WITNESS Getting Started Material Lanner Group Limited

Transkrypt

1 WITNESS Getting Started Material

2 Table of Contents Part I Wstęp 1 Part II Co nowego? 2 Part III Zainstaluj i otwórz program 3 Part IV Licencja 10 Part V Rozpocznij 11 1 Symulacja Rodzina... produktów WITNESS WITNESS Menadżer scenariusza WITNESS Dokum entacja WITNESS WITNESS Optym alizator WITNESS VR Grupa... Lanner 13 Part VI Zbuduj swój pierwszy model 14 1 Etap Etap Etap Etap Etap Podsumowanie Part VII Case study: JETTY.MOD 33 Part VIII Prowadzenie projektu symulacji 40 1 Przegląd Określenie... celów 40 3 Zakres... i poziom szczegółowości modelu 40 4 Zbieranie... danych 41 5 Struktura... modelu 42 6 Budowanie... modelu 42 7 Uruchamianie... modelu 42 8 Generowanie... raportów 42 9 Testowanie... modelu Eksperymentowanie Dokumentacja Page I

3 12 Prezentacja... wyników i implementacja 44 Part IX Modelowanie z WITNESSem 45 1 Elementy... konstrukcyjne WITNESSa 45 2 Elementy... dyskretne 45 Części Bufory Maszyny Pracow nik Przenośniki Ścieżki Drogi Pojazdy Moc i... wolne elementy 47 Sieć Sekcja Stanow isko Wózki Elementy... ciągłego przetwarzania 47 Przepływ Procesory Zbiorniki Rury Elementy... logiczne i moduły Atrybuty Zm ienne Pliki Dystrybucje Funkcje Części plików Zm iany Moduły 6 Elementy... graficzne i raportujące Diagram kołow y Szeregi czasow e Histogram y Raporty 7 Sterowanie... elementami: reguły, wyrażenia i działanie 50 Reguły Wyrażenia Działanie Part X Użytkowanie i rozbudowa modelu WITNESS 51 1 Format... przechowywania modelu WITNESS 51 2 Pomoc Powiększanie... wyświetlanego ekranu 51 4 Przydatne... przyciski Part XI Przykładowe modele Page II

4 1 Dem1.mod... - Prosty model montażowy 53 2 Dem2.mod... - Prosty model logistyczny Part XII Galeria modelu 1 Standardowy... model produkcyjny 59 2 Standardowy... model magazynowania 60 3 Model... biura 61 4 Proces... biznesowy typu: Call Centre 62 5 Logistyka... lotniska 63 6 Drogi... i pojazdy 64 7 Garaż... dla pojazdów 65 8 Fabryka... przetwórstwa chemicznego 66 Part XIII Dalsze materiały szkoleniowe 67 1 Dowiedz... się więcej Wsparcie Part XIV Dodatek 68 1 Wymagania... systemu 68 2 Instrukcja... instalacji na CD 68 3 Licencje... technologiczne i opcje 68 4 Samodzielnie,... bez klucza licencji 69 5 Samodzielnie,... z kluczem licencji 70 6 Instalacja... z licencją sieciową zabezpieczoną kluczem 74 7 Instalacja... z licencją sieciową zabezpieczoną kluczem programowym Urucham ianie... program u WITNESS na urządzeniach klienta 8 Instalacja... menadżera scenariusza Instalacja m enadżera scenariusza program u WITNESS na Window s XP Instalacja instrukcji dla Window s Vista/ Window s 7 Part XV Prawa autorskie i licencje Index 86 0 Page III

5 1 Wstęp Drogi Użytkowniku, Dziękujemy za wybranie programu WITNESS Grupy Lanner. Dzięki naszym symulacjom, menadżerowie biznesowi mogą modelować, analizować i optymalizować procesy, by podejmować odważne decyzje nie ponoszą c ryzyka. Symulacje Grupy Lanner to klucz do poprawy efektywności, produktywności i redukcji kosztów. Chcemy, aby Twoje pierwsze doświadczenie z programem WITNESS było wyją tkowo budują ce. Informacje o tym, jak możemy poprawić Twoje doświadczenia i jakość użytkowania programu są zawsze mile widziane. Z poważaniem David Jones CEO Page 1

6 2 Co nowego? WITNESS Moc z łatwością Nowa, poprawiona Licencja sieciowa Reprise (PwE Wydanie 2) Nowa energie do modelowania - od oleju do gazu przez elektryczność i wodę (PwE Wydanie 2) Nowe okno, z automatycznie wygenerowaną na podstawie symulacji 2D, animacją symulacji 3D Nowoczesny wysoki realizm kształtów 2D i 3D Instrument dla użytkowników z opcją dodawania zwią zków między kształtami 2D i 3D Kształty 3D są skalowane na podstawie śladów kształtów 2D Możliwość pominięcia jawnego skalowania przez ustawienie wymiarów kształtu 3D Ulepszone radzenie sobie z kolejkami w animacjach 3D Ulepszona nawigacja animacji 3D z możliwością wybrania ką ta, z którego będzie obserwowana symulacja Uproszczone wprowadzenie dla nowych i okazjonalnych użytkowników. Przejdź do trybu online, aby zobaczyć wcześniejsze wersje: whats_new.cfm

7 3 Zainstaluj i otwórz program Wymagania systemu Program WITNESS może zostać zainstalowany z dysku CD lub przez ścią gnięcie z sieci według następują cej konfiguracji WITNESS Pełna wersja Dzięki WITNESS Pełna wersja możesz także zainstalować Optymalizator, Menadżer Scenariusza, Wirtualną rzeczywistość i Menadżera Prezentacji WITNESS. Zalecamy instalować program WITNESS na Microsoft Windows XP Service Pack 3 lub wyższych. Wejdź wdodatki/wymagania systemuaby uzyskać bardziej szczegółowe informacje. Zalecamy zainstalować program na każdym systemie, na którym chciałbyś go używać. Możliwe jest zainstalowanie programu na głównym serwerze, ale ograniczy to znacznie jego wydajność i elastyczność. Instalacja Instalują c program z dysku CD, włóż dysk CD1 i postępuj zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie. Jeśli instalacja nie uruchomi się automatycznie, postępuj zgodnie zinstrukcją instalacji na CD. Podczas instalacji możesz wybrać: o Język o Edycję: Produkcja lub Usługi o Opcje (opcjonalne moduły i przykłady - patrz wykres poniżej) Page 3

8

9 Page 5

10 Aby użyć moduły: Wirtualną Rzeczywistość, Optymalizator i mantra4d Designer musisz zakupić dodatkowe licencje.

11 Aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje udaj się do działulicencja Jeśli wybierzesz "Inne", wyświetli Ci się okno, w którym będziesz mógł dokonać wyboru między dwoma, starymi systemami licencji (CPlusB lub OLicense). Page 7

12 Możesz wybrać między opcjami: "Pełna Komercyjna", "Pełna Akademicka" i "Tylko do uruchomień". Aby uzyskać informacje na tematinstalacji Menadżera scenariuszakliknij tutaj.

13 Instalacja powinna zają ć nie więcej niż 5 minut. Page 9

14 4 Licencja Pełna wersja programu WITNESS wymaga rejestracji i otrzymania kodu zabezpieczają cego licencję. Lanner oferuje dwie technologie zabezpieczania licencji: z kluczem lub bez klucza (oprogramowanie). Bez klucza program WITNESS może użyć metody zabezpieczenia "pływają cej" (sieciowej) lub zablokowanego węzła (samodzielnej). Aby uzyskać więcej informacji sprawdźtechnologię licencji i opcje. Wybierz typ zabezpieczania licencji z 4 poniższych opcji; kliknij na link obok i postępuj zgodnie z instrukcjami. Samodzielna praca z kluczem Kliknij tutaj Samodzielna praca bez klucza Kliknij tutaj Sieć z kluczem Kliknij tutaj Sieć bez klucza (oprogramowanie) Kliknij tutaj

15 5 Rozpocznij Dziękujemy za korzystanie z programu WITNESS. Poprzez ten podręcznik pragniemy przedstawić podstawowe techniki symulacji wykorzystane w programie WITNESS. Podręcznik koncentruje się na najważniejszych funkcjach programu. Opcje programu istnieją, by znacznie rozszerzyć jego możliwości (np. by dodać grafikę, zautomatyzować optymalizację, połą czyć planowanie procesów etc.), ale ważne są przede wszystkim podstawy symulacji. Lanner pragnie zachęcić do szerokiego stosowania symulacji we wszystkich sferach działalności biznesowej, z uwagi na ogromne korzyści, które można osią gną ć dzięki zrozumieniu w co zainwestować i jak najlepiej kontrolować procesy. Podręcznik zawiera krótki przeglą d symulacji i symulowanych projektów. Aby dostosować opis do rzeczywistości, załą czono do niego dwa proste modele demonstracyjne i case study. Pokazują oddziaływania zachodzą ce w modelu i wizualizują korzyści z jego symulacji. Aby zilustrować łatwość i szybkość, z jaką możesz zbudować model w programie WITNESS, model budowy jest także załą czony. Podręcznik przeprowadzi Cię przez ćwiczenia od podstaw do stworzenia własnego modelu. Pomoc on-line, wraz z opcją wyszukiwania i hiperłą czy to jeden z elementów programu, który pozwoli Ci zgłębiać wszystkie aspekty, które budzą Twoje wą tpliwości. Używaj go zawsze, gdy potrzebujesz pomocy dzięki temu Twoja wiedza o modelowaniu procesów w programie WITNESS będzie stopniowo rosną ć. Oczywiście nic nie zastą pi doświadczenia, ale mamy nadzieję, że ten podręcznik wprowadzi Cię na ścieżkę odkrywania możliwości i wzmocni satysfakcję, gdy zastosujesz symulację do odnalezienia najlepszego rozwią zania dla prawdziwych sytuacji bizensowych. 5.1 Symulacja Symulacja ma wiele do zaoferowania wszystkim organizacjom, niezależnie czy są to firmy produkcyjne czy usługowe. Rolą symulacji jest ocena praktycznych możliwości dostępnych w ramach wsparcia głównych inicjatyw strategicznych, które mogą wią zać się z dużymi nakładami finansowymi lub w ramach wsparcia cią głego poszukiwania lepszych wyników na poziomie operacyjnym i taktycznym. Przykłady takich ocen obejmują zmiany w asortymencie produktów, zwiększenie lub zmniejszenie ilości, poprawę wydajności, skrócenie czasu realizacji i skrócenie czasu reakcji klientów. Symulacja zapewnia Ci większość dokładność informacji, które są podstawą do podjęcia decyzji: to nie jest narzędzie służą ce do optymalizacji. Jest w stanie obsługiwać duże, złożone systemy, nawet całe fabryki. Ponadto symulacja wspiera wrażliwość analizy przez szybkie zmiany w logice i danych modelu. Co to jest Wizualna Interaktywna Symulacja? W izu aln a In t e r akt ywn a Sym u lac ja o fe r u je gr afic zn e t wo r ze n ie m o de li sym u lac yjn yc h, dyn am ic zn e pr ze dst awie n ie sym u lac ji syst e m u i in t e r akc ję u żyt ko wn ika z u r u c h o m io n ym pr o gr am e m. In t e r akc ja o zn ac za, że sym u lac ja zat r zym u je sie i u r u c h am ia n a żą dan ie u żyt ko wn ika. R. D. Hu r r io n, En gin e e r in g Jo u r n al o f Ope r at io n s Re se ar c h WITNESS jest programem symulacyjnym Lanner Group i wynikiem ponad 10 letniego postępu w doświadczeniach z symulacją komputerową. Te doświadczenia pozwoliły nam rozwijać wizualne, interaktywne podejście do symulacji bez potrzeby kompilacji. Istnieje ponad 6500 systemów WITNESS używanych na całym świecie, w organizacjach zajmują cych się automatyką, farmacją, lotnictwem, elektroniką, szpitalnictwem, bankowością, obronnością etc. WITNESS Manufacturing Performance, jest wersją programu WITNESS zaprojektowaną specjalnie dla firm produkcyjnych. Jest doskonale dopasowany do potrzeb modelowania procesów produkcji i magazynowania. Page 11

16 5.2 Rodzina produktów WITNESS WITNESS WITNESS zna prawidłowe odpowiedzi na Twoje pytania biznesowe - Redukuje ryzyko zwią zane z podejmowaniem decyzji - dokładnie przewiduje jak wybrane zmiany wpłyną na pracę firmy. - Wspiera decyzje inwestycyjne - zapewnia identyfikację dochodowych pomysłów i pozwala unikną ć kosztownych błędów. - Pokazuje optymalne rozwią zania - umożliwia sprawdzenie scenariuszy, które należy porównać i wybrać najlepszą opcję dla biznesu. - Generuje zyski operacyjne - Symulacje stały się bardzo ważnym narzędziem wspierają cym podejmowanie decyzji operacyjnych. WITNESS jest dynamicznym narzędziem służą cym do symulacji procesów, używanym przez tysią ce organizacji, by potwierdzić trafność proponowanych rozwią zań biznesowych. Jak działa program WITNESS? Celem programu WITNESS jest umożliwienie zamodelowania rzeczywistego procesu w dynamicznym, animowanym modelu komputerowym. Możesz zobaczyć dokładnie jak proces się zmienia wraz z upływem czasu. Symulacja zawiera wszystkie zmienne pochodzą ce z rzeczywistego doświadczenia (realność zmiennych, czasy procesów, efektywność zasobów etc.). Zdolność do włą czania zmiennych pochodzą cych z rzeczywistości jest najważniejszą zaletą modelu, w stosunku do programów kalkulacyjnych, gdzie można posługiwać się tylko średnimi. Więcej informacji pod adresem: Menadżer scenariusza WITNESS Standardowy moduł dołą czony do obu edycji programu WITNESS - wytwarzanie oraz uslugi i procesy. Oferuje bardzo elastyczną strukturę do przeprowadzania doświadczeń i analiz włą czają c: Wybór modelu, długość przebiegu, ilości replikacji Specyfikację parametrów modelu dla doświadczenia Określania grup parametrów dla połą czonych wartości wejściowych Pełną symulacje przebiegu wraz z wskaźnikami postępu Porównanie wyników generowanych automatycznie po każdym przebiegu modelu Elastyczność wykresów Kreator pomocy Profesjonalne przechowywanie bazy danych na serwerze SQL Opcję dodania parametrów nie biorą cych udziału w symulacji jak np. poziom inwestycji Porównanie różnych doświadczeń na różnych modelach, dostosowywanie statystyk dla porównań i wykresów Dokumentacja WITNESS Dokumentor WITNESS pozwala w łatwy sposób udokumentować modele sporzą dzone w programie WITNESS. Generuje sformatowany raport dla wybranych elementów modelu i zapisuje sposób zachowania jego struktury.

17 5.2.4 WITNESS Optymalizator WITNESS Optymalizator znajduje najlepsze rozwią zania dla Twojego modelu. Wybierz przebieg działania, który jest w pełni konfigurowalny, ustaw parametry, które możesz zmieniać, a optymalizator będzie przeprowadzać inteligentne eksperymenty i pracować bez wytchnienia, aby znaleźć najlepsze rozwią zanie. Dzięki wykorzystaniu najnowszych, wyrafinowanych technik matematycznych, program oferuje intuicyjny interface i prezentację optymalnych wyników przy użyciu wybranych wykresów i tabeli WITNESS VR WITNESS VR umożliwia wyświetlanie każdego modelu symulacyjnego stworzonego w programie WITNESS w 3D, szczególnie wtedy, gdy wymagana jest prezentacja najwyższej klasy. Wykorzystanie najnowszej technologii w dziedzinie grafiki, która wywodzi się z przemysłu gier wideo, pozwala na łatwą nawigację w trójwymiarowym świecie używają c myszki. Obejrzyj swój model z każdej strony, dodaj efekty animacji lub utwórz pełne tło świata, by sprawić, aby model był jak najbliższy rzeczywistości. WITNESS VR może być także używany osobno, dla każdego modelu symulacyjnego. Używają c oprogramowania edycyjnego mantra4d, możesz stworzyć efekt czystej animacji. 5.3 Grupa Lanner Programy symulacyjne stworzone przez Lanner Group umożliwiają postęp w dziedzinie procesów biznesowych organizacjom znajdują cym się w światowej czołówce. Dzięki symulacjom menadżerowie biznesowi mogą zamodelować, zanalizować i w efekcie zoptymalizować proces, by podejmować odważne decyzje bez ponoszenia ryzyka. Program WITNESS jest kluczem do podnoszenia produktywności, efektywności i obniżania kosztów. Lanner zastosował zaawansowane technologie symulacyjne w swojej marce WITNESS. Marka LannerGroup, L-SIM szybko stała się liderem wśród silników symulacyjnych wykorzystywanych w przedsiębiorstwach czołowych dostawców oprogramowania. Technologia Lanner'a opiera się m.in. na symulacji szczegółowych zadań oraz planowaniu. Aplikacje naszej firmy są używane przez ponad 3500 firm na całym świecie, głównie w Wielkiej Brytanii, Europie oraz w obu Amerykach i na Dalekim Wschodzie. Odwiedź stronę Lanner Group, by uzyskać wsparcie techniczne i informacje na temat najnowszych produktów: Adres strony: Page 13

18 6 Zbuduj swój pierwszy model Wprowadzenie Dzięki temu opisowi dowiesz się jak używać prostych modeli WITNESS. Modele pokazują pomysły, ale nie prezentują prawdziwego systemu przemysłowego. Są zbudowane stopniowo, dzięki czemu masz pewność, że każdy etap jest poprawny. Masz także możliwość zobaczenia skutków każdej, z wprowadzonych zmian. Oczywiście w programie WITNESS można zbudować dużo bardziej skomplikowane modele. W etapie 1 i 2, możesz zbudować prosty model zawierają cy maszyny i bufory, dzięki czemu zrozumiesz jak uruchomić model i uzyskać wyniki. W etapie 3 możesz dodać prosty przenośnik i dalszą obróbkę pracy. W etapie 4 dodasz dalsze własności, tj. awarie i pracowników. W etapie 5 model jest już skończony, więc dowiesz się jak zobaczyć jak działa model w trzech wymiarach. W tym momencie nawet niewielki wzrost złożoności modelu sprawia, że dane statystyczne są trudne do obliczenia, a jedynym rozwią zaniem, aby dokładnie ocenić wydajność jest symulacja. Je śli n ie c h c e sz bu do wać m o de lu, ale chcesz zobaczyć stopniową budowę modelu, uruchom modele od STAGE1.MOD do STAGE4.MOD w podkatalogu demo\tutorial katalogu instalacyjnego WITNESS. Te pliki modeli korespondują z etapami od 1 do 4. Podsumowanie modelu W modelu,w idże t ysą produkowane, czyszczone i ważone. Po każdej operacji części są przekazywane do buforów przed kolejną operacją. Po wyprodukowaniu przemieszczają się na przenośnikach do pakowarki, następnie są pakowane i opuszczają model. Obowią zkiem technika jest operowanie pakowarką oraz jej naprawa w przypadku wystą pienia awarii.

