Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA"

Transkrypt

1 Ekonomia Wykład dla studentów WPiA Wykład 7: Struktury niedoskonale konkurencyjne i ich skutki dla wielkości produkcji i poziomu cen. Konkurencja niedoskonała a oligopol. Teoria gier.

2 Decyzje firmy o wielkości produkcji - przypomnienie Firma podejmuje decyzje o wielkości produkcji na podstawie zderzenia kosztów i utargu Utarg koszty = zysk Firmy starają się podejmować decyzje o produkcji tak, aby maksymalizować zysk Koszty kształtują się podobnie we wszystkich firmach Utarg zależy od tego, jaka jest pozycja firmy na rynku struktura rynkowa Cztery przypadki: Konkurencja doskonała Monopol Konkurencja niedoskonała: oligopol i konkurencja monopolistyczna

3 Copyright 2004 South-Western Cztery podstawowe struktury rynkowe Liczba firm? Wiele firm Typy produktów? Jedna firma Kilka firm Produkty zróżnicowane Produkty identyczne Monopol Oligopol Konkurencja monopolistyczna Doskonała konkurencja Miejski wodociąg Piłeczki tenisowe Książki Filmy Pszenica Mleko

4 Konkurencja doskonała i monopol - przypomnienie W ramach kursu podstawowego z mikroekonomii rozważa się zwykle dwa skrajne modele: konkurencję doskonałą i monopol Ich założenia są idealistyczne w rzeczywistości niezwykle rzadko spotykamy sytuację bardzo bliskie tym modelom, ale zrozumienie tych modeli pozwala zrozumieć rzeczywistość nawet jeśli nie w każdym punkcie spełnia ona założenia modelowe

5 Konkurencja doskonała (1) Rynek doskonale konkurencyjny ma następujące cechy: Na rynku występuje wielu kupujących i sprzedających Dobra oferowane przez poszczególnych sprzedawców są identyczne Nabywcy mają pełną informację o cenie i cechach dóbr oferowanych na rynku Firmy mogą wchodzić na ten rynek i opuszczać go bez żadnych barier

6 Konkurencja doskonała (2) W efekcie: Działania pojedynczych sprzedających i kupujących nie mają istotnego wpływu na cenę rynkową (np. sprzedawca marchewki na dużym targu, kupujący chleb) Każdy kupujący i sprzedający traktuje cenę jako daną (i wie, że nie może na nią wpłynąć) Stąd mówimy, że w doskonałej konkurencji kupujący i sprzedający są cenobiorcami (ang. price taker)

7 Konkurencja doskonała (3) Ponieważ firma doskonale konkurencyjna jest cenobiorcą, jej przychód (utarg) jest wprost proporcjonalny do wielkości produkcji Cena dobra równa jest przeciętnemu i krańcowemu utargowi firmy Aby zmaksymalizować zysk, firma wybiera taką wielkość produkcji, przy której przychód krańcowy zrównuje się z kosztem krańcowym Przy tej ilości także zachodzi równość między ceną a kosztem krańcowym Stąd, krzywa kosztu krańcowego firmy jest także jej krzywą podaży

8 Konkurencja doskonała (4) W krótkim okresie, kiedy firma nie może odzyskać kosztów stałych, przedsiębiorstwo decyduje o okresowym zawieszeniu produkcji zawsze, gdy cena dobra spada poniżej przeciętnego kosztu zmiennego W długim okresie, kiedy firma może odzyskać zarówno koszty stałe, jak i zmienne, zdecyduje się opuścić dany rynek wtedy, gdy cena jest niższa od przeciętnego kosztu całkowitego Na rynku z pełną swobodą wejścia i wyjścia, zysk spada do zera

9 Monopol (1) O ile firma doskonale konkurencyjna jest cenobiorcą (musi dostosować się do ceny rynkowej), monopolista jest cenodawcą (ustala cenę rynkową) Firma określana jest jako monopolista gdy: Jest jedynym producentem danego dobra Produkt przez nią wytwarzany nie ma bliskich substytutów

10 Monopol (2) Monopolista obserwuje ujemnie nachyloną krzywą popytu na swój produkt Przychód krańcowy monopolisty jest zawsze niższy niż cena dobra Podobnie, jak firma działająca w doskonałej konkurencji, monopolista maksymalizuje zysk w sytuacji, gdy wytwarza ilość, przy której koszt krańcowy równy jest utargowi krańcowemu W przeciwieństwie do firmy działającej w warunkach doskonałej konkurencji, cena przekracza przychód krańcowy uzyskiwany przez monopolistę, jest zatem wyższa od kosztu krańcowego

11 Monopol (3) Poziom produkcji monopolisty, przy którym maksymalizuje on zysk jest niższy niż poziom maksymalizujący sumę nadwyżki konsumenta i producenta Monopol powoduje powstawanie bezpowrotnej straty podobnej do tej, jaka jest powodowana przez podatek Politycy gospodarczy mogą zareagować na występowanie monopolu poprzez stosowanie ustawodawstwa antymonopolowego, regulacji cen lub zarządzanie monopolem przez rząd Jeśli niedoskonałości rynku powodowane przez monopol są niewielkie, rząd może też nic nie robić

12 Oligopol i konkurencja monopolistyczna Co między monopolem a doskonałą konkurencją? Pośrednie struktury: oligopol i konkurencja monopolistyczna

13 Występowanie oligopoli Obok doskonałej konkurencji i monopolu, ważnymi rodzajami struktur rynkowych są oligopol i konkurencja monopolistyczna. Są to formy konkurencji niedoskonałej. Oligopol jest strukturą rynkową często występującą w praktyce. Powstaje w wyniku tych samych mechanizmów, co monopol, tyle, że działających ze słabszą siłą. Oligopolem nazywamy gałąź z małą liczbą producentów. Producenta w takiej gałęzi nazywamy oligopolistą. Kiedy żadna z firm nie ma siły monopolistycznej, ale producenci mają świadomość możliwości wpływania na ceny rynkowe, mamy do czynienia z konkurencją niedoskonałą.

14 Przykłady gałęzi zoligopolizowanych W celu oceny, z jakim typem struktury rynkowej mamy do czynienia, ekonomiści używają często miar koncentracji (wskaźnik koncentracji N firm). Jedna z najczęściej stosowanych mówi, jaki udział w rynku (w wartości sprzedaży) mają cztery największe firmy na tym rynku. Stopa koncentracji czterech firm przykład z USA 1. Papierosy 2. Baterie 3. Piwo 4. Żarówki 5. Płatki śniadaniowe Płatki Samochody Płatki śniadaniowe śniadaniowe

15 Rozumienie oligopolu: duopol Kluczowe mechanizmy funkcjonowania oligopolu można zrozumieć analizując najprostszy przypadek duopol. Jeśli na rynku istnieją tylko dwie firmy, każda ma świadomość, że zwiększając produkcję, obniża cenę rynkową. A zatem każda zdaje sobie sprawę, tak jak monopolista, że ograniczanie produkcji prowadzi do wzrostu zysku. A zatem, jaką wielkość produkcji wybiorą obie firmy?

