PBW wydzielenia klatki schodowej wraz z systemem oddymiania w ZOZ w Busku Zdroju SPIS TREŚCI

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI 1. PODSTAWA OPRACOWANIA PRZEDMIOT OPRACOWANIA ZAKRES OPRACOWANIA OCHRONA ZABYTKÓW OCHRONA ŚRODOWISKA OPIS STANU ISTNIEJACEGO Lokalizacja i dane architektoniczno budowlane Parametry budynku STAN PROJEKTOWANY Dane ogólne Zagospodarowanie terenu Rozwiązania funkcjonalne Przyjęte rozwiązania budowlane ZAKRES ROBÓT Roboty demontażowe i wyburzeniowe w budynku Roboty budowlane do wykonania wewnątrz budynku Zagospodarowanie terenu CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU WRAUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Przeznaczenie obiektu Klasyfikacja pożarowa zagrożenia ludzi Wymagania budowlane Oddymianie klatki schodowej PROJEKT KONSTRUKCJI Zakres projektowania projekt nadproży w klatce schodowej nr Zestawienie obciążeń na nadproże NAWIEW POWIETRZA ZEWNĘTRZNEGO Rozwiązania projektowe Bezpieczeństwo projektowe Wytyczne dla elementów wentylacyjnych Wytyczne branżowe INSTALACJA ELEKTRYCZNA Przedmiot opracowania Podstawa opracowania Założenia Obliczenia Zasilanie urządzeń Okablowanie i montaż urządzeń PUP UTEX sp. z o.o., Gliwice, ul. Strzeleckiego 27, tel. (32) , fax (32)

2 13.7. Szkolenie Wytyczne odbioru instalacji Uwagi Zestawienie materiałów NORMY I PRZEPISY ZWIĄZANE SPIS RYSUNKÓW : 1 Plan sytuacyjny 1:500 2 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu przyziemia 1:50 3 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu parteru 1:50 4 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu I piętra 1:50 5 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu II piętra 1:50 6 Klatka schodowa nr 4- fragment rzutu II piętra sufit podw. 1:50 7 Klatka schodowa nr 4 przekrój przez klatkę 1: Klatka schodowa nr 5 fragment rzutu piwnicy Klatka schodowa nr 5 fragment rzutu parteru 1:100 1: Klatka schodowa nr 5 fragment rzutu I piętra 1: Klatka schodowa nr 5 fragment elewacji 1: Zestawienie stolarki okiennej i drzwiowej K-1 Klatka schodowa nr 5 - nadproża 1:20 W-1 Rzut klatki schodowej w piwnicy projekt nawiewu 1:100 E-01 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu przyziemia 1:50 E-02 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu parteru 1:50 E-03 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu I piętra 1:50 E-04 Klatka schodowa nr 4 fragment rzutu II piętra 1:50 E-05 Klatka schodowa nr 4 frag. rzutu II piętra sufit podwieszony 1:50 E-06 Klatka schodowa nr 4 przekrój przez klatkę 1:100 E-07 E-08 Klatka schodowa nr 5 fragment rzutu piwnicy Schemat ideowy instalacji oddymiania 1:100 - E-09 Schemat ideowy zasilania urządzeń ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1: Sufit samodzielny PROMAT płyta PROMAXON Załącznik 2: Rewizyjna klapa Promat typ B (El 60) Załącznik 3: Wentylator nawiewny MBC 56A/10600T 2

3 1. PODSTAWA OPRACOWANIA. Umowa z Zamawiającym, Inwentaryzacja budowlana pomieszczeń objętych opracowaniem wykonana w lutym 2010r przez firmę Archimed oraz w marcu 2011 przez firmę UTEX. Istniejąca opinia z zakresu ochrony przeciwpożarowej opracowanej przez firmę Holding - rzeczoznawca inż. poż. Zbigniew Dyk w grudniu 2008 roku, 2. PRZEDMIOT OPRACOWANIA. Przedmiotem opracowania jest wykonanie projektu budowlanego, wykonawczego wydzielenia ppoż. klatek schodowych wraz z systemem oddymiania i SAP oraz zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych dla Zespołu Opieki Zdrowotnej w Busku Zdroju przy ul. Bohaterów Warszawy ZAKRES OPRACOWANIA. Zakres opracowania obejmuje projekt wydzielenia klatki schodowej 4 i 5 wraz z systemem oddymiania i SAP oraz podział komunikacji pomiędzy blokiem P a łącznikiem drzwiami dymoszczelnymi w ZOZ w Busku Zdroju w celu spełnienia obowiązujących przepisów ochrony przeciwpożarowej. 4. OCHRONA ZABYTKÓW. Budynek nie jest wpisany do rejestru zabytków. 5. OCHRONA ŚRODOWISKA Wpływ obiektu na środowisko. Projektowana inwestycja nie pozbawi osób trzecich dostępu do drogi publicznej, możliwości korzystania z wody, kanalizacji, energii elektrycznej i cieplnej oraz ze środków łączności, dostępu światła dziennego do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, nie będzie powodować uciążliwości związanych z hałasem, wibracjami, zakłóceniami elektrycznymi i promieniowaniem oraz nie będzie powodować zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby. Zapotrzebowanie i jakość wody, ilość, jakość i sposób odprowadzania ścieków oraz emisja zanieczyszczeń według informacji zawartych zgodnie z rozwiązaniami branżowymi. Projektowana inwestycja nie stanowi zagrożenia dla środowiska oraz higieny i zdrowia użytkowników obiektu i jego otoczenia Wytwarzane odpady. W ZOZ wytwarza się odpady przeznaczone do utylizacji. Inwestor jest zobowiązany do przedłożenia odpowiedniemu organowi, informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytwarzanymi odpadami Jeżeli użytkownik wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie, lub jest zobowiązany do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza powyżej 0,1 Mg rocznie odpadów niebezpiecznych. Wytwórca odpadów jest zobowiązany do posiadania dokumentów potwierdzających przekazywanie odpadów firmom posiadającym odpowiednie zezwolenia w zakresie gospodarki odpadami. Gospodarowanie odpadami będzie się odbywać na zasadach określonych w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami), w planie gospodarki odpadami, w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 236 z 2005r., poz z późniejszymi zmianami). Wytwórca odpadów jest zobowiązany do stosowania takich form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu 3

