STRATEGIA ROZWOJU GMINY GRANOWO

Transkrypt

1 STRATEGIA ROZWOJU GMINY GRANOWO Gmina Granowo ul. Sportowa 2, Granowo A PAR TNERZY DLA S Fundacja Partnerzy dla Samorządu ul. Grottgera 16/2, Poznań MORZĄD U

2 Szanowni Państwo W styczniu 2015 roku samorząd Gminy Granowo podjął decyzję o przystąpieniu do opracowania podstawowego dokumentu rozwojowego Gminy, jakim jest strategia jej rozwoju. Do współpracy w realizacji tego zostali zaproszeni specjaliści z Fundacji Partnerzy dla Samorządu z Poznania. Prace nad strategią zostały poprzedzone opracowaniem Raportu o stanie Gminy Granowo, którego celem było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację społeczną i gospodarczą Gminy. Raport pokazał również określone trendy rozwojowe, stając się podstawą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny perspektyw dalszego rozwoju Gminy. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy, w wyniku szerokich konsultacji społecznych (badanie ankietowe, wywiady z opiniotwórczymi mieszkańcami, spotkania, dyskusje), została wytyczona strategia Gminy, wskazująca jej wizję, czyli pożądany stan docelowy, cele rozwojowe oraz sposoby ich osiągnięcia. Prace, związane z formułowaniem wizji, misji, celów i projektów realizacyjnych, były prowadzone przez szeroki zespół osób, zarówno pracowników Urzędu Gminy, radnych, jak i reprezentantów różnych organizacji i instytucji, które na co dzień z nami współpracują. Po wielu spotkaniach warsztatowych oraz dyskusjach w zespołach problemowych, prowadzonych przez kilka miesięcy, powstały konkretne rekomendacje, dotyczące rozwoju Gminy do 2024 roku, uwzględniające istniejące uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne. Niniejszy program bazuje na faktycznym stanie zasobów Gminy i stanowi kontynuację dotychczasowego, wieloletniego procesu jej rozwoju. Wyznaczone w dokumencie plany realizacyjne będą zapewne modyfikowane przez zmieniające się warunki wewnętrzne i zewnętrzne, ale zawsze powinny uwzględniać główne kierunki rozwoju Gminy, czyli dążenie do zapewnienia wszystkim mieszkańcom dogodnych warunków pracy, rozwoju i wypoczynku. Na koniec składam serdeczne podziękowania wszystkim mieszkańcom Gminy, którzy przyczynili się do powstania dokumentu Strategii. Wójt Gminy Granowo Zbigniew Kaczmarek Strona 2

3 Osoby, które brały udział w pracach nad opracowaniem Strategii Rozwoju Gminy Granowo na lata Radni Gminy Granowo 2. Sołtysi 3. Pracownicy Urzędu Gminy Granowo 4. Kierownicy jednostek organizacyjnych 5. Przedstawiciele organizacji pozarządowych 6. Uczniowie Gimnazjum Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Granowie 7. Przedsiębiorcy z terenu Gminy Granowo Koordynatorem prac nad opracowaniem dokumentu Strategii rozwoju Gminy Granowo była pani Agnieszka Chojnacka Skarbnik Gminy Granowo. Eksperci Fundacji Partnerzy dla Samorządu : Radosław Szarleja, Waldemar Pruss, Marta Czarnecka, Marta Swinarska, Jacek Prusak Strona 3

4 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI PROCES I METODY OPRACOWANIA STRATEGII PROCES TWORZENIA STRATEGII ROZWOJU GMINY GRANOWO STRUKTURA STRATEGII UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY WYNIKI SONDAŻOWYCH BADAŃ ANKIETOWYCH ANALIZA SWOT WIZJA I MISJA GMINY WIZJA GMINY MISJA ROZWOJU GMINY CELE STRATEGICZNE PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE ZAŁOŻENIA I KRYTERIA WYBORU PROGRAMÓW I PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH ZESTAWIENIE PROGRAMÓW I PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH ZAKRES CZASOWY PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ PREZENTACJA I UZASADNIENIE PROGRAMÓW I PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY ZE STRATEGIAMI NA SZCZEBLU WOJEWÓDZKIM I KRAJOWYM OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY GRANOWO NA LATA ZE STRATEGIĄ ROZWOJU KRAJU OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY GRANOWO NA LATA ZE STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY GRANOWO NA LATA Z WIELKOPOLSKIM REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM NA LATA OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY GRANOWO NA LATA Z PROGRAMEM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA WDRAŻANIE STRATEGII ROZWOJU GMINY WDRAŻANIE ZAPISÓW STRATEGII MONITORING REALIZACJI STRATEGII OCENA SKUTKÓW REALIZACJI STRATEGII (EWALUACJA) EWENTUALNE KOREKTY PLANU I JEGO AKTUALIZACJA INFORMOWANIE SPOŁECZEŃSTWA SPIS TABEL SPIS WYKRESÓW SPIS RYSUNKÓW ZAŁĄCZNIK 1. FORMULARZ ANKIETY Strona 4

5 1. PROCES I METODY OPRACOWANIA STRATEGII 1.1. Proces tworzenia Strategii Rozwoju Gminy Granowo Po kilku miesiącach intensywnych prac dobiegł końca proces opracowywania Strategii Rozwoju Gminy Granowo, który rozpoczął się w styczniu 2015 roku podpisaniem umowy między gminą Granowo a Fundacją Partnerzy dla Samorządu z Poznania. Proces sporządzania Strategii był wspólną pracą licznego grona przedstawicieli samorządu (pracowników Urzędu Gminy, gminnych jednostek organizacyjnych, radnych oraz lokalnych przedsiębiorców i przedstawicieli różnych grup społecznych) oraz konsultantów Fundacji. Charakterystyczną cechą tego procesu była aktywna pomoc ze strony Gminy w zbieraniu danych, uczestnictwo w interpretacji tych danych i sporządzeniu diagnozy stanu Gminy oraz szeroka partycypacja przedstawicieli mieszkańców i różnych instytucji z terenu Gminy w określaniu możliwości rozwojowych i budowaniu programów strategicznego rozwoju. Prace zostały podzielone na kilka etapów, których przebieg opisano poniżej. Proces ten był zgodny z podstawowymi zasadami planowania strategicznego. Model zarządzania strategicznego w literaturze przedstawiany jest przeważnie w postaci cyklu: analiza (diagnoza) planowanie wdrażanie ocena, która w kolejnej fazie przyjmuje postać korekty i aktualizacji planów. Zgodnie z powyższym modelem, formułowanie Strategii zostało poprzedzone sporządzeniem kompleksowego Raportu o Stanie Gminy Granowo. Celem jego przygotowania było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację gospodarczą i społeczną Gminy. Na początku zostało przeprowadzone spotkanie z przedstawicielami Gminy, w trakcie którego szczegółowo omówiono proces sporządzania diagnozy stanu Gminy oraz przedstawiono zakres niezbędnych informacji do opracowania Raportu. Zbieraniu danych poświęcono kilka następnych tygodni. Praca ta była realizowana przez pracowników Urzędu Gminy oraz wielu innych jednostek i instytucji. Zgromadzone zostały szczegółowe dane o wszystkich aspektach funkcjonowania Gminy według stanu na dzień opracowywania Raportu, jak również za kilka lat wstecz. Dzięki temu powstała możliwość dokonywania analizy historycznej, czyli wszechstronnego porównywania poziomu rozwoju Gminy na przestrzeni ostatnich lat. Raport pokazał także pewne trendy rozwojowe i stał się podstawą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny możliwości dalszego rozwoju Gminy. Jest on opisem stanu, do którego będzie się można odwoływać w trakcie realizacji Strategii, śledząc postępy wdrażania zaplanowanych działań. Sporządzony Raport stał się punktem wyjścia do przygotowania Strategii Rozwoju Gminy. Strona 5