16 Rozumienie oligopolu Jedną z możliwości rozwiązania tego problemu jest zmowa obu firm: firmy stosują zmowę, jeśli współpracują w celu zwiększenia swoich zysków. Skrajną formą zmowy jest kartel, porozumienie, które prowadzi do zwiększenia ich łącznego zysku poprzez ustalenie wielkości produkcji każdej z firm. Firmy mogą także zachowywać się w sposób niekooperacyjny i ignorować fakt, że zachowanie każdej wpływa na zyski drugiej firmy.

17 Rozumienie oligopolu Zachowując się tak, jak gdyby były pojedynczą firmą (monopolistą), oligopoliści mogą zmaksymalizować swój łączny zysk. Fakt ten stanowi motywację do tworzenia karteli. Ale każda firma ma motywację do oszukiwania wytwarzania większej produkcji niż wynika to z porozumienia kartelowego. A zatem utworzenie kartelu może doprowadzić do dwóch wyników: faktycznie działającej zmowy lub zachowania niekooperacyjnego i wzajemnego oszukiwania się. Łatwiej jest stworzyć nieformalna zmowę w sytuacji, gdy firmy w danej gałęzi mają ograniczone moce produkcyjne.

18 Konkurencja cenowa a konkurencja ilościowa Firmy podejmują decyzję o zaangażowaniu się w konkurencję cenową lub konkurencję ilościową: Z konkurencją ilościową (np. opisywaną przez model Cournot) mamy do czynienia w sytuacji, gdy firmom łatwiej uniknąć nadmiernej konkurencji i przejąć rynek, jeśli stosują ograniczenia ilościowe produkcji, poprzez stosowanie cen przewyższających koszt krańcowy (osiągają przez to zysk). W takiej sytuacji łatwiej osiągnąć im wynik przypominający skutki zmowy, bez formalnego porozumienia.

19 Konkurencja cenowa a konkurencja ilościowa Z kolei za konkurencją cenową (opisywaną np. przez model Bertranda) stoi następujące rozumowanie: firmy produkują doskonałe substytuty i mają wystarczające moce produkcyjne, aby zaspokoić popyt, gdy cena jest równa kosztowi krańcowemu. Wówczas każda firma będzie konkurować z innymi poprzez podcinanie ceny konkurentów dotąd, aż cena spadnie do poziomu kosztu krańcowego, czyli poziom odpowiadający doskonalej konkurencji.

20 Teoria gier Teoria gier to nauka o zachowaniu ludzi w sytuacjach strategicznych. Decyzje strategiczne to takie, w których dana osoba podejmując decyzję o swoim zachowaniu bierze pod uwagę to, jak inni zareagują na jej działanie. Ponieważ na rynku oligopolistycznym występuje niewiele firm, każda z nich musi podejmować decyzje strategiczne. Każda firma wie, że jej zysk zależy nie tylko od tego, ile sama wyprodukuje, ale także od tego ile produkują inne firmy.

21 Dylemat więźnia Korzyść, jaką gracz uzyskuje w trakcie gry (jak np. zysk uzyskiwany przez oligopolistę) nazywana jest wypłatą gracza Macierz wypłat pokazuje wypłatę każdego uczestnika gry w zależności od zachowania każdego z graczy. Macierz taka pomaga nam analizować współzależności między zachowaniami graczy.

22 Produkuje Produkcja tys. mln sztuk Produkcja Produkuje 40 tys. mln sztuk Produkuje 30 tys. sztuk Produkcja 30 mln sztuk 180 mln zysku 200 mln zysku 180 mln zysku 150 mln zysku Produkcja Produkuje 40 tys. sztuk 40 mln sztuk 150 mln zysku 160 mln zysku Macierz wypłat 200 mln zysku 160 mln zysku Dwie firmy, ADM i Ajinomoto, muszą podjąć decyzję o wielkości produkcji. Zyski każdej z firm zależą od zysków drugiej (są współzależne): zysk każdej firmy zależy nie tylko od jej decyzji, ale także od decyzji drugiej firmy. Wiersze macierzy pokazują możliwe zachowania firmy ADM, zaś kolumny zachowania Ajinomoto. Obie firmy skorzystają, jeśli zdecydują się obniżyć wielkość produkcji; ale w interesie każdej pojedynczej firmy leży wybór wyższego poziomu produkcji.

23 Dylemat więźnia Ekonomiści używają teorii gier do opisu zachowania przedsiębiorstw, kiedy mamy do czynienia ze współzależnością między ich wypłatami. Grę taka możemy przedstawić w postaci macierzy wypłat. W zależności od wypłat gracz może, ale nie musi, posiadać strategię dominującą. Sytuację, w której każda z firm może skorzystać na oszukiwaniu, ale obie stracą na takim postępowaniu, nazywamy dylematem więźnia.

24 Dylemat więźnia Gra opiera się na dwóch założeniach: (1) Każdemu z graczy opłaca się zachować się w sposób przynoszący mu korzyść na koszt drugiego gracza. (2) Kiedy obaj gracze zachowują się w ten sposób (dążą do maksymalizacji osobistej korzyści), obaj znajdują się w gorszej sytuacji niż gdyby zachowali się w inny sposób.

25 Dylemat więźnia Twórcami gry są Melvin Dresher i Merril Food w 1950 (pracownicy RAND Corporation) Dwóch podejrzanych zostało zatrzymanych przez policję. Policja, nie mając wystarczających dowodów do postawienia zarzutów, rozdziela więźniów i przedstawia każdemu z nich tę samą ofertę: jeśli będzie zeznawać przeciwko drugiemu, a drugi będzie milczeć, to zeznający wyjdzie na wolność, a milczący dostanie dziesięcioletni wyrok jeśli obaj będą milczeć, obaj odsiedzą 6 miesięcy za inne przewinienia jeśli obaj będą zeznawać, obaj dostaną pięcioletnie wyroki. Każdy z nich musi podjąć decyzję niezależnie i żaden nie dowie się czy drugi milczy czy zeznaje, aż do momentu wydania wyroku. Jak powinni postąpić?

26 Dylemat więźnia Warunki zapewniają, że oszukiwanie jest w każdej sytuacji bardziej opłacalne niż współpraca i jednocześnie że obaj tracą gdy obaj oszukują Strategia Zdrada jest ściśle dominującą strategią

27 Nie przyznać się Przyznać się 5 lat więzienia Nie przyznać się 2 lat więzienia 5 lat więzienia 20 lat więzienia Przyznać się 20 lat więzienia 15 lat więzienia 2 lata więzienia 15 lat więzienia We wspólnym interesie obu aresztantów jest nie przyznać się i nie współpracować z policją, ale w interesie każdego z nich jest złożyć zeznanie, przyznać się i obciążyć wspólnika. Dylemat więźnia Dwie osoby zostały osadzone w areszcie każda w innej celi. Policja oferuje im układ niższy wyrok w zamian za przyznanie się do winy i zeznania na niekorzyść wspólnika (pod warunkiem, że wspólnik nie zrobi tego samego). Jeśli się nie przyzna, a wspólnik to zrobi otrzyma wyższy wyrok. Itd.

