Oddychanie mieszaninami oddechowymi pod zwiększonym ciśnieniem (PPT3) dr n. med. Maciej Konarski PTMiTH

Transkrypt

1 Oddychanie mieszaninami oddechowymi pod zwiększonym ciśnieniem (PPT3) dr n. med. Maciej Konarski PTMiTH

2 Podział nurkowań Ze względu na osiąganą przez nurka głębokość zanurzenia, nurkowania można podzielić na: płytkie - do 20 mh 2 O; średniogłębokie - od 20 do 45 (60) mh 2 O; głębokie - ponad 45 (60) mh 2 O.

3 Zagrożenia dla nurka związane z oddychaniem mieszaninami pod zwiększonym ciśnieniem pochodne właściwości fizykochemicznych mieszaniny: - skład i gęstość (opory oddechowe, praca oddechowa, charakter przepływu) - wpływ na bilans cieplny organizmu (wychłodzenie) pochodne oddziałującego ciśnienia cząstkowego składowych mieszaniny: - gazów procesu wymiany gazowej (hiperkapnia i zatrucie CO 2, hipokapnia, toksyczność tlenowa, niedotlenienie) - tzw. gazów obojętnych (głównie narkoza azotowa) - domieszek szkodliwych (zatrucie gazami spalinowymi i zanieczyszczeniami)

4 Zagrożenia dla nurka związane z oddychaniem mieszaninami pod zwiększonym ciśnieniem pochodne właściwości specyficznych dla nurka: - specyficzne własności osobnicze (cechy antropometryczne, tolerancja na zwiększone pn 2 i po 2, lęki i fobie) - wyszkolenie i wytrenowanie (ogólne i nurkowe) - znajomość przepisów/regulacji ustawowych pochodne zastosowanej techniki nurkowej i technologii nurkowania: - konstrukcja, ergonomia i przeznaczenie sprzętu - aparaty z recyrkulacją czynnika oddechowego - zmiana czynnika oddechowego i wykorzystanie tlenu oddziaływania łączne

5 Hiperkapnia i zatrucie CO 2 przyczyny (1) niewystarczająca wentylacja: a) nieodpowiednia technika oddychania (nierówny oddech, wstrzymywanie oddechu, częste i krótkie oddechy) b) nadmierne przestrzenie martwe w wykorzystywanym sprzęcie (zła konstrukcja, nieprawidłowe działanie aparatu) c) nadmierne opory oddychania (duża gęstość mieszaniny, nieprawidłowe działanie lub zła konstrukcja sprzętu, zbyt obcisły kombinezon) (2) niedostateczna wentylacja nurka przewodowego i retencja CO 2 w przestrzeni oddechowej (3) niedostateczna eliminacja dwutlenku węgla przez pochłaniacz

6 Hiperkapnia i zatrucie CO 2 przyczyny (4) uduszenie (asfiksja) powstałe na skutek masywnego upośledzenia funkcji układu oddechowego (5) retencja dwutlenku węgla w organizmie na skutek występującego u niewielkiej części populacji opóźnienia reakcji układu oddechowego na wzrost ciśnienia parcjalnego CO 2

7 Hiperkapnia i zatrucie CO 2 zapobieganie prawidłowa technika oddychania właściwa jakość gazów nurkowych i okresowa kontrola czystości używanych czynników oddechowych stosowanie sorbentu CO 2 wysokiej jakości i jego prawidłowe upakowanie w pochłaniaczu aparatu nurkowego szczegółowe stosowanie się do zasad eksploatacji sprzętu, instrukcji nurkowych, przestrzeganie technologii nurkowania, itp.

8 Hiperkapnia i zatrucie CO 2 objawy zależne od ciśnienia parcjalnego CO 2, szybkości jego narastania i czasu ekspozycji maskowanie objawów przez: wysiłek fizyczny, głębokość (narkoza azotowa), skład mieszaniny oddechowej (po 2 >50kPa), itp. początkowo: przyspieszenie i pogłębienie oddechu, przyspieszenie akcji serca narastanie objawów hiperkapni: utrudnienie oddychania, niepokój, pocenie się, wypieki na twarzy, bóle głowy, dreszcze, nudności, zawroty głowy, omdlenie ciężkie zatrucie CO 2 objawy podobne do niedotlenienia (hipoksji): splątanie, brak zdolności koncentracji, senność, utrata przytomności oraz drgawki