6 Wykorzystanym w pracach nad Strategią, przydatnym źródłem informacji był sondaż ankietowy, przeprowadzony wśród mieszkańców Gminy poprzez zamieszczenie formularza na stronie internetowej Gminy oraz rozprowadzanie ankiet w Urzędzie Gminy, sołectwach i poprzez młodzież szkolną. Łącznie wypełniono 120 ankiet. Ze względu na dobór próby nie jest to liczba pozwalająca na traktowanie badania jako w pełni reprezentatywnego głosu lokalnej społeczności jej cel był inny możliwość wypowiedzenia się na temat warunków życia w Gminie i kierunków jej rozwoju przez grupę aktywnych mieszkańców. Sondaż był więc ważną, ale nie jedyną, formą partycypacji społecznej w procesie budowania strategii. W Rozdziale 2 zostały przedstawione wyniki badań, natomiast wzór ankiety został zamieszczony w Załączniku 1 (na końcu niniejszego opracowania). Inną, bardzo ważną formą udziału lokalnej społeczności w planowaniu rozwoju Gminy, były wywiady z przedstawicielami środowisk i grup społecznych oraz organizacji i instytucji z terenu Gminy. Łącznie w kwietniu 2015 roku przeprowadzono indywidualne spotkania z ok. 40 osobami - pracownikami Urzędu Gminy, szefami jednostek gminnych i pozagminnych, radnymi, przedsiębiorcami, przedstawicielami organizacji pozarządowych i młodzieżą gimnazjalną. Ich celem było poznanie opinii tych osób na temat warunków życia na terenie Gminy oraz propozycji ich poprawy. Spotkanie, podsumowujące część diagnostyczną prac i wprowadzające do części planistycznej, odbyło się 18 maja 2015 roku. W pierwszej części było ono poświęcone podsumowaniu diagnozy stanu Gminy (w formie analizy SWOT), przesłanej wcześniej i zaprezentowanej na spotkaniu przez konsultantów Fundacji w podziale na poszczególne aspekty życia Gminy. Analiza dotychczas zgromadzonych danych (informacje statystyczne, raporty, sprawozdania, ankiety, wywiady) pozwoliła na zidentyfikowanie zarówno atutów (silnych stron) Gminy, jak i braków i problemów, które zostały omówione i uzupełnione w trakcie dyskusji. Stały się one podstawą procesu planistycznego, bowiem atuty są tymi elementami, na których należy bazować, planując dalszy rozwój Gminy. Z kolei usunięcie, bądź zniwelowanie braków i problemów to zadania, których realizacja powinna przyczynić się do lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy. Jednym z punktów spotkania była dyskusja na temat wizji i misji rozwoju Gminy, czyli jej pożądanego docelowego stanu oraz sposobów jego osiągnięcia. Następnie konsultanci zaprezentowali propozycję kilkudziesięciu konkretnych działań (uporządkowanych tematycznie), których wdrożenie w okresie obowiązywania Strategii powinno w dużym stopniu przyczynić się do zaspokojenia zgłoszonych potrzeb mieszkańców i doprowadzić do zamierzonego stadium rozwoju Gminy. Zestawienie działań zostało przygotowane na podstawie wyników wywiadów, ankiet, konsultacji oraz analiz i obserwacji konsultantów. W trakcie dyskusji jej uczestnicy odnieśli się do propozycji i zgłosili uwagi i propozycje uzupełnień. W końcowej części spotkania konsultanci zapoznali uczestników z dalszym przebiegiem prac nad dokumentem Strategii, to znaczy sposobem sporządzenia ostatecznych wersji wizji i misji oraz doprecyzowania projektów strategicznych, aby mogły się one stać praktycznymi narzędziami wdrażania strategii, wskazującymi, co, kto, kiedy i jak Strona 6

7 powinien zrobić, aby zaplanowane przedsięwzięcia zostały faktycznie wprowadzone w życie. Po spotkaniu konsultanci przesłali uporządkowane wersje propozycji analizy SWOT, wizji, misji, celów i projektów strategicznych do powołanych pięciu tematycznych zespołów roboczych, których zadaniem stało się dopracowanie powyższych elementów strategii, a następnie rozpisanie projektów strategicznych na szczegóły. Zespoły te to: 1) Infrastruktura techniczna 2) Rozwój gospodarczy i zarządzanie gminą 3) Oświata - projekty 4) Kultura, sport, rekreacja 5) Zdrowie, pomoc społeczna i bezpieczeństwo. Każdy z zespołów roboczych spotkał się w dniu 2 czerwca 2015 roku z konsultantami Fundacji, wypracowując ostateczną postać głównych elementów dokumentu Strategii. Przeprowadzono także konsultacje z kierownictwem Urzędu Gminy. W kolejnym etapie prac konsultanci, w kontakcie z przedstawicielami Gminy, uzasadnili wybór i opisali wszystkie cele, programy i projekty strategiczne. Zaproponowali także sposób monitorowania wykonania Strategii za pomocą zestawu wskaźników po to, aby w każdej chwili istniała możliwość sprawdzenia, czy przyjęte zadania są realizowane terminowo i w sposób określony w dokumencie strategii Struktura strategii Opracowana Strategia jest dokumentem o wyrazistej, logicznej strukturze. Najważniejszym, wyjściowym elementem jest wizja Gminy, która określa pożądany przez mieszkańców jej wizerunek w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, czyli jest swoistym zdjęciem Gminy. Kolejnym elementem jest misja rozwoju Gminy, która określa, jaki powinien być kierunek rozwoju Gminy w perspektywie następnych kilkunastu lat i jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców, czyli osiągnięcia stanu, określonego w wizji. Misja jest sentencją, która najlepiej ujmuje główne kierunki działania samorządu, jednocześnie wskazuje priorytety działalności w najbliższych latach, ale przede wszystkim jest najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego. Strategia jest zorganizowana na kilku poziomach; strukturą swoją przypomina piramidę, której wierzchołek stanowią wizja i misja. Następnie wyróżniono niższe poziomy planowania: 1. Cele strategiczne 2. Programy strategiczne 3. Projekty realizacyjne 4. Zadania do wykonania. Strona 7

8 Rysunek 1. Układ strategii 1 Każdy cel, program i projekt zostały w dokumencie Strategii dokładnie uzasadnione i scharakteryzowane. Następnym po misji poziomem planowania są cele strategiczne. Wynikają one bezpośrednio z misji konkretnie definiują kierunki rozwoju Gminy tam określone, jednocześnie pozwalają na zachowanie jasnego podziału Strategii, grupując poszczególne programy i projekty. Ich realizacja w przyjętej perspektywie czasowej powinna doprowadzić do osiągnięcia pożądanego stanu rozwoju Gminy, określonego w ich wizji. Z kolei programy strategiczne są tematami działań, których wykonanie powoduje osiągnięcie określonych celów. Programy strategiczne grupują projekty, związane tematycznie z poszczególnymi dziedzinami życia Gminy, czy działania samorządu. Projekty realizacyjne to już konkretne przedsięwzięcia, najłatwiej mierzalne przy wdrażaniu Strategii. Projekty te zostały w niniejszym dokumencie szczegółowo rozpisane. Każdy projekt opatrzono opisem, w którym przedstawiono uzasadnienie jego wyboru oraz inne, ważne dla jego realizacji, informacje. Dodatkowo dla projektów opracowano zestaw niezbędnych danych, obejmujących przede wszystkim zadania, czyli czynności do wykonania w ramach każdego. Zostały tutaj również określone inne informacje opis beneficjentów i celu, dla jakiego projekt jest realizowany, informacje o jednostce odpowiedzialnej za jego wykonanie oraz jednostkach współpracujących, a także daty realizacji poszczególnych zadań. W pracy nad wszystkimi powyższymi elementami Strategii uwzględniono wymagania pryncypiów zarządzania strategicznego, które składa się z czterech zasadniczych faz działania: 1) diagnozy 2) planowania 3) wdrożenia 1 Źródło wszystkich rysunków, tabel i wykresów w dokumencie Strategii to opracowania własne. Strona 8

9 4) oceny. Kluczowym elementem w przygotowaniu Strategii rozwoju jest planowanie, ale o sukcesie realizacji planu decyduje sposób jego wdrożenia. Ponieważ większość problemów, związanych z realizacją Strategii, wynika najczęściej z niezbyt precyzyjnego zdefiniowania celów i zadań, jakie mają zostać wykonane, dlatego w przedstawionym dokumencie starano się stworzyć jak najbardziej przejrzysty schemat programów i projektów realizacyjnych, ułatwiający zrozumienie ich zasadności. Duży nacisk położono na opisanie celów, programów i poszczególnych projektów, które, jako finalne produkty przeprowadzonych analiz i konsultacji, wynikają bezpośrednio z opisanych w pierwszej części Strategii (diagnozie Gminy) uwarunkowań rozwojowych oraz przyjętych strategicznych kierunków rozwoju Gminy. Należy podkreślić, że Strategia jest tzw. planem maksymalnym, to znaczy obejmuje ona wszystkie przedsięwzięcia, jakie mieszkańcy chcieliby, aby były zrealizowane do 2024 roku aby tak się stało, muszą być w pełni spełnione wszystkie warunki, związane z uzyskaniem dochodów własnych, pozyskaniem środków zewnętrznych oraz z wykorzystaniem zdolności technicznych i organizacyjnych. W rzeczywistości cele, zapisane w Strategii, nigdy nie są osiągnięte dokładnie w takim zakresie, w jakim są za pierwszym razem zaplanowane, bowiem w ciągu wielu lat realizacji przedsięwzięć strategicznych zmienia się zarówno samorząd, jak i jego otoczenie pojawiają się nowe koncepcje, wyzwania, oczekiwania i możliwości, których konsekwencją jest zmiana lub nawet zaniechanie części pierwotnych planów, a w ich miejsce wprowadzane są inne. Strona 9

10 2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 2.1. Wyniki sondażowych badań ankietowych Organizacja badań a) Teren badań Badania przeprowadzono w lutym i marcu 2015 roku, za pomocą ankiety zamieszczonej w profesjonalnym serwisie, oferującym narzędzia badania opinii społecznej. Odnośnik (link) do ankiety umieszczony był na stronie internetowej gminy Granowo z adnotacją informującą, że skierowana jest do mieszkańców Gminy. Dodatkowo pytanie sprawdzające miejsce zamieszkania wyłączało spośród potencjalnych respondentów osoby spoza Gminy. Ponadto ankieta dostępna była w wersji papierowej dla klientów Urzędu Gminy oraz jego pracowników, a także przekazana poprzez uczniów, rodzicom w szkołach z terenu Gminy. Wziąwszy to pod uwagę można stwierdzić, że teren badań to gmina Granowo. b) Charakterystyka grupy badawczej Jeden z elementów kwestionariusza ankietowego stanowiła metryczka, w której badani zostali poproszeni o wskazanie swojego wieku, płci, wykształcenia oraz statusu zawodowego. Dzięki temu można opisać grupę badawczą. Pierwsze pytanie tej części ankiety dotyczyło tego, w jakim przedziale wiekowym znajduje się badany; te przedziały to: 18-29, 30-39, 40-49, i powyżej 60 lat: Wykres 1. Wiek respondentów Strona 10

11 W badaniu wzięło udział 120 osób, spośród których nieznaczna większość to kobiety: ankietę wypełniło 59 pań (51,3% badanych) wobec 56 (48,7%) mężczyzn. Pięcioro respondentów zrezygnowało z możliwości poinformowania o swojej płci. Biorąc pod uwagę wykształcenie, największy odsetek badanych ponad 37% - deklaruje ukończenie szkoły średniej. Blisko 26% wskazań dotyczyło zawodowego, ponad 22% wyższego, a 12,5% policealnego wykształcenia. Dwoje respondentów ukończyło edukację na szkole podstawowej. Kolejnym kryterium podziału grupy badawczej był status zawodowy. Odpowiedzi mieszkańców kształtują się następująco: Pracownik etatowy: 52,2% Rolnik: 12,4% Przedsiębiorca: 10,6% Student: 6,2% Niepracujący: 18,6%. c) Charakterystyka narzędzia badawczego Opinię mieszkańców o warunkach życia w Gminie zbadano przy pomocy specjalnie skonstruowanego kwestionariusza ankietowego. Zawierał on, poza wspomnianą metryczką, dwa rozbudowane moduły macierzowe, za pomocą których respondenci poddawali ocenie poszczególne aspekty życia na terenie Gminy w pięciostopniowej skali, a także pytania, w których poproszono badanych o wskazanie trzech najważniejszych pozytywów i trzech największych problemów Gminy. Ponadto badani wskazali po dwa najważniejsze działania inwestycyjne i nieinwestycyjne, jakie według nich powinny zostać zrealizowane z budżetu Gminy. Ostatnia merytoryczna część zawierała prośbę o wskazanie dwóch najważniejszych spraw do załatwienia w miejscowości zamieszkania respondenta. Przyjęto, że cel badania zostanie osiągnięty, jeśli spełnione zostaną następujące warunki: Badani ocenią warunki życia w Gminie. Określone zostaną pozytywne i negatywne aspekty życia w Gminie. Określona zostanie skala ważności poszczególnych działań w Gminie. Wskazane zostaną najbardziej pożądane działania inwestycyjne i nieinwestycyjne. Respondenci wskażą najważniejsze sprawy do załatwienia w swojej miejscowości. Respondenci wypełnią metryczkę Ocena warunków życia w gminie Granowo Do oceny wyłoniono 18 aspektów, takich jak infrastruktura, edukacja, zdrowie, oferta spędzania wolnego czasu (kultura, sport, rekreacja), sektor usług, estetyka, czy wizerunek Gminy. Strona 11

12 Ocena dokonywana była w pięciostopniowej skali: 5 ocena bardzo dobra 4 ocena dobra 3 ocena przeciętna 2 ocena zła 1 ocena bardzo zła. Owych 18, podlegających ocenie dziedzin, to: 1. Stan infrastruktury drogowej 2. Stan infrastruktury okołodrogowej (chodniki, oświetlenie, ścieżki rowerowe) 3. Stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej(dostępność wodociągów, jakość wody) 4. Stan infrastruktury teleinformatycznej (Internet, telefony, zasięg sieci komórkowych) 5. Stan środowiska naturalnego 6. Dostępność do kultury i rozrywki 7. Dostępność do sportu i rekreacji 8. Standard nauczania dzieci i młodzieży na terenie Gminy 9. Dostępność sklepów i usług dla ludności na terenie Gminy 10. Dostępność usług medycznych na terenie Gminy 11. Bezpieczeństwo publiczne w Gminie 12. Możliwość podjęcia pracy w Gminie 13. Powiązania komunikacyjne wewnątrz Gminy (transport zbiorowy) 14. Powiązania komunikacyjne Gminy z innymi gminami, Poznaniem (transport zbiorowy) 15. Estetyka Gminy, tereny zielone 16. Wizerunek Gminy w mediach (prasie, radiu, telewizji) 17. Obsługa administracyjna mieszkańców w Urzędzie Gminy 18. Życzliwość mieszkańców i stosunki dobrosąsiedzkie. Poniżej zamieszczono wykres, na którym przedstawione są zbiorcze wyniki tej części ankiety. Wybrane aspekty zostaną również przedstawione osobno. Na wykresie zbiorczym dziedziny zostały uszeregowane ze względu na kryterium oceny negatywnej (zła i bardzo zła) tak, aby wyodrębnić te, które zdaniem mieszkańców wymagają najpilniejszej interwencji i które w ich ocenie są najistotniejszymi barierami, hamującymi tempo wzrostu jakości życia w Gminie. Strona 12

13 Wykres 2. Ocena warunków życia w Gminie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Stan środowiska naturalnego Estetyka Gminy Powiązania komunikacyjne z innymi Gminami Dostępność sklepów i usług Standard nauczania dzieci i młodzieży Obsługa administracyjna w Urzędzie Życzliwość mieszkańców i stosunki dobrosąsiedzkie Dostępność do sportu i rekreacji Wizerunek Gminy w mediach Bezpieczeństwo publiczne Stan infrastruktury teleinformatycznej Dostępność do kultury i rozrywki Powiązania komunikacyjne wewnątrz Gminy Stan infrastruktury okołodrogowej Stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej Stan infrastruktury drogowej Dostępność usług medycznych Możliwość podjęcia pracy w Gminie Bardzo dobrze Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle Nie mam zdania Strona 13

14 Wykres przedstawia hierarchię problemów, jakie w Gminie są najważniejsze według badanych mieszkańców. Pierwszym z nich jest rynek pracy, następnie dostępność do usług medycznych. Mieszkańcy widzą potrzebę poprawy stanu infrastruktury drogowej i okołodrogowej oraz poprawy wewnątrzgminnych powiązań komunikacyjnych; ponadto relatywnie przeciętnie oceniane są: dostępność do kultury i rozrywki, infrastruktura teleinformatyczna, bezpieczeństwo publiczne w Gminie, jej wizerunek oraz dostępność do sportu i rekreacji. Zadowalająco wypadła ocena życzliwości i stosunków dobrosąsiedzkich, jakości obsługi w Urzędzie oraz nauczania dzieci i młodzieży. Najlepiej oceniane są: dostęp do sklepów i usług, komunikacja z innymi gminami, estetyka oraz stan środowiska naturalnego w Gminie. Należy podkreślić, że za wyjątkiem rynku pracy, żaden z badanych obszarów nie uzyskał większości negatywnych wskazań, co trzeba interpretować jako pozytywną opinię mieszkańców o ogólnych warunkach życia w Gminie. Możliwość podjęcia pracy to największa bolączka badanych. Taka ocena nie dziwi, biorąc pod uwagę fakt, że zatrudnienie, będące warunkiem zabezpieczenia społecznego, jest podstawą kształtowania jakości życia, stosunków społecznych i lokalnej demokracji. Opinię mieszkańców na ten temat przedstawia wykres: Wykres 3. Opinia o lokalnym rynku pracy Mieszkańcy są również mniej niezadowoleni z dostępności do usług medycznych blisko 34% respondentów wystawiło tu negatywną opinię (większość 39,8% - ocenia jakość lokalnej służby zdrowia przeciętnie). Jeśli chodzi o inne kwestie, związane z usługami społecznymi, to oceniane są one umiarkowanie pozytywnie; zbiorcze wyniki przedstawia tabela: Strona 14

15 Tabela 1. Ocena usług społecznych Wyszczególnienie 5 bardzo dobra 4 dobra 3 przeciętna 2 zła 1 bardzo zła Bezpieczeństwo 5,1% 30,5% 45,8% 11,0% 5,9% Obsługa administracyjna 13,6% 46,6% 22,9% 6,8% 2,5% W tabeli nie uwzględniono opcji nie mam zdania, ponieważ odsetek osób ją wybierających nie wpływa istotnie na konkluzje. Spośród wybranych aspektów słabiej wypada bezpieczeństwo publiczne; pamiętać należy jednak, że jest to dość złożona dziedzina, wiążąca się z szeregiem innych aspektów i obejmująca wiele instytucji, ponadto wiążąca się z bardzo subiektywnymi ocenami. Mieszkańcy dobrze oceniają obsługę administracyjną w Urzędzie. Ten obszar należy do tych, które zostały ocenione pozytywnie przez więcej niż połowę respondentów (60,2% wskazań na bardzo dobry i dobry ). Kolejną skumulowaną grupą ocenianych czynników jest infrastruktura (podobnie, jak w przypadku polityki społecznej, nie zdecydowano się na przedstawienie odsetka osób wyrażających brak opinii z powodu braku istotnego wpływu na wnioski z badania). Wyszczególnienie Tabela 2. Ocena infrastruktury technicznej 5 bardzo dobra 4 dobra 3 przeciętna 2 zła 1 bardzo zła Stan dróg 1,7% 17,8% 45,8% 19,5% 14,4% Kanalizacja 10,2% 37,3% 21,2% 14,4% 13,6% Infrastruktura okołodrogowa 7,6% 30,5% 35,6% 17,0% 9,3% Teleinformatyka 16,1% 46,6% 17,8% 9,3% 8,5% Wyniki oceny lokalnej infrastruktury drogowej wypadają przeciętnie, w przypadku kanalizacji i infrastruktury okołodrogowej raczej dobrze, a teleinformatyka oceniana jest zdecydowanie dobrze. Pozytywne ocenianie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej świadczy o osiągnięciu sukcesu, jeśli chodzi o zapewnienie podstawowych usług dla ludności. Cieszy również bardzo dobra ocena dostępu do sieci teleinformatycznej, zwłaszcza mając na uwadze ogólnoświatowe tendencje oraz zagrożenie wykluczeniem cyfrowym. Należy podkreślić fakt, że standard nauczania dzieci i młodzieży ma mniej niż 10% negatywnych wskazań. Jest to tendencja, którą należy utrzymać. Jeszcze lepiej oceniono dostęp do sklepów i usług: ponad 70% pozytywnych ocen sprawia, że jest to najlepiej odbierany z badanych obszarów. Z kolei środowisko naturalne oraz estetyka Gminy to dwie dziedziny, które otrzymały najmniej wskazań złe i bardzo złe po 5,9%. Strona 15

16 Pozytywne i negatywne elementy życia w Gminie W dwóch następnych częściach ankiety badani zostali poproszeni o dokonanie indywidualnych ocen, co dało cenne informacje na temat ich opinii o swojej Gminie. To pytanie było swoistym rozwinięciem pierwszej części ankiety. Jeśli chodzi o pozytywy, to najczęściej podawano: spokój oświatę estetykę Gminy imprezy gminne bezpieczeństwo ścieżki rowerowe. Za najistotniejsze słabe strony ankietowani uważają: brak pracy na miejscu infrastrukturę drogową i okołodrogową brak obwodnicy jakość usług medycznych brak sali wiejskiej (w miejscu zamieszkania). Więcej niż 25% badanych nie skorzystało z opcji wskazania pozytywów, a blisko 22% z podania słabych stron Gminy Ważność działań w Gminie Kolejną częścią kwestionariusza była ocena ważności działań w Gminie według pięciostopniowej skali, gdzie 5 oznaczało działanie bardzo ważne, a 1 - zbędne. Do oceny zaproponowano następujące dziedziny: 1. Remonty i budowa dróg 2. Budowa infrastruktury okołodrogowej (chodniki, ścieżki rowerowe, oświetlenie) 3. Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej 4. Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej 5. Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów 6. Wspieranie lokalnych przedsiębiorców i poszukiwanie inwestorów zewnętrznych 7. Zwiększenie nakładów na turystykę (rozwój infrastruktury, promocja) 8. Budowa boisk, sal sportowych (głównie przy szkołach) i placów zabaw 9. Promocja i wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii 10. Rozwój oferty handlowej 11. Zwiększanie estetyki Gminy (np. zakładanie nowych terenów zielonych) 12. Intensyfikacja współpracy z gminami partnerskimi 13. Szersze wspieranie działań kulturalnych, artystycznych i promocja Gminy 14. Zwiększenie pomocy socjalnej dla najuboższych. Strona 16

17 W kwestionariuszu zaproponowano taką kolejność, kierując się pewnymi przypuszczeniami co do potencjalnych wyborów respondentów. Te wybory okazały się interesujące, co można zaobserwować na zbiorczym wykresie, gdzie kryterium kolejności zależne było od sumy odsetka wskazań na 5 i 4 (odpowiednio: bardzo ważne i ważne ). Strona 17

18 Wykres 4. Ważność działań w Gminie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Promocja i wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii Intensyfikacja współpracy z gminami partnerskimi Zwiększanie nakładów na turystykę Rozwój oferty handlowej Szersze wspieranie działan kulturalnych Zwiększanie estetyki Gminy (np. zakładanie nowych terenów zielonych) Wspieranie lokalnych przedsiębiorców i poszukiwanie inwestorów Zwiększenie pomocy socjalnej dla najuboższych Budowa boisk, sal sportowych i placów zabaw Rozbudowa i modernizacja wodociągów Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów Budowa infrastruktury okołodrogowej Remonty i budowa dróg Bardzo ważne Ważne Średnio ważne Mało ważne Zbędne Strona 18

19 Z powyższego wykresu wyłania się charakterystyczna dla badanej Gminy hierarchia potrzeb. Przede wszystkim rzuca się w oczy ciągłe niezaspokojenie potrzeb w zakresie infrastruktury drogowej i okołodrogowej, które obecne są na pierwszych dwóch miejscach wykresu. Pamiętać trzeba, że ocena stanu tego obszaru z pierwszej części kwestionariusza nie wypadła bardzo źle, lecz mimo to badani widzą konieczność ciągłego rozwoju tego obszaru. Szczegółowy rozkład głosów przedstawia tabela: Wyszczególnienie Remonty i budowa dróg Infrastruktura okołodrogowa Tabela 3. Pożądane działania Gminy - infrastruktura drogowa 5 Bardzo ważne 4 Ważne 3 Przeciętne 2 Mało ważne 1 Zbędne 53,0% 32,5% 8,6% 0,9% 5,1% 47,5% 36,4% 14,4% 0,9% 0,9% Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów to kolejna dziedzina, która ma związek z niepokojami, dotyczącymi rynku pracy i bezrobocia. Jak wspomniano wyżej, bez stabilnego rynku pracy na poziomie lokalnym trudno kształtować długofalową politykę rozwoju; respondenci również są tego świadomi, dostrzegając istotność działań, polegających na wspieraniu lokalnej przedsiębiorczości i przyciąganiu inwestorów: Wykres 5. Pożądane działania Gminy - wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów Respondenci odczuwają potrzebę rozbudowy sieci kanalizacyjnej: prawie 73% wskazań jest na bardzo ważne lub ważne. Niewiele mniejsza część badanych (70,3%) uznaje za istotny rozwój i modernizację wodociągów. Należy mieć na uwadze, że Strona 19

20 nawet niewielki odsetek osób, które nie mają dostępu do dobrej jakości kanalizacji i wodociągów, jest w naszym kręgu cywilizacyjnym zjawiskiem wymagającym reakcji. Ponad 60% badanych widzi potrzebę budowy boisk, sal sportowych i placów zabaw, co ma związek z faktem, że niewystarczająca oferta spędzania wolnego czasu była często wskazywana w tej części badania, która skupiła się na negatywnych aspektach życia w Gminie. Duży odsetek badanych wykazuje się sporą wrażliwością społeczną: ponad 62% uważa, że należy zwiększyć pomoc socjalną dla najuboższych. Nieco mniej respondentów (dokładnie 61%) widzi potrzebę wspierania lokalnych przedsiębiorców i poszukiwania inwestorów. Trzeba pamiętać, że badani wypowiedzieli się już po części w tej kwestii przy pytaniu o grunty pod inwestycje. Około 55% badanych za istotne uznaje zwiększanie estetyki Gminy (która jest uznawana za duży atut), wspieranie działań kulturalnych oraz rozwój handlu te dwie pierwsze kwestie mają istotny wpływ na jakość oferty spędzania wolnego czasu, która jest dla mieszkańców ważna. Ważność ostatnich trzech obszarów turystyki, energii odnawialnej i współpracy z gminami partnerskimi przedstawia tabela: Tabela 4. Pożądane działania Gminy turystyka, energia odnawialna i współpraca z gminami partnerskimi Zwiększenie nakładów na turystykę Intensyfikacja współpracy z gminami partnerskimi Promocja i wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii 5 Bardzo ważne 4 Ważne 3 Przeciętne 2 Mało ważne 1 Zbędne 15,4% 39,3% 31,6% 7,7% 6,0% 10,2% 40,7% 37,3% 6,8% 5,1% 14,5% 32,5% 35,9% 12,0% 5,1% Promocja oraz wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii jako jedyne z przedstawionych czynników zostały uznane za bardzo ważne/ważne przez mniej niż połowę badanych. Mieszkańcy wyrazili wcześniej zadowolenie ze stanu środowiska naturalnego, prawdopodobnie dlatego promowanie postaw ekologicznych nie jest tu priorytetem. Strona 20