28 Dylemat więźnia Działanie nazywamy strategią dominującą, jeśli jest ono najlepszym możliwym zachowaniem danej osoby, bez względu na działania innych graczy. W zależności od macierzy wypłat, gracz może mieć lub nie mieć strategii dominującej. Równowaga Nasha, znana także jako równowaga niekooperacyjna, to taki wynik gdy, kiedy każdy z graczy stosuje działanie maksymalizujące własną wypłatę przy danych zachowaniach drugiego gracza, pomijając przy tym skutki własnej decyzji na wypłaty uzyskane przez innych graczy.

29 Przezwyciężenie dylematu więźnia Gra powtarzalna i cicha zmowa Jeśli gracze w swoim zachowaniu nie biorą pod uwagę występowania współzależności między własnym zachowaniem a zachowaniem drugiego gracza, osiągną tzw. równowagę Nasha (lub równowagę niekooperacyjną). Ale jeśli gra ma charakter powtarzalny, gracze mogą podjąć zachowania strategiczne poświęcić krótkookresowy zysk, aby wpłynąć na zachowanie swojego rywala w przyszłości. W powtarzalnej grze typu dylemat więźnia dobrą strategią jest często strategia wet za wet. Prowadzi ona do stworzenia skutecznej cichej zmowy. O cichej zmowie mówimy w sytuacji, gdy firmy ograniczają produkcję i podnoszą ceny (zwiększają w ten sposób zyski obu firm), nie zawierając wcześniej żadnej formalnej umowy w tej sprawie.

30 Wet za wet Zawsze oszuki wać Wet za wet Co roku 180 mln zysku 200 mln zysku w pierwszym roku i 160 mln w kolejnych Co roku 180 mln zysku 150 mln zysku w pierwszym roku i 160 w kolejnych Zawsze oszukiwać 150 mln zysku w pierwszym roku i 160 w kolejnych Co roku 160 mln zysku 200 mln zysku w pierwszym roku i 160 mln w kolejnych Co roku 160 mln zysku W jaki sposób powtarzalność gry może sprzyjać powstaniu zmowy? Strategia wet za wet polega na zachowaniu kooperatywnym w pierwszej części gry, a następnie na naśladowaniu ruchu drugiego gracza. Taka reakcja nagradza dobre zachowanie, a każe złe zachowanie. Jeśli drugi gracz oszukuje, strategia wet za wet doprowadzi tylko do krótkookresowych strat w porównaniu do strategii zawsze oszukuj Ale jeśli drugi gracz także stosuje strategię typu wet za wet, używanie tej samej strategia prowadzi do długookresowych korzyści A zatem, jeśli firmy oczekują, iż inne firmy zastosują strategię typu wet za wet, wybiorą dokładnie takie same zachowanie, co doprowadzi do powstania skutecznej cichej zgody.

31 Przykład kartelu: wzrost i upadek OPEC Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) obejmuje 11 krajów (Algiera, Indonezja, Iran, Irak, Kuwejt Libia, Nigeria, Katar, Arabia Suadyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Wenezuela). Dwa kolejne kraje eksportujące ropę (Norwegia i Meksyk) formalnie nie są członkami OPEC, ale zachowują się tak, jak gdyby należeli do tej organizacji. (Rosja, inny ważny eksporter ropy naftowej, nie jest członkiem tego klubu.) W przeciwieństwie do przedsiębiorstw, którym często prawo nie pozwala zawierać porozumień dotyczących wielkości produkcji i cen, rządy mogą zawierać dowolne porozumienie dotyczące wydobycia i sprzedaży ropy naftowej.

32 Wzloty i upadki kartelu naftowego OPEC jest formalnym kartelem, który przeżywał lepsze i gorsze chwile. Między rokiem 1974 a 1985 udało mu się podnieść ceny ropy naftowej do niespotykanych wcześniej poziomów. Później jednak ceny znacząco spadły. Kartel ponownie zaczął skutecznie podnosić ceny w roku 1998.

33 Oligopole w praktyce Ramy prawne Oligopoliści działają w ramach ograniczeń wyznaczonych przez prawodawstwo danego kraju (polityka antytrustowa). Często i tak udaje im się osiągnąć cichą zmowę. Powstawanie takich typów zmowy ograniczone jest wieloma czynnikami, w tym: Dużą liczbą firm działających na rynku Skomplikowaniem systemu wyznaczania ceny konfliktami interesów między firmami.

34 Oligopole w praktyce Kiedy zmowa oligopolistów załamuje się, mamy do czynienia w wojną cenową. Aby ograniczyć konkurencję, oligopoliści często stosują różnicowanie produktów. Kiedy produkty są zróżnicowane, czasem możliwe jest, iż w danej gałęzi dojdzie do cichej zmowy poprzez tzw. przywództwo cenowe. Oligopoliści często unikają bezpośredniego konkurowania poprzez cenę, angażując się w konkurencje poza-cenową (reklamy i inne metody).

35 Koniec wykładu 7.

Mikroekonomia - Lista 11. Przygotować do zajęć: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol pełny, duopol

Mikroekonomia - Lista 11. Przygotować do zajęć: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol pełny, duopol Mikroekonomia - Lista 11 Przygotować do zajęć: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol pełny, duopol Konkurencja doskonała 1. Model konkurencji doskonałej opiera się na następujących

Bardziej szczegółowo

MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ.

MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. Wykład 4 Konkurencja doskonała i monopol 1 MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. EFEKTYWNOŚĆ RYNKU. MONOPOL CZYSTY. KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA. 1. MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ W modelu konkurencji doskonałej

Bardziej szczegółowo

Oligopol. dobra są homogeniczne Istnieją bariery wejścia na rynek (rynek zamknięty) konsumenci są cenobiorcami firmy posiadają siłę rynkową (P>MC)

Oligopol. dobra są homogeniczne Istnieją bariery wejścia na rynek (rynek zamknięty) konsumenci są cenobiorcami firmy posiadają siłę rynkową (P>MC) Oligopol Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób strategiczny i działają niezależnie od siebie, ale uwzględniają istnienie pozostałych firm. Na decyzję firmy wpływają decyzje

Bardziej szczegółowo

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 6: Struktury rynkowe i mechanizm konkurencji

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 6: Struktury rynkowe i mechanizm konkurencji Ekonomia Wykład dla studentów WPiA Wykład 6: Struktury rynkowe i mechanizm konkurencji Decyzje firmy o wielkości produkcji Firma podejmuje decyzje o wielkości produkcji na podstawie zderzenia kosztów i

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia II Semestr Letni 2014/2015 Ćwiczenia 4, 5 & 6. Technologia

Mikroekonomia II Semestr Letni 2014/2015 Ćwiczenia 4, 5 & 6. Technologia Mikroekonomia II 050-792 Semestr Letni 204/205 Ćwiczenia 4, 5 & 6 Technologia. Izokwanta produkcji to krzywa obrazująca różne kombinacje nakładu czynników produkcji, które przynoszą taki sam zysk. P/F

