PLAN WYNIKOWY WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) Uczeń: - wyjaśni dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom

Transkrypt

1 PLAN WYNIKOWY PRZEDMIOT: CHEMIA KL: I PROGRAM: DKW /99 DZIAŁ: SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) /ŚCIEŻKA EDUKACYJNA/ Czym zajmuje się chemia? Regulamin pracowni chemicznej /Z/ Badamy właściwości fizyczne różnych substancji /Z/ Sporządzamy i rozdzielamy mieszaniny /Z/ DOPUSZCZAJĄCY - zna wymagania z chemii na poszczególne oceny - wskaże podręcznik i zeszyt ćwiczeń, z których będzie korzystał na lekcjach chemii zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej dziesięć właściwości fizycznych substancji - określi osiem właściwości fizycznych danej substancji - określi co to jest mieszanina substancji, mieszanina jednorodna i niejednorodna sposoby rozdzielania mieszanin i omówi na czym polegają DOSTATECZNY (2+3) - omówi zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej - przeanalizuje karty charakterystyki substancji niebezpiecznych - odczyta z tablic właściwości fizyczne danej substancji - sporządzi mieszaninę substancji NA DOBRY (2+3+4) - wyjaśni dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom - wyjaśni czy różni się ciało fizyczne od substancji - wykona proste czynności laboratoryjne, by rozdzielić mieszaninę na składniki - dokona podziału substancji ze względu na ich właściwości i skład oraz poda po dwa przykłady NA BARDZO DOBRY ( ) - zbada doświadczalnie właściwości fizyczne substancji takie jak temperatura topnienia i wrzenia, przewodnictwo cieplne, rozpuszczalność w wodzie - sformułuje obserwacje i wyciągnie wnioski wynikające z przeprowadzonego doświadczenia DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - wskaże podręcznik i zeszyt ćwiczeń, z których będzie korzystał na lekcjach chemii zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej - określi pięć właściwości fizycznych danej substancji - określi co to jest mieszanina substancji, mieszanina jednorodna i niejednorodna, poda po jednym przykładzie sposoby NA CELUJĄCY ( )

2 Zjawisko fizyczne, a reakcja chemiczna / Z, E/ Poznajemy język chemiczny /F/ Czym jest powietrze? /Z, E/ polega zjawisko fizyczne, a na czym reakcja chemiczna, - zdefiniuje pierwiastek i związek chemiczny - odszuka w układzie okresowym podane pierwiastki chemiczne - zna symbole podstawowych 21 pierwiastków główne składniki powietrza - wie, że czyste powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów - poda różnice między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną oraz przykłady każdej z przemian - poda przykłady pierwiastków (metali i niemetali) i związków chemicznych - poda zawartość procentową poszczególnych gazów w powietrzu - wykona proste czynności laboratoryjne i przeprowadzi proste doświadczenie demonstrujące przemianę chemiczną - wyjaśni dlaczego istniała potrzeba wprowadzenia symboliki chemicznej - wyróżni ze zbioru substancji pierwiastki i związki, mieszaninę i związek chemiczny, ze zbioru pierwiastków metale i niemetale - wyjaśni jaka jest rola powietrza w życiu i jakie jest zastosowanie powietrza w przebiegu niektórych procesów - w podanych przykładach zanalizuje przemianę chemiczną i zjawisko fizyczne - zbada przybliżoną zawartość tlenu w powietrzu rozdzielania mieszanin - wie na czym polega zjawisko fizyczne, a na czym reakcja chemiczna - wie, które symbole powinien opanować pamięciowo główne składniki powietrza - poda właściwości fizyczne powietrza - zna symbole wszystkich pierwiastków grup głównych i czwartego okresu Otrzymywanie tlenu i badanie jego właściwości Z, E/ Dwutlenek węgla jego właściwości i polega reakcja rozkładu - zapisze słownie przebieg reakcji - określi właściwości fizyczne tlenu polega reakcja syntezy i zapisze słownie przebieg reakcji - wie, co to są tlenki polega proces - wskaże substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne reakcji - poda zastosowanie tlenu - określi właściwości chemiczne tlenu polega reakcja wymiany - wyjaśni jaka jest rola tlenu w przyrodzie - omówi obieg tlenu w przyrodzie - omówi obieg dwutlenku węgla w przyrodzie - wyjaśni czym różni się utlenianie od spalania - na podstawie zapisu reakcji CO 2 z magnezem trzy właściwości fizyczne tlenu - wie, co to są tlenki - zdefiniuje reakcję syntezy i analizy - określi właściwości fizyczne i chemiczne - zapisze równania omawianych reakcji wzorami i symbolami, dobierze współczynniki

