Działania marketingowe i ich uregulowania w Polsce
|
|
- Barbara Kowal
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 Redakcja naukowa Teresa Taranko Działania marketingowe i ich uregulowania w Polsce Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015
3 Publikacja dofinansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na badania statutowe. Recenzent Recenzenci Prof. prof. nadzw. dr hab. dr Wojciech hab. Gabriela Wrzosek Idzikowska dr hab. Jarosław Woźniczka, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wydawca Wydawca Grzegorz Jarecki Kamila Dołęgowska-Narloch Redaktor prowadzący Janina Redaktor Burek prowadzący Janina Burek Opracowanie redakcyjne Renata Mirosław Włodek Dąbrowski Korekta, skład i łamanie Iwona Pisiewicz Skład i łamanie Wojciech Prażuch Projekt graficzny okładki Barbara Widłak Projekt graficzny okładki Zdjęcie Studio Kozak wykorzystane na okładce nikkytok Fotolia.com Zdjęcie wykorzystane na okładce istockphoto.com/pingebat Ta Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i i wydawcy. Prosimy, byś byś przestrzegał przestrzegał przysługujących im im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub lub osobiście znanym, ale ale nie nie publikuj jej jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i i koniecznie zaznacz, czyje czyje to to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to to jedynie na na użytek osobisty. Szanujmy prawo prawo i i własność. Więcej Więcej na na Polska Polska Izba Izba Książki Książki Copyright by Wolters Kluwer SA, 2015 Copyright by Wolters Kluwer Polska SA 2013 All ISBN rights reserved. Wydane przez: ISBN Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich Wydane Warszawa, przez: ul. Przyokopowa 33 Wolters tel Kluwer Polska SA ksiazki@wolterskluwer.pl Redakcja Książek Warszawa, ul. Płocka 5a tel , fax księgarnia internetowa ksiazki@wolterskluwer.pl Księgarnia internetowa:
4 Spis treści Wprowadzenie 11 Część I. Źródła i funkcje uregulowań w zakresie marketingu oraz przesłanki ich wprowadzania Zakres i źródła uregulowań działań marketingowych 19 Beata Marciniak 1.1. Marketing jako przedmiot regulacji Geneza prawnych uregulowań działań marketingowych w Polsce Źródła prawnych uregulowań działań marketingowych Rodzaje systemów normatywnych regulujących działania marketingowe Funkcje uregulowań prawnych marketingu w gospodarce rynkowej Ochrona interesów konsumentów jako przesłanka wprowadzania uregulowań prawnych w marketingu 32 Anna Zbierzchowska 2.1. Konsument i jego pozycja na rynku Patologie w marketingu jako źródło zagrożeń dla konsumenta Kierunki polityki konsumenckiej w Unii Europejskiej Prawa konsumentów a działania marketingowe Rozwiązania w zakresie ochrony konsumentów w Polsce Instytucje i organizacje chroniące konsumentów Ochrona zasad i swobody konkurowania jako przesłanka wprowadzania uregulowań w zakresie marketingu 47 Tomasz M. Miśkiewicz 3.1. Istota i funkcje konkurencji w gospodarce Działania marketingowe w procesach konkurencji Przejawy zaburzania zasad i swobody konkurowania w działaniach marketingowych 51
5 6 Spis treści 4. Ochrona niematerialnych zasobów przedsiębiorstw jako przesłanka uregulowań w zakresie działań marketingowych 57 Beata Marciniak 4.1. Pojęcie i kategorie zasobów niematerialnych Znaczenie zasobów niematerialnych dla rozwoju współczesnych przedsiębiorstw Formy naruszeń ochrony zasobów niematerialnych 62 Część II. Uregulowania dotyczące kształtowania instrumentów marketingu Obligatoryjne uregulowania dotyczące kształtowania jakości produktów 73 Stefan Doroszewicz 5.1. Zakres uregulowań dotyczących produktu i jego elementów składowych Obligatoryjne i fakultatywne zasady kształtowania jakości projektowej produktów Polityka Unii Europejskiej w zakresie uregulowań obligatoryjnych dotyczących jakości produktów Zasady harmonizacji wymagań technicznych stawianych produktom ze względu na bezpieczeństwo i zdrowie użytkownika lub nadmierną degresję stanu środowiska naturalnego System oceny zgodności z wymaganiami dyrektyw nowego podejścia System nadzoru rynku Systemy oceny zgodności i nadzoru rynku funkcjonujące w Polsce Fakultatywne uregulowania dotyczące kształtowania jakości produktów 98 Piotr Miller 6.1. Polityka Unii Europejskiej w zakresie uregulowań fakultatywnych dotyczących jakości produktów Fakultatywne standardy jakości produktów, ich znaczenie i wpływ na przebieg procesów rynkowych Ogólne standardy systemowe zarządzania jakością i ich wpływ na spełnienie wymagań klientów i wymagań prawnych związanych z jakością Szczegółowe wymagania systemowe i dobre praktyki wspomagające zarządzanie jakością i zapewnienie jakości System potwierdzania zgodności z wymaganiami standardów Uregulowania dotyczące znaków jakości 113 Stefan Doroszewicz, Piotr Miller 7.1. Znaki jakości i ich znaczenie w relacjach podmiotów rynkowych Znaki jakości stosowane w Unii Europejskiej Polskie programy i inicjatywy w zakresie potwierdzania znakami jakości zgodności wyrobów z wymaganiami standardów 120
6 Spis treści 7 8. Uregulowania dotyczące opakowań i znakowania produktów 129 Anna Zbierzchowska 8.1. Funkcje i znaczenie opakowań w marketingu Wymagania stawiane opakowaniom bezpieczeństwo produktu, konsumenta i środowiska Podstawowe regulacje prawne zawierające wymagania stawiane bezpiecznym opakowaniom Uregulowania w zakresie znakowania produktów w opakowaniach Obligatoryjne znakowanie opakowań Fakultatywne znakowanie opakowań Uregulowania dotyczące ochrony wzorów przemysłowych 148 Teresa Taranko 9.1. Pojęcie wzoru przemysłowego i jego rola w działaniach marketingowych Warunki rejestracji wzorów przemysłowych i zasady korzystania z praw z rejestracji Uregulowania ograniczające prawa z rejestracji wzorów przemysłowych Międzynarodowa ochrona wzorów przemysłowych Uregulowania dotyczące ochrony znaków towarowych 156 Teresa Taranko Pojęcie znaku towarowego i jego relacje z marką Międzynarodowa ochrona znaków towarowych Warunki rejestracji znaku towarowego w Polsce Zakres prawa ochronnego na znak towarowy i jego znaczenie w działaniach marketingowych Prawa i obowiązki uprawnionego z prawa ochronnego na znak towarowy Odpowiedzialność z tytułu naruszania prawa ochronnego na znak towarowy Uregulowania dotyczące cen 169 Radosław Baran Rodzaje uregulowań dotyczących cen Uregulowania dotyczące zasad kształtowania cen Uregulowania dotyczące informowania o cenach Uregulowania dotyczące kształtowania cen wybranych rodzajów produktów Uregulowania dotyczące dystrybucji produktów 183 Radosław Baran Rodzaje uregulowań dotyczących dystrybucji produktów Uregulowania dotyczące stosunków między uczestnikami kanałów dystrybucji 184