Bardziej szczegółowo

Moduł V. Konkurencja monopolistyczna i oligopol

Moduł V. Konkurencja monopolistyczna i oligopol Moduł V. Konkurencja monopolistyczna i oligopol Spis treści: Wstęp... 2 1. Istota konkurencji monopolistycznej... 2 2. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji monopolistycznej w okresie krótkim

Bardziej szczegółowo

Modele lokalizacyjne

Modele lokalizacyjne Modele lokalizacyjne Model Hotelling a Konsumenci jednostajnie rozłożeni wzdłuż ulicy Firmy konkurują cenowo Jak powinny ulokować się firmy? N=1 N=2 N=3 Model Salop a Konsumenci jednostajnie rozłożeni

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA MENEDŻERSKA. Wykład 5 Oligopol. Strategie konkurencji a teoria gier. 1 OLIGOPOL. STRATEGIE KONKURENCJI A TEORIA GIER.

EKONOMIA MENEDŻERSKA. Wykład 5 Oligopol. Strategie konkurencji a teoria gier. 1 OLIGOPOL. STRATEGIE KONKURENCJI A TEORIA GIER. Wykład 5 Oligopol. Strategie konkurencji a teoria gier. 1 OLIGOPOL. STRATEGIE KONKURENCJI A TEORIA GIER. 1. OLIGOPOL Oligopol - rynek, na którym działa niewiele przedsiębiorstw (od do 10) Cecha charakterystyczna

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Krzysztof Kołodziejczyk

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Krzysztof Kołodziejczyk KONKURENCJA DOSKONAŁA dr Krzysztof Kołodziejczyk Agenda 1. Popyt 2. Równowaga przedsiębiorstwa 3. Opłacalność (rentowność) produkcji 4. Podaż (powyżej poziomu zamknięcia) Konkurencja doskonała słowa kluczowe

Bardziej szczegółowo

Konkurencja monopolistyczna

Konkurencja monopolistyczna Konkurencja monopolistyczna Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Prezentacja oparta na: http://www.swlearning.com/economics/mankiw/mankiw3e/powerpoint_micro.html Cechy: Wielu sprzedawców Zróżnicowane produkty

Bardziej szczegółowo

MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH

MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH ZADANIE. Mamy trzech konsumentów, którzy zastanawiają się nad nabyciem trzech rożnych programów komputerowych. Właściwości popytu konsumentów przedstawiono w następującej tabeli:

Bardziej szczegółowo

Model Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie

Model Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie Model Bertranda Firmy konkurują cenowo np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p jednocześnie Jeśli produkt homogeniczny, konsumenci kupują tam gdzie taniej zawsze firmie o wyższej cenie

Bardziej szczegółowo

Uszereguj dla obydwu firm powyższe sytuacje od najkorzystniejszej do najgorszej. Uszereguj powyższe sytuacje z punktu widzenia konsumentów.

Uszereguj dla obydwu firm powyższe sytuacje od najkorzystniejszej do najgorszej. Uszereguj powyższe sytuacje z punktu widzenia konsumentów. Strategie konkurencji w oligopolu: modele Bertranda, Stackelberga i lidera cenowego. Wojna cenowa. Kartele i inne zachowania strategiczne zadania wraz z rozwiązaniami Zadanie 1 Na rynku działają dwie firmy.

Bardziej szczegółowo

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała Struktury rynku Konkurencja doskonała Konkurencja doskonała (nazywana także wolną konkurencją) jest modelem teoretycznym opisującym jedną z form konkurencji na rynku. Cechą charakterystyczną konkurencji

Bardziej szczegółowo

Ekonomia menedżerska. Struktury rynku. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii

Ekonomia menedżerska. Struktury rynku. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Ekonomia menedżerska Struktury rynku prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Struktura wykładu 2 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału i opisu 4. Decyzje

Bardziej szczegółowo

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Oligopol

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Oligopol 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Oligopol Oligopol Monopol jedna firma na rynku. Duopol dwie firmy na rynku. Oligopol kilka firm na rynku. W szczególności decyzje każdej firmy co do ceny lub ilości produktu

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 1. Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach):

LEKCJA 1. Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach): Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 1 MODELE RYNKOWE Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach): - Typowa

Bardziej szczegółowo

Adam Narkiewicz. Ćwiczenia dziewiąte, dziesiąte i jedenaste: Konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol

Adam Narkiewicz. Ćwiczenia dziewiąte, dziesiąte i jedenaste: Konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol Adam Narkiewicz Ćwiczenia dziewiąte, dziesiąte i jedenaste: doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol Rynek doskonale konkurencyjny to taki rynek, na którym zarówno sprzedający jak i kupujące

Bardziej szczegółowo

4. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A)

4. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A) 1. Rozważmy rynek doskonale konkurencyjny w długim okresie. Funkcja kosztu całkowitego pojedynczej firmy jest następująca: TC = 1296q 2 + 1369 dla q > 0 oraz TC = 0 dla q = 0. Wszystkie firmy są identyczne.

Bardziej szczegółowo

5. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A)

5. Utarg krańcowy (MR) można zapisać jako: A) 1. Na rynku pewnego dobra działają dwie firmy, które zachowują się zgodnie z modelem Stackelberga. Firmy ponoszą stałe koszty krańcowe równe 24. Odwrócona linia popytu na tym rynku ma postać: P = 480-0.5Q.

Bardziej szczegółowo

13. Teoriogrowe Modele Konkurencji Gospodarczej

13. Teoriogrowe Modele Konkurencji Gospodarczej 13. Teoriogrowe Modele Konkurencji Gospodarczej Najpierw, rozważamy model monopolu. Zakładamy że monopol wybiera ile ma produkować w danym okresie. Jednostkowy koszt produkcji wynosi k. Cena wynikająca

Bardziej szczegółowo

Negatywne skutki monopolu

Negatywne skutki monopolu Negatywne skutki monopolu Strata dobrobytu społecznego z tytułu: (1) mniejszej produkcji i wyższej ceny (2) kosztów poszukiwania renty, które ponoszą firmy w celu osiągnięcia monopolistycznej pozycji na

Bardziej szczegółowo

12. Funkcja popytu jest liniowa. Poniższa tabela przedstawia cztery punkty na krzywej popytu:

12. Funkcja popytu jest liniowa. Poniższa tabela przedstawia cztery punkty na krzywej popytu: 1. Dla której z poniższych funkcji popytu elastyczność cenowa popytu jest równa -1 i jest stała na całej długości krzywej popytu? A) Q = -5 + 10 B) Q = 40-4 C) Q = 30000-1 D) Q = 2000-2 E) Q = 100-3 F)

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 7

Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 7 LEKCJA 7 ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNE Inwestując w kapitał trwały zwiększamy pojemność produkcyjną (czyli maksymalną wielkość produkcji) i tym samym możemy próbować wpływać na decyzje konkurencyjnych firm. W