4 odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. 6. OPIS STANU ISTNIEJĄCEGO. 6.1 Lokalizacja i dane architektoniczno budowlane Budynek ZOZ w Busku Zdroju położony jest na ogrodzonej działce przy ul. Bohaterów Warszawy zapewniającej dojazd jednostek straży pożarnej. Jest to kompleks obiektów połączonych ze sobą budynków w kształcie litery H. Część podstawowa budynku zbudowana w latach sześćdziesiątych XX wieku posiada 5 kondygnacji. Interna była wzniesiona w latach 80-tych jako obiekt dwukondygnacyjny z podpiwniczeniem. Budynek Dializ w pierwszej połowie lat 90-tych o trzech kondygnacjach. Konstrukcja budynku podstawowego oparta jest na siatce słupów i belek żelbetowych. Ściany zewnętrzne wykonano z cegły pełnej ceramicznej o grubości 48 cm, natomiast ściany wewnętrzne z cegły pełnej ceramicznej o grubości 24 cm ściany obustronnie tynkowane. Stropy wykonane z płyt żelbetowych o grubości 20 cm. Przekrycie stanowi stropodach żelbetowy pokryty papą. W budynku znajdują się kanały wentylacji grawitacyjnej oraz mechanicznej. W budynku występują następujące rodzaje posadzek: płytki ceramiczne, wykładzina PCV, lastriko. Stolarka drzwiowa i okienna wykonana z PCV, w dobrym stanie, w kolorze białym. Obiekt wyposażony jest w instalację wodno-kanalizacyjną, elektryczną, co. 6.2 Parametry budynku: - powierzchnia całego budynku m² - powierzchnia użytkowa budynku 9100 m 9100 m² - wysokość do stropu nad pomieszczeniem użytkowym 15,75 m - ilość łóżek na oddziale internistycznym 66 szt. - ilość łóżek na oddziale chirurgii 56 szt. - ilość łóżek na oddziale ortopedycznym 42 szt. - ilość łóżek na oddziale ginekologicznym 32 szt. - ilość łóżek na oddziale dziecięcym 25 szt. - ilość łóżek na oddziale położniczym 16 szt. - ilość łóżek na oddziale urologicznym 16 szt. - ilość łóżek na oddziale endoprotez 9 szt. Łączna ilość łóżek: 262 szt. 4

5 7. STAN PROJEKTOWANY 7.1. Dane ogólne Prace projektowe wewnątrz obiektu polegają na wydzieleniu pożarowym oraz montażu instalacji oddymiania dwóch klatek schodowych od pozostałej części korytarzy, tak by spełnione były obowiązujące przepisy zabezpieczenia ppoż., zgodnie z wydaną opinią z zakresu ochrony przeciwpożarowej sporządzoną przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych p. inż. poż Zbigniewa Dyka sporządzoną w grudniu 2008 r określającą kierunek tych zmian wraz z uwzględnieniem obowiązujących, aktualnych przepisów ochrony przeciwpożarowych. Zakres prac obejmuje między innymi: Likwidację istniejących ścianek oddzielenia klatki schodowej wg projektu, Wymianę stolarki drzwiowej w obrębie klatki schodowej, Wymurowanie nowych ścianek oddzielenie przeciwpożarowego wraz z nową stolarką drzwiową, Montaż okna oddymiającego jednego dla każdej klatki schodowej oraz montaż siłownika łańcuchowego pozwalającego na pełne otwarcie okna w przypadku pożaru, Montaż systemu alarmowego na wypadek pożaru w klatce schodowej, Montaż wentylatora nawiewu powietrza na klatce nr 4 na poziomie piwnicy do klatki schodowej w przypadku pożaru. Likwidację pustaków szklanych w ścianie zewnętrznej klatki schodowej nr 5 i wbudowanych w nie okien doświetlających. Wyburzenie fragmentu ściany zewnętrznej przy spoczniku klatki schodowej nr 5 - od poziomu posadzki spocznika ( pomiędzy piwnicą a parterem ) do poziomu otworu w którym znajdują się istniejące pustaki szklane dla stworzenia otworu drzwiowego dla drzwi zewnętrznych ( na potrzeby ewakuacji na zewnątrz z klatki schodowej ). Przełożenie instalacji c.o. przy ścianie zewnętrznej przy spoczniku klatki nr 5 ( piwnica parter ) ponad projektowane drzwi zewnętrzne. Obudowanie instalacji elektrycznych, wod-kan., zlokalizowanych w wydzielonych ppoż. klatkach schodowych płytami do poziomu EI60. Likwidacja kanału wentylacyjnego w piwnicy w klatce nr 4 Obudowanie instalacji wentylacji mech. znajdujących pod sufitem klatki nr 4 do poziomu EI60. Roboty wykończeniowe. Malowanie ścian. Niwelację terenu przy klatce nr 5 do poziomu wyjścia z klatki ewakuacyjnej (nr 5) 7.2. Zagospodarowanie terenu Zakres projektu przewiduje niwelacje terenu przy klatce schodowej nr 5 obniżenie terenu o ok. 40 cm do poziomu wyjścia z klatki schodowej. Projektuje się chodnik przy wyjściu z klatki nr 5 wg rysunku Rozwiązania funkcjonalne W ramach projektu nie przewiduje się zmian w układzie funkcjonalnym całości obiektu. Istniejące rozwiązania funkcjonalne poszczególnych kondygnacji zostają zachowane. Zmiany zachodzą jedynie w obrębie układu komunikacji poziomej, poprzez nowe wydzielenie klatek 5