7 8 Spis treści Uregulowania dotyczące ograniczeń w obrocie wybranymi rodzajami produktów Uregulowania dotyczące umów zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość Uregulowania dotyczące fizycznego przepływu produktów Uregulowania w zakresie reklamy w Polsce 195 Teresa Taranko Przesłanki wprowadzania i źródła prawa dotyczące reklamy w Polsce Ogólne uregulowania prawne dotyczące reklamy Uregulowania dotyczące reklamy produktów sensytywnych Uregulowania prawne dotyczące reklamy w środkach przekazu Samoregulacje środowiska reklamowego Uregulowania dotyczące innych narzędzi komunikacji marketingowej 223 Teresa Taranko Uregulowania dotyczące promocji sprzedaży Uregulowania prawne odnoszące się do sponsoringu Uregulowania prawne w zakresie lokowania produktów 236 Część III. Uregulowania dotyczące badań marketingowych Uregulowania obligatoryjne dotyczące badań marketingowych 243 Beata Marciniak Źródła regulacji obligatoryjnych dotyczących badań marketingowych Ochrona danych osobowych Ochrona baz danych Ochrona zasad i uczciwości konkurencji Ochrona praw autorskich w badaniach marketingowych Ochrona własności przemysłowej Zamówienia publiczne Uregulowania fakultatywne dotyczące badań marketingowych 257 Beata Marciniak Przesłanki wprowadzania uregulowań fakultatywnych w sferze badań marketingowych Funkcje uregulowań fakultatywnych dotyczących badań marketingowych Źródła uregulowań fakultatywnych dotyczących badań marketingowych Program Kontroli Jakości Pracy Ankieterów (PKJPA) 266
8 Spis treści 9 Część IV. Podmioty odpowiedzialne za przestrzeganie uregulowań w zakresie marketingu i kontrolę tego przestrzegania Podmioty odpowiedzialne za przestrzeganie uregulowań w zakresie marketingu 271 Tomasz M. Miśkiewicz Odpowiedzialność przedsiębiorstw za przestrzeganie uregulowań w zakresie marketingu Powody niestosowania uregulowań w zakresie marketingu Konsekwencje dla przedsiębiorstw z tytułu naruszeń uregulowań w zakresie marketingu Odpowiedzialność dostawców usług marketingowych za przestrzeganie uregulowań w zakresie marketingu Podmioty odpowiedzialne za kontrolę przestrzegania uregulowań w zakresie marketingu 281 Tomasz M. Miśkiewicz, Piotr Miller Podmioty odpowiedzialne za kontrolę przestrzegania uregulowań w zakresie marketingu z ramienia prawa Podmioty środowiskowe odpowiedzialne za nadzór i kontrolę zgodności działań przedsiębiorstw z uregulowaniami w zakresie marketingu Podmioty odpowiedzialne za kontrolę przestrzegania uregulowań w zakresie jakości Wpływ konsumentów i opinii publicznej na respektowanie uregulowań w zakresie marketingu 294 Adam Czarnecki Mechanizmy reakcji konsumentów na działania przedsiębiorstw naruszające uregulowania w zakresie marketingu Formy reakcji konsumentów na działania przedsiębiorstw naruszające uregulowania w zakresie marketingu Sposoby reagowania przedsiębiorstw na działania konsumentów i opinii publicznej wynikające z naruszania uregulowań w zakresie marketingu 303 Bibliografia 307 Indeks 325
9
10 Wprowadzenie Nasycenie większości rynków oraz rosnąca presja ze strony konkurentów skłaniają przedsiębiorstwa do intensyfikacji działań marketingowych prowadzących do osiągnięcia zakładanych celów sprzedażowych. Działania te mogą być źródłem nowych wartości dla nabywców, przedsiębiorstw i szeroko rozumianego społeczeństwa. Niestety nieustanne dążenie do wyróżniania się na rynku i zwiększania skuteczności działania rodzi także pokusy różnego rodzaju nadużyć, a w konsekwencji prowadzi do wypaczania istoty marketingu i deprecjacji jego wartości. W literaturze niewiele miejsca poświęca się prawnym i etycznym uwarunkowaniom marketingu. Przyjmuje się milczące założenie, że działania marketingowe stanowią aktywność o dużej swobodzie, kreatywności i wolności wypowiedzi, podczas gdy w rzeczywistości podlegają one licznym ograniczeniom prawnym, samoregulacjom środowiskowym i branżowym oraz dodatkowo presji ze strony konsumentów coraz bardziej świadomych swoich praw. Błędy i nadużycia przedsiębiorstw w działaniach marketingowych prowadzą do negatywnych konsekwencji wizerunkowych i finansowych. Błędy te są skutkiem zachowań menedżerów naruszających normy prawa i etyki, ale także braku wiedzy z zakresu uregulowań i odpowiedzialności menedżerów za ich naruszanie. Wiedzy tej nie przekazuje się podczas studiów, brakuje też profesjonalnych opracowań. Dostrzegając tę lukę, zespół aktualnych i byłych pracowników Katedry Rynku, Marketingu i Jakości Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie przygotował monografię, której celem jest omówienie w jednym opracowaniu wielu rozproszonych uregulowań odnoszących się do działań marketingowych prowadzonych w Polsce oraz wskazanie na ich bezpośrednie lub pośrednie związki z decyzjami z zakresu marketingu. Monografia ta nie powinna być traktowana ani jako wykładnia prawa, ani jako wyczerpujące zestawienie i pełny opis uregulowań dotyczących działań marketingowych. Została napisana z myślą o zaspokojeniu potrzeb informacyjnych osób zajmujących się problematyką marketingu i ma pokazać szeroki zakres uregulowań (w tym ograniczeń prawnych i samoregulacji środowiskowych)
11 12 Wprowadzenie wpływających na możliwość prowadzenia działań marketingowych. Ograniczone rozmiary opracowania wymagały jednak dokonania selekcji zagadnień. Zainteresowania naukowe i doświadczenia praktyczne autorów pozwoliły zaprezentować wybrane uregulowania z uwzględnieniem potrzeb menedżerów odpowiadających za działania marketingowe w przedsiębiorstwach, pracowników agencji badawczych i komunikacji marketingowej oraz studentów różnego typu studiów z zakresu marketingu. Treść opracowania ściśle odnosi się do szeroko rozumianych działań marketingowych zarówno w sferze ich przygotowania (badania marketingowe), jak i realizacji (instrumenty marketingu mix i związane z nimi działania). Opracowanie podzielone zostało na cztery części obejmujące różne aspekty prezentowanej problematyki. W pierwszej części zatytułowanej Źródła i funkcje uregulowań w zakresie marketingu oraz przesłanki ich wprowadzania wyjaśniona jest geneza uregulowań wyznaczających ramy działalności rynkowej przedsiębiorstw, podstawowe przesłanki, którymi kierują się organy wprowadzające te uregulowania, oraz systematyka ich źródeł i funkcji. Treść tej części opracowania pozwala czytelnikowi zrozumieć zasadność coraz liczniejszych i bardziej restrykcyjnych uregulowań w zakresie ochrony praw i interesów konsumentów oraz uzasadnienie ochrony swobody i uczciwości konkurowania. Uregulowania mające przeciwdziałać nieuczciwym praktykom konkurencyjnym bezpośrednio dotyczą działań marketingowych w zakresie kształtowania produktów, dystrybucji, polityki cenowej i komunikacji marketingowej. Wszystkie te działania, służąc osiąganiu rynkowych celów przedsiębiorstwa, stanowią jednocześnie praktyczne przejawy jego aktywności w walce konkurencyjnej. Brak wiedzy na temat tych