3 rola w przyrodzie /Z, E/ fotosyntezy - wskaże reakcję charakterystyczną dla CO 2 - określi właściwości fizyczne i chemiczne - zaproponuje metodę otrzymywania dwutlenku węgla uzasadni, że CO 2 jest związkiem chemicznym CO 2 Stałe i zmienne składniki powietrza /Z/ Przyczyny i skutki zanieczyszczeń powietrza /Z, E/ Wodór i jego właściwości /Z, OC/ CO 2 - wyjaśni co to stałe i zmienne składniki powietrza - poda powody zanieczyszczeń wód i powietrza właściwości wodoru - omówi zastosowanie azotu i gazów szlachetnych polega efekt cieplarniany, co to jest dziura ozonowa, kwaśne deszcze - uzasadni, że woda to związek wodoru i tlenu - zapisze słownie przebieg reakcji magnezu z parą wodną, określi jaki to typ reakcji, wskaże substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne - omówi obieg azotu w przyrodzie - zaproponuje sposoby zmniejszania zanieczyszczeń powietrza i wody - omówi jak można otrzymać wodór - wykaże zależność między rozwojem cywilizacji a występującymi zagrożeniami - dokona analizy poznanych właściwości wodoru i określi, które z nich są właściwościami fizycznymi, a które chemicznymi stałe i zmienne składniki powietrza najważniejsze zagrożenia cywilizacyjne tj. dziura ozonowa, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany, zanieczyszczenia powietrza i wody właściwości wodoru Reakcje utleniania redukcji /Z/ Typy reakcji chemicznych /Z/ polega reakcja utleniania, redukcji, co to jest utleniacz, reduktor typy reakcji chemicznych - zapisze równania reakcji wymiany i wskaże w nich utleniacz, reduktor, proces utleniania, redukcji - zapisze słownie przebieg reakcji - poda przykład reakcji utleniania spotykanej w życiu codziennym - poda definicję reakcji utleniania i redukcji typy reakcji chemicznych

4 Podsumowanie wiadomości o substancjach chemicznych i ich przemianach Sprawdzian wiadomości i umiejętności - wie, co to są reakcje egzo i endoenergetyczne, poda po jednym przykładzie - rozróżni pierwiastki, związki i mieszaniny - określi właściwości fizyczne i chemiczne poznanych substancji - poda symbole najważniejszych pierwiastków różnego typu - określi typ reakcji na podstawie jej przebiegu - zidentyfikuje substancje mając podane o nich informacje cząstkowe - zidentyfikuje substancje na podstawie schematów przebiegu ich reakcji - wie, co to są reakcje egzo i endoenergetyczne - określi właściwości fizyczne i chemiczne poznanych substancji - poda symbole najważniejszych pierwiastków dodatkowe DZIAŁ: BUDOWA ATOMU Poznajemy świat atomów /F/ Masa atomowa i cząsteczkowa Prawo zachowania masy - omówi jak zbudowana jest materia - omówi zjawisko dyfuzji i poda trzy przykłady dyfuzji z życia codziennego - wie co to jest masa atomowa i cząsteczkowa - odczyta masy atomowe pierwiastków - zna treść prawa zachowania masy - z pomocą nauczyciela - wie, że atom jest najmniejszą częścią pierwiastka zachowującą jego właściwości i że istnieją różnice we właściwościach atomów pierwiastków - obliczy masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych - wie jaki jest rząd wielkości rozmiarów i mas atomów - rozwiąże proste zadania dotyczące tego prawa - poda najważniejsze założenia teorii atomistyczno cząsteczkowej budowy materii - wyjaśni dlaczego masy atomów i cząsteczek wyraża się w atomowych jednostkach masy - ustala jakie pierwiastki wchodzą w skład cząsteczek na podstawie ich mas cząsteczkowych - rozwiąże trudne zadania dotyczące tego prawa - wykona doświadczenie potwierdzające ziarnistość materii - obliczy masy cząsteczkowe związków wieloatomowych - ułoży zadanie dotyczące prawa zachowania masy - omówi jak zbudowana jest materia - wie co to jest masa atomowa i cząsteczkowa - zna treść prawa zachowania masy - omówi rys historyczny związany z okryciem atomu - projektuje doświadczenie potwierdzające

5 Budowa atomu /F/ Co to są izotopy? /Z/ Promieniotwórczość korzyści czy zagrożenia dla ludzkości? /Z, E/ Układ okresowy pierwiastków chemicznych Budowa atomu na tle układu okresowego rozwiąże proste zadania dotyczące tego prawa - potrafi omówić budowę atomu pierwiastka - wie co to są i jakie mają cechy cząstki elementarne (elektrony, protony, neutrony) - wie co to są elektrony walencyjne - wie co określa liczba atomowa Z i masowa A oraz w jaki sposób zapisuje się te liczby przy symbolu pierwiastka - wie co to są izotopy pierwiastka rodzaje izotopów i scharakteryzuje każdy z nich rodzaje promieniowania i ich właściwości - wie co to jest układ okresowy pierwiastków i kto jest jego twórcą - zna treść prawa okresowości - wskaże położenie poznanych pierwiastków w układzie okresowym - poda informacje o pierwiastku na podstawie położenia w układzie okresowym - określi liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie, gdy znane są liczby: atomowa i masowa - określi maksymalna liczbę elektronów na powłokach elektronowych - opisze budowę atomu - omówi budowę izotopów wodoru polega zjawisko promieniotwórczości - opisuje budowę układu okresowego - odczytuje z układu okresowego położenie pierwiastka, określa numer grupy i okresu - określa liczbę powłok - podaje liczbę elektronów walencyjnych - opisuje historyczne modele atomów - wskaże zastosowanie izotopów - wyjaśni zagrożenia związane z promieniotwórczością - rysuje uproszczone modele atomów rozmieszczając elektrony na - wyjaśni dlaczego bardzo często masa atomowa pierwiastka nie jest liczbą całkowitą - poda przykłady szeregów promieniotwórczych - potrafi omówić budowę atomu pierwiastka - wie co to są izotopy pierwiastka izotopy wodoru - wie co to jest układ okresowy pierwiastków i kto jest jego twórcą prawo zachowania masy dotyczące okresu półtrwania promieniotwórczego izotopu - wykaże doświadczalnie, że z położenia pierwiastka w układzie okresowym można wnioskować o jego reaktywności - rysuje uproszczone modele atomów pierwiastków grup głównych szóstego

