PROGRAM PROFILAKTYKI BEZPIECZNA SZKOŁA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 7 im. Stanisława Staszica w Głogowie

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI BEZPIECZNA SZKOŁA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 7 im. Stanisława Staszica w Głogowie WSTĘP Dobra szkoła to taka, której klimat wychowawczy sprawia, że dzieci i młodzież czują się w niej bezpiecznie, mają poczucie podmiotowości i udziału we wszystkich sprawach ich dotyczących są świadome swych praw i obowiązków - ( Rzecznik Praw Dziecka, sierpień 2002r.). Celem kształcenia i wychowania na wszystkich etapach edukacyjnych jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, w tym szczególnie: kształtowanie potrzeb i umiejętności dbania o własne ciało, zdrowie, wyrabianie czujności wobec zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego, wdrażanie do zachowań bezpiecznych na drodze, w czasie zabawy i gier, poznanie i kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu, bezpieczeństwu ludzi i przyrody. Powyższe cele zostaną osiągnięte poprzez realizację programu Bezpieczna Szkoła, którego priorytetem jest poprawa stanu bezpieczeństwa uczniów w szkole. Program został opracowany i jest systematycznie modyfikowany w oparciu o: Statut szkoły Plan pracy dydaktyczno wychowawczy szkoły Wyniki ankiety Bezpieczna Szkoła przeprowadzonej wśród uczniów ( październik 2004 r. i maj 2005 r.) Wyniki ankiety Zagrożenia we współczesnym świecie dotyczącej diagnozy kontaktów ze środkami odurzającymi ( alkohol, narkotyki ) i nikotynowymi, diagnozy zachowań seksualnych, diagnozy przemocy rówieśniczej ( listopad 2004 r.) Wyniki ankiety Zagrożenia we współczesnym świecie ( kwiecień 2006 r. ) Wnioski z przeprowadzonego badania stanu bezpieczeństwa w szkole (maj 2007 r.) Wnioski z diagnozy Bezpieczna Szkoła (maj 2011) Wnioski z ankiety przeprowadzonej w klasach IV-VI na temat Poczucie bezpieczeństwa w szkole (maj 2013 r.)

2 Diagnoza środowiska szkolnego Diagnozę w zakresie bezpieczeństwa w szkole dokonano na podstawie przeprowadzonych wśród uczniów ankiet Bezpieczna Szkoła, Zagrożenia we współczesnym świecie, Poczucie bezpieczeństwa w szkole, rozmów indywidualnych z rodzicami, uczniami, obserwacji i analizy dokumentacji pedagoga szkolnego, wywiadów z nauczycielami, wychowawcami klas oraz personelem szkoły. Odbiorcy programu Uczniowie, rodzice, opiekunowie, wszyscy pracownicy szkoły. Cel główny programu Poprawa stanu bezpieczeństwa uczniów w szkole. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. Podniesienie poziomu poczucia bezpieczeństwa ucznia w szkole: uświadomienie uczniom potrzeby bezpieczeństwa, zwiększenie zaufania uczniów do siebie w sytuacjach potencjalnej przemocy, zapoznanie z różnymi formami agresji, nauka radzenia sobie w groźnych społecznie sytuacjach, wzmacnianie umiejętności świadomej rezygnacji z obcowania z przemocą, ukazanie zachowań alternatywnych w sytuacjach wyzwalających agresję, rozwijanie przez dzieci i młodzież samoświadomości własnych emocji i uczuć, dostarczenie wielu doświadczeń wzmacniających poczucie własnej wartości, pomoc w rozumieniu i rozwiązywaniu własnych trudności i problemów, zapewnianie warunków do zdobywania i rozwijania zdolności oraz zainteresowań. 2. Uwrażliwienie nauczycieli na wszechobecność jawnych i ukrytych przejawów przemocy oraz wyposażenie ich w umiejętności: rozpoznawania, jakie cechy wychowawcy sprzyjają zapobieganiu przemocy w klasie, wystrzegania się agresywnych zachowań wobec wychowanków, interweniowania i reagowania, prowadzenia rozmów z ofiarą i sprawcą agresji, wzajemnego wspierania się, reagowania zgodnie z procedurami postępowania w sytuacjach zagrożenia dzieci demoralizacją.