uregulowań i zrozumienia zasadności ich wprowadzania prowadzi do licznych sporów między konkurentami, których dotkliwe skutki mogą być odczuwane przez długi czas. Walka na rynku wymaga od przedsiębiorstw wykorzystywania licznych zasobów i umiejętności. W literaturze podkreśla się rosnącą rolę zasobów niematerialnych w budowaniu przewagi konkurencyjnej, z których znaczna część powiązana jest bezpośrednio z działaniami marketingowymi. Takie zasoby niematerialne, jak: koncepcje produktów opisane i rejestrowane w postaci wzorów przemysłowych lub patentów, wzory opakowań, elementy tożsamości marek (logo, nazwa, kolory itp.) rejestrowane w postaci znaków towarowych są kreowane w ramach działań marketingowych. Dlatego też autorzy opracowania, dostrzegając wagę tych zasobów, wskazują ich ochronę prawną jako trzecią obok ochrony interesów konsumentów i zabezpieczania uczciwości konkurencji przesłankę wprowadzania uregulowań dotyczących działań marketingowych. Druga, najbardziej rozbudowana część opracowania zatytułowana Uregulowania dotyczące kształtowania instrumentów marketingu zawiera prezentację licznych, zawartych w rozproszonych źródłach uregulowań odnoszących się do
12 Wprowadzenie 13 poszczególnych instrumentów marketingu. Działania marketingowe obejmują m.in.: kształtowanie cech i właściwości produktu determinujących jego jakość, kształtowanie opakowania dla produktu i jego oznakowania, kształtowanie marki produktu i jej wzmacnianie w procesach rynkowych. Wymienione działania stanowią podstawę przygotowania przez przedsiębiorstwo oferty rynkowej, która jest źródłem wartości dla potencjalnych nabywców. Oferta ta, oprócz walorów użytkowych, powinna spełniać także wymagania bezpieczeństwa dla użytkownika, środowiska naturalnego i warunków pracy. Kwestie bezpieczeństwa produktów oraz odpowiedzialności za bezpieczeństwo i wadliwość wyrobów są normowane w uregulowaniach obligatoryjnych. Zatem ich nieznajomość lub niestosowanie w praktyce może prowadzić do wysokich kar finansowych oraz eliminacji produktu z rynku. Oprócz obligatoryjnych regulacji w zakresie zapewniania jakości produktów autorzy omawiają także liczne uregulowania fakultatywne, które pozwalają przedsiębiorstwom doskonalić systemy zapewniania jakości w celu lepszego zaspokajania wymagań klientów i budowania jakościowej przewagi na rynku. Jakość jest ważnym elementem kształtującym zaufanie nabywców do produktu i jego dostawcy. Odpowiednie oznakowanie jakości i wiarygodne jej komunikowanie stanowi ważny przejaw aktywności marketingowej przedsiębiorstw. W rozdziale Uregulowania dotyczące znaków jakości autorzy wskazują na znaczenie tych znaków w relacjach rynkowych oraz omawiają obowiązujące w Polsce uregulowania dotyczące potwierdzania zgodności wyrobów ze standardami za pomocą znaków jakości. Problematyka oznakowania dotyczy także opakowań, w których produkty są oferowane. W pracy omawiane są m.in. uregulowania dotyczące bezpieczeństwa opakowań produktów dla konsumentów i środowiska naturalnego. Rosnące wymagania w tym zakresie sprawiają, że menedżerowie marketingu muszą znać odpowiednie przepisy. Ponadto powinni rozwinąć w sobie wrażliwość ekologiczną, która może ochronić przedsiębiorstwo przed dotkliwymi karami finansowymi. Wrażliwość ta, w odpowiedni sposób przełożona na produkt i opakowanie, stanowi czynnik wyróżniający przedsiębiorstwo, który zapewnia produktowi akceptację wśród świadomych i odpowiedzialnych ekologicznie konsumentów. Innowacyjne rozwiązania w produktach, oryginalne receptury, wzory produktu lub opakowania oraz marka stanowią współcześnie niezwykle cenne zasoby niematerialne, od których zależą osiągane przez przedsiębiorstwo efekty rynkowe. Ważnym problemem w działaniach marketingowych współczesnych przedsiębiorstw staje się odpowiednie zabezpieczanie tych zasobów przed kopiowaniem lub bezprawnym zawłaszczaniem ich przez konkurentów. W pracy omawiane są obowiązujące w Polsce uregulowania dotyczące możliwości
13 14 Wprowadzenie legalnego zabezpieczania niematerialnych zasobów przedsiębiorstwa, takie jak ochrona znaków towarowych oraz ochrona wzorów użytkowych i praw autorskich, bezpośrednio powiązanych z działaniami marketingowymi. Aktywność rynkowa przedsiębiorstw wiąże się zwykle z możliwością kształtowania własnej polityki cenowej. Wolność rynkowa nie oznacza jednak absolutnej swobody. Liczne uregulowania dotyczą zarówno zasad kształtowania cen, jak i ich komunikowania potencjalnym nabywcom. W pracy wskazane zostały także uregulowania sektorowe, które stanowią znaczne ograniczenie w zakresie kształtowania cen wielu kategorii produktów. Działania w zakresie dystrybucji także podlegają unormowaniu. W pracy omawiane są uregulowania dotyczące stosunków między użytkownikami kanałów dystrybucji, uregulowania dotyczące ograniczeń w obrocie niektórymi rodzajami produktów oraz regulacje dotyczące warunków oferowania wybranych rodzajów produktów. Umowy zawierane na odległość, których znaczenie rośnie w związku z rozwojem handlu elektronicznego, a także umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa są regulowane w sposób szczególny. Znajomość tych uregulowań przez menedżerów marketingu wydaje się aktualnie koniecznością. Komunikacja marketingowa, umożliwiająca potencjalnym nabywcom poznanie oferty, jest polem bardzo agresywnej walki o uwagę, emocje i wybory konsumentów. Walka ta niestety nie zawsze ma uczciwy przebieg, czego skutkiem są zarówno utrata dobrego wizerunku, jak i dotkliwe konsekwencje finansowe. W pracy omawiane są bardzo liczne uregulowania dotyczące komunikacji marketingowej, zarówno te wprowadzane przez ustawodawcę, jak i przez środowiska przedsiębiorców. Wiedza z zakresu uregulowań dotyczących reklamy, promocji sprzedaży, sponsoringu i innych narzędzi, prezentowana w tej pracy, powinna stanowić pomoc dla menedżerów marketingu w procesach projektowania i realizacji komunikacji marketingowej. Może zapobiegać występowaniu takich zjawisk, jak wprowadzanie w błąd odbiorców komunikatów, obrażanie ich uczuć, naruszanie ich godności osobistej. Zjawiska te wywołują negatywne postawy wobec przedsiębiorstw i prowadzą do deprecjacji marketingu jako formy aktywności przedsiębiorstw. W części trzeciej opracowania, zatytułowanej Uregulowania dotyczące badań marketingowych, wyjaśnione są źródła oraz zakres uregulowań zarówno obligatoryjnych dla branży badawczej, jak i fakultatywnych. W rozdziale o uregulowaniach obligatoryjnych szczególną uwagę poświęcono ochronie interesów respondentów, badaczy i zleceniodawców. Każda z wymienionych grup uczestników badań marketingowych ma swoje prawa i obowiązki, których przestrzeganie stanowi podstawę profesjonalnego i rzetelnego przebiegu procesów badawczych. Oprócz obligatoryjnych uregulowań istnieją liczne uregulowania fakultatywne odnoszące się między innymi do procesu projektowania badań, ich przebiegu i komunikowania wyników. Dobra znajomość tych regulacji przez menedżerów marketingu oraz pracowników agencji badawczych pozwoliłaby