6 Podsumowanie wiadomości o budowie atomu Sprawdzian wiadomości i umiejętności - określi zależność między budową atomu a położeniem w układzie okresowym - obliczy masy cząsteczkowe związków chemicznych - przewidzi właściwości dowolnego pierwiastka na podstawie jego położenia w układzie okresowym poszczególnych powłokach okresu dodatkowe

7 PLAN WYNIKOWY PRZEDMIOT: CHEMIA KL: II PROGRAM: DKW /99 DZIAŁ: BUDOWA CZĄSTECZKI TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Wiązanie chemiczne. Cząsteczki pierwiastków gazowych Cząsteczki związków chemicznych Wiązanie jonowe DOPUSZCZAJĄCY - odróżni atom od cząsteczki - zdefiniuje wiązanie kowalencyjne - zdefiniuje wiązanie kowalencyjne spolaryzowane i niespolaryzowane - zdefiniuje: jony, kationy, aniony, wiązanie jonowe DOSTATECZNY (2+3) - określi rolę elektronów walencyjnych w tworzeniu cząsteczek polega tworzenie się wspólnych par elektronowych - wyjaśni jak się tworzy cząsteczki związków chemicznych - zapisze określone liczby cząsteczek związków chemicznych - określi rodzaj wiązania w cząsteczce - określi rodzaj wiązania w cząsteczce NA DOBRY (2+3+4) - napisze wzory elektronowe i kreskowe cząsteczek pierwiastków gazowych O 2, N 2, Cl 2, H 2 - zapisze wzory kropkowe i kreskowe H 2 O, CO 2, NH 3, CH 4 - wyjaśni w jaki sposób powstają jony i na czym polega tworzenie wiązania jonowego NA BARDZO DOBRY ( ) - określi rodzaje i ładunki jonów w strukturze na podstawie wzoru soli lub tlenku DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - odróżni atom od cząsteczki polega wiązanie kowalencyjne spolaryzowane - zdefiniuje: jony, kationy, aniony, wiązanie jonowe NA CELUJĄCY ( ) - omówi tworzenie się wiązania koordynacyjnego na konkretnym przykładzie

8 Wartościowość pierwiastka w związku chemicznym Ustalamy wzory sumaryczne i strukturalne Prawo stałości składu związku chemicznego Równanie reakcji chemicznej - zna wartościowości podstawowych 21 pierwiastków ujęte w podręczniku - wie co przedstawia wzór sumaryczny, a co strukturalny - określi liczbę pierwiastków oraz liczbę atomów wchodzących w skład związku chemicznego - poda treść prawa stałości składu - wie co to jest stosunek wagowy pierwiastków w związku chemicznym - zdefiniuje równanie reakcji chemicznej i współczynniki stechiometryczne polega bilansowanie równania reakcji chemicznej - wyjaśni co to jest wartościowość pierwiastka - zapisze wzór sumaryczny i strukturalny na podstawie wartościowości pierwiastków - zapisze wzór sumaryczny cząsteczki związku chemicznego na podstawie znajomości wzoru strukturalnego - poda nazwę związku na podstawie wzoru sumarycznego - obliczy stosunek wagowy pierwiastków w związku chemicznym - dokona prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu i prawa zachowania masy - dobierze współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji - odczyta zapisane równanie reakcji chemicznej - modelowo - określi wartościowość pierwiastka w związku chemicznym - określi wzór związku chemicznego na podstawie stosunku wagowego pierwiastków w tym związku - zapisze za pomocą symboli i wzorów oraz uzgodni równania reakcji chemicznych przeprowadzonych na lekcjach - określi możliwe wartościowości pierwiastka na podstawie położenia tego pierwiastka w układzie okresowym - rozwiąże trudne zadanie dotyczące prawa stałości składu - pisze równania różnych reakcji chemicznych - zna wartościowości: O, H, N, Cl, C, S, Mg, Cu, Fe, Na, K, Ca, Al., P - określi liczbę pierwiastków oraz liczbę atomów wchodzących w skład związku chemicznego - poda treść prawa stałości składu - poda definicję równania reakcji chemicznej - rozwiąże bardzo trudne zadanie dotyczące prawa stałości składu

