KARTA CHARAKTERYSTYKI

Transkrypt

1 KARTA CHARAKTERYSTYKI Kartacharakterystykizostałaprzygotowanazgodniezwymogaminastępującychregulacji: Rozporządzenie(WE)nr1907/2006irozporządzenie(WE)nr1272/2008 Data wydania 05-sie-2016 Data aktualizacji 13-kwi-2017 Wersja Nr 4 EGHS / Polskie (Polish) Sekcja 1: IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI/MIESZANINY I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA 1.1. Identyfikator produktu Nazwa produktu EpoMet F & G Kod(y) produktu , , , , , , Numer karty charakterystyki _E Nazwa chemiczna 1.2. Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane Zalecane zastosowanie Zastosowania 0dradzane Laboratory Use Only. 1.3.Danedotyczącedostawcykartycharakterystyki Producent ITW Test & Measurement GmbH Adres producenta Boschstraße Esslingen am Neckar / GERMANY Numer telefonu +49 (0) Adres lab.eu@buehler.com 1.4. Numer telefonu alarmowego Global Access Code: Americas: Europe: Middle East/Africa: Asia Pacific: UK: Sekcja2:IDENTYFIKACJAZAGROŻEŃ Strona 1 / 13

2 2.1. Klasyfikacja substancji lub mieszaniny Rozporządzenie(WE)nr 1272/2008 Toksycznośćostra-doustna Działażrąco/drażniąconaskórę Poważneuszkodzenie/podrażnienieoczu Kategoria 4 - (H302) Kategoria 2 - (H315) Kategoria 2 - (H319) 2.2. Elementy oznakowania Hasłoostrzegawcze Ostrzeżenie ZwrotywskazująceRodzajZagrożenia H302-Działaszkodliwiepopołknięciu H315-Działadrażniąconaskórę H319-Działadrażniąconaoczy Zwrotywskazująceśrodkiostrożności-EU( 28,1272/2008) P260-Niewdychaćpyłu P280-Stosowaćrękawiceochronneiochronęoczu/twarzy P305+P351+P338-W PRZYPADKUDOSTANIASIĘDO OCZU:Ostrożniepłukaćwodąprzezkilkaminut.Wyjąć soczewkikontaktowe,jeżelisąimożnajełatwousunąć.nadalpłukać P301+P330+P331-W PRZYPADKUPOŁKNIĘCIA:wypłukaćusta.NIEwywoływaćwymiotów P312-W przypadkuzłegosamopoczuciaskontaktowaćsięzośrodkiem ZATRUĆlublekarzem P501-Zawartość/pojemnikusuwaćzgodniezobowiązującymiprzepisamimiejscowymi,regionalnymi,krajowymii międzynarodowymi 2.3.Innezagrożenia 3.1 Substancje Sekcja3:SKŁAD/INFORMACJAO SKŁADNIKACH Nazwa chemiczna Ne WE CAS No Weight-% Klasyfikacjawedług Numer rozporządzenia(we)nr rejestracyjny 1272/2008 [CLP] REACH Silica, fused % Phenol, 4,4`-(1-methylethylidene) bis[2,6-dibromo-, polymer with (chloromethyl)oxirane and 4,4`-(1-methylethylidene) % Strona 2 / 13