14 Wprowadzenie 15 niejednokrotnie poprawić jakość relacji między tymi podmiotami i wpłynąć na końcowe efekty badań marketingowych. Zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne regulacje działań marketingowych muszą być przestrzegane. W czwartej części opracowania, zatytułowanej Podmioty odpowiedzialne za przestrzeganie uregulowań w zakresie marketingu i kontrolę tego przestrzegania, autorzy prezentują podmioty odpowiedzialne za przestrzeganie poszczególnych uregulowań, wskazywane przez organy wprowadzające te uregulowania. Zrozumienie zakresu odpowiedzialności przedsiębiorstw (oraz podmiotów współpracujących z nimi) za zgodność działań marketingowych z uregulowaniami sprzyja zapobieganiu nieuczciwym praktykom rynkowym. Dzięki temu udaje się unikać kosztownych sporów sądowych prowadzonych w konsekwencji wykrywania tego typu praktyk. Omawiane w opracowaniu uregulowania podlegają także kontroli licznych podmiotów zewnętrznych. Na przykład ustawodawca, wprowadzając uregulowania w zakresie ochrony interesów konsumentów i ochrony konkurencji, określa jednocześnie rolę kontrolną i prewencyjną Urzędu Ochrony Konsumentów i Konkurencji. Autorzy opracowania w przejrzysty sposób prezentują liczne podmioty uprawnione do kontroli przestrzegania uregulowań w zakresie działań marketingowych oraz kompetencje tych podmiotów. Omawiane są zadania i kompetencje podmiotów aktywnych w całej gospodarce oraz licznych podmiotów reprezentujących środowiska badaczy czy agencje komunikacji marketingowej. W wielu omawianych uregulowaniach przewidziane są także procedury postępowania w celu potwierdzenia zgodności działań marketingowych (np. w zakresie produktu) z obowiązującymi uregulowaniami oraz zakres konsekwencji wobec przedsiębiorstw niestosujących się do obowiązujących uregulowań. Za specjalną kategorię podmiotów oceniających działania marketingowe przedsiębiorstw autorzy opracowania uznali konsumentów i stowarzyszenia reprezentujące ich interesy. Coraz bardziej świadomi swoich praw konsumenci reagują na niezgodne z prawem lub uznane za nieetyczne działania marketingowe. Reakcje te, dzięki możliwościom technicznym internetu, mają ogromną siłę oddziaływania. Często są wspierane przez zorganizowane środowiska, nieakceptujące nierespektowania przepisów. W opracowaniu zaprezentowane zostały formy reakcji konsumentów na niezgodne z uregulowaniami prawnymi działania marketingowe przedsiębiorstw i konsekwencje tego typu reakcji. Menedżerowie odpowiedzialni za działania marketingowe muszą nie tylko wykazywać zainteresowanie osiąganiem celów rynkowych, ale także szanować interesy konsumentów, przestrzegać reguł uczciwej konkurencji na rynku i poczuwać się do odpowiedzialności za środowisko naturalne. Aby działać zgodnie z tymi wzrastającymi wymaganiami, muszą systematycznie uzupełniać wiedzę z zakresu uregulowań dotyczących kształtowania produktów, ustalania i komunikowania cen, komunikacji marketingowej czy dystrybucji.
15 16 Wprowadzenie Autorzy opracowania wyrażają nadzieję, że treść merytoryczna i forma opracowania okażą się pomocne w pracy menedżerów odpowiedzialnych za działania marketingowe oraz pracowników agencji zajmujących się komunikacją marketingową i badaniami marketingowymi. Intencją autorów jest podniesienie świadomości na temat odpowiedzialności prawnej i etycznej za działania marketingowe także wśród aktualnych i przyszłych menedżerów wyższych szczebli. Dlatego praca ta może stanowić inspirującą lekturę dla słuchaczy studiów typu MBA, studiów podyplomowych i studiów magisterskich z zakresu marketingu. Założeniem autorów jest ułatwienie menedżerom odpowiadającym za działania marketingowe podejmowania decyzji w zgodzie z uregulowaniami prawnymi, uregulowaniami środowiskowymi oraz etyką, co w konsekwencji powinno prowadzić do wzrostu zaufania do marketingu jako koncepcji działania przedsiębiorstw i poprawy jego społecznego wizerunku. Teresa Taranko
16 Część I Źródła i funkcje uregulowań w zakresie marketingu oraz przesłanki ich wprowadzania
17
18 1 Zakres i źródła uregulowań działań marketingowych Beata Marciniak 1.1. Marketing jako przedmiot regulacji Uregulowania dotyczące marketingu, stanowiące element składowy ogólnego otoczenia przedsiębiorstw (makrootoczenia), mogą być rozpatrywane w różnych ujęciach. W prezentowanym opracowaniu wyodrębnione zostały: ujęcie przedmiotowe, ujęcie podmiotowe, ujęcie materialne, ujęcie funkcjonalne. Uregulowania prawne marketingu w ujęciu przedmiotowym można zdefiniować jako ogół norm ustanowionych przez państwo i zabezpieczonych stosowaniem przymusu, regulujących zakres i organizację instrumentów i działań marketingowych przedsiębiorstw. Ujęcie przedmiotowe wyznaczają zatem te uregulowania, które odnoszą się w sposób bezpośredni lub pośredni do elementów struktury marketingu (ilustracja 1.1) 1. W praktyce trudno wyizolować przedmiot regulacji odnoszących się do marketingu bez odwoływania się do jego podmiotowego, funkcjonalnego i materialnego ujęcia. Ujęcie podmiotowe dotyczy sposobu postępowania głównych uczestników procesów gospodarowania (przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych, nabywców, państwa) oraz kształtowania się relacji między nimi (ilustracja 1.2). 1 Szerzej o strukturze marketingu w: L. Garbarski, I. Rutkowski, W. Wrzosek, Marketing: punkt zwrotny nowoczesnej firmy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000, s. 30 i n.
19 20 Część I. Źródła i funkcje uregulowań w zakresie marketingu... 2 Uregulowania odnoszące się do instrumentów marketingowych Uregulowania odnoszące się do badań marketingowych Uregulowania odnoszące się do działań marketingowych Ilustracja 1.1. Zakres przedmiotowy prawnych uregulowań marketingu Uregulowania odnoszące się do postępowania konsumentów Uregulowania odnoszące się do postępowania przedsiębiorstw produkcyjnych Konsumenci Przedsiębiorstwa produkcyjne Uregulowania odnoszące się do kształtowania się relacji między podmiotami rynku Państwo Przedsiębiorstwa usługowe Uregulowania odnoszące się do udziału państwa w procesach rynkowych Uregulowania odnoszące się do postępowania przedsiębiorstw usługowych Ilustracja 1.2. Zakres podmiotowy prawnych uregulowań marketingu 2 2 W opracowaniu szczególną uwagę poświęcono działaniom marketingowym przedsiębiorstw rozumianych jako podmioty komercyjne kierujące ofertę na rynek. Warto jednak zaznaczyć, iż inne podmioty podejmujące działania marketingowe (m.in. organizacje non profit, instytucje samorządowe czy partie polityczne) także podlegają uregulowaniom w tym zakresie.