9 Podsumowanie wiadomości o budowie cząsteczki Sprawdzian wiadomości i umiejętności - dopasuje do wzoru sumarycznego odpowiadający mu wzór strukturalny związku - rozróżni graficzne przedstawienie atomów i cząsteczek przedstawi przebieg określonej reakcji chemicznej - określi rodzaj wiązania chemicznego - napisze wzory sumaryczne i strukturalne związków chemicznych i odczyta ich nazwy - dobierze współczynniki stechiometryczne w równaniu reakcji - rozwiąże łatwy chemograf - przewidzi i zapisze produkty wybranych reakcji chemicznych - rozwiąże każdy chemograf dodatkowe DZIAŁ: WODA I ROZTWORY WODNE TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Woda źródłem życia na Ziemi /Z, E/ DOPUSZCZAJĄCY - poda nazwy procesów fizycznych zachodzących podczas zmiany stanów skupieni wody - odróżni parowanie od wrzenia - poda gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie DOSTATECZNY (2+3) - omówi obieg wody w przyrodzie - wyjaśni role wody dla organizmów żywych NA DOBRY (2+3+4) - wyjaśni dlaczego działalność człowieka powoduje zanieczyszczenie wód NA BARDZO DOBRY ( ) - określi w jaki sposób można poprawić czystość wód naturalnych - opowie o sposobach uzdatniania wody DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - poda nazwy procesów fizycznych zachodzących podczas zmiany stanów skupieni wody - poda gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie NA CELUJĄCY ( )

10 Woda jako rozpuszczalnik /Z/ Rodzaje roztworów / Z, E/ Budowa cząsteczki wody /E/ Od czego zależy szybkość rozpuszczania się substancji? /Z, E/ rodzaje wód - wyjaśni co to jest rozpuszczalnik, substancja rozpuszczona, roztwór 5 substancji, dla których woda jest dobrym rozpuszczalnikiem - wyjaśni co to jest roztwór: nasycony, nienasycony, stężony, rozcieńczony, koloidalny, właściwy, zawiesina - przedstawi budowę cząsteczki wody - zdefiniuje dipol czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie - otrzyma roztwór danej substancji - dokona podziału roztworów ze względu na wielkość cząsteczek substancji rozpuszczonej i ilości substancji rozpuszczonej polega asocjacja polega proces krystalizacji - zbada doświadczalnie jakiego rodzaju substancje nie rozpuszczają się w wodzie - wyjaśni jakie są konsekwencje polarnej budowy cząsteczki wody - zakwalifikuje substancje do tych, które rozpuszczają się w wodzie lub nie - wyhoduje kryształy soli - wykaże doświadczalnie jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie - wyjaśni co to jest rozpuszczalnik, substancja rozpuszczona, roztwór - wyjaśni co to jest roztwór: nasycony, nienasycony, stężony - zna wzór wody - narysuje płatek śniegu czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie - wyznaczy graficznie moment dipolowy cząsteczki wody Rozpuszczalność substancji Stężenie procentowe roztworu - wyjaśni co to jest rozpuszczalność i od czego zależy - posługuje się wykresem rozpuszczalności - wyjaśni co to jest stężenie procentowe i poda wzór - na podstawie wykresu rozpuszczalności określi zależność między rozpuszczalnością, a temperaturą - obliczy stężenie procentowe oraz ilość substancji rozpuszczonej w - rozwiąże proste zadanie dotyczące rozpuszczalności - rozwiąże zadania tekstowe z uwzględnieniem stężenia procentowego - rozwiązuje trudne zadania dotyczące rozpuszczalności - rozwiąże zadania tekstowe na stężenie procentowe z uwzględnieniem gęstości, - wyjaśni co to jest rozpuszczalność - posługuje się wykresem rozpuszczalności - zdefiniuje stężenie procentowe i poda wzór - rozwiąże nietypowy problem rachunkowy dotyczący stężenia procentowego

11 Stężenie procentowe roztworu a rozpuszczalność Powtórzenie wiadomości o wodzie i roztworach wodnych Sprawdzian wiadomości i umiejętności - zna różnicę między rozpuszczalnością a stężeniem procentowym - przyporządkuje definicje poznanym pojęciom - wskaże czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania - korzysta z wykresu rozpuszczalności danym roztworze - obliczy stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze - wyjaśni dla jakich substancji i dlaczego woda jest dobrym rozpuszczalnikiem - dokona prostych obliczeń związanych ze stężeniem procentowym roztworów i rozpuszczalnością - otrzyma roztwór nasycony z nienasyconego i odwrotnie - dokona obliczeń związanych ze stężeniem procentowym roztworów i rozpuszczalnością - rozdzieli na składniki roztwory właściwe i zawiesiny powstałych przez zmieszanie roztworów o różnych stężeniach, powstałych przez zagęszczenie lub rozcieńczenie roztworu - obliczy rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie jej nasyconego w tej temperaturze roztworu - sporządzi roztwory o określonym stężeniu - zaplanuje i wykona doświadczenie, zapisze obserwacje i sformułuje wnioski dodatkowe DZIAŁ: KWASY I WODOROTLENKI TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Elektrolity i nieelektrolity /Z/ DOPUSZCZAJĄCY - wyjaśni co to są elektrolity i nieelektrolity oraz wskaźniki DOSTATECZNY (2+3) a substancje zaliczane do elektrolitów i nieelektrolitów NA DOBRY (2+3+4) NA BARDZO DOBRY ( ) - określi rodzaj substancji, używając odpowiednich wskaźników DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - wyjaśni co to są elektrolity i nieelektrolity oraz wskaźniki NA CELUJĄCY ( )