3 3. Włączenie rodziców do tworzenia systemu przeciwdziałania przemocy w środowisku szkolnym i rodzinnym: wymiana informacji nt. agresywnych zachowań uczniów (ankietowanie, analiza, wnioski, indywidualne spotkania, zebrania), edukowanie ( scenariusze zajęć, debaty, broszury, ulotki, strona internetowa Pedagog radzi, zapoznanie z procedurami postępowania w sytuacjach zagrożenia dzieci demoralizacją), konsultacje z kadrą pedagogiczną, angażowanie Rady Rodziców do rozwiązywania szczególnych przypadków dot. zachowań agresywnych. 4. Podnoszenie poczucia bezpieczeństwa w szkole poprzez współpracę z instytucjami i organizacjami: zapobieganie trudnościom szkolnym poprzez systematyczne spotkania z pedagogami, psychologami, terapeutami i ludźmi przychodzącymi z pomocą uczniom, nauczycielom i rodzicom ( współpraca z instytucjami: PPP, PCPR, ośrodkami: Szansa i Maraton ); współpraca z Sądem Rejonowym, Wydziałem dla Nieletnich - kuratorami mającymi dozór nad niektórymi rodzinami; warsztaty prowadzone przez pracowników PPP dla nauczycieli; współpraca ze świetlicami terapeutycznymi przy Kościele Bożego Ciała i MOPS-u przy ul. Strumykowej 3; współpraca z organizacjami: Szansa, Maraton zajęcia socjoterapeutyczne dla uczniów przejawiających zaburzenia zachowania; współpraca z Policją spotkania z policjantem w kl. I-III nt. bezpiecznej drogi do i ze szkoły, w kl. IV-VI nt. odpowiedzialności dzieci i rodziców za popełniane czyny, przepisy prawne dotyczące nieletnich; wypracowanie procedur postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży demoralizacją; imprezy integracyjne kl. I-III z placówkami przedszkolnymi wielobój sprawnościowy, zawody pomiędzy rodzicami promocja bezpiecznych zabaw. współpraca ze Szkołą Życia zajęcia integracyjne kształtujące pozytywne relacje. 5. Monitoring newralgicznych miejsc w budynku szkolnym i terenu wokół szkoły. Czynniki ryzyka: doświadczenie przemocy w dzieciństwie deficyt kontaktu niespójne zasady, normy, reguły w rodzinie tłumienie złości pobłażliwość rodziców ubóstwo, bezrobocie praca rodziców poza granicami kraju rodzina patologiczna media - gloryfikacja przemocy predyspozycje osobnicze

4 charakterystyczne cechy ofiary niepowodzenia szkolne przynależność do problemowych grup rówieśniczych Przeciwdziałanie czynnikom ryzyka: 1. samorząd, radiowęzeł, gazetka szkolna 2. koła zainteresowań 3. programy profilaktyczne 4. zajęcia socjoterapeutyczne 5. zajęcia wyrównawcze 6. zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 7. zajęcia logopedyczne 8. współpraca z rodzicami, instytucjami działającymi na rzecz poprawy bezpieczeństwa, przeciwdziałania przemocy, patologii 9. wprowadzenie procedury interwencji w szkole 10. integracja zespołu klasowego wewnątrz i z innymi klasami(wycieczki, wyjścia, wspólne prace) 11. zajęcia warsztatowe dla nauczycieli 12. współpraca z instytucjami wspomagającymi proces wychowania 13. brak akceptacji dla zachowań odbiegających od norm Formy realizacji: godziny wychowawcze, spotkania uczniów, nauczycieli i rodziców z pedagogiem szkolnym, przedstawicielami instytucji działającymi na rzecz poprawy bezpieczeństwa dzieci, konkursy, wystawy tematyczne, zajęcia pozalekcyjne, przedstawienia teatralne Działania skierowane do rodziców: uświadomienie destrukcyjnych skutków uzależnień wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, edukacja społeczno prawna na temat uzależnień, odpowiedzialności prawnej za czyny swoich niepełnoletnich dzieci, uświadomienie, jak ważne w wychowaniu dzieci jest pozytywne oddziaływanie na dziecko (ograniczenie kar, przewaga pochwał), uświadomienie, jak ważne dla bezpieczeństwa dzieci jest kształtowanie od najmłodszych lat zachowań bezpiecznych w domu i poza nim, pomoc specjalistyczna ( PPP, SZANSA, MARATON, PCPR). Uaktywnianie rodziców, aby fakty krzywdzenia dzieci zgłaszali w szkole lub na policji, kiedy wcześniejsze działania profilaktyczne w szkole nie przyniosły pożądanych efektów.