9 Hiperkapnia i zatrucie CO 2 postępowanie (1) zredukowanie ilości zalegającego w organizmie CO 2 (2) zwiększenie dostawy czynnika oddechowego i wentylacja przestrzeni oddechowej ( przepłukanie obiegu oddechowego aparatu nurkowego) (3) zmniejszenie głębokości zanurzenia (ciśnienie otoczenia) lub zaprzestanie dalszego nurkowania (4) w przypadku utraty przytomności, ale bez zachłyśnięcia wodą, przytomność powraca zwykle po podaniu świeżego czynnika oddechowego do oddychania (5) w przypadku trudności diagnostycznych (np. różnicowanie z niedotlenieniem) należy w pierwszej kolejności dostarczyć poszkodowanemu tlenu

10 Zatrucie tlenem przyczyny Czas oddychania tlenem o ciśnieniu parcjalnym powyżej 50kPa jest ograniczony, gdyż w tych warunkach gaz staje się toksyczny dla miąższu płuc i innych narządów, co skutkuje tzw. zatruciem tlenowym płuc. Jeżeli ciśnienie cząstkowe tlenu nawet przez stosunkowo krótki okres czasu przekracza 160kPa, to w sposób istotny wzrasta zagrożenie toksycznością dla centralnego układu nerwowego, skutkujące ośrodkowym zatruciem tlenowym.

11 Zatrucie tlenem objawy Ośrodkowe zatrucie tlenowe (postać mózgowa zatrucia tlenem, efekt Paul Bert a) znacznego stopnia zróżnicowanie objawów typowo postać ostra = drgawki tlenowe objawy wczesne = tzw. zwiastuny zatrucia: a. mimowolne skurcze mięśni twarzy, szczególnie w okolicach ust i oczu (mięśnie mimiczne) b. nudności (mogą być przejściowe), wymioty c. oszołomienie, omamy wzrokowe lub słuchowe d. widzenie tunelowe (utrata możliwości widzenia obocznego) e. trudności w oddychaniu ( brak powietrza, wzrost oporów oddychania, trudności z pełnym zaczerpnięciem powietrza do płuc) f. podenerwowanie, zmieszanie, niepokój g. nadmierne (bez powodu) zmęczenie h. brak koordynacji ruchów, precyzji w działaniu

12 Zatrucie tlenem postępowanie Ośrodkowe zatrucie tlenowe (postać mózgowa zatrucia tlenem, efekt Paul Bert a) (1) przy podejrzeniu zatrucia tlenem obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu (zmniejszenie głębokości nurkowania, przepłukanie aparatu nurkowego gazem o mniejszej zawartości O 2 ) (2) w przypadku wystąpienia drgawek tlenowych pod wodą: a) wentylacja nurka gazem o zmniejszonej zawartości tlenu b) utrzymanie głębokości zanurzenia do końca fazy tonicznej ataku (jeśli możliwe), a następnie podniesienie nurka na powierzchnię i obserwacja/asekuracja przez okres co najmniej dwunastu godzin po ustąpieniu drgawek c) w przypadku nieprawidłowości neurologicznych rozważyć sprężenie poszkodowanego

13 Zatrucie tlenem postępowanie Ośrodkowe zatrucie tlenowe (postać mózgowa zatrucia tlenem, efekt Paul Bert a) (3) w przypadku drgawek w komorze dekompresyjnej, np. podczas dekompresji tlenowej zdjęcie maski inhalatora BIBS i asekuracja nurka do momentu odzyskania przez nurka przytomności; czynność oddechowa niemal zawsze powraca samoczynnie (4) zapobieganie polega na bezwzględnym utrzymywaniu ciśnienia parcjalnego tlenu w granicach zakresu bezpiecznego, różnego dla różnych technologii nurkowania

14 Narkoza azotowa przyczyny i objawy azot i inne gazy obojętne pod ciśnieniem nie biorą udziału w metabolizmie wykazują działanie narkotyczne wysokie ciśnienie cząstkowe azotu we krwi oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, blokując przesyłanie impulsów w mózgowiu objawy narkozy narastają wraz ze wzrostem ciśnienia otoczenia przyjmuje sie, że występuje od głębokości ok. 30 m objawy podobne do skutków działania alkoholu efekt martini podatność na narkozę jest cechą osobniczą trening/adaptacja wpływają na zmniejszenie nasilenia objawów objawy ustępują po zmniejszeniu głębokości zanurzenia

15 Narkoza azotowa zapobieganie i postępowanie adaptacja ( przyzwyczajanie się ) do głębokości wolne zanurzanie się/sprężanie unikanie nadmiernego wysiłku pod wodą (zadyszki) unikanie przechłodzenia stosowanie mieszanin oddechowych kontrolowane zmniejszenie głębokości zanurzenia