19 6.1 Etap 1 Otwórz model STARTUP.MOD, zlokalizowany w podkatalogu Instalacji: demo\tutorial. Elementy projektowania pozwalają na dodanie elementów w sposób prosty i szybki. Pierwszy etap modelu, który zbudujesz zawiera część nazwaną Widget, maszynę produkcyjną (Produce) i bufor (QWash). Kliknij na ikonę maszyny w oknie elementów projektanta, by ją zaznaczyć (kursor zmieni się w krzyżyk, a element zostanie obramowany). Ustaw kursor w oknie planu i kliknij lewym klawiszem myszki. Maszyna (nazwana Machine001) pojawi się w oknie symulacji. Przytrzymaj lewy klawisz myszki, kiedy kursor znajduje się w obramowaniu elementu i przecią gnij go na wybrane miejsce. Kliknij poza obramowaniem, by go odznaczyć. Maszyna jest częścią modelu, który budujesz. Dodaj bufor przez kliknięcie na ikonę buforu w oknie elementów projektowania. Kiedy jest zaznaczone ustaw kursor w oknie planu i ponownie kliknij, by go umiejscowić. Przecią gnij go na wybraną pozycję. W ten sam sposób dodaj pozostałe części. 3 elementy dla pierwszego etapu są dodane do modelu, a kolejnym krokiem jest dodanie szczegółów, które pozwolą uruchomić model. Logika przepł ywu procesu Kolejny krok w tym modelu to jest zdefiniowanie zasad logicznego połą czenia ze sobą tych elementów. Najprostszą metodą by wprowadzić te reguły jest użycie myszki i pasków narzędzi. Istnieje kilka typów połą czeń elementów w programie WITNESS (spójrz do skróconego podręcznika, by uzyskać bardziej szczegółowe informacje). Zwykłe to pchaj, cią gnij, procent i sekwencja. Pozostałe pozwalają kombinować złożone reguły, połą czyć atrybuty i warunki, zasady 'if', wprowadzić złożone decyzje logiczne etc. Zacznijmy od użycia zwykłych reguł Pchaj i Cią gnij, by opisać przepływ części przez system. Reguł y maszyny Wybierz maszynęm c h in e przez kliknięcie w jej ikonę. Następnie kliknij wiko n ę C ią gn ijna st an dar do wym pasku n ar zę dzi: Domyślna reguła powinna składać się zc ią gn ij pozostaw ją w tym przypadku, ale zauważ, że pozostałe możesz przecią gną ć z pola combo. Kliknij napar t wyświetlw ORLDi powinieneś zobaczyć: Po dpo wie dź: Kiedy klikniesz w Part001, może się nic nie stać. Pojawi się mała wiadomość w lewym dolnym rogu ekranu, która pokazuje jaki typ części został wybrany. Począ tkowo napis wyglą da: "obecna część: wszystkie" i zmienia się, gdy któraś z części zostanie zaznaczona. Page 15

20 WORLD to termin, który w programie WITNESS wskazuje części znajdują ce się na zewną trz modelu, a tym samym zostaną stworzone i wprowadzone do modelu za pomocą tego polecenia. Kliknij naokaby zaakceptować regułę. Kliknij naiko n ę Pc h aj: Kliknij na ikonę bufora, a następnieokby wybrać tę regułę. Uruchamianie modelu Ustaw czas przebiegu w polu tekstowym obokdział aj do... (symbol budzika) napasku n ar zę dzi u r u c h am ian iaprzez kliknięcie w pole i wpisanie Teraz kliknij naur u c h o m (pojedyncza strzałka skierowana w prawo) aby uruchomić model. WITNESS posiada wbudowany mechanizm zabezpieczają cy przez uruchomieniem modelu jeśli brakuje którejś z ważnych informacji. Nie wprowadziłeś czasy cyklu dla maszyny, więc jak tylko uruchomisz model, przypomni Ci o tym okno. Wpisz: Czas cyklu: 5 Kliknij naokprzycisk. Uruchom model z różną prędkością używają c pasku narzędzi uruchamiania, sterują c tempem przebiegu używają c przycisków i suwaka: Zauważ zmieniają cy się kolor ikony statusu maszyny - żółty to wolny (gotowy do pracy), zielony to zajęty. Istnieje więcej kolorów, które zobaczysz później (niebieski - oczekuje na pracownika, czerwony - awaria, purpurowy - zablokowany, błękitny - ustawienia maszyny). Przewidywane rezultaty Przy 5 minutowym cyklu, po 100 minutach pracy można się spodziewać ukończenia 20 części, które powinny czekać w buforze na kolejne operacje. Obserwuj to i zwróć uwagę na raport statystyczny dla części (użyj prawego klawisza myszki, by otworzyć menu dla Part001 i wybierz 'Statystyki' lewym klawiszem myszki), który pokazuje, że 21 części jest teraz obecnych w modelu. To oznacza, że 20 części jest w buforze, a 1 jest w maszynie. Nadawanie elementom znaczą cych nazw Chociaż model działa, opiera się na naszej wiedzy, że część to Widget, a maszyna słuzy do produkcji. Gdy rozszerzymy zakres modelu, rozpoznanie maszyn, buforów etc. będzie trudniejsze. Aby to ułatwić, musimy zmienić nazwy elementom, a w przyszłości także ich ikony. Mogłeś używać program WITNESS z otwartym oknem selektora elementów; to umożliwia zobaczenie nazw wszystkich elementów, które dodałeś do modelu. Jeśli nie jest ono otwarte, powinieneś je

21 otworzyć za pomocą ikony na pasku narzędzi. W oknie selektora elementów wybierzpar t Teraz kliknij jeszcze raz na Part001 (nie klikaj dwa razy, bo otworzy się bardziej skomplikowany formularz, którym zajmiemy się później) i wpisz nową nazwę. Nazwij t e n e le m e n t : W idge t. Powtórz ten proces, by zmienić nazwy elementów: Mchine001 Bufor001 zmień na na Produkcja QWash. Model nie zmienił sposobu pracy, tylko wyglą d, a dokładniej nazwy elementów. Sprawdź to przez powtórne uruchomienie modelu i upewnij się, że wyniki są identyczne. Przed ponownym uruchomieniem przewiń czas symulacji z powrotem do 0. To odpowiada modelowi STAGE1.MOD. Page 17

22 6.2 Etap 2 Stworzyłeś maszynę i bufor, sprawdziłeś też jak model pracuje, więc możesz dodać kolejne elementy. Wartość budowanego modelu w pierwszych etapach nie jest zbyt duża. Jest o wiele łatwiej wykryć błędy i potencjalne problemy, a to pozwala zrozumieć jak model pracuje. Dodatki i zmiany mogą zostać wprowadzone w każdym momencie i włą czone natychmiast, bez konieczności restartowania modelu. Możesz kontynuować budowanie modelu wykorzystują c części i maszyny, które zostały już użyte w podstawowym zestawie elementów projektowania. Jednakże, jako szybki sposób doboru maszyn o różnym wyglą dzie, istnieje kilka alternatyw dostępnych w grupach projektowania "Więcej buforów" i "Więcej maszyn". Przede wszystkim wybierz grupę "Więcej maszyn". Dodaj kolejną maszynę klikają c nam c _W ash wo kn ie Ele m e n t y pr o je kt an t ai ustaw nową maszynę na prawo od istnieją cego bufora. Pod względem logicznego zachowania, maszyna jest identyczna jak wcześniej dodana; jednakże zobaczysz, że jej wyświetlanie jest inaczej skonfigurowane. Zmień nazwę jak poprzednio. Jego nowa nazwa to:w ash Jeśli wyświetlono żą danie, wpisz w cykl maszyny:4 Teraz dodaj kolejny bufor za maszyną WASH. Tym razem użyj 'Bf_Count' w elementach projektanta z grupy "Więcej buforów"; zobaczysz, jak wyświetla się ilość części w buforze zamiast pokazywania części. Zmień nazwę bufora na: Nazwa :QW e igh Dodaj kolejną maszynę bazują c na maszynie Mc_Weigh w grupie "Więcej maszyn", jak wcześniej: Nazwa :W aga Jeśli wyświetlono żą danie, wpisz w cykl maszyny:3 Reguł y Aby uruchomić model, ostatnim krokiem jest wprowadzenie reguł wejściowych i wyjściowych, które sterują przepływem części przez model w ten sam sposób, jak w etapie 1. Kliknij na maszynę Wash, by ją zaznaczyć. (zauważ, że Wash wyświetla się wwybie r z pole nast an dar do wym pasku n ar zę dzi). Kliknij nac ią gn ijprzycisk. Następnie kliknij wqw ash bufor. KliknijOKby zaakceptować regułę. C ią gn ij QW ash Następnie dla maszyny Wash: Użyjiko n y Pc h ajby stworzyć regułępc h aj QW e igh Następnie, dla maszyny WEIGH: UżyjC ią gn ijby stworzyć regułęc ią gn ij QW e igh UżyjPc h ajby stworzyć regułępc h aj SHIP (użyj przycisku SHIP na pasku VISUAL RULE) SHIP to wyrażenie używane przez program WITNESS, by wysłać rzeczy z modelu. Jest podobne do wcześniej omawianego wyrażenia WORLD.

23 Przemieść elementy na ekranie, jeśli jest to potrzebne. Powinny wyglą dać mniej więcej tak: Pr ze widywan e r e zu lt at y Wiesz, że czas spożytkowany na poszczególne operacje to: 3 minuty na produkcję 4 minuty na czyszczenie 5 minut na ważenie Dlatego pierwszy element będzie produkowany (dostarczany) po 12 minutach, a kolejne co 5 minut (ze względu na ograniczenie możliwości produkcyjnych). Możesz obliczyć, że po 100 minutach 18 elementów zostanie ukończonych. Użyj raportu statystycznego, tak jak w etapie 1, by potwierdzić tą ilość wyprodukowanych części. M o dyfiko wan ie spo so bu wyświe t lan ia m o de lu Możesz zmieniać sposób wyświetlania elementów, by poprawić wyglą d modelu. Wyświetlany element można zaznaczyć i przecią gną ć w wybrane miejsce. Możesz także przenieść kilka elementów za jednym razem zaznaczają c kilka elementów jednocześnie. Program WITNESS pozwala Ci zablokować wyświetlany w oknie obraz lub poszczególne warstwy, a także połą czyć różne wyświetlane elementy w jeden wspólny. Aby zablokować wyświetlanie, użyj opcjiw ido k/ W ar st wylubokn o / St e r o wan ie. Wiele wyświetlanych elementów może zostać zmienionych natychmiast po zaznaczeniu ich i użyciu przycisków na pasku narzędzi - np. warstwa, kolor, czcionka. Pozostałe elementy można zmienić za pomocą paska narzędzi wyświetlania. Za pomocą myszki możesz rozcią gną ć lub usuną ć wybrany element. Aby usuną ć ikonę elementu, zaznacz ją za pomocą prawego klawisza myszki. Wyświetli się menu kontekstowe elementu. Następnie wybierz opcję Usu ń gr afikę aby usuną ć ją z widoku okna. Aby rozcią gną ć grafikę, zaznacz ją lewym przyciskiem myszki, a następnie za pomocą uchwytów, które pojawiają się wokół grafiki oraz przy wciśniętym klawiszu Ctrl, przecią gnij myszką i zmień rozmiar tej grafiki. Uchwyty pojawią się tylko w graficznym trybie edycji, jeśli pozwalają na to parametry grafiki. Aby włą czyć graficzny tryb edycji użyj menuw ido k\ Edyc ja gr afic zn a. Jako przykład zmiany ikony elementu, zmienimy ikonę maszyny Produkcyjnej. Kliknij prawym klawiszem Page 19

24 myszki na tą ikonę i wybierz z menu 'Zmień grafikę...' za pomocą lewego klawisza myszki. Powinieneś zobaczyć okno: Kliknij dwukrotnie na okno, by pokazać galerię obrazów. Następnie wybierz ikonę numer 3 i kliknij na OK, by wybrać ją z galerii i na ZMIEŃ, by zmienić wyświetlaną ikonę. Twój model powinien wyglą dać tak:

25 Ten model odpowiada modelowi STAGE2.MOD. 6.3 Etap 3 Następnie dodamy przenośnik i pakowarkę, aby dokończyć linię produkcyjną. Aby utworzyć przenośnik, wybierz zakładkę Transport w oknie projektowania elementów. Kliknij na Pr ze n o śn ik, a następnie kliknij poniżej na Produkcję na planie okna. Kliknij ponownie, by przenieść przenośnik. By stworzyć poprawny plan, wybierz ponownie przenośnik, a następnie użyj klawiszc t r li przytrzymaj klikają c lewym przyciskiem myszki, aby przecią gną ć go na odpowiednie miejsce. Myszka jest ustawiona poprawnie, gdy kursor zmienia sie ze skrzyżowanej strzałki w strzałkę o dwóch grotach. Wybierz i przecią gnij ikonę (przytrzymują c klawiszc t r l), by stworzyć dodatkowe stanowiska. Ułóż przenośnik, jak pokazano w przybliżeniu - z wyświetlanymi koordynatami (menuokn o / Ko o r dyn at y). Zauważ, że wymiary są dokładnie opisane, a wszystkie opcje są wyświetlane - użyj Pomocy online, by uzyskać więcej informacji. Page 21

26 Dodaj kolejną maszynę przez powrót do podstawowej zakładki w o kn ie Ele m e n t y pr o je kt an t ai kliknij nam aszyn ę i umieść nową maszynę na prawo od końca przenośnika. Zmień nazwę maszyny. Nazwa :Paku j Uszczegół owienie elementu Wprowadź do formularza nowej maszyny Szczegóły. To Twój pierwszy kontakt z potężną cechą programu WITNESS, która umożliwia opis i zachowanie elementów. Elementy mogą być uszczegółowione na kilka sposobów: Najprostszym sposobem zmienienia szczegółów elementu jest dwukrotne kliknięcie na ikonę elementu. Inne opcje to: Kliknięcie na ikonę elementu, a następnie na przycisk szc ze gó ł na standardowym pasku zadań. Za pomocą prawego klawisza myszki, kliknij na element w Se le kt o r ze e le m e n t ó wi wybierzszc ze gó ł. Zmień szczegół maszyny na nowypaku jprzez dwukrotne kliknięcie na jej ikonę. Wprowadź: Typ maszyny:par t ia(wybierz z listy rozwijanej) Minimalna wielkość partii :2 Czas cyklu : 7 (Zauważ, że należy zawsze wprowadzić czas cyklu pracy - nie czekają c na żą danie programu. Możesz zobaczyć jak zmienią się wcześniejsze odpowiedzi, po dostosowaniu modelu.) NaciśnijOKby zaakceptować zmiany na formularzu Szczegółów Pakowarki.

27 Pakowarka pakuje dwa produkty razem. Zwykle jest to robione za pomocą maszyny montażowej, ale w tym przykładzie jest to koniec linii montażowej, więc pozostawimy ją jako osobną maszynę. Zmień szczegóły przenośnika i wprowadź: Długość części :4 0 Reguł y Kliknij naw agę maszyny, by wybrać ją. Kliknij napc h ajprzycisk. Usuń SHIP z reguł. Następnie kliknij wpr ze n o śn ik(ścieżka wyświetlania). KliknijOKby zaakceptować regułę. Pc h n ij Pr ze n o śn ik0 0 1 Kliknij napaku jmaszyny, by wybrać ją. Kliknij naiko n ę C ią gn ijprzycisk. Następnie kliknij wpr ze n o śn ik(ścieżka wyświetlania). KliknijOKby zaakceptować regułę. C ią gn ij Pr ze n o śn ik0 0 1 Kliknij napc h ajprzycisk. KliknijSHIPw zakładce reguł. KliknijOKby zaakceptować regułę. Pc h aj SHIP Uruchamianie modelu Uruchom model kolejny raz na 100 minut wprowadzają c czas przenośnika, kiedy program tego zażą da 1.0 Po 100 minutach 8 części powinno zostać wysłanych z modelu, jeśli weźmiemy pod uwagę czas spędzony w przenośniku i pozostałych maszynach. Dodawanie licznika zmiennych Aby stworzyć zmienną, by zapisywać i wyświetlać wyjście z maszynypaku jwybierz elementy projektanta VIn t e ge r (zmienna całkowita w zakładce zmiennych) i ustaw na ekranie, jak to robiłeś wcześniej). Zmień nazwę nailo sc W yslan yc h (bez spacji). Możesz także zmienić nazwę klikają c dwukrotnie na ikonę, przechodzą c do strony Szczegóły i zmieniają c nazwę. Użyjemy go do zliczania ilości zapakowanych części. Kliknij dwukrotnie napaku jmaszyny, by wybrać ją. Kliknij nadział an ia n a wyjśc iu przycisk. Wpisz:Ilo sc W yslan yc h = Ilo sc W yslan yc h + 1 To działanie nastą pi po opuszczeniu pakowarki przez każdą z części; to podnosi wartość naszej zmiennej dla każdej z policzonych części. (pomocne może być wybranie nazwy elementu z asystenta nazw elementu na pasku narzędzi asystenta aby dowiedzieć się więcej wybierz: skrócony przewodnik/pomoc) Kliknij naokby zaakceptować. Kliknij naokby zaakceptowaćpaku j. Sprawdź sposób wyświetlania zmiennych, np: Narysuj sieć wokół zmiennej (nazwa i wartość), aby wybrać wszystko Zmień czcionkę (przycisk na pasku narzędzi edycji) na większą i pogrubioną Page 23

28 Zmień kolor czcionki (inny przycisk na pasku narzędzi edycji). Powinieneś widzieć: Uruchom model i sprawdź jak zmienia się licznik. To odpowiada modelowi STAGE3.MOD. 6.4 Etap 4 Dodamy wzór awarii (zmiennej) dla maszyny W ash i wymagania pracownika w modelu. Dodaj element pracownika do modelu z podstawowej zakładki wo kn ie Ele m e n t y pr o je kt an t aumieść w oknie planu. Zmień nazwę elementu. Wprowadź: Nazwa :T e c h n ik Losowa próba W rzeczywistości, operacje podlegają pewnej zmienności. Możesz ją wprowadzić do modelu używają c r o zkł adó w. Program WITNESS oferuje szeroki wachlarz rozkładów do wyboru (lub pozwala na zdefiniowanie własnego rozkładu, jeśli chcesz użyć własnych danych). Pogram WITNESS używa losowych strumieni liczb, by pobrać próbkę statystyczną. Możesz je dokładnie określić lub pozwolić programowi ustalić przypadkowe strumienie liczb w różnych miejscach - konieczne jest to dla powtarzalnego i prawidłowego doświadczenia. Kliknij dwukrotnie naw ash i wybierz zakładkęawar ie. Kliknij nado daj awar ię (zakreślony poniżej), by dodać domyślnieno wa awar ia.