6 schodowych, co spowoduje powiększenie metrażu klatki schodowej oraz poprzez podział korytarzy przez drzwi dymoszczelne na krótsze odcinki 7.4. Przyjęte rozwiązania budowlane. Fundamenty, podłogi, nadproża Nadproża Nadproże w ścianie zewnętrznej ściana przy klatce nr 5 nadproże wg. proj. konstrukcji. Ściany wewnętrzne Projektuje się ściany wewnętrzne oddzielenia pożarowego w dwóch systemach: tradycyjnym, murowanym i systemowym jako ścianka przeszklona z ramą aluminiową. Wszystkie ściany oddzielenia klatki schodowej od korytarzy muszą posiadać odporność ogniową EI 60. Ściana murowana gr. 12 cm z cegły pełnej Warstwa wykończeniowa farba emulsyjna Tynk cementowo wapienny Cegła pełna Tynk cementowo wapienny Warstwa wykończeniowa farba emulsyjna Ściana murowana gr. 19 cm z pustaka ceramicznego MAX Warstwa wykończeniowa farba emulsyjna Tynk cementowo wapienny Pustak MAX 19 cm Tynk cementowo wapienny Warstwa wykończeniowa farba emulsyjna Ścianka lekka obudowująca instalacje na klatce schodowej do poziomu EI60 Płyta Promatect H 2 x 15 mm Gładź gipsowa Warstwa wykończeniowa farba emulsyjna Ścianka systemowa szklana rama aluminiowa ze szklanym wypełnieniem o odporności ogniowej EI60 lub bez odporności ogniowej. Ściany zewnętrzne Projektuje się ściany zewnętrzne jako fragmenty wypełniające otwory okienne w ścianie zewnętrznej przy klatkach schodowych wg rysunków projektu. Ściana murowana gr. 24 cm z pustaka ceramicznego MAX Warstwa wykończeniowa farba elewacyjna Tynk silikatowy Stosil K Pustak MAX 24 cm Tynk cementowo wapienny Warstwa wykończeniowa farba emulsyjna Posadzki W strefie klatki schodowej projekt nie przewiduje wymiany posadzek. 6

7 Sufity podwieszone W klatce schodowej nr 4 należy oddzielić p.poż urządzenia klimatyzacyjne zamontowane do sufitu od przestrzeni klatki schodowej sufitem podwieszonym do poziomu EI60. Projektuje się wykonanie sufitu samodzielnego ( podwieszonego ) z płyt Promaxon 25 mm na klatce nr 4 oraz montaż klap rewizyjnych Promat dla rewizji urządzeń klimatyzacyjnych. Klapy rewizyjne należy dobrać w odpowiedniej ilości aby zapewnić dostęp serwisowy do urządzeń klimatyzacyjnych podwieszonych do sufitu. Stolarka drzwiowa i okienna Nowoprojektowana stolarka drzwiowa dla wydzielenia klatek powinna posiadać odporność ogniową EI 30. Nowe drzwi oddzielenia przeciwpożarowego projektuje się jako przeszklone, stalowe, dwuskrzydłowe ( 90+60) lub jednoskrzydłowe wg zestawienia stolarki i rysunków rzutu. W celu dobrego oddymienia klatki schodowej projektuje się okna oddymiające dwa okna 90x150 dla klatki nr 4 oraz jedno okno 180x120 dla klatki nr 5 należy je zamontować w ten sposób aby górna krawędź okna dochodziła do istniejącego nadproża okiennego znajdującego się w najwyższej części ściany zewnętrznej klatki schodowej zapewni to zamontowanie okna na jak najwyższej wysokości względem posadzki co jest ważne dla prawidłowego działania okna oddymiającego. Okna wyposażone muszą być w siłowniki otwierające okno w razie pożaru, połączone z centralą sterowania oddymianiem. Klatka schodowa KS 4 dwa okna 90x150, każde skrzydło otwierane do wewnątrz zestawem dwóch siłowników zamontowanych nad i pod skrzydłem z zachowaniem właściwej kolejności ich otwierania. Siłowniki : Zestaw dwóch napędów łańcuchowych (tandem) 24V, 2x300 N / 1000 mm / 2x1,0A model KA 34/1000-BSY-Set firmy D+H Klatka schodowa KS 5 okno 180x120-dwuskrzydłowe, każde skrzydło otwierane do wewnątrz zestawem dwóch siłowników zamontowanych nad i pod skrzydłem z zachowaniem właściwej kolejności ich otwierania. Siłownik: Zestaw dwóch napędów łańcuchowych (tandem) 24V, 2x300 N / 1000 mm / 2x1,0A model KA 34/1000-BSY-Set firmy D+H Tynk wewnętrzny - pocieniony - cementowo- wapienny - gotowy pod malowanie Wykończenie ścian Wszystkie ściany należy wykończyć poprzez malowanie farbą emulsyjną lub/i olejną. Chodnik Projektowany chodnik z kostki brukowej 6 cm na podsypce piaskowej 15 cm. Uwaga: Wszystkie uzgodnienia dotyczące kolorów fragmentów elewacji, ścian wewnętrznych i sufitów należy uzgodnić z inwestorem przedstawiając wzory i kolorystykę. 8. ZAKRES ROBÓT BUDOWLANYCH OBJĘTYCH OPRACOWANIEM Przyjęto następujący zakres prac do wykonania w ramach projektu: 8.1. Roboty demontażowe i wyburzeniowe w budynku: demontaż stolarki drzwiowej przy schodach na parterze przy klatce schodowej nr 4 7