20 1. Zakres i źródła uregulowań działań marketingowych 21 Materialne ujęcie uregulowań prawnych marketingu wyznacza ogół norm prawa odnoszących się do zasobów wytwórczych, kapitałowych, ludzkich, informacyjnych nagromadzonych przez podmioty gospodarujące, od czego zależy m.in. możliwość przyjęcia przez nie określonej struktury marketingu. Wreszcie ujęcie funkcjonalne (ilustracja 1.3) wyznaczają te normy, na podstawie których kształtują się relacje uczestników procesów gospodarowania, prowadzące do osiągnięcia określonych celów. Uregulowania wspierające osiągnięcie indywidualnych i zbiorowych celów konsumentów Konsumenci (cele indywidualne i zbiorowe) Uregulowania wspierające osiągnięcie indywidualnych i zbiorowych celów przedsiębiorstw Przedsiębiorstwa (cele biznesowe) Państwo (cele konstytucyjne) Uregulowania wspierające osiągnięcie celów wynikających z konstytucji gospodarczej (m.in. z zasad wolności gospodarczej i osobistej, równości i sprawiedliwości) Ilustracja 1.3. Funkcjonalne ujęcie prawnych uregulowań marketingu Zasadniczym celem działań przedsiębiorstw stosujących marketing jest takie gospodarowanie zasobami, aby możliwe było zaspokajanie potrzeb nabywców w sposób prowadzący do osiągania zakładanych efektów ekonomicznych (zasada racjonalności ekonomicznej). Ujęcie funkcjonalne uregulowań prawnych marketingu wyznaczają jednak także cele wynikające z systemu gospodarczego Polski, którego konstytucyjną podstawę stanowi społeczna gospodarka rynkowa. W świetle tej zasady ustrojowej rynek przestaje być kategorią wyłącznie ekonomiczną, zgodnie z liberalnym rozumieniem gospodarki rynkowej, ponieważ
21
Adam Bartosiewicz Marek Jurek Artur Kowalski Radosław Kowalski Tomasz Krywan Sławomir Liżewski Łukasz Matusiakiewicz
Adam Bartosiewicz Marek Jurek Artur Kowalski Radosław Kowalski Tomasz Krywan Sławomir Liżewski Łukasz Matusiakiewicz Jacek Matarewicz VADEMECUM KSIĘGOWEGO KOREKTA DEKLARACJI PODATKOWYCH PO ZMIANACH OD
Bardziej szczegółowoZamów książkę w księgarni internetowej
Zamów książkę w księgarni internetowej Stan prawny na 1 stycznia 2016 r. Recenzent prof. UG dr hab. Maria Jastrzębska Wydawca Grzegorz Jarecki Redaktor prowadzący Janina Burek Opracowanie redakcyjne Aneta
Bardziej szczegółowoKodeks spółek handlowych. Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r.
KSH Kodeks spółek handlowych Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r. KSH Kodeks spółek handlowych Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r. Zamów książkę w księgarni internetowej 7. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan prawny
Bardziej szczegółowoKodeks postępowania administracyjnego. Stan prawny na 9 sierpnia 2018 r.
KPA Kodeks postępowania administracyjnego Stan prawny na 9 sierpnia 2018 r. KPA Kodeks postępowania administracyjnego TEKSTY USTAW Zamów książkę w księgarni internetowej 32. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan
Bardziej szczegółowoZarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie
Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie Opis specjalności: Celem specjalności Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie jest wykształcenie specjalistów posiadających kompetencje pozwalające im
Bardziej szczegółowoWydatkowanie i rozliczanie środków unijnych w zamówieniach publicznych. Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy
Wydatkowanie i rozliczanie środków unijnych w zamówieniach publicznych Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy Wydatkowanie i rozliczanie środków unijnych w zamówieniach publicznych Praktyczny
Bardziej szczegółowoÁ Á JAKIE SPECJALNOŚCI
KIERUNEK MARKETING I KOMUNIKACJA RYNKOWA Marketing i komunikacja rynkowa to kierunek przygotowany z myślą o kształceniu wysokiej klasy specjalistów z zakresu marketingu. Zajęcia pozwalają zdobyć wiedzę
Bardziej szczegółowoKsięgowania na przełomie roku i gospodarka finansowa w jednostkach budżetowych
BIBLIOTEKA RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ PODATKÓW FINANSÓW PUBLICZNYCH Księgowania na przełomie roku i gospodarka finansowa w jednostkach budżetowych Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 1 Tekst
Bardziej szczegółowoJoanna Polańska-Solarz. Promocja kancelarii doradztwa podatkowego i biura rachunkowego
Joanna Polańska-Solarz Promocja kancelarii doradztwa podatkowego i biura rachunkowego Joanna Polańska-Solarz Promocja kancelarii doradztwa podatkowego i biura rachunkowego Zamów książkę w księgarni internetowej
Bardziej szczegółowoMinimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia
PORADNIKI KADROWE Minimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia Paula Dąbrowska Kamila Milczarek Katarzyna Pietruszyńska Joanna Stępniak Barbara Tomaszewska Paulina Zawadzka-Filipczyk Paweł Ziółkowski
Bardziej szczegółowoALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna 01 201 Warszawa, ul. Wolska 43 www.almamer.pl
Recenzenci Prof. dr hab. Małgorzata Duczkowska-Piasecka dr hab. Małgorzata Bombol REDAKCJA I KOREKTA Joanna Warecka OPRACOWANIE TECHNICZNO-GRAFICZNE Beata Kocój PROJEKT OKŁADKI Tomasz Fabiański ALMAMER
Bardziej szczegółowoZWOLNIENIE Z OBOWIĄZKU STOSOWANIA KAS REJESTRUJĄCYCH PO ZMIANACH
E-PORADNIK ZWOLNIENIE Z OBOWIĄZKU STOSOWANIA KAS REJESTRUJĄCYCH PO ZMIANACH Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Adam Bartosiewicz Część II: Małgorzata Niedźwiedzka Część III: Daniel Gawlas,
Bardziej szczegółowoKPW Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
KW Kodeks wykroczeń KPW Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Stan prawny na 13 sierpnia 2018 r. KW Kodeks wykroczeń KPW Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Stan prawny na 13 sierpnia 2018
Bardziej szczegółowoW SERII UKAZAŁY SIĘ: O 2. J G VAT T B VAT. P K Z K. W A G, A S, A C D D S G,, E Ś O M J, S K
W SERII UKAZAŁY SIĘ: O 2. J G VAT T B VAT. P K Z K. W A G, A S, A C D D S G,, E Ś O M J, S K Rafał Styczyński NAJEM NIERUCHOMOŚCI A PODATKI Warszawa 2015 Stan prawny na 1 stycznia 2015 r. Wydawca Grzegorz
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9 KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ...