29 Zmieńt r yb awar iinazaję t yprzez rozwijaną listę, jak pokazano poniżej. Powinniśmy ustalić jak często maszyna ulega awarii i jak długo zajmuje naprawa. Ustaw kursor na poluc zas po m ię dzy awar iam iwt r yb awar iiużyjasyst e n t a r o zkł adu aby to zdefiniować. W oknie selektora elementu wybierzasyst e n t (zakładka). RozwińRo zkł ad, aby pokazać wszystkie dostępne rozkłady. Kliknij prawym przyciskiem myszki nauniform (przewiń, jeśli jest to potrzebne) i wybierz W st aw kr e at o r a r o zkł adu. Wprowadź jako granicę1 0 0 i3 0 0, wciśnijpo dglą djest to przydatne, by zwizualizować kształt rozkładu, szczególnie, gdy używasz bardziej złożonych rozkładów. Page 25

30 KliknijOKaby zaakceptować wprowadzone dane. Kliknij nac zas n apr awypole. Użyj tej samej procedury, co powyżej, by uzyskaćt r ó jką t n yrozkład. Wprowadź parametrym in im u m = 3 0, Śr e dn io = 6 0 an d M axim u m = KliknijOKaby zaakceptować wprowadzone dane i jeszcze razokby zamkną ć okno maszyny. To oznacza, że maszynaw ash oblicza: c zas m ię dzy awar iam iużywają c rozkładu równomiernego z identycznym prawdopodobieństwem dla każdej wartości między 100 a 300 minut c zas n apr awyużywają c rozkładu trójką tnego, by uzyskać próbkę czasu między 30 minut a 2 godziny, ze średnią : 1 godzina. Teraz dodaliśmy regułę dlaw ash ipaku jmaszyn użytych podczas pracy:

31 Kliknij napaku jmaszyny, by wybrać ją. Kliknij nar e gu ł a pr ac o wn ikaprzycisk potem kliknij nat e c h n ik(element pracownik). Kliknij w opcję Zapisz, a następnie Zamknij Kliknij naw ash maszyny, by wybrać ją. Kliknij nar e gu ł a pr ac o wn ikapo raz kolejny, ale nie wybieraj żadnego technika Tym razem zmień typ z C yklnanapr awaużywają c listy rozwijanej. To określa zadanie, które odbywa się na tej maszynie. Teraz wybierz technika po raz kolejny, jak zrobiłeś to dla cyklu pakowarki. Po wprowadzeniu awarii, uruchom model na dłuższy czas, np minut, by upewnić się, że wystą pi kilka awarii. Dzięki temu możesz zobaczyć wszystkie zależności między procesami i rywalizację między elementami pracownikami. Nawet, jeśli jest to bardzo prosty model, masz możliwość obliczyć wszystkie statystyki modelu ręcznie. Model powinien wyglą dać w następują cy sposób: Page 27

32 To odnosi się do modelu STAGE4.MOD. Uruchamianie modelu uruchom model na 5000 minut. Możesz przewidzieć z kształtu awarii, że maszyna WASH nie nadą ża za rytmem pracy. Zauważ, że kolejka części przed tą maszyną sprawia, że ilość części w buforze stale rośnie. Statystyki dla maszyny WASH (użyj prawego klawisza myszki, by uzyskać do nich dostęp) pokazują, że czas spędzony na oczekiwaniu na technika jest stosunkowo mały porównują c go z ilością awarii i największym problemem jest niezawodność maszyny. Istnieje kilka alternatywnych opcji. Zwrócimy uwagę na dwie z nich. Najpierw dodaj drugą maszynę WASH. Kliknij dwukrotnie naw ash i zmień ilość na 2. Ponownie ustaw ikony przecią gają c drugą poniżej pierwszej. Zauważ, że wyświetlane elementy odnoszą się do różnych kolejek, a ikona reprezentują ca drugą maszynę WASH przemieściła pierwszą ikonę. Powinieneś otrzymać:

33 Uruchomienie modelu na 5000 minut pokazuje, że WASH nie jest już wą skim gardłem systemu. Zaznacz wszystkie elementy i kliknij prawym klawiszem myszki, aby wybrać Statystyki. Kliknij dwukrotnie, by przejść do buforów, maszyn etc. Po pokazaniu maszyn, naciśnij przycisk Stan wykresu. Dzięki temu otrzymasz graficzny obraz wykorzystania maszyny, jak poniżej: Page 29

34 Statystyki modelu pokazują, że maszyna Weigh jest zablokowana przez długi czas. Dlatego prawdopodobnie potrzebujemy dodatkowych maszyn Weigh lub pakowarek. Możemy rozważyć w tym miejscu więcej pracowników, jednak istnieją alternatywy. Maszyna Produkcja jest w pełni wykorzystywana i możemy zobaczyć, że bufor przed maszyną Weigh zapełnia się - możemy uzyskać większą przepustowość za pomocą wyczyszczenia go. Moc symulacji ukazuje się na tym etapie - w krótkim czasie możemy spróbować wszystkich możliwych scenariuszy. A co jeśli polepszylibyśmy niezawodność maszyny WASH? Warto zaprojektować 6 sigma w tym obszarze. Zwiększmy przerwę między awariami do minut lub nawet minut. Spróbuj przeprowadzić te doświadczenia przez wprowadzenie parametrów w rozkład równomierny w zakładce Awarie maszyny WASH. Pierwsza zmiana nie generuje większych korzyści. Jednakże jeśli bylibyśmy w stanie osią gną ć wartości z drugiej zmiany, rozwią załoby to wszystkie problemy, lub nawet wykluczyłoby potrzebę ustawienia drugiej maszyny WASH (wypróbuj także tą opcję!). Ten typ analizy wrażliwości jest wspaniałym wynikiem symulacji. Jakie są kluczowe poziomy produkcji, które wymagają większej ilości maszyn lub pracy? Potrafią poprawić sterowanie i pomoc, np. ustanawiać priorytety pracy w poszczególnych obszarach? Możesz wypróbować wszystkie pomysły. Oczywiście w rzeczywistości model jest bardziej skomplikowany. Może zawierać zmiany, dostawców, surowce lub dostępność i złożoność reguł produkcji. Wszystkie szczegóły mogą zostać wprowadzone do modelu i wypróbowane podczas symulacji. 6.5 Etap 5 Spojrzenie na model w trzech wymiarach Zbudowaliśmy dwuwymiarowy model rzeczywistego procesu. To może być wyją tkowo ważne dla zrozumienia planu i przepływu materiałów w przedsiębiorstwie. W szczególności używanie statusów kolorów po to by pokazać aktualny stan maszyny może dać wiele nowych informacji. Jednakże istnieją momenty, kiedy warto zobaczyć model w trzech wymiarach. Każdy z dwuwymiarowych kształtów w galerii obrazów WITNESS jest połą czony z kształtem 3D. Użyj opcji w menu Model/Szybkie 3D aby stworzyć trójwymiarowy obraz modelu. Im więcej się nauczysz o programie WITNESS, tym szybciej odkryjesz jak możesz dodawać elementy dla widoku 3D. Poza tym moduł WITNESS VR jest dostępny, by otrzymać w pełni realistyczne symulacje 3D dla własnego obiektu. Zauważysz, że domyślny widok 3D, który stworzyłeś składuje całe wyposażenie na poziomie podłoża, co może oczywiście być prawidłowe. Nadanie poziomu w widoku 3D nie jest trudne, ale potrzebne do tworzenia ewentualnych pięter. Przypuśćmy, że maszyna Produkcja i bufor przed maszynami WASH są uniesione na 2m ponad ziemię. Umieśćmy je na innej warstwie modelu. Zaznacz maszynę i bufor i zmień w Warstwa symulacji warstwę na '2m ponad podłożem'. Zobaczysz, jaka ilość dodatkowych warstw jest zdefiniowana w modelu.

35 Jeśli ponownie uruchomisz opcję Model/Quick 3D, zobaczysz, że maszyna i bufor pojawiły się na wyższym piętrze. Okno 3D zawiera wiele przycisków na pasku narzędzi, dzięki którym zmienia jego wyglą d. Szczegóły dotyczą ce sposobu użytkowania tych opcji znajdziesz w Help system. 6.6 Podsumowanie Mamy nadzieję, że zobaczyłeś, jak łatwo można zbudować model w programie WITNESS i jak szybko można wprowadzić zmiany, by uzyskać natychmiastowe wyniki. Pamiętaj, że możesz użyć modeli w środowisku grupowym; aby pozyskać nowe pomysły, polepszyć je i wypracować konsensus przez wypróbowywanie ich. Ten podręcznik zawiera stosunkowo proste modele, które przedstawiają program, chociaż jest on w stanie poradzić sobie z także dużymi, rzeczywistymi problemami. Kompletne, wizualne i interaktywne środowisko programu jest unikalne i naprawdę pomaga menadżerom i inżynierom wygenerować znaczą ce zyski. Page 31

36 Tak jak możliwość interaktywnych doświadczeń, tak Witness oferuje liczne metody, które pozwalają przeprowadzać eksperymenty automatycznie - aby uzyskać szczegółowe informacje na temat doświadczeń i analiz, skorzystaj z opcji Help text. Optymalizator WITNESS oferuje rozszerzone eksperymenty z algorytmami, które dostarczają inteligentnych poszukiwań dobrych rozwią zań. Jeśli posiadasz Optymalizator WITNESS możesz wypróbować jego możliwości na modelu.

37 7 Case study: JETTY.MOD Ten model prezentujen adbr ze że gdzie produkty są dostarczane za pomocą statków.żu r awjako element pracy jest używany przezn adbr ze że oraz maszyny znajdują ce sie na nim. Jego mozliwości są ograniczone do obsługi jednego statku, który może przejść przez śluzę przy określonejfali. Fala jest symulowana przez procesor fal, który podnosi i ostrzega o zbyt wysokim poziomie fali. Aby otworzyć ten model, użyj opcjiplik/ o t wó r zlubo t wó r z plikprzycisk w standardowym pasku narzędzi, aby otworzyć JETTY.MOD w podkatalogu DEMO katalogu instalacji WITNESS. UżyjOkn o by otworzyć różne okna zawierają ce dodatkowe informacje.. Histogram przedstawiają cy opóźnienia w cumowaniu możesz zobaczyć w wido ku po wią zan ym przez wciśnięcie ikony histogramu, która znajduje się w górnym lewym roku okna. Opis o bie kt u. Okno W yko r zyst an ie Nadbr ze żapozwala wyświetlić serię wykresów kołowych obrazują cych wykorzystanie nadbrzeża. Page 33

38 Ten model ilustruje siłę symulacji w określaniu poprawy pracy użytego wyposażenia. Aby w pełni zrozumieć scenariusz należy zgromadzić więcej informacji. To typowa faza większości projektów symulacyjnych i zwykle powinieneś to zrobić przed rozpoczęciem budowy modelu. Pełne zrozumienie procesu lub sytuacji biznesowej jest bardzo istotne, ponieważ pozwala ustalić cele modelu. W tym konkretnym scenariuszu menadżer operacyjny portu ma za zadanie zwiększenie efektywności pracy portu. Statki korzystają ce z usług naszego portu mają także możliwość wpłynięcia do portu konkurencyjnego, zlokalizowanego w niewielkiej odległości. Jeśli nasz port jest pełny, statek nie będzie czekać tylko wpłynie do konkurencyjnego portu. Jeśli jednak nasz port nie jest pełny (obecna pojemność portu to 2 statki) statki będą oczekiwać na swoją kolej do wpłynięcia. Powyższy scenariusz ilustruje przypadek, gdy osoba doświadczona w przeprowadzaniu symulacji zada kilka pytań dotyczą cych tej sytuacji. Jeśli rozważasz alternatywne rozwią zania dla menadżera operacyjnego portu, ważna jest weryfikacja czy powyższe zasady są odpowiednie. Np. alternatywą mogą być oferty promocyjne dla klientów korzystają cych z naszego portu, np. "obsługa dwóch statków w cenie jednego", ale mogą one nie trafić do wszystkich klientów. Ważne, by określić tak dużo informacji dotyczą cych modelu jak to możliwe, tak aby można rozważyć także alternatywne scenariusze dla naszego modelu. W takim przypadku, przyjmij powyższe zasady za prawdziwe. Dane dotyczą ce czasów dla podstawowego modelu są określone i wprowadzone do modelu dołą czonego do instalacji programu WITNESS. Zawierają : Czas zamknięcia śluzy dla jednego statku 20 minut Częstotliwość przybycia statków NEGEXP(60,1) Czas rozładunku statku przez żuraw 150 minut

39 Pojemność portu zewnętrznego 2 Pojemność portu wewnętrznego dla wpływają cych statków 3 Pojemność portu wewnętrznego dla wypływają cych statków 2 Liczba żurawi 1 System fal Wysoka fala zmienia się w niską falę w cią gu 5 godzin. Niska fala zmienia się w wysoką falę w cią gu 5 godzin. Maksymalna wysokość fali utrzymuje sie przez 1 godzinę. Zablokuj głębokość operacji powyżej głębokości 3 metrów Częstotliwość przybywania statków NEGEXP(60,1) oznacza, że średnio nowy statek przypływa do portu co 60 minut (ale rozłożone losowo). Ten losowy schemat przybycia jest przedstawiony za pomocą dystrybucji NEGEXP, która jest jedną z standardowych dystrybucji stosowanych w programie WITNESS. Liczba 1 odpowiada pseudolosowemu strumieniowi numer 1. Możesz wyobrazić sobie to jako elektroniczną kostkę, która jest obracana za każdym razem, gdy należy jej użyć. W ten sposób, różne odstępy czasu są ustawione podczas pracy symulacji. Doświadczenia przeprowadzane za pomocą programu WITNESS są powtarzalne, tzn. generowane są takie same próbki liczb losowych dla danego strumienia (w tym przypadku - taki sam schemat przybywania statków). Ponownie, dystrybucja, dokładność czasów itd. są istotne dla wyników symulacji. Jeśli czas waha się między 10 a 20 minut powinieneś zamodelować to. Radze n ie so bie z n ie po t r ze bn ym i dan ym i Kiedy masz do czynienia z niepotrzebnymi danymi, użyj opcji 'najlepszy pomysł' dotyczą cej dostępności danych. Upewnij się, że wrażliwość analizy tych danych jest ujęta w doświadczeniu. Np. jeśli czas jest wprowadzony jako 10 minut, ale może wynieść pomiędzy 5 a 15 minut, powinieneś (jeśli nie możesz określić dokładnie czasu) użyć w modelu wartość 10, ale przeprowadzić także symulacje z wartościami 5 i 15 oraz kilkoma wartościami pomiędzy nimi. Jeśli różne wartości sprawiają znaczą ce różnice w wynikach, wtedy należy określić te dane dokładniej. Symulacja modelu udowodni, że powinieneś znać dane, jeśli przewidujesz także alternatywne scenariusze. Jeśli różne czasy nie powodują znaczą cej różnicy, dlaczego tracić czas i energię na dokładniejsze określenie tych danych? Spójrz na podstawowe doświadczenie przeprowadzone na modelu. Odpowiedni przebieg czasu dla tego modelu to 100 dni. Zauważ, że wiele modeli symulacyjnych powinno działać przez bardzo długi czas. Ten przykład zawiera częściowo nieprzewidywalna negatywną dystrybucję wykładniczą (NEGEXP). To znaczy, że model musi działać przez dość długi czas, by mógł uwzględnić zmienność procesu. Jeśli Twój komputer nie ma odpowiedniej mocy i przeprowadzenie doświadczenia zajmuje za duzo czasu, spóbuj przeprowadzić go w krótszych etapach. Wyniki nie będą się pokrywać dokładnie z wynikami przedstawionymi poniżej, ale porównanie przebiegów powinno zaowocować prawdziwym rezultatem. Należy jednak zdać sobie sprawę, że zbyt krótkie etapy nie oddadzą rzeczywistego zachowania modelu. Kilka standardowych tekstów dotyczą cych symulacji dadzą pełne wyjaśnienie jak określić długość przebiegu (lub w przypadku sytuacji niezrównoważonej, losową liczbę ustawień potrzebnych do uruchomienia). W istocie, należy pozwolić modelowi pracować tak długo, dopóki nie wykorzysta się całej jego zmienności - prostym testem jest spojrzenie na różnorodność wyników czasowych po ukończeniu kolejnych etapów procesu. Jeśli wyniki po 1000 i minut są identyczne, oznacza to, że 1000 minut to odpowiednia długość przebiegu dla kolejnych doświadczeń. Jednak może być to także mylą ce (np. gdy dane zawierają wydarzenie, które zdarzy się dopiero po milionie minut, wtedy koniecznym może sie okazać wydłużenie czasu przebiegu aż do miliona lub większej ilości minut). Aby model działał przez 100 dni możesz wpisać 100*24*60 do pola wwyko n aj(pasek narzędzi u dołu ekranu), następnie kliknij wu r u c h o m lubwsad(fast forward) przycisk. Symulacja modelu zatrzyma się po wprowadzonym czasie (dopóki przycisk koło ikonyze gar jest wciśnięty). Page 35

