PROBIOTYKI JAKO ALTERNATYWNE ROZWIĄZANIE I WSPARCIE TERAPII TRADYCYJNYCH
|
|
- Dominik Kulesza
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wojciech Cichy Mirosława Gałęcka Patrycja Szachta PROBIOTYKI JAKO ALTERNATYWNE ROZWIĄZANIE I WSPARCIE TERAPII TRADYCYJNYCH PROBIOTICS AS AN ALTERNATIVE AND SUPPORT OF TRADITIONAL THERAPIES Streszczenie Probiotyki to żywe szczepy określonych mikroorganizmów; podawanie ich w odpowiedniej ilości ma korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Działanie probiotyków jest wielokierunkowe, a korzyści płynące z takiej terapii są szeroko wykorzystywane we współczesnej medycynie. Szczepy bakteryjne są skuteczne w zapobieganiu i/lub leczeniu biegunek, atopowego zapalenia skóry, nieswoistych chorób zapalnych jelit i wielu innych chorób. Obecnie w związku ze swą skutecznością w terapii i profilaktyce licznych chorób bakterie probiotyczne są przedmiotem intensywnych badań. Summary Probiotics are defined living microorganisms, which after intake of a certain amount are beneficial to health. They act in a multidirectional way and the profitable effect of this therapy is widely used in modern medicine. At present probiotic bacteria are intensively examined due to their efficacy in therapy and prophylaxis. Bacterial strains seem to be effective in prevention and/or therapy of diarrhea, allergic eczema, inflammatory bowel diseases and many other. Słowa kluczowe/key words probiotyki mikroorganizmy profilaktyka leczenie probiotics microorganisms prophylaxis treatment Bakterie kwasu mlekowego (LAB lacid acid bacteria), stanowiące podstawę preparatów probiotycznych, ludzie wykorzystują od wieków. W większości są to drobnoustroje z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Ich obecność w fermentowanych produktach żywnościowych, spożywanych tradycyjnie w wielu kulturach, jest wiarygodnym kryterium bezpieczeństwa stosowania. Pozytywne efekty zdrowotne związane z konsumpcją żywności bogatej w żywe kultury bakterii zostało odnotowane przez Pliniusza Starszego już w 76 roku. Zalecał on spożywanie wspomnianych produktów chorym z dolegliwościami jelitowymi, rekonwalescentom oraz dzieciom. Dynamiczny rozwój koncepcji probiozy rozpoczął się w XX wieku. Za jej twórcę powszechnie przyjmuje się rosyjskiego mikrobiologa Ilię Miecznikowa. Jego słynne badanie, stanowiące podstawę probiotykoterapii, było oparte na wieloletnich obserwacjach dotyprof. dr hab. med. Wojciech Cichy I Katedra Pediatrii, Klinika Gastroenterologii Dziecięcej i Chorób Metabolicznych UM w Poznaniu kierownik katedry i kliniki: prof. dr hab. med. WOJCIECH CICHY dr med. Mirosława Gałęcka dr biol. Patrycja Szachta Instytut Mikroekologii w Poznaniu Adres do korespondencji: Patrycja Szachta Instytut Mikroekologii ul. Sielska Poznań pszachta@instytut-mikroekologii.pl tel.??? Przez kilkanaście ostatnich lat szczepy probiotyczne były przedmiotem co najmniej kilkuset analiz klinicznych. Ocenia się celowość wykorzystywania ich w licznych dziedzinach medycyny i przemysłu. Potwierdzono efektywność probiotyków zarówno w zapobieganiu biegunkom o zróżnicowanej etiologii, jak i wiązaniu karcinogenów, a w konsekwencji prawdopodobnie w hamowaniu procesu nowotworzenia. Jednak rozpowszechnienie produktów probiotycznych w przemyśle i reklamie doprowadziło do nadużywania teorii probiozy i powstania błędnych przekonań na temat cudotwórczego działania takich produktów. Probiotyki należy stosować jedynie w tych jednostkach chorobowych, w których korzyści z ich stosowania zostały potwierdzone za pomocą prawidłowo przeprowadzonych badań klinicznych. Właściwie prowadzona terapia probiotyczna może stanowić cenną i nieinwazyjną pomoc, a niekiedy wręcz rozwiązanie alternatywne do metod tradycyjnej medycyny. Definicja i mechanizmy działania probiotyków Twoje Zdrowie Sp. z o.o. 2
2 probiotyki czących rosyjskich i bułgarskich chłopów, którzy słynęli z żelaznego zdrowia i długowieczności. Spożywali oni znaczne ilości tradycyjnego gęstego jogurtu. Właśnie z tym faktem powiązał Miecznikow doskonałą kondycję psychofizyczną kaukaskich wieśniaków. Sformułował teorię, iż starzenie się organizmu wynika z produkcji toksyn przez patogenną florę występującą w jelitach. W efekcie ciało ludzkie jest nieustannie zatruwane. Ratunek widział w dostarczaniu organizmowi pożytecznych bakterii jogurtowych w celu wyparcia chorobotwórczych mikroorganizmów: aby uczynić starość bardziej fizjologiczną niż dzisiaj i, prawdopodobnie, aby przedłużyć ludzkie życie. W czasach rosyjskiego badacza uważano wszystkie bakterie za niebezpieczne, toteż jego teorię uznano za wysoce dyskusyjną: Czytelnik, który posiada małą wiedzę w tej dziedzinie, może być zdziwiony moimi zaleceniami, aby spożywać duże ilości bakterii, ponieważ ogólnie panuje przekonanie, że są one szkodliwe. Ta opinia jest błędna. Istnieje wiele dobroczynnych bakterii, wśród których pałeczki kwasu mlekowego zajmują poczesne miejsce [1]. Jednak koncepcja probiozy zdobyła pewne grono zwolenników, co doprowadziło do powstania mody na dietę mleczną, panującą przez krótki czas w Europie. Wspomnieć należy, iż w opracowaniu swoich tez Miecznikow w dużej mierze oparł się na pracy polskiego naukowca, profesora Brudzińskiego. Słynny polski neurolog i pediatra postanowił podawać dzieciom z zaburzeniami żołądkowojelitowymi świeżą serwatkę zawierającą bakterie fermentacji mlekowej (bact. lactis aerog). Łączył on bowiem obecność w przewodzie pokarmowym bakterii Proteus vulgaris z występowaniem cuchnących i gliniastych stolców. Postanowił wyeliminować szkodliwe drobnoustroje przez podawanie niemowlętom laktozy i żywych kultur bakteryjnych. Badanie swoje poparł tezą, iż w walce o byt bakterii należy wspierać odmianę pożądaną dla przewodu pokarmowego. Bakterie z rodzaju Bacillus, wytwarzając kwas mlekowy, obniżały ph w jelicie, co powodowało naturalny, kwaśny zapach kału i wyraźną poprawę kliniczną u pacjentów [2]. Polską kontynuacją koncepcji probiozy Miecznikowa były badania profesora Zychowicza, w których wykazano antagonizm szczepu Lactobacillus acidophillus względem Salmonella i Shigella sonnei. Obserwacje te z powodzeniem zostały wykorzystane w praktyce, a mianowicie dzięki nim ograniczono epidemię czerwonki w domu dziecka [3]. Niestety, przytoczone badania mają jedynie charakter poglądowy ze względu na brak prawidłowej konstrukcji analizy (np. brak grupy kontrolnej). Obecnie wymaga się, aby efektywność szczepu probiotycznego w danej jednostce chorobowej została potwierdzona przynajmniej jedną analizą kliniczną. Aktualnie obowiązująca definicja FAO/WHO klasyfikuje probiotyki jako żywe szczepy ściśle określonych drobnoustrojów, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny efekt na zdrowie konsumenta. Z definicji wynika, iż zasadniczym elementem powodzenia probiotykoterapii jest wykorzystanie konkretnego, dokładnie zidentyfikowanego szczepu, którego prozdrowotny wpływ został potwierdzony. Kluczem do sukcesu jest ponadto zastosowanie odpowiednio wysokiej dawki probiotyku. Nie ma jednej uniwersalnej liczby bakterii dającej pożądany efekt. Zarówno dobór szczepu, jak i jego dawkowanie zależy od typu jednostki chorobowej, której chcemy zapobiegać bądź którą będziemy leczyć. Żywotność szczepów probiotycznych nie zawsze jest koniecznym kryterium. Badania Madsena i wsp. wykazały pozytywne działanie bakterii poddanych radiacji lub samego DNA bakteryjnego [4]. Obecnie uważa się, iż szczepy martwe mogą być wykorzystywane do stymulacji układu odpornościowego oraz łagodzenia objawów nietolerancji laktozy. Rozszerzając kryterium dobrego probiotyku, należy oczywiście wspomnieć o bezpieczeństwie jego stosowania oraz odporności na warunki panujące w przewodzie pokarmowym (sole żółci, niskie ph). Istotna jest zdolność adhezji szczepu do nabłonka i do choć krótkotrwałej kolonizacji przewodu pokarmowego. Szczep uznany za probiotyczny musi być wyodrębniony z ludzkiego przewodu pokarmowego i wykazywać aktywność antagonistyczną względem szeregu drobnoustrojów patogennych. Mechanizm działania probiotyków Równowaga ekosystemu jelitowego stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Komórki odpornościo- Zasadniczym elementem powodzenia probiotykoterapii jest wykorzystanie konkretnego, dokładnie zidentyfikowanego szczepu, którego prozdrowotny wpływ został potwierdzony. 3
3 Komórki odpornościowe występujące w przewodzie pokarmowym stanowią około 70% ludzkiego układu immunologicznego. we występujące w przewodzie pokarmowym stanowią około 70% ludzkiego układu immunologicznego. Mikroflora autochtoniczna swoiście z nim współdziała. Drobnoustroje kolonizujące środowisko jelit są jedynymi mikroorganizmami tolerowanymi przez organizm. W momencie rozpoznania domeny bakteryjnej mechanizm ochrony przeciwbakteryjnej powoduje szybką aktywację układu odpornościowego. Wyjątkiem jest przewód pokarmowy. Drobnoustroje własne gospodarza nie tylko nie są eliminowane przez układ immunologiczny, lecz wręcz stają się niezbędne do jego aktywacji oraz prawidłowego funkcjonowania. Uważa się, iż probiotyki wykazują właściwości takie same jak cechujące mikroorganizmy jelitowe, dzięki czemu wywierają korzystny wpływ na zdrowie. Poniżej opisano mechanizmy działania szczepów probiotycznych. 1. Funkcja ochronna Polega na aktywności antagonistycznej względem szeregu patogenów, obejmującej: przyleganie do śluzówki jelit (bariera jelitowa); zajmowanie i enzymatyczną modyfikację receptorów dla bakterii chorobotwórczych; wytwarzanie związków o aktywności bakteriostatycznej/bakteriobójczej (bakteriocyny, kwasy organiczne, nadtlenek wodoru, związki systemu laktoperoksydazy i inne); konkurencję o składniki pokarmowe; modyfikację środowiska jelit na niekorzystną dla rozwoju szkodliwych drobnoustrojów (obniżenie ph). Ponadto probiotyki mają pozytywny wpływ na: perystaltykę jelitową; utrzymanie ciągłości błony śluzowej przewodu pokarmowego; pobudzanie sekrecji mucyny uszczelniającej nabłonek jelitowy; wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych i poliamin (regeneracja nabłonka oraz wpływ na dojrzewanie komórek). 2. Funkcja trawienna Synteza witamin z grupy B, K oraz witaminy PP. Zwiększanie puli enzymów trawiennych. 3. Funkcja immunologiczna Stymulacja układu odpornościowego gotowość do ataku. Korzystna modyfikacja odpowiedzi komórkowej i humoralnej: pobudzanie syntezy przeciwciał; zwiększenie wytwarzania cytokin przeciwzapalnych i hamowanie produkcji prozapalnych; nasilenie procesu fagocytozy. 4. Funkcja przeciwnowotworowa Eliminacja związków mutagennych: wiązanie mutagenów w przewodzie pokarmowym; rozkład związków potencjalnie karcinogennych (nitrozaminy, pirolizaty aminokwasowe). Wybiórcze hamowanie wzrostu bakterii syntetyzujących enzymy zaangażowane w karcinogenezę. Wytwarzanie enzymów niszczących katalizatory zaangażowane w tworzenie karcinogenów (nitroreduktazy, azotoreduktazy). Rola probiotyków w profilaktyce i leczeniu chorób Dzięki wszechstronnej aktywności probiotyki znalazły zastosowanie w profilaktyce i terapii szeregu chorób. Najlepiej jest udokumentowana efektywność omawianych drobnoustrojów w terapii biegunek o zróżnicowanej etiologii. Biegunka stanowi poważny problem zdrowotny, zwłaszcza u pacjentów pediatrycznych, u których często jest wskazaniem do hospitalizacji. U dzieci, zwłaszcza mniejszych, biegunki mogą prowadzić do szybkiego odwodnienia. Obecnie medycyna nie dysponuje lekami, które skracałyby czas trwania choroby oraz zmniejszały objętość i liczbę stolców na dobę. Działanie lekarza ogranicza się więc do leczenia objawowego stosowania doustnych płynów nawadniających. Z tego względu probiotykoterapia może się okazać efektywnym i nieszkodliwym remedium, pomocnym w omawianej jednostce chorobowej. Ostra biegunka infekcyjna jest wywoływana przez rotawirusy, bakterie (Salmonella, Shigella, enteropatogenne szczepy E. coli i inne) i stosunkowo rzadko przez pierwotniaki (Cryptosporidium parvum, Giardia intestnalis). Według metaana- 4
4 probiotyki lizy przeprowadzonej przez prof. Szajewską skuteczność probiotyków w zapobieganiu i leczeniu ostrej biegunki infekcyjnej zależy od [5]: rodzaju biegunki najlepsze efekty osiąga się w przypadku biegunek rotawirusowych; momentu podania największą skuteczność zapewnia wczesna suplementacja (natychmiast po wystąpieniu biegunki); dawki szacuje się iż, najefektywniejsza jest interwencja probiotykiem zawierającym minimum jtk (jednostki tworzące kolonie); zastosowanego szczepu udokumentowana jest skuteczność Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) oraz niepatogennego drożdżaka Saccharomyces boulardii. Biegunka podróżnych stanowi odmianę biegunki infekcyjnej. Jest to epizod gwałtownej w przebiegu biegunki, mający miejsce podczas podróży do krajów tropikalnych (zwłaszcza o niższym standardzie higienicznym). Biegunka tego typu zazwyczaj ma podłoże bakteryjne. Najczęściej czynnik etiologiczny stanowią enterotoksyczne szczepy Escherichia coli, rzadziej Salmonella czy Shigella. Z uwagi na niskie standardy sanitarne i higieniczne mikroorganizmy te są rozprzestrzenione w środowisku, co sprzyja rozwojowi choroby. Probiotyki wydają się być skuteczne w redukcji ryzyka wystąpienia tego typu biegunki. Efektywnością wyróżnia się także szczep LGG oraz Saccharmoyces boulardii. Badanie Oksanena i wsp. przeprowadzone na grupie 800 turystów wykazało znamienne zmniejszenie się ryzyka wystąpienia biegunki u podróżnych