12 Poznajemy kwasy /Z, E/ Tlenowe kwasy siarki /Z, E/ Poznajemy inne kwasy tlenowe /Z, E/ Dysocjacja jonowa kwasów/z/ Wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu /Z, E/ - poda po trzy zastosowania i wzory sumaryczne kwasu solnego i siarkowodorowego - wie co to są tlenki kwasowe - poda wzory sumaryczne kwasu siarkowego (IV) i (VI) - wie jak bezpiecznie rozcieńczyć kwas - poda wzory sumaryczne kwasu fosforowego (V), węglowego i azotowego (V) - zdefiniuje jony, kationy, aniony, dysocjację - poda jak dysocjują kwasy - napisze wzory sumaryczne i strukturalne wodorotlenków sodu i potasu - zapisze wzory strukturalne i równania reakcji otrzymywania kwasu solnego i srkowodorowego właściwości fizyczne tych kwasów - wskaże resztę kwasową - określi wartościowość reszty kwasowej - zapisze wzory strukturalne obu kwasów i równania reakcji otrzymywania - omówi właściwości tych kwasów - zapisze wzory strukturalne tych kwasów i określi wartościowość reszty kwasowej - poda właściwości tych kwasów - wyjaśni dlaczego roztwory niektórych substancji przewodzą prąd elektryczny - omówi jak przebiega dysocjacja jonowa kwasów - wyjaśni co to są tlenki zasadowe - napisze równania reakcji otrzymywania tych wodorotlenków -wskaże podobieństwa w budowie cząsteczek tych kwasów - poda po trzy zastosowania tych kwasów - napisze wzór tlenku kwasowego każdego z tych kwasów oraz równania reakcji otrzymywania - napisze i odczyta równania reakcji dysocjacji kwasów - omówi jak zbadać właściwości zasady sodowej - zaproponuje jak zbadać właściwości tych kwasów, zapisze obserwacje i sformułuje wnioski do doświadczeń - zaproponuje jak zbadać właściwości tych kwasów, zapisze obserwacje i sformułuje wnioski do doświadczeń - przeprowadzi modelowanie przebiegu dysocjacji - zapisze obserwacje i sformułuje wnioski do doświadczenia reakcji sodu z wodą w obecności fenoloftaleiny - poda wzory sumaryczne kwasu solnego i siarkowodorowego - poda wzory sumaryczne kwasu siarkowego (IV) i (VI) - wie jak bezpiecznie rozcieńczyć kwas - poda wzory sumaryczne kwasu fosforowego (V), węglowego i azotowego (V) - zdefiniuje jony, kationy, aniony, dysocjację - napisze wzory sumaryczne wodorotlenków sodu i potasu - poda wzory kwasy azotowego (III), tlenku kwasowego tego kwasu i napisze równanie reakcji otrzymywania - napisze równania dysocjacji stopniowej

13 Wodorotlenek wapnia /Z, E/ Przykłady innych wodorotlenków Dysocjacja jonowa zasad Odczyn roztworu, Ph /z, e/ Podsumowanie wiadomości o kwasach i wodorotlenkach - poda zastosowanie tych wodorotlenków - poda wzór sumaryczny wodorotlenku wapnia i jego zastosowanie - wie co to jest wapno palone i gaszone - wyjaśni różnice między wodorotlenkiem a zasadą - poda jak dysocjują zasady - wie co to jest ph roztworu - wskaże wzory i nawy kwasów i wodorotlenków spośród wzorów i nazw różnych substancji - zachowa ostrożność przy rozcieńczaniu stężonych kwasów - poda właściwości wodorotlenku wapnia oraz jego wzór strukturalny i metodę otrzymywania - korzysta z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków - poda przykłady zasad i wodorotlenków na podstawie tabeli rozpuszczalności - wie jak przebiega dysocjacja jonowa zasad - wyjaśni co jest przyczyną odczynu kwasowego, zasadowego i kiedy odczyn jest obojętny - określi do czego służy skala ph - rozróżni kwasy tlenowe i beztlenowe - omówi właściwości poznanych kwasów i wodorotlenków - napisze i odczyta równania reakcji otrzymywania kwasów i wodorotlenków - wie jak otrzymać zasadę wapniową - zapisze wzór sumaryczny i strukturalny dowolnego wodorotlenku znając wartościowość metalu - napisze i odczyta równania dysocjacji zasad - doświadczalnie sprawdzi odczyn roztworu - wskaże tlenki kwasowe i zasadowe spośród tlenków różnych pierwiastków - wyjaśni zależność między liczbą jonów H + i OH - w roztworze a jego odczynem i ph - napisze i odczyta równania reakcji dysocjacji kwasów i wodorotlenków - zaproponuje sposób zmiany odczynu roztworu - określi substancje na podstawie analizy chemografów - wie co to jest wapno palone i gaszone - wie czym się różni wodorotlenek od zasady - wie co to jest ph roztworu - zaproponuje metodę otrzymywania wodorotlenku miedzi (II) i żelaza (III)