Bardziej szczegółowo

5. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 122-7P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi:

5. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 122-7P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi: 1. Na oligopolistycznym rynku istnieje 8 firm, które zachowują się zgodnie z modelem Cournota (jednoczesne ustalanie ilości). Wszystkie firmy ponoszą takie same koszty krańcowe, równe 12 zł od jednostki

Bardziej szczegółowo

8. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 356-3P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi:

8. Jeśli funkcja popytu na bilety do kina ma postać: q = 356-3P, to całkowity utarg ze sprzedaży biletów jest maksymalny, gdy cena wynosi: 1. rzedsiębiorstwo posiada dwa zakłady. Funkcja popytu rynkowego dana jest równaniem: = 46080-4Q, gdzie Q - produkcja całego rynku. Funkcja kosztu całkowitego pierwszego i drugiego zakładu jest następująca:

Bardziej szczegółowo

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym Spis treœci Przedmowa do wydania ósmego... 11 Przedmowa do wydania siódmego... 12 Przedmowa do wydania szóstego... 14 1. UWAGI WSTĘPNE... 17 1.1. Przedmiot i cel ekonomii... 17 1.2. Ekonomia pozytywna

Bardziej szczegółowo

Oligopol. Wstęp: Pomiędzy monopolem a konkurencją. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: Dwa ekstrema. Pomiędzy tymi ekstremami

Oligopol. Wstęp: Pomiędzy monopolem a konkurencją. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: Dwa ekstrema. Pomiędzy tymi ekstremami 16 Oligopol P R I N C I P L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W PowerPoint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved W tym rozdziale

Bardziej szczegółowo

Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak

Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak Struktury rynku a optymalne decyzje w przedsiębiorstwie Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak Program MBA-SGH VI edycja PORÓWNANIE STRUKTUR RYNKU Cecha Struktura rynku Konkurencja doskonała

Bardziej szczegółowo

Konkurencja monopolistyczna. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Konkurencja monopolistyczna. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: 17 Konkurencja monopolistyczna P R I N C I P L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W PowerPoint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved

Bardziej szczegółowo

MIKROEKONOMIA Struktury rynku

MIKROEKONOMIA Struktury rynku MIKROEKONOMIA Struktury rynku Katedra Mikroekonomii Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Slajd nr 2 3 Struktura wykładu 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału

Bardziej szczegółowo

3. O czym mówi nam marginalna (krańcowa) produktywność:

3. O czym mówi nam marginalna (krańcowa) produktywność: Ʊ1. 诲眤诲眤眪 眪 Zbiór produkcyjny: a) to zbiór wszystkich nakładów czynników produkcji, b) wykazuje możliwe techniki wytwarzania, c) pokazuje techniczne możliwości, d) poprawne są odpowiedzi a, c, e) poprawne

Bardziej szczegółowo

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol Monopol Jeden sprzedawca. Krzywa popytu jaką napotyka monopolista (opadająca) to krzywa popytu rynkowego. Monopolista może zmienić cenę rynkową produktu dostosowując

Bardziej szczegółowo

MONOPOL. dr Krzysztof Kołodziejczyk

MONOPOL. dr Krzysztof Kołodziejczyk MONOPOL dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/fd2sei Agenda 1. Popyt 2. Równowaga monopolu 3. Cena monopolowa 4. Opłacalność produkcji 5. Podaż 6. Dyskryminacja cenowa Monopol słowa kluczowe cenodawca

Bardziej szczegółowo

Blokowanie wejścia i model Stackelberga

Blokowanie wejścia i model Stackelberga Blokowanie wejścia i model Stackelberga Leader może chcieć produkować więcej niż w modelu Stackelberga, aby ograniczyć zyski innych firm, które potencjalnie mogłyby wejść na rynek L N wejść N q L q N nie

Bardziej szczegółowo

Modele rynków. Niedoskonała Konkurencja. Doskonała Konkurencja. Niekooperujący. Kooperujący (Kartel, Zmowa) Model Cournota (konkurencja ilościowa)

Modele rynków. Niedoskonała Konkurencja. Doskonała Konkurencja. Niekooperujący. Kooperujący (Kartel, Zmowa) Model Cournota (konkurencja ilościowa) Modele rynków Doskonała Konkurencja Niedoskonała Konkurencja Monopolistyczna Konkurencja Monopol Oligopol Niekooperujący Kooperujący (Kartel, Zmowa) Gra jednoczesna Gra sekwencyjna Gra powtarzalna Model

Bardziej szczegółowo

Elementy Modelowania Matematycznego

Elementy Modelowania Matematycznego Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 12 Teoria gier II Spis treści Wstęp Oligopol, cła oraz zbrodnia i kara Strategie mieszane Analiza zachowań w warunkach dynamicznych Indukcja wsteczna Gry powtarzane

Bardziej szczegółowo

PRODUCENT (PRZEBSIĘBIORSTWO) państwowe lokalne indywidualne zbiorowe (spółki ) 3. Jak należy rozumieć prawo zmniejszającego się przychodu?

PRODUCENT (PRZEBSIĘBIORSTWO) państwowe lokalne indywidualne zbiorowe (spółki ) 3. Jak należy rozumieć prawo zmniejszającego się przychodu? A) Pytania sprawdzające: 1. Kogo uważamy za producenta? PRODUCENT zorganizowany w formie przedsiębiorstwa. Powstał w drodze ewolucji. To podmiot sfery realnej. Aktywny uczestnik procesów rynkowych. Realizuje

Bardziej szczegółowo

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma Założenia Jedna firma Monopol Siłą rzeczy musi ona sama ustalić cenę Cena rynkowa zależy od ilości sprzedawanej przez firmę Produkt nie posiada substytuty Dużo kupujących (krzywa popytu opadająca) Istnieją

Bardziej szczegółowo

TEORIA GIER W EKONOMII. dr Robert Kowalczyk Katedra Analizy Nieliniowej Wydział Matematyki i Informatyki UŁ

TEORIA GIER W EKONOMII. dr Robert Kowalczyk Katedra Analizy Nieliniowej Wydział Matematyki i Informatyki UŁ TEORIA GIER W EKONOMII dr Robert Kowalczyk Katedra Analizy Nieliniowej Wydział Matematyki i Informatyki UŁ Informacje Ogólne Wykład: Sobota/Niedziela Ćwiczenia: Sobota/Niedziela Dyżur: Czwartek 14.00-16.00

Bardziej szczegółowo

TEST. [2] Funkcja długookresowego kosztu przeciętnego przedsiębiorstwa

TEST. [2] Funkcja długookresowego kosztu przeciętnego przedsiębiorstwa Przykładowe zadania na kolokwium: TEST [1] Zmniejszenie przeciętnych kosztów stałych zostanie spowodowane przez: a. wzrost wielkości produkcji, b. spadek wielkości produkcji, c. wzrost kosztów zmiennych,

Bardziej szczegółowo

Wstęp: scenariusz. Przedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Wstęp: scenariusz. Przedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: 14 rzedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych R I N C I L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all

Bardziej szczegółowo

Czym zajmuje się Organizacja Rynku?