suplementowanych probiotykiem w porównaniu z osobami przyjmującymi placebo [6]. Istotny problem stanowi również biegunka towarzysząca antybiotykoterapii. Stosowanie antybiotyków jest jednym z podstawowych elementów zaburzających ekosystem bakterii jelitowych. Te leki eliminują nie tylko chorobotwórcze mikroorganizmy będące przyczyną infekcji, lecz również wysoce wrażliwe bakterie komensalne. Redukcja ich liczby stanowi czynnik sprzyjający namnażaniu się drobnoustrojów potencjalnie patogennych, które w warunkach homeostazy są w mniejszości. Częstym powikłaniem po antybiotykoterapii jest nadmierny rozwój Clostridium dificille, co może prowadzić do rozwoju rzekomo błoniastego zapalenia jelita grubego [7]. Ponieważ skala zjawiska jest niepokojąca (biegunkę poantybiotykową obserwuje się nawet u 40% dzieci poddanych interwencji), możliwość wykorzystania probiotyków w jej zapobieganiu stanowi przedmiot licznych analiz. Za szczepy efektywnie zmniejszające ryzyko wystąpienia choroby uważa się Lactobacillus rhamnosus GG, Saccharomyces boulardii, Lactobacillus sporogenes oraz Bifidobacterium lactis Bb12 [8, 9]. Przedstawiona w 2007 roku metaanaliza badań wykazała, iż przyjmowanie preparatu probiotycznego w trakcie antybiotykoterapii zmniejsza ryzyko pojawienia się biegunki o około 50% w porównaniu z placebo. Probiotyk przyczynia się również do skrócenia czasu trwania dolegliwości. Jednocześnie autorzy podkreślają, iż minimalną skuteczną dawką bakterii w preparacie jest jtk/dzień [10]. Podejmuje się ponadto próby wykorzystania szczepów Lactobacillus bulgaricus czy Lactobacillus acidophillus, jednak liczba badań jest zbyt mała, aby móc wnioskować o ewentualnej ich skuteczności. Imponująca liczba analiz ukazujących efektywność probiotyków w terapii i profilaktyce biegunek sprawia, iż są już elementem standardowego postępowania w leczeniu omawianej jednostki chorobowej. Wzrost higieny, mimo oczywistej poprawy jakości życia, przyczynił się również do masowego rozwoju chorób alergicznych. Skuteczna walka z otaczającymi nas drobnoustrojami przez wprowadzenie szczepień ochronnych czy powszechną antybiotykoterapię odciążyła układ immunologiczny w walce z mikroorganizmami. To spowodowało jego nadmierną aktywizację w odniesieniu do roztoczy, pyłków itp. Prozdrowotne bakterie dostarczane do organizmu wydają się łagodzić objawy alergii wziewnej. Przeprowadzona przez Ivory ego i wsp. analiza wykazała istotną modyfikację odpowiedzi alergicznej na pyłki traw po spożyciu probiotyku. Szczep Lactobacillus casei Shirota przyczynił się do wyraźnego obniżenia poziomu IgE i podwyższenia IgM we krwi [11]. Również w alergii pokarmowej probiotyki znajdują zastosowanie. Powiązanie między dysbiozą przewodu pokarmowego a rozwojem alergii na pokarmy jest przedmiotem licznych analiz. Wielokrotnie obserwowano zaburzenia jakościowe i ilościowe mikroflory przewodu pokarmowego u pacjentów Przyjmowanie preparatu probiotycznego w trakcie antybiotykoterapii zmniejsza ryzyko pojawienia się biegunki o około 50% w porównaniu z placebo. 5
5 Skuteczność terapii bakteryjnej została potwierdzona u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (colitis ulcerosa) oraz z zapaleniem zbiornika kałowego (pouchitis). alergicznych. Łagodzenie objawów choroby przez probiotyki może więc być wynikiem przywrócenia właściwych stosunków bakteryjnych w jelitach. Istotną rolę odgrywa również wpływ probiotyków na układ immunologiczny, zwłaszcza zwiększone wydzielanie IgA biorącej udział w eliminacji alergenów pokarmowych. Dodatkowo, dzięki tworzeniu wspomnianej wcześniej bariery jelitowej uszczelniającej nabłonek jelita, zostaje ograniczone dalsze przenikanie alergenów do ustroju i w konsekwencji wtórna alergizacja. Wielowymiarowe oddziaływanie bakterii obejmuje ponadto zdolność do transformacji struktury potencjalnego antygenu, dzięki czemu jego immunogenność znacznie maleje. W 2001 roku Kalliomaki i wsp. opublikowali pracę, która odbiła się szerokim echem w środowisku medycznym. Wykazano w niej, że podawanie szczepu LGG kobietom w ciąży obciążonym atopią (ostatni trymestr ciąży) oraz ich nowo narodzonym dzieciom (przez sześć pierwszych miesięcy życia) istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia zmian skórnych [12]. Obserwowano znaczną redukcję występowania wyprysku atopowego i jednocześnie brak efektu w odniesieniu do nieżytu nosa o podłożu alergicznym oraz astmy. Prawdopodobnie obserwowany efekt był wynikiem stymulacji limfocytów Th1 przy jednoczesnym hamowaniu odpowiedzi Th2 dzięki zwiększeniu syntezy TGF-beta. Natomiast metaanaliza przeprowadzona przez Lee i wsp. nie wykazała skuteczności probiotyku w łagodzeniu już istniejących zmian atopowych [13]. Nieswoiste choroby zapalne jelit (NZJ) stanowią grupę chorób o nieustalonej dokładnie etiologii. Wskazuje się na udział czynników mikrobiologicznych, genetycznych oraz immunologicznych. Prawdopodobnie u pacjentów z omawianą jednostką chorobową układ odpornościowy przewodu pokarmowego próbuje eliminować drobnoustroje flory własnej gospodarza. Konsekwencją jest rozwój przewlekłego stanu zapalnego jelita. Istnieją również hipotezy, iż w rozwoju choroby kluczową rolę odgrywa jeden konkretny mikroorganizm, jednak dotychczas nie udało się go wyizolować. Za udziałem parametru mikrobiologicznego w rozwoju i podtrzymaniu stanu zapalnego przemawiają badania prowadzone na zwierzętach laboratoryjnych. U zwierząt jałowych (germ-free) umieszczonych w środowisku bakteryjnym (fizjologiczna, niepatogenna mikroflora) obserwowano rozwój stanu zapalnego. Kolejnym faktem przemawiającym za bakteryjnym podłożem choroby jest skuteczność antybiotyków w łagodzeniu zmian zapalnych u pacjentów z NZJ. Ponadto obserwuje się u nich wyraźną dysbiozę przewodu pokarmowego. Zastosowanie probiotyków, które wykazują aktywność antagonistyczną względem szeregu drobnoustrojów patogennych oraz stymulują układ odpornościowy, może być leczeniem uzupełniającym dla tych pacjentów. Skuteczność terapii bakteryjnej została potwierdzona u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (colitis ulcerosa) oraz z zapaleniem zbiornika kałowego (pouchitis). Przeprowadzona przez prof. Szajewską metaanaliza 24 randomizowanych badań wykazała najwyższą skuteczność probiotyków w profilaktyce pouchitis zarówno pierwotnej, jak i wtórnej. U pacjentów tych celowe jest stosowanie probiotycznego koktajlu VSL#3, zawierającego trzy szczepy bakterii z rodzaju Bifidobacterium, cztery szczepy pałeczek z rodzaju Lactobacillus oraz Streptococcus thermophillus. U pacjentów z colitis ulcerosa rzeczywistą zdolność do podtrzymania remisji choroby wykazuje probiotyczny szczep Escherichia coli Nissle Okazał się on równie