21 Najważniejsze działania inwestycyjne i nieinwestycyjne W ostatniej merytorycznej części badania ankietowani mogli wpisać te działania, które według nich są najistotniejsze w skali całej Gminy. Te odpowiedzi zdecydowanie pokrywają się z działaniami, które podlegały ocenie i hierarchizacji w poprzednich częściach kwestionariusza. Jeśli chodzi o działania inwestycyjne, to najczęściej wskazywano: drogi ścieżki rowerowe chodniki oświetlenie wodociągi. Najczęściej podawane działania nieinwestycyjne to: rozwój kultury wsparcie sportu amatorskiego zajęcia dla dzieci w wakacje wsparcie edukacji pomoc rodzinom wielodzietnym Najważniejsze sprawy do załatwienia w miejscowości zamieszkania respondentów Nie odnotowano istotnych różnic pomiędzy mieszkańcami poszczególnych miejscowości. Ankietowani, skupiwszy się na infrastrukturze, podawali podobne kwestie do rozwiązania: drogi chodniki boisko kanalizacja dostęp do lekarzy ścieżki rowerowe. Strona 21

22 2.2. Analiza SWOT Zestawienie mocnych i słabych stron analizowanego podmiotu (w tym przypadku gminy Granowo) oraz określenie jego szans i zagrożeń rozwojowych jest klasycznym narzędziem, stosowanym od wielu lat w analizie strategicznej. SWOT pochodzi z języka angielskiego i oznacza: S Strengths (atuty, silne strony) W Weaknesses (problemy, słabości) O Opportunities (szanse, możliwości) T Threats (zagrożenia). Analiza SWOT jest swego rodzaju pomostem między raportem o stanie Gminy a strategią jej rozwoju - zidentyfikowane silne i słabe strony oraz możliwości i zagrożenia są podsumowaniem obecnej sytuacji Gminy, a jednocześnie wstępem do określenia perspektyw jej rozwoju, który powinien bazować na posiadanych własnych atutach oraz szansach, pojawiających się w otoczeniu. Wstępna propozycja silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń zestawienia została sporządzona przez konsultantów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych i wywiadów. Następnie została ona zweryfikowana podczas spotkania z pracownikami Urzędu Gminy i jednostek gminnych oraz podczas spotkań w grupach roboczych. W celu zapewnienia jak największej przejrzystości, zestawienie silnych i słabych stron sporządzono w podziale na 13 obszarów życia Gminy: 1) Położenie, ogólne warunki życia 2) Zagospodarowanie przestrzenne 3) Drogi i komunikacja 4) Infrastruktura techniczna, czystość, środowisko 5) Oświata 6) Kultura, rozrywka 7) Sport, rekreacja 8) Handel, gastronomia 9) Zdrowie, pomoc społeczna 10) Bezpieczeństwo 11) Gospodarka 12) Mieszkańcy, aktywność społeczna 13) Zarządzanie Gminą. Lista ta przedstawia się następująco 2 : 2 W kilku przypadkach czynniki o podobnym charakterze występują zarówno po stronie atutów, jak i słabych stron. Jest to dopuszczalne, ponieważ po pierwsze przy analizie wewnętrznej brano pod uwagę nie tylko ściśle zdefiniowane słabości, ale także problemy i potrzeby, a po drugie w ramach tego samego zagadnienia mogą występować zarówno atuty, jak i słabości lub elementy do zrealizowania. Wobec tego na przykład w dziale Drogi i komunikacja w atutach jest mowa o coraz lepszym stanie dróg, natomiast w słabościach/problemach/potrzebach o potrzebie budowy dróg gminnych. Strona 22

23 SILNE STRONY (ATUTY) SŁABE STRONY/PROBLEMY Położenie, ogólne warunki życia W Gminie żyje się dobrze, spokojnie, wszystko jest na miejscu, infrastruktura jest rozwinięta. Wszyscy się znają, pomagają sobie, wiadomo do kogo się zwrócić w danej sprawie. Gmina się rozwija. Korzystne położenie, zwłaszcza, gdy zostanie wybudowana trasa S5 Mieszkańcy mają wsparcie ze strony Gminy. Stolica Gminy jest centralnie położona. Minusy małego środowiska: wszyscy o wszystkich wszystko wiedzą trzeba dojechać, np. do kina, na basen zbyt mało rozrywek dla młodzieży Ograniczona atrakcyjność turystyczna Gminy (małe zalesienie, niewiele wód powierzchniowych) Drogi i komunikacja Widoczna jest stopniowa poprawa infrastruktury drogowej, na przykład utwardzone są drogi między Granowem a każdą wsią. Sporo jest ścieżek pieszo-rowerowych, co pozytywnie wpływa na wzrost bezpieczeństwa drogowego. Zadowalająca skala połączeń autobusowych Przez Gminę przebiega linia kolejowa, ma ona ważną funkcję. Słaby stan części dróg gminnych, wiele dróg do utwardzenia Słaby stan dróg powiatowych Ograniczona widoczność na drodze krajowej (barierki, pachołki) Brak obwodnicy Granowa Infrastruktura techniczna, czystość, środowisko Pełne zwodociągowanie Gminy, dobre zabezpieczenie w wodę (także na przyszłość) Skanalizowanie Gminy - ok. 80% korzystających z kanalizacji Duży stopień zgazyfikowania Gminy (sieć jest doprowadzona do wszystkich miejscowości) Uciążliwość dużych zakładów przetwórczych ze względu na ich lokalizację w centrach miejscowości Oświata Racjonalna sieć placówek oświaty Wszystkie chętne dzieci znajdują miejsce w przedszkolu. Dobra infrastruktura oświatowa (placówki, wyposażenie) Bardzo dużo zajęć dodatkowych, UKS Niezadowalający poziom nauczania języka angielskiego i informatyki Potrzeby remontów budynków oświatowych Nawierzchnia asfaltowa boiska przy starej szkole Strona 23

24 SILNE STRONY (ATUTY) Klub Malucha przy Bibliotece oraz w Bielawach Dowozy dzieci nawet do przedszkoli SŁABE STRONY/PROBLEMY Brak zaplecza socjalnego w budynku starej szkoły Kultura, rozrywka Prężnie działająca Biblioteka Wiele ciekawych imprez i wydarzeń kulturalnych Interesujące parki z pałacami Liczne świetlice wiejskie Brak Ośrodka Kultury Świetlice wiejskie niepełne wykorzystanie Sport, rekreacja Rozwinięta infrastruktura sportowa Place zabaw w każdej wsi 7-8 boisk na 13 sołectw Wiele rekreacyjnych szlaków rowerowych Rozwija się rekreacja na skutek rosnącego zainteresowania mieszkańców i coraz szerszej oferty. Brak pełnowymiarowej sali sportowej Brak profesjonalnych animatorów sportu Handel, gastronomia Wystarczająca oferta Zdrowie, pomoc społeczna Wyremontowany budynek Ośrodka Pomocy Społecznej Projekty prowadzone przez OPS (np. dofinansowane z UE - wspólnie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie) Kolejki do lekarza Lekarze nie chcą dawać skierowań do specjalistów Brak świetlicy środowiskowej Brak punktu terapeutycznego dla osób uzależnionych Bezpieczeństwo Jest na zadowalającym poziomie. Gospodarka Rosnąca skala wykroczeń i przestępstw (interwencje domowe, kradzieże) Wandalizm, np. w parku, przy stawku Piraci drogowi potrzebne progi Brak Policji na miejscu Korzystne położenie z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej Mała skala bezrobocia Jest sporo dużych firm przetwórstwa Mało gruntów gminnych pod inwestycje (tylko w Kotowie) Brak zachęt dla nowych inwestorów (ulg podatkowych) Strona 24