Czym zajmuje się Organizacja Rynku? Czym zajmuje się Organizacja Rynku? Jest to dział Ekonomii, który bada zależno ności między strukturą rynku, zachowaniem firm i ich wynikami. To ujęcie (struktura( struktura-zachowanie-wyniki) zapoczątkowano

Bardziej szczegółowo

TEORIA GIER W EKONOMII. dr Robert Kowalczyk Katedra Analizy Nieliniowej Wydział Matematyki i Informatyki UŁ

TEORIA GIER W EKONOMII. dr Robert Kowalczyk Katedra Analizy Nieliniowej Wydział Matematyki i Informatyki UŁ TEORIA GIER W EKONOMII dr Robert Kowalczyk Katedra Analizy Nieliniowej Wydział Matematyki i Informatyki UŁ Informacje Ogólne (dr Robert Kowalczyk) Wykład: Poniedziałek 16.15-.15.48 (sala A428) Ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II

Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II Prowadząca: Martyna Kobus 2012-06-11 Piszemy 90 minut. Sprawdzian jest za 70 punktów. Jest 10 pytań testowych, każde za 2 punkty (łącznie 20 punktów za test) i 3 zadania,

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA TOM 1 WYD.2. Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS

EKONOMIA TOM 1 WYD.2. Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS EKONOMIA TOM 1 WYD.2 Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS Przedmowa CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA Rozdział 1. Podstawy ekonomii 1.1. Wprowadzenie Niedobór i efektywność: bliźniacze tematy ekonomii

Bardziej szczegółowo

8. Rodzaje konkurencji

8. Rodzaje konkurencji 8. Rodzaje konkurencji Konkurencyjność dotyczy stopnia, w jakim pojedyncze firmy mają władzę nad rynkiem. Oznacza ona wpływ na cenę lub inne warunki według których sprzedawany jest produkt. Na jednym krańcu

Bardziej szczegółowo

TEST. [4] Grzyby w lesie to przykład: a. dobra prywatnego, b. wspólnych zasobów, c. monopolu naturalnego, d. dobra publicznego.

TEST. [4] Grzyby w lesie to przykład: a. dobra prywatnego, b. wspólnych zasobów, c. monopolu naturalnego, d. dobra publicznego. Przykładowe zadania na kolokwium: TEST [1] Zmniejszenie przeciętnych kosztów stałych zostanie spowodowane przez: a. wzrost wielkości produkcji, b. spadek wielkości produkcji, c. wzrost kosztów zmiennych,

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA DOSKONAŁA

KONKURENCJA DOSKONAŁA KONKURENCJA DOSKONAŁA Bez względu na rodzaj konkurencji, w jakiej uczestniczy firma, jej celem gospodarowania jest maksymalizacja zysku (minimalizacja straty) w krótkim okresie i maksymalizacja wartości

Bardziej szczegółowo

1) Granica możliwości produkcyjnych Krzywa transformacji jest to zbiór punktów reprezentujących różne kombinacje ilościowe dwóch produktów, które gospodarka narodowa może wytworzyć w danym okresie przy

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Monopol. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Wstęp. Monopol. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania: 15 Monopol R I N C I L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved W tym rozdziale szukaj

Bardziej szczegółowo

1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2

1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2 1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2 1/3 (3) y = min{x 1,x 2 } + min{x 3,x 4 } (4) y = x 1 1/5 x 2 4/5 a) 1 i 2

Bardziej szczegółowo

Struktury rynku - konkurencja doskonała i monopol Zadanie 1 Opisz w tabeli struktury rynku

Struktury rynku - konkurencja doskonała i monopol Zadanie 1 Opisz w tabeli struktury rynku Struktury rynku - konkurencja doskonała i monopol Zadanie 1 Opisz w tabeli struktury rynku Cecha Struktura Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol pełny Ilość kupujących Ilość

Bardziej szczegółowo

Oligopol wieloproduktowy

Oligopol wieloproduktowy Oligopol wieloproduktowy Do tej pory zakładali adaliśmy, że e produkty sąs identyczne (homogeniczne) W rzeczywistości ci produkty sprzedawane przez firmy nie są doskonałymi substytutami. W większo kszości

Bardziej szczegółowo

Oligopol. Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób b strategiczny i ają niezależnie od siebie, ale uwzględniaj

Oligopol. Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób b strategiczny i ają niezależnie od siebie, ale uwzględniaj Oligopol Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób b strategiczny i działaj ają niezależnie od siebie, ale uwzględniaj dniają istnienie pozostałych firm. Na decyzję firmy wpływaj

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Katedra Badań Operacyjnych, Finansów i Zastosowań Informatyki Wydział Informatyki i Zarządzania

Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Katedra Badań Operacyjnych, Finansów i Zastosowań Informatyki Wydział Informatyki i Zarządzania Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Katedra Badań Operacyjnych, Finansów i Zastosowań Informatyki Wydział Informatyki i Zarządzania konkurencja doskonała konkurencja monopolistyczna oligopol monopol Dlaczego

Bardziej szczegółowo

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Możliwości finansowe konsumenta opisuje równanie: 2x + 4y = 1. Jeżeli dochód konsumenta

Bardziej szczegółowo

Temat Rynek i funkcje rynku

Temat Rynek i funkcje rynku Temat Rynek i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. Popyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży

Bardziej szczegółowo

Konspekt 7. Strategie postępowania oligopolu - zastosowania teorii gier.

Konspekt 7. Strategie postępowania oligopolu - zastosowania teorii gier. KRAJOWA SZKOŁA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Ryszard Rapacki EKONOMIA MENEDŻERSKA Konspekt 7. Strategie postępowania oligopolu - zastosowania teorii gier. A. Cele zajęć. 1. Porównanie różnych struktur rynku

Bardziej szczegółowo

J.Brander i P.Krugman (1983): A Reciprocal Dumping Model of International Trade

J.Brander i P.Krugman (1983): A Reciprocal Dumping Model of International Trade J.Brander i P.Krugman (1983): A Reciprocal Dumping Model of International Trade Jan J. Michałek (wersja uproszczona) J.Brander i P.Krugman (1983): A Reciprocal Dumping Model of International Trade - jakie

Bardziej szczegółowo

10. Wstęp do Teorii Gier

10. Wstęp do Teorii Gier 10. Wstęp do Teorii Gier Definicja Gry Matematycznej Gra matematyczna spełnia następujące warunki: a) Jest co najmniej dwóch racjonalnych graczy. b) Zbiór możliwych dezycji każdego gracza zawiera co najmniej

Bardziej szczegółowo

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma Założenia Jedna firma Monopol Siłą rzeczy musi ona sama ustalić cenę Cena rynkowa zależy od ilości sprzedawanej przez firmę Produkt nie posiada substytuty Dużo kupujących (krzywa popytu opadająca) Istnieją

Bardziej szczegółowo

KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA

KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA PODSTAWOWE POJĘCIA KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA Przedsiębiorstwo - wyodrębniona jednostka gospodarcza wytwarzająca dobra lub świadcząca usługi. Cel przedsiębiorstwa - maksymalizacja zysku Nakład czynniki

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 8. Miara wielkości barier wejścia na rynek = różnica między ceną dla której wejście na rynek nie następuje a min AC.