3 bis[phenol] 2,4,6-Tri(dimethylaminom ethyl)phenol % Acute Tox. 4 (H302) Skin Irrit. 2 (H315) Eye Irrit. 2 (H319) Titanium dioxide % Carbon black Present % Pełentekstzwrotów HiEUH:patrzsekcja16 Niniejszyprodukttenniezawierasubstancjikandydatówwzbudzającychszczególniedużeobawywstężeniu>=0,1% (rozporządzenie(we)nr1907/2006(reach),artykuł59) Nazwa chemiczna CAS No Kandydaci substancji wzbudzającychszczególnieduże obawy (SVHC) Silica, fused Phenol, ,4`-(1-methylethylidene)bis[2,6-di bromo-, polymer with (chloromethyl)oxirane and 4,4`-(1-methylethylidene)bis[pheno l] 2,4,6-Tri(dimethylaminomethyl)phe nol Titanium dioxide Carbon black Opisśrodków pierwszejpomocy Sekcja4:ŚRODKIPIERWSZEJPOMOCY Wskazówka ogólna Wdychanie Kontaktzeskórą Kontakt z oczyma Spożycie Pokazaćniniejsząkartęcharakterystykisubstancjilekarzowiprowadzącemu badanie. Usunąćnaświeżepowietrze. Bezzwłoczniezmywaćdużąilościąwodyprzezconajmniej15minut.Jeśliobjawy nieustępują,wezwaćlekarza. Przepłukiwaćdużąilościąwodyprzezconajmniej15minut,podnoszącgórnąi dolnąpowiekęwezwaćlekarza. NIEwywoływaćwymiotów.Przepłukaćustaipopićdużąilościąwody.Nigdynie podawaćniczegodoustnieosobienieprzytomnej.wezwaćlekarza. Ochronywłasneosoby udzielającejpierwszejpomocy Należysięupewnić,żepersonelmedycznyjestświadomyzastosowanego(ych) materiału(ów)ipodejmieśrodkizaradcze,abyzabezpieczyćsiebieoraz zapobiegaćrozprzestrzenianiusięskażenia.stosowaćosobisteubranieochronne (patrz sekcja 8). 4.2.Najważniejszeostreiopóźnioneobjawyorazskutkinarażenia Objawy 4.3.Wskazaniadotyczącewszelkiejnatychmiastowejpomocylekarskiejiszczególnegopostępowaniaz poszkodowanym Strona 3 / 13

4 Uwaga dla lekarzy Leczyćobjawowo. Sekcja5:POSTĘPOWANIEW PRZYPADKUPOŻARU 5.1.Środkigaśnicze Odpowiednieśrodkigaśnicze Niewłaściweśrodkigaśnicze Należystosowaćśrodkigaśniczeodpowiedniedlamiejscowychwarunkóworaz otaczającegośrodowiska. 5.2.Szczególnezagrożeniazwiązanezsubstancjąlubmieszaniną Szczególnezagrożeniazwiązanezsubstancjąchemiczną Rozkładtermicznymożeprowadzićdouwolnieniadrażniącychitoksycznychgazówipar. 5.3.Informacjedlastrażypożarnej Specjalnewyposażenieochronnedlastrażaków Strażacypowinnistosowaćniezależnyaparatoddechowyipełnykombinezonstrażacki.Stosowaćwyposażenie ochrony indywidualnej. Sekcja6:POSTĘPOWANIEW PRZYPADKUNIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIADO ŚRODOWISKA 6.1.Indywidualneśrodkiostrożności,wyposażenieochronneiproceduryw sytuacjachawaryjnych IndywidualneśrodkiostrożnościUnikaćkontaktuzeskórą,oczymalububraniem.Zapewnićodpowiednią wentylację.stosowaćwymaganeśrodkiochronyindywidualnej. Inne informacje Dlasłużbratowniczych Środkiochronysąwymienionewsekcjach7i8. Stosowaćśrodkiochronyindywidualnejwzalecanewsekcji Środkiostrożnościw zakresieochronyśrodowiska Środkiostrożnościw zakresie ochronyśrodowiska O ilejesttobezpieczne,należyzapobiecdalszemuuwalnianiulubwyciekaniu. 6.3.Metodyimateriałyzapobiegającerozprzestrzenianiusięskażeniaisłużącedousuwaniaskażenia Metodyzapobiegające rozprzestrzenianiu Metody usuwania O ilejesttobezpieczne,należyzapobiecdalszemuuwalnianiulubwyciekaniu. Zebraćmechanicznie,umieścićwodpowiednichpojemnikachwceluutylizacji Odniesienia do innych sekcji Odniesienia do innych sekcji Patrz sekcja 8 po dalsze informacje. Patrz sekcja 13 po dalsze informacje. Sekcja7:POSTĘPOWANIEZSUBSTANCJAMIIMIESZANINAMIORAZICH MAGAZYNOWANIE 7.1.Środkiostrożnościdotyczącebezpiecznegopostępowania Strona 4 / 13