40 By zobaczyć wyniki, włą cz nowe okno używają c opcjio kn o. Możesz także spojrzeć na standardowe tabele wyników używają c raportów - wybierz wszystkie elementy z sekcjisym u lac jaz okna wyboru elementów i kliknij na przyciskst at yst yki. Za pomocą strzałek w przód i w tył możesz poruszać się po poszczególnych stronach raportu. Jak wyjaśniono powyżej, wyniki prezentują pracę modelu przez setki dni, w cią gu których powinien byc on wydajny. Tu pojawia się pytanie, które wyniki powinny zostać sprawdzone. W tym przypadku najważniejszy jest czynnik biznesowy - ilość statków rozładowanych w stosunku do ilości statków pominiętych (a w konsekwencji utraconych na rzecz konkurencji). Innym interesują cym wynikiem jest średni czas mierzony od momentu wejścia statku do portu do momentu rozładowania statku. Pozwala on określić poziom jakości usługi, który może wpłyną ć na decyzję, czy powrócić do tego portu. Pozostałe statystyki prowadzą nas do kluczowych opcji dla zmiany. wskazują c wysoki lub niski poziom wykorzystania różnych urzą dzeń, ujawniają c wą skie gardła w procesie i obszary, dzięki którym można usprawnić pracę modelu. 956 statków zostało załadowane, średni uzyskany czas to minut. Statki oczekiwały zacumowane tylko na zwolnienie się dźwigu. Pozostałe kluczowe dane zostały zamieszczone w oknach: Żuraw jest zajęty przez 99.86% czasu Śluza jest zajęta przez 26.64% czasu (jednakże z obliczeń wynika, że jest dostępna tylko przez 5 z 11 gozin, czyli 45,45% ze względu na pływy). Często pomocne jest zestawienie tych wyników do porównania z innymi przebiegami sytuacji: T yt u ł sc e n ar iu sza Ur u c h o m po dst awo wy c ase Załadowane statki 956 Statki, które nie wpłynęły do portu, ponieważ był pełny 1450 Średni czas obsługi min

41 Wykorzystanie żurawia 99.86% Wykorzystanie śluzy 26.64% Wykorzystanie miejsca do cumowania przez statki oczekują ce na zwolnienie żurawia 64.62% średnio na 3 nadbrzeża Wykorzystanie miejsca do cumowania przez statki opuszczają ce port 1.58% średnio na 3 nadbrzeża Załóżmy, że te wyniki są potwierdzone przez dane rzeczywiste. Jest to kolejny ważny krok w wielu projektach symulacyjnych, ponieważ jeśli model jest niedokładny wnioski mogą być błędne. Teraz można zbadać opcje możliwe do zastosowania przez menadżera operacyjnego portu. W większości projektów symulacyjnych stosuje się zazwyczaj opcje zarzą dzania poparte doświadczeniem w prawdziwym życiu. To doświadczenie może odkryć inne dane, które mogą byc istotne i muszą zostać uwzględnione w modelu. Zbadanie i zrozumienie relacji między parametrami procesu oraz jego dynamiki jest obowią zkiem każdej osoby przeprowadzają cej symulację. Grają c modelem możesz sie wiele nauczyć oraz nabyć doświadczenie potrzebne do wybrania najlepszych zastosowań w przyszłości. Niektóre opcje mogą zostać ocenione jako niepraktyczne lub zbyt kosztowne. Koszt jest często brany pod uwagę. W tym przykładzie spójrzmy najpierw na opcje, które mogą zwiększyć ilość obsłużonych statków. Możesz o tym pomyśleć przed uruchomieniem modelu. Zastanów się, które opcje wzią łby pod uwagę menadżer portu? Niektóre opcje zawierają : i. Zwiększenie liczby żurawi ii. Zwiększenie prędkości wyładunku przez żurawie iii. Zwiększenie pojemności różnych obszarów portu, by obsłużyć większą ilość statków (3 oddzielne opcje) iv. Zwiększenie ilości miejsc do cumowania, aby zatrzymać statki na dłuższy czas Page 37

42 v. Zwiększenie pojemności śluzy vi. Pogłębienie kanałów tak, by śluza mogła działać także na niższych poziomach Oczywiście mogą wystą pić także inne typy opcji, które zależą od typu wyładowywanych towarów alternatywne mechanizmy wyładowcze, różne organizacje ruchu w porcie itd. Wyniki pokazują, że w obecnej sytuacji nadbrzeża czekają na żurawie przez bardzo długi czas. Dlatego naszym pierwszym eksperymentem będzie dodanie kolejnego żurawia. Kliknij dwa razy na słowożu r awna planie nabrzeża - powinno pojawić się okno nabrzeża. Zmień ilość żurawii do 2 i kliknij OK. Teraz uruchom model (najpierwr o zpo c zn ija potemwsadmodel) ponownie zaznaczają c opcję 100 dni. Tym razem wyniki są następują ce: T yt u ł sc e n ar iu sza Ur u c h o m po dst awo wy c ase 2 żu r awie Ilość obsłużonych statków Statki, które nie wpłynęły do portu, ponieważ był pełny Średni czas obsługi 1102 min 647 min Wykorzystanie żurawia 99.86% 70.68% Wykorzystanie śluzy 26.64% 37.67% Wykorzystanie miejsca do cumowania przez statki oczekują ce na zwolnienie żurawia 64.62% średnio na 3 nadbrzeża 14.69% Wykorzystanie miejsca do cumowania przez statki opuszczają ce port 1.58% średnio na 3 nadbrzeża 22.69% Porównanie pokazuje nam, że dodanie żurawia zwiększa ilość załadowanych statków do 41,7%. Wyniki pokazują również, że po dodaniu żurawia, wą skim gardłem stają się miejsca do cumowania dla oczekują cych statków (ponad 20% czasu operacji). Możemy teraz spróbować zwiększyć dozwoloną liczbę statków przebywają cych wewną trz portu, gotowych do wypłynięcia lub zwiększyć pojemność śluzy. By zmienić pojemność kolejki wewną trz portu, kliknij dwukrotnie na odpowiednią kolejkę i wprowadź pojemność np. 3 zamiast 2. Aby zmienić pojemność śluzy kliknij dwukrotnie nafala(element procesora), wybierzo st r ze że n ie po zio m u stronę i zmień zarównor o sn ą c yim ale ją c ypoziom do2 (możesz zrobić to przez kliknięcie na poziom i wpisanie wartości w pole powyżej, a następnie zmień poziom). Spróbuj każdej z tych opcji pojedynczo, a następnie razem zachowują c 2 żurawie w każdym przypadku. Poniższa tabela pokazuje dane zawarte w każdym z pięciu scenariuszy użytych do tej pory: Sc e n ar iu sz Po dst awo w y c ase DANE Liczba żurawi

43 Pojemność kolejki wychodzą cej z portu Dostępność śluzy w godzinach (max. 11) Załadowane statki Statki, które nie wpłynęły do portu, ponieważ był pełny Średni czas obsługi Wykorzystanie żurawia 99.86% 70.68% 71.93% 88.44% 88.91% Wykorzystanie śluzy 26.64% 37.67% 38.33% 47.14% 47.39% Wykorzystanie miejsca do cumowania przez statki oczekują ce na żuraw (średnia nabrzeża) 64.62% 14.69% 14.17% 20.74% 21.02% Wykorzystanie miejsca do cumowania przez statki oczekują ce na wypłynięcie z portu (średnia nabrzeża) 1.58% 22.69% 12.82% 7.11% 1.94% WYNIKI To pokazuje, że jeśli kanały prowadzą ce do śluzy zostaną pogłębione, tak, by mogły działać przez 7 godzin z 11 (zamiast 5 godzin, jak dotychczas), to ma to znacznie większy wpływ na efektywność pracy portu niż powiększenie kolejki dla statków oczekują cych na rozładunek. Jednakże wszystkie wyniki muszą zostać zbilansowane pod względem praktyczności rozwią zania oraz kosztów. Dla tego przykładu ustalmy niektóre koszty: Koszt dodatkowego żurawia - 10 milionów $ (amortyzacja po ponad 500 dniach) Koszt pracy dodatkowego żurawia $/dzień Koszt pogłębienia kanałów prowadzą cych do śluzy $/dzień Koszt powiększenia pojemności kolejki do 3 miejsca dla statków oczekują cych na rozładunek (dzięki nowej organizacji/zamontowaniu boi przepływu/dodatkowej melioracji) $/dzień Czysty zysk ze standardowej operacji wyładowania jednej łodzi $ Koszt trzeciego żurawia jest identyczny jak drugiego. Koszt powiększenia pojemności kolejki o kolejne miejsca są identyczne jak powiększenie do 3 miejsca. Koszt budowy drugiej śluzy - 10 milionów $ (amortyzacja po ponad 500 dniach) C h c e m y, abyś wybr ał n ajle pszą o pc ję dla t e go po r t u, o pie r ają c się n a po wyższyc h in fo r m ac jac h. M o że sz wysł ać swo je wyn iki n a adr e s su ppo r lan n e r. c o. u k, aby zo st ał y zwe r yfiko wan e. Page 39

44 8 Prowadzenie projektu symulacji 8.1 Przegląd Projekty, które symulujesz zawierają kilka unikalnych aspektów, którymi należy zarzą dzać szczególnie starannie, by zapewnić sukces symulacji. Tematy w tym rozdziale zarysowują typową sekwencję zdarzeń w projekcie, za pomocą praktycznej metodologii: określaniec e ló w ustanawianiezakr e su i poziomu szczegółowości modelu zbierania dan yc h st r u kt u r yzac jamodelu bu do wan ie modelu u r u c h o m ie n ie modelu generowanier apo r t ó w t e st o wan ie modelu e kspe r ym e n t o wan ie z modelem do ku m e n t o wan ie modelu prezentowaniewyn ikó wiim ple m e n t o wan ie ich. 8.2 Określenie celów To pierwszy i najważniejszy etap każdego projektu symulacyjnego. Celem symulacji powinno być poprawienie jakości podejmowanych decyzji biznesowych. Jako osoba budują ca model, musisz zrozumieć te decyzje, ponieważ może mieć to istotny wpływ na zawartość modelu. Na przykładrozważ 2 modele tej samej komórki produkcyjnej zbudowanych z całkowicie różnych powodów. Pierwszy model jest zbudowany by odkryć teoretyczną, maksymalna przepustowość komórki produkują cej różne towary. Model zawiera szczegółowe informacje dotyczą ce dostępności części (zawartych w pliku części) i plan produkcji komórki (zawartych w pliku danych). Komórka nie musi pracować na najwyższych obrotach. Drugi model jest zbudowany, by sprawdzić wymaganą ilość operatorów aby wykorzystać efektywnie tą komórkę. Model zawiera szczegółowe informacje dotyczą ce priorytetów produkcji, przerwach w pracy i zmianowości. W tym przypadku plan produkcji jest mniej ważny. Tak więc treść modeli jest sterowana przez decyzje biznesowe, które muszą zostać podjęte. Nie trzeba uwzględniać wszystkich cech rozpatrywanej komórki w rzeczywistości. 8.3 Zakres i poziom szczegółowości modelu Zakres odnosi się do modelu symulacyjnego i określa gdzie on się zaczyna, a gdzie kończy. Np. rozważ model pracy maszynistek. Celem modelowania jest podjęcie decyzji, jak wielu pracowników musi zostać zatrudnionych, by zapewnić dostarczenie dokumentów w określonym czasie. Dokumenty przychodzą na tacach (do bufora).każda maszynistka pobiera dokumenty z tacy, przetwarza je i wysyła je na zewną trz modelu. Ewentualnie miejsce pracy maszynistek może być rozważone jako dział przepływu dokumentów większej organizacji. To zakłada zmiany punktu wejściowego i wyjściowego modelu symulacji, dzięki czemu jest ona bardziej zbliżona do rzeczywistości.

45 Ważnym jest, by ograniczyć pole działania modelu tak bardzo, jak to możliwe. Biorą c pod uwagę złożoność modelu, złotą zasadą jestm o de lo wać n ie zbę dn e m in im u m, aby m ie ć pe wn o ść, że m o de l o sią gn ie swo je c e le. Na samym począ tku budowy modelu danego procesu, małe dodatki do modelu skutkują wielkimi zmianami w jego dokładności. Im bardziej szczegółowy jest model, tym mniejsze zmiany wprowadzają kolejne dodawane elementy. Tak na prawdę, dodanie niepotrzebnych elementów może zaburzyć dokładność działania modelu. Jest to szczególnie ważne, gdy starasz się odwzorować ludzkie zachowania, które są często niespójne. Poniższy wykres pokazuje typową zależność między poziomem szczegółowości i dokładnością działania modelu. W WITNESSie możliwe jest użycie elementów, by przedstawić kombinacje rzeczywistych procesów, żeby przenieść model procesu na 'wyższy poziom'. Na przykład, komórka produkcyjna, a nawet cała fabryka może być reprezentowana w programie jako pojedyncza maszyna. 8.4 Zbieranie danych Informacje dla modelu znajdują się w jednej z trzech kategorii: 1. Do st ę pn e - dane są dostępne i mają odpowiednie formatowanie, dzięki czemu model może je natychmiast użyć. 2. Nie do st ę pn e, ale zdo ln e do ze br an ia - dane mają nieodpowiednie formatowanie lub nie zostały wcześniej zgromadzone. Możliwe, że wymagają niewielkiego wkładu Twojej pracy (np. ręcznego wprowadzenia czasów). 3. Nie do st ę pn e i n ie m o żliwe do ze br an ia - dane są niedostępne w danym momencie, a ich zebranie nie jest łatwe (np. dla nowej fabryki, w której wykorzystano nowatorskie rozwią zania). Jeśli dane są niedostępne, a także niemożliwe do zebrania należy posłużyć się przybliżeniami. Skorzystaj z poniższych rad. 1. Użyj dan yc h fabr yc zn yc h - Producenci maszyn zwykle udostępniają informacje (np. dane dotyczą ce niezawodności) w materiałach promocyjnych i specyfikacjach maszyn. 2. An aliza c zu ł o śc i - Zastą p nieznany parametr (np. czas cyklu pracy maszyny) wysoką i niską wartością w poszczególnych przebiegach symulacji, a następnie porównaj wyniki. Jeśli wyniki są podobne, to znaczy, że czas cyklu pracy maszyny nie jest wą skim gardłem procesu, a jego szacunki są wystarczają ce. Jeśli wyniki różnią się znacznie, wtedy czas cyklu pracy maszyny jest wą skim gardłem i w przyszłej pracy należy upewnić się, że jest odpowiednio oszacowany. Za każdym razem, gdy używasz przybliżenia, musisz zaznaczyć, że jest to założenie, na którym opiera się model. Jeśli okaże się, że model jest niewystarczają cym odzwierciedleniem rzeczywistości, należy skontrolować założenia modelu. Page 41

46 8.5 Struktura modelu Ważnym, końcowym krokiem przez zbudowaniem symulacji modelu jest jego zaprojektowanie. Pozwala to na zidentyfikowanie najtrudniejszych obszarów dla budowy modelu, wyróżnia wszystkie braki w danych, które mogły zostać wcześniej przeoczone, jak np. czas transportu części pomiędzy procesami. Plan zazwyczaj przybiera formę szkicu, który jest wzorem. Powinieneś określić, który element (lub zbiór elementów) ma zostać zastosowanych do modelu rzeczywistego procesu. Plan może również zawierać informacje dotyczą ce zasad wejścia i wyjścia, wykorzystywanych przy określaniu kluczowych elementów oraz podsumowanie w języku działań, które muszą posiadać wymagany poziom kontroli logicznej oraz powinny być zawarte w elementach. Dzięki niemu można także włą czyć do programu inne elementy (tj. czas cyklu pracy maszyny czy możliwości buforów). 8.6 Budowanie modelu Zaleca się, by budować model stopniowo i testować dokładnie każdy etap przed zbudowaniem kolejnego. Dzięki temu łatwiej jest znaleźć potencjalne problemy modelu. Unikaj pokusy eksperymentowania z modelem, który nie jest ukończony. Dopiero wtedy model może byc punktem odniesienia dla rzeczywistych wyników. Główne etapy budowy modelukr e o wan ie elementów (definiowanie, wyświetlanie i wyszczególnianie), następnie łą czenie ich z r e gu ł am i. Możesz także zbudować bardziej złożony logicznie model używają cdział ań. 8.7 Uruchamianie modelu Po zdefiniowaniu, wyświetleniu i uszczegółowieniu elementów modelu możesz go natychmiast uruchomić, a następnie zmodyfikować przez dodawanie, zmienianie i usuwanie elementów. Możesz uruchomić model ponownie i sprawdzić jaki wpływ na symulację miały wprowadzone przez Ciebie zmiany. Ta zdolność do stopniowego budowania modelu, testowania każdego etapu jest bardzo pomocna w podnoszeniu poprawności Twojego modelu. Możesz uruchamiać model w różnych trybach, od 'krok po kroku' (z pełnym wyświetlaniem symulacji na ekranie) do 'kamieni milowych', czyli przechodzenia do wyników kolejnych etapów (bez wyświetlania pełnej symulacji). Istnieje wiele cech programu WITNESS, które pomagają w analizie, w tym tabele i wykresy standardowego raportu (automatycznie powstaje lista podstawowych zachowań matematycznych zachodzą cych w modelu), ślady części, elementy przepływu i widok procesu. Możesz także kreować szeregi czasowe, wykresy kołowe, histogramy i dostosowane do Twoich potrzeb raporty i wyrażenia. 8.8 Generowanie raportów Kiedy musisz zbudować i uruchomić swój model, możesz uzyć raportów WITNESS, by wybrać między alternatywnymi scenariuszami modelowania. Na przykład: W przypadku wzrostu wykorzystania parku maszynowego, możesz być najbardziej zainteresowany proporcją czasów, które maszyny spędzają w stanie spoczynku, do czasów zajętości podczas rozpatrywanej zmiany. W przypadku wzrostu przepływu przez operacje, możesz być najbardziej zainteresowany ilością części przetworzonych podczas rozpatrywanego dnia.

47 W przypadku racjonalizacji zasobów pracy, będziesz zainteresowany proporcją czasu, podczas którego poszczególni pracownicy są zajęci. Aby zminimalizować marnotrawstwo, możesz być zainteresowany ilością części, które zostały odrzucone podczas okresu symulacji. Aby unikną ć utraty klientów z powodu zbyt długich kolejek, będziesz zainteresowany liczbą klientów, którym nie udało się wejść z tego powodu (liczba odrzuconych części). Aby oszacować cykl życia Twoich pojazdów, będziesz zainteresowany całkowitą odległością jaką pokonują podczas symulowanego tygodnia. Możesz wybrać jeden z różnych rodzajów raportów i wydrukować go, wyświetlić na ekranie lub zapisać w różnych typach plików (m.in..csv i.html). Możesz skopiować standardowe raporty i wykresy do schowka i wkleić je do innych aplikacji. 8.9 Testowanie modelu Testowanie modelu składa się z we r yfikac jiiwalidac ji. W e r yfikac jazapewnia, że zawartość modelu jest zgodna z Twoimi oczekiwaniami. Np., stwierdza, że części podróżują wzdłuż odpowiednich dróg między elementami, a każda praca jest wykorzystywana dla prawidłowych elementów, w prawidłowej kolejności. W alidac ja(która zwykle następuje po weryfikacji) bada dokładność modelu w stosunku do rzeczywistości. Typowe procedury potwierdzają ce mogą obejmować dostarczenie typowego zestawu danych wejściowych (np. przyjazd części i harmonogram produkcji) i badanie zestawu danych wyjściowych modelu (np., średni poziom robót w toku w odniesieniu do części lub czasu przejścia części przez model). Weryfikacja i walidacja to etapy symulacji, które zwykle są wielokrotnie powtarzane. Np., model może wymagać dodania procesorów, które wcześniej nie zostały wymodelowane, jak m.in. powiększenie zakresu działania modelu Eksperymentowanie Kiedy jesteś zadowolony, że model przypomina zachowanie rzeczywistego procesu, możesz zaczą ć zastanawiać się nad liczbą alternatywnych scenariuszy. Scenariusz powinien być zdefiniowany w ramach realizacji oryginalnych celi symulacji. Poprawnie przeprowadzone doświadczenie zwykle zawiera czas przygotowawczy lub warunki rozpoczynania procesu, decydują ce o odpowiednim czasie przebiegu i uruchomieniu modelu z więcej niż jednym strumieniem losowych liczb. C zas pr zygo t o wawc zypozwala modelowi osią gną ć stan gotowości zanim program zgromadzi jakiekolwiek wyniki. Np. mało prawdopodobne jest, żeby linia produkcyjna była całkowicie pusta w poniedziałek rano, chociaż symulacja rozpocznie się właśnie od takiego stanu. Czas przygotowawczy w wielkości, np. 1 tygodnia pozwoli zbudować zapasy na odpowiednim poziomie. Następnie możesz polecić modelowi, by pominą ł wyniki z I tygodnia i zaczą ć zestawienie wyników od poniedziałku rana z II tygodnia. Możesz użyć komendym o de l/ Opc je / St at yst ykilubm o de l/ Do świadc ze n ie by określić czas przygotowawczy. Alternatywą dla czasu przygotowawczego jest ustalenie jakichśwar u n kó w we jśc io wyc h dla modelu. W momencie rozpoczęcia symulacji, części są wysyłane do różnych elementów. Numery części i ich przeznaczenie odpowiadają typowej sytuacji pracy w toku. W takim przypadku nie trzeba juz ustalać czasu przygotowawczego, bo model jest zbliżony do rzeczywistości. Możesz stworzyć warunki wejściowe przez użycie aktywnych części przychodzą cych lub obojętnych warunków maszyn, które przetwarzają dużą ilość części w momencie rozpoczęcia symulacji. Możesz użyć także części plików, by załadować nowy model z definicjami elementów. Page 43

48 Chociaż większość symulacji wymaga czasu przygotowawczego lub ustalenia warunków wejściowych, niektóre ich nie potrzebują. Np. model zbudowany do zbadania poziomu obsługi klienta w banku powinien rozpoczynać pracę dopiero w momencie otworzenia banku. Każde doświadczenie zawiera uruchomienie modelu przez określony czas, w różnych okolicznościach. Długość przebiegu powinna być ustalona ze względu na liczbę czynników. Najważniejszym z nich jest odpowiednia próbkalo so wyc h lic zbpobranych z każdego ze strumieni losowych liczb użytych w modelu. Każdy przebieg powinien wykorzystać co najmniej liczb z każdego strumienia. Jeśli jeden strumień jest używany do obliczenia czasu między awariami od 1 do 2 tygodni, czas przebiegu symulacji powinna się wahać między 20 a 30 tygodni. Kolejnym czynnikiem jesto kr e s r apo r t o wan iamodelowanej sytuacji rzeczywistej. Warto obliczyć optymalną długość przebiegu na 22 dni, jeśli możesz stwierdzić, że sytuacja taka w rzeczywistości zajmuje 30 dni. Ważne jest, by uruchomić model z losowym działaniem przez użycie kilku różnych ustawień różnej ilości strumieni przed wycią gnięciem wniosków z wyników modelu. W przeciwnym wypadku możliwe, że uzyskane wyniki są konsekwencją wyłą cznie jednego zestawu liczb losowych, a nie strumieni zmian w wybranym modelu. Powinieneś porównać wszystkie ustawienia wyników; jeśli odkryjesz jakiekolwiek niecharakterystyczne wartości, powinieneś zapoznać się z nimi i ocenić je, a jeśli to konieczne - nawet je odrzucić. Możesz użyć komendym o de l/ Lic zby lo so we, aby zrestartować losowe strumienie z przeciwstawnych do regularnych lub na odwrót. Alternatywnie, możesz użyć opcjim o de l/ Do świadc ze n ie by zautomatyzować przebieg modelu, który używa określoną ilość strumieni Dokumentacja Dobrym pomysłem jest dokumentowanie sposobu, w jaki budujesz model, tak, by było łatwiej go zrozumieć w późniejszym czasie. Taka dokumentacja powinna zawierać diagram struktury modelu. Program WITNESS oferuje także inne sposoby dokumentacji samego modelu do pliku lub przez wydruk. Możesz dołą czyćn o t at kidla większości elementów w ich oknach dialogowych możesz wyświetlić okno notatek. Możesz je użyć do wprowadzenia opisów jak każda z części modelu powinna działać. Możesz użyć także wykrzyknika w zasadach i działaniu, by wprowadzić ko m e n t ar ze o celu zasady lub działania. Źródła wykorzystywanych danych, założeń i wyników powinny również stanowić część dokumentacji modelu. Jeśli projekt jest odpowiednio udokumentowany, budowa jego modelu będzie mniej pracochłonna. Zaleca się, by w pełni udokumentować każdy projekt przed prezentacją wyników. Moduł Dokumentor programu WITNESS pozwala na tworzenie raportów z nazw, notatek i innych pól dotyczą cych właściwości modelu Prezentacja wyników i implementacja Metoda prezentacji wyników zależy od wielkości projektu symulacji i kultury organizacyjnej. Animowany model zawiera narzędzia efektywnej komunikacji, aby wspierać decyzje biznesowe, szczególnie jeśli polepszyłeś graficzny wyglą d modelu. Powinieneś upewnić się, że wyniki modelu pomogły podją ć decyzje wpływają ce na zachodzą ce w nim procesy oraz, że model nie jest tworzony po to, by ocenić podjęte wcześniej decyzje. Działania wynikają ce z badań nad symulacją modelu powinny zostać zaimplementowanie. W innym przypadku wszystkie Twoje wysiłki zostaną zmarnowane. Jeśli Twój model jest odpowiednio udokumentowany, prawdopodobnie zostanie wykorzystany w przyszłości, możliwe, że przy użyciu innych parametrów. Model będzie ewoluował, aby wspierać lepsze decyzje podejmowane w przyszłości.

49 9 Modelowanie z WITNESSem Ten dział zawiera wprowadzenie do budowania podstawowych bloków modelu WITNESS. Opis jest tak skonstruowany, by dać Ci ogólną oceną produktu przed wprowadzeniem do przykładowych modeli, z wykorzystaniem bardziej szczegółowych procesów i funkcji. 9.1 Elementy konstrukcyjne WITNESSa Operacja biznesowa lub handlowa może wygenerować szeroki wachlarz części za pomocą różnych maszyn, przenośników, pojazdów, wyposażenia i zasobów ludzkich. Model utworzony w programie WITNESS używa tej samej kombinacji części, ludzi, maszyn, innych urzą dzeń modelowania i e le m e n t ó w, co rzeczywista operacja, którą rozpatrujemy. Istnieją dwie główne wersje programu WITNESS, które różnią się stosowaną terminologią - edycja wytwarzania i edycja procesów i usług. Ta ksią żka jest przygotowana i zaprojektowana dla osób zajmują cych się modelowaniem procesu produkcji. Jednakże dostępne elementy dają możliwość modelowania także innych sytuacji (np. działań logistycznych). Można także traktować terminologię produkcji abstrakcyjnie - modelowanie zasobów ludzkich i rozmów telefonicznych jako części, które mają zostać przetworzone przez działania - reprezentowane przez maszyny etc. Dla osób, które są zwią zane z innymi dziedzinami niż produkcja polecamy edycję programu WITNESS: Usługi i procesy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji, skontaktuj się z Lanner Group Ltd.. Kiedy zapoznasz się z możliwościami każdego z elementów modelu, spostrzeżesz, że każdy aspekt rzeczywistego procesu może być dokładnie odwzorowany w modelu. 9.2 Elementy dyskretne Są wyświetlane jako dynamiczne ikony i prezentują rzeczowe elementy badanej sytuacji w rzeczywistości Części Części przepływają przez model. Mogą odnosić się do, np: produktów (samochody, silniki, etc.). podzespołów produktu. realizacji projektu w dużej korporacji. Połą czeń w centrali telekomunikacyjnej. drobne komponenty elektroniczne lub całe komputery. Części mogą być: wyświetlane na różne sposoby - jako ikona albo opis tekstowy. scharakteryzowane przez odpowiedni zestaw atrybutów (np. waga, długość, kolor), które mogą być stałe (dla każdej części tego samego typu) lub zmienne (dla każdej pojedynczej części tego samego typu). przetwarzane na różne sposoby (dozowane, stworzone pojedynczo lub w zespołach, zmieniane w części, wiele części może być połą czonych w jedną część, lub na odwrót). wypełniony płynem i opróżniony z płynu Bufory Istnieją miejsca, gdzie części są przechowywane. Na przykład: części czekają ce na operację znajdują się na podłodze w fabryce. ludzie czekają cy w kolejce. Page 45

50 powierzchnia zawierają ca flotę oczekują cą na lą dowanie. lej, zawierają cy komponenty na stanowisku montażowym. Bufory mogą : przechowywać części, w zależności od sposobu zamawiania (np. metoda FIFO, albo przez priorytety). być połą czone z maszynami (bufory dedykowane). przechowywać części przez określony minimalny czas. W ten sposób bufory mogą być użyte do symulacji wykorzystania wyposażenia, tj. piekarników i operacji jak np. chłodzenie. przechowywać części przez określony maksymalny czas, po którym go opuszczają. Przykładem takiego wykorzystania buforów jest cykl życia części, po którym muszą zostać zutylizowane Maszyny Są to bardzo mocne elementy używane do prezentowania wszystkiego, co bierze udział w procesach, przetwarzaniu ich i wysyłaniu do kolejnego celu. Na przykład: obrabiarki, tokarki lub prasy. kompletne zaopatrzenie lub pojedyncze. organizacja zajmują ca się projektem, który przekazuje dalej. cały zakład lub pojedyncza komórka. Maszyny mogą : być jednym z 7 rodzajów, przenoszą cych części w różny sposób. modelować takie czynniki jak czas przetwarzania danej części przez maszynę, czas pomiędzy awariami, wielorakość ustawień, powtarzalność cyklu, czas naprawy awarii i ustawienia maszyn, jak również pracowników dla tych zdarzeń. napełniać i opróżniać części płynami Pracownik Ten element może zostać użyty zarówno do modelowania ludzkich, jak i materialnych zasobów (np. narzędzia, pracownicy czy wyposażenie), które są niezbędne do ustawiania, reperowania, sprzą tania itd. Sterowanie pracą jest zwykle bardzo ważne w budowaniu modelu. Istnieje wiele różnych opcji dostępnych w programie WITNESS, np. kompleksowe reguły alokacji i możliwości użycia zasobów pracy z dala od elementu, dzięki czemu można ukończyć wiele ważnych zadań dotyczą cych innego elementu Przenośniki Są używane, by przemieszczać części z jednego miejsca w drugie po pewnym czasie i przedstawiają przenośniki taśmowe i rolkowe. Istnieją dwa typy przenośników: Stałe przenośniki - utrzymują stałe odległości między częściami. Jeśli przenośnik się zatrzyma, odległość pomiędzy częściami pozostaje niezmienna. Przenośnik kolejkowy - pozwala częściom gromadzić się. Jeśli przenośnik zatrzymuje się, części zsuwają się do momentu, kiedy przenośnik jest pełny Ścieżki To elementy, wzdłuż których premieszczają się części i pracownicy, aby dostać się z jednego elementu do drugiego. Możesz użyć ich, aby pokazac długość rzeczywistej drogi Drogi Są to ścieżki, którymi pojazdy transportują części. Definiują także punkty, w których pojazdy mogą zostać załadowane, rozładowane, lub zaparkowane. Możesz zamodelować drogi jedno- lub dwukierunkowe Pojazdy Pojazdy transportują części (np. wózki widłowe, żurawie, AGV [Automatic Guided Vehicles]). Możesz określić: różnorodność celów i priorytetów dla poszczególnych pojazdów. czas, po którym pojazd powinien się zatrzymać na końcu trasy, zanim rozpoczną kolejną trasę.

51 czas, przez który dana trasa jest zajęta po opuszczeniu jej przez pojazd (np. by unikną ć kolizji z długim pocią giem). maksymalną prędkość pojazdu na trasie. prędkość pojazdu załadowanego i pustego. przyspieszenie i zwalnianie pojazdu. czas załadowania i rozładowania części z pojazdu. 9.3 Moc i wolne elementy Pozwalają wymodelować specjalne formy i systemy transportu materiałów. Istnieją 4 typy elementów mocy i wolnych Sieć Sieć grupuje zestaw części, stanowisk i przenośników razem. Istnieją dwa typy sieci: z własnym zasilaniem i z podziałem mocy, a rodzaj wpływa na zachowanie stanowisk i przenośników oraz sieci Sekcja Jest to ścieżka, po której wózki poruszają się. Sekcja musi być częścią sieci, która zarzą za zachowaniami sekcji Stanowisko to punkt (na począ tku lub na końcu sekcji), w którym można wykonać działania zwią zane z wózkami i tym co na wózku. Istnieją cztery rodzaje stacji za i wyładunkowych: stanowiska podstawowe (umożliwiają przeprowadzenie prostych działań), stanowiska załadowcze, stanowiska wyładowcze i stanowiska postojowe Wózki Wózek transportuje części, a jego zachowanie zależy od typu sieci, w której jest użyty. Jeśli sieć posiada własne źródło zasilania, wózki są aktywne i poruszają się wzdłuż odcinków pasywnych. Jeśli sieć jest zasilana w odcinkach, wózki są pasywne i przemieszczane są za pomocą haków. 9.4 Elementy ciągłego przetwarzania Są używane do symulacji modeli, których cechą jest stały przepływ Przepływ Przepływy reprezentują płyny i wolno-przepływają ce produkty, jak np. proszek. Są wyświetlane jako bloki kolorów, które przepływają przez rury, zbiorniki i elementy procesora. Składniki płynów są pokazane jako mieszanka różnych kolorów (proporcjonalne do ilości każdego składnika w płynie) Procesory Płyny przepływają ce przez procesory, ulegają pewnemu typowi operacji, a następnie wypływają. Przykładem procesora może być naczynie, w którym pewna liczba płynów została zmieszana, a następnie ogrzana przez określony czas. Procesory mogą : posiadać skalibrowane poziomy, pokazują ce dokładny skład. wyświetlać proporcje mieszaniny płynów (procentowo), wraz z nazwami tych płynów. posiadać minimalny poziom, poniżej którego procesor nie będzie działał. być czyszczone zgodnie z określonymi kryteriami. ulec awarii zgodnie z określonymi kryteriami. posiadać określone wzrastają ce i opadają ce poziomy ostrzegają ce, po których osią gnięciu coś się stanie. zmienić nazwę lub kolor płynu na wejściu lub wyjściu. Page 47