25 SILNE STRONY (ATUTY) żywności pochodzenia zwierzęcego. Stosunkowo dobra jakość gleb, wysokotowarowe rolnictwo (gospodarstwa powyżej 15 ha zajmują około 72% areału) SŁABE STRONY/PROBLEMY Problemy z ludźmi do pracy do branży przetwórstwa żywności, potrzebne ukierunkowanie ze strony rodziców i szkół Mieszkańcy, aktywność społeczna Aktywni seniorzy (Klub Radości, Zespół śpiewaczy Granowianie, Pracownia Gobelinu Artystycznego); organizowane są wyjazdy, spotkania, imprezy Gmina wspiera aktywność mieszkańców (np. udostępnianie lokali, autobusu na występy). Zbyt mała aktywność społeczna ogółu mieszkańców Zarządzanie Gminą Dobra polityka finansowa: inwestycje są realizowane z wykorzystaniem środków zewnętrznych rosnący udział dochodów własnych w łącznych dochodach budżetowych Wójt przychylny mieszkańcom, otwarty. Duże ograniczenia prawne w zakresie działania samorządu Częsta i niespójna zmiana przepisów prawnych. Najistotniejsze wnioski z zamieszonych wyżej wyników analizy są następujące: Gmina jest spokojnym i bezpiecznym miejscem do zamieszkania przez osoby, które mają dobre, stałe źródło dochodów na miejscu lub w niedalekich, większych ośrodkach, takich jak Poznań, Grodzisk Wlkp., czy Kościan. Te ośrodki (zwłaszcza Poznań) oferują wiele usług wyższego rzędu (np. kino, teatr, kryta pływalnia, etc.), z których bez problemu mogą korzystać mieszkańcy gminy Granowo, o ile ich na to stać. Zupełnie inną grupę stanowią osoby, mające problemy ze znalezieniem satysfakcjonującej pracy, wynikające z niewystarczających kwalifikacji lub braku odpowiednich miejsc zatrudnienia. Wyrazem tego jest ujemne saldo migracji, czyli większa liczba osób wyjeżdżających na stałe z Gminy niż osiedlających się na jej terenie. Na szczęście skala bezrobocia nie jest duża. Gmina nie należy do terenów o wybitnych walorach turystycznych i rekreacyjnych ze względu na bardzo niewielki odsetek powierzchni zalesionej i wód powierzchniowych. Należy zwrócić uwagę na korzystne warunki komunikacyjne, wynikające z połączeń kolejowych i autobusowych oraz poprawiającego się stanu dróg. Strona 25

26 Oczywiście nie oznacza to stanu idealnego sporo jest do zrobienia, zwłaszcza w przypadku dróg gminnych i powiatowych. Ocena pozostałych, podstawowych elementów infrastruktury technicznej, wypadła korzystnie, a to za sprawą dostatecznego skanalizowania i pełnej dostępności sieci gazowej. Konfrontacja silnych i słabych stron korzystnie wypada przy ocenie funkcjonowania oświaty. Mieszkańcy są zadowoleni z istniejącej, racjonalnej sieci szkół o dobrej bazie lokalowej, z poziomu nauczania (oprócz języków obcych i informatyki) i dostępności opieki przedszkolnej. Z kolei kluczowe kwestie do rozwiązania z tej sferze to remonty i modernizacje budynków i przyszkolnej bazy sportowej. Dość dobrze, choć nie rewelacyjnie, została oceniona sfera kultury. Jej głównym atutem okazała się aktywna działalność Biblioteki oraz wiele ciekawych wydarzeń i imprez. Z kolei główny problem to brak ośrodka kultury, o utworzenie którego usilnie zabiegają władze Gminy. Jeżeli chodzi o sport i rekreację, to dumą mieszkańców jest bardzo rozbudowana infrastruktura place zabaw, boiska, szlaki rowerowe. I, co najważniejsze, mieszkańcy w coraz większym stopniu są zainteresowani aktywnym trybem życia. Przeszkodą jest jednak brak ochotników animatorów sportu, którzy byliby motorem rozwoju tej sfery. Osobnym problemem jest brak pełnowymiarowej sali sportowej, a budowa nowej w najbliższej perspektywie, z powodów finansowych, nie jest możliwa. Ocena oferty handlowej i innych usług wypadła zadziwiająco dobrze w porównaniu z innymi małymi gminami ponad 70% respondentów badania ankietowego stwierdziło, że jest ona dobra lub bardzo dobra, oczywiście jak na tę wielkość gminy. Zaskoczeniem nie jest, że jeden z kluczowych elementów usług społecznych, jakim jest dostępność opieki zdrowotnej, zyskał więcej ocen negatywnych niż pozytywnych. Kolejki do lekarza i ograniczona skala pomocy specjalistycznej są tego głównymi powodami. Ciekawe są wyniki oceny bezpieczeństwa publicznego na terenie Gminy. Prawie połowa mieszkańców uważa je za zadowalające, a ocen negatywnych jest zdecydowanie mniej niż pozytywnych. Z drugiej strony statystyki wskazują na rosnącą skalę wykroczeń i przestępstw, co w dużej mierze wynika z braku Policji na miejscu. Jeżeli chodzi o sferę gospodarki, to głównym problemem jest, o czym już wyżej wspomniano, brak zadowalającej oferty miejsc pracy na miejscu. Mimo tego oficjalna stopa bezrobocia nie jest wysoka na skutek lokalizacji kilku dość dużych zakładów pracy, pracy znacznej części mieszkańców w wysokotowarowym rolnictwie oraz dojeżdżania do innych ośrodków. Podstawowym warunkiem lokowania się inwestycji w danej gminie jest dostępność terenów inwestycyjnych, najlepiej już z posiadanymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Gmina Granowo niestety cierpi na ich deficyt. Z pewnością istotnym atutem Gminy są prężnie działający seniorzy. Niestety, tego samego nie można powiedzieć o pozostałych grupach mieszkańców. Strona 26

27 Ostatnim elementem, który podlegał ocenie, było samo zarządzanie Gminą, a więc ocena dotychczasowego działania władz samorządowych. Generalnie mieszkańcy obsługę administracyjną oceniają dobrze. Doceniają oni także otwartą postawę Wójta oraz racjonalne zarządzanie finansami Gminy. Drugą stroną analizy SWOT jest identyfikacja zewnętrznych szans (możliwości) i zagrożeń. Zadaniem Gminy jest z jednej strony przewidywanie i wykorzystanie tych szans, a z drugiej strony unikanie, minimalizacja, a nawet likwidowanie zagrożeń. Zestawienie szans i zagrożeń, sporządzone w drodze uzgodnień w ramach prac zespołów roboczych, przedstawia się następująco: SZANSE (MOŻLIWOŚCI) Rozwój gospodarczy i społeczny Gminy dzięki bliskiemu przebiegowi (w perspektywie kilku lat) trasy S5 relacji Poznań Wrocław powinno to doprowadzić do napływu zewnętrznego kapitału i nowych mieszkańców Możliwość pozyskania środków pomocowych (zwłaszcza unijnych do 2020 roku) Postrzeganie gminy Granowo jako spokojnego, bezpiecznego miejsca zamieszkania i spędzania wolnego czasu Współpraca międzysamorządowa w ramach Powiatu Grodziskiego Rozwój świadomości społecznej i społeczeństwa obywatelskiego Rosnące zainteresowanie społeczeństwa różnymi formami spędzania wolnego czasu ZAGROŻENIA Ograniczone środki finansowe na realizację zwiększonych zadań samorządów (w tym zagrożenie podniesieniem kwoty wolnej od podatku PIT) Niestabilny system prawny w odniesieniu do funkcjonowania samorządów Ciągłe spowolnienie gospodarcze - mniejsza aktywność gospodarcza, mniejsze dochody podatkowe Regres demograficzny, odpływ mieszkańców do większych ośrodków i za granicę Konkurencja okolicznych ośrodków Brak skutecznej współpracy z okolicznymi samorządami Osiągnięcie maksymalnego pułapu zadłużenia Podsumowując można stwierdzić, że w ostatnich latach Gmina potrafiła w dużej mierze wykorzystać wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania i doprowadziła do znaczącej rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, postępy w budowie dróg) i społecznej (placówki oświatowe, świetlice wiejskie). O rozwoju Gminy świadczy także rosnący udział dochodów własnych w łącznych dochodach budżetowych. Z drugiej strony nie udaje się zatrzymać odpływu młodych, energicznych mieszkańców, czy też pozyskać nowych, dużych inwestorów. Strona 27