LEKCJA 8. Miara wielkości barier wejścia na rynek = różnica między ceną dla której wejście na rynek nie następuje a min AC. LEKCJA 8 KOSZTY WEJŚCIA NA RYNEK Miara wielkości barier wejścia na rynek = różnica między ceną dla której wejście na rynek nie następuje a min AC. Na wysokość barier wpływ mają: - korzyści skali produkcji,

Bardziej szczegółowo

Wykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy

Wykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy Wykład IV Rynki czynników produkcji podaż pracy Substytucyjny i dochodowy efekt wzrostu płac Dochód 1440 R w = 60zl 480 P C B w = 20zl A 0 8 12 16 19 24 Czas Efekt substytucyjny wolny Efekt dochodowy Q

Bardziej szczegółowo

Zachowanie monopolistyczne - dyskryminacja cenowa

Zachowanie monopolistyczne - dyskryminacja cenowa Zachowanie monopolistyczne - dyskryminacja cenowa Dotychczas analizowaliśmy monopolistę, który dyktował wspólną cenę dla wszystkich konsumentów Z dyskryminacją cenową mamy do czynienia wtedy, gdy różne

Bardziej szczegółowo

Monopol statyczny. Problem monopolisty: Π(q) = p(q)q c(q)

Monopol statyczny. Problem monopolisty: Π(q) = p(q)q c(q) Monopol Jest jedna firma Sama ustala cenę powyżej kosztu krańcowego Zyski nadzwyczajne (największe osiągalne) Stoi przed podobnymi ograniczeniami co firmy doskonale konkurencyjne: -Ograniczenia technologiczne

Bardziej szczegółowo

I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin /

I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin / PROPOZYCJA ROZKŁADU MATERIAŁU NAUCZANIA PRZEDMIOTU PODSTAWY EKONOMII dla zawodu: technik ekonomista-23,02,/mf/1991.08.09 liceum ekonomiczne, wszystkie specjalności, klasa I, semestr pierwszy I. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 9

Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 9 LEKCJA 9 Oligopol równoczesnej konkurencji cenowej przy wyborze zdolności produkcyjnych (model Kreps a) Jeżeli zdolności produkcyjne co najmniej jednej z firm są ograniczone, to na rynku będziemy obserwować

Bardziej szczegółowo

6. Teoria Podaży Koszty stałe i zmienne

6. Teoria Podaży Koszty stałe i zmienne 6. Teoria Podaży - 6.1 Koszty stałe i zmienne Koszty poniesione przez firmę zwykle są podzielone na dwie kategorie. 1. Koszty stałe - są niezależne od poziomu produkcji, e.g. stałe koszty energetyczne

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

Materiał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych. Mikroekonomia. w zadaniach. Gry strategiczne. mgr Piotr Urbaniak

Materiał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych. Mikroekonomia. w zadaniach. Gry strategiczne. mgr Piotr Urbaniak Materiał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych Mikroekonomia w zadaniach Gry strategiczne mgr Piotr Urbaniak Teoria gier Dział matematyki zajmujący się badaniem optymalnego zachowania w

Bardziej szczegółowo

Krańcowa stopa substytucji. Linia ograniczenia budżetowego konsumenta. Zmiana położenia linii ograniczenia budżetowego

Krańcowa stopa substytucji. Linia ograniczenia budżetowego konsumenta. Zmiana położenia linii ograniczenia budżetowego 211-2-21 UŻTCZNOŚĆ CŁKOWIT I MRGINLN Krzywa obojętności konsumenta Mapa krzywych obojętności konsumenta UC UM Krzywa użyteczności całkowitej Krzywa użyteczności marginalnej C I 1 I 2 I 3 obro X obro X

Bardziej szczegółowo

Analiza cen duopolu Stackelbera

Analiza cen duopolu Stackelbera Na samym początku odpowiedzmy na pytanie czym jest duopol. Jest to forma rynku w której kontrolę nad nim posiadają 2 przedsiębiorstwa, które konkurują pomiędzy sobą wielkością produkcji lub ceną. Ze względu

Bardziej szczegółowo

Temat Rynek i funkcje rynku. Elementy rynku. Rynek. Popyt i podaż. Cena - pieniężny wyraz wartości. Popyt Podaż Cena

Temat Rynek i funkcje rynku. Elementy rynku. Rynek. Popyt i podaż. Cena - pieniężny wyraz wartości. Popyt Podaż Cena Temat i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. opyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży 5.

Bardziej szczegółowo

Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2015 roku - Raport z badania klientów indywidualnych :

Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2015 roku - Raport z badania klientów indywidualnych : Z ostatniej chwili 1 Wyniki badania UKE Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2015 roku - Raport z badania klientów indywidualnych : Klienci indywidualni: 92% korzysta z telefonu komórkowego (wzrost

Bardziej szczegółowo

MIKROEKO OMIA STRUKTURY RY KOWE. dr Jarosław Korpysa dr Jarosław Poteralski. Katedra Mikroekonomii W EiZ US http://mikro.univ.szczecin.

MIKROEKO OMIA STRUKTURY RY KOWE. dr Jarosław Korpysa dr Jarosław Poteralski. Katedra Mikroekonomii W EiZ US http://mikro.univ.szczecin. MIKROEKO OMIA STRUKTURY RY KOWE dr Jarosław Korpysa dr Jarosław Poteralski 1 STRUKTURY RY KOWE Brak jednoznacznej definicji w literaturze... Struktura rynkowa to pewien układ sił na konkretnym rynku, wynikający

Bardziej szczegółowo

Teoria gier matematyki). optymalności decyzji 2 lub więcej Decyzja wpływa na wynik innych graczy strategiami

Teoria gier matematyki). optymalności decyzji 2 lub więcej Decyzja wpływa na wynik innych graczy strategiami Teoria gier Teoria gier jest częścią teorii decyzji (czyli gałęzią matematyki). Teoria decyzji - decyzje mogą być podejmowane w warunkach niepewności, ale nie zależą od strategicznych działań innych Teoria

Bardziej szczegółowo

Oligopol kooperacyjny

Oligopol kooperacyjny Oligopol kooperacyjny Konkurując c między sobą,, oligopoliści nie osiągaj gają maksymalnych możliwych zysków. Jeżeli eli firmy ograniczyłyby yby poziomy produkcji (lub podniosły y ceny), tak aby maksymalizować

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia. Zadanie

Mikroekonomia. Zadanie Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 18.11.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 Funkcję produkcji pewnego produktu wyznacza wzór F(K,L)=2KL 1/2. Jakim wzorem

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia Opracowały: dr K. Nagel, dr B.Sroka

