POJĘCIE GRUPY SPOŁECZNEJ TYPOLOGIA GRUP 2
|
|
- Włodzimierz Wilczyński
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1 POJĘCIE GRUPY SPOŁECZNEJ TYPOLOGIA GRUP 2 Pewnie niejednemu z nas zdarzyło się kiedyś rozpocząć swoją wypowiedź od słów: Wszyscy się chyba zgodzimy, że... albo Jak wszyscy dobrze wiemy.... Poprzez tego typu sformułowania odwołujemy się do pewnej niesprecyzowanej zbiorowości ludzi, którzy żywią podobne do nas opinie. Jednak w przekazach tych
2 2 przemycamy jeszcze jeden komunikat- o tym, że odgraniczamy owych ludzi- czyli nas, od całej reszty tych, którzy mogą myśleć inaczej. Od tego momentu liczy się tylko ta wydzielona zbiorowość, zaś zgodna opinia jej członków poświadcza słuszność i wiarygodność słów wypowiadanych później. To być może niezbyt wyraźne wyartykułowanie słów: my i oni sprawia, że rodzi się więź milczącego porozumienia, która z czasem tworzy żywy twór społeczny, zwany grupą. 1 Powyższa charakterystyka jest oczywiście jedynie pewną próbą prostego i intuicyjnego wyjaśnienia schematu procesów, w efekcie których powstaje grupa społeczna. W praktyce na jej kształt wpływa tak wiele różnorodnych czynników, że problematyka grup społecznych zajęła znaczące miejsce w badaniach wielu naukowców i teoretyków różnych dyscyplin naukowych, wśród których na czoło wysuwają się psychologia, socjologia i politologia. Tak więc na gruncie wszystkich tych dziedzin wiedzy na przestrzeni wielu lat powstało kilkadziesiąt definicji grupy społecznej. Oczywiście w ramach tej pracy niemożliwe jest omówienie nawet niedużej ich części, z konieczności więc trzeba ograniczyć się do tych najważniejszych. Pojęcie grupa społeczna rozumiane bardzo szeroko oznacza zbiór jednostek pozostających ze sobą w pewnych stosunkach. 2 Jednak tego typu definicja wydaje się zbyt ogólnikowa, podobnie z resztą jak definicja Jerzego Wiatra, zgodnie z którą grupę tworzą dwie lub więcej jednostek, które istnieją w określonym stosunku społecznym i wchodzą ze sobą w jakiś typ kontaktu. 3 Tak więc, aby uniknąć jednakowego traktowania tak dość różnych zbiorów jednostek, jak rodzina czy widzowie w teatrze, wielu badaczy przesunęło środek ciężkości swoich definicji na pewne precyzyjnie określone elementy. I tak u G.C. Homansa jest to bezpośredniość kontaktów członków grupy; u R. K. Mertona nacisk położony jest na częstotliwość interakcji między członkami grupy, zaś T. M. Newcomb
3 3 i M. Sherif wskazują na przestrzeganie przez członków grupy określonych norm postępowania. 1 W efekcie tych i wielu innych prób sformułowania najpełniejszej wersji opisu grupy społecznej powstały definicje o charakterze syntetycznym. Jedną z takich właśnie definicji jest definicja uznanego na całym świecie polskiego socjologa Jana Szczepańskiego: grupa społeczna to pewna ilość osób (co najmniej trzy) powiązanych systemem stosunków, posiadających pewne wspólne wartości i oddzielonych od innych zbiorowości wyraźną zasadą odrębności. 2 Grupa społeczna jest zatem pewnym układem, wydzielonym z całości rzeczywistości społecznej i oddzielonym wyraźnie od innych zbiorowości, a równocześnie włączonym w tę całość funkcjonalnie. Podstawowym składnikiem każdej grupy są oczywiście jej członkowie, którzy w celu przyjęcia do danej grupy muszą przynajmniej w części utożsamiać się z wartościami przez nią wyznawanymi. Ponieważ każda grupa społeczna określa wzór fizyczny i moralny swoich członków, a ustalony skład daje wiedzę o jej liczebności, sprzyja to identyfikacji i zapewnieniu odrębności grupy. W tym celu grupa jako całość nakłada również na jednostki ją tworzące pewne określone role społeczne, co przyczynia się do zapewnienia trwałości i stosunkowo niezmiennej tożsamości grupy. Temu celowi służą także kolejne elementy składowe grupy społecznej, do których zaliczyć trzeba podstawy materialne, symbole i idee identyfikujące grupę oraz ustalone i świadomie zdefiniowane zadania. 3 Realizacja tych zadań stanowi w istocie sens istnienia grupy, co przy wzrastającym poczuciu misji powoduje także wzmocnienie poczucia wyższości danej grupy nad innymi grupami. W efekcie tego zaczyna kształtować się wola zbiorowa grupy, która prowadzi do umocnienia solidarności wewnątrz niej i przede wszystkim rodzi pewność zdolności przeciwstawienia się zagrożeniom zewnętrznym. 4 Tak więc grupa społeczna jako termin socjologiczny jest pojęciem dosyć złożonym i trudnym do pełnego wyjaśnienia.
