA UMOWY 12 x 3 609,62 zł 830,21 zł 4 439,83 zł Grupa taryfowa Podstawa C11 Moc umowna 9,788 Roczne zużycie s1 w MWh 19,6 Roczne zużycie s2 w MWh 0,0 Miesięczne zużycie s1 w MWh 1, Miesięczne zużycie s2 w MWh 0 Miesięczne zużycie razem 1, składnik zmienny stawki sieciowej zł/kwh 1,6 0, ,76 zł 52,15 zł 278,91 zł s1 składnik zmienny stawki sieciowej zł/kwh 0,0 - zł - zł - zł s2 opłata przejściowa zł/kw/mc 9,788 1,65 16,15 zł 3,71 zł 19,86 zł składnik stały stawki sieciowej zł/kw/mc 9,788 2,16 21,14 zł 4,86 zł 26,00 zł opłata OZE zł/mwh 1, ,7 6,04 zł 1,39 zł 7,42 zł Modernizacja Wyszczególnienie Jedn. ilość MWh cena wartość VAT wartość brutto jedn. netto stawka jakościowa zł/kwh 0,8 0, ,22 zł 2,35 zł 12,57 zł składnik zmienny stawki sieciowej zł/kwh 0,8 0, ,85 zł 25,73 zł 137,57 zł s1 składnik zmienny stawki sieciowej zł/kwh 0,0 - zł - zł - zł s2 opłata przejściowa zł/kw/mc 4,828 1,65 7,97 zł 1,83 zł 9,80 zł składnik stały stawki sieciowej zł/kw/mc 4,828 2,16 10,43 zł 2,40 zł 12,83 zł opłata OZE zł/mwh 0, ,7 2,98 zł 0,68 zł 3,66 zł opłata abonamentowa zł/m-c ,00 zł 2,30 zł 12,30 zł RAZEM MIESIĘCZNIE 153,44 zł 35,29 zł 188,73 zł WARTOŚĆ DLA TRWANIA UMOWY 12 x 1 841,28 zł 423,49 zł 2 264,77 zł Podstawa Grupa taryfowa C12a Moc umowna 4,83 Roczne zużycie s1 w MWh 9,7 Roczne zużycie s2 w MWh 0,0 Miesięczne zużycie s1 w MWh 0,80 Miesięczne zużycie s2 w MWh 0,00 Miesięczne zużycie razem 0,80 Roczna oszczędność kosztów energii i dystrybucji energii brutto: 6 585,94 zł

20 20 Moc umowna i zużycie energii elektrycznej po modernizacji. Lp. Miejsce audytowane Ilość opraw [szt.] Ilość źródeł światła [szt.] Źródła po modernizacji moc [W] Moc razem [W] Roczna ilość godzin świecenia [h] Zużycie energii elektrycznej [kwh] 1 Korytarz Korytarz Korytarz Korytarz WC Sala Sala Sala Magazyn Szatnia Szatnia Sala Gimnastyczna magazyn Sala Sala 2 - Magazyn Sala Sala Korytarz Schody WC Personelu Sala Sala 10 - Magazyn Sala 11/ Sala Sala Sala Sala Sklepik WC Szatnia Szatnia Korytarz Schody Biblioteka Biblioteka Sekretariat Sekretariat Dyrektor Archiwum Gabinet Pielęgniarki Pokój Nauczycielski Schody Korytarz WC Przedsionek Przedsionek Woźna

21 21 Koszt modernizacji. Wyszczególnienie Ilość opraw Moc źródła Moc po modernizacji Cena jednostkowa Wartość brutto Oprawa świetlówkowa 2x ,63 zł ,01 zł Oprawa świetlówkowa 1x ,58 zł 795,16 zł Świetlówka E27 12 W ,63 zł 399,63 zł Żarówka 40 W ,58 zł 3 180,64 zł Żarówka 60 W ,58 zł 1 590,32 zł Razem 142 x ,76 zł Demontaż i wykucia Instalacja elektryczna Razem ,47 zł ,48 zł ,71 zł Szacunkowy koszt modernizacji brutto: ,71 zł Czas zwrotu przedsięwzięcia Prosty czas zwrotu przedsięwzięcia SPBT = Koszt inwestycji brutto ,71 zł Roczne oszczędności brutto 6 585,94 zł SPBT 26,35 SPBT (bez dotacji) = 26,35 roku Uwaga: Wymiana oświetlenia powinna być poprzedzona wykonaniem projektu oświetlenia poszczególnych pomieszczeń w celu dostosowania do wymogów normy PN-EN :2012 Technika świetlna. Oświetlenie miejsc pracy. na podstawie którego możliwe będzie dokładne oszacowanie kosztów inwestycji i oczekiwanych oszczędności. Koszt inwestycji brutto Dofinansowanie Wkład własny Roczne oszczędności brutto ,71 zł ,90 zł ,81 zł 6 585,94 zł SPBT 3,95 SPBT (z dotacją) = 3,95 roku

22 22 Tabela. Zestawienie efektów modernizacji opraw oświetleniowych Lp. Rodzaj danych Jednostka Wartość 1 [MWh/rok] 9,90 2 Oszczędność energii finalnej EK [toe/rok]* 0, Współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej (zasilanie z sieci elektroenergetycznej systemowej) w el 3 [kwh/rok] 29,70 5 Oszczędność zużycia energii pierwotnej EP [toe/rok] 0,72 6 Wskaźnik emisji CO 2** [Mg/MWh] 0, Szacowana wielkość redukcji emisji CO 2** [Mg/rok] 8, Roczna oszczędność kosztów energii [zł brutto/rok] 6 585,94 zł 9 Koszt przedsięwzięcia [zł brutto] ,71 zł 10 Czas zwrotu SPBT (bez dotacji) [lata] 26,35 11 Dotacja [zł brutto] ,90 zł 12 Wkład własny [zł brutto] ,81 zł 13 Czas zwrotu SPBT (z dotacją) [lata] 3,95 1 toe = 41,868 [GJ] = 11,63 [MWh] Dla energii elektrycznej, zakłada się, że wykazywana w tej pozycji tabeli energia elektryczna, pochodzi z polskiej sieci elektroenergetycznej. Dla tej sieci, wskaźnik emisji wynosi 0,8315 [Mg CO2/MWh] tj.0, [Mg CO2/GJ]. Dla energii elektrycznej nie należy stosować współczynnika nakładu energii nieodnawialnej, gdyż zawiera on się we wskaźniku 0,8315 MgCo2/MWh. Link do komunikatu KOBIZE: