Materiał i metody. Key words: werospiron, hypertension. aldosterone, endothelin 1, renin activity, electrolytes.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Materiał i metody. Key words: werospiron, hypertension. aldosterone, endothelin 1, renin activity, electrolytes."

Transkrypt

1 PRACE ORYGINALNE Adv. Clin. Exp. Med. 2003, 12, 5, ISSN X WALENTYNA MAZUREK, MARTA NEGRUSZ KAWECKA, BEATA JOŁDA MYDŁOWSKA Badania nad wpływem werospironu na aktywność reninową osocza, stężenie w surowicy aldosteronu, endoteliny 1, elektrolitów i wysokość ciśnienia tętniczego u chorych na nadciśnienie tętnicze samoistne łagodne Effect Verospirone Therapy on Renin Activity, Serum Concentration Aldosterone, Endothelin 1, Electrolytes and Blood Pressure in Patients with Hypertension Katedra i Klinika Kardiologii AM we Wrocławiu Streszczenie Wprowadzenie. Werospiron antagonista aldosteronu jest diuretykiem oszczędzającym potas. W badaniach RALES u chorych z zaawansowaną niewydolnością krążenia spironolakton dodany do leczenia konwencjonalne go zmniejszał o 30% śmiertelność chorych. Cel pracy. Celem pracy było badanie wpływu werospironu na wybrane wskaźniki układu renina angiotensyna al dosteron, stężenie endoteliny 1 i elektrolitów w surowicy chorych z nadciśnieniem samoistnym niskiego stopnia. Materiał i metoda. Badania wykonano u 32 pacjentów z nadciśnieniem tętniczym samoistnym, którym podawa no werospiron w dawce dobowej 50 mg. Krew do badań pobierano przed leczeniem, po 7. i 14. dniu leczenia. W pobranych próbkach krwi oznaczano aktywność reninową osocza, stężenie aldosteronu, endoteliny 1 oraz sodu, potasu i magnezu. ARO i aldosteron oznaczano metodę radioimmunologiczną, endotelinę 1 enzymoimmunolo giczną, magnez kolorymetryczną a potas i sód potencjometrią jonoselektywną. Wyniki. W badaniach wykazano, że werospiron, podawany w dawce 50 mg na dobę, po 7 dniach leczenia obniżał stężenie aldosteronu (p < 0,04) i endoteliny 1 (p < 0,02), po 14 dniach podwyższał stężenie potasu (p < 0,04) i zwiększał ARO (p < 0,004), nie zmieniał przy tym stężenia sodu i magnezu. Wnioski. Werospiron podawany chorym na nadciśnienie tętnicze samoistne lekkiego stopnia obniżał ciśnienie skurczowe o 5 mm Hg, rozkurczowe o prawie 3 mm Hg, w surowicy obniżał natomiast stężenie aldosteronu i endo teliny 1, a podwyższał aktywność reninową osocza i stężenie potasu (Adv. Clin. Exp. Med. 2003, 12, 5, ). Słowa kluczowe: werospiron, nadciśnienie tętnicze, aldosteron. endotelina 1, aktywność reninowa osocza, elektrolity. Abstract Background. Werospiron works through the inhibition of aldosterone, it's diuretic sparing of potasium. In large clinical trial RALES demonstrated that spironolacton administrated in low doses reduced mortality about 30% in heart failure patients treated conventional medicaments. Objectives. The objective of the study was the assessment the effect of werospiron on renin activity, serum levels endothelin 1, aldosterone and natrium, potasium and magnesium in patients with hypertension. Material and Methods. The studies were performed in 32 patients with hypertension before therapy, after 7 days and 14 days therapy of werospiron in dose 50 mg/d.the levels of aldosterone and renin activity were determined using radioimmunologic methods, endothelin 1 enzymoimmunologic, magnesium colorimetric method, so dium and potasium potentiometric method. Results. It was found that werospiron p.o. in dose 50 mg/d in patients with hypertension after 7 days decreased le vel of aldosterone (p < 0.04) and endothelin 1 (p < 0.02), after 14 days, increased potasium concentration (p < 0.04) and renin activity (p < 0.004) but hasn't changed concentration sodium and magnesium.

2 616 W. MAZUREK, M. NEGRUSZ KAWECKA, B. JOŁDA MYDŁOWSKA Conclusions. In patients with hypertesion therapy of werospiron decreased systolic blood pressure about 5 mm Hg and diastolic about 3 mm Hg, decreased blood concentration of aldosterone and endothelin 1, increased renin ac tivity and blood concentration of potasium (Adv. Clin. Exp. Med. 2003, 12, 5, ). Key words: werospiron, hypertension. aldosterone, endothelin 1, renin activity, electrolytes. Werospiron (spironolakton) antagonista al dosteronu jest diuretykiem oszczędzającym po tas, ma słabe właściwości moczopędne i dlatego znajduje zastosowanie jako dodatkowy lek moczo pędny, chroniący organizm przed nadmierną utra tą potasu w schorzeniach układu krążenia. Najczę ściej stosowany w leczeniu chorych z niewydolno ścią zastoinową krążenia i nadciśnieniem tętni czym przebiegających z hipokalemią. Od ogłosze nia wyników badań RALES [1, 2] wykonanych u chorych z zaawansowaną niewydolnością mięś nia serca, u których spironolakton dodawany do leczenia konwencjonalnego zmniejszał o 30% śmiertelność tych chorych, wzrosło zainteresowa nie antagonistami aldosteronu. Wśród czynników odpowiedzialnych za poprawę rokowania chorych z niewydolnością mięśnia serca leczonych spiro nolaktonem uwzględnia się jego wpływ na elek trolity, układ wegetatywny i serce. Jak dotychczas nie wykazano jednak, aby któryś z nich miał decy dujące znaczenie. Celem pracy było zbadanie u chorych na nad ciśnienie tętnicze samoistne niskiego stopnia wpływu werospironu na stężenie w surowicy jo nów: sodu, potasu i magnezu, a także stężenie w surowicy aldosteronu i endoteliny 1 (ET 1) oraz aktywność reninową osocza (ARO). Materiał i metody Badania wykonano u 32 chorych na nadciśnie nie tętnicze samoistne niskiego stopnia rozpozna wane od roku do kilkunastu lat. Wśród badanych chorych było 5 kobiet w wieku lat, (średni wiek 50.4 lata) i 27 mężczyzn w wieku lat, (średni wiek 52.2 lata). W zależności od powikłań narządowych według WHO do stadium I zaliczo no 1 osobę, do stadium II 28 osób i do stadium III 3 osoby spośród tych ostatnich 1 osoba przebyła przed 2 laty incydent TIA i 2 osoby zawał ściany przedniej bez Q: 1 osoba przed 2 laty i 1 osoba przed 5 laty. Do badań kwalifikowano jedynie chorych nieo trzymujących leczenia hipotensyjnego, a w przypad ku stosowania takich leków przerwano ich podawa nie na okres 3 5 dni przed rozpoczęciem badań. Do badań nie kwalifikowano chorych z nie wydolnością krążenia, z niewydolnością nerek i podwyższonym stężeniem potasu w surowicy, z zaburzeniem czynności wątroby, schorzeniami endokrynnymi, w tym chorych na cukrzycę i z hi peraldosteronizmem, z dławicą niestabilną, scho rzeniami nowotworowymi; nie kwalifikowano także chorych z masą ciała przekraczającą 10% masy należnej. Od badanych chorych uzyskano zgodę pisemną na przeprowadzenie tych badań i uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej przy Aka demii Medycznej we Wrocławiu. Badania wykonywano u chorych leczonych w Katedrze i Klinice Kardiologii AM we Wrocła wiu. W czasie wykonywania badań chorzy przeby wali na jednakowej diecie szpitalnej z zawartością mmol sodu na dobę. Krew do badań pobierano przed leczeniem, po 7 dniowym i 14 dniowym stosowaniu werospiro nu w dawce 50 mg na dobę. U 8 chorych, u których ciśnienie skurczowe było wyższe > 150 mm Hg i/albo rozkurczowe było > 95 mm Hg po dawano dodatkowo nitrendypinę w dawce dobo wej nieprzekraczającej 20 mg. Krew do badań pobierano w warunkach pod stawowych u chorych pozostających na czczo z cewnika wprowadzonego do żyły na 1 godz. przed pobraniem krwi. Surowicę z pobranej krwi do czasu oznaczania czynnych substancji przecho wywano w temp. 60 C. W pobranych próbkach krwi oznaczano stężenie potasu (K), sodu (Na), magnezu (Mg), aktywność reninową osocza (ARO), stężenie aldosteronu i endoteliny 1 (ET 1). Aktywność reninową osocza oznaczano meto dą radioimmunologiczną zestawem REN CT2 (firmy CIS), ET 1 metodą enzymoimmunologicz ną za pomocą zestawów austriackiej firmy Biome dica. Aldosteron oznaczano metodą radiommuno logiczną za pomocą zestawów Immunotech, a ma gnez metodą kolorymetryczną za pomocą zesta wów Mg Kit firmy francuskiej biomérieux. Po tencjometrię jonoselektywną z użyciem analizato ra elektrolitów typu Beckman E 2A wykorzystano do oznaczania K i Na. W leczeniu stosowano werospiron w kapsuł kach doustnych w dawce 50 mg (prod. Gedeon Richter Ltd, Budapeszt, Węgry) i Nitrendypinę w tabletkach po 10 mg produkcji polskiej. Obliczenia statystyczne przeprowadzono za pomocą programu STATISTICA PL.V.5.1. Zmien ność rozkładu zmiennych sprawdzono testem Sha piro Wilka, a jednorodność wariancji testem F. Istotność różnic badanych zmiennych o rozkładzie normalnym oceniano testem t Studenta dla zmien nych powiązanych i niepowiązanych. Gdy zmien

3 Werospiron a nadciśnienie tętnicze samoistne łagodne 617 ne nie miały rozkładu normalnego, stosowano test par Wilcoxona, test U Manna Whitneya i test Friedmana. Związki między badanymi wskaźnika mi analizowano, obliczając współczynnik korela cji r Pearsona i R Spearmana. Za statystycznie istotne uznawano różnice przy p < 0,05. Wyniki Wyniki badań przedstawiono w tabeli 1, gdzie jako x określano średnie arytmetyczne, jako SD ich odchylenia standardowe. Stężenia Na i Mg w surowicy po 7 dniowym i 14 dniowym leczeniu werospironem nie różniły się istotnie między sobą i nie różniły się istotnie od stężeń przed leczeniem. Stężenia K w surowicy po 7 dniowym leczeniu werospironem nie różniły się istotnie od stężeń przed leczeniem, ale były istotnie niższe od stężeń K po 14 dniowym leczeniu werospironem (p < 0,04). Aktywność reninowa osocza po 7 dniowym leczeniu werospironem nie różniła się istotnie od aktywności przed leczeniem, ale była istotnie niż sza od ARO po 14 dniowym leczeniu werospiro nem (p < 0,004), ale te ostatnie aktywności były wyższe niż przed leczeniem (p < 0,004). Stężenie ET 1 po 14 dniowym leczeniu wero spironem było wyższe niż po 7 dniowym leczeniu werospironem (p < 0,02) i było istotnie niższe od stężenia ET 1 przed leczeniem (p < 0,05). Stężenie aldosteronu w surowicy po 7 dnio wym leczeniu werospironem było niższe od stężeń przed leczeniem (p < 0,04) i nie różniło się istotnie od stężeń aldosteronu po 14 dniowym leczeniu werospironem. Omówienie Werospiron jako lek moczopędny jest znany od ponad 40 lat. Jego znaczenie polega na działa niu pomocniczym wzmocniających efekt terapeu tyczny diuretyków pętlowych i obniżającym hipo kalemię. W ostatniej dekadzie, wraz z wprowadze niem do leczenia niewydolności krążenia i nadci śnienia tętniczego inhibitorów enzymu konwertu jącego angiotensynę (ACE I), został przez nie pra wie całkowicie wyparty, a nawet traktowany jako niebezpieczny, bo u leczonych ACE I miał wywo ływać hiperkalemię; jako antagonista aldosteronu miał być wyparty przez ACE I, które również wy wierają taki efekt. Antagoniści aldosteronu należą do słabych diuretyków, blokowanie przez nie re ceptorów mineralokortykoidowych w kanalikach dalszych daje słaby efekt diuretyczny i natriure tyczny. Ponowne zainteresowanie antagonistami aldo steronu obserwuje się od 1996 r., czyli od ogłosze nia wyników badań the Randomized Spironolacto ne Evaluation Study RALES [1, 2]. Badania kli niczne zostały przerwane przed założonym meto dycznie czasem, gdy po 2 latach wykazano, że spi ronolakton w dawce dobowej 25 mg poprawiał ro kowanie chorych z zaawansowaną niewydolno ścią serca (III IV klasa według NYHA) i frakcją wyrzutu EF < 35% leczonych ACE I, diuretykami pętlowymi, lekami blokującymi receptory β i na parstnicą, a co wyrażało się zmniejszeniem o 30% śmiertelności i potrzeby hospitalizacji z powodu niewydolności krążenia. Mechanizm albo mecha nizmy odpowiedzialne za te efekty pozostają nie wyjaśnione, nie wiadomo, czy jest to wpływ na nerki, serce, czy na naczynia krwionośne. Uwzglę Tabela 1. Stężenie sodu (Na), potasu (K), magnezu (Mg), endoteliny 1 (ET 1), aldosteronu i aktywność reninowa osocza (ARO) przed leczeniem, po 7 dniowym i 14 dniowym leczeniu werospironem u chorych na samoistne nadciśnienie tętnicze Table 1. Serum levels natrium (Na), potassium (K), magnesium (Mg), endothelin 1 (ET 1), aldosterone and renin activity (ARO) before therapy, after 7 day and 14 day therapy of verospirone in patients with hypertension Badany parametr Przed leczeniem Po 7 dniach leczenia Po 14 dniach leczenia (Investigated parameter) (Before therapy) (After 7 day therapy) (After 14 day therapy) Na x 139,1 139,4 138,6 (meq/l) SD 4,16 3,19 1,79 K x 4,2 4,38 4,54 (meq/l) SD 0,31 0,31 0,31 Mg x 1,93 1,89 1,94 (meq/l) SD 0,30 0,19 0,28 ARO x 1,59 1,99 2,62 (ng/ml/h) SD 1,22 1,75 2,13 ET 1 x 1,25 0,81 1,02 (Fmol/ml) SD 1,30 0,81 0,99 Aldosteron x 253,8 188,6 177,1 (pmol/l) SD 13,4 12,6 14,2

4 618 W. MAZUREK, M. NEGRUSZ KAWECKA, B. JOŁDA MYDŁOWSKA dnia się oddziaływanie spironolaktonu na zmniej szenie zatrzymania wody i sodu, wydalanie ma gnezu i potasu, zmniejszenie aktywności adrener gicznej bądź zwiększenie aktywności parasympa tycznej, poprawę funkcji baroreceptorów [3], a także wpływ na podatność tętnic i zmniejszenie zwłóknienia mięśnia serca [4 9]. Ponieważ układ renina angiotensyna aldosteron także bierze udział w patomechanizmie nadciśnienia tętniczego samoistnego, obecne badania wykonano u chorych na nadciśnienie tętnicze. W podjętych przez autorów badaniach zamie rzano ocenić wpływ werospironu na stężenie w su rowicy elektrolitów: Na, K i Mg, a także jego wpływ na substancje wazoaktywne: endotelinę 1 i aktywność reninową osocza. W przeprowadzo nych badaniach werospiron w dawce dobowej 50 mg, podawany chorym z nadciśnieniem tętni czym niskiego stopnia, miał niewielkie działanie hipotensyjne, obniżał ciśnienie skurczowe średnio o 5 mm Hg i rozkurczowe o niecałe 3 mm Hg. Po 7 dniach stosowania werospironu stężenie aldoste ronu obniżało się o 26%, nie zmieniało się w suro wicy stężenie żadnego z elektrolitów ani aktyw ność reninowa osocza, a jedynie obniżyło się o po nad 35% stężenie endoteliny 1. Po 2 tygodnio wym kontynuowaniu podawania werospironu w tej samej dawce nie obserwowano dalszego ob niżania się stężenia aldosteronu w surowicy, zwiększało się stężenie potasu i podwyższała się aktywność reninowa osocza, utrzymywało się na tomiast zmniejszenie stężenia endoteliny 1. Stężenie potasu w surowicy pod wpływem werospironu podwyższa się dopiero po 2 tygo dniowym stosowaniu tego leku. Jest mało prawdo podobne, aby wzrost stężenia potasu powodowała nitrendypina, którą podawano rzadko u 8 chorych od 7. dnia leczenia werospironem. Werospiron juz po 7 dniach obniżał jednak stężenie ET 1 i sporadycznie podawana nitrendy pina nie miała wpływu na stężenie ET 1. Należy więc sądzić, że werospiron przez obniżenie stęże nia ET 1 może wywierać pośredni wpływ na osła bienie reakcji presyjnej ściany naczyń. Mimo wy raźnego obniżenia stężenia ET 1, bo wynoszącego ponad 35%, efekt hipotensyjny był nieproporcjo nalnie mniejszy; średnio wynosił 5/3 mm Hg. Sporadyczne dodawanie nitrendypiny do le czenia werospironem, mimo wyraźniejszego efek tu hipotensyjnego, wynoszącego średnio 12/5 mm Hg, nie miał wpływu na stężenie ET 1. Wykazany wzrost ARO po 2 tygodniowym le czeniu werospironem jest trudny do wytłumacze nia, mógłby wskazywać na zmniejszenie objętości wewnątrznaczyniowej, nie wykazano jednak w badaniach autorów obniżenia stężenia Na w su rowicy. Brak zmian w stężeniu Na w surowicy wy daje się oczywisty wobec patomechanizmu działa nia werospironu, który ma polegać na blokowaniu w kanalikach dalszych receptorów mineralokorty koidowych i stąd jego wpływ na diurezę i natriu rezę jest minimalny. Obniżenie stężenia ET 1 w surowicy pod wpływem werospironu może wskazywać na jej udział w regulacji syntezy aldosteronu. We wcze śniejszych badaniach zwracano uwagę na złożony charakter regulacji syntezy aldosteronu, która ma zachodzić nie tylko pod wpływem angiotensyny II, ale również peptydów natriuretycznych i to za równo przedsionkowego, jak i mózgowego, a tak że ACTH [10, 11] i ET 1 [12]. W niewydolności zastoinowej krążenia za wzrost stężenia aldosteronu odpowiada nie tylko wzmożona jego synteza w korze nadnerczy, ale także miejscowe przede wszystkim w mięśniu serca i naczyniach krwionośnych, gdzie stężenie aldosteronu ma być wyższe od stwierdzanego w surowicy [13]. Werospiron może blokować re ceptory aldosteronowe w nerkach oraz w mięśniu serca, śródbłonku i mięśniach gładkich naczyń krwionośnych [13 15]. W naszych badaniach we rospiron podawano chorym z nadciśnieniem tętni czym z prawidłowymi stężeniami aldosteronu w surowicy krwi i mimo że były to stężenia prawi dłowe, lek ten obniżał stężenie aldosteronu o 26%. Stosowane przez nas dawki werospironu były zbyt małe, aby mogły całkowicie zablokować recepto ry mineralokortykoidowe. W badaniach wykonanych przez Farquharsona i Struthersa [16], a także Kytla et al. [17] zwracano uwagę na poprawę funkcji śródbłonka w czasie sto sowania spironolaktonu, co tłumaczono zwiększo ną syntezą NO, prostaglandyn i EDHF (endotelial ny czynnik hiperpolaryzujący) [17, 18]. Na podsta wie uzyskanych przez autorów wyników można przypuszczać, że antagoniści aldosteronu, w tym stosowany przez nas werospiron, poprawiają funk cję endotelium w wyniku obniżenia stężenia ET 1. Wykazane zmiany biochemiczne wywołane przez werospiron dotyczą pacjentów chorych na nadciśnienie tętnicze samoistne i nie można ich całkowicie odnosić do chorych z zaawansowany mi stadiami niewydolności krążenia. Poza tym udział antagonistów aldosteronu w poprawie roko wania u chorych na zastoinową niewydolność krą żenia był wykazany u osób leczonych inhibitorami ACE, diuretykami pętlowymi, naparstnicą i leka mi blokującymi receptory β (stosowane u około połowy chorych). Można zatem sądzić, że inhibi tory ACE podawane z antagonistami aldosteronu wykazują synergiczne działanie, które wyraża się poprawą rokowania i przedłużeniem życia. Dzia łań takich nie wykazuje ani werospiron, ani inhibi tory ACE podawane w monoterapii.