8 likwidację drzwi w piwnicy przy klatce nr 4 demontaż witryn i drzwi oddzielających klatkę schodową od korytarzy, demontaż okna na klatce schodowej nr 4 na wysokości II piętra. likwidację pustaków szklanych w ścianie zewnętrznej klatki schodowej nr 5 i wbudowanych w nie okien doświetlających oraz pustaków szklanych na ściance klatki schodowej nr 4 na II piętrze. wyburzenie fragmentu ściany zewnętrznej przy spoczniku klatki schodowej nr 5 - od poziomu posadzki spocznika ( pomiędzy piwnicą a parterem ) do poziomu otworu w którym znajdują się istniejące pustaki szklane dla stworzenia otworu drzwiowego dla drzwi zewnętrznych ( na potrzeby ewakuacji na zewnątrz z klatki schodowej ). przełożenie instalacji c.o. przy ścianie zewnętrznej przy spoczniku klatki nr 5 ( piwnica parter ) ponad projektowane drzwi zewnętrzne. likwidacja kanału wentylacyjnego w piwnicy w klatce nr 4 niwelację terenu przy klatce nr 5 do poziomu wyjścia z klatki ewakuacyjnej (nr 5) 8.2. Roboty budowlane do wykonania wewnątrz budynku: wykonanie ścian murowanych montaż nowej stolarki drzwiowej o odporności ogniowej EI 30 montaż ścianek systemowych szklanych wydzielających p.poż. klatki schodowe wykonanie ścian murowanych oraz nadproży montaż stolarki okiennej zamurowanie otworu drzwiowego w ścianie zewnętrznej piwnicy ( klatka nr 4 ) obudowanie instalacji elektrycznych, wod-kan., zlokalizowanych w wydzielonych ppoż. klatkach schodowych płytami Promatec-H 2 x 15 mm do poziomu EI60 montaż wentylatora nawiewu montaż instalacji elektrycznej zasilającej wentylator nawiewu oraz elementy sygnalizacji SAP oraz chwytaków elektromagnetycznych ściennych na poszczególnych kondygnacjach, wykonanie sufitu samodzielnego ( podwieszonego ) z płyt Promaxon 25 mm na klatce nr 4 oraz montaż klap rewizyjnych Promat dla rewizji urządzeń klimatyzacyjnych. Klapy rewizyjne należy dobrać w odpowiedniej ilości aby zapewnić dostęp serwisowy do urządzeń klimatyzacyjnych podwieszonych do sufitu. wykonanie tynków wykonanie robót malarskich Wszelkie materiały pochodzące z demontażu, oraz robót rozbiórkowych powinny być wywiezione na składowisko Zagospodarowanie terenu. Zakres projektu przewiduje niwelacje terenu przy klatce schodowej nr 5 obniżenie terenu o ok. 40 cm do poziomu wyjścia z klatki schodowej. Projektuje się chodnik przy wyjściu z klatki nr 5 wg projektu na rysunku nr 9. 8

9 9. CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA OBIEKTU BUDOWLANEGO. Z uwagi na zakres robót objętych opracowaniem, projekt nie obejmuje swoim zakresem wykonanie charakterystyki energetycznej dla elementów wydzielenia klatki schodowej. 10. WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Przeznaczenie obiektu. Obiekt pięciokondygnacyjny o charakterze opieki medycznej Klasyfikacja pożarowa i zagrożenia ludzi. Obiekt zakalikowano do kategorii ZL II zagrożenia ludzi oraz klasy odporności ogniowej B Wymagania budowlane. Główna konstrukcja nośna R 120 Strop REI 60 Ściana zewnętrzna EI 60 Ściana wewnętrzna EI 30 Przekrycie dachu E 30 Konstrukcja dachu R Oddymianie klatki schodowej Założenia Zgodnie z wytycznymi, dwie klatki schodowe w budynku Szpitala w Busku Zdroju, stanowiące drogę ewakuacji z budynku na wypadek zagrożenia pożarowego. Oddymianie klatki schodowej KS 4 realizowane będzie za pomocą dwóch okien oddymiających o wymiarach 89x150[cm], napowietrzanie realizowane będzie poprzez otwarcie dwuskrzydłowych drzwi wejściowych do wiatrołapu i drugiej pary drzwi dwuskrzydłowych do klatki schodowej siłownikami drzwiowymi DDS 54/500; Oddymianie klatki schodowej KS 5 realizowane będzie za pomocą okna oddymiającego o wymiarach 180x120[cm], napowietrzanie realizowane będzie poprzez otwarcie dwuskrzydłowych drzwi wejściowych do klatki schodowej siłownikami drzwiowymi DDS 54/500. Uwaga! skrzydło bierne drzwi należy wyposażyć w elektrorygle i podłączyć do centrali oddymiania pozostawiając możliwość ręcznego zwolnienia w przypadku konieczności otwarcia (np. eff eff 823 Assa Abloy) poza zakresem opracowania karta informacyjna produktu oraz kontakt do firmy Besam dołączono do wiadomości. sugerowany sposób rozwiązania kwestii samoczynnego zamykania się drzwi, pozwalający na swobodny montaż siłowników DDS polega na zastosowaniu w drzwiach zawiasów sprężynowych (np. drzwi produkcji Dierre) poza zakresem opracowania kontakt do firmy Dierre w treści wiadomości Wyzwalanie systemu oddymiania realizowane będzie na dwa sposoby: ręcznie i automatycznie. Ręczne wyzwalanie poprzez zbicie szybki i wciśnięciu przycisku Alarm w przyciskach 9