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 Rozdział II ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ... 33 Rozdział III ROLA SERWISU INTERNETOWEGO UCZELNI
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Rozporządzenie w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych. Marta Lampart. Zamów książkę w księgarni internetowej
KOMENTARZ Rozporządzenie w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych Marta Lampart Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 30 września 2014 r. Wydawca:
Bardziej szczegółowoNadzór pedagogiczny w szkole i przedszkolu
Nadzór pedagogiczny w szkole i przedszkolu ZESZYT 8 Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 1 października 2015 r. Redakcja merytoryczna Lidia Marciniak Elżbieta Piotrowska-Albin
Bardziej szczegółowoPomoc osobom uprawnionym do alimentów zmiany w ustawie
Magdalena Januszewska Anna Kawecka Krzysztof Świtała Krystyna Tymorek Magdalena Wilczek-Karczewska BIBLIOTEKA POMOCY SPOŁECZNEJ Pomoc osobom uprawnionym do alimentów zmiany w ustawie Zamów książkę w księgarni
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych
Bardziej szczegółowoKsięgowość budżetowa, gospodarka finansowa i sprawozdawczość jednostek pomocy społecznej
BIBLIOTEKA POMOCY SPOŁECZNEJ Księgowość budżetowa, gospodarka finansowa i sprawozdawczość jednostek pomocy społecznej Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 3 Tekst pochodzi z Serwisu Prawa
Bardziej szczegółowoW SERII ABC PRAKTYKI PRAWA OŚWIATOWEGO UKAZAŁY SIĘ:
W SERII ABC PRAKTYKI PRAWA OŚWIATOWEGO UKAZAŁY SIĘ: REKRUTACJA DO PRZEDSZKOLI KONTROLA ZARZĄDCZA W OŚWIACIE RUCH KADROWY W SZKOŁACH I PRZEDSZKOLACH REKRUTACJA DO SZKÓŁ URLOPY WYPOCZYNKOWE NAUCZYCIELI PRZEDSZKOLI
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK PODRÓŻE SŁUŻBOWE 2013
E-PORADNIK PODRÓŻE SŁUŻBOWE 2013 Stan prawny na 1 marca 2013 r. Autorzy Część I: Jarosław Masłowski Część II: Paweł Ziółkowski Redaktor merytoryczny Sylwia Gołaś-Olszak Ta książka jest wspólnym dziełem
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Zarządzanie Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Robert Nowacki Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów: Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I WPROWADZENIE DO MARKETINGU W TURYSTYCE I REKREACJI
WSTĘP Aleksander Panasiuk... 11 CZĘŚĆ I WPROWADZENIE DO MARKETINGU ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY MARKETINGU USŁUG Aleksander Panasiuk. 17 1.1. Istota, zasady i cele marketingu... 17 1.2. Obszary badawcze marketingu
Bardziej szczegółowodr Grzegorz Mazurek racjonalna reakcja konkurencji celowy zintegrowanym orientacji rynkowej zidentyfikowaniu i przewidywaniu potrzeb odbiorców
Sprawy organizacyjne Literatura B. Żurawik, W. Żurawik: Marketing usług finansowych, PWN, Warszawa, 2001 M. Pluta-Olearnik: Marketing usług bankowych, PWE, Warszawa, 2001 Marketing na rynku usług finansowych
Bardziej szczegółowoTEMATYKA PRAC. Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok
TEMATYKA PRAC Zapisy dnia 18.02.2015 r. o godz. 9.45 Prof.nzdz. dr hab. Agnieszka Sitko-Lutek Zapisy pok. 309 Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok 1. Uwarunkowania i zmiana kultury organizacyjnej
Bardziej szczegółowoZarządzanie marketingiem i sprzedażą
Zarządzanie marketingiem i sprzedażą Specjalność stanowi zbiór 5 przedmiotów specjalnościowych umożliwiających studentom nabycie profesjonalnej wiedzy i szerokich umiejętności w zakresie zarządzania marketingiem
Bardziej szczegółowoMariola Kajfasz Magdalena Krzak Magda Kaczmarczyk Anna Jabłońska
Mariola Kajfasz Magdalena Krzak Magda Kaczmarczyk Anna Jabłońska Plan prezentacji 1. Podstawowe definicje produkt, marka 2. Dwojakie spojrzenie na markę; 3. Postawa wobec marki; 4. Tożsamość marki 5. Rodzaje
Bardziej szczegółowoKonsument. na rynku usług. Grażyna Rosa. Redakcja naukowa. Wydawnictwo C.H.Beck
Konsument na rynku usług Redakcja naukowa Grażyna Rosa Wydawnictwo C.H.Beck KONSUMENT NA RYNKU USŁUG Autorzy Anna Bera Urszula Chrąchol-Barczyk Magdalena Małachowska Łukasz Marzantowicz Beata Meyer Izabela
Bardziej szczegółowoStrategia CSR. Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sierpień 2015 r.
Strategia CSR Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie Sierpień 2015 r. Misja i wartości Grupy Kapitałowej GPW Misja Grupy Kapitałowej GPW Naszą misją jest rozwijanie efektywnych mechanizmów
Bardziej szczegółowoŚwiadczenia rodzinne po zmianach od 1 stycznia 2016
Anna Kawecka Krzysztof Świtała Krystyna Tymorek BIBLIOTEKA POMOCY SPOŁECZNEJ Świadczenia rodzinne po zmianach od 1 stycznia 2016 Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 7 Tekst pochodzi z
Bardziej szczegółowospołeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie
Wstęp Rozwój marketingu usług logistycznych był ściśle związany z przeobrażeniami społeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie rynku usług Transport Spedycja Logistyka
Bardziej szczegółowoMARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH
MARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH Beata Nowotarska-Romaniak wydanie 3. zmienione Warszawa 2013 SPIS TREŚCI Wstęp... 7 Rozdział 1. Istota marketingu usług zdrowotnych... 11 1.1. System marketingu usług... 11
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział 1. Zarys teorii marketingu oraz jego znaczenie na rynku żywnościowym...
Wstęp... 9 Rozdział 1. Zarys teorii marketingu oraz jego znaczenie na rynku żywnościowym... 11 1.1. Zarys teorii marketingu... 11 1.2. Rodzaje marketingu... 16 1.3. Istota marketingu produktów spożywczych...
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK ŚWIADCZENIA NA RZECZ PRACOWNIKÓW
E-PORADNIK ŚWIADCZENIA NA RZECZ PRACOWNIKÓW Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Rafał Kłagisz Część II: Radosław Kowalski, Tomasz Krywan, Małgorzata Niedźwiedzka, Paweł Ziółkowski Redaktor
Bardziej szczegółowoPlan dydaktyczny EKONOMIKA. Klasa IV nr programu 341[02]/MEN/2008.05.20. Rok szkolny... WYNIK FINANSOWY, SYSTEM FINANSOWY PODMIOTU GOSPODARCZEGO CD.
Plan dydaktyczny EKONOMIKA Klasa IV nr programu 341[02]/MEN/2008.05.20 Rok szkolny... Lp. Temat zajęć Uczeń zna, wie, rozumie Przewidywane osiągnięcia ucznia Uczeń potrafi Uwagi 1 Zapoznanie z programem
Bardziej szczegółowoRozdział 4 Planowanie rozwoju technologii - Aleksander Buczacki 4.1. Wstęp 4.2. Proces planowania rozwoju technologii
Spis treści Wprowadzenie Rozdział 1 Pojęcie i klasyfikacja produktów oraz ich miejsce w strategii firmy - Jerzy Koszałka 1.1. Wstęp 1.2. Rynek jako miejsce oferowania i wymiany produktów 1.3. Pojęcie produktu
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil : Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Wszystkie Semestr: Forma studiów: I stacjonarne/niestacjonarne
Bardziej szczegółowoTEMATYKA PRAC. Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok
TEMATYKA PRAC Zapisy dnia 18.02.2015 r. o godz. 9.45 Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok Prof.nzdz. dr hab. Agnieszka Sitko-Lutek pok. 1018 1. Uwarunkowania i zmiana kultury organizacyjnej
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK NOWE ZASADY STOSOWANIA ULGI NA ZŁE DŁUGI
E-PORADNIK NOWE ZASADY STOSOWANIA ULGI NA ZŁE DŁUGI Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Karol Różycki Część II: Tomasz Krywan Część III: Adam Bartosiewicz, Mariusz Jabłoński, Tomasz Krywan,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów str. 11. Wstęp str. 15
Spis treści Wykaz skrótów str. 11 Wstęp str. 15 Rozdział I. Prawo administracyjne gospodarcze (Cezary Banasiński) str. 17 1. Gospodarka, rynek, system gospodarczy str. 17 2. Istota prawa administracyjnego
Bardziej szczegółowoMARKETING I KOMUNIKACJA RYNKOWA
KIERUNEK MARKETING I KOMUNIKACJA RYNKOWA (I S, II S, I NS, II NS)* Kierunek ten, unikatowy w południowej Polsce, został przygotowany z myślą o kształceniu wysokiej klasy specjalistów z zakresu marketingu.
Bardziej szczegółowoSamoregulacja w reklamie
KIEDY PRAKTYKI HANDLOWE SĄ UCZCIWE? KONSUMENT WOBEC WYZWAŃ RYNKU Samoregulacja w reklamie Juliusz Braun Dyrektor generalny Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy Idea samoregulacji system dobrowolnego przestrzegania
Bardziej szczegółowoMarketing dr Grzegorz Mazurek
Marketing dr Grzegorz Mazurek Orientacja rynkowa jako podstawa marketingu Orientacja przedsiębiorstwa określa co jest głównym przedmiotem uwagi i punktem wyjścia w kształtowaniu działalności przedsiębiorstwa.
