Woje j wódzka B i B blioteka P u P b u licz c na w K ra r kowie Małopo p lsk s a B i B blioteka Cyfr f o r wa

Transkrypt

1 Wojciech Kowalewski Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie FIDKAR Małopolski dokonania, trudności, perspektywy IX Ogólnopolska Konferencja "Automatyzacja bibliotek publicznych Warszawa, listopada 2010 r.

2 Nasze doświadczenia... PER ASPERA AD ASTRA 2000: projekt wdrożenia zintegrowanego systemu komputerowego dla bibliotek publicznych w Małopolsce. Założenia perspektywiczne projektu prowokują bibliotekarzy małych i średnich bibliotek publicznych do rozpoczęcia procesów komputeryzacji : 2003: wzrost zapotrzebowania na systemy do obsługi bibliotek publicznych; wzmożone instalacje programu MAK oraz cykle szkoleń podnoszą świadomość i inicjują powstawanie katalogów

3 Nasze doświadczenia... PER ASPERA AD ASTRA 2004: większość dużych i średnich bibliotek publicznych w Małopolsce posiada bazy katalogowe, które można udostępnić w Internecie : 2006: pomysł stworzenia katalogu rozproszonego FIDKAR Małopolski podłączenie pierwszych baz katalogowych w wyszukiwarce FIDKAR kampania na rzecz tworzenia baz regionalnych w WBP (instalacje BibReg, szkolenia MARC21) przystąpienie bibliotek naukowych Krakowa do projektu podział portalu FIDKAR Małopolski na serwisy:

4 Nasze doświadczenia... PER ASPERA AD ASTRA 2006: pierwsze lokalne inicjatywy integrujące zasoby bibliotek publicznych EBiPO i FIDKAR Oświęcimski (multiwyszukiwarka bibliotek publicznych i szkolnych) Porozumienie Bibliotek Tarnowskich (FIDKAR Tarnowski; MAK)

5 Nasze doświadczenia... PER ASPERA AD ASTRA 2007: powstanie Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej pierwsze próby integracji opisów bibliograficznych z obiektami cyfrowymi 2008: czynna współpraca niektórych bibliotek publicznych z MBC (Chrzanów, Olkusz, Tarnów, Zakopane, )

6 : 2008: wnioski PER ASPERA AD ASTRA znaczący przyrost katalogów i baz bibliograficznych MAK bazy przesyłane on-line, udostępniane z serwera WBP - model pośredni wszystkie bazy udostępnione również przez MAKwww trudności organizacyjne: brak katalogów centralnych - niektóre biblioteki udostępniają nawet kilkanaście baz (filie) konieczność dokonywania cyklicznej aktualizacji baz i opisów do baz część baz wymaga różnych operacji informatycznych, tj. import, definiowanie indeksów i in.

7 : 2008: wnioski PER ASPERA AD ASTRA sprawozdawczość: statystyka odwiedzin podawana wyłącznie dla FIDKARa skomplikowane operacje informatyczne dla bibliotek, które nie wykupiły serwera z39.50 (Libra) lub go nie posiadają (DOS) eksport danych (txt txt), zmiana separatorów pól, import do MAKa, definiowanie indeksów i in. problemy techniczne z uzyskaniem aktualizacji katalogów wymagana znajomość struktury baz danych z uwagi na objętość baz (do 100 MB) konieczne było stworzenie zdalnego dostępu dla bibliotekarzy z terenu (np. FTP)

8 : 2008: wnioski PER ASPERA AD ASTRA w krytycznym momencie - ok. 150 katalogów ok. 100 baz MAK (80% MARC21, 15% MARCBN, 5% inne) pozostałe bazy (SOWA, Libra, Prolib oraz CDS/ISIS) BR@Ma: bazy bibliograficzne - ok. 40 baz KR@K: ok. 15 katalogów bibliotek naukowych głównie model bezpośredni systemy: Virtua, TINLIB, Prolib, MAK,

9 FIDKAR: 2008 PER ASPERA AD ASTRA inf. o wstrzymaniu prac nad rozwojem systemu MAK trudności w implementacjach opartych na trybie wielodostępu (środowisko sieciowe, katalogi centralne) słabe efekty z39.50 (klient, serwer) zanikająca kompatybilność z nowymi OS (np. MS Vista, 7, ) liczne ograniczenia programowe i sprzętowe duża redundancja baz danych; brak relacyjności: brak możliwości wiązania opisu bibliograficznego z hasłem formalnym i przedmiotowym brak współpracy w zakresie pobierania haseł wzorcowych z KHW (np. CKHW, KHW BN, słowników systemowych) brak możliwości tworzenia rekordów haseł niekontrolowanych kartotekami wzorcowymi (osoba, instytucja, impreza, tytuł i in.) na potrzeby LKHW

10 FIDKAR: 2008 PER ASPERA AD ASTRA inf. o wstrzymaniu prac cd. brak planów rozwojowych porażka v. 5.0 i gasnący entuzjazm użytkowników MAKa mało przyjazny, nie intuicyjny dynamiczny rozwój rynku usług outsourcingowych niskie koszty zakupu systemu w usłudze hostingu nowe zadania dla bibliotek (np. digitalizacja) wymagania współczesnego użytkownika

11 FIDKAR: 2008 PER ASPERA AD ASTRA wzrost zapotrzebowania na zintegrowane systemy biblioteczne, powody: niewystarczająca (nierozwojowa) funkcja aplikacji FIDKAR trudności administracji w rozbudowanych instalacjach brak obsługi rekordów KHW brak możliwości dokonywania operacji przez czytelnika (rezerwacja, prolongata zbiorów) błędy programowe (poprawianie kodu) brak możliwości prezentacji okładek książek itp.