skuteczny co tradycyjna terapia mesalazyną czy basalazyną. Pożądane efekty osiągnięto ponadto, suplementując pacjentów preparatem VSL#3 oraz mieszaniną szczepów Bifidobacterium breve, Bifidobacterium bifidum i Lactobacillus acidophillus. Natomiast żaden z testowanych probiotyków nie okazał się skuteczny w łagodzeniu stanu zapalnego lub podtrzymaniu remisji u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna [14]. Przewlekły charakter choroby oraz konieczność stosowania inwazyjnych terapii w grupie pacjentów objętych NZJ wskazuje na konieczność prowadzenia dalszych analiz oceniających efektywność probiotykoterapii. W przeciwieństwie do nieswoistych chorób zapalnych zespół jelita nadwrażliwego (ZJD) nie powoduje zmian organicznych w przewodzie pokarmowym, ale większość odczuwanych dolegliwości jest taka sama. U pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi obserwuje się bóle brzucha, biegunki, zaparcia, wzdęcia, gazy, nudności, wymioty i inne. Z uwagi na ograniczone możliwości terapeutyczne probiotyki mogą stanowić istotną pomoc dla pacjentów z ZJD. Wy- 6
6 probiotyki raźne ograniczenie obserwowanych dolegliwości zanotowano po podaniu pacjentom szczepu Lactobacillus plantarum 299V. Nieliczne doniesienia wskazują również na skuteczność złożonego preparatu VSL#3 oraz Bifidobacterium infantis i Lactobaci llus acidophillus. Preparaty probiotyczne okazały się równie skuteczne w terapii eradykacyjnej Helicobacter pylori. Ich działanie jest w tym wypadku dwojakiego rodzaju: nie tylko poprawiają tolerancję samego leczenia, lecz również zwiększają jego skuteczność. Uważa się, iż korzystne efekty probiotykoterapii są wynikiem antagonizmu szczepów probiotycznych względem patogennej bakterii. Właściwości takie obserwuje się zwłaszcza u szczepów Lactobacillus. Badania wykazały zdolność omawianych drobnoustrojów do hamowania/redukcji aktywności ureazy wytwarzanej przez H. pylori. Enzym ten bierze udział w rozkładzie mocznika, dzięki czemu zobojętnia kwas solny w żołądku. Takie działanie umożliwia bakterii przetrwanie w niekorzystnym środowisku, toteż blokowanie działania enzymu odgrywa istotną rolę w walce z patogenem. Eliminacja bakterii z ludzkiego organizmu prawdopodobnie jest również wynikiem współzawodnictwa o niszę życiową oraz substancje odżywcze. Efektywność probiotyków w zakażeniu H. pylori ma wielkie znaczenie zwłaszcza u pacjentów pediatrycznych. Skuteczność terapii trójlekowej jest u nich mniejsza aniżeli u osób dorosłych. Problemem jest też rosnąca wielooporność Helicobacter na stosowane w terapii antybiotyki. Badania Sykory i wsp. wykazały, iż dołączenie Lactobacillus casei do stosowanej terapii zwiększyło skuteczność leczenia o 30% [15]. Pojawiają się doniesienia o efektywności Saccharomyces boulardii i Lactobacillus johnsonii La1 w hamowaniu zakażenia H. pylori. Czerwionka-Szaflarska wykazała natomiast poprawę tolerancji terapii erdykacyjnej w grupie suplementowanej probiotykiem, polegającej na ustąpieniu dolegliwości bólowych, nudności, wymiotów oraz luźnych stolców [16]. Wydawało się, iż rutynowe stosowanie szczepów probiotycznych w celu eliminacji patogennej bakterii jest jak najbardziej uzasadnione nie tylko ze względu na poprawę parametrów leczenia, lecz również jakości życia pacjenta. Jednak prezentowane podejście może ulec zmianie w związku z wynikami badań Kamila i wsp. [17]. Analizy prowadzone na zwierzętach laboratoryjnych z owrzodzoną śluzówką żołądka wykazały wzrost wykładników zapalnych po spożyciu szczepu LGG. Odkrycie to jest w sprzeczności z wieloma dotychczas przeprowadzonymi badaniami. Rola probiotyków w terapii zakażenia H. pylorii pozostaje więc kwestią otwartą. Działanie bakterii kwasu mlekowego umożliwia również łagodzenie objawów nietolerancji laktozy. Dolegliwości obserwowane po spożyciu produktów mlecznych (bóle brzucha, wzdęcia, biegunka) są wynikiem ograniczonej aktywności enzymu rozkładającego dwucukier laktazy. Wzbogacenie pokarmu w żywe bakterie, które dostarczają enzymu, korzystnie wpływa na tolerancję produktu laktozowego. Z tego względu spożywanie jogurtów i innej fermentowanej żywności mlecznej nie powoduje dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego u osób nietolerujących cukru mlecznego. Sprawą przyszłości wydaje się wzbogacanie produktów mlecznych w bakterie probiotyczne, które w znacznym stopniu ograniczą działania niepożądane. Możliwość bezobjawowej konsumpcji substancji pochodzenia mlecznego jest istotna w profilaktyce osteoporozy, która wymaga zwiększenia przyswajanej puli wapnia w organizmie. Dyskutowaną obecnie kwestią są antynowotworowe i antymiażdżycowe właściwości probiotyków. Jak wcześniej wspomniano, szczepy probiotyczne hamują rozwój drobnoustrojów zdolnych do konwersji prokarcinogenów (związków potencjalnie rakotwórczych) w karcinogeny. Obniżają również aktywność enzymów zaangażowanych w proces nowotworzenia. Co więcej, wiążą związki mutagenne w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu wchłanianie i kontakt szkodliwej substancji z nabłonkiem jelita ulega znacznemu skróceniu. Składową tych działań jest spodziewane działanie antynowotworowe szczepów probiotycznych. Analizy przeprowadzone na liniach komórkowych dały pozytywne rezultaty, jednakże wyciągnięcie wniosków dotyczących rzeczywistej skuteczności probiotyków w hamowaniu procesu karcinogenezy wymaga dalszych badań. Dzięki swej wielokierunkowej aktywności probiotyki wydają się odgrywać rolę w hamowaniu rozwoju miażdżycy, mają bowiem wpływ na gospodarkę lipidową. Charakteryzowane Szczepy probiotyczne hamują rozwój drobnoustrojów zdolnych do konwersji prokarcinogenów (związków potencjalnie rakotwórczych) w karcinogeny. 7
7 data przyjęcia pracy data akceptacji drobnoustroje dzięki zdolności do modyfikacji ekosystemu bakterii autochtonicznych wpływają pośrednio na metabolizm kwasów tłuszczowych, przemianę cholesterolu oraz tłuszczów w wątrobie. W wyniku konwersji do koprostanolu obniżają poziom cholesterolu we krwi. Z uwagi na wagę problemu rola probiotyków w profilaktyce chorób cywilizacyjnych jest obecnie przedmiotem intensywnych badań. Idea probiozy znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie. Możliwość jej wykorzystania w profilaktyce i lecznictwie sprawia, iż probiotykoterapię stosuje się już standardowo w licznych jednostkach chorobowych. Nie bez znaczenia jest nieinwazyjność i wielokrotnie potwierdzone bezpieczeństwo suplementacji. Szczepy probiotyczne są bowiem zaliczane do grupy GRAS (generally recognised as safe uznane za bezpieczne). Ryzyko rozwoju bakteriemii związane z ich spożywaniem jest znikome i dotyczy przede wszystkim pacjentów z grup wysokiego ryzyka (po przeszczepach, onkologicznych, z