Bardziej szczegółowoStrategia CSR. Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sierpień 2015 r.
Strategia CSR Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie Sierpień 2015 r. Strategia CSR GK GPW Założenia Dlaczego CSR jest ważny dla naszej Grupy Wymiar compliance: rozporządzenie Market
Bardziej szczegółowoKarta Dużej Rodziny Świadczenia rodzinne
Magdalena Januszewska Anna Kawecka Barbara Matysik Bartłomiej Mazurkiewicz Iwona Sierpowska BIBLIOTEKA POMOCY SPOŁECZNEJ Karta Dużej Rodziny Świadczenia rodzinne Wybrane problemy Zamów książkę w księgarni
Bardziej szczegółowo1. Organizacje pozarządowe w gospodarce rynkowej... 11
Spis treści Wstęp... 7 1. Organizacje pozarządowe w gospodarce rynkowej... 11 1.1. Interdyscyplinarność badań naukowych organizacji pozarządowych... 11 1.2. Cechy i funkcje organizacji pozarządowych...
Bardziej szczegółowoROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ PRAWA PRACOWNIKA I OBOWIĄZKI PRACODAWCY
E-PORADNIK ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ PRAWA PRACOWNIKA I OBOWIĄZKI PRACODAWCY Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Jarosław Masłowski Część II: Jarosław Masłowski, Katarzyna Pietruszyńska,
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Zarządzanie Specjalność MARKETING INTERNETOWY I E-COMMERCE
Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Zarządzanie Specjalność MARKETING INTERNETOWY I E-COMMERCE Profil Absolwenta - studenci są przygotowani do: pełnienia funkcji menedżerskich i budowania
Bardziej szczegółowoKRO. Stan prawny na 10 sierpnia 2018 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Prawo o aktach stanu cywilnego
KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy PASC Prawo o aktach stanu cywilnego Stan prawny na 10 sierpnia 2018 r. KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy PASC Prawo o aktach stanu cywilnego TEKSTY USTAW Zamów książkę w
Bardziej szczegółoworedakcja naukowa Radosław Piekarz Andrzej Borzęcki, Adrianna Byczkowiak, Barbara Janiak Tomasz Kosieradzki, Radosław Piekarz ZAGADNIENIA PODATKOWE
przewodnik po dokumentacji cen transferowych Nowe zasady od 2018 roku Przykłady dokumentacji krok po kroku redakcja naukowa Radosław Piekarz Andrzej Borzęcki, Adrianna Byczkowiak, Barbara Janiak Tomasz
Bardziej szczegółowoWydawnictwo PLACET zaprasza Państwa do zapoznania się z naszą ofertą.
Wydawnictwo PLACET zaprasza Państwa do zapoznania się z naszą ofertą. PLACET słowo niegdyś używane w naszym języku a zapożyczone z łaciny oznaczało: przyzwolenie, zgodę, a też,,podobać się. To właśnie
Bardziej szczegółowoNowe Prawo wodne. Omówienie Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy Stan prawny na 1 stycznia 2018 roku
Nowe Prawo wodne Omówienie Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy Stan prawny na 1 stycznia 2018 roku Nowe Prawo wodne Omówienie Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy Stan prawny na 1 stycznia 2018 roku Zamów książkę
Bardziej szczegółowoOchrona interesów konsumentów w Polsce w aspekcie
Praca zbiorowa pod redakcją EWY Kl EZEL Ochrona interesów konsumentów w Polsce w aspekcie integracji europejskiej Difin Spis treści Wprowadzenie 9 Rozdział 1. Przesłanki, istota i cele ochrony interesów
Bardziej szczegółowoRecenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.
C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym
Bardziej szczegółowoPrawo konsumenckie dla przedsiębiorców
Prawo konsumenckie dla przedsiębiorców czyli dlaczego warto dbać o konsumenta European Commission Enterprise and Industry PRAWO KONSUMENCKIE DLA Title PRZEDSIĘBIORCÓW of the presentation 22.11.2010 Date
Bardziej szczegółowoOchrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE
Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE Aldona Piotrowska Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2019 Recenzje:
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE MARKĄ. Doradztwo i outsourcing
ZARZĄDZANIE MARKĄ Doradztwo i outsourcing Pomagamy zwiększać wartość marek i maksymalizować zysk. Prowadzimy projekty w zakresie szeroko rozumianego doskonalenia organizacji i wzmacniania wartości marki:
Bardziej szczegółowoZAKRESY ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN LICENCJACKI OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
ZAKRESY ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN LICENCJACKI OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ A. DLA KIERUNKU DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA I. Wiedza o mediach 1. Funkcje mediów.
Bardziej szczegółowoDokumentacja pracownicza 2019
PORADNIKI KADROWE Maria Sobieska Dokumentacja pracownicza 2019 Przewodnik po zmianach ze wzorami Maria Sobieska Dokumentacja pracownicza 2019 Przewodnik po zmianach ze wzorami Zamów książkę w księgarni
Bardziej szczegółowoRedaktor naukowy Danuta Dudkiewicz. wydanie II
Redaktor naukowy Danuta Dudkiewicz wydanie II Warszawa 2009 RECENZENCI prof. dr hab. Małgorzata Duczkowska-Piasecka prof. dr hab. Krystyna Żelazna Autorzy Barbara Dobiegała-Korona Katarzyna Duczkowska-Małysz
Bardziej szczegółowoZapytania ofertowe i regulaminy zakupowe do euro. Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi
Zapytania ofertowe i regulaminy zakupowe do 30 000 euro Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi Zapytania ofertowe i regulaminy zakupowe do 30 000 euro Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi Zamów
Bardziej szczegółowoZamów książkę w księgarni internetowej
Zamów książkę w księgarni internetowej Stan prawny na 1 stycznia 2017 r. Wydawca Magdalena Stojek-Siwińska Redaktor prowadzący Ewa Fonkowicz Opracowanie redakcyjne Izabela Baranowska Łamanie Sławomir Sobczyk
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Zarządzanie pytania podstawowe 1. Funkcje zarządzania 2. Otoczenie organizacji
Bardziej szczegółowoZestaw pytan na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 marca 2019 r.
Zestaw pytan na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 marca 2019 r. Kierunek: Towaroznawstwo studia 4-semestralne II stopnia stacjonarne i niestacjonarne
Bardziej szczegółowoZestaw pytań na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 listopada 2013 r.
Kierunek: Towaroznawstwo studia 4-semestralne II stopnia stacjonarne i niestacjonarne zaoczne 2. Etapy procesu badawczego. 4. Determinanty procesu zakupu na rynku kosmetyków. 5. Instrumenty marketingu
Bardziej szczegółowoOTOCZENIE MARKETINGOWE
OTOCZENIE MARKETINGOWE OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA......to zespół warunków i czynników zewnętrznych, które decydują o powodzeniu lub niepowodzeniu w osiąganiu celów przedsiębiorstwa STRUKTURA UKŁADU RYNKOWEGO
Bardziej szczegółowoMały biznes innowacyjna droga rozwoju
Mały biznes innowacyjna droga rozwoju Wasily S. Bilczak, Mirosław Gornowicz, Natalia G. Duplenko Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Toruniu Toruń 2011 Recenzent prof. Lech Nieżurawski Redaktor prowadzący
Bardziej szczegółowoPromocja i techniki sprzedaży
Promocja i techniki sprzedaży Specjalność stanowi zbiór czterech kursów specjalnościowych umożliwiających studentom nabycie profesjonalnej wiedzy i szerokich umiejętności w zakresie promocji i technik
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Zarządzanie Specjalność KOMUNIKACJA MARKETINGOWA
Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Zarządzanie Specjalność KOMUNIKACJA MARKETINGOWA Profil absolwenta MARKETING COMMUNICATION MANAGER menedżer/ekspert/doradca w zakresie komunikacji
Bardziej szczegółowoAnna Kozłowska, Reklama. Techniki perswazyjne, OW SGH, Warszawa 2011
Anna Kozłowska, Reklama. Techniki perswazyjne, OW SGH, Warszawa 2011 Ze wstępu do książki Reklama to nieodłączny element naszego życia codziennego - jest obecna wszędzie (na ulicy, w pracy, w szkole, w
Bardziej szczegółowoMARKETING spotkanie 1
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu MARKETING spotkanie 1 dr Marcin Soniewicki Zaliczenie Przygotowanie projektu w grupach i jego prezentacja na ostatnim spotkaniu 25 kwietnia. Aktywność podczas zajęć Aktywna
Bardziej szczegółowoOrdynacja podatkowa. Stan prawny na 29 stycznia 2019 r.
