BIOLOGIA W RAMACH PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH Charakter i cele proponowanych bloków tematycznych

Transkrypt

1 BIOLOGIA W RAMACH PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH Charakter i cele proponowanych bloków tematycznych Zróżnicowanie zagadnień jakimi zajmuje się biologia jest ogromne. Praktycznie trudno jest dzisiaj znaleźć taki obszar aktywności człowieka, w którym nie miałaby ona udziału. Prasa i inne media pełne są treści z tej dziedziny a ich jakość i rzetelność przekazu pozostawia zwykle wiele do życzenia. Wynika to częściowo z braku przygotowania merytorycznego samych dziennikarzy, częściowo zaś z charakteru medialnego przekazu, gdzie króluje skrót i uproszczenie. Rolą szkoły jest przygotowanie kolejnych pokoleń do odpowiedzialnego i krytycznego odbioru tych treści. Skróty i uproszczenia tylko wtedy nie są niebezpieczne, kiedy adresaci przekazu posiadają kompetencje niezbędne do ich weryfikacji. Metoda projektu edukacyjnego daje możliwość kształtowania wielu spośród takich właśnie kompetencji, także tych, które nie znajdują zwykle miejsca w instytucji szkolnej. Propozycja współpracujących z Wszechnicą biologów jest maksymalnie zróżnicowana merytorycznie. Wymaga to zaangażowania wielu specjalistów i pracy w miejscu, gdzie możliwe jest pokazanie ich warsztatu. Naszym celem było pokazanie Państwu możliwości jakie niesie podjęcie przez Państwa szkoły współpracy z Wydziałem Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego. Nasza propozycja składa się z ośmiu modułów, a których każdy obejmuje ogólny temat realizowany następnie w 2 3 obszarach. Zajęcia te mają na celu zainspirowanie Państwa do wyboru działań w ramach przygotowywanych projektów. Moduł VII (choć nie zawsze realizowany jako ostatni), dostarczy procedur opisu i pomoże w formalnym przygotowaniu i opisie konkretnych propozycji. Jest to o tyle ważne, że planujemy publikację wypracowanych przez Państwa propozycji jeszcze przed ich wdrożeniem w szkołach. Pozwoli to na weryfikację i ułożenie planu współpracy pomiędzy szkołami, których projekty będą miały podobny charakter. Należy pamiętać, że propozycja tematyki zajęć, jakie dla Państwa przygotowaliśmy, nie ogranicza ostatecznego kształtu projektów realizowanych w szkołach.

2 Moduł I. ŻYCIE WOKÓŁ SZKOŁY I DOMU. POZNJEMY ZWIERZĘTA I ROŚLINY ŻYJĄCE WOKÓŁ NAS. SKŁADOWE MODUŁU Rośliny naszego otoczenia. Zwierzęta wokół nas. ZAKRES TREŚCI I ZADAO Przyrodnik opisuje i chroni zbiorowiska roślin. Najnowsza technika wspiera botanika. GPS pomaga opisywad bioróżnorodnośd. Tam gdzie zawinił człowiek. Siedliska zdegradowane. Inwazje obcych. Obce rośliny zmieniają oblicza ekosystemów. Historia i współczesnośd roślin użytkowych Odkrywamy świat zwierząt wokół szkoły i domu. Mieszczuchy nie tylko na dwóch nogach. Poznajemy zwierzęta miast.

3 MODUŁ II. NASZ ŚWIAT OCENA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO W NAJBLIŻSZYM OTOCZENIU. Organizmy wskaźnikowe Co w trawie piszczy? Określanie jakości pozwalają określid stan gleby (QBS). zanieczyszczeo środowiska. Liśd domem owadów. Galasówki na liściach dębów. Jakośd kropli wody. Oceniamy czystośd wód powierzchniowych w naszej miejscowoci. Czego mogą nas nauczyd bakterie. Wszędobylskie mikroorganizmy w służbie biologa. Bakterie powszechne w środowisku wodnym. W piaskownicy, w lesie i w ogrodzie. Analiza mikrobiologiczna gleby Mieszkaocy chmur i kurzu. Analiza sanitarna powietrza Częste mycie skraca życie? Czy środki czystości eliminują bakterie?

4 MODUŁ III. DOM PEŁEN ŻYCIA. OPISUJEMY EKOYSTEM NASZEGO MIESZKANIA. Domy jutra. Nowoczesne Nowoczesne domy są samowystarczalne. technologie i stare problemy. Tworzymy projekt domu jutra. Energia to nie wszystko. Co tracimy zamykając szczelnie dom? Karaluch i mrówka. Chciani i Zwierzęta zawsze żyły w naszych domach. niechciani sąsiedzi. Sprzymierzeocy, rywale i zagrożeni ze strony zwierzęcych sąsiadów. Uwaga gryzoo! Czy trzeba się obawiad małej myszki? Gdzie ich nie ma? Badamy faunę domowych roztoczy. Wszędobylskie maluchy. Określamy miejsca występowania roztoczy. Łowimy roztocza. Technika polowania na niewidoczne gołym okiem. Podglądamy roztocza domowe. Techniki obserwacji. Hodujemy zwierzęta w Myszka czy pająk? Co hodowad w mieszkaniu mieszkaniu? Komfort dla pupila. Jak prowadzid hodowle zwierząt w mieszkaniu? Czy mogą nam zagrozid? O problemach związanych z hodowlą zwierząt. Prawo w ich obronie. Poznajemy podstawy prawne regulujące handel i hodowlę zwierząt.