5 Działania skierowane do nauczycieli : edukacja społeczno prawna na temat uzależnień, procedur postępowania w sytuacjach zagrożeń w szkole, gromadzenie literatury, scenariuszy wzbogacanie biblioteczki nauczyciela na tematy dotyczące profilaktyki uzależnień, zachowań bezpiecznych, doskonalenie umiejętności i pogłębianie wiedzy w zakresie prowadzenia działań profilaktycznych (udział w kursach, szkoleniach, warsztatach ), dzielenie się wiedzą podczas spotkań zespołów samokształceniowych, rad pedagogicznych, grupa wsparcia dla nauczycieli, zastosowanie angażujących metod pracy pedagogika zabawy, zacieśnianie współpracy i partnerstwo z innymi podmiotami (współpraca z Samorządem Uczniowskim, Radą Rodziców ), Systematyczne badanie bezpieczeństwa środowiska szkolnego poprzez ankietowanie; Dyżury nauczycieli podczas przerw, ze szczególną kontrolą toalet i szatni; Dyżury chętnych uczniów w stołówce szkolnej; Stosowanie w klasach pogadanek, zajęć, warsztatów nt. sposobów rozwiązywania konfliktów i zachowań asertywnych; Spodziewane efekty szkoła w opinii uczniów i rodziców uważana jest za bezpieczną; wzrost świadomości (uczniów, rodziców i nauczycieli) zagrożeń spowodowanych przemocą, uzależnieniami, przeciwdziałanie im; stosowanie przez młodzież alternatywnych form rozwiązywania problemów w sytuacjach wyzwalających agresję; umiejętność mówienia NIE w sytuacjach namawiania do użycia środków odurzających; uczniowie potrafią przewidzieć skutki wynikające z określonych zagrożeń i unikać ich; uczniowie, nauczyciele i rodzice mają możliwość korzystania ze wsparcia profesjonalnych instytucji działających na rzecz bezpieczeństwa dzieci; zmniejszenie zjawiska występowania agresji i przemocy w klasie, w szkole i poza nią; biblioteka wyposażona jest w publikacje dotyczące profilaktyki, przemocy, agresji, rozwiązywania trudnych sytuacji wychowawczych i najnowsze wiadomości z zakresu nauczania i wychowania materiały również dostępne dla rodziców; przyjazna szkoła; życie szkoły - współdecydowanie, współdziałanie i współorganizowanie ( udział wszystkich podmiotów w procesie wychowania).