5 Zaleceniadotyczące bezpiecznegopostępowania Ogólnekwestiezwiązanez higieną PostępowaćzgodniezogólnieprzyjętymizasadamiBHP.Unikaćkontaktuze skórą,oczymalububraniem.zapewnićodpowiedniąwentylację. Unikaćkontaktuzeskórą,oczymalububraniem.Nosićodpowiednierękawice ochronneiokularylubochronętwarzy. 7.2.Warunkibezpiecznegomagazynowania,łączniezinformacjamidotyczącymiwszelkichwzajemnych niezgodności Warunki przechowywania Trzymaćpojemnikiszczelniezamkniętewchłodnym,dobrzewentylowanym miejscu.chronićprzeddziećmi.przechowywaćpodzamknięciem. 7.3.Szczególnezastosowanie(-a)końcowe Metodyzarządzania zagrożeniem (RMM) Wymaganych informacji nie zawarto w niniejszej karcie charakterystyki substancji. Sekcja8:KONTROLANARAŻENIA/ŚRODKIOCHRONYINDYWIDUALNEJ 8.1.Parametrydotyczącekontroli Wartościgranicznenarażenia Nazwa chemiczna UE Zjednoczone Królestwo (Wielka Brytania) Silica, fused - STEL: 0.24 mg/m Titanium dioxide Francja Hiszpania Niemcy TWA: 0.08 mg/m TWA: 0.3 mg/m 3 - STEL: 30 mg/m 3 STEL: 12 mg/m 3 TWA: 10 mg/m 3 TWA: 4 mg/m 3 TWA: 10 mg/m 3 TWA: 10 mg/m STEL: 7 mg/m 3 TWA: 3.5 mg/m 3 TWA: 3.5 mg/m 3 - TWA: 3.5 mg/m 3 Carbon black Nazwa chemiczna Włochy Portugalia Niderlandy Finlandia Dania Silica, fused TWA: 0.1 mg/m Titanium dioxide - TWA: 10 mg/m TWA: 6 mg/m Carbon black - TWA: 3.5 mg/m 3 - TWA: 3.5 mg/m 3 TWA: 3.5 mg/m STEL: 7 mg/m 3 Nazwa chemiczna Austria Szwajcaria Polska Norwegia Irlandia Silica, fused TWA: 0.3 mg/m 3 TWA: 0.3 mg/m 3 TWA: 2.0 mg/m 3 - TWA: 0.08 mg/m TWA: 1.0 mg/m 3 STEL: 0.24 mg/m 3 Titanium dioxide Carbon black STEL 10 mg/m 3 TWA: 3 mg/m 3 STEL: 30 mg/m 3 TWA: 5 mg/m 3 TWA: 10.0 mg/m 3 TWA: 10 mg/m 3 TWA: 5 mg/m 3 TWA: 10 mg/m 3 STEL: 10 mg/m 3 TWA: 4 mg/m 3 STEL: 30 mg/m 3 STEL: 12 mg/m TWA: 4.0 mg/m 3 TWA: 3.5 mg/m 3 STEL: 7 mg/m 3 TWA: 3 mg/m 3 STEL: 15 mg/m 3 Pochodny poziom niepowodującyzmian(dnel) Strona 5 / 13

6 Przewidywanestężenieniepowodującezmianw środowisku(pnec) 8.2.Kontrolanarażenia Wyposażenieochronyindywidualnej Ochrona oczu/twarzy Ochronarąk Ochronaskóryiciała Środkikontrolnenarażenia środowiska Stosowaćokularyochronnezosłonamibocznymi(lubgogle). Nosićodpowiednierękawiceochronne. Nosićodpowiedniąodzieżochronną.Odzieżzdługimirękawami. Sekcja9:WŁAŚCIWOŚCIFIZYCZNEICHEMICZNE 9.1.Informacjenatematpodstawowychwłaściwościfizycznychichemicznych Stan fizyczny Wygląd Zapach Barwa Odor Threshold Ziarnisty(-a,-e) Czarny Łagodny Własność Wartości Uwagi Metoda ph Brak znanych Temperaturatopnienia/krzepnięcia Not applicable Brak znanych Temperaturawrzenia/przedział Not applicable Brak znanych temperatur wrzenia Temperaturazapłonu None Brak znanych Szybkośćparowania Brak znanych Łatwopalność(substancjastała,gaz) Brak znanych Limitpalnościw powietrzu Brak znanych Górnagranicapalności Dolnagranicapalności Ciśnieniepary Brak znanych Gęstośćpary Brak znanych Gęstośćwzględna Brak znanych Rozpuszczalnośćw wodzie Nierozpuszczalny w wodzie Rozpuszczalność Brak znanych Współczynnikpodziału:n-oktanol/woda Brak znanych Temperaturasamozapłonu Brak znanych Temperaturarozkładu Brak znanych Lepkośćkinematyczna Brak znanych Lepkość Brak znanych 9.2. Inne informacje Temperaturamięknienia Masacząsteczkowa VOC Content (%) 0% Gęstośćcieczy Gęstośćnasypowa Wielkośćcząsteczki Dystrybucjawielkościcząsteczek Strona 6 / 13