10 oddymiania RT 42/RT 42 ST zlokalizowanych w obrębie klatki schodowej przy drzwiach ewakuacyjnych na wysokości min. 1,5[m] nad posadzką, automatyczne wyzwalanie przez zadziałanie czujek dymu systemu SAP. Dodatkowo system oddymiania można rozbudować o funkcje naturalnej wentylacji poprzez podłączenie przycisku przewietrzania (LT 43U SD), a na wypadek nagłej zmiany warunków atmosferycznych zastosować sygnalizator wiatrowo deszczowy (WRG 82) stanowiący element automatyki pogodowej, który spowoduje zamknięcie się klapy dymowej. W sytuacji zagrożenia pożarowego funkcje sygnalizatora wiatrowo deszczowego są blokowane pozwalając na otwarcie się klapy dymowej w każdych warunkach atmosferycznych ponieważ realizacja funkcji oddymiania stanowi priorytet. Obliczenia Wymagana czynna powierzchnia oddymiania dla budynków niskich i średniowysokich wynosi 5% rzutu poziomego największej kondygnacji na klatce schodowej (wg PN-B z kwietnia 2001), czyli: Dla KS 4 F = 22,37m², A cz = 5% x 22,37m² = 1,12m² Oddymianie realizowane będzie za pomocą dwóch okien oddymiających o wymiarach 89x150[cm] o powierzchni czynnej oddymiania wynoszącej 0,568m 2 (1,136m 2 ) i powierzchni geometrycznej równej 1,045m 2 (2,090m 2 ) Wymagana powierzchnia napowietrzania wynosi: A n = A g x 130% = 2,09m² x 130% = 2,717m² Powierzchnia napowietrzania poprzez skrzydła drzwi wynosi: A n = 1,50m x 2,00m = 3,00m 2 Dla KS 5 F = 17,08m², A cz = 5% x 17,08m² = 0,854m², Oddymianie realizowane będzie za pomocą okna oddymiającego o wymiarach 180x120[cm] o powierzchni czynnej oddymiania wynoszącej 0,869m 2 i powierzchni geometrycznej równej 1,792m 2. Wymagana powierzchnia napowietrzania wynosi: A n = A g x 130% = 1,792m² x 130% = 2,33m² Powierzchnia napowietrzania poprzez skrzydła drzwi wynosi: A n = 1,50m x 2,00m = 3,00m 2 Warunek wynikający z zapisów PN B dotyczący napowietrzania został spełniony Do napowietrzania klatki nr 4, przewiduje się wentylator nawiewu powietrza zewnętrznego zainstalowany na ścianie zewnętrznej w poziomie piwnicy od strony płn-zachodniej, zasilany sprzed wyłącznika ppoż. kablem pożarowym E 90, zsynchronizowany z czujką z zestawu oddymiania. Nawiew powietrza większy o jedną trzecią od powierzchni czynnej okien oddymiających. 11. PROJEKT KONSTRUKCYJNY Zakres projektowania projekt nadproży w klatce schodowej nr 5. W miejscu projektowanych drzwi należy wyciąć otwór w ścianie. Nad otworem drzwiowym wykonać nadproże żelbetowe o wymiarach 24x25cm. Nadproże wykonać z betonu C20/25 i zazbroić podłużnie 4 prętami φ12mm ze stali AIIIN (BSt500S) oraz strzemionami średnicy φ6mm ze stali AI (St3S). Analogicznie wykonać nadproże nad oknem. 10

11 11.2. Zestawienie obciążeń na nadproże 1. Ciężar ściany zewnętrznej. g k opis obciążenia [kn/m 2 ] g f g d [kn/m 2 ] pustaki ceramiczne 24cm 0,24 m x 13,00 kn/m 2 3,12 1,1 3,43 tynk cementowo-wapienny 2x1,5 0,03 m x 19,00 kn/m 2 0,57 1,3 0,74 RAZEM 3,69 4,17 2. Wymiarowanie nadproża rozpiętość nadproża l = 1,6 m l eff = 1,05x l l eff = 1,68 m 3. Siły wewnętrzne w płycie: moment przęsłowy: 2 M n = 0,125 * g n * l eff M n = 1,47 knm siła poprzeczna: V pł = 0,5 * g n * l eff V pł = 3,10 kn 4.Dane materiałowe nadproża b = 0,24 m h = 0,25 m a1 = 0,02 m d = 0,23 m j = 12 mm beton C 20/25 f cd = f ck = f ctd = x eff,lim = 0,5 a = 0,85 stal A-IIIN BSt500 f yd = 13,3 MPa 20,0 MPa 1,0 MPa 420 MPa 11

12 5. Wymiarowanie zbrojenia nadproża S M pł b = 2 α f cd b d = 0,010 ξ = Sb = 0,010 A s1 α = f cd f b yd x eff = ξ eff d = 0,002 m x eff,lim = ξ eff,lim d xeff = = 0,115 m > x eff = 0,002 m 0,15 cm 2 A φ14 = 1,13 cm2 n = A s1 /A φ12 = 0,1 szt przyjęto 2 pręty Przyjęto 2 pręty φ 12mm A s1rz = 2,26 cm2 6. Sprawdzenie nośności przekroju zbrojenia płyty: x eff. rz = f yd α f A cd S1. rz b = 0,035 m M Rd =α f cd *b*x eff.rz *(d - 0,5*x.eff.rz ) = 20,187 knm M Rd = 20,19 knm > M n = 1,47 knm warunek spełniony 7. Zbrojenie oprzeczne: k = 1,6 - d = 1,37 ρ = 0,004 V Rd1 = [0,35 k * f ctd * (1,2+40 * ρ L )] * b * d = 36,10 kn V Rd1 = 36,10 kn > V n = 3,10 kn warunek spełniony Maksymalny rozstaw strzemian s max = 0,75*d 0,173 m Przyjęto strzemiana dwucięte pręty φ 6mm co 15cm 12

