Waste-to-Energy! Gunnar Haglund Ambasada Szwecji w Warszawie gunnar.haglund@foreign.ministry.se

Transkrypt

1 Waste-to-Energy! Gunnar Haglund Ambasada Szwecji w Warszawie gunnar.haglund@foreign.ministry.se Międzynarodowa konferencja Najnowsze wymiary polityki klimatycznej - Trzy idee, które czynią wolnym Warszawa 28 stycznia 2010 r

2 Kryzys naftowy 1973r A dzisiaj Szwecja jest prawie zupełnie niezależna od zagranicznych dostaw paliw kopalnych do produkcji ciepła i energii elektrycznej z wyłączeniem transportu. - Jak do tego doszło? Szwecja nie ma węgla, ropy lub gazu ziemnego...

3 Energooszczędność i energoefektywność w Szwecji Najtańsza energia to ta energia, która nigdy nie została wyprodukowana! 180 PKB Index 1980 = Końcowe zużycie energii 60 Energia/PKB = większa efektywność 1980r. 2006r.

4 Geotermalna energia, pompy ciepła Rynek ciepła Przemysłowe odpady ciepla Sieć Energia z odpadów 50% ciepła w Szwecji Paliwa kopalne, Maksymalne obciazenie Kluczem jest sieć ciepłownicza, która umożliwia pewną, przewidywalną i efektywną dystrybucję ciepła oraz zagospodarowanie różnych rodzajów ciepła odpadowego! Elektrociepłownia na biopaliwo

5 Paliwa kopalne Odpady komunalne itp. Pozostałe: Biopaliwa, przemysłowe ciepło odpadowe, energia elektryczna, energia geotermalna, torf 50 procent ciepła w Polsce Paliwa zużywane do produkcji ciepła dla sieci ciepłowniczej i energii elektrycznej w kogeneracji w roku 2005 Powierzchnie kół odpowiadają ilości całkowitego zużycia paliwa Source: Swedish Waste Managment and Euroheat and Power (2007)

6 Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Pozostałe 5% 1981r. Σ 27 TWh Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpad. przem. 3% Gorąca woda 1% Pozostałe 5% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4% Pozostałe odpady drewne 7% Uszlach. biomasa 8% Przem. odpady drew. 3% Olej sosnowy 1% Torf 4% Odpady komunalne15% Gaz resztkowy 1% Ciepło odpad. przem. 7% Σ 47,5 Gorąca woda TWh 1% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% 50% Gaz ziemny ciepła 4% używanego Olej opałowy w 6% Szwecji! Węgiel 4% Torf 4% Paliwo drzewne 29% w Szwecji 2006r. Olej sosnowy 1% Gaz resztkowy 1% Pozostałe 7% Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Odpady komunalne 15% Ciepło odpadowe przemysłowe 7%

7 Ciepło odpadowe przemysłowe <10% W mieście Borlänge 70% ciepła w sieci ciepłowniczej to ciepło odpadowe z papierni Kvarnsveden i huty stali SSAB/Domnarvet.

8 Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Pozostałe 5% 1981r. Σ 27 TWh Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpad. przem. 3% Gorąca woda 1% Pozostałe 5% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4% Pozostałe odpady drewne 7% Uszlach. biomasa 8% Przem. odpady drew. 3% Olej sosnowy 1% Torf 4% Odpady komunalne15% Gaz resztkowy 1% Ciepło odpad. przem. 7% Σ 47,5 Gorąca woda TWh 1% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% 50% Gaz ziemny ciepła 4% używanego Olej opałowy w 6% Szwecji! Węgiel 4% Torf 4% Paliwo drzewne 29% w Szwecji 2006r. Olej sosnowy 1% Gaz resztkowy 1% Pozostałe 7% Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Odpady komunalne 15% Ciepło odpadowe przemysłowe 7%

9 Pompy ciepła Temperatura oczyszczonych ścieków w Sztokholmie waha się w zależności od pory roku pomiędzy 7 a 22 C. Ciepło to poprzez instalacje pomp ciepła zamieniane jest na wysokoparametrową energię cieplną i wpompowywane jest do sieci ciepłowniczej. Oczyszczone ścieki po tym procesie zawsze mają 1 C, ale zamiast być wypuszczane do Morza Bałtyckiego stanowiąźródło chłodu, który dzięki sieci centralnego chłodu służy do chłodzenia biur, szpitali i centrów handlowych, zamiast mało efektywnych klimatyzatorów. Znaczy to, że zużywając 1 kwh energii elektrycznej w pompie ciepła uzyskamy od 3 do 4 kwh energii cieplnej i 2 kwh chłodu. Hammarbyverket, Stockholm <10%