52 9.4.3 Zbiorniki Zbiorniki to cią gle przetwarzane elementy, w których można przechowywać lub przemieszczać płyny (zachowują się jak bufory płynów). Zbiorniki mogą : być wyczyszczone na różnych etapach. posiadać określony poziom ostrzegawczy dla zbyt dużej bą dź małej ilości płynu, który powoduje, że coś się stanie po osią gnięciu tego poziomu. zmienić nazwę lub kolor płynu na wejściu lub wyjściu. być wyświetlane na różne sposoby. wyświetlać swoją zawartość i pojemność. wyświetlać proporcje składników płynu w procentach, a także nazwy tych składników Rury Są to elementy używane do połą czenia procesorów i zbiorników. Płyny przepływają przez rury z określoną wydajnością. Rury mogą : być czyszczone zgodnie z określonymi kryteriami. ulec awarii zgodnie z określonymi kryteriami. zmienić nazwę i kolor płynu na wejściu i na wyjściu. posiadać ujemny współczynnik przepływu. nie posiadać wyjścia. 9.5 Elementy logiczne i moduły Reprezentują aspekty raportowania i danych (czyli sterowanie i informacja). Pozwalają łatwo zachować dane, dostosowują raporty i budują bardziej kompleksową logikę w modelu WITNESS Atrybuty Są charakterystyczne dla poszczególnych części albo elementów pracy. Np. ilość cylindrów w silniku może być atrybutem, który możesz wykorzystać, aby określić ilość wymaganego czasu do strojenia i regulacji. Każdy atrybut może być liczbą całkowitą, rzeczywistą lub może się odnosić do innego modelowanego elementu Zmienne Zmienne to wartości, które można uzyskać z każdej części modelu. Np. zmienna może być użyta do zapisania wartości przedmiotów w magazynie. Oprócz zmiennych, które możesz samodzielnie zdefiniować, program WITNESS zawiera kilka zmiennych systemowych (w tym także taką, która rejestruje aktualny czas symulacji czy przechowuje numer bieżą cej części w partii). Zmienna może: być liczbą całkowitą, rzeczywistą lub łańcuchem albo odnośnikiem do innego elementu modelu. być równa wyrażeniu zawierają cemu atrybuty, odnoszą ce się do stałej, do próbki z dystrybucji lub do innej zmiennej. Wyświetlać swoją nazwę i wartość na ekranie Pliki Pliki pozwolą Ci zebrać wartości, które są odpowiednie dla symulacji i załadować je do modelu utworzonego w programie WTNESS, lub zapisać wartości z modelu do pliku, by mogły być użyte przez inną aplikację (np. w celu wygenerowanie specjalnych raportów) Dystrybucje Dystrybucje pozwalają wprowadzać zmienne do modelu, w tym dane, które zebrałeś w rzeczywistości. Np. jeśli obserwacje pokazują, że operacja frezowania wzoru X zajmuje od 5 do 10 minut, ale zwykle zajmuje 8,2 minuty, to ta informacja może być wprowadzona do modelu za pomocą dystrybucji. Mogą one: zostać zdefiniowane przez Ciebie. być jedną z wielu liczb całkowitych i rzeczywistych dystrybucji, wcześniej wprowadzonych do programu WITNESS. być cią głe lub dyskretne.

53 9.5.5 Funkcje WITNESS oferuje wiele wbudowanych funkcji, które możesz użyć do budowania inteligentnej logiki modelu. Na przykład, możesz użyć funkcji, by wykryć ilość części znajdują cych się w tym momencie na przenośniku. Możesz także stworzyć własne funkcje. Wbudowane funkcje to: raportowanie i stan funkcji, np. ilość elementów w określonym elemencie, ilość wolnego miejsca w elemencie. losowy wybór funkcji, np. zwraca próbkę z rozkładu normalnego. funkcje arytmetyczne i nazwy. Funkcje mogą : wyświetlać swoje nazwy i ostatnią zwróconą wartość, jako część modelu. być stworzone jako elementy, a następnie zostać użyte kilkukrotnie w modelu, z tą samą łatwością, co wbudowane funkcje Części plików Pliki części zawierają listę części; dla każdej części w pliku możesz określić wielkość dostawy, atrybuty części (np. ikona, kolor, waga) i czas przybycia do modelu. Jest to przydatne do modelowania problemów prostych planów produkcji, gdzie zwykły mechanizm między przybyciami części, nie pozwala określić przybycia części z wystarczają cą dokładnością. Możesz także przenieść części z modelu do pliku. W ten sposób można produkować pliki części jako wyjście z modelu, które następnie jest używane jako wejście do kolejnego modelu Zmiany Elementy zmiany są używane, aby zasymulować wzór zmian (lub serie zmian), czyli sekwencję czasu pracy i przerw. Zmiany mogą się odnosić do pracy i innych elementów, aby zasymulować pracę zmianową Moduły Moduł to element zawierają cy zbiór innych elementów. Moduły mogą być używane do zbudowania modelu hierarchicznego lub do ustanowienia "czarnej skrzynki". Możesz określić, wyświetlić i uszczegółowić moduł, tak jak każdy inny element w programie WITNESS i zabezpieczyć zmiany hasłem. Zastosowanie modułów jest bardzo szerokie. Linki do zewnętrznych plików modułów zawierają także koncepcję dziedziczenia. 9.6 Elementy graficzne i raportujące Przedstawiają graficznie to, co dzieje się podczas pracy modelu Diagram kołowy Pozwoli Ci zaprezentować wyniki symulacji, szczególnie dla procentowego rozkładu czasu, który dany element spędza w poszczególnych stanach (np. zajęty lub bezczynny). Możesz określić nachylenie wyświetlanego diagramu kołowego, aby osią gną ć lepszy efekt Szeregi czasowe Szeregi czasowe umożliwiają prezentowanie wyników symulacji na ekranie w formie wykresów, które zawierają wartości pobrane z symulacji. Każdy z wykresów może przedstawiać aż 7 różnych wartości w 7 kolorach. Szeregi czasowe są przydatne do określenia tendencji modelu, ponieważ opierają się o informacje historyczne, tj. średnia i odchylenie standardowe Histogramy Histogramy pozwalają zaprezentować wyniki symulacji w formularzu lub jako wykres. Jest to przydatne do określania zakresu wartości obserwowanych parametrów symulacji. Page 49

54 9.6.4 Raporty Elementy raportu pozwalają zdefiniować własny raport (np. sposób wyświetlania tabel z wartościami i wykresów). Zawierają szczegółowe obliczenia, bazują ce zwykle na wartości innych funkcji bą dź zmiennych w modelu. 9.7 Sterowanie elementami: reguły, wyrażenia i działanie Reguły Części i płyny są transportowane między elementami w zależności od reguł wejścia i wyjścia wyszczególnionych w oknach poszczególnych elementów. Reguły mogą : umożliwić Ci modelowanie złożonych decyzji dotyczą cych transferu części i płynów, bazują cych na praktycznie każdym kryterium. być wprowadzone półautomatycznie przez użycie szybkich funkcji w programie. zawierać komentarze dokumentują ce Twoja logikę. zarzą dzać częściami i płynami w różnych miejscach poza modelem (np. mogą zostać wysłane lub zutylizowane). być łatwo tworzone przez użycie standardowego paska narzędzi Wyrażenia Podstawową zaletą programu WITNESS jest elastyczność, z jaką przetwarza wartości. Jeśli wartość jest wymagana, możesz określić wzór lub wyrażenie (jeśli używasz programów kalkulacyjnych, ta koncepcja nie będzie Ci obca). W zależności od kontekstu, WITNESS natychmiast użyje danej wartości lub przechowa ją, aby wykorzystać ją w przyszłości. Np. Czas cyklu pracy maszyny może być wprowadzony jako wyrażenie przeliczane, za każdym razem, gdy maszyna zakończy kolejny cykl Działanie WITNESS oferuje prosty język programowania znany jako Działanie. Wykazuje podobieństwo do języka programowania BASIC, ale jest bardziej przyjazny dla użytkownika dzięki rozbudowanej Pomocy i wykorzystaniu języka angielskiego. Używają c działań, możesz wydawać modelowi zbudowanemu w programie WITNESS specjalne polecenia logiczne, dzięki czemu kalkulacje i formuły odpowiadają decyzjom podejmowanym w podobnej sytuacji mają cej miejsce w rzeczywistości. Działania mogą być: użyte do przedstawienia interakcji między modelem i jego użytkownikiem, np. przez zmuszanie ich do udzielania określonych odpowiedzi na odpowiednich etapach działania modelu. użyte w kluczowych etapach operacji elementu (np. na koniec cyklu maszyny, kiedy części opuszczają model, przed wykreśleniem obserwacji z szeregów czasowych, kiedy procesor kończy czyszczenie). użyte do ustawienia warunków wejściowych modelu. użyte w każdym momencie działania modelu.

55 10 Użytkowanie i rozbudowa modelu WITNESS 10.1 Format przechowywania modelu WITNESS WITNESS pozwala Ci zapisać model i jego części w kilku różnych formatach. Niektóre z nich są bardzo przydatne:. M OD Standardowy plik, w którym zapisywane są modele. Zawiera wszystkie definicje modelu w szybko uruchamiają cym się formacie SIM Plik modelu i statusu. Wyją tkowo użyteczny format zapisu modeli WITNESS, który zapisuje model w danym momencie uruchomienia. Kiedy plik jest załadowywany kolejny raz, możesz zobaczyć statystyki, a nawet uruchomić model w zapisanym momencie.. LST Plik biblioteki. Tekstowa definicja pliku modelu. pozwala na otworzenie pliku w programach tj. Notepad czy Wordpad. Plik może zostać zmieniony (ostrożnie) i załadowany ponownie, gdy model tego wymaga.. DES Plik elementów projektanta. Ten format plików zapisuje pojedyncze etykiety lub zestaw elementów projektanta do pliku. Pozwala na łatwe przemieszczanie ich między modelami - po prostu dodaj inną etykietę do okna projektowania w programie i załaduj plik.des.. M DL Plik modułu. Zapisuje część modelu (lub cały moduł) do pliku, który można wykorzystać przy budowie innego modelu. Projektant modułu łą czy paletę projektowania elementów z plikiem.mdl, by zdefiniować pełen model za jednym zamachem.. W XM WITNESS model w formacie XML. Inne formaty tekstowe zapisywanego modelu odnoszą się do schematu WITNESS XML. Pomoc Oprócz podręcznika programu WITNESS i wsparcia w postaci Help Desk, pomoc online jest oferowana w pełnej wersji programu. Jest ona najobszerniejszą dokumentacją i zawiera hiperłą cza oraz opcje wyszukiwania, tak, byś mógł szybko przejść do tematu, który Cię interesuje. Aby otworzyć Pomoc, naciśnij klawisz< F1 > Powiększanie wyświetlanego ekranu Poniższe propozycje pomogą Ci ulepszyć twój model i sprawić, by stał się bardziej przejrzysty. Możesz osią gną ć ten efekt przez dodanie: Tła - możesz je stworzyć przy użyciu programu CAD i zaimportować je z pliku.dxf. Dodatkowych ikon. Możesz także zaprojektować własne ikony, które mogą zmieniać kolor, aby odwzorować stan, w którym znajduje się element w danej chwili. W dalszej części kursu budowania modelu, zamieszczono przykład biblioteki ikon. Masz możliwość używania własnych ikon zapisanych w plikach z rozszerzeniem:.bmp,.jpg,.gif,.wmf,.emf i.dxf. Etykiety tekstowe i objaśnienia. Linie, aby np. zobrazować przepływ robót w toku. Prostoką ty i elipsy, aby podzielić model na strefy odnoszą ce się do poszczególnych operacji, lub by Page 51

56 zwrócić uwagę na specjalne obszary modelu. Loga firm. Przyciski pokazują ce stany kolorów dla poszczególnych elementów. Pliki audio (używają c do tego celu plików z rozszerzeniem. W AV). Filmów (używają c do tego celu plików z rozszerzeniem. avi). Możesz wybrać: Kolor czcionki wyświetlanego tekstu, linii i nazw elementów. Kolory w tle i na pierwszym planie mogą się różnić. Różnych wzorów wypełnienia pól, kół i elpis. Czcionki tekstu. Rozmiary ikon. Dostosowywać zegar symulacji jako cyfrowy lub analogowyw zależności od Twoich potrzeb. Elementy mogą być przesuwane, Zmniejszane, obracane etc. dopiero po otwierają cym pasek narzędzi "Edycja wyświetlania" wciśnięciu przycisku Przydatne przyciski Pełna lista wszystkich komend w menu i przycisków na paskach narzędzi jest dołą czona do Skróconego Podręcznika. Niektóre z najpopularniejszych obszarów są także wyszczególnione poniżej: Ot wó r zpozwala otworzyć model WITNESS. Ur u c h o m uruchamia model we wszystkich obecnie otworzonych oknach. St o pzatrzymuje model w każdym z wybranych trybów. Kr o kpozwala sprawdzić każdy krok podczas działania modelu. Ro zpo c zn ijwyzerowuje zegar, czyści statystyki i sprawia, że wszystkie elementy znajdują się w stanie bezczynności. Szc ze gó ł ypozwala zmienić szczegóły elementu. W yświe t lpozwala edytować sposób wyświetlania elementu. C ią gn ijpozwala zdefiniować regułę cią gnij dla wybranego elementu. Pc h ajpozwala zdefiniować regułę pchaj dla wybranego elementu. Jeśli opcja jest aktywna (wciśnięty przycisk)dział aj do... Pozwala uruchomić model do czasu, który został wprowadzony do pola tekstowego, lub gdy pojawi się określony element. Ele m e n t selektor

57 11 Przykładowe modele 11.1 Dem1.mod - Prosty model montażowy W tym modelu, TOP i DOWN są skręcone przy pomocy dwóch śrub. Montaż jest wzorowany na zasadzie Testuj i Sprawdzaj, po których zakończeniu części opuszczają model. 1 Ot wó r z DEM 1. M OD. Aby zo bac zyć pe ł n ię m o żliwo śc i m o de lu n ale ży wc isn ą ć pr zyc isk " spac e r " n a pasku wyko n awc zym : następnie uruchom model za pomocą opcji "uruchom". 2 Ust aw su wak " spac e r ", aby ko n t r o lo wać pr ę dko ść sym u lac ji. Szczegóły dla każdego elementu można obejrzeć klikają c dwukrotnie na jego ikonę. Lewy bufor, TOPS, przechowuje górne części, które przybywają pojedynczo w różnym czasie. Pierwszy TOP przybywa natychmiast. Środkowy bufor, DOWN, magazynuje dolne części, które przybywają pojedynczo w różnym czasie. Pierwszy DOWN przybywa natychmiast. Prawy bufor, SCREW, składuje śruby, które przybywają po 6 sztuk w różnym czasie. Pierwsza partia śrub przybywa po 5 minutach. Page 53

58 Urzą dzenie montują ce, ASSEMBLY, pobiera 1xTOP, 1xDOWN i 2xSCREW i w cią gu 2 minut łą czy je w 1xASSM. 1xASSM jest wysyłany do kontroli, po prawej stronie, gdzie są one gromadzone w grupach po 4 sztuki i poddane inspekcji na 5 minut przed wysłaniem ich z modelu. Szereg czasowy, COST, pokazuje dwa przebiegi. Czytanie dla każdego z nich jest podejmowane co 5 minut. Pierwsza partia (tzw. RAW MATERIALS) pojawia się po uruchomieniu modelu i jest zobrazowana jako żółta linia. Wskazuje ona wartość surowców w modelu. Wbudowane funkcje WITNESS służą do obliczania liczby elementów w każdym z trzech buforów i ich wartości. Druga partia (tzw. ASSEMBLY/INSPECTION) także pojawia się po uruchomieniu modelu i jest zobrazowana jako czerwona linia. Wskazuje ona na wartość wszystkich części używanych w danym momencie na maszynach ASSEMBLY i INSPECTION (o wartości gotowej części wyższej niż sumaryczna wartość surowców). Zegar jest dostosowany tak, aby pokazywać tydzień, dzień i (obecny) czas w godzinach i minutach. Czas symulacji jest także pokazany na pasku narzędzi. 3 Spr ó bu j u r u c h o m ić m o de l w t r ybie kr o ku : Kliknij naro zpo c zn ij, aby wyzerować zegar, a następnie użyj kr o kprzycisk. WITNESS czeka na naciśnięcie przycisku <En t e r > lub kliknięcie lewym klawiszem myszki, aby przejść do kolejnego etapu, który zostanie zasymulowany w następnej jednostce czasu. Każdy krok jest opatrzony komentarzem w oznaczonym oknie.po le in t e r akc jipokazuje, co dzieje się w modelu. Naciśnij <En t e r >. Począ tkowo część TOP i DOWN przybywają i wchodzą do maszyny używanej do ASSEMBLY (przez naciśnięcie <En t e r >), a następnie oczekuje na SCREW przed rozpoczęciem cyklu. Następny TOP i DOWN wchodzi do modelu. Nie są one jeszcze potrzebne, więc czekają w buforach. Po 5 minutach partia sześciu śrub przybywa. Dwie śruby wędrują do maszyny ASSEMBLY, a reszta czeka w buforze. Maszyna rozpoczyna cykl i zmienia status z żółtego (wolny) na zielony (zajęty). Po 7 minucie ukończona część ASSM wędruje do stanowiska INSPECTION (które pozostaje bezczynne, ponieważ do ukończenia cyklu potrzeba 3 części ASSM). Maszyna służą ca do montażu zostaje ponownie zasilona. Po 18 minutach, czwarta część ASSM wędruje do stanowiska INSPECTION i ikona zmienia kolor na zielony (zajęta). Przyciskaj <En t e r > do czasu =2 0 minut. W tym momencie stanowisko ASSEMBLY jest zablokowane i zmienia kolor na czerwony, ponieważ stanowisko INSPECTION jest nadal zajęte, więc stanowisko ASSEMBLY nie może wysłać do niego kolejnej zmontowanej części. Stanowisko pozostaje zablokowane dopóki 4 części ASSM nie opuszczą modelu. Dopiero wtedy kolejna część ASSM może opuścić stanowisko ASSEMBLY i powędrować do stanowiska INSPECTION, a następnie stanowisko ASSEMBLY może pobrać nowe części i kontynuować swoją pracę. Kontynuuj przejście przez model w ten sposób, zwróć uwagę na zmieniają cy się status modelu i wartość Robót w toku. Aby zatrzymać model kliknijst o p.