14 Sprawdzian wiadomości i umiejętności dodatkowe DZIAŁ: SOLE TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Poznajemy sole Ćwiczenia w pisaniu i rysowaniu wzorów soli Dysocjacja jonowa soli Reakcja zobojętniania /Z, E/ Otrzymywanie soli w reakcji metali z kwasami /Z, E/ Reakcje tlenków metali z kwasami /Z, E/ Reakcje strąceniowe /Z, E/ DOPUSZCZAJĄCY - określi jak jest zbudowana cząsteczka soli - narysuje strukturę wewnętrzna kryształu soli - wykona model kryształu soli - omówi na czym polega reakcja zobojętniania - wie jakie produkty powstają w tej reakcji - wyjaśni co to są sole trudno rozpuszczalne DOSTATECZNY (2+3) NA DOBRY (2+3+4) - tworzy nazwy soli - tworzy wzory soli na podstawie nazw - omówi jak przebiega dysocjacja jonowa soli - wyjaśni role wskaźnika w reakcji zobojętniania - korzysta z szeregu aktywności metali - poda produkty reakcji - zapisze i oczyta równanie reakcji dysocjacji soli - zapisze przebieg reakcji cząsteczkowo, jonowo i jonowo w sposób skrócony - przewidzi czy zajdzie reakcja między danym metalem a kwasem - zapisze równanie reakcji - zapisze równanie tej reakcji - zapisze równania powstawania soli trudno rozpuszczalnych NA BARDZO DOBRY ( ) - zaproponuje sposób przeprowadzenia reakcji zobojętniania - na podstawie tabeli rozpuszczalności przewidzi przebieg DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - określi jak jest zbudowana cząsteczka soli - wykona model kryształu soli - odczyta z tabeli rozpuszczalności czy sól jest dobrze czy NA CELUJĄCY ( )

15 Metody otrzymywania soli Elektroliza soli /Z/ Podsumowanie wiadomości o solach - poda schematy 3 metod otrzymywania soli - wie na czym polega elektroliza - określi co to jest anoda i katoda - poda schematy 9 metod otrzymywania soli polegają reakcje elektrodowe - zna nazewnictwo i budowę cząsteczek soli - pisze wzory na podstawie nazw soli i odwrotnie - określi zastosowanie wybranych soli w życiu codziennym cząsteczkowo, jonowo i jonowo w sposób skrócony - zapisze równania otrzymywania soli 3 metodami - napisze równania reakcji elektrodowych - określi zastosowanie procesów elektrolizy - pisze i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej soli - pisze równania jonowe reakcji soli z kwasem, zasada lub inną solą - zaproponuje jakich odczynników użyć do wytrącenia danej soli - zapisze równania otrzymywania soli wszystkimi możliwymi metodami - przewidzi przebieg reakcji soli z kwasem, zasadą lub inną solą trudno rozpuszczalna w wodzie - poda schematy 3 metod otrzymywania soli - wie na czym polega elektroliza - określi co to jest anoda i katoda - zapisze równania elektrolizy soli kwasów tlenowych Sprawdzian wiadomości i umiejętności dodatkowe DZIAŁ: SUROWCE I TWORZYWA POCHODZENIA MINERALNEGO TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Skład chemiczny skorupy ziemskiej /Z, E/ DOPUSZCZAJĄCY - określi co to jest skorupa ziemska DOSTATECZNY (2+3) najważniejsze pierwiastki występując w NA DOBRY (2+3+4) - wskaże miejsca w Polsce występowania pierwiastków w stanie wolnym NA BARDZO DOBRY ( ) DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - określi co to jest skorupa ziemska NA CELUJĄCY ( )

16 Skały wapienne i ich właściwości /Z, E/ Skały gipsowe /Z, E/ Tlenek krzemu (IV), jego odmiany i zastosowanie w produkcji szkła /Z, E/ Metale i ich właściwości /Z, E/ Surowce energetyczne /Z, E, OC/ Podsumowanie wiadomości - wyjaśni co to jest wapno palone, gaszone, zaprawa murarska - poda co jest głównym składnikiem skał wapiennych - poda zastosowanie gipsu - zdefiniuje hydraty minerały, w których występuje tlenek krzemu właściwości krzemionki - objaśni czym są rudy i stopy metali podstawowe surowce energetyczne rodzaje węgli kopalnych oraz produkty destylacji ropy naftowej - omówi budowę skorupy ziemskiej skorupie ziemskiej właściwości skał wapiennych - wyjaśni znaczenie wapieni w budownictwie - napisze wzór gipsu i anhydrytu - wyjaśni różnicę między substancja krystaliczną a ciałem bezpostaciowym - poda z czego składają się stal, mosiądz, brąz, duraluminium polega korozja i pasywacja właściwości metali i stopów właściwości fizyczne ropy naftowej - określi zastosowanie produktów destylacji ropy naftowej - poda zastosowanie wapieni i gipsu - zapisze równanie reakcji charakterystycznej dla wapieni i rozkładu skał wapiennych - omówi jak otrzymać gips palony i zapisze równanie tej reakcji rodzaje szkła - omówi wewnętrzną strukturę metalu - wyjaśni przyczyny poszukiwania nowych źródeł energii - odróżni skały wapienne od innych skał - określi znaczenie metali - objaśni przemiany chemiczne od skał wapiennych do zaprawy murarskiej - wyjaśni dlaczego częściej używa się stopów niż czystych metali - oceni zalety i wady alternatywnych źródeł energii - przedyskutuje problemy ekologiczne związane z eksploatacją i - poda zastosowanie gipsu podstawowe surowce energetyczne dotyczące stężenia procentowego roztworu hydratu - omówi wiązanie metaliczne