10 Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Pozostałe 5% 1981r. Σ 27 TWh Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpad. przem. 3% Gorąca woda 1% Pozostałe 5% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4% Pozostałe odpady drewne 7% Uszlach. biomasa 8% Przem. odpady drew. 3% Olej sosnowy 1% Torf 4% Odpady komunalne15% Gaz resztkowy 1% Ciepło odpad. przem. 7% Σ 47,5 Gorąca woda TWh 1% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% 50% Gaz ziemny ciepła 4% używanego Olej opałowy w 6% Szwecji! Węgiel 4% Torf 4% Paliwo drzewne 29% w Szwecji 2006r. Olej sosnowy 1% Gaz resztkowy 1% Pozostałe 7% Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Odpady komunalne 15% Ciepło odpadowe przemysłowe 7%

11 Biomasa z odpadów leśnych i rolniczych oraz z roślin energetycznych <50% Wierzba Polska Szwecja Lasy / powierzchnia mln. ha 9,2 27,0 Uzysk drewna w miliony m3 32,0 62,0 Areał pod uprawą 6 razy większa w Polsce! Mozga trzcinowata

12 Ok. 30 TWh energii elektrycznej i ok. 75 TWh ciepła

13 Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Pozostałe 5% 1981r. Σ 27 TWh Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpad. przem. 3% Gorąca woda 1% Pozostałe 5% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4% Pozostałe odpady drewne 7% Uszlach. biomasa 8% Przem. odpady drew. 3% Olej sosnowy 1% Torf 4% Odpady komunalne15% Gaz resztkowy 1% Ciepło odpad. przem. 7% Σ 47,5 Gorąca woda TWh 1% Pompy ciepła 9% Energia elektr. 1% 50% Gaz ziemny ciepła 4% używanego Olej opałowy w 6% Szwecji! Węgiel 4% Torf 4% Paliwo drzewne 29% w Szwecji 2006r. Olej sosnowy 1% Gaz resztkowy 1% Pozostałe 7% Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Odpady komunalne 15% Ciepło odpadowe przemysłowe 7%

14 Waste-to-Energy! >15%

15 Im mniej odpadów, tym lepiej, ale... Odpady w Szwecji w roku ton odpadów komunalnych z gospodarstw domowych Każdy Szwed produkuje 511 kg odpadów na rok 3% składowane ( ton), a 97% odzyskane... 1% - odpady niebezpieczne ( ton) 35% - recykling materiałów ( ton) Opakowania (metal, szkło, plastik, papier), makulatura, metal, odpady elektroniczne 12,5% - odpady organiczne poddawane obróbce biologicznej ( ton) 48,5% - spalanie z odzyskiem energii ( ton)

16 A co właściwie Szwedzi robią ze swoimi odpadami...!?? Sortujemy je u źródła!

17 W sklepach zbierane są opakowania z kaucją 33 cl - 25 gr 50 cl - 35 gr 20 gr duży 80 gr mały 40 gr 11 zł 9 zł

18 5800 Stacji Recyklingowych dla opakowań i papieru - bez personelu Producenci odpowiadają za opakowania Stacje często są ulokowane na osiedlach lub blisko sklepów W stacjach znajdują się oddzielne kontenery/pojemniki dla metali, szkła, papieru i plastik

19 5800 Stacji Recyklingowych dla opakowań i papieru - bez personelu Baterie Twardy plastik Opakowania metalowe Szkło kolorowe Szkło Opakowania papierowe Gazety, czasopisma, reklama

20 650 Centra Recyklingowe dla odpadów gabarytowych, niebezpiecznych i WEEE z personelem Odpady gabarytowe: meble, zabawki, rowery, wózki dziecięce, odpady ogrodowe itd. Mieszkańcy przywożą odpady na własną rękę, własnym samochodem ton odpadów w roku 2008, czyli 154 kg od mieszkańca 5,3 miliony osób zwiedziło Centra Recyklingowe w roku 2008

21 Meble Ziemia, kamień, beton TV, komputer Odpady niebezpieczne Akumulatory samochodowe Drewno Karton Do spalenia Świetlówki, żarówki z rtęcią Nie do spalenia Nie do spalenia Złom Do spalenia Drewno Złom Drewno Szkło Opony Lodówki itd Gazety Asbest Plastik, metal, karton Wyjazd Wjazd Centrum Recyklingu w mieście Linköping

22 Prosta sprawa! Kilka kontenerów...

23 Ludzie przyjeżdżają...

24 ... i wyrzucają...