4 4 Podobnie rzecz ma się z próbą klasyfikacji grup społecznych, gdyż nigdy nie można z całą pewnością określić jednoznacznego przyporządkowania danej grupy do jakiejś kategorii. Zabieg taki zawsze obarczony jest ryzykiem niepoprawności, a jedynym możliwym wyznacznikiem poprawności pozostaje często tylko użyteczność poznawcza. Mimo to istnieją jednak pewne stosunkowo wyraźne przesłanki, które pozwalają na pewną systematyzację. Zatem pierwszym, jakby od razu cisnącym się na myśl podziałem jest podział na grupy małe i duże. Podział ten może dotyczyć zarówno liczby członków grupy, jak również złożoności jej struktury (małe grupy nie posiadają żadnych podgrup np. podwórkowa drużyna piłki nożnej, podczas gdy duże grupy mogą mieć nawet kilka ich poziomów, czego najlepszym przykładem jest państwo). Inny podział rozróżnia grupy formalne i nieformalne. Jego podstawą jest istnienie w ramach grupy sformalizowanych instytucji oraz formalnej kontroli (Kościół jako instytucja- wierni na mszy). Kolejny podział odnosi się do charakteru więzi występujących między członkami grupy. I tak wszystkie grupy społeczne można podzielić na pierwotne, w których występuje wyraźna więź oparta na osobistej styczności i silnych oddziaływaniach emocjonalnych (rodzina) i wtórne, w których kontakt między członkami opiera się wyłącznie na styczności rzeczowej- opartej na realizacji określonych interesów. 1 Poza tymi podziałami prof. Szczepański wyróżnia także podział grup ze względu na stosunek do terytorium (wieś i miasto), wartości kulturowych (narody), w oparciu o pozycję społeczną (warstwy społeczne) i ze względu na realizowane cele. Do powyższej typologii można jeszcze dodać propozycje Jerzego Wiatra, czyli podział grup ze względu na: stopień trwałości więzigrupy krótkotrwałe, sporadyczne i ciągłe; charakter członkostwa w grupie- automatyczne (np. z racji urodzenia) i dobrowolne (udział w ugrupowaniach społecznych) oraz typ solidarności członków grupy-
5 5 grupy wewnętrzne (należymy do nich) i zewnętrzne (grupy obce). 1 Tak więc, mimo wytężonych wysiłków naukowców i myślicieli, aby jak najpełniej zdefiniować i sklasyfikować grupy społeczne, wydaje się, że jest to ciągle zadanie niemożliwe do zrealizowania na miarę ich oczekiwań. Tym niemniej- jak widać chociażby w tej krótkiej charakterystyce, rozważania na temat grup społecznych stanowią istotny element badań socjologicznych, co na pewno przyczynia się do poprawy efektywności przewidywania niektórych procesów społecznych. BIBLIOGRAFIA Bauman Z., Socjologia. Poznań Kulpińska J., Człowiek jako istota społeczna. [w:] Socjologia Problemy podstawowe, Red. Z. Krawczyk i W. Morawski. Warszawa Mika S., Wstęp do psychologii społecznej. Warszawa Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa Wiatr J.J., Społeczeństwo wstęp do socjologii systematycznej. Warszawa Znamierowski A., Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga. Tom XXV suplement. Warszawa Poznań 1997.
Grupy społeczne. Społeczeństwo. Tomasz A. Winiarczyk
Grupy społeczne. Społeczeństwo Tomasz A. Winiarczyk zagadnienia 1) zbiorowość 2) społeczność 3) społeczeństwo 4) grupa społeczna 5) więź społeczna 6) struktura i cechy grupy społecznej 7) klasyfikacja
Bardziej szczegółowoGrupy społeczne i ich rodzaje
Grupy społeczne i ich rodzaje Zbiorowość społeczna grupa ludzi, między którymi powstaje i, choćby przez krótki czas, utrzymuje się więź społeczna Więzi społeczne relacje i zależności wiążące jednostkę
Bardziej szczegółowoRZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA: DZIAŁANIA SPOŁECZNE, GRUPA SPOŁECZNA, ZACHOWANIA ZBIOROWE, Jagoda Mrzygłocka-Chojnacka
RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA: DZIAŁANIA SPOŁECZNE, GRUPA SPOŁECZNA, ZACHOWANIA ZBIOROWE, Jagoda Mrzygłocka-Chojnacka DZIAŁANIA SPOŁECZNE Aktor społeczny jako podmiot działający (jednostka, grupa, zbiorowość)
Bardziej szczegółowoPodstawy socjologii. Opracowała dr Zofia Witkowska
Podstawy socjologii Opracowała dr Zofia Witkowska Ogólne informacje o przedmiocie Cel przedmiotu: Przedstawienie podstawowych problemów podejmowanych przez socjologię i objaśnienie najważniejszych terminów.
Bardziej szczegółowoMikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji
Mikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji Mikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji Pod redakcją naukową Martyny Pryszmont-Ciesielskiej Copyright by Uniwersytet Wrocławski
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do socjologii. Barbara Szacka. Spis treści
Wprowadzenie do socjologii Barbara Szacka Spis treści CZĘŚĆ PIERWSZA. PROLEGOMENA Rozdział I. CHARAKTER SOCJOLOGII I HISTORYCZNE WARUNKI JEJ POWSTANIA 1. Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie Przedsocjologiczna
Bardziej szczegółowoWstęp do socjologii SYLABUS A. Informacje ogólne
SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Dziedzina i dyscyplina
Bardziej szczegółowoORIENTACJE, METODY, PROCEDURY i TECHNIKI BADAWCZE
ORIENTACJE, METODY, PROCEDURY i TECHNIKI BADAWCZE. ORIENTACJA ORIENTACJA = zespół załoŝeń określający sposób ujmowania świata (ontologia) i sposoby jego poznawania (epistemologia) ORIENTACJA TEORETYCZNA:
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. Poczucie wpływu na sprawy publiczne NR 95/2017 ISSN
KOMUNKATzBADAŃ NR 95/2017 SSN 2353-5822 Poczucie wpływu na sprawy publiczne Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych
Bardziej szczegółowoSOCJOLOGIA ORGANIZACJI. Dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka
SOCJOLOGIA ORGANIZACJI Dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka 1 SOCJOLOGIA ORGANIZACJI Współczesne społeczeństwo jest społeczeństwem organizacji formalnych, czyli dużymi grupami wtórnymi utworzonymi z myślą o
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od autora... 9
Spis treści Od autora...................................................... 9 Rozdział I Powstanie i rozwój socjologii............. 13 1. Źródła wiedzy o społeczeństwie..................................
Bardziej szczegółowoWokół pojęcia rodziny
Wokół pojęcia rodziny Marta Pietrycha (studentka WZPiNoS KUL Stalowa Wola) Słowa kluczowe: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, socjologia, psychologia, pedagogika, instytucja, mikrogrupa, grupa społeczna,
Bardziej szczegółowoKIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad.
KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad. 2015/2016 Egzamin licencjacki jest ostatnim etapem weryfikacji efektów kształcenia.
Bardziej szczegółowoAby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo".
Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo". W ujęciu przedmiotowym rozumiane jest ono jako system norm prawnych, czyli ogólnych, które powstały w związku
Bardziej szczegółowoCZŁOWIEK W PROCESIE PRACY
CZŁOWIEK W PROCESIE PRACY Studia podyplomowe Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy Złożoność pracy człowieka Studia podyplomowe Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy Studia podyplomowe Zarządzanie
Bardziej szczegółowoFilozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Podział nauk Arystoteles podzielił wszystkie dyscypliny wiedzy na trzy grupy:
Bardziej szczegółowoGRUPY SPOŁECZNE Rodzaje grup społecznych
Rodzaje grup społecznych Grupy małe WIELKOŚCI Grupy duże RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH SFORMALIZOWANIA WIĘZI Grupy formalne Grupy nieformalne Grupy pierwotne Grupy wtórne CZŁONKOSTWA Grupy zamknięte Grupy otwarte
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z przedmiotu etyka
Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z przedmiotu etyka Klasa 5, rok szkolny 2017/2018 dr Grzegorz Rostkowski Odniesienia do podstawy
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS
Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS Profil kształcenia: Ogólnoakademicki Stopień studiów: pierwszy Kierunek studiów: Bezpieczeństwo wewnętrzne Specjalność: Semestr: III Moduł (typ)
Bardziej szczegółowoPsychologia społeczna. SYLABUS A. Informacje ogólne
Psychologia społeczna SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu
Bardziej szczegółowoFilozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
Bardziej szczegółowoRodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.
Bardziej szczegółowoJarosław Perek kpmh.pl. www.kpmh.pl
. WYDATKI NA ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE Uwagi ogólne: Środki trwałe w (tak samo jak środki trwałe ) stanowią część aktywów trwałych (majątku trwałego) w jednostce. Niemniej środki trwałe w to aktywa, które
Bardziej szczegółowoRZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA: DZIAŁANIA SPOŁECZNE, GRUPA SPOŁECZNA, ZACHOWANIA ZBIOROWE, Jagoda Mrzygłocka-Chojnacka
RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA: DZIAŁANIA SPOŁECZNE, GRUPA SPOŁECZNA, ZACHOWANIA ZBIOROWE, Jagoda Mrzygłocka-Chojnacka DZIAŁANIA SPOŁECZNE Aktor społeczny jako podmiot działający (jednostka, grupa, zbiorowość)
Bardziej szczegółowoposiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej.
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoSOCJOLOGIA ORGANIZACJI
SOCJOLOGIA ORGANIZACJI ĆWICZENIA B A R B A R A Z Y Z D A KONSULTACJE W semestrze zimowym 2015/2016 pokój 402, bud. A: 07.11.2015 godz. 12.10 13.10 21.11.2015 godz. 14.10 15.10 12.12.2015 godz. 12.10 13.10
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I AKTYWNOŚĆ CZŁOWIEKA. 2. Od zachowań do działań społecznych Zachowanie Działanie Czynności społeczne Działania społeczne
Spis treści 1. Socjologia i społeczeństwo Wiedza społeczna a socjologia Wizje naukowości socjologii Społeczeństwo przedmiot socjologii Wielowymiarowość sytuacji społecznych Jednostka w społeczeństwie konteksty
Bardziej szczegółowoKIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin licencjacki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia
KIERUNEK SOCJOLOGIA Zagadnienia na egzamin licencjacki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia 1. Perspektywa strukturalna w analizie socjologicznej K_W04 posiada podstawową wiedzę o strukturach,
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE. Pojęcie
ZARZĄDZANIE Pojęcie Trudności translatorskie 1. Zarządzanie wywodzi się z angielskiego terminu managament. 2. Podkreśla się, że jest to tłumaczenie nieprecyzyjne mające kontekst czynnościowy. 3. W powyższym
Bardziej szczegółowoSocjologia - opis przedmiotu
Socjologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Socjologia Kod przedmiotu 14.2-WP-PSChM-PPP-Ć-S14_pNadGenR2I80 Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii Psychologia
Bardziej szczegółowoMinimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin
Minimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin A. Środowisko wewnętrzne 1. Przestrzeganie wartości etycznych: należy zapoznać, uświadomić i promować
Bardziej szczegółowoMAX WEBER zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk
OBIEKTYWIZM W NAUCE MAX WEBER 1864 1920 zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk społecznych uosobienie socjologii
Bardziej szczegółowoAleksy Awdiejew. Opublikowano w: Badanie i projektowanie komunikacji, red. Michał Grech i Anette Siemes, Wrocław 2013
Aleksy Awdiejew Opublikowano w: Badanie i projektowanie komunikacji, red. Michał Grech i Anette Siemes, Wrocław 2013 Proces komunikacji Materialnym przejawem procesu komunikacji jest tekst rozumiany bardzo
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ W PRACY PROFILAKTYCZNEJ
JAKOŚĆ W PRACY PROFILAKTYCZNEJ Jakość pracy profilaktycznej jakość ofert programowych jakość realizacji J Idea przewodnia na której opiera się działanie, określa sens i cel istnienia organizacji A K O
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Prawo podatkowe w systemie prawa... 15 1.1. Uwagi wprowadzające... 16 1.2. Prawo podatkowe jako gałąź prawa... 16 1.2.1. Przesłanki uzasadniające
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA EKONOMICZNA
STATYSTYKA EKONOMICZNA Analiza statystyczna w ocenie działalności przedsiębiorstwa Opracowano na podstawie : E. Nowak, Metody statystyczne w analizie działalności przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2001 Dr
Bardziej szczegółowoModelowanie i obliczenia techniczne. dr inż. Paweł Pełczyński
Modelowanie i obliczenia techniczne dr inż. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl Literatura Z. Fortuna, B. Macukow, J. Wąsowski: Metody numeryczne, WNT Warszawa, 2005. J. Awrejcewicz: Matematyczne modelowanie
Bardziej szczegółowoSOCJOLOGIA I PSYCHOLOGIA. studia I stopnia studia stacjonarne Liczba godzin/tydzień: 1W,1S PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Rodzaj zajęć: Wyk. Ćwicz. SOCJOLOGIA I PSYCHOLOGIA Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: forma studiów: studia I stopnia studia stacjonarne Liczba
Bardziej szczegółowo1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE
1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE Prawo podatkowe UE próba definicji Prawo podatkowe UE jest przede wszystkim zbiorem przepisów będących instrumentem realizacji celów Traktatu o funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia
Załącznik nr 4 do Uchwały nr 1647 Senatu Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2014 r. Matryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia Efekty
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Logistyka (inżynierskie) niestacjonarne. I stopnia. Sebastian Skolik. ogólnoakademicki. Przedmiot do wyboru
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Psychologia i socjologia Logistyka (inżynierskie) niestacjonarne I
Bardziej szczegółowoTYPY KRAJOBRAZU POLSKI WYBRANE PROBLEMY JEGO WALORYZACJI
Jarosław Balon Zakład Geografii Fizycznej, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków TYPY KRAJOBRAZU POLSKI WYBRANE PROBLEMY JEGO WALORYZACJI WPROWADZENIE Mądre zarządzanie zasobami przyrody
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Podstawy psychologii i socjologii Rok akademicki: 2014/2015 Kod: RAR-1-107-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Automatyka i Robotyka Specjalność: - Poziom
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wartości w wychowaniu
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wartości w wychowaniu prof. Ewa Chmielecka Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 20 października 2009 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTETDZIECIECY.PL O czym
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja człowieka metody kryminalistyczne i biologiczne - ogólnie
Identyfikacja człowieka metody kryminalistyczne i biologiczne - ogólnie Problematyka identyfikacji osób jest przedmiotem zainteresowania kryminalistyki, która jako nauka praktyczna opracowuje: - zasady
Bardziej szczegółowoCzym jest, jeśli istnieje, wspólnota semantyczna w biznesie, prawie,etyce?
KONFERENCJI BIZNES - PRAWO - ETYKA Warszawa, 10 grudnia 2008 r. Czym jest, jeśli istnieje, wspólnota semantyczna w biznesie, prawie,etyce? mgr Mroczkiewicz Paweł Uniwersytet Opolski KONFERENCJI BIZNES
Bardziej szczegółowoRewitalizacja społeczna jako strategia rozwiązywania sytuacji kryzysowych
Rewitalizacja społeczna jako strategia rozwiązywania sytuacji kryzysowych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Rewitalizacja społeczna jako strategia rozwiązywania sytuacji kryzysowych
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Nauczanie wartości. Czym są wartości? Czy można nauczyć dziecko praktykować wartości? Dlaczego trzeba i jak uczyć wartości moralnych? Dwanaście najważniejszych wartości w praktyce. Prowadzący: mgr Małgorzata
Bardziej szczegółowoSpołeczne aspekty kultury
Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 kulturoznawstwo stopień drugi studia stacjonarne Forma zajęć: Społeczne aspekty kultury konwersatorium
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO KLASA
OCENA DOBRA OCENA DOSTATECZNA OCENA DOPUSZCZJĄCA WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO KLASA 7 ROZUMIENIE TEKSTU SŁUCHANEGO/CZYTANEGO uczeń rozumie tylko nieliczne polecenia i wypowiedzi nauczyciela
Bardziej szczegółowoREMIT Kto ma obowiązek publikować informacje wewnętrzne?
REMIT Kto ma obowiązek publikować informacje wewnętrzne? Autorzy: Łukasz Jankowski, radca prawny, szef Departamentu Prawa Energetycznego i Jakub Kasnowski, aplikant radcowski, Chałas i Wspólnicy Kancelaria
Bardziej szczegółowoBudżet zadaniowy z perspektywy parlamentarnej Dr. hab. Grzegorz Gołębiowski, prof. WSFiZ
Budżet zadaniowy z perspektywy parlamentarnej Dr. hab. Grzegorz Gołębiowski, prof. WSFiZ Wicedyrektor Biura Analiz Sejmowych Poznań, 14 marca 2013 r. Zadania BAS Wykonywanie i organizowanie doradztwa naukowego
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoKryteria oceny Systemu Kontroli Zarządczej
Załącznik nr 2 do Zasad kontroli zarządczej w gminnych jednostkach organizacyjnych oraz zobowiązania kierowników tych jednostek do ich stosowania Kryteria oceny Systemu Kontroli Zarządczej Ocena Środowisko
Bardziej szczegółowoZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ
ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ 1. Wspieranie dziecka w poznawaniu oraz wykorzystywaniu własnego potencjału rozwojowego i budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. 2. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z języka niemieckiego
uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, rozumie teksty słuchane i pisane, których słownictwo i struktury gramatyczne
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA ROZUMIENIE TEKSTU SPRAWNOŚĆ GRAMATYKA INNE UMIEJĘTNOŚCI I SŁUCHANEGO/ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA
OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, i pisane, których słownictwo wykraczają poza program na bazie
Bardziej szczegółowoMetodologia nauk społecznych SYLABUS A. Informacje ogólne Opis
Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Dziedzina i dyscyplina nauki Rok studiów/semestr
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Socjologia. Zarządzanie. niestacjonarne. I stopnia. Sebastian Skolik. ogólnoakademicki
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Socjologia Zarządzanie niestacjonarne I stopnia Rok 1 Semestr 1 Jednostka
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 209/10. Dnia 6 października 2010 r. Sąd Najwyższy w składzie :
Sygn. akt II CSK 209/10 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 6 października 2010 r. SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Irena Gromska-Szuster w sprawie
Bardziej szczegółowoPraca socjalna WS-SO-PS-N-1; WS-SOZ-PS-N-1
Załącznik nr 8 do Uchwały Nr 71/2014 Senatu UKSW z dnia 29 maja 2014 r. Załącznik nr 8 do Uchwały Nr 26/2012 Senatu UKSW z dnia 22 marca 2012 r. 1. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla
Bardziej szczegółowoSocjologia : analiza społeczeństwa / Piotr Sztompka. wyd. 2. Kraków, Spis treści
Socjologia : analiza społeczeństwa / Piotr Sztompka. wyd. 2. Kraków, 2012 Spis treści Przedmowa 17 1. Socjologia i społeczeństwo 21 Wiedza społeczna a socjologia 21 Wizje naukowości" socjologii 27 Społeczeństwo
Bardziej szczegółowoANNA WOLNIEWICZ-GLAPIAK
ANNA WOLNIEWICZ-GLAPIAK adwokat kancelaria: tel. (61) 851 90 14; 0-602 44 16 42 61-730 Poznań, ul. Młyńska 12a/8 Poznań, dnia 15 lutego 2006 roku OPINIA PRAWNA I. Cel opinii. Celem wydania niniejszej opinii,
Bardziej szczegółowoPOLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Bardziej szczegółowoOrganizacyjne uwarunkowania sportu. Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie
Organizacyjne uwarunkowania sportu Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Organizacja jest to pewna określona całość, której części przyczyniają się do powodzenia tej
Bardziej szczegółowoZnaczenie świadomości wychowawczej rodziców dzieci rozpoczynających edukację.
Renata Sikora Znaczenie świadomości wychowawczej rodziców dzieci rozpoczynających edukację. Rodzina jest pierwszym najważniejszym środowiskiem wychowawczym w życiu człowieka. Skuteczność jej wpływów wychowawczych
Bardziej szczegółowoKryteria wymagań na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla klasy VII OCENA CELUJĄCA
Kryteria wymagań na poszczególne oceny z języka niemieckiego dla klasy VII OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie uczeń tworzy wypowiedzi uczeń bez żadnych trudności uczeń bezbłędnie stosuje uczeń
Bardziej szczegółowoPojęcie relacji małżeńskiej Pojęcie relacji między rodzeństwem... 40
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 Rozdział I ANALIZA LITERATURY PRZEDMIOTU 1. Analiza podstawowych pojęć... 17 1.1. Rodzina... 17 1.1.1. Geneza rodziny... 20 1.1.2. Funkcje rodziny... 21 1.1.3. Rodzina a wychowanie...
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I AKTYWNOŚĆ CZŁOWIEKA
Spis treści 1. Socjologia i społeczeństwo 17 Wiedza społeczna a socjologia 17 Wizje naukowości" socjologii 23 Społeczeństwo - przedmiot socjologii 29 Wielowymiarowość sytuacji społecznych 33 Jednostka
Bardziej szczegółowo30. godz. wykład; 14. godz. - ćwiczenia ECTS: 4. w semestrze letnim 4. dr Mikołaj Gębka,
I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Podstawy socjologii 2. Kod modułu 12-DDS70 3. Rodzaj modułu : obowiązkowy 4. Kierunek studiów: Dialog i Doradztwo Społeczne 5. Poziom studiów: pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoMETODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA
METODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA Autor: red. Piotr Jeżowski, Wstęp Jedną z najważniejszych kwestii współczesności jest zagrożenie środowiska przyrodniczego i
Bardziej szczegółowoSKUTECZNE ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI. Przeznaczenie zajęć, podstawowe cele i korzyści dla studentów:
SKUTECZNE ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI Przeznaczenie zajęć, podstawowe cele i korzyści dla studentów: Celem cyklu wykładów i ćwiczeń jest opanowanie wiedzy i praktycznych umiejętności w zakresie zarządzania
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA...2016-2019... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Socjologia Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej
Bardziej szczegółowoCZŁOWIEK JEST ISTOTĄ SPOŁECZNĄ, TEN ZAŚ, KTO NIE ŻYJE W SPOŁECZEŃSTWIE JEST BESTIĄ ALBO BOGIEM Arystoteles
CZŁOWIEK JEST ISTOTĄ SPOŁECZNĄ, TEN ZAŚ, KTO NIE ŻYJE W SPOŁECZEŃSTWIE JEST BESTIĄ ALBO BOGIEM Arystoteles Czy można żyć poza społeczeństwem? To, co przynosimy na świat z naszego ewolucyjnego dziedzictwa,
Bardziej szczegółowoSYLABUS. MK_42 Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Politologia studia I stopnia stacjonarne Rodzaj przedmiotu
01.10.014 r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Podstawy socjologii Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu MK_4 Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoRola liderów w dopasowaniu pracowników do organizacji, pracy i zespołu. dr Agnieszka Wojtczuk-Turek Instytut Kapitału Ludzkiego, SGH
Rola liderów w dopasowaniu pracowników do organizacji, pracy i zespołu dr Agnieszka Wojtczuk-Turek Instytut Kapitału Ludzkiego, SGH LIDER A DOPASOWANIE Prawdziwy lider to nie jest ktoś wyjątkowy, lecz
Bardziej szczegółowoEmocje- polityka-wspomnienia. Pamięć czasów transformacji dr hab. Edyta Pietrzak prof. AHE
Emocje- polityka-wspomnienia. Pamięć czasów transformacji dr hab. Edyta Pietrzak prof. AHE Projekt "Connecting Memories/ Łączenie wspomnień" realizowanego pod patronatem programu Erasmus+ podejmuje tematykę
Bardziej szczegółowo-stopień celujący -stopień bardzo dobry:
Zakres wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen w wyniku klasyfikacji rocznej i śródrocznej z języka niemieckiego: -stopień celujący: uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P2 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje
Bardziej szczegółowoArcheologia kognitywna
Wstęp Kognitywistyka Bibliografia Wstęp do archeologii 24 maja 2012 Wstęp Kognitywistyka Bibliografia Plan prezentacji 1 Kognitywistyka Kognitywistyka czyli nauki o poznaniu Baza wiedzy i mapa kognitywna
Bardziej szczegółowonastępuje wtedy, gdy osoba, decydując się komu chce przekazać swój majątek, nie kieruje się intelektualnymi lub uczuciowymi
Świadome powzięcie decyzji: w przypadku oświadczenia woli następuje wtedy, kiedy osoba przy braku jakichkolwiek zaburzeń świadomości, po krótszym lub dłuższym, ale jasnym przemyśleniu, wyraźnie zdaje sobie
Bardziej szczegółowoKONTROLA ZARZĄDCZA. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz.
KONTROLA ZARZĄDCZA Podstawa prawna Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.) Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
Bardziej szczegółowoRZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA (I) SOCJALIZACJA, KONTROLA I ROLE SPOŁECZNE. dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka
RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA (I) SOCJALIZACJA, KONTROLA I ROLE SPOŁECZNE dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka Stanfordzki eksperyment więzienny - pytanie, co ma ważniejsze znaczenie, jednostkowe charaktery (strażników
Bardziej szczegółowoWsparcie społeczne. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Szeroko definiowane wsparcie społeczne to pomoc dostępna dla jednostki w sytuacjach trudnych (Saranson, 1982, za: Sęk, Cieślak, 2004), jako zaspokojenie potrzeb w
Bardziej szczegółowoOCENA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
OCENA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Podstawowe informacje Kierunek studiów / Poziom kształcenia logistyka/studia pierwszego stopnia Profil kształcenia / Forma studiów praktyczny/ss i SN Obszar kształcenia
Bardziej szczegółowoCO SPRAWIA, ŻE JESTEŚMY RAZEM? ZBIOROWOŚCI SPOŁECZNE
dr Alicja Raciniewska Zakład Badao Kultury Materialnej i Wizualnej Instytut Socjologii UAM, Poznao alicjar@amu.edu.pl CO SPRAWIA, ŻE JESTEŚMY RAZEM? ZBIOROWOŚCI SPOŁECZNE PODSTAWY SOCJOLOGII. WYKŁAD 13
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE. Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA Realizowany przez nauczyciela etyki: Mgr Ewę Szczepaniak-Sieradzką
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi
Bardziej szczegółowoMisja i wizja szkoły. Gimnazjum im. ks. Inf. Ferdynanda Machaya w Jabłonce
Misja i wizja szkoły Gimnazjum im. ks. Inf. Ferdynanda Machaya w Jabłonce MISJA SZKOŁY Non scholae, sed vitae discimus. (Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla siebie) SENEKA Nasza szkoła kształtuje młodych
Bardziej szczegółowoL. Dakowicz Obywatelskość jako wartość ceniona przez studentów kierunków nauczycielskich. Lidia Dakowicz
L. Dakowicz Obywatelskość jako wartość ceniona przez studentów kierunków nauczycielskich Lidia Dakowicz Obywatelskość jako wartość ceniona przez studentów kierunków nauczycielskich Uniwersytetu w Białymstoku
Bardziej szczegółowoHENRYK BIAŁYSZEWSKI ADOLF DOBIESZEWSKI JANUSZ JANICKI. Socjologia. wydanie II
HENRYK BIAŁYSZEWSKI ADOLF DOBIESZEWSKI JANUSZ JANICKI Socjologia wydanie II Warszawa 2006 Recenzenci Prof. dr hab. Zbigniew Krawczyk Prof. dr. hab. Stanisław Widerszpil Poszególne rozdziały napisali Henryk
Bardziej szczegółowoW badaniach 2008 trzecioklasiści mieli kilkakrotnie za zadanie wyjaśnić wymyśloną przez siebie strategię postępowania.
Alina Kalinowska Jak to powiedzieć? Każdy z nas doświadczał z pewnością sytuacji, w której wiedział, ale nie wiedział, jak to powiedzieć. Uczniowie na lekcjach matematyki często w ten sposób przekonują
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne..
Spis treści Wstęp... 7 Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne... 11 Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne.. 27 Rozdział III Demokracja i totalitaryzm. Kryzys polityczny
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowo20 i 10. godz. wykład; 10 i 20. godz. - ćwiczenia ECTS: 4. dr Mikołaj Gębka,
I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Socjologia komunikacji społecznej 2. Kod modułu 12-DDS53m-12; 12-DDS53m-22 3. Rodzaj modułu : wykład nieobowiązkowy, ćwiczenia obowiązkowe 4. Kierunek studiów: Dialog
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych
Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@.edu.pl język system znaków słownych skoro system, to musi być w tym jakiś porządek;
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA INNE UMIEJĘTNOŚCI I FORMY ROZUMIENIE TEKSTU SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
OCENA CELUJĄCA ROZUMIENIE TEKSTU SŁUCHANEGO/CZYTANEGO SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO INNE UMIEJĘTNOŚCI I FORMY AKTYWNOŚCI uczeń w pełni rozumie wszystkie uczeń tworzy wypowiedzi
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI KL. VII
WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI KL. VII Przygotowane na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz
Bardziej szczegółowoAgnieszka Dziurzańska Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach jako projekt badawczy
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wydział Informatyki Agnieszka Dziurzańska Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2006-2009 jako projekt badawczy Copyright Agnieszka
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS
Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu SYLABUS Profil : Ogólnoakademicki Stopień studiów: pierwszy Kierunek studiów: BW Specjalność: - Semestr: V,VI Moduł (typ) przedmiotów: - Tryb studiów:
Bardziej szczegółowo