OP Ordynacja podatkowa Stan prawny na 29 stycznia 2019 r. OP Ordynacja podatkowa Stan prawny na 29 stycznia 2019 r. Zamów książkę w księgarni internetowej 25. WYDANIE WARSZAWA 2019 Stan prawny na 29 stycznia
Bardziej szczegółowoSzkolenie biblioteczne cz. 4. CO NIECO o WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
BIBLIOTEKA WYDZIAŁU KULTURY FIZYCZNEJ i PROMOCJI ZDROWIA Szkolenie biblioteczne cz. 4 CO NIECO o WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Przygotowała Beata Bekasz W Bibliotece Wydziału Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW 11 WSTĘP 13
SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW 11 WSTĘP 13 Rozdział I. PAŃSTWO A GOSPODARKA 15 1. Stosunki gospodarcze a funkcje państwa 15 2. Podstawowe typy zachowań państwa wobec gospodarki oraz wynikające z nich zadania...
Bardziej szczegółowoZapraszamy do lektury. Wydawnictwo PLACET zaprasza Państwa do zapoznania się z naszą ofertą.
Wydawnictwo PLACET zaprasza Państwa do zapoznania się z naszą ofertą. PLACET słowo niegdyś używane w naszym języku a zapożyczone z łaciny oznaczało: przyzwolenie, zgodę, a też,,podobać się. To właśnie
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11
Spis treści Przedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11 1.1. Wprowadzenie...11 1.2. System zarządzania jakością...11 1.3. Standardy jakości w projekcie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Bardziej szczegółowoKODEKS ETYKI POLSKIEGO ZWIĄZKU PRZEMYSŁU KOSMETYCZNEGO
KODEKS ETYKI POLSKIEGO ZWIĄZKU PRZEMYSŁU KOSMETYCZNEGO Warszawa Grudzień 2016 KODEKS ETYKI POLSKIEGO ZWIĄZKU PRZEMYSŁU KOSMETYCZNEGO PREAMBUŁA Zważywszy na wartości, którymi kierują się podmioty zrzeszone
Bardziej szczegółowoDr Kalina Grzesiuk. Produkt
Dr Kalina Grzesiuk Produkt Produkt - każdy obiekt rynkowej wymiany; wszystko to, co można zaoferować nabywcom do konsumpcji, użytkowania lub dalszego przerobu w celu zaspokojenia jakiejś potrzeby. Produktami
Bardziej szczegółowoURLOP RODZICIELSKI, MACIERZYŃSKI, WYCHOWAWCZY... REWOLUCJA W PRZEPISACH!
E-PORADNIK URLOP RODZICIELSKI, MACIERZYŃSKI, WYCHOWAWCZY... REWOLUCJA W PRZEPISACH! Stan prawny na 17 czerwca 2013 Autorzy Cz. I: Monika Latos-Miłkowska, Agnieszka Rosa, Maria Sobieska Cz. II: Małgorzata
Bardziej szczegółowoGrzegorz Myśliwiec przypadków. ALMAMER wydawnictwo
Grzegorz Myśliwiec + 28 przypadków ALMAMER wydawnictwo Recenzenci dr hab. Tomasz Dołęgowski dr Grzegorz Sołtysiak Redakcja i Korekta Jolanta Sierakowska Projekt okładki Tomasz Fabiański skład i łamanie
Bardziej szczegółowoKodeks Wartości Grupy Kapitałowej ENEA
Kodeks Wartości Grupy Kapitałowej ENEA 1 Cel Kodeksu Wartości GK ENEA 2 2 Kodeks Wartości wraz z Misją i Wizją stanowi fundament dla zasad działania Grupy Kapitałowej ENEA. Zamierzeniem Kodeksu jest szczegółowy
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK REFAKTUROWANIE USŁUG
E-PORADNIK REFAKTUROWANIE USŁUG Stan prawny na 1 lutego 2013 r. Autorzy Część I: Mariusz Jabłoński Części II i III: Tomasz Krywan Część IV: Adam Bartosiewicz, Piotr Florys, Marek Jurek, Artur Kowalski,
Bardziej szczegółowoOCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ WYKŁAD 1. dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka
OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ WYKŁAD 1 dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka UWAGI WSTĘPNE kurs obejmuje 15 godzin zajęć dydaktycznych Cel kursu - przedstawienie zasad ochrony praw na dobrach niematerialnych
Bardziej szczegółowoUSTAWA O SYSTEMIE INFORMACJI W OCHRONIE ZDROWIA
USTAWA O SYSTEMIE INFORMACJI W OCHRONIE ZDROWIA KOMENTARZ Damian Wąsik Warszawa 2015 Stan prawny na 2 stycznia 2015 r. Wydawca Izabella Małecka Redaktor prowadzący Kinga Puton Opracowanie redakcyjne Dagmara
Bardziej szczegółowoTRZYNASTKI PO WYROKU TK
E-PORADNIK TRZYNASTKI PO WYROKU TK Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Cz. I: Jarosław Marciniak, Joanna Lesińska Cz. II: Michał Culepa, Małgorzata Skibińska, Paulina Zawadzka-Filipczyk Redaktor
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Stan prawny na 23 sierpnia 2018 r.
FP Finanse publiczne Stan prawny na 23 sierpnia 2018 r. FP Finanse publiczne Stan prawny na 23 sierpnia 2018 r. Zamów książkę w księgarni internetowej 16. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan prawny na 23 sierpnia
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Europejskie prawo podatkowe w systemie prawa Unii Europejskiej
Europejskie prawo podatkowe. Rafał Lipniewicz Głównym celem książki jest przedstawienie podstawowych mechanizmów oddziałujących obecnie na proces tworzenia prawa podatkowego w państwach poprzez prezentację
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Marketingu i Zarządzania Gospodarką Turystyczną
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Marketingu i Zarządzania Gospodarką Turystyczną dr hab. Izabela Michalska-Dudek, prof. UE MARKETING Wprowadzenie "Nie
Bardziej szczegółowoDOROBEK NAUKOWY. 4) E. Gołąb-Andrzejak, Lojalność eurokonsumentów pokolenia Y, Handel Wewnętrzny 2015, nr 1, s (lista B 12 punktów)
dr Edyta Gołąb-Andrzejak Katedra Marketingu Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska Gdańsk, 21.02.2017r. PO DOKTORACIE (od 2010 roku) ARTYKUŁY RECENZOWANE DOROBEK NAUKOWY 1) E. Badzińska, E.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie... 13
Wprowadzenie... 13 Rozdział I Cywilnoprawny charakter reklamy... 19 1. Reklama jako oświadczenie woli... 19 1.1. Pojęcie zakres oświadczenia woli... 19 1.2. Adresat i złożenie oświadczenia woli a adresat
Bardziej szczegółowo