59 Możesz zatrzymać model w każdym momencie i sprawdzić raporty, które zostały wygenerowane podczas pracy modelu. 4 Aby u zyskać do st ę p do r apo r t ó w, klikn ij n a e le m e n t i pr zyc iśn ij je de n z pr zyc iskó w r apo r t o wan ia: Rapo r t st at yst yc zn ynajbardziej szczegółowy; wybrane elementy są grupowane według rodzaju raportu. Rapo r t po dsu m o wu ją c yjeden wiersz stanowi szczegółowy opis logiki wybranego elementu. Rapo r t e ksplo zjizawiera informacje dotyczą ce obecnego stanu wybranego elementu. Pokazuje listę części znajdują cych się obecnie w określonym miejscu. Rapo r t zu życ iapokazuje czy jakikolwiek inny element jest połą czony z wybranym elementem, a jeśli tak, to w jaki sposób jest on wykorzystywany. Kliknij na >> and <<, aby zobaczyć kolejny, lub poprzedni raport w sekwencji. Aby zobaczyć raport dotyczą cy wielu elementów, użyj przycisku selekcja elementu, jeśli nie jest on widoczny, użyj opcjiw ido k/ W ybó r Ele m e n t u, aby go wyświetlić w postaci drzewa wszystkich elementów, dla których można utworzyć raport. Page 55

60 Rozwiń drzewo całkowicie dla sym u lac jiprzez kliknięcie prawym klawiszem myszy na gałą ź symulacji, a następnie wybierz opcjęro zwiń wszyst ko za pomocą lewego klawisza myszy. Następnie ponownie kliknij prawym klawiszem myszy na gałą ź symulacji i wybierz opcjęzazn ac z wszyst ko, by zaznaczyć wszystkie elementy. Na koniec kliknij na jeden z przycisków raportowych, by wygenerować raport. Oczywiście istnieje kilka innych sposobów, by uzyskać dostęp do raportów - spróbuj wykorzystać pozostałe opcje klikają c na gałą ź prawym klawiszem myszy i wyświetlają c wybór, w tym siatkę. Sprawozdania maszyny pokazują, że po 50 minutach pracy modelu, stanowisko ASSEMBLY znajduje się w stanie bezczynności ponad 1/3 czasu, zablokowane jest przez 10% czasu, a stanowisko INSPECTION jest bezczynne przez ponad 2/3 czasu. Jednym ze sposobów na zwiększenie ogólnej pojemności modelu jest zmniejszenie czasu, przez który stanowisko INSPECTION blokuje stanowisko ASSEMBLY poprzez zmniejszenie wielkości partii i skrócenie czasu kontroli. 5 Spr ó bu j zm ie n ić m o de l w n ast ę pu ją c y spo só b: Kliknij dwukrotnie na ikonę stanowiska INSPECTION. Edytuj polem in im aln a wie lko ść par t iiprzez kliknięcie na 4 i wybranie2. Edytuj polec zas c yklu przez kliknięcie na 5. 0 i wybranie2. 5. Kliknij naokprzycisk. Uruchom ponownie model i zobacz różnicę w czasie, podczas którego stanowisko ASSEMBLY jest zablokowane. Powinieneś zauważyć, że po 50 minutach pracy modelu czas ten jest zredukowany do 4%. Istnieje wiele innych eksperymentów, które możesz przeprowadzić przez zmianę innych parametrów modelu. Czemu nie zgłębić kilku z nich i zobaczyć jakie zmiany przyniesie symulacja? Ko le jn y pr zykł ad: Spróbuj zmniejszyć czas kontroli dla 4 części (minimalna wielkość partii) do 4 minut i zobacz jak czas zablokowania stanowiska ASSEMBLY zmniejsza się do 8%.

61 11.2 Dem2.mod - Prosty model logistyczny Ot wó r z m o de l DEM 2. M OD, kt ó r y je st zlo kalizo wan y w kat alo gu DEM O\ T UT ORIAL. W tym modelu, części zwane TRUCKS są przekazywane na tył bufora WAITINGQ zgodnie z profilem czasy przybycia. Profile czasowe są powszechnie używane w programie WITNESS i ten model pokazuje tylko jeden sposób ich definiowania. Jeśli klikniesz dwukrotnie w nazwę TRUCK w drzewie wyboru elementu Symulacji, zobaczysz kilka szczegółowych kart dla tego elementu. W zakładce Profil przybycia zobaczysz, że w cią gu pół godziny przybywają 4 ciężarówki, z wyją tkiem kilku dwugodzinnych okresów w dniu, kiedy w cią gu pół godziny przybywa aż 6 ciężarówek. Ciężarówki czekają w kolejce w buforze WAITINGQ, dopóki nie zwolni się miejsce na stanowisku LOADINGBAY. Operacja w korytarzu zajmuje od 3 do 8 minut dla każdej z ciężarówki. Czas ten jest sterowany przez dystrybucję uniform. W tym modelu korytarz ma problematyczną rampę załadowczą, która często zawodzi i ulega awariom. Takie wydarzenie może zostać zamodelowane w programie WITNESS dzięki karcie awarii maszyny. Podwojnie kliknij na ikonę LOADINGBAY lub w drzewie symulacji i popatrz na zakładkę awarie. Zobaczysz że awarie pojawiaja się zgodnie z zadanym rozkładem tzn. ze średnią 4 godziny i czasem naprawy pomiędzy 10 a 25 minut. Jedną z silnych stron symulacji jest to, że możesz ocszacować wydajność systemu, zmieniają c parametry takie jak czasy btrwania i zatrzymań przez cały czas. W czasie symulacji możesz zobaczyć jak ciężarówki ustawiaja się w kolejce i jak muszą czekać na załadunek. Zmienna nazwana TRUCKSERVED jest zwiększana o 1 za każdym razem, gdy ciężarówka opuszcza model. Szereg czasowy nazwany THROUGHPUT rejestruje ilość TRUCKSERVED co 60 minut i resetuje tą zmienną do 0. Wykres kołowy odświeża się co 30 minut i pokazuje wykorzystanie LOADINGBAY. Page 57

62 Innym, kluczowym parametrem jest czas obsługi ciężarówek w minutach. Jest on zobrazowany przez histogram znajdują cy się w są siednim oknie. Atrybut ENTRYTIME rejestruje godzinę przyjazdu ciężarówki. Rekord TIME-ENTRYTIME jest tworzony w histogramie, kiedy ciężarówka opuszcza model. Uruchom model i sprawdź raporty, tak jak robiłeś to wcześniej. Aby polepszyć czas obsługi możesz, np. zmienić wydajność stanowiska LOADINGBAY poprzez zwiększenie niezawodności rampy wyładowczej. Spr ó bu j zm n ie jszyć c zę st o t liwo ść awar ii z śr e dn io c o m in u t, n a śr e dn io c o m in u t i u r u c h o m m o de l, aby zo bac zyć r ó żn ic e. r e su lt s. M o że sz t akże do dać dr u gi LOADINGBAY - spr ó bu j zm ie n ić ilo ść st an o wisk do 2. Osią gn ie sz n ie sam o wit y e fe kt! Aby zobaczyć znaczą ce zmiany, czasami konieczne jest długie działanie modelu - głównie wtedy, gdy posiada on wiele zmiennych. Spójrz na najważniejsze wyniki średniego przjeścia (pokazane w oknie histogramu) po uruchomieniu modelu na 500 minut, a następnie po uruchomieniu na 2000 minut. Niezmieniony model osią ga wyniki: C ZAS SY M ULAC JI w m in u t ac h Śr e dn i c zas pr ze jśc ia w m in u t ac h , , , , , , , (ponad 20 tygodni) 17,90 To pokazuje, że aby uzyskać prawdziwe wyniki musi upłyną ć określony czas. Istnieje wiele sposobów, które pomogą Ci określić odpowiednią długość symulacji, albo kiedy należy wykonać wiele różnych symulacji ze zmienionymi parametrami. Powyższy model jest tego przykładem.

63 12 Galeria modelu 12.1 Standardowy model produkcyjny To typowy plan modelu produkcyjnego w programie WITNESS. Zawiera standardowe przenośniki, karuzelę, roboty, maszyny, komórki produkcyjne etc. Zawiera okno powiększenia widoku oraz niestandardowe raporty. Jeden ze standardowych modułów programów także może być zauważony. Page 59

64 12.2 Standardowy model magazynowania To typowy model magazynu. Zawiera przenośniki przychodzą ce z produkcji i trzy różne zastosowania dróg i pojazdów, wysokie regały, AGV obsługują ce stanowiska P&D i zasilają ce system alei sortowni. Powtarzane szeregi czasowe zawierają minimalny, średni i maksymalny poziom produkcji na godzinę w danym dniu, wykres przepustowości i poziom usług.

65 12.3 Model biura Ten model prezentuje wyglą d i ruch w biurze. Używa elementów ścieżki do modelowania wszystkich tras przemieszczania się i ich częstotliwości. Najważniejszymi danymi statystycznymi w tym modelu jest ilość zatorów w stołówce i czasu oczekiwania klientów na dokonanie rejestracji i aplikacji. Drzewo elementów jest standardowe dla wszystkich elementów i umożliwia łatwy dostęp do danych i raportów. Tabela i wykres są standardowym raportem. Page 61

66 12.4 Proces biznesowy typu: Call Centre Ten model jest szczegółowym modelem procesu biznesowego, gdzie każde wykonane zadanie możesz zobaczyć na ekranie. Każdy etap procesu jest rozszerzony, by pokazać kolejkę na wejściu, jednostki przetwarzane oraz zasoby ludzkie użyte do wykonania tego zadania. Model wykorzystuje koncepcję zarzą dzania jakością Six Sigma, aby osią gną ć wyznaczony poziom jakości i wydajności procesu względem czasu. Pozwala stworzyć wiele innych, niestandardowych raportów i wykresów wskazują cych na inne kluczowe wskaźniki wydajności.

67 12.5 Logistyka lotniska Ten model pokazuje logistykę lotniska, gdzie zastosowano doświadczalnie różne strategie lokalnych i centralnych napraw dla kluczowych komponentów nawigacyjnych. Sukces jest mierzony w dostępności możliwych terminów lotów, a celem jest utrzymanie całej floty powietrznej przy zminimalizowanych kosztach. Kolory ikon zastosowano, aby rozróżnić komponenty dla różnych lotnisk. Wykres kołowy ilustruje dostępność latania i ich czasy. Specjalny typ szeregów czasowych programu WITNESS pokazuje maksymalny, minimalny i średni czas naprawy podczas powtarzanego okresu czasu. Page 63

68 12.6 Drogi i pojazdy Ten model pokazuje kolejny przykład dróg i pojazdów, mechanizm transportu części i zaopatrzenia maszyn. Części są produkowane na czterech maszynach montażowych, z komponentów składowanych w magazynach. Są losowo pobierane, ale z zachowaniem proporcjonalnej dostawy do jednego z 5 stanowisk malarskich. Kolorowe ikony są użyte do odróżnienia ukończonych części od niepomalowanych. W końcu części są wygrzane, skontrolowane i wysyłane. Wykres pokazuje produkcję w cią gu 8-godzinnej zmiany.

69 12.7 Garaż dla pojazdów Model garażu pokazuje możliwości programu WITNESS na różnych poziomach. Podczas gdy jeden model znajduje się na poziomie witryny, inne modele zachowują identyczne odległości między samochodami i dystrybutorami paliwa. Page 65

70 12.8 Fabryka przetwórstwa chemicznego Ten model przedstawia zakład przetwórstwa chemicznego. Pokazuje szeroka gamę możliwości programu WITNESS dla przemysłu chemicznego i innych przemysłów (stacje benzynowe, przedsiębiorstwa logistyczne, fabryki produkują ce wg priorytetu zamówienia, planowanie produkcji etc.). Stałe elementy modelowania płynów, rur, zbiorników i procesorów są dostępne w WITNESS

71 13 Dalsze materiały szkoleniowe 13.1 Dowiedz się więcej... Lanner oferuje wiele materiałów wspierają cych naukę obsługi programu WITNESS. Są one podzielone ze względu na stopień zaawansowania uzytkowników i przeznaczone do samodzielnej nauki. Są dostępne online, z wyją tkiem szkolenia (1-5 dni). Ostatnia wersja materiałów dostępnych online przez portalmylanneri otrzymasz je wraz z nowym wydaniem programu. Nauczyciele prowadzą kursy Lanner Certified Practitioner Training, na które można się zapisać na: Wsparcie Zaleca się zainwestować we Wsparcie, Rozszerzenie i Utrzymanie (SEM) kontraktów. Dzięki temu uzyskasz dostęp do portalu MyLanner, w który możesz: Zalogować się i śledzić przypadki wsparcia Znajdować rozwią zania i podpowiedzi Ścią gną ć najnowsze wersje produktów i materiały naukowe. MyLanner portal nahttp:// Dodatkowo, dla klientów, którzy przystą pili do kursu Lanner Certified Practitioner Training, który wspiera usługi oferują ce przemysłowi pomoc w modelowaniu usług. Ta usługa ma na celu pomoc użytkownikom, którzy chcą rozwią zać swoje wą tpliwości dotyczą ce modelowania. Użytkowników posiadają cy kontrakty SEM Mają dostęp do usługi doradztwa drogą ową wysłaną na adressupport@lanner.comz opisem Twojego problemu; kopią pliku modelu zbudowanego w programie WITNESS i wszystkich połą czonych z nimi plików (np. Excel), które używa. Jeśli nie możesz wysłać tak dużych załą czników może użyć poniższego linka, gdzie możesz zamieścić swoje pliki. Page 67

72 14 Dodatek 14.1 Wymagania systemu WITNESS wymaga: procesora Intel or AMD Minimalna prędkość procesora 500MHz, zalecana >2GHz. Windows XP, Windows Vista, Windows 7, Windows Server 2003/2008 (32 i 64 bit ) Minimum 1GB RAM (zalecane >2GB ) Ok. 100MB wolnego miejsca na dysku twardym rozdzielczości ekranu 800x600 (zalecana to 1024x768 lub wyższe) napęd CD-ROM/DVD (WITNESS na CD ) Równoległy port USB dla urzą dzenia zabezpieczają cego. WITNESS VR wymaga akceleracji grafiki dla lepszej pracy (najlepiej Open GL lub DirectX ). Przykłady zawierają NVIDIA GeForce lub ATI Radeon. Skontaktuj się z Lanner, aby otrzymać więcej informacji dotyczących wymagań sprzętowych. Karta muzyczna jest opcjonalna - wspiera takie funkcje multimedialne jak dźwięk plików i video ze ścieżką dźwiękową Instrukcja instalacji na CD Włóż płytę WITNESS CD1 ido napędu CD. Wybierz i uruchom plik SETUP.EXE w katalogu na CD. Postępuj zgodnie z instrukcjami pojawiają cymi się na ekranie. Kiedy zakończysz instalację możesz także zainstalować Menadżera scenariusza WITNESS i Menadżera prezentacji WITNESS, które znajdziesz na WITNESS CD2. Aby zainstalować Menadżera Scenariusza, włóż do napędu CD dysk WITNESS CD2, a następnie wybierz i uruchom SETUP.EXE w oknie "Menadżer Scenariusza WITNESS". Postępuj zgodnie z instrukcjami pojawiają cymi się na ekranie Licencje technologiczne i opcje Zablokowany węzeł bezpieczeństwa Samodzielna instalacja pozwala programowi WITNESS uruchomić się na wybranym komputerze. "Pływające" (sieciowe) zabezpieczenie 'Pływają ca" licencja pozwala ustalonej liczbie użytkowników uruchamiać program WITNESS w sieci

73 korporacyjnej. Serwer licencji programu WITNESS jest maszyną, usytuowaną z dala od komputera użytkownika. Gdy określona liczba licencji jest uruchomiona, nie można włą czyć kolejnej. Licencja sieciowa nie jest licencją globalną - nie daje użytkownikowi prawa do przenoszenia albo używania programu do innych państw Samodzielnie, bez klucza licencji Samodzielnie, bez klucza licencji Jako część procesu instalacji (opisanych w dziale Instalacja i uruchomienie tego przewodnika), opcja Re pr ise powinna zostać wybrana, gdy używasz opcji samodzielnie, bez klucza licencji. Po instalacji programu, WITNESS będzie potrzebował klucza licencji, aby go uruchomić. 1 Otwórz stronę ustawień Reprise Uruchom WITNESS Na Znaku na banerze, wybierz Zarzą dzanie Licencją Wyświetli się okno ustawień Reprise - Ten system zabezpieczeń jest używany do samodzielnej instalacji, bez klucza sprzętowego. Jeśli okno ustawień Reprise nie wyświetli się, o wybierz stronę Zabezpieczenia o Dla Metod licencji wybierz Reprise o Wybierz stronę Reprise 2 Wybierz zabezpieczenia Reprise Na stronie Reprise upewnij się, że opcja Node Locked została wybrana. Kliknij na Żą daj licencji 3 Po otrzymaniu kodu aktywacyjnego online Wybierz Aktywuj online używają c kodu aktywacyjnego" Wprowadź kod aktywacji Wybierz "Żą danie online" Jeśli aktywacja zakończyła się sukcesem, licencja zainstaluje się automatycznie. Wybierz "Zamknij" Wybierz OK WITNESS zrestartuje się w tej chwili 4 Jesli nie posiadasz kodu aktywacji online lub proces aktywacji nie zakończył się powodzeniem, możesz ręcznie zażą dać licencji Wybierz "Żą daj licencji przez " Wprowadź szczegóły Żą danie licencji może byc wysłane za pomocą a klijaką c w opcję "Żą danie licencji przez ", lub wybierz Zapisz do pliku, by zapisać żą danie licencji na dysku i wysłać prośbę w późniejszym terminie. 5 Importowanie licencji otrzymanej przez W odpowiedzi na , Lanner wyśle Ci plik licencji jako załą cznik do wiadomości. Zapisz załą cznik na dysku i podą żaj za tymi krokami, aby zaimportować licencję. Page 69