5 Werospiron a nadciśnienie tętnicze samoistne łagodne 619 Piśmiennictwo [1] Pitt B., Zannad F., Remme W. J., Cody R., Castaigne A., Perez A., Palensky J., Wittes J.: The effect of spi ronolactone on morbidity and mortality in patients with severe heart failure. N. Engl. J. Med. 1999, 341, [2] The RALES Investigators: Effectiveness of spironolactone added to an angiotensin converting enzyme inhibi tor and a loop diuretic for severe chronic congestive heart failure. The Randomized Aldactone Evaluation Study (RALES). Am. J. Cardiol. 1996, 78, [3] Barr C. S., Lang C. C., Hanson J.: Effects of adding spironolactone to ACE inhibitor in chronic congestive heart failure secondary to coronary artery disease. Am. J. Cardiol. 1995, 120, [4] Dzau V. J.: Circulating versus local renin angiotensin system in cardiovascular homeostasis. Circulation 1988, 77, Suppl. I, I 4 I 13. [5] Swedberg K., Eneroth P., Kjekshus J., Wilhelmsen L.: Hormones regulating cardiovascular function in patients with severe congestive heart failure and their relation to mortality. CONSENSU Strial study group. Circulation 1990, 82, [6] Weber K. T.: Aldosterone and spironolactone in heart failure. N. Engl. J. Med. 1999, 341, [7] Weber K. T., Brilla C. G.: Pathological hypertrophy and cardiac interstitium fibrosis and renin angiotensin al dosterone system. Circulation 1991, 83, [8] Young M., Fullerton M., Dilley R., Funder J.: Mineralocorticoids, hypertension and cardiac fibrosis. J. Clin. In vest.1994, 93, [9] Zannad F., Alla F., Dousset B., Perez A., Pitt B.: Limitation of excessive extracellular matrix turnover may con tribute to survival: benefit of spironolactone therapy in patients with congestive heart failure. Insights from the Randomized Aldactone Evaluation Study (RALES). Circulation 2000, 102, [10] Kudo T., Baird A.: Inhibition of aldosterone production in the adrenal glomerulosa by atrial natriuretic factor. Nature 1984, 312, [11] Saito Y., Nakao K., Nishimura K: Clinical application of atrial natriuretic polypeptide in patients with congesti ve heart failure: beneficial effects on left ventricular function. Circulation 1987, 76, [12] Struthers A. D.: Aldosterone escape during angiotensin converting enzyme inhibitor therapy in chronic heart failure. J. Card. Fail. 1996, 2, [13] Silvestre J. S., Robert V., Heymes C.: Myocardial production of aldosterone and corticosterone in the rat: Phy siological regulation. J. Biol. Chem. 1998, 273, [14] Takeda J., Miyamori L., Yoneda T.: Production of aldosterone in isolated rat blood vessels. Hypertension 1995, 25, [15] Takada Y., Miyaamori I., Yoneda T.: Regulation of aldosterone synthase in humanvascular endothelial cells by angiotensin II and adrenocorticotropin. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1996, 81, [16] Farquharson C. A. J., Struthers A. D.: Spironolactone increases nitric oxide bioactivity,improves endothelial vasodilatator dysfunction, and suppresses vascular angiotensin I/Angiotensin II conversion in patients with chronic heart failure. Circulation 2000, 1101, [17] Kytle P. A., Eichler H. G., Jager U., Lechner K.: Inhibition of prostacyclin and thromboxane A2 generation by low dose aspirin at the site of plug formation in man in vivo. Circulation 1987, 75, [18] Duprez D. A., DeBuyzere M. L., Rietzschel E. R., Taes Y., Clement D. L., Morgan D., Cohn J. N.: Inverse relationship between aldosterone and large artery compliance in chronically treated heart failure patients. Eur. Heart J. 1998, 19, Adres do korespondencji: Walentyna Mazurek Katedra i Klinika Kardiologii AM Wybrzeże L. Pasteura Wrocław Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r. Received: Revised: Accepted:

FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB

FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć?

Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć? Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć? Prof. dr hab. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Nadciśnienie tętnicze

Bardziej szczegółowo

Kompartmenty wodne ustroju

Kompartmenty wodne ustroju Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego

Bardziej szczegółowo

Aneks II. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta

Aneks II. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Aneks II Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta 7 Dla produktów zawierających inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (inhibitory ACE) benazepryl,

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze. Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę

Nadciśnienie tętnicze. Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę Nadciśnienie tętnicze Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę EPIDEMIOLOGIA: Odsetek nadciśnienia tętniczego w populacji Polski w wieku średnim (36-64 lat) wynosi 44-46% wśród mężczyzn i 36-42%

Bardziej szczegółowo

Nowe leki w terapii niewydolności serca.

Nowe leki w terapii niewydolności serca. Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej

Bardziej szczegółowo

Zapobieganie AKI. w sytuacjach z wysokim ryzykiem jej wystąpienia. Kazimierz Ciechanowski

Zapobieganie AKI. w sytuacjach z wysokim ryzykiem jej wystąpienia. Kazimierz Ciechanowski Zapobieganie AKI w sytuacjach z wysokim ryzykiem jej wystąpienia Kazimierz Ciechanowski Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych PUM w Szczecinie Wszyscy umrzecie na serce! Cardiology

Bardziej szczegółowo

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Karbis, 4 mg, tabletki Karbis, 8 mg, tabletki Karbis, 16 mg, tabletki Karbis, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetilum Należy zapoznać się z treścią ulotki

Bardziej szczegółowo

Denerwacja nerek stan wiedzy 2013. Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii

Denerwacja nerek stan wiedzy 2013. Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Denerwacja nerek stan wiedzy 2013 Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Katowice, 21 listopada 2013 2009 Lancet. 2009;373:1275-1281 Pierwsza ocena

Bardziej szczegółowo

Profil dobowy ciśnienia tętniczego krwi po pierwszej dawce peryndoprylu u chorych w ostrej fazie zawału serca

Profil dobowy ciśnienia tętniczego krwi po pierwszej dawce peryndoprylu u chorych w ostrej fazie zawału serca Wojciech Sobiczewski, Marcin Gruchała, Rafał Gałąska, Monika Szpajer, Krzysztof Chlebus, Anna Chorabik, Leszek Mierzejewski, Andrzej Rynkiewicz PRACA ORYGINALNA I Klinika Chorób Serca Akademii Medycznej

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur

Bardziej szczegółowo

Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę

Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Treatment of hypertension in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą

Bardziej szczegółowo

Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę

Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Hypertension management in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą

Bardziej szczegółowo

Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane

Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane Plan zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg + 160 mg, 10 mg + 160 mg, tabletki powlekane Nr procedury NL/H/3460/001-003/DC Tłumaczenie na język

Bardziej szczegółowo

Carzap, tabletki, 4 mg, 8 mg, 16 mg, 32 mg. Każda tabletka zawiera odpowiednio: 4 mg, 8 mg, 16 mg lub 32 mg kandesartanu cyleksetylu.