12 zadania PER ASPERA AD ASTRA konieczność zautomatyzowania procesów związanych z aktualizacją baz model bezpośredni (serwer z39.50) definitywna migracja do formatu MARC21 rezygnacja z MAKwww (problemy w definiowaniu pól zasobu) model pośredni wyłącznie dla bibliografii zamkniętych (BR@Ma)

13 exodus z MAKa FIDKAR: PER ASPERA AD ASTRA duże biblioteki (miejskie, powiatowe) wybierają systemy do kompleksowego zarządzania zbiorami bibliotecznymi zauważalne tendencje do ujednolicania systemów w skali miast i powiatu następuje rozwój lokalnych katalogów rozproszonych, np. Tatrzański katalog rozproszony, Katalog rozproszony powiatu miechowskiego,, biblioteki nie rezygnują z udost. danych przez serwisy z39.50

14 Exodus z MAKa Fidkar: duże biblioteki (miejskie, powiatowe) wybierają systemy do kompleksowego zarządzania zbiorami bibliotecznymi (w 2006 miejskie biblioteki w Krakowie zakupiły system SOWA2) zauważalne tendencje do ujednolicania systemów w skali powiatu postępuje dalszy rozwój lokalnych katalogów rozproszonych, np. Tatrzański katalog rozproszony, Katalog rozproszony powiatu miechowskiego, rozwój systemów w usłudze hostingu

15 statystyka odwiedzin ( ) 2010) model bezpośredni (z39.50): 28 SOWA2; 1 PROLIB; 1 PATRON3 (gł. katalogi centralne bibliotek powiatowych i miejskich, instalacje powiatowe) model pośredni (serwer WBP): 69 baz (52 MAK; 16 LIBRA)

16 statystyka odwiedzin ( ) 2010) 28 baz zamkniętych (SOWA2, MAK) - Kraków i Małopolska 12 baz otwartych (w tym: Bibliografia Małopolski)

17 statystyka odwiedzin ( ) 2010) 8 katalogów bibliotek naukowych Krakowa (Virtua, Tinlib, Prolib, MAK) 7 katalogów (zbiory specjalne): Biblioteka XX Czartoryskich, (MAK)

18 wnioski FIDKAR Małopolski spełnił funkcję, ponieważ : od roku 2005 nastąpił wzrost świadomości bibliotekarzy na procesy związane z komputeryzacją bibliotek i małych placówek filialnych (17. powiatów zakupiło lub wymieniło oprogramowanie biblioteczne) nastąpiła zdecydowana poprawa jakości opracowanych zbiorów (formalne, rzeczowe, KHW, ) wśród niektórych bibliotek gminnych (Podhale, Orawa) zaistniała konieczność tworzenia bibliografii lub tematycznych zestawień bibliograficznych dotyczących regionu

19 wnioski FIDKAR Małopolski: przygotował do przyszłego korzystania z PROFESJONALNEGO OPROGRAMOWANIA bibliotecznego, umożliwiającego współpracę z protokołem z39.50 i szanującego standardy biblioteczne (MARC21, ISO 2709) wywarł wpływ na decyzje dot. ujednolicania systemów bibliotecznych w skali miast i powiatów i powstanie regionalnych serwisów z39.50 (Multi-OPAC)

20 wnioski FIDKAR Małopolski: spełnił funkcję propedeutyczną: integracja systemów oraz baz zawierających różne typy dokumentów (katalogi, bibliografie regionalne, ) ujednolicenie formatów baz danych (MARC, nie-marc) przełamanie barier stosowanej metodyki kontroli spójności danych i języka informacyjno-wyszukiwawczego strony kodowej, organizacji danych, platformy systemowej

21 wnioski FIDKAR Małopolski: stanowił alternatywę dla katalogów centralnych (problem spójności); przy braku realnej współpracy z NUKAT (współkatalogowanie, wsp. bierna) 3. miejskie biblioteki Krakowa (Krowoderska, Podgórska, Śródmiejska) pracujące w systemie SOWA2/MARC21 wykorzystują CKHW (tzw. model schowkowy lub klikany ) do tworzenia haseł autorytatywnych

22 wnioski FIDKAR Małopolski: w okresie użytkowania MAKa w większości bibliotek stanowił jedyne źródło udost. katalogów i baz bibliograficznych on-line miał zasadniczy i decydujący wpływ na rozwój małych miał zasadniczy i małych i średnich bibliotek publicznych oraz integrację środowiska bibliotekarzy i czytelników

23 statystyka odwiedzin ( ) 2010)

24 - Rozproszony Katalog Małopolski (RK@M) Bibliografia Regionalna Małopolski (BR@Ma) Katalog Rozproszony Krakowa (KR@K) -

25 Bibliografia Małopolski (SOWA2) -

26 Dziękuję za uwagę... mgr Wojciech Kowalewski Szef Zespołu ds. Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej Instruktor ds. komputeryzacji bibliotek - Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie tel. (12) , 233, (12) wkowalewski@wbp.krakow.pl