74 Podą żaj za poleceniami z sekcji 1 "Widok strony ustawień Reprise" aby zobaczyć ustawienia Reprise Ustaw Reprise na Blokada węzła Wybierz "Zaimportuj licencję" Powinieneś wybrać plik licencji, który zapisałeś na dysku. Wybierz OK WITNESS zrestartuje się w tej chwili 14.5 Samodzielnie, z kluczem licencji 1 Aby zaczą ć używać program WITNESS, powinieneś zainstalować dostarczone klucze na swój PC. Jako nowy użytkownik programu WITNESS na własny użytek możesz użyć jednego z dwóch zabezpieczeń: Pierwszy (najpopularniejszy) typ zabezpieczenia to SuperPro USB. To urzą dzenie podłą czasz do portu USB. Jest ono zalecane dla systemu Microsoft Windows XP i późniejszych. Możesz także wykorzystać Sentinel SuperPro, które wystarczy podłą czyć do równoległego portu i składa się z małej, plastikowej kostki z dwoma łą czami po przeciwnych stronach. 2 3 Uruchom program WITNESS. Jeśli nie znajdzie on kodu zabezpieczają cego, zaleci Ci jedno z poniższych rozwią zań. Naciśnij przycisk Zarzą dzanie licencją. Pojawi się okno:

75 Jeśli okno ustawień licencji się nie pojawi, wybierz stronę Zabezpieczenia Dla Metody licencji wybierz Dongle Wybierz stronę Licencji Ten przykład pokazuje, że nie znaleziono oprogramowania zabezpieczają cego dla tego urzą dzenia (ewentualnie to okno może pokazać kody, które wygasły lub odnosiły się do poprzednich wersji programu WITNESS). 4 Aby wygenerować nowy kod bezpieczeństwa licencji, wybierz Formularz żą dania licencji. Page 71

76 5 Wypełnij formularz i wyślij go za pomocą (użyj opcji "Zamów przez ). Możesz też wydrukować wypełniony formularz i przesłać go faxem do wybranej siedziby firmy Lanner. Następnie wybierz Zamknij. W odpowiedzi na fax lub , Lanner wyśle kod składają cy się z 20 znaków (liter i cyfr). 6 Po otrzymaniu kodu, powtórz kroki od 1-3 i wprowadź kod do okno u dołu formularza, następnie naciśnij przycisk "Dodaj licencję".

77 Nie musisz wprowadzać myślników - tylko cyfry i litery. Po wpisaniu ostatniego znaku klucza licencji, przycisk 'Dodaj licencję' stanie się dostępny. Jeśli tak się nie stanie, sprawdź proszę dokładnie, czy wpisany przez Ciebie kod jest poprawny, a jeśli tak - skontaktuj się z Lanner Group. Gratulacje! Poprawne dodanie licencji doda komunikat w oknie jak poniżej: Page 73

78 14.6 Instalacja z licencją sieciową zabezpieczoną kluczem Ten dokument zawiera informacje potrzebne do instalacji Sieciowej Licencji programu WITNESS na Twoim systemie, przy użyciu klucza sprzętowego. Główna zasada Sieciowej Licencji WITNESS Network License koncentruje się wokół klucza zabezpieczeń, który musi byc zainstalowany i skonfigurowany, aby program WITNESS działał. Klucz sieciowy NetHASP jest połą czony z centralnym systemem sieci. To on uruchamia aplikacje NetHASP License Manager, która steruje dystrybucją licencji programu WITNESS. Systemy klientów chcą uruchomić w sieci program WITNESS i połą czyć się z NetHASP License Manager, aby uzyskać licencję. Klucz sieciowy NetHASP jest wspierany przez różnorodne sieci komputerowe używają ce NetBIOS/ NetBEUI, IPX i TCP/IP. Aby zainstalować Sieciową licencję programu WITNESS zaleca się postępowanie wg kroków zamieszczonych poniżej. Instalacja Licencji sieciowej programu WITNESS na serwerze licencji. Klucz sieciowy NetHASP powinien być połą czony równolegle lub przez port USB jako serwer licencji. Zauważ, że ten system może być każdym urzą dzeniem w sieci, nie musi być plikiem lub serwerem sieciowym. Aby zainstalować Menadżera licencji NetHASP (LM) i sterowniki HASP, uruchom plik LMsetup.exe (znajdziesz go na dysku CD1, w katalogu dotyczą cym wsparcia.

79 Podczas instalacji kreator zaproponuje Ci instalację LM jako usługi, która uruchamia się automatycznie, wraz z uruchomieniem systemu, lub jako aplikację, którą możesz sam uruchomić i zamkną ć. Wybierz opcję, która spełni Twoje oczekiwania. Konfiguracja Klienta WITNESS Klient WITNESS pownien zostać ustawiony, aby móc korzystać z opcji Klucz sieciowy w konfiguracji Bezpieczeństwo. Jeśli jest poprawny, program powinien automatycznie łą czyć się z licencją sieciową. W rzadkich przypadkach, Klient WITNESS nie znajdzie Menadżera licencji NetHASP w sieci. W takim przypadku powinieneś użyć pliku nethasp.ini, który pozwoli Ci ręcznie ustawić opcje sieciowe Instalacja z licencją sieciową zabezpieczoną kluczem programowym Ta instrukcja instalacji jest szybkim przewodnikiem dotyczącym ustawienia serwera licencji, tak, by mógł służyć do uruchomienia jednej lub więcej licencji programu WITNESS. W laboratorium lub środowisku akademickim, wybrany serwer może podlegać bezpośredniej kontroli użytkownika lub jego opiekuna. W ten sposób dostęp do serwera może być stale zapewniony. W dużej korporacji, najodpowiedniejszym serwerem jest serwer centralny, gdzie jego codzienna praca jest monitorowana przez pracowników działu IT. Instalacja Reprise License Manager Potrzebujesz uprawnień admina, aby zainstalować to oprogramowanie. Aby zainstalować menadżera licencji, należy wykonać poniższe kroki. Uruchom Setup.exe w katalogu Reprise License Server na dysku WITNESS CD 1 Reprise License Manager zostanie zainstalowany jako usługa nazwana WITNESS Reprise LM, która uruchomi się automatycznie po ukończeniu instalacji. Usługa uruchamia się automatycznie Program otworzy potrzebne porty w firewall'u systemu WINDOWS (Porty 5053 (License Server) i 5054 (Reprise License Server Administration) Po zainstalowaniu Reprise License Server, możesz zażądać licencji, a następnie ją zainstalować. Po zainstalowaniu Reprise License Server, możesz zażądać licencji, a następnie ją zainstalować. Aby wygenerować licencję, wybierz formularz aplikacyjny Zażądaj licencji Reprise w Programy WITNESS Reprise LM. Powinieneś zobaczyć okno takie, jak poniżej. Page 75

80 Produkt może zostać aktywowany. Istnieją dwie możliwości aktywacji. Aktywacja online Jeśli otrzymałeś Kod aktywacyjny Wybierz Aktywuj online uzywając kodu aktywacyjnego" Wprowadź Kod aktywacyjny i kliknij na przycisk "Żądaj" Jeśli próba się powiodła, plik licencji jest automatycznie instalowany. Otwórz stronę Administratora licencji (patrzzarządzanie menadżerem licencji ) i kliknij na przycisk Odczytaj/Zrestartuj serwer. Aktywacja offline Jeśli chcesz aktywować przez Wybierz "Żądaj licencji przez " Wprowadź dane i kliknij na przycisk "Żądaj przez " Jeśli serwer nie ma zainstalowanego klienta , kliknij na opcję "Zapisz do pliku...", który pozwoli zapisać licencję na dysku. Plik może zostać wysłany dolicenseuk@lanner.com aby zażądać licencji. Kiedy licencja zostanie przesłana, zapisz ją na dysku i kliknij na opcję "Zaimportuj licencję..." i

81 wybierz plik licencji. Zostanie on zainstalowany w odpowiednim miejscu. Otwórz stronę Administratora licencji (patrzzarządzanie menadżerem licencji ) i kliknij na przycisk Odczytaj/Zrestartuj serwer. Zarządzanie menadżerem licencji Reprise License Manager może być zarządzany przez konsolę sieciową. Jeśli chcesz uruchomić ją na tym samym urządzeniu, na którym uruchomiony jest menadżer licencji, wpisz poniższy adres w przeglądarkę internetową: Przeglądarka internetowa powinna wyświetlać konsolę taką jak na obrazku: Do konsoli sieciowej możesz mieć także dostęp przez inne komputery w sieci, po wpisaniu w przeglądarkę internetową gdzie nazwą serwera jest nazwa serwera, na którym jest uruchomiony Reprise License Manager. Wybierz opcję "RLM Manual..." by uzyskać dodatkowe informacje. Zobacz takżeuruchamianie programu WITNESS na urządzeniu Klienta Page 77

82 Roaming a Licencja Reprise pozwala licencji przemieszczać się na komputer, który w pewnych momentach będzie odłączony od sieci. Podczas połączenia komputera z siecią, będzie on nadal zdolny do korzystania z 'wędrującej' licencji, przez określoną wcześniej liczbę dni. Po upływie tego okresu licencja automatycznie powróci do centralnego serwera, a na danym komputerze przestanie działać. Może to nastąpić także przed upływem tego okresu, jeśli wymagane jest ponowne podłączenie koputera do sieci i odznaczenie opcji 'wędrowania'. Minimalna ilość dni, na którą można przemieścić licencję to 1 dzień. Nie liczy się dzień, w którym licencja została przeniesiona Uruchamianie programu WITNESS na urządzeniach klienta Kiedy używasz zabezpieczeń sieci z programem WITNESS, musisz także zainstalować program na swoim komputerze, korzystają c z procedury zawartej w części "Zainstaluj i uruchom" tego przewodnika. Jako część instalacji, opcjasie ć (Re pr ise )powinna być zaznaczona przez użycie zabezpieczeń bez klucza. Po instalacji programu, powinien on się połą czyć z systemem zabezpieczeń zainstalowanym na serwerze. Aby to zrobić postępuj zgodnie z poniższą instrukcją. 1 Wejdż na stronę ustawień Reprise Uruchom program WITNESS. Na przycisku Znak, wybierz Zarzą dzanie licencją. Okno ustawień Reprise wyświetli się Jeśli okno ustawień Reprise nie wyświetli się, o Wybierz zakładkę Zabezpieczenia. o Aby uzyskać licencję, wybierz Reprise. o Wybierz zakładkę Reprise. 2 Zmień ustawienia serwera Reprise W oknie Reprise, upewnij się, że Opcja serwera jest zaznaczona Wprowadź lokalizację serwera, gdzie Serwer licencji reprise jest zainstalowany. o Domyślny port to 5053, więc wejście będzie wyglą dać podobnie do 5053@RepriseServerName, gdzie Nazwa serwera reprise będzie nazwą Serwera licencji reprise. Wybierz OK WITNESS zrestartuje się, licencja jest kompletna Instalacja menadżera scenariusza 1 Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, zainstaluj program WITNESS z dysku CD1(kliknij tutaj) Ten dokument jest podzielony na instrukcję instalacji dla różnych systemów Microsoft: Windows XP Windows Vista/Windows 7

83 Instalacja menadżera scenariusza programu WITNESS na Windows XP UWAGA: Za pomocą tej instalacji, zainstalujesz MSDE. Jeśli chciałbyś używać SQL Server Express, podą żaj za instrukcjami dla Windows Vista. SQL Server Express jest wspierany przez Windows XP. 1 W ł ó ż dysk W IT NESS C D2 do n apę du C D- ROM, u r u c h o m Se t u p. e xe w kat alo gu M e n adże r sc e n ar iu sza W IT NESS. Pierwsze okno pozwoli Ci wybrać język instalacji Następnie może pojawić się takie okno: To okno wyświetla się przez kilka minut, ponieważ na tym etapie instalacji jest instalowany Microsoft.NET 2.0 Framework. Menadżer scenariusza WITNESS Scenario Manager - konfiguracja bazy danych 2 W ybie r z dan e, kt ó r e m o gą być u żywan e pr ze z M e n adże r Sc e n ar iu sza W IT NESS. Opc ja 1 - Zain st alu j ko pię M SDE dla u żyt ku wł asn e go (zale c an e ) Page 79

84 Użyj tej opcji, gdy chcesz zainstalować nowy SQL Server na komputerze, na którym uruchomiłeś instalację. Baza danych nazwana 'SM' jest stworzona na nowo zainstalowanym serwerze i jest używana przez Menadżera scenariusza. Ta opcja instaluje kopię Microsoft SQL Server Desktop Engine, jeśli nie była ona wcześniej zainstalowana na Twoim komputerze. Opc ja 2 - St wó r z n o wą bazę dan yc h, n a ist n ie ją c ym SQL Se r ve r Jeśli chciałbyś użyć istnieją cego SQL Server, na Twoim komputerze, lub w sieci, użyj tej opcji. Baza danych, nazwana 'SM' zostanie stworzona na istnieją cym SQL server dla użytku przez Menadżera Scenariusza. Opc ja 3 - Po ł ą c z się z ist n ie ją c ą bazą dan yc h M e n adże r a sc e n ar iu sza. Jeśli chciałbyć użyć wcześniej stworzonej bazy danych Menadżera scenariusza, użyj tej opcji. Baza danych SQL Server może zostać zlokalizowana lokalnie lub zdalnie. Opcja 1 (użytkownika) instaluje kopię MSDE (Microsoft SQL Server Desktop Engine) używają c zastępczej nazwy 'LANNERSQL. Po zainstalowaniu Menadżera scenariusza WITNESS odnosi się do tego serwera SQL używają c <nazwa maszyny>\lannersql lub (lokalnie)\lannersql. Je śli zde c ydo wał e ś się n a o pc ję wym agają c ą wybr an ia ist n ie ją c e j bazy dan yc h SQL Se r ve r Dat abase (o pc ja 2 i 3 w po pr ze dn im o kn ie ), po win n o o t wr zyć C i się po n iższe o kn o. Najpie r w wpr o wadź n azwę se r we r a SQL lu b u żyj pr zyc isku ' Szu kaj', kt ó r a wyświe t li list ę wszyst kic h se r we r ó w SQL zn ale zio n yc h w sie c i lo kaln e j. Masz dwie opcje dla autoryzacji bazy danych - Windows NT Authentication lub SQL Authentication. Jeśli łą czysz się z serwerem SQL stworzonym przez Menadżera scenariusza WITNESS, możesz użyć Windows NT Authentication, by połą czyć się z lokalnym serwerem albo użyć loginu SQL (nazwa użytkownika: SM, hasło: SMUSER). Inną dostępną w programie nazwą użytkownika jest 'sa', hasło: Lanner (uzyskujesz dostęp do bazy danych jako administrator - użyj go, gdy chcesz zmienić jakiekolwiek ustawienia serwera).

85 Jeśli łą czysz się z serwerem SQL, który nie został utworzony przez Menadżera scenariusza programu WITNESS, powinieneś skontaktować się z administratorem tego serwera, aby dowiedzieć się, która metoda będzie dla Ciebie najlepsza. To okno pozwala wybrać bazę danych serwera SQL z listy znalezionych w sieci. Zauważ, że w niektórych przypadkach, w oknie może się nie wyświetlać zawartość serwera SQL, który wybierasz, wtedy powinieneś wpisać nazwę tego serwera. To okno pozwala nazwać bazę danych stworzoną podczas instalacji. Menadżer scenariusza programu WITNESS użyje jej, by zapisywać wszystkie dane. Domyślną nazwą jest 'SM'. Nazwa nie powinna byc dłuższa niż 128 znaków. To okno wyświetla się tylko, gdy baza danych o nazwie 'SM' już istnieje. 3 Ko le jn e o kn o je st u żywan e do n azwan ia bazy dan yc h wyko r zyst ywan e j pr ze z M e n adże r a sc e n ar iu sza; do m yśln ą n azwą je st ' SM '. Dale j. Page 81

86 Zako ń c zo n o in st alac ję Instalacja instrukcji dla Windows Vista/ Windows 7 Menadżer scenariusza zainstaluje także MSDE (Microsoft SQL Server Desktop Engine); to działanie nie jest wspieranie przez Windows Vista. Dlatego też oferujemy możliwość instalacji Microsoft SQL Server Express. Zwróć uwagę, że SQL Server Express nie jest obsługiwany w systemie Windows Vista Starter Edition. 1 W ł ó ż do n ape du dysk W IT NESS C D2, u r u c h o m SM SQL SP2. EXE w kat alo gu W it n e ss Sc e n ar io M an age r \ Sql Se r ve r Expr e ss. Dzięki temu zainstalujesz SQL Server Express. Baza danych nosi nazwę LannerSQL.

87 2 Ur u c h o m Se t u p. e xe w kat alo gu M e n adże r sc e n ar iu sza W IT NESS Sc e n ar io. Pierwsze okno pozwoli Ci wybrać język instalacji Następnie może pojawić się takie okno: To okno wyświetla się przez kilka minut, ponieważ na tym etapie instalacji jest instalowany Microsoft.NET 2.0 Framework. 3 Kie dy po jawi się po n iższe o kn o : W ybie r z o pc ję ' Ut wó r z n o wą bazę dan yc h n a ist n ie ją c ym se r we r ze SQL' ; dzię ki t e m u u t wo r zysz bazę dan yc h n a wc ze sn ie j zain st alo wan ym SQL Se r ve r Expr e ss. Page 83

88 4 W e jdź w (lo kaln y)\ Lan n e r SQL, aby n azwać se r we r SQL i wybie r z o pc ję W in do ws NT Au t h e n t ic at io n.