7 10.1.Reaktywność 10.2.Stabilnośćchemiczna Substancja stabilna w normalnych warunkach. Sekcja10:STABILNOŚĆIREAKTYWNOŚĆ Danedotyczącewybuchu Wrażliwośćnauderzeniemechaniczne Wrażliwośćnawyładowaniestatyczne Żaden(-a,-e). Żaden(-a,-e) Możliwośćwystępowanianiebezpiecznychreakcji Możliwośćwystępowania niebezpiecznych reakcji Brak w normalnych warunkach procesu technologicznego Warunki,którychnależyunikać Brak znanych Materiałyniezgodne 10.6.Niebezpieczneproduktyrozkładu Żadnewnormalnychwarunkachstosowania. Sekcja 11: INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Informacje o skutkach toksykologicznych Informacjeomożliwychdrogachnarażenia Informacje o produkcie Wdychanie Kontakt z oczyma Kontaktzeskórą Spożycie Szczególnedanezbadańniniejszejsubstancjiniesądostępne. Szczególnedanezbadańniniejszejsubstancjiniesądostępne. Możesięwchłaniaćprzezskóręwilościachszkodliwych.Działaszkodliwiew kontakciezeskórą. Szczególnedanezbadańniniejszejsubstancjiniesądostępne.Działaszkodliwie popołknięciu.(napodstawieskładników). Informacje o skutkach toksykologicznych Objawy Numerycznewartościtoksyczności Toksycznośćostra Strona 7 / 13

8 Następującewartościpodlegająobliczeniom napodstawierozdziału3.1niniejszegodokumentughs ATEmix (doustnie) 1, mg/kg ATEmix (skórny) 1, mg/kg Nieznanatoksycznośćostra 100procentmieszaninystanowiskładnik(-i)onieznanejtoksycznościostrej 97% mieszaninystanowi(-ą)składnik(-i)onieznanejtoksycznościostrej,doustnej 98% mieszaninystanowi(-ą)składnik(-i)onieznanejtoksycznościostrej,skórnej 100% mieszaninystanowi(-ą)składnik(-i)onieznanejtoksycznościostrej,oddechowej(gaz) 100% mieszaninystanowi(-ą)składnik(-i)onieznanejtoksycznościostrej,oddechowej(para) 100% mieszaninystanowi(-ą)składnik(-i)onieznanejtoksycznościostrej,oddechowej(pył/mgła) Nazwa chemiczna LD50, doustne LD50, skóra LC50, oddechowe 2,4,6-Tri(dimethylaminometh = 1200 mg/kg ( Rat ) = 1280 mg/kg ( Rat ) - yl)phenol Titanium dioxide > mg/kg ( Rat ) - - Carbon black > mg/kg ( Rat ) > 3 g/kg ( Rabbit ) - Opóźnioneinatychmiastoweskutkiorazskutkiprzewlekłespowodowanekrótkotrwałym idługotrwałym narażeniem Działażrąco/drażniąconaskórę Poważne uszkodzenie/podrażnienieoczu Działauczulająconadrogi oddechowelubskórę Działamutagennienakomórki rozrodcze Rakotwórczość Toksycznośćrozrodcza STOT-jednorazowenarażenie STOT-narażeniepowtarzalne Zagrożenieprzywdychaniu Sekcja 12: INFORMACJE EKOLOGICZNE 12.1.Toksyczność Ekotoksyczność. Nazwa chemiczna Działanietoksycznie na glony Działanietoksycznie na ryby Toksycznośćdla mikroorganizmów Daphniamagna(pchła wodna) Strona 8 / 13

9 Carbon black h EC50: > 5600 mg/l 12.2.Trwałośćizdolnośćdorozkładu Trwałośćizdolnośćdorozkładu 12.3.Zdolnośćdobioakumulacji Bioakumulacja 12.4.Mobilnośćw glebie Mobilnośćw glebie 12.5.WynikiocenywłaściwościPBTivPvB Ocena PBT i vpvb Nazwa chemiczna 2,4,6-Tri(dimethylaminomethyl)phenol Titanium dioxide Carbon black Ocena PBT i vpvb Nie dotyczy Inne szkodliwe skutki działania Inneszkodliweskutkidziałania Metody unieszkodliwiania odpadów Sekcja13:POSTĘPOWANIEZODPADAMI Odpady z pozostałości/niezużytych produktów Skażoneopakowanie Usuwaćdozgodniezlokalnymiprzepisami.Odpadyutylizowaćzgodniez przepisamiśrodowiskowymi. Sekcja14:INFORMACJEDOTYCZĄCETRANSPORTU IMDG/IMO 14.1 Nr UN Not Regulated 14.2 Właściwanazwa 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Substancja Nie dotyczy zanieczyszczającaśrodowisko morskie Strona 9 / 13

10 14.7 Transport luzem zgodnie z załącznikiem Idokonwencji MARPOL i kodeksem IBC RID 14.1 Nr UN 14.2 Właściwanazwa 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenieśrodowiska Nie dotyczy ADR 14.1 Nr UN 14.2 Właściwanazwa 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenieśrodowiska Nie dotyczy IATA 14.1 Nr UN 14.2 Właściwanazwa NON REGULATED 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenieśrodowiska Nie dotyczy Sekcja14:INFORMACJEDOTYCZĄCETRANSPORTU IMDG/IMO 14.1 Nr UN Not Regulated 14.2 Właściwanazwa 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Substancja Nie dotyczy zanieczyszczającaśrodowisko morskie 14.7 Transport luzem zgodnie z załącznikiem Idokonwencji MARPOL i kodeksem IBC RID 14.1 Nr UN 14.2 Właściwanazwa 14.3 Klasazagrożenia Strona 10 / 13

11 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenieśrodowiska Nie dotyczy ADR 14.1 Nr UN 14.2 Właściwanazwa 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenieśrodowiska Nie dotyczy IATA 14.1 Nr UN 14.2 Właściwanazwa NON REGULATED 14.3 Klasazagrożenia 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenieśrodowiska Nie dotyczy Sekcja15:INFORMACJEDOTYCZĄCEPRZEPISÓW PRAWNYCH 15.1.Przepisyprawnedotyczącebezpieczeństwa,ochronyzdrowiaiśrodowiskaspecyficznedlasubstancji lub mieszaniny Przepisy krajowe Francja Choroby zawodowe (R-463-3, Francja) Nazwa chemiczna Francuski numer RG Tytuł Carbon black RG 16,RG 16bis - Klasazagrożeniadlawody (WGK) substancja lekko niebezpieczna dla wód (WGK 1) Unia Europejska Należyzwrócićuwagęnadyrektywę98/24/WEwsprawieochronyzdrowiaibezpieczeństwapracownikówprzed zagrożeniem związanym zczynnikamichemicznymiwmiejscupracy. Zezwolenia i/lub ograniczenia w stosowaniu: Niniejszyprodukttenniezawierasubstancjiwymagającychzezwolenia(rozporządzenie(WE)nr1907/2006 (REACH),załącznikXIV).Niniejszyprodukttenniezawierasubstancjipodlegającychograniczeniom (rozporządzenie (WE)nr1907/2006(REACH),załącznikXVI). Trwałezanieczyszczeniaorganiczne Nie dotyczy. Substancjeniszczącewarstwęozonową(ODS)rozporządzenia(WE)1005/2009 Strona 11 / 13