28 Przed władzami i mieszkańcami Gminy stoją więc duże wyzwania, aby w 10-letniej perspektywie, objętej niniejszą Strategią, w jak największym stopniu stymulować i powodować dalszy rozwój, przede wszystkim poprzez sprawne, aktywne działanie i jak najlepsze wykorzystanie dotacji unijnych w perspektywie finansowej do 2020 roku. Zaprezentowane wyżej wyniki analizy sytuacji Gminy, przeprowadzonej z udziałem jej mieszkańców, stały się podstawą procesu planistycznego, bowiem wewnętrzne atuty i pojawiające się w otoczeniu szanse są tymi elementami, na których należy bazować planując dalszy rozwój Gminy. Jednocześnie należy pamiętać, że usunięcie bądź zniwelowanie wewnętrznych braków i problemów oraz zewnętrznych zagrożeń to zadania, których realizacja powinna przyczynić się do lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy i gości. Strona 28

29 3. WIZJA I MISJA GMINY 3.1. Wizja Gminy Wizja gminy określa pożądany przez mieszkańców obraz (wizerunek gminy) w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, czyli jest swoistym zdjęciem gminy, pokazującym, jak powinna ona docelowo wyglądać, jakie funkcje spełniać. Wypracowana podczas spotkań z przedstawicielami różnych środowisk wizja gminy Granowo brzmi następująco: Gmina Granowo to: atrakcyjnie położony, prężny, lokalny ośrodek rolniczy i gospodarczy bezpieczne, przyjazne miejsce do życia wykształceni, aktywni i zintegrowani mieszkańcy. Powyższa wizja wskazuje na to, że gmina Granowo aspiruje do bycia lokalnym centrum gospodarczym, korzystającym ze swojej atrakcyjnej lokalizacji i rozwiniętego rolnictwa. Do zamieszkania w Gminie, oprócz miejsc pracy, ma skłaniać poczucie bezpieczeństwa i dobrze rozumiana lokalność. Mieszkańcy Gminy mają nie tylko być wykształceni, ale być aktywni na wielu polach. Bardzo ważne jest, aby potrafili ze sobą współpracować Misja rozwoju Gminy Misja określa, jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Jest ona sentencją, która najlepiej ujmuje główne, planowane kierunki działania samorządu, jest także najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego. Na podstawie analizy atutów oraz braków i problemów, biorąc pod uwagę zidentyfikowane uwarunkowania rozwoju Gminy, sformułowano następującą deklarację: Strona 29

30 Jesteśmy systematycznie rozwijającą się gminą, atrakcyjnie położoną w Powiecie Grodziskim, w pobliżu nowej trasy S5 Poznań-Wrocław. Określony w wizji stan docelowy pragniemy osiągnąć poprzez: wspieranie rozwoju gospodarczego doprowadzenie do pełnej dostępności infrastruktury technicznej i społecznej zapewnienie mieszkańcom wysokiego poziomu oferty oświatowej i atrakcyjnych form spędzania wolnego czasu. W tak sformułowanej misji można wyróżnić kilka ważnych zagadnień. Pierwsze zdanie wskazuje lokalizację Gminy na mapie kraju. Ważne jest zaznaczenie atrakcyjnego położenia przy ważnej trasie krajowej. Drugie zdanie precyzuje zapisy wizji Gminy wskazuje na główne sposoby osiągnięcia pożądanego, docelowego stanu wspieranie obecnych i pozyskiwanie nowych przedsiębiorców, między innymi poprzez rozwiniętą infrastrukturę techniczną i społeczną, dbałość o rozwój osobisty mieszkańców (oświata) i zapewnianie wielu ciekawych form wypoczynku. Strona 30

31 4. CELE STRATEGICZNE W rezultacie przeprowadzonych badań ankietowych, wywiadów z opiniotwórczymi mieszkańcami Gminy oraz konsultacji z szerokim gronem pracowników Urzędu Gminy i podległych jednostek, radnych oraz przedstawicieli innych instytucji, sformułowano dwa strategiczne cele rozwoju gminy Granowo. Bazują one na zidentyfikowanych wcześniej uwarunkowaniach rozwojowych Gminy (a więc posiadanych wewnętrznych atutach i pojawiających się w otoczeniu szansach, ale także uwzględniając najistotniejsze wewnętrzne problemy i zewnętrzne zagrożenia) i wytyczają główne kierunki jej dalszego rozwoju. Realizacja celów, w perspektywie objętej niniejszym planem, powinna w znacznym stopniu przybliżyć osiągnięcie pożądanego stanu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji. Strategiczne cele rozwoju gminy Granowo są następujące: Cel strategiczny 1. Rozwój infrastruktury technicznej i gospodarki Cel strategiczny 2. Stwarzanie atrakcyjnych warunków do rozwoju i wypoczynku. Podkreślić należy, że cele te są praktycznie takie same, jak te, które zostały wytyczone podczas prac nad poprzednią Strategią, która obowiązywała w latach Świadczy to o prawidłowej ciągłości planowania strategicznego w Gminie oraz o nadal niezaspokojonych potrzebach w sferze infrastruktury, dziedzinie usług społecznych, czy wreszcie o poziomie rozwoju gospodarczego. Nie wynika to jednak z braku postępów w powyższych dziedzinach, lecz z rosnących potrzeb i oczekiwań w miarę postępu cywilizacyjnego i budowania społeczeństwa obywatelskiego. Cele strategiczne bezpośrednio nawiązują do wizji i misji rozwoju Gminy. Do ich osiągnięcia będzie prowadziła realizacja konkretnych projektów strategicznych, szczególnie tych związanych z poprawą technicznych i społecznych warunków życia. Tym samym będzie następowało stopniowe, konsekwentne przybliżanie się do osiągnięcia pożądanego statusu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji. Plan strategiczny w rozumieniu jego twórców - przedstawicieli społeczności lokalnej - nie jest bowiem tylko ogólnym zestawieniem mało realnych do zrealizowania życzeń, lecz dokumentem zawierającym listę zadań do wykonania i określającym czas ich realizacji, która, od momentu zatwierdzenia przez Radę Gminy, stanie się podstawą pracy wszystkich pracowników samorządu. Strona 31