17 Sprawdzian wiadomości i umiejętności wykorzystaniem surowców energetycznych dodatkowe PLAN WYNIKOWY PRZEDMIOT: CHEMIA KL: III PROGRAM: DKW /99 DZIAŁ: WĘGIEL I JEGO ZWIĄZKI Z WODOREM TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Węgiel i jego odmiany krystaliczne DOPUSZCZAJĄCY - określa położenie węgla w układzie okresowym - zdefiniuje zjawisko alotropii odmiany alotropowe węgla DOSTATECZNY (2+3) właściwości diamentu, grafitu, fullerenów - poda zastosowanie diamentu, grafitu, fullerenów NA DOBRY (2+3+4) - poda różnice w budowie wewnętrznej diamentu i grafitu oraz wynikające stąd konsekwencje - przeanalizuje budowę fullerenów NA BARDZO DOBRY ( ) - zaprojektuje i wykona doświadczenie pozwalające wykryć węgiel w substancjach organicznych DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - zdefiniuje zjawisko alotropii odmiany alotropowe węgla NA CELUJĄCY ( ) Rodzina węglowodorów nasyconych Właściwości alkanów /Z, E/ - zdefiniuje szereg homologiczny i alkany - poda nazwy i wzory sumaryczne alkanów właściwości fizyczne i chemiczne metanu - poda wzory półstrukturalne i strukturalne alkanów polega spalanie, całkowite, - określi wzór ogólny alkanów - zbuduje model cząsteczki alkanu - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji spalania całkowitego, - napisze równanie reakcji spalania alkanu na wzorze ogólnym - poda nazwy i wzory sumaryczne alkanów właściwości fizyczne i chemiczne metanu - narysuje wzory strukturalne i półstrukturalne izomerów alkanów

18 Węglowodory nienasycone Etylen głowa rodziny alkenów /Z, E/ - zna rodzaje spalania półspalanie i spalanie niecałkowite - zdefiniuje alkeny i alkiny - poda nazwy i wzory sumaryczne alkenów i alkinów - wie, że etylen jest przedstawicielem alkenów - zdefiniuje polimer, monomer, polimeryzację - narysuje wzory strukturalne i pólstrukturalne alkenów i alkinów polega reakcja polimeryzacji - poda zastosowanie etenu i polietylenu półspalania i spalania niecałkowitego dowolnego alkanu - zbuduje model cząsteczki dowolnego węglowodoru nienasyconego - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji spalania całkowitego, półspalania i spalania niecałkowitego etenu - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji przyłaczenia bromu, chloru, chlorowodoru, wodoru do etenu - zapisze równanie reakcji polimeryzacji etenu - zdefiniuje polimer, monomer, polimeryzację - narysuje wzory strukturalne i półstrukturalne izomerów alkenów i alkinów Acetylen jako przedstawiciel alkinów /Z, E/ Powtórzenie wiadomości o węglowodorach - wie, że etyn jest przedstawicielem alkinów - objaśni skrót PCV rodzaje węglowodorów - poda wzory ogólne alkanów, alkenów i alkinów - zna nazwy i wzory sumaryczne węglowodorów - przyporządkowuje - poda zastosowanie PCV - na podstawie informacji o właściwościach rozpoznaje węglowodór - kwalifikuje węglowodory do danego szeregu homologicznego na - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji: otrzymywania etynu, przyłączania bromu do etynu, spalania i polimeryzacji etynu - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji otrzymywania PCV - pisze równania reakcji spalania i polimeryzacji - zaproponuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodór nasycony od nienasyconego - wykryje obecność węgla w związkach organicznych - przyporządkowuje pojęciom definicje - zapisuje równania reakcji otrzymywania polimerów stosowanych w życiu codziennym

19 Sprawdzian wiadomości i umiejętności pojęciom definicje podstawie wzorów dodatkowe DZIAŁ: POCHODNE WĘGLOWODORÓW TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Kraina alkoholi /Z/ Właściwości chemiczne metanolu i etanolu /Z/ Działanie alkoholu na organizm człowieka /Z/ NA DOPUSZCZAJĄCY - wie jaka jest grupa funkcyjna alkoholi - zna wzór sumaryczny metanolu i etanolu - wie, że metanol jest silna trucizną - wie, że etanol jest trucizną - wie co to jest denaturat NA DOSTATECZNY (2+3) - tworzy nazwy alkoholi - rysuje wzory sytrukturalne, pólstrukturalne i sumaryczne czterech pierwszych alkoholi szeregu homologicznego polega fermentacja alkoholowa - poda właściwości fizyczne i chemiczne alkoholu etylowego - poda objawy zatrucia alkoholem - określi od jakich czynników zależy działanie alkoholu na NA DOBRY (2+3+4) - zbuduje model cząsteczki alkoholu NA BARDZO DOBRY ( ) - wykona doświadczenie obrazujące, że etanol ścina białko DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - zna wzór sumaryczny metanolu i etanolu - wie, że metanol jest silna trucizną - wie, że etanol jest trucizną i że nie wolno prowadzić pojazdu pod wpływem alkoholu NA CELUJĄCY ( ) - wykaże doświadczalnie, że alkohol może być kwasem