13 12. NAWIEW POWIETRZA ZEWNĘTRZNEGO- NAPOWIETRZANIE KLATKI SCHODOWEJ NR 4 - BRANŻA WENTYLACYJNA Rozwiązania projektowe Projektuje się system nadciśnieniowego napowietrzania klatki schodowej nr 4, którego zadaniem jest niedopuszczenie do rozprzestrzeniania się dymu na drodze ewakuacji w momencie wybuchu pożaru. Do obliczeń przyjęto kryterium przepływu powietrza w którym prędkość przepływu powietrza między przestrzenią o podwyższonym ciśnieniu a przestrzenią użytkową jest nie mniejsze niż 0,75 [m/s] jeśli: - drzwi między przestrzenią użytkową a przestrzenią o podwyższonym ciśnieniu na kondygnacji objętej pożarem są otwarte. Do obliczeń przyjęto powierzchnię otwartych drzwi na kondygnacji drugiego piętra Ad = 3,0 [m 2 ]. Suma przecieków przez zamknięte drzwi wszystkich kondygnacji A e = 0,36 [m 2 ] Całkowita suma przecieków A cał. = 3,36 [m 2 ] Stąd ilość powietrza nawiewanego Przyjęto V N = A cał. * 0,75 * 3600 V N = 9072 [m 3 /h] V N = 9500 [m 3 /h] Działanie systemu oparte jest na wentylatorze nawiewnym, przepustnicy regulacyjnej z siłownikiem oraz dwóch oknach otwieranych siłownikami w trakcie pożaru. W trybie normalnym przepustnica jest zamknięta, wentylator wyłączony okna są zamknięte. W czasie wybuchu pożaru następuję przesłanie sygnału do przepustnicy regulacyjnej ( następuje jej otwarcie) zostaje włączony wentylator oraz otwarte okna - następuję przepływ powietrza zewnętrznego przez całą kubaturę klatki schodowej aż do jego usunięcia przez umieszczone na ostatniej kondygnacji okna. Wydajność powietrza zapewniająca ponad 20 krotną wymianę powietrza w obrębie klatki zapewni niedopuszczenie do jej zadymienia. Otwarte okna zapewnią utrzymanie nadciśnienia w klatce poniżej +50Pa Bezpieczeństwo pożarowe Przewody wentylacyjne oraz wentylator obudować materiałem ognioodpornym o klasie odporności 90min. Przewody wentylacyjne powinny być wykonane i prowadzone w taki sposób, aby w przypadku pożaru nie oddziaływały siłą większą niż 1 kn na elementy budowlane, a także aby przechodziły przez przegrody w sposób umożliwiający kompensacje wydłużeń przewodu. Zamocowania przewodów do elementów budowlanych przewidziane są z materiałów niepalnych. W przewodach wentylacyjnych nie wolno prowadzić innych instalacji. 13

14 12.3 Wytyczne dla elementów wentylacyjnych Czerpnie i wyrzutnie Czerpnia powinna być zabezpieczona przed opadami atmosferycznymi, wiatrem, owadami i zanieczyszczeniami mechanicznymi. Czerpnia powinna być usytuowana co najmniej 2 m nad poziomem terenu. Kanały wentylacyjne Wszystkie kanały wentylacyjne wykonać z blachy ocynkowanej. Klasa szczelności dla wszystkich instalacji A (wg PN-B-76001:1996). Grubości blach na kanały przyjmować tak, aby przewody poddane działaniu różnicy założonych ciśnień roboczych nie wykazywały słyszalnych odkształceń płaszcza ani widocznych ugięć przewodów między podporami. Minimalne grubości kanałów okrągłych: - fi 100 fi 125 0,50 mm - fi 160 fi 250 0,60 mm - fi 280 fi 710 0,75 mm - powyżej fi mm Kanały prostokątne (decyduje długość dłuższego boku): - do 750 mm 0,75 mm - od 750 do 1400 mm 0,9 mm - powyżej 1400 mm 1,1 mm. Nawiewniki i wywiewniki powietrza Do nawiewu przewiduje się osiatkowany wylot bezpośredni wentylatora. Urządzenia wentylacyjne Urządzenia (tj. wentylator oddymiający, przepustnicę z siłownikiem ) montować zgodnie z DTR producenta. Izolacje termiczne Przewiduje się izolowanie termiczne i paroszczelne matami z wełny mineralnej na zbrojonej folii aluminiowej następujących kanałów: kanał nawiewny ( czerpny) biegnący w budynku matami o gr. 50 mm, 14

15 12.4. Wytyczne branżowe Branża architektoniczna Należy wykonać obudowę kanałów wentylacyjnych oraz wentylatora o odporności ogniowej odpowiadającej odporności ogniowej strefy p.poż. do której przechodzi instalacja wentylacji. Przewidzieć otwory pod kanały wentylacyjne oraz klapę upustową nadciśnieniową. Sterowanie Działanie przepustnicy regulacyjnej oraz wentylatora nawiewnego sprzężyć z centralką p.poż. oraz czujnikami dymu. W momencie zadziałania którejkolwiek z czujek dymu na obiekcie następuje otwarcie przepustnicy za pomocą siłownika oraz załączenie wentylatora. Branża elektryczna Należy zapewnić zasilanie energią elektryczną z zasilania podstawowego oraz awaryjnego wszystkie urządzenia, tj. wentylator nawiewny oraz przepustnicę regulacyjną. Wentylator kanałowy oraz siłownik przepustnicy zasilić z przed wyłącznika przeciwpożarowego. Tabela 1. Zestawienie mocy urządzeń Lp. Oznaczenie na rysunku 1 MBC 56A/10600T 2 PR230 Urządzenie wentylator nawiewny przepustnica regulacyjna z siłownikiem CM230-F Zestawienie mocy urządzeń Moc Napięcie Ilość elektryczna zasilania [kw] [V] Producent 1 2,2 400 HARMANN 1 0, FRAPOL / BELIMO Lokalizacja KLATKA SCHODOWA PIWNICA KLATKA SCHODOWA PIWNICA Instalacje należy wykonać zgodnie z: Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami); Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano- montażowych cz. II; Warunkami technicznymi wykonania i odbioru instalacji wentylacyjnych, zeszyt nr 5, COBRTI INSTAL, Warszawa 2002 r. 15