upośledzeniem odporności, poddanych inwazyjnym zabiegom medycznym itp.). Możliwość transferu genu oporności na inne gatunki bakterii jest również niewielka. Korzystając z dobrodziejstw probiotykoterapii, należy jednak uwzględniać wyniki badań i stosować te szczepy, które mają udokumentowaną skuteczność w danej chorobie. Jedynie wówczas terapia probiotyczna ma sens. W probiotykach znajduje się wielki potencjał, co powinno zachęcać do dalszych, intensywnych badań. Być może dobroczynne bakterie okażą się skuteczne w leczeniu chorób, których klasyczna medycyna nie jest w stanie pokonać. Piśmiennictwo: 1. Metchnikoff E.: The prolongation of life. Optimistic studies, Wiliam Heinemann, London Brudziński J.: O występowaniu Bac. proteus vulgaris w stolcach niemowląt; próba leczenia przez podawanie hodowli bakteryjnych, Przegl Lek 1889, 48, Zychowicz C., Surażyńska A., Siewierska B. i wsp.: Wpływ kultury bakteryj nej Lactobacillus acidophilus (mleka acidofilnego) na nosicielstwo pałeczek czerwonki i durów u dzieci, Ped Pol 1975, 49, Madsen K., Jijon H., Yeung H. i wsp.: DNA from probiotic bacteria exerts anti-inflammatory actions on epithelial cells by inhibition of NFkB, Gastroenterol 2002, 122, A Szajewska H.: Rola probiotyków w zapobieganiu i leczeniu chorób przewodu pokarmowego, Ped Współ Gastroenterol Hepatol Żyw Dziecka. 6. Oksanen P. J., Salminen S., Saxelin M. i wsp.: Prevention of travellers diarrhoea by Lactobacillus GG, Ann Med 1990, 22, Szajewska H., Ruszczyński M., Radzikowski A.: Probiotics in the prevention of antibioticassociated diarrhea in children: a meta-analysis of randomized controlled trials, J Pediatr 2006, 149, Marteau R. P., de Vrese M., Cellier C. J. i wsp.: Protection from gastrointestinal diseases with the use of probiotics, Am J Clin Nutr 2001, 73, D Souza A. L., Rajkumar C., Cooke J. i wsp.: Probiotics in prevention of antibiotic associated diarrhoea: meta-analysis, BMJ 2002, 324, Johnston B. C., Supina A. L., Ospina M. i wsp..: Probiotics for the prevention of pediatric antibiotic-associated diarrhea, Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, issue 2, art. no.: CD DOI: / CD pub Ivory K., Chambers S. K., Pin C. i wsp.: Oral delivery of Lactobacillus casei Shirota modifies allergen-induced immune responses in allergic rhinitis, Clin Experiment Allergy 2008, 38 (8), Kalliomäki M., Salminen S., Poussa T. i wsp.: Probiotics during the first 7 years of life: a cumulative risk reduction of eczema in a randomized, placebo-controlled trial, J Allergy Clin Immun 2007, 119, Lee J., Seto D., Bielory L.: Meta-analysis of clinical trials of probiotics for prevention and treatment of pediatric atopic dermatitis, J Allergy Clin Immunol 2008, 121 (1), Szajewska H., Horvath A., Dziechciarz P.: Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit przegląd systematyczny. Ped Współ Hep Żyw Dz 2007, 9: Sykora J., Valeckova K. i wsp.: Effects of a specially designed fermented milk product containing probiotic Lactobacillus casei DN and the eradication of H. pylori in children: a prospective randomized double-blind study, J Clin Gastroenterol 2005, 39, Czerwionka-Szaflarska M., Kuczyńska R., Mierzwa G. i wsp.: Ocena wpływu bakterii probiotycznych na tolerancję terapii eradykacyjnej zakażeń Helicobacter pylori u dzieci i młodzieży, Ped Pol 2006, 81, Kamil R., Geier M. S., Butler R. N.: Lactobacillus rhamnosus GG exacerbates intestinal ulceration in a model of indomethacin-induced enteropathy, Dig Dis Sci 2007, 52,
Probiotyk świadomy wybór w oparciu o najnowsze badania naukowe
Probiotyk świadomy wybór w oparciu o najnowsze badania naukowe dr hab. n. med. Lucyna Ostrowska Kierownik Zakładu Dietetyki i Żywienia Klinicznego Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Klasyfikacja probiotyków
Bardziej szczegółowo2. Szajewska H., Probiotyki w leczeniu i zapobieganiu biegunce u dzieci. II Katedra Pediatrii AM w Warszawie
Dr. Patrycja Szachta I Katedra Pediatrii Klinika Gastroenterologii Dziecięcej i Chorób Metabolicznych UM w Poznaniu. BIEGUNKA POANTYBIOTYKOWA Terapia antybiotykami o szerokim spektrum działania często
Bardziej szczegółowoPoniższe zestawienie przedstawia wybrane probiotyki, stosowane w leczeniu dysbiozy jelitowej
Poniższe zestawienie przedstawia wybrane probiotyki, stosowane w leczeniu dysbiozy jelitowej nazwa producent szczepy bakterii ilość bakterii (mld) Dicoflor 30 Dicofarm GG 3 Enterol 250 Perffrarma Saccharomyces
Bardziej szczegółowoProbiotyki w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit
Probiotyki w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit Hanna SZAJEWSKA Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Akademii Medycznej w Warszawie hania@ipgate.pl Kim jestem? Specjalista chorób dzieci Zainteresowania
Bardziej szczegółowoProbiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt
.pl Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt Autor: dr inż. Barbara Król Data: 2 stycznia 2016 W ostatnich latach obserwuje się wzmożone zainteresowanie probiotykami i prebiotykami zarówno
Bardziej szczegółowoPROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE
PROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE Dr hab.n.med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii WUM Czy to są probiotyki? Żywe bakterie kiszonki jogurt naturalny kwas chlebowy Mikroorganizmy Organizm
Bardziej szczegółowoLISTA OŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH
Kategoria, LISTA OŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH PROBIOTYKI N/A Probiotyki tzn. wszystkie Zawiera probiotyki. pozycje na liście Jest źródłem probiotyków. odnoszące się do funkcji Z probiotykiem /-kami. probiotycznych.
Bardziej szczegółowoProbiotyki, prebiotyki i żywność probiotyczna
Probiotyki, prebiotyki i żywność probiotyczna Probiotyki prozdrowotne szczepy głównie bakterii kwasu mlekowego. Najwięcej szczepów probiotycznych pochodzi z następujących rodzajów i gatunków bakterii:
Bardziej szczegółowoINTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej
INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,
Bardziej szczegółowoSuplementacja mieszanek dla niemowląt probiotykami i/lub prebiotykami stanowisko Komitetu Żywienia ESPGHAN
Suplementacja mieszanek dla niemowląt probiotykami i/lub prebiotykami stanowisko Komitetu Żywienia ESPGHAN Supplementation of infant formula with probiotics and/or prebiotics statement of the ESPGHAN Committee
Bardziej szczegółowoOswajamy biotechnologię (X) probiotyki
Oswajamy biotechnologię (X) probiotyki Probiotyki z czym to się je? Jogurt probiotyczny kto z nas o nim nie słyszał? Stoi na półce w każdym hipermarkecie, znajdziemy go też w mniejszym sklepie spożywczym.