6 Program edukacyjny dostosowany do występujących zagrożeń oraz poziomu rozwoju uczniów kl. I VI Tematyka: Cele: 1. Bawię się bezpiecznie kl. I III; dokonanie podziału na zabawy bezpieczne i niebezpieczne. - uświadomienie zagrożeń i konsekwencji jakie niesie zabawa w niebezpiecznych miejscach, droga, ulice, piwnice, akweny wodne, ruiny budowli, zarośla; - uświadomienie zagrożeń jakie niesie zabawa niebezpiecznym przedmiotem, niewypały, fajerwerki, ogień, urządzenia elektryczne lub gazowe, groźne zabawki; - wpojenie nawyku asertywnej odmowy w razie propozycji niebezpiecznych zabaw: Nie, nie będę się tym bawił Nie, nie będę się tutaj bawił Nie, nie będę się z tobą bawił Nie, nie biję innych dzieci one też czują ból, jak i ja. 2. Uczę się mówić Nie kl. I III. Cele - poinformować o niebezpieczeństwach grożących ze strony obcych i możliwościach zapobiegania im; - wyrabiać ograniczane zaufanie wobec nie znanych sobie osób : - wpojenie nawyku asertywnej odmowy. - Nie, dziękuje, nie przyjmuje niczego od obcych ; - Nie, nie rozmawiam z obcymi ; - Nie, nie wpuszczam obcych do domu ; - Nie, nie idę z obcymi ; - Nie, dziękuje, nie palę, nie pije, nie kradnę, nie biję itp. Cele: 3. Nieletni a przepisy prawne kl. IV VI - zapoznasz uczniów z pojęciami słów: przestępstwo, wykroczenie, czyn zabroniony, prawo, nieletni, - ukazywać konsekwencje popełniania przez nieletniego czynu karalnego, - rozwijać świadomość prawną uczniów oraz informować o konsekwencjach Społecznych tych, którzy łamią prawo, - wyjaśniać i ostrzegać, jakie zachowania uczniów w życiu szkolnym lub poza nim Stanowią czyn karalny, - uczyć zachowań omijania zagrożeń lub stania się ofiarą przestępstwa.

7 4. Alkohol kl. IV VI Cele: - ukazywać wpływ alkoholu na życie rodzinne (przemoc w rodzinie i jej zaburzenia oraz powolne, ale stałe niszczenie zdrowia pijącego, - uświadamianie i ukazywanie przyczyn sięganie przez dzieci i młodzież po alkohol: ciekawość, media, chęć, zaimponowania innym, chwilowa ucieczka od kłopotów, - ujawnienie nawyku asertywnej odmowy: Nie dziękuję nie piję decyduje o sobie. Cele: 5. Środki odurzające i ich skutki kl. V VI - ukazywanie przyczyn sięgania przez dzieci i młodzież po środki odurzające, odurzające gumy, papierosy, tabletki i inne modniejsze narkotyki oraz tzw. dopalacze ; - ukazywać zgubny dla zdrowia wpływ środków odurzających oraz powstawanie mechanizmu uzależnienia, - ukazywać metody działania dealerów narkotyków dążących do pozyskania nowych nabywców (ofiar) np. pierwsze porcje za darmo, - wskazywać na związek pomiędzy narkotykami a przestępstwami kryminalnymi ( kradzieże, włamania, wymuszenia), - wpojenie nawyku asertywnej odmowy : Nie dziękuje, nie biorę, nie wącham, nie próbuje bo, Nie, - wpływ środków psychoaktywnych na zachowanie seksualne. Cele: 6. Edukacja seksualna kl. V VI - przekazanie rzetelnej wiedzy na temat prokreacji w ramach zajęć wychowanie do życia w rodzinie, - uporządkowanie i utrwalenie wiedzy na temat zmiany zachodzących w młodym organizmie w okresie adolescencji, - dostarczenie obiektywnej wiedzy na temat chorób przenoszonych drogą płciową, - kształtowanie właściwych postaw, - świadome i odpowiednie podejmowanie inicjacji seksualnej.

8 PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE POPRAWY STANU BEZPIECZEŃSTWA Program Przypadki zachowań agresywnych wśród uczniów Lp. Działania Odpowiedzialni Jasne sformułowanie zasad zachowania i współżycia w klasie i Wychowawcy klas 1. społeczności uczniowskiej zawarcie kontraktu między wychowawcą klasy, a uczniami. 2. Pogadanki o bezpiecznym zachowaniu się na lekcjach, podczas przerw, na schodach i boisku, w domu i w czasie wolnym, w różnych sytuacjach. Wychowawcy. Klas nauczyciele, pedagog, dyrektor Przeprowadzenie lekcji poświęconych wyszukiwaniu wiadomości w Internecie na tematy: Agresja, Przemoc, Tolerancja ( wykorzystanie zdobytych informacji na godz. wychowawczych). Omówienie i przedstawienie Konwencji o Prawach Dziecka. Utrwalenie praw i obowiązków ucznia. Szkolenie nauczycieli w zakresie zapobiegania, zwalczania przemocy i agresji wśród uczniów. Uświadomienie uczniom istnienia różnorodnych form agresji i przemocy, zarówno fizycznej jak i psychicznej. Dyskusje w klasach na temat agresji Zorganizowanie konkursu plastycznego Stop agresji bezpieczniej razem oraz wystawy prac Edukacja rodziców nt. odpowiedzialności prawnej za czyny swoich dzieci, przemocy, agresji. Nauczyciele informatyki, wychowawcy klas Wychowawcy klas. Pedagog Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Wychowawcy. klas, pedagog Naucz. plastyki, pedagog Przedstawiciel Policji 9. Zajęcia z policjantem Kodeks karny dla nieletnich Przedstawiciel Policji Umożliwienie uczniom i wskazanie ciekawych form spędzania czasu 10. wolnego. Przypadki kradzieży na terenie szkoły Wychowawcy, prowadzący zajęcia pozalekcyjne Lp. Działania Odpowiedzialni 1. Zamykanie szatni i dostęp do nich tylko pod opieką p. szatniarki lub Szatniarka, n-l nauczyciela dyżurującego, wychowawcy. dyżurujący, wych. 2. Ostrzegawcze rozmowy z uczniami o nie przynoszeniu cennych rzeczy Wych. klas do szkoły. 3. Oddawanie cennych rzeczy na lekcji w-f nauczycielowi Naucz. w-f prowadzącemu zajęcia. 4. W razie zaistnienia kradzieży powiadomienie rodziców i policji Naucz., pedagog, dyrektor Przypadki stosowania używek przez uczniów (alkohol, tytoń, narkotyki) L.p Działania Odpowiedzialni 1. Lekcje, pogadanki na temat uzależnień. Wych. klas, naucz. biologii, w-f, pedagog 2. Zapoznanie nauczycieli z procedurami postępowania Pedagog, dyrektor i metodami współpracy z policją w sytuacjach zagrożenia dzieci

9 demoralizacją. Spektakle profilaktyczne Impresariat artystyczny Właściwy wybór Inspiracja Przygotowanie materiałów na temat uzależnień ( np. konspekty zajęć). Bibliotekarz, nauczyciele Apel dla uczniów na temat szkodliwości palenia papierosów. Gazetka PCK opiekun na głównym tablo Przedstawiciele Towarzystwa Rodzin i Pedagogizacja rodziców. 6. Przyjaciół Dzieci Spotkanie dla rodziców dotyczące narkotyków. Uzależnionych Powrót z U 7. Szkolenie Rady Pedagogicznej nt. uzależnień Towarzystwo Rodzin Kontrola boiska, toalet i terenów szkoły. Powiadomienie rodziców, policji. Warsztaty dla uczniów kształcące umiejętność asertywnego zachowania się Poszerzanie wiedzy uczniów, rodziców na temat szkodliwości palenia tytoniu i picia napojów alkoholowych warsztaty Uczniowie i rodzice poznają miejsca i instytucje, do których mogą się zwrócić o pomoc Racjonalne spędzanie wolnego czasu jako element ochrony przed nałogami Nauczyciele dyżurujący, wychowawcy pedagog Wychowawcy, pielęgniarka, pedagog pedagog Wychowawcy nauczyciele, pedagog Zwiększenie integracji klas, życzliwości, utrwalanie kulturalnych form zachowań Lp. Działania Odpowiedzialni Zajęcia integracyjne kształtowanie własnej osobowości Wychowawcy 1. zalety i wady, samokrytyka, mocne i słabe strony, akceptacja siebie. 2. Wspólne wyjazdy klas np. na wycieczki szkolne, ogniska, zabawy, udział w konkursach Wychowawcy klas, Samorząd Uczniowski 3. Stosowanie metod pracy zespołowej na lekcjach Wychowawcy klas, nauczyciele 4. Udział w zajęciach dotyczących doskonalenia komunikacji nauczyciele Poznanie alternatywnych sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami Trening umiejętności właściwego zachowania się w różnych sytuacjach i miejscach Organizowanie pomocy koleżeńskiej w nauce Zachęcanie do uprawiania sportu, turystyki i rekreacji - uruchomienie idei zdrowej rywalizacji zasad fair play - nauczanie kulturalnego kibicowania - rozwijanie turystyki kibicowania Nauczyciele, pedagog, wychowawcy Nauczyciele, wychowawcy, pedagog Samorząd Uczniowski, wychowawcy Nauczyciele w-f, wychowawcy

10 Rozwijanie nawyków bezpośrednich kontaktów z ludźmi kultury sztuki Racjonalne spędzanie wolnego czasu - wybiórcze korzystanie z programów TV, czasopism młodzieżowych, Internetu, - dbałość o własną kulturę słowa, estetykę wyglądu, kultury bycia w każdej okoliczności. Naucz. biblioteki, wychowawcy Nauczyciele, wychowawcy Współpraca z instytucjami działającymi na rzecz poprawy bezpieczeństwa, przeciwdziałania przemocy, patologii i uzależnieniom. Lp. Działania Odpowiedzialni Współpraca z Komendą Miejską Policji w zakresie organizowania spotkań i pogadanek nt. Specjalista ds. prewencji, 1. - młodzież a prawo (odpowiedzialność uczniów za swoje czyny dzielnicowy, w świetle przepisów) przedstawiciel - bezpieczeństwa dzieci i młodzieży jako uczestników ruchu drogowego, kontakt z obcymi, narkotyki wydziału ruchu drogowego Współpraca ze Strażą Pożarną w zakresie - organizowania spotkań, szkoleń i pogadanek nt. bezpieczeństwa pożarowego uczniów i bhp - doradztwa z zakresu bezpieczeństwa ppoż. dla dyrektorów placówek oświatowych - przeprowadzenie praktycznych ćwiczeń z zakresu ewakuacji z obiektów szkolnych. Współpraca z Powiatowym Centrum Poradnictwa Psychologiczno Pedagogicznego i Doskonalenia Nauczycieli w zakresie - przeprowadzania badań pod kątem gotowości szkolnej, problemów edukacyjnych i emocjonalnych, orzecznictwa - konsultacji dla rodziców/ opiekunów i nauczycieli mających problemy wychowawcze z dziećmi - prowadzenie warsztatów profilaktyczno edukacyjnych dla uczniów - szkolenie Rady Pedagogicznej Współpraca z Sądem Rejonowym w zakresie w zakresie wglądu w sytuacje rodzinne uczniów zagrożonych demoralizacją Współpraca z Dziennym Ośrodkiem Opiekuńczym, Mops, Świetlica Terapeutyczna dożywianie, pomoc rzeczowa i finansowa rodzinom w trudnej sytuacji materialnej - zapewnienie opieki popołudniowej, pomoc w nauce, rozwijanie