25 Reszta odpadów jest spalana lub poddawana obróbce biologicznej Reszta odpadów jest zbierana w domach lub na osiedlach Większość odpadów jest spalana z wykorzystywaniem energii (48,5%). Wtedy często zbiera się mieszane odpady w 1 worku. Coraz więcej (12,5%) odpadów jest jednak poddawane obróbce biologicznej. Wtedy zbiera się posegregowane u zródła odpady w 2 workach jeden na odpady żywnościowe, drugi na resztę odpadów, które się spala. Ok. 50 procent gmin (133 z 290) ma systemy zbierania odpadów organicznych u zródła. Ok. 30 procent gmin (90 z 290) przygotowywuje wprowadzenie takiego systemu.

26 Waste-to-Energy! Spalanie odpadów produkuje ciepło i energię Efektywne oczyszczanie gazów spalinowych Source: Sysav

27

28

29

30 Przetworzony RDF-fluff dla energetyki Source: NSR RDF-fluff = Refuse Derived Fuel fluff = Paliwo z sortowanych odpadów

31 Z 512 kg odpadów komunalnych przeciętny Szwed odaje na składowisko tylko 20 kg na rok 20 kg

32 Odpady komunalne 15% ciepła w sieci ciepłowniczej!

33 Ok. 80 procent ciepła w szwedzkiej sieci ciepłowniczej, czyli 40 procent całego ciepła, pochodzi ze źródeł energii, które w wielu innych krajach świata nie są w ogóle wykorzystywane, lecz dosłownie marnowane.

34 Waste-to-energy jak doszło do tego? Energia - Podatek od CO 2 - aby odejść od ropy naftowej i innych paliw kopalnych - Podatek od nie-kogeneracji ciepła i prądu aby powiększyć efektywność - Sieć ciepłownicza podatek od prywatnych i spółdzielczych pieców - Silni lokalni operatorzy komunalni bezpieczne dostawy ciepła i prądu Odpady - Jak segregacja to segregacja u źródła! - Prosta i jasna rola dla gmin łatwiej również prywatnym firmom znaleźć swoją rolę - Podatek od składowania odpadów - Zakaz składowania odpadów od 2002r. DRASTYCZNY KROK! Opinia publiczna -Świadomy plan konsultacji z mieszkańcami - Elektrociepłownie często same wdrażały najnowsze technologie Najważniejsze to wiedzieć dokąd idziemy, a nie jak szybko!

35 Biogaz z odpadów komunalnych W Szwecji nie ma sieci gazowej i dlatego biometan jest używany do napędu pojazdów komunalnych. W miastach Helsingborg, Linköping i Västerås (po około mieszkańców) wszystkie autobusy i śmieciarki napędzane są tak wytworzonym biogazem. W ten sposób uzyskujemy energię równocześnie rozwiązując problem odpadowy Source: NSR

36 Biogaz i ciepło z oczyszczalniścieków Öresundsverket, Helsingborg Produkcja energii: GWh - Biogas Ciepło Całkowita użyta energia: 930 GWh - Elektryczność Inne 300 Przeciętna oczyszczalnia ścieków w Szwecji produkuje 3 razy więcej energii niż sama zużywa

37 Index Udział bioenergii oraz PKB i emisje CO 2 w Szwecji Czy te rozwiązania zania Bioenergia +79 % były y niekorzystne dla Szwecji? PKB +48% Rok Emisje CO 2-9%

38 Szwedzkie wnioski 1 Zaopatrzenie w energię w Szwecji stało się bezpieczniejsze i bardziej niezależne. Wartość odpadów odpowiada co najmniej wartości wytworzonej z nich energii. Produkcja energii z w/w źródeł jest i ekonomiczna i opłacalna. Zmniejsza koszty produkcji i podwyższa konkurencyjność. Ciepło + energia elektryczna = kogeneracja

39 Szwedzkie wnioski 2 Odpady komunalne powinne być utylizowne w miastach pow mieszkańców plus biomasa. Miasta od do mieszkańców powinne inwestować w elektrociepłownie palane biomasą. Miasta do mieszkańców powinne inwestować w ciepłownie palane biomasą.

40 Ciepłownictwo systemowe w Szwecji Występuje w ponad 570 miejscach Lokalne zatrudnienie Lokalna samowystarczalność: 100% ciepła, a 60% prądu (70-80% w zimie) Mniejsze zapotrzebowanie na magistrale energetyczne

41 Polska ma bardzo dobre warunki! 1. Sieć ciepłownicza oraz sieć gazowa 2. Dużo ludzi = dużo odpadów 3. Duży sektor rolniczy = dużo odpadów 4. Dużo ziemi na uprawy roślin energetycznych

42 Inteligentni uczą się na cudzych błędach, a nie na własnych! Zapraszamy do Szwecji! Gunnar Haglund, Ambasada Szwecji w Warszawie gunnar.haglund@foreign.ministry.se

43