Bardziej szczegółowoŻYWNOŚĆ WYSOKIEJ JAKOŚCI W ERZE BIOTECHNOLOGII. Partner merytoryczny
ŻYWNOŚĆ WYSOKIEJ JAKOŚCI W ERZE BIOTECHNOLOGII Probiotyki i prebiotyki dodatki do żywności i pasz mgr inż. Agnieszka Chlebicz dr hab. inż. Katarzyna Śliżewska Mikroflora człowieka Mikroflora skóry Mikroflora
Bardziej szczegółowoSANPROBI Super Formula
SUPLEMENT DIETY SANPROBI Super Formula Unikalna formuła siedmiu żywych szczepów probiotycznych i dwóch prebiotyków Zdrowie i sylwetka a w super formie Zaburzenia metaboliczne stanowią istotny problem medyczny
Bardziej szczegółowoZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI. Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit
ZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit W przypadku choroby nasze jelita mają niewiele możliwości zwrócenia na siebie naszej uwagi. Typowe
Bardziej szczegółowoRada Przejrzystości. Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 29/2012 z dnia 11 czerwca 2012 r. w sprawie zasadności finansowania środka spożywczego specjalnego przeznaczenia
Bardziej szczegółowoLactobacillus pałeczki kwasu mlekowego Probiotyki
Lactobacillus pałeczki kwasu mlekowego Probiotyki. Klasyfikacja Lactobacillus, rodzaj w obrębie rodziny Lactobacillaceae (pałeczka kwasu mlekowego). Gatunki najważniejsze: Lactobacillus plantarum, Lactobacillus
Bardziej szczegółowoZnaczenie probiotyków i prebiotyków w profilaktyce i leczeniu. Które wybierać? Czy stosować już u niemowląt i dlaczego?
Postępy w pediatrii 2012 Znaczenie probiotyków i prebiotyków w profilaktyce i leczeniu. Które wybierać? Czy stosować już u niemowląt i dlaczego? Krystyna Wąsowska-Królikowska Klinika Alergologii, Gastroenterologii
Bardziej szczegółowoDodatki paszowe dla świń dobre na biegunki?
.pl https://www..pl Dodatki paszowe dla świń dobre na biegunki? Autor: dr Tomasz Hikawczuk Data: 17 grudnia 2015 Biegunki są jednymi z najczęstszych problemów występujących w odchowie prosiąt. W większości
Bardziej szczegółowoPROBIOTYKI NOWE ZASTOSOWANIA W TERAPII
KAMPTOTECYNA* Komórki KWAS FOLIOWY macierzyste I SK ADNIK TAKSOL** Rodzaje AKTYWNY i w³aœciwoœci HISTORIA KOSMETYKÓW ODKRYCIA I PERSPEKTYWY Materiał promocyjny Kaszel klasyfikacja Nr i leczenie 2/2008
Bardziej szczegółowodziecko z biegunką kompendium wiedzy nadzór merytoryczny prof. dr hab. n.med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska
lek. med. Julia Gawryjołek dziecko z biegunką kompendium wiedzy nadzór merytoryczny prof. dr hab. n.med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska trilacplus krople saszetki kapsułki od 1. miesiąca życia poradnik
Bardziej szczegółowoMOJE SZCZENIĘ MA BIEGUNKĘ! CO ROBIĆ?
MOJE SZCZENIĘ MA BIEGUNKĘ! CO ROBIĆ? Biegunka to nic innego jak oddawanie przez szczenię, z większą niż zazwyczaj częstotliwością, rzadkiego, nieuformowanego kału. Jeżeli dodatkowo podczas biegunki występują
Bardziej szczegółowoGENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje testów Genodiet Test Genodiet składają się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki do poznania indywidualnych zasad zdrowia. Identyfikacja typu
Bardziej szczegółowoMIKROFLORA JELITOWA I NIETOLERANCJE POKARMOWE _
MIKROFLORA JELITOWA I NIETOLERANCJE POKARMOWE _ PROWADZĄCY: DR PAULINA SZACHTA, MAŁGORZATA DROBCZYŃSKA, ŁUKASZ SIEŃCZEWSKI Poziom I Jelito w pytaniach i odpowiedziach, czyli fakty i mity. Budowa i funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoEnterosGel Duopak 2 x 225ml
EnterosGel Duopak 2 x 225ml cena: 108,00 PLN Opis słownikowy Kategoria Opakowanie Producent Wysyłka wyrób medyczny 2 x 225ml BIOLINE PRODUCTS s.r.o. 1-2 dni Opis produktu Substancją czynną wyrobu medycznego
Bardziej szczegółowoNIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina
Bardziej szczegółowoPAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
PAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje pakietów Genodiet Pakiet konsultacji genetycznych Genodiet składaja się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki
Bardziej szczegółowoSCHORZENIA POCHWY I ICH ZAPOBIEGANIE. Poradnik dla pacjentki o diagnozowaniu i leczeniu chorób pochwy
SCHORZENIA POCHWY I ICH ZAPOBIEGANIE Poradnik dla pacjentki o diagnozowaniu i leczeniu chorób pochwy Praktycznie każda kobieta odczuwa czasami dolegliwości w obrębie intymnych części ciała. Wpływają one
Bardziej szczegółowoWtórna nietolerancja laktozy, inaczej zwana jest odwracalną lub czasową. Więcej na temat tego, dlaczego wtórna nietolerancja laktozy rozwija się u
Wtórna nietolerancja laktozy, inaczej zwana jest odwracalną lub czasową. Więcej na temat tego, dlaczego wtórna nietolerancja laktozy rozwija się u chorych onkologicznie w dalszej części prezentacji. 1
Bardziej szczegółowoZnaczenie Faecalibacterium prausnitzii oraz Akkermansia muciniphila w chorobach zapalnych jelit
Znaczenie Faecalibacterium prausnitzii oraz Akkermansia muciniphila w chorobach zapalnych jelit Daria Rządkowska Naturalne metody wspierające leczenie chorób przewodu pokarmowego w świetle badań klinicznych
Bardziej szczegółowoWyłączny Dystrybutor PROBIOTYKI. Przewodnik NOW po probiotykach
PROBIOTYKI Przewodnik NOW po probiotykach Korzyści dla zdrowia PROBIOTYKI Mikroorganizmy służące zdrowiu Czy wiesz, że w Twoim organizmie i na jego powierzchni stale znajdują się biliony mikroorganizmów,
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoPrezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM
Prezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM Informacja o Katedrze Rozwój j naukowy młodej kadry naukowców w w kontekście priorytetów badawczych: W 2009 roku 1 pracownik Katedry
Bardziej szczegółowoTytuł: Probiotyki dla życia, dla zdrowia. Autor: Magdalena Maniecka. Data publikacji:
Tytuł: Probiotyki dla życia, dla zdrowia Autor: Magdalena Maniecka Data publikacji: Uwaga: zabrania się kopiowania/ wykorzystania tekstu bez podania źródła oraz autora publikacji! Streszczenie W obecnych
Bardziej szczegółowoRodzaje substancji leczniczych
Rodzaje substancji leczniczych Próby kliniczne leków - film Leki na nadkwasotę neutralizujące nadmiar kwasów żołądkowych Leki na nadkwasotę hamujące wydzielanie kwasów żołądkowych Ranitydyna (ranitidine)
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoOstra biegunka
------------------------------------------------------------------------ Ostra biegunka definiowana jest jako zmiana konsystencji stolca na luźną lub płynną i/lub zwiększenie częstości wypróżnień (zwykle
Bardziej szczegółowoJENNA MAY FINALLY REVEALS HER
Pokarmowy UKŁAD ZAMKNIĘTY NIETYPOWO O ORGANIZMIE CZŁOWIEKA / WYDANIE #01 JENNA MAY FINALLY REVEALS HER ZSECRET N A L EROMANCE, Z I O N O P7 M O Z G W J E L I T A C H TOP 10 OUTFITS sprawdź jak jelita AT
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoANNALES UMCS. Probiotyki w profilaktyce i terapii u dzieci w opinii rodziców
ANNALES UMCS VOL. XXXIV (4) SECTIO EE ZOOTECHNICA 2016 ¹ Pracownia Bezpieczeństwa Żywności i Produktów Regionalnych Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin e-mail: anna.litwinczuk@up.lublin.pl
Bardziej szczegółowoRada Przejrzystości. Uzasadnienie. Przedmiot wniosku. Problem zdrowotny
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 208/2013 z dnia 30 września 2013 r. w sprawie zasadności wydawania zgody na refundację produktu leczniczego Mutaflor
Bardziej szczegółowood redakcji Szanowni Państwo,
2 od redakcji Szanowni Państwo, Za pośrednictwem tej publikacji pragniemy zwrócić Państwa uwagę na nowe, wręcz rewolucyjne rozwiązanie technologiczne dotyczące probiotyków, które pojawiło się na polskim
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoPL B1. Zastosowanie kwasu L-askorbinowego w jogurtach, zwłaszcza do stabilizacji rozwoju bakterii jogurtowych i probiotycznych
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210399 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 373179 (51) Int.Cl. A23C 9/12 (2006.01) A23C 9/123 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoZagol Mikolaj ur 08.07.2006. profil bazowy jelita. bakteriologia. bakterie tlenowe
Zagol Mikolaj ur 08.07.2006 profil bazowy jelita bakteriologia bakterie tlenowe wynik norma 3x10^8 Escherichia coli 10^6-10^7
Bardziej szczegółowoTesty wodorowe biogo.pl
Testy wodorowe Wodorowy test oddechowy pozwala na sprawdzeniu przebiegu procesu trawienia i wchłaniania węglowodanów przez organizm. W badaniu określa się poziom wodoru w wydychanym powietrzu na czczo
Bardziej szczegółowoProbiotyk dla noworodka: kiedy, jaki i dlaczego.