20 Alkohole wielowodorotlenowe gliceryna /Z/ Kwasy karboksylowe / Z/ Kwasy tłuszczowe /Z, E/ Estry pachnąca kraina /Z/ Podsumowanie wiadomości o pochodnych - narysuje wzór sumaryczny gliceryny - zna nazwy zwyczajowe czterech pierwszych kwasów szeregu homologicznego - określi do czego służy kwas octowy - wyjaśni dlaczego wyższe kwasy karboksylowe noszą nazwę kwasów tłuszczowych pięć właściwości estrów - określi do czego służą estry - zna nazewnictwo i budowę alkoholi i kwasów organizm człowieka - poda po trzy zastosowania etanolu i metanolu - określi właściwości fizyczne gliceryny trzy zastosowania gliceryny - tworzy nazwy systematyczne kwasów - poda wzory sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne czterech pierwszych kwasów szeregu homologicznego - określi właściwości fizyczne i chemiczne kwasu mrówkowego, octowego, masłowego - określi do czego służą wyższe kwasy karboksylowe - poda nazwy i wzory kwasów: stearynowego, palmitynowego i oleinowego polega reakcja estryfikacji - zna najważniejsze właściwości i zastosowania - zapisze równanie reakcji spalania gliceryny - zapisze równania reakcji spalania i dysocjacji kwasu mrówkowego i octowego zapisze równanie reakcji fermentacji octowej - doświadczalnie zbada właściwości fizyczne kwasów tłuszczowych - zapisze równanie reakcji otrzymywania mydła sodowego - zapisze równanie reakcji estryfikacji - tworzy nazwy estrów znając nazwy substratów - zapisze równania reakcji zobojętniania, dysocjacji i spalania - przeprowadzi i zapisze równania reakcji kwasów karboksylowych z metalami i wodorotlenkami - przeprowadzi reakcję kwasu stearynowego z zasada sodową - wyjaśni mechanizm mycia i prania - na podstawie nazwy lub wzoru estru przewidzi nazwy i wzory alkoholu i kwasu, z których powstał ester - zna nazwy i wzory sumaryczne kwasu octowego i mrówkowego - określi do czego służą estry - odróżni doświadczalnie alkohol monohydroksylowy od polihydroksylowego - wykaże, że właściwości kwasów karboksylowych są podobne do właściwości kwasów nieorganicznych

21 węglowodorów pochodnych węglowodorów kwasów karboksylowych Sprawdzian wiadomości i umiejętności dodatkowe DZIAŁ: ZWIĄZKI CHEMICZNE W ŻYWIENIU I ŻYCIU CODZIENNYM TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) Podstawowe składniki chemiczne żywności /Z/ Tłuszcze i ich właściwości /Z/ DOPUSZCZAJĄCY podstawowe pierwiastki występujące w organizmie człowieka - określi źródła białek, tłuszczy i cukrów - dokona podziału tłuszczów właściwości fizyczne tłuszczów pierwiastki wchodzące w skład białka - poda czynniki powodujące denaturacje białka DOSTATECZNY (2+3) - poda rodzaje składników pokarmowych - zna zasady prawidłowego żywienia - poda przykłady poszczególnych rodzajów tłuszczów NA DOBRY (2+3+4) - określi rolę białka, tłuszczu i cukru w organizmie człowieka NA BARDZO DOBRY ( ) - zaplanuje prawidłowy dzienny jadłospis - przeprowadzi reakcje zmydlania tłuszczów DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - określi źródła białek, tłuszczy i cukrów właściwości fizyczne tłuszczów NA CELUJĄCY ( ) Skład pierwiastkowy i reakcje charakterystyczne białek /Z/ polega proces denaturacji białka - wie, że podstawową - zbada wpływ różnych czynników na białko - zbada skład pierwiastkowy białka - omówi na czym polega reakcja biuretowa i wykaże doświadczalnie jakie cegiełka w budowie związki ulegają tej białka są aminokwasy reakcji Słodko nam czyli - dokona podziału - poda wzór - przeprowadzi reakcje - udowodni, że glukoza - poda właściwości - przeprowadzi próbę

22 rzecz o cukrach /Z/ Włókna i ich rodzaje / Z/ Substancje uzależniające /Z/ Podsumowanie wiadomości i umiejętności cukrów - poda właściwości fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy - wskaże gdzie występuje skrobia i celuloza - poda rodzaje włókien - zna terminy: alkoholizm, narkomania, lekomania, nikotynizm - określi właściwości fizyczne cukrów, tłuszczów, białek sumaryczny glukozy przykłady cukrów prostych i dwucukrów - określi do czego służy skrobia i celuloza - dokona podziału włókien - wie jakie skutki może mieć nadużywanie alkoholu, lekarstw - ma świadomość szkodliwości palenia tytoniu dla zdrowia palacza i osób w jego otoczeniu - wie, że narkotyki uzależniają - rozumie rolę składników pokarmowych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu charakterystyczne glukozy - zapisze równanie reakcji hydrolizy sacharozy - zbada właściwości fizyczne skrobi ma właściwości redukujące - wyjaśni znaczenie błonnika jako składnika pokarmowego - odróżni doświadczalnie włókno bawełniane od wełnianego fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy Trommera i Tollensa Sprawdzian wiadomości i umiejętności dodatkowe OPRACOWAŁA: ELŻBIETA BILEWICZ-SZYRMER Ścieżki edukacyjne realizowane na lekcjach chemii:

23 E ekologiczna Z prozdrowotna F filozoficzna OC obrony cywilnej