Carzap, tabletki, 4 mg, 8 mg, 16 mg, 32 mg. Każda tabletka zawiera odpowiednio: 4 mg, 8 mg, 16 mg lub 32 mg kandesartanu cyleksetylu. Carzap, tabletki, 4 mg, 8 mg, 16 mg, 32 mg. Każda tabletka zawiera odpowiednio: 4 mg, 8 mg, 16 mg lub 32 mg kandesartanu cyleksetylu. Substancja pomocnicza o znanym działaniu: Carzap, 4 mg: 127,1 mg laktozy,

Bardziej szczegółowo

Antagoniści aldosteronu w farmakoterapii chorób układu krążenia

Antagoniści aldosteronu w farmakoterapii chorób układu krążenia Artykuł poglądowy/review article Antagoniści aldosteronu w farmakoterapii chorób układu krążenia The use of adosterone antagonists in the cardiovascular diseases Emilia Trzaska, Witold Gumułka, Helena

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane

Bardziej szczegółowo

Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą

Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą Aleksandra Uruska 1, Paweł Uruski 2 KOMENTARZ 1 Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób

Bardziej szczegółowo

Wpływ leczenia na wybrane parametry kliniczne i biochemiczne u chorych z pierwotnym hiperaldosteronizmem odległa obserwacja

Wpływ leczenia na wybrane parametry kliniczne i biochemiczne u chorych z pierwotnym hiperaldosteronizmem odległa obserwacja Tomasz Dobrucki 1, Mariola Pęczkowska 1, Hanna Janaszek-Sitkowska 1, Marek Kabat 1, Aleksander Prejbisz 1, Piotr Hoffman 1, Magdalena Makowiecka-Cieśla 1, Magdalena Januszewicz 2, Ryszard Mielniczuk 1,

Bardziej szczegółowo

Analiza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne

Analiza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii

Bardziej szczegółowo

Diurnal Blood Pressure Profile after the First Dose of Perindopril in Acute Myocardial Infarction in Patients with a History of Hypertension

Diurnal Blood Pressure Profile after the First Dose of Perindopril in Acute Myocardial Infarction in Patients with a History of Hypertension Wojciech Sobiczewski, Andrzej Koprowski, Rafał Dworakowski, Adam Grzybowski, Krzysztof Chlebus, Bartosz Curyłło, Marcin Fijałkowski, Wiesław Puchalski, Leszek Mierzejewski, Andrzej Rynkiewicz PRACA ORYGINALNA

Bardziej szczegółowo

SESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2

SESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2 SESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2 Moderatorzy/Moderators: Ewa Warchoł-Celińska (Warszawa), Jacek Lewandowski (Warszawa),

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE

PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE Patogeneza nadciśnienia tętniczego 17 Układ renina-angiotensyna-aldosteron 18 Angiotensyna II 20 Tkankowy układ renina-angiotensyna 22 Aldosteron 23 Układ współczulno-nadnerczowy

Bardziej szczegółowo

Kurczliwość. Układ współczulny

Kurczliwość. Układ współczulny CIŚNIENIE KRWI = RZUT SERCA X OBWODOWY OPÓR NACZYNIOWY Obciążenie wstępne Kurczliwość Układ współczulny Skurcz czynnościowy Układ RAA WZROST RZUTU SERCA ZWIĘKSZENIE OBWODOWEGO PRZEPŁYWU KRWI WYMYWANIE

Bardziej szczegółowo

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Wpłynęło: 19.03.2008 Zaakcepetowano: 23.03.2008 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku

Bardziej szczegółowo

Co się zmieniło w leczeniu niewydolności serca w ciągu ostatniego roku? Nowości Anno Domini 2015

Co się zmieniło w leczeniu niewydolności serca w ciągu ostatniego roku? Nowości Anno Domini 2015 Kardiologia Polska 2015; 73, supl. III: 31 35; DOI: 10.5603/KP.2015.0145 ISSN 0022 9032 ArtykuŁ poglądowy / Review article Co się zmieniło w leczeniu niewydolności serca w ciągu ostatniego roku? Nowości

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym G E R I A T R I A ; : - Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted:.. Zaakceptowano/Accepted:.. Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych

Bardziej szczegółowo

Porównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca

Porównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca Porównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca Standardy European Society of Cardiology (ESC):[1] Inhibitory ACE (inhibitory konwertazy angiotensyny

Bardziej szczegółowo

Leczenie nadciśnienia tętniczego

Leczenie nadciśnienia tętniczego Leczenie nadciśnienia tętniczego Obniżenie ciśnienia tętniczego można uzyskać przez Zmniejszenie oporu naczyniowego uzyskane przez rozszerzenie naczyń na drodze neuronalnej, humoralnej i działania bezpośredniego

Bardziej szczegółowo

Efekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową

Efekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Efekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową Katarzyna Kolasińska-Malkowska 1, Marcin Cwynar

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Irprestan, 75 mg, tabletki powlekane Irprestan, 150 mg, tabletki powlekane Irprestan, 300 mg, tabletki powlekane (Irbesartanum) Należy zapoznać się z treścią

Bardziej szczegółowo

lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej

lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr

Bardziej szczegółowo

Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Innowacje w kardiologii, Warszawa, 17 maja 2012 Potencjalny konflikt interesów NIE ZGŁASZAM

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,

Bardziej szczegółowo

Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych

Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Od chwili wprowadzenia inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) do lecznictwa szczególne zainteresowanie budzi zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta

Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą

Bardziej szczegółowo

Ogólne podsumowanie oceny naukowej preparatu Atacand Plus i nazwy produktów związanych (patrz Aneks I)

Ogólne podsumowanie oceny naukowej preparatu Atacand Plus i nazwy produktów związanych (patrz Aneks I) ANEKS II WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO ZMIANY CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO, OZNAKOWANIA OPAKOWAŃ I ULOTKI DLA PACJENTA PRZEDSTAWIONE PRZEZ EUROPEJSKĄ AGENCJĘ LEKÓW 15 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Teveten 600 mg, tabletki powlekane Eprosartanum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Teveten 600 mg, tabletki powlekane Eprosartanum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Teveten 600 mg, tabletki powlekane Eprosartanum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje

Bardziej szczegółowo

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Zaburzenia gospodarki wodno

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. VEROSPIRON, 50 mg, kapsułki twarde VEROSPIRON, 100 mg, kapsułki twarde

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. VEROSPIRON, 50 mg, kapsułki twarde VEROSPIRON, 100 mg, kapsułki twarde CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO VEROSPIRON, 50 mg, kapsułki twarde VEROSPIRON, 100 mg, kapsułki twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY VEROSPIRON, 50 mg, kapsułki twarde:

Bardziej szczegółowo

Press Release. Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca

Press Release. Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca Program badań klinicznych EMPEROR HF przeprowadzony zostanie w celu

Bardziej szczegółowo

Śmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347

Śmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347 Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013

Bardziej szczegółowo

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować: Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują

Bardziej szczegółowo

I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)

I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia

Bardziej szczegółowo

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. SPIRONOL 100, 100 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. SPIRONOL 100, 100 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO SPIRONOL 100, 100 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 100 mg spironolaktonu (Spironolactonum). Substancja

Bardziej szczegółowo

*Noliprel 1,5 tabl. *Noliprel 1 tabl. Amlodypina 5 mg. Losartan 50 mg. Atenolol 50 mg Walsartan 80 mg + HCTZ. Walsartan 80 mg. p = 0,005.

*Noliprel 1,5 tabl. *Noliprel 1 tabl. Amlodypina 5 mg. Losartan 50 mg. Atenolol 50 mg Walsartan 80 mg + HCTZ. Walsartan 80 mg. p = 0,005. SPRAWOZDANIE Sprawozdanie z Sympozjum Satelitarnego A straight forward strategy for all grades of hypertension na 15. Zjeździe Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 17 czerwca 25 roku w Mediolanie

Bardziej szczegółowo

Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach

Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,

Bardziej szczegółowo

Selektywny antagonista aldosteronu - miejsce w praktyce kardiologicznej

Selektywny antagonista aldosteronu - miejsce w praktyce kardiologicznej Selektywny antagonista aldosteronu - miejsce w praktyce kardiologicznej Abstrakt Liczne badania udowodniły udział aldosteronu w patogenezie różnych schorzeń. Pojawia się coraz więcej dowodów na to, jak

Bardziej szczegółowo

WIAD. LEK., 1987, XL, 16, WIESŁAW KAWIAK, MARIA PILARCZYK, MIROSŁAW JAROSZ, ADELA GIERACZ-NAZAR

WIAD. LEK., 1987, XL, 16, WIESŁAW KAWIAK, MARIA PILARCZYK, MIROSŁAW JAROSZ, ADELA GIERACZ-NAZAR WIESŁAW KAWIAK, MARIA PILARCZYK, MIROSŁAW JAROSZ, ADELA GIERACZ-NAZAR WPŁYW NISKOCZĄSTECZKOWEGO DEKSTRANU (40 000) NA ZAWARTOŚĆ FOSFORU NIEORGANICZNEGO I FOSFORU ZWIĄZANEGO Z LIPIDAMI W KRWI PACJENTÓW

Bardziej szczegółowo

Porównanie leczenia szpitalnego przewlekłej niewydolności serca między chorymi na cukrzycę i bez cukrzycy

Porównanie leczenia szpitalnego przewlekłej niewydolności serca między chorymi na cukrzycę i bez cukrzycy PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 11, 799 806 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Porównanie leczenia szpitalnego przewlekłej niewydolności serca między chorymi na cukrzycę i bez cukrzycy

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Vanatex, 80 mg, tabletki powlekane Vanatex, 160 mg, tabletki powlekane.

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Vanatex, 80 mg, tabletki powlekane Vanatex, 160 mg, tabletki powlekane. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Vanatex, 80 mg, tabletki powlekane Vanatex, 160 mg, tabletki powlekane Valsartanum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

Odwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET

Odwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET ARTYKUŁ POGLĄDOWY BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Odwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET Katarzyna

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Telmix 20 mg, tabletki 40 mg, tabletki 80 mg, tabletki. Telmisartanum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Telmix 20 mg, tabletki 40 mg, tabletki 80 mg, tabletki. Telmisartanum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Telmix 20 mg, tabletki 40 mg, tabletki 80 mg, tabletki Telmisartanum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. SPIRONOL, 25 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. SPIRONOL, 25 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO SPIRONOL, 25 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 25 mg spironolaktonu (Spironolactonum). Substancja pomocnicza

Bardziej szczegółowo

Farmakoterapia prewencyjna czy warto stosować. Jadwiga Rogało-Szewczyk GRK 2014-09-17

Farmakoterapia prewencyjna czy warto stosować. Jadwiga Rogało-Szewczyk GRK 2014-09-17 Farmakoterapia prewencyjna czy warto stosować Jadwiga Rogało-Szewczyk GRK 2014-09-17 Farmakoterapia prewencyjna Jest obok zmiany stylu życia podstawową metodą prewencji chorób sercowonaczyniowych (ChSN)

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Irprestan, 75 mg, tabletki powlekane Irprestan, 150 mg, tabletki powlekane Irprestan, 300 mg, tabletki powlekane Irbesartanum Należy uważnie zapoznać

Bardziej szczegółowo

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. SPIRONOL 100, 100 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. SPIRONOL 100, 100 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO SPIRONOL 100, 100 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 100 mg spironolaktonu (Spironolactonum). Substancja

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki włóknienia nerek

Wskaźniki włóknienia nerek Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich

Bardziej szczegółowo

I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego praca POGLĄDOWA Folia Cardiologica 2015 tom 10, nr 4, strony 288 293 DOI: 10.5603/FC.2015.0043 Copyright 2015 Via Medica ISSN 2353 7752 Eplerenon w codziennej praktyce aktualne miejsce w terapii i perspektywy

Bardziej szczegółowo

Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. VALZEK, 80 mg, tabletki VALZEK, 160 mg, tabletki Valsartanum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. VALZEK, 80 mg, tabletki VALZEK, 160 mg, tabletki Valsartanum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika VALZEK, 80 mg, tabletki VALZEK, 160 mg, tabletki Valsartanum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera

Bardziej szczegółowo

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem

Bardziej szczegółowo

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Telmisartan Actavis, 20 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 20 mg telmisartanu. Pełny wykaz

Bardziej szczegółowo

Leczenie przewlekłej niewydolności serca Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Akademii Medycznej w Warszawie Cele leczenia 1. Zapobieganie a). Zapobieganie i leczenie

Bardziej szczegółowo

Przedmowa... Skróty...

Przedmowa... Skróty... VII Przedmowa.............................................................. Skróty................................................................... Przedmowa..............................................................

Bardziej szczegółowo

Miejsce ramiprilu we współczesnej terapii chorych na cukrzycę

Miejsce ramiprilu we współczesnej terapii chorych na cukrzycę Choroby Serca i Naczyń 2007, tom 5, nr 3, 134 140 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Redaktor działu: prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak Miejsce ramiprilu we współczesnej terapii chorych na cukrzycę

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą 14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć

Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć Prof.dr hab.med Danuta Czarnecka Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał

Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać

Bardziej szczegółowo

BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII?

BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Różnice w tolerancji glukozy u pacjentów z zespołem metabolicznym leczonych dwiema różnymi kombinacjami leków hipotensyjnych prospektywne, randomizowane

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Valsacor 80 mg tabletki powlekane Valsartanum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Valsacor 80 mg tabletki powlekane Valsartanum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Valsacor 80 mg tabletki powlekane Valsartanum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie

Bardziej szczegółowo

Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA

Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA Choroby Serca i Naczyń 26, tom 3, supl. A, A5 A9 Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA Marcin Grabowski, Krzysztof J. Filipiak I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej

Bardziej szczegółowo

MECHANIZM DZIAŁANIA. KEY WORDS torasemide, furosemide, pharmacokinetics, mechanism of action

MECHANIZM DZIAŁANIA. KEY WORDS torasemide, furosemide, pharmacokinetics, mechanism of action 7 Torasemide and furosemide similarities and differences Dr n. med. Wioletta Dyrla Prof. dr hab. n. med. Marek Kuch Zakład Niewydolności Serca i Rehabilitacji Kardiologicznej, Katedra Kardiologii, Nadciśnienia

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Kandesartan w leczeniu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca co nowego w 2015 roku?

Kandesartan w leczeniu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca co nowego w 2015 roku? Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 4, 207 212 F A R M A K O T E R A P I A C H O R Ó B U K Ł A D U K R Ą Ż E N I A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Beata Wożakowska-Kapłon Kandesartan w leczeniu

Bardziej szczegółowo

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Karbis, 4 mg, tabletki Karbis, 8 mg, tabletki Karbis, 16 mg, tabletki Karbis, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetili Należy uważnie zapoznać

Bardziej szczegółowo

W badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Apo-Valsart, 80 mg, tabletki powlekane Valsartanum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE

UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną

Bardziej szczegółowo

Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem

Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem 249 Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem Clinical profiles of hypertensive patients in whom it is worth

Bardziej szczegółowo

Kamiren (Doxazosinum) 1 mg, 2 mg, 4 mg tabletki

Kamiren (Doxazosinum) 1 mg, 2 mg, 4 mg tabletki Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, gdy potrzebna

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Walsartan Krka 160 mg tabletki powlekane Valsartanum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona

Bardziej szczegółowo

2 Porady w zakresie obrazu chorobowego

2 Porady w zakresie obrazu chorobowego Rozdział 2 2 Porady w zakresie obrazu chorobowego W niniejszym rozdziale przedstawiona jest choroba nadciśnieniowa, choroba wieńcowa serca i niewydolność mięśnia sercowego. Dodatkowe ryzyko wystąpienia

Bardziej szczegółowo

Antagoniści aldosteronu w leczeniu nadciśnienia tętniczego

Antagoniści aldosteronu w leczeniu nadciśnienia tętniczego Ewa Siewaszewicz ARTYKUŁ POGLĄDOWY Pfizer Polska sp. z o.o., Dział Medyczny, Warszawa Antagoniści aldosteronu w leczeniu nadciśnienia tętniczego Aldosterone antagonists in the treatment of hypertension

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Zaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu

Zaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu 22 maja 2015 r. EMA/325007/2015 Zaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu Wyniki oceny potwierdziły występowanie niewielkiego ryzyka sercowonaczyniowego w przypadku przyjmowania

Bardziej szczegółowo

Carzap, 4 mg, tabletki Carzap, 8 mg, tabletki Carzap, 16 mg, tabletki Carzap, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetili

Carzap, 4 mg, tabletki Carzap, 8 mg, tabletki Carzap, 16 mg, tabletki Carzap, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetili Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Carzap, 4 mg, tabletki Carzap, 8 mg, tabletki Carzap, 16 mg, tabletki Carzap, 32 mg, tabletki Candesartanum cilexetili Należy uważnie zapoznać się

Bardziej szczegółowo

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Micardis 20 mg tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 20 mg telmisartanu. Substancje pomocnicze o znanym

Bardziej szczegółowo

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Kinzalmono 20 mg tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 20 mg telmisartanu. Substancje pomocnicze o

Bardziej szczegółowo