16 13. INSTALACJA ELEKTRYCZNA Zakres opracowania. Przedmiotem niniejszego opracowania jest instalacja elektryczna dla potrzeb oddymiania klatek nr 4 i 5 w budynku ZOZ w Busku Zdroju. Główne zadania systemu oddymiania to: Wykrycie zagrożenia pożarowego; Otwarcie okien oddymiających Włączenie wentylatora napowietrzającego klatkę schodową nr 4; Otwarcie przepustnicy; Wykrycie awarii sytemu; Otwarcie okien oddymiających poprzez przyciski przewietrzające Podstawa opracowania. Opracowanie wykonano na podstawie: Zleceń, uzgodnień i wytycznych Inwestora; Uzgodnień międzybranżowych; Aktualnych podkładów architektonicznych; Obowiązujących przepisów i norm Założenia. Zgodnie z wytycznymi, projekt dotyczy klatek schodowych (nr 4 i nr 5) w budynku ZOZ w Busku Zdroju, stanowiących drogi ewakuacji z budynku na wypadek zagrożenia pożarowego. Oddymianie klatki schodowej nr 4 realizowane będzie za pomocą dwóch okien dymowych jednoskrzydłowej o wymiarach 89x150 [cm], oddymianie klatki schodowej nr 5 realizowane będzie za pomocą okna dymowego o wymiarach 180x120[cm]. Napowietrzanie klatki schodowej nr 4 realizowane będzie poprzez wentylator napowietrzający MBC 56A/10600T. Wyzwalanie systemu oddymiania realizowane będzie na dwa sposoby: ręcznie i automatycznie. Ręczne wyzwalanie poprzez zbicie szybki i wciśnięciu przycisku Alarm w przyciskach oddymiania RT 42 ST zlokalizowanych w obrębie klatki schodowej przy drzwiach ewakuacyjnych na wysokości min. 1,5[m] nad posadzką, automatyczne wyzwalanie przez zadziałanie czujek dymu. Dodatkowo system oddymiania na wypadek nagłej zmiany warunków atmosferycznych wyposażono w sygnalizator wiatrowo deszczowy (WRG 82) stanowiący element automatyki pogodowej, który spowoduje zamknięcie się okien dymowych. W sytuacji zagrożenia pożarowego funkcje sygnalizatora wiatrowo deszczowego są blokowane pozwalając na otwarcie się klapy dymowej w każdych warunkach atmosferycznych ponieważ realizacja funkcji oddymiania stanowi priorytet. Wszystkie urządzenia instalacji oddymiania klatki schodowej muszą posiadać certyfikat dopuszczenia do stosowania w ochronie przeciwpożarowej wydany przez CNBOP Obliczenia. Wymagana czynna powierzchnia oddymiania dla budynków niskich i średniowysokich wynosi 5% rzutu poziomego największej kondygnacji na klatce schodowej (wg PN-B z kwietnia 2001), czyli: Dla KS 4 F = 22,37m², Acz= 5% x 22,37m² = 1,12m² 16

17 Oddymianie realizowane będzie za pomocą dwóch okien oddymiających o wymiarach 89x150[cm] o powierzchni czynnej oddymiania wynoszącej 0,568m2 (1,136m2) i powierzchni geometrycznej równej 1,045m2 (2,090m2) Wymagana powierzchnia napowietrzania wynosi: An= Ag x 130% = 2,09m² x 130% = 2,717m² Powierzchnia napowietrzania poprzez skrzydła drzwi wynosi: An= 1,50m x 2,00m = 3,00m2 Dla KS 5 F = 17,08m², Acz= 5% x 17,08m² = 0,854m², Oddymianie realizowane będzie za pomocą okna oddymiającego o wymiarach 180x120[cm] o powierzchni czynnej oddymiania wynoszącej 0,869m2 i powierzchni geometrycznej równej 1,792m2. Wymagana powierzchnia napowietrzania wynosi: An= Ag x 130% = 1,792m² x 130% = 2,33m² Powierzchnia napowietrzania poprzez skrzydła drzwi wynosi: An= 1,50m x 2,00m = 3,00m2 Warunek wynikający z zapisów PN B dotyczący napowietrzania został spełniony Zasilanie urządzeń. Projektowane centrale oddymiania należy zasilić kablem niepalnym typu NHXH PH90 3x2,5mm2 z osobnego obwodu z istniejącej rozdzielni RG z szyny przed wyłącznikiem mocy. Wentylator nawiewny MBC 56A/10600T należy zasilić kablem niepalnym typu NHXH PH90 3x2,5mm2 z osobnego obwodu z istniejącej rozdzielni RG z szyny przed wyłącznikiem mocy. Przepustnicę regulacyjną z siłownikiem CM 230-F należy zasilić kablem niepalnym typu HTKSH PH90 3x1,5 mm2 z osobnego obwodu z istniejącej rozdzielni RG z szyny przed wyłącznikiem mocy Okablowanie i montaż urządzeń. Okablowanie i instalację urządzeń należy wykonać zgodnie z planami instalacji i niżej przytoczonymi wytycznymi: Okablowanie instalacji oddymiania należy wykonać: Zasilanie siłowników wykonać kablem HDGs PH90 2x1,5 mm2; Podłączenie przycisku przewietrzającego LT do centrali wykonać przewodem YDY 3x1,5; Podłączenie ręcznego przycisku oddymiania RPO wykonać kablem HTKSHekw PH90 3x2x0,8. Kable prowadzić pod tynkiem. Ekran na trasie linii dozorowych nie może być połączony z żadną konstrukcją, lecz wyłącznie z uziemieniem centrali (jednostronnie) i we wskazanych punktach montażowych elementów pętlowych. Przewody przechodzące przez ściany lub stropy należy prowadzić w osłonach PCV (przepustach); Należy opisać każdy element instalacji oddymiania (przyciski RPO) podając: nr grupy, nr elementu zgodnie z danymi zaprogramowanymi w centrali SAP oraz planem sytuacyjnym dozorowanego przez system obiektu umieszczonym w pomieszczeniu technicznym. Nie wolno prowadzić przewodów linii dozorowych, sygnalizacyjnych, sterujących i monitorujących z przewodami elektrycznymi o napięciu >60V w tym samym przepuście, korycie kablowym lub rurce. Przy wyznaczaniu ciągów instalacyjnych należy dążyć do jak najmniejszej liczby skrzyżowań z innymi instalacjami. Wskazane jest zachowanie odległości min. 10 cm. Przy prowadzeniu 17