Mikroekonomia Opracowały: dr K. Nagel, dr B.Sroka Mikroekonomia Opracowały: dr K. Nagel, dr B.Sroka I. Ogólne informacje o przedmiocie: Cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi narzędziami analizy ekonomicznej wykorzystywanymi

Bardziej szczegółowo

Przyk ladowe Kolokwium II. Mikroekonomia II. 2. Na lożenie podatku na produkty produkowane przez monopol w wysokości 10 z l doprowadzi do

Przyk ladowe Kolokwium II. Mikroekonomia II. 2. Na lożenie podatku na produkty produkowane przez monopol w wysokości 10 z l doprowadzi do Przyk ladowe Kolokwium II Mikroekonomia II Imi e i nazwisko:...... nr albumu:... Instrukcje. Bez oszukiwania. Jeżeli masz pytanie podnieś r ek e. Cz eść I. Test wyboru. 1. W zmonopolizowanej branży cena

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. O autorach. Podziękowania. Część I Wprowadzenie

Spis treści. Wstęp. O autorach. Podziękowania. Część I Wprowadzenie Spis treści Wstęp O autorach Podziękowania Część I Wprowadzenie Rozdział 1. Dziesięć podstawowych zasad ekonomii 1.1. Co to jest ekonomia? 1.1.1. Problem ekonomiczny 1.1.2. Rzadkość zasobów i konieczność

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia. O czym dzisiaj?

Mikroekonomia. O czym dzisiaj? Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 1.12.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 O czym dzisiaj? Macierze wypłat, czyli ile trzeba mieć w razie się straci...

Bardziej szczegółowo

1 S t r o n a. Teoria Gier Praca domowa 1 - rozwiązania

1 S t r o n a. Teoria Gier Praca domowa 1 - rozwiązania 1 S t r o n a Teoria Gier Praca domowa 1 - rozwiązania Zadanie 1 Gdy korzystamy z toalet publicznych dominującą strategią jest: nie sprzątać po sobie. Skorzystanie z toalety przynosi dodatnią wypłatę,

Bardziej szczegółowo

Maksymalizacja zysku

Maksymalizacja zysku Maksymalizacja zysku Na razie zakładamy, że rynki są doskonale konkurencyjne Firma konkurencyjna traktuje ceny (czynników produkcji oraz produktów jako stałe, czyli wszystkie ceny są ustalane przez rynek

Bardziej szczegółowo

5. Teoria Popytu. 5.1 Różne Rodzaje Konkurencji

5. Teoria Popytu. 5.1 Różne Rodzaje Konkurencji 5. Teoria Popytu. 5.1 Różne Rodzaje Konkurencji a. Konkurencja doskonała Producenci sprzedają nierozróżnialne towary, e.g. zboże pierwszej klasy. Zakładamy że jest dużo producentów, a żaden nie ma wpływu

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z MIKROEKONOMII

ZADANIA Z MIKROEKONOMII - ZADANIA Z MIKROEKONOMII BLOK B Wybór i opracowanie: Ewa Aksman,Tomasz Kopczewski Piotr Mazurowski, Irena Topińska Poprawki: Anna Bartczak, Olga Kiuila TECHNOLOGIA 1. Czy jest możliwe, aby izokwanty:

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz

Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 17.10.2009r. Mikroekonomia WNE UW 1 Co to jest monopol? Wybór monopolisty Dlaczego nie lubimy monopoli? Dlaczego

Bardziej szczegółowo

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 5

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 5 Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 5 Struktury rynkowe powtórzenie Niedoskonałości rynku Tomasz Gajderowicz. Agenda Kartkówka Struktury rynkowe Eksperyment dobra publiczne Asymetria informacji Niedoskonałości

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA. Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim rok akademicki 2017/2018

EKONOMIA. Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim rok akademicki 2017/2018 EkonomiaProgramDr2017 dr hab. Jerzy Cz. Ossowski Katedra Nauk Ekonomicznych Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska EKONOMIA Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA MENEDŻERSKA

EKONOMIA MENEDŻERSKA oraz na kierunku zarządzanie i marketing (jednolite studia magisterskie) 1 EKONOMIA MENEDŻERSKA PROGRAM WYKŁADÓW Wykład 1. Wprowadzenie do ekonomii menedŝerskiej. Podejmowanie optymalnych decyzji na podstawie

Bardziej szczegółowo

(aby była to nauka owocna) 23 lutego, 2016

(aby była to nauka owocna) 23 lutego, 2016 (aby była to nauka owocna) Uniwersytet Warszawski 23 lutego, 2016 1 / 21 2 / 21 3 / 21 Plan zajęć - etap (1) 1. Technologia 1 (czynniki produkcji, funkcja produkcji, krótki / długi okres, produktywność

Bardziej szczegółowo

Ekonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii

Ekonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Ekonomia menedżerska Koszty funkcjonowania decyzje managerskie Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Kluczowe pojęcia: v Przychody, koszty i zysk przedsiębiorstwa v Koszty księgowe i ekonomiczne v

Bardziej szczegółowo

ZRÓB TO SAM! Czy te opinie są prawdziwe, czy fałszywe? Odpowiedź uzasadnij.

ZRÓB TO SAM! Czy te opinie są prawdziwe, czy fałszywe? Odpowiedź uzasadnij. ZRÓB TO SAM! Tak czy nie? Czy te opinie są prawdziwe, czy fałszywe? Odpowiedź uzasadnij. 1. Przedsiębiorstwo wolnokonkurencyjne nigdy nie osiąga zysku ekonomicznego. 2. Pozioma linia podaży jest typowa

Bardziej szczegółowo

11. POLITYKA MIKROEKONOMICZNA Istota podstawowych problemów praktyki mikroekonomicznej Polityka mikroekonomiczna

11. POLITYKA MIKROEKONOMICZNA Istota podstawowych problemów praktyki mikroekonomicznej Polityka mikroekonomiczna Spis treści WSTĘP 10. TEORIA MIKROEKONOMII 10.1. Pojęcie i istota mikroekonomii 10.2. Płaszczyzny identyfikacji mikroekonomii 10.2.1. Podstawowe obszary zainteresowań mikroekonomii 10.2.1.1. Gospodarstwo

Bardziej szczegółowo

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski Dr Łukasz Goczek Uniwersytet Warszawski Wpływ podatków na podaż i popyt Co decyduje, kto naprawdę ponosi ciężar podatku Koszty i korzyści wynikające z podatków i dlaczego podatki nakładają koszt, który

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1

Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz  POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1 Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1 Funkcję produkcji pewnego produktu wyznacza wzór F(K,L)=2KL 1/2. Jakim

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Mikroekonomia Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GIP-1-103-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Specjalność: - Poziom studiów: Studia

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Sylwia Machowska

KONKURENCJA DOSKONAŁA. dr Sylwia Machowska KONKURENCJA DOSKONAŁA dr Sylwia Machowska Definicja Konkurencja doskonała jest modelem teoretycznym opisującym jedną z form konkurencji na rynku; cechą charakterystyczną konkurencji doskonałej w odróŝnieniu

Bardziej szczegółowo