Probiotyk dla noworodka: kiedy, jaki i dlaczego. Obecny stan wiedzy, w tym polskie badanie kliniczne z udziałem wcześniaków z małą i bardzo małą urodzeniową masa ciała. Maria Wilińska, Centrum Medyczne
Bardziej szczegółowoZdrowie Sklep Utworzono : 10 lipiec 2016
> Model : FL0064 Producent : CaliVita International Zdrowie w prezencie - dla całej rodziny! Potrzebujesz przyjaciela, który ochroni Cię przed intruzami? Wystarczy sięgnąć po przyjazne bakterie i utworzyć
Bardziej szczegółowoMIKROORGANIZMY W PRODUKCJI KOSMETYKÓW I WYBRANYCH FARMACEUTYKÓW. wykłady
MIKROORGANIZMY W PRODUKCJI KOSMETYKÓW I WYBRANYCH FARMACEUTYKÓW wykłady 1 PRODUKCJA PROBIOTYKÓW BAKTERIE FERMENTACJI MLEKOWEJ TYP FIRMICUTES TYP ACTINOBACTERIA RZĄD LACTOBACILLALES RZĄD BIFIDOBACTERIALES
Bardziej szczegółowoLeczenie biologiczne w nieswoistych zapaleniach jelit - Dlaczego? Co? Kiedy? VI Małopolskie Dni Edukacji w Nieswoistych Zapaleniach Jelit
Leczenie biologiczne w nieswoistych zapaleniach jelit - Dlaczego? Co? Kiedy? VI Małopolskie Dni Edukacji w Nieswoistych Zapaleniach Jelit Co to są nieswoiste zapalenia jelit? Grupa chorób w których dochodzi
Bardziej szczegółowoVI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego LoperamideDr.Max przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego LoperamideDr.Max przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1.Omówienie rozpowszechnienia choroby 1. Ostra biegunka: Biegunka to zwiększona
Bardziej szczegółowoPRODUKTY PROZDROWOTNE DLA ZWIERZĄT
PRODUKTY PROZDROWOTNE DLA ZWIERZĄT Produkty prozdrowotne dla zwierząt Ideą produkcji preparatów prozdrowotnych firmy INTERMAG jest zminimalizowanie stosowania antybiotyków dla zwierząt i jak najszersze
Bardziej szczegółowoCo to jest 5-ASA? 5-ASA to: kwas 5-aminosalicylowy (mesalazyna, mesalamima) aktywna podjednostka sulfasalazyny. lek przeciwzapalny
Co to jest 5-ASA? 5-ASA to: kwas 5-aminosalicylowy (mesalazyna, mesalamima) aktywna podjednostka sulfasalazyny lek przeciwzapalny Jak działa 5_ASA? W jakiej postaci występuje 5-ASA? Tabletki powlekane
Bardziej szczegółowoPROBIOTYKI które działają *
Na drażliwe jelita PREMIUM PROBIOTYKI które działają * * Szczepy probiotyczne przebadane klinicznie. Zdrowy brzuch to brzuch, którego nie czujesz Zdrowy układ pokarmowy zapewnia Ci komfort i prawidłowe
Bardziej szczegółowoLOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta LOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoAktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych
Bardziej szczegółowoBiegunka u prosiąt i cieląt: jak z nią walczyć?
Biegunka u prosiąt i cieląt: jak z nią walczyć? Autor: Arleta Wojtczak Data: 3 września 2015 1/5 Biegunka jest powszechnym problemem nękającym zarówno hodowców trzody chlewnej, jak i bydła. Choć nie można
Bardziej szczegółowoicberry Rewolucyjne podejście w profilaktyce zdrowia intymnego kobiety. www.vision.sklep.pl
icberry Rewolucyjne podejście w profilaktyce zdrowia intymnego kobiety. www.vision.sklep.pl Aktualność. Problematyka Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, na zapalenie pęcherza moczowego cierpi
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoDoustna szczepionka przeciwko rotawirusom
Doustna szczepionka przeciwko rotawirusom Na tej stronie można znaleźć krótkie podsumowanie informacji o zapobieganiu chorobie i szczepionce, która jest dostępna. Łącza do bardziej szczegółowych informacji
Bardziej szczegółowoRodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć I Choroby układowe tkanki łącznej 1. Toczeń rumieniowaty układowy 2. Reumatoidalne zapalenie stawów 3. Twardzina układowa 4. Zapalenie wielomięśniowe/zapalenie
Bardziej szczegółowoIlość zachorowań na grypę stale rośnie.
Ilość zachorowań na grypę stale rośnie. Od początku 2010 roku zachorowalność na grypę z roku na rok stale rośnie. W sezonie 2010/11 na grypę zachorowało 1 085 471 osób. Sezon 2016/17 to aż 4 841 678 zachorowań
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lactulose-MIP, 9,75 g/15 ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 15 ml syropu zawiera 9,75 g laktulozy (Lactulosum) Pełny wykaz substancji
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoBiotechnologia w przemyśle spożywczym. spis wykładów
1 2 Produkty fermentacji mleka można podzielić na 3 grupy: 1. produkty otrzymywane w wyniku działania mezofilnych bakterii kwasu mlekowego (mleko zsiadłe, twaróg, kwaśna śmietana, maślanka), 2. produkty
Bardziej szczegółowoAkupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych
Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych AKUPUNKTURA TRUDNOŚCI W PROJEKTOWANIU BADAŃ KLINICZNYCH Bartosz Chmielnicki słowa kluczowe: Akupunktura, metodologia, medycyna oparta na faktach,
Bardziej szczegółowoRoztwór laktulozy może być podawany rozcieńczony lub nierozcieńczony.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Duphalac, 667 mg/ml, roztwór doustny 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Duphalac wodny roztwór doustny zawiera 667 mg laktulozy w 1 ml. Pełny
Bardziej szczegółowoDziesięć faktów o antybiotykach. Lepiej nie popijaj ich mlekiem
Dziesięć faktów o antybiotykach. Lepiej nie popijaj ich mlekiem Antybiotyków nie wolno popijać mlekiem czy kefirem? Dlaczego w czasie antybiotykoterapii, trzeba przyjmować probiotyki i z jakiego powodu
Bardziej szczegółowoTERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY
Bardziej szczegółowoJak zapobiec biegunce u prosiąt?
https://www. Jak zapobiec biegunce u prosiąt? Autor: prof. dr hab. inż. Damian Knecht Data: 4 kwietnia 2018 Rozwój układu pokarmowego u trzody chlewnej trwa przez pierwsze 4-5 miesięcy życia zwierzęcia.