12 Nie dotyczy. Listymiędzynarodowe Ustawa o kontroli substancji toksycznych (TSCA) DSL/NDSL EINECS/ELINCS ENCS IECSC KECL(koreańskiwykaz istniejącychsubstancji chemicznych) PICCS(Filipińskiwykaz chemikaliów i substancji chemicznych) AICS Legenda TSCA - ustawa Stanów Zjednoczonych o kontroli substancji toksycznych, sekcja 8(b) Wykaz DSL/NDSL - Kanadyjski wykaz substancji krajowych / Kanadyjski wykaz substancji zagranicznych EINECS/ELINCS -Europejskiwykazistniejącychsubstancjioznaczeniuhandlowym/Europejskiwykaz notyfikowanych substancji chemicznych ENCS -SubstancjeistniejącenaterenieJaponiinowesubstancjechemiczne IECSC -Chińskiwykazistniejącychsubstancjichemicznych KECL -Koreańskiwykazistniejącychibadanychsubstancjichemicznych PICCS -Filipińskiwykazchemikaliówisubstancjichemicznych AICS - Australijski wykaz substancji chemicznych (Australian Inventory of Chemical Substances) 15.2.Ocenabezpieczeństwachemicznego Sekcja 16: INNE INFORMACJE Objaśnienielublegendaskrótów stosowanychw karciecharakterystykisubstancji(sds) Pełnatreśćodnośnychzwrotów Hw sekcji2i3 H302-Działaszkodliwiepopołknięciu H315-Działadrażniąconaskórę H319-Działadrażniąconaoczy H312-Działaszkodliwiewkontakciezeskórą Legenda SVHC:Substancjewzbudzająceszczególniedużeobawywymagającychzezwolenia: Sekcja8:KONTROLANARAŻENIA/ŚRODKIOCHRONYINDYWIDUALNEJ TWA TWA(średniaważonawczasie) STEL STEL(Wartośćlimitunarażenia krótkotrwałego) Wartość maksymalna Maksymalnawartośćgraniczna - Oznakowanieodnoszącesiędoskóry Strona 12 / 13

13 Najważniejszeodnośnikidoliteraturyiźródełdanych Data wydania Data aktualizacji 01-mar kwi-2017 Niniejszakartacharakterystykispełniawymogi:Rozporządzenie(WE)nr1907/2006. Oświadczenie Informacjepodanew niniejszejkarciecharakterystyki(sds)sąwłaściwewedługnaszejwiedzy,posiadanych informacjiiwiaryw dniuichpublikacji.podaneinformacjezostałystworzonejedyniejakowytycznecodo bezpiecznegopostępowania,stosowania,przetwarzania,przechowywania,transportu,utylizacjiiuwolnieniai niemogąbyćuważanezajakąkolwiekgwarancjęlubspecyfikacjęjakościową.niniejszeinformacjeodnoszą siędoszczególnegoiokreślonegomateriałuimogąbyćnieważne,jeślininiejszymateriałjeststosowany wrazzjakimkolwiekinnym materiałem/innymimateriałamilubw jakimkolwiekprocesietechnologicznym, jeśliniezostałotookreślonew niniejszym tekście. ZidentyfikowanyponiżejdostawcawygenerowałkartęcharakterystykiużywającszablonukartycharakterystykiUL.FirmaULnieprzetestowała,nie certyfikowałaaniniezatwierdziłasubstancjiopisanejwkarciecharakterystykiiwszystkieinformacjewtejkarciezostałydostarczoneprzezdostawcęlub zostałypowielonezpubliczniedostępnychźródełdanychregulacyjnych.firmaulnieudzielażadnychgwarancjianiporęczeńdotyczącychkompletności lubdokładnościinformacjizawartychwtejkarciecharakterystykiizrzekasięwszelkiejodpowiedzialnościwzwiązkuzestosowaniem tychinformacjilub substancjiopisanejwkarciecharakterystyki.układ,wyglądiformattejkartycharakterystykijestwłasnościąintelektualną, 2014ULLLC.Wszelkieprawa zastrzeżone. Koniec karty charakterystyki Strona 13 / 13