18 instalacji równolegle z instalacją elektryczną przewody instalacji oddymiania powinny przebiegać poniżej. Przewody między elementami systemu nie mogą być przedłużane muszą to być przewody jednoodcinkowe. Centralę oddymiania należy zamontować na takiej wysokości, aby pole odczytu było na wysokości max 1,6-1,8 m od podłogi. Ręczne ostrzegacze pożaru należy montować na wysokości 1,4-1,5 m. Przewody linii dozorowych przed zamontowaniem ostrzegaczy pożarowych powinny pozostawać nie rozcięte co umożliwi przeprowadzenie pomiarów: rezystancji linii; rezystancji izolacji; ciągłości przewodów i ekranu. Nie należy wykonywać żadnych pośrednich połączeń kabli Szkolenie. Osoby przebywające w obiekcie (dotyczy stałego personelu obiektu) powinny być przeszkolone w zakresie organizacji ewakuacji. Sposób realizacji powiadamiania osób odpowiedzialnych za akcję ratowniczą i ewakuację określi zarządca obiektu opracowując wspólnie z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych odpowiednią instrukcję wytyczne odbioru instalacji. W czasie odbioru instalacji należy wykonać sprawdzenie: użytych materiałów na zgodność z odpowiednimi normami; wykonania instalacji na zgodność z projektem wykonawczym; rezystancji izolacji, uziemienia, pętli dozorowej (instalator powinien przedstawić protokoły z wykonania pomiarów); poprawności działania przycisków RPO poprzez ich uruchomienie Uwagi Roboty wykonać zgodnie z wymaganiami obowiązujących przepisów i norm oraz. Wykonać połączenia wyrównawcze metalowych części instalacji do szyny uziemiającej budynku. Zachować wymagany odstęp od innych instalacji. Bruzdy pod kable i rury oraz przepusty wykonywać z należytą ostrożnością aby uniknąć uszkodzenia istniejących instalacji w budynku. Przepusty w ścianach i stropach wykonać w klasie odporności ogniowej odpowiadającej klasie elementów budowlanych przez które przechodzą. Wszystkie urządzenia instalować zgodnie z DTR producentów. Wszystkie urządzenia systemu muszą posiadać odpowiednie certyfikaty oraz dopuszczenia do stosowania w ochronie przeciwpożarowej. Po zakończeniu prac instalacyjnych wykonać badania, pomiary i testy funkcjonalne sterowań, sporządzić dokumentację powykonawczą, instrukcję obsługi systemu oraz przeszkolić personel Inwestora. 18

19 Zestawienie materiałów branży elektrycznej. Lp Symbol artykułu Nazwa artykułu 1 FS 41 Moduł kolejności włączania 2 2 RZN 4408-M Centrala oddymiania modułowa 8A 1 3 Akku Typ 3A Akumulator 12V / 3,6 Ah (2 szt. do centrali 8A, typ RZN K/M) 2 4 TR 42 Moduł przekaźnika odłączającego 1 5 IM 44-K/M Moduł impulsu dla central oddymiania RZN-K lub RZN -M 1 6 RT 42-ST Przycisk oddymiania ze wskaźnikiem uszkodzenia oraz sygnalizatorem akustycznym 2 7 LT 43U-SD Przycisk przewietrzania podtynkowy z sygnalizacją diodową 1 8 WRG 82 Sygnalizator wiatrowo-deszczowy 1 9 FS 41 Moduł kolejności włączania 1 10 RZN 4408-M Centrala oddymiania modułowa 8A 1 11 Akku Typ 3A Akumulator 12V / 3,6 Ah (2 szt. do centrali 8A, typ RZN K/M) 2 12 TR 42 Moduł przekaźnika odłączającego 1 13 IM 44-K/M Moduł impulsu dla central oddymiania RZN-K lub RZN -M 1 14 RT 42-ST Przycisk oddymiania ze wskaźnikiem uszkodzenia oraz sygnalizatorem akustycznym 2 15 LT 43U-SD Przycisk przewietrzania podtynkowy z sygnalizacją diodową 1 16 WRG 82 Sygnalizator wiatrowo-deszczowy 1 17 Polon Czujka optyczna dymu + gniazdo czujki G Technokabel Kabel typu NHXH PH90 3x1,5 60 m 19 Technokabel Kabel typu NHXH PH90 3x2,5 200 m 20 Technokabel Kabel typu HTKSHekw PH90 1x2x0,8 200 m 21 Technokabel Kabel typu HTKSHekw PH90 3x2x0,8 40m 22 Technokabel Przewód typu YDY 3x1,5 15 m 23 Technokabel Rura ochronna fi40 (dokładną ilość dobrać na budowie) 200m 24 - Materiały instalacyjne, pomocniczne 3,0 % szt. 19

20 14. NORMY I PRZEPISY ZWIĄZANE. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz.U. z 2006, Nr 156, poz.1118 późniejszymi zmianami); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002, Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o wyrobach budowlanych (Dz.U. z 2004, Nr 92, poz.881); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 roku, w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznego wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. z 2004, Nr 202, poz. 2072); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. z 2003, Nr 48, poz. 401); Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 129, poz. 844 z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. Nr 121, poz. 1139); Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 80, poz. 563); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 roku w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz.U.z 2004, Nr 249, poz. 2497), Pozostałe obowiązujące normy i przepisy. Informacje techniczne na temat zaprojektowanych materiałów i technologii. Uwaga: Wszędzie tam gdzie w dokumentacji projektowej, specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych lub przedmiarach robót do opisu przedmiotu zamówienia użyto nazwy producenta lub marki produktu, należy to rozumieć jako wskazanie przykładowe obrazujące wymaganą klasę jakości lub standard używanych materiałów budowlanych. Należy przyjąć w każdym takim przypadku, że podczas wykonywania robót budowlanych mogą być stosowane materiały/produkty o parametrach równoważnych (nie gorsze), posiadające odpowiednie certyfikaty i atesty zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. 20