5 MODUŁ IV. TAJEMNICE MIKROŚWIATA ODKRYWAMY ŚWIAT NIEWIDOCZNY GOŁYM OKIEM Zwierzę pod mikroskopem. Wybieramy materiał badawczy. Jak oglądad tkanki zwierząt. Barwimy komórki. Podstawy wykonywania preparatów z materiału zwierzęcego. Roślina w obiektywie Jasne pole mikroskopu. Ciemne pole mikroskopu. Mikroskop kontrastu fazowego. Patrzymy w świetle spolaryzowanym. Świeccy preparat roślinny. Mikroskop fluorescencyjny Widziane okiem elektronu. Mikroskop elektronowy daje niesamowite możliwości. Co potrafi mikroskop elektronowy? Zdrowe czy chore? Diagnoza na podstawie elektrono gramów powierzchni organów roślinnych. Zobaczyd rozkład tworzyw sztucznych.

6 MODUŁ V. CZY POTRZEBNA NAM ENERGRTYKA JĄDROWA? O MITACH I FAKTACH DOTYCZĄCYCH WPŁYWU PROMIENIOWANIA NA ORGANIZMY ŻYWE. Promieniotwórczośd wokół nas Skąd bierze się promieniowanie? Źródła promieniotwórczości. Czy elektrownia atomowa to zło konieczne? O wpływie na organizm żywy słów kilka. Pogromcy mitów weryfikujemy przekonania na temat zagrożenia promieniowaniem. Radon w naszym domu i szkole. Badamy obecnośd pierwiastka promieniotwórczego w naszym otoczeniu. Charakterystyka wszędobylskiego pierwiastka. W poszukiwaniu źródeł radonu. Jak ujawnid jego obecnośd? Poznajemy techniki wykrywania radonu. Gromadzimy dane. Wyciągamy wnioski o rzeczywistym stopniu zagrożenia ze strony radonu.

7 MODUŁ VI. ZOBACZYD GEN. RÓŻNE OBLICZA DNA. Chromosom prawdę Ci Uzyskad portrety chromosomów powie o wykorzystaniu Obserwacje chromosomów mitotycznych w metod obrazowania mikroskopie świetlnym. chromosomów DNA okiem praktyka. Co wiemy a co możemy? Inżynier genetyczny w szkole średniej GMO (Genetycznie Modyfikowane Organizmy). Segregacja cech w praktyce. Hodujemy muszkę owocową. Geny gimnazjalisty badamy własne pochodzenie na podstawie genetycznie uwarunkowanych cech widocznych gołym okiem.

8 MODUŁ VII. BADAMY ZACHOWANIA ZWIERZĄT I LUDZI Obserwacja zwierząt Inteligentne zwierzęta. Co to znaczy domowych i hodowlanych inteligentne zwierzę? Fakty i mity. Delfiny ratują ludzi? Jak badad zachowania zwierząt? Metody obserwacji i gromadzenia danych. Planujemy doświadczenia związane z zachowaniem. Zachowania społeczne owadów i ludzi. Czy jesteśmy podobni do mrówek? Siła reklamy Reklama grająca na nerwach. O biologicznych kontekstach nowoczesnej reklamy. Mózg pod presją. Jak reagujemy na nadmiar nowych informacji? Uczulenia na bloki reklamowe. Co łączy katar sienny i bloki reklamowe?

9 MODUŁ VIII. METODA PROJEKTU W BIOLOGII JAKO SPOSÓB KSZTAŁTOWANIA KOMPETENCJI KLUCZOWYCH W GIMNAZJUM. Metoda projektu jako szansa Czym jest projekt edukacyjny? dla wsparcia i kształtowania Miejsce kompetencji kluczowych w kompetencji kluczowych metodzie projektu. Planowanie warunkuje sukces. Dlaczego tak ważny jest pierwszy etap przygotowania projektu. Metoda projektu a nasze własne kompetencje kluczowe. Modelowy projekt. Jak to się robi i jak opisuje? Procedury opisu projektów. Uzgadniamy model opisu na potrzeby wspólnego działania i wymiany doświadczeo. Nasze projekty na bazie Wybór tematu i ustalenie problemów. zasobów wypracowanych w Tworzenie zespołów. czasie warsztatów, tworzymy swoje własne projekty. Przygotowanie planu działania i instrukcji dla ucznia. Szukamy dziury w całym o znaczeniu przewidywania potencjalnych problemów.