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1782818 (13) T3 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 29.03.06 0642217.4
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego Uwagi: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego stanowią wynik procedury wyjaśniającej.
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo stosowania antybiotyków rola leków osłonowych
Bezpieczeństwo stosowania antybiotyków rola leków osłonowych Dzięki antybiotykom leczenie wielu chorób stało się szybsze i efektywniejsze. W kontekście bezpiecznego stosowania antybiotyków należy podkreślać
Bardziej szczegółowoEstabiom junior x 20 kaps + kredki ołówkowe GRATIS!!!
Estabiom junior x 20 kaps + kredki ołówkowe GRATIS!!! Cena: 21,65 PLN Opis słownikowy Dostępność Dostępny w aptece w 24h Opakowanie 20 kaps Postać Kapsułki Producent USP ZDROWIE Rodzaj rejestracji Suplement
Bardziej szczegółowoOcena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej
Prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński Warszawa 30.07.2018 Zakład Immunologii Biochemii i Żywienia Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry
Bardziej szczegółowoStymulowanie wzrostu bakterii fermentacji mlekowej przez białka mleka. Waldemar Gustaw
Stymulowanie wzrostu bakterii fermentacji mlekowej przez białka mleka Waldemar Gustaw Stymulowanie wzrostu bakterii fermentacji mlekowej Wzrost zainteresowania prozdrowotnym wpływem bakterii fermentacji
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoJAKIE DROBNOUSTROJE ZASIEDLAJĄ UKŁAD POKARMOWY CZŁOWIEKA?
JAKIE DROBNOUSTROJE ZASIEDLAJĄ UKŁAD POKARMOWY CZŁOWIEKA? Dr Małgorzata Jałosińska Dr inż. Dorota Zielińska WPŁYW NIEWŁAŚCIWEJ DIETY NA ROZWÓJ CHORÓB CYWILIZACYJNYCH I JEJ KONSEKWENCJE W PRZYSZŁOŚCI Choroby
Bardziej szczegółowoktóre, kiedy i jak stosować?
Żywność Probiotyki: dla zdrowia które, kiedy i jak stosować? Wprowadzenie Probiotyki reklamowane są jako produkty przynoszące znaczne korzyści zdrowotne. Czy istotnie tak jest? Jakie faktyczne korzyści
Bardziej szczegółowojest zbudowany i które są niezbędne do jego prawidłowej (fizjologicznej pracy) a taką zapewniają mu zgodnie z badaniami nnkt EPA+DHA omega-3.
Opis publikacji Tomasz Pawełczyk, Marta Grancow-Grabka, Magdalena Kotlicka-Antczak, Elżbieta Trafalska, Agnieszka Pawełczyk. A randomized controlled study of the efficacy of six-month supplementation with
Bardziej szczegółowoPrzedmiot wniosku. Problem zdrowotny
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 135/2013 z dnia 30 września 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie zasadności wydawania zgód na refundację produktu
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG) (9) Na podstawie przedstawionych danych Urząd stwierdził,
23.10.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 279/13 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 957/2010 z dnia 22 października 2010 r. w sprawie udzielenia i odmowy udzielenia zezwolenia na niektóre oświadczenia
Bardziej szczegółowoImmulina wzmacnia odporność
Immulina wzmacnia odporność Narodowe Centrum Badania Preparatów Naturalnych Immulina została opracowana przez zespół naukowców z Narodowego Centrum Badania Preparatów Naturalnych Uniwersytetu Missisipi
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lactulosum Arrow 3,3 g/5 ml, roztwór doustny 2 SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 5 ml roztworu zawiera 3,3 g laktulozy Pełny wykaz substancji
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO LACTEOL FORT 340 mg, 340 mg, kapsułki twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka twarda zawiera: Substancja czynna: 340 mg w tym:
Bardziej szczegółowoProbiotyki i prebiotyki. Katarzyna Gafka
Probiotyki i prebiotyki Katarzyna Gafka Probiotyki- dla życia Terminem tym określa się bakterie naturalnego mikrobiomu wywołujące wielokierunkowe, korzystne efekty dla funkcjonowania organizmu człowieka,
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 8 Wnioski naukowe Solu-Medrol 40 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań (zwany dalej Solu-Medrol ) zawiera metyloprednisolon i (jako substancję pomocniczą)
Bardziej szczegółowoSignificance of probiotics in pharmacotherapy of atopic skin inflammation in paediatrics
Akademia Medycyny ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Wpłynęło: 14.12.2009 Poprawiono: 17.12.2009 Zaakceptowano: 21.12.2009 Znaczenie probiotyków w farmakoterapii AZS w pediatrii Significance of probiotics
Bardziej szczegółowoSzczepienia ochronne. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak
Szczepienia ochronne Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Szczepienie (profilaktyka czynna) Podanie całego
Bardziej szczegółowoWiedzy jak na lekarstwo! Czyli Polacy o chorobach autoimmunologicznych.
Warszawa, dn. 26.08.2013 Informacja prasowa Wiedzy jak na lekarstwo! Czyli Polacy o chorobach autoimmunologicznych. Aż 75% Polaków nie wie, czym są choroby autoimmunologiczne. Tylko niewielki odsetek badanych
Bardziej szczegółowoPewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM
Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie Niemowlę 10.miesięczne CII PII SN; masa ur. 3600 Wywiad rodzinny bez obciążeń Pewnego razu w gabinecie
Bardziej szczegółowoOD JELITA DO ALERGII. czyli znaczenie bariery jelitowej w chorobach alergicznych
dr nauk biologicznych Patrycja Szachta dr nauk medycznych Miros³awa Ga³êcka Instytut Mikroekologii OD JELITA DO ALERGII czyli znaczenie bariery jelitowej w chorobach alergicznych Funkcja immunologiczna
Bardziej szczegółowoSZCZEPIENIA OCHRONNE U DOROSŁYCH lek. Kamil Chudziński Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CSK MSW w Warszawie 10.11.2015 Szczepionki Zabite lub żywe, ale odzjadliwione drobnoustroje/toksyny +
Bardziej szczegółowoALERGIA POKARMOWA A JELITA
ALERGIA POKARMOWA A JELITA Jelita to wciąż niedoceniany organ. Zważając na to, że w ponad 70% jest on zaangażowany w odporność organizmu, dziwne jest, że w przypadku nadpobudliwości układu immunologicznego
Bardziej szczegółowoEwa Kamińska. Medycyna Wieku Rozwojowego, 2012, XVI, 3
Medycyna Wieku Rozwojowego, 2012, XVI, 3 IMiD, Wydawnictwo Aluna Zakład Farmakologii Kierownik: mgr farm. E. Kamińska Instytut Matki i Dziecka Dyrektor: dr n. med. T. Maciejewski Streszczenie Probiotyki
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. LACTEOL FORT 340 mg, 340 mg, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO LACTEOL FORT 340 mg, 340 mg, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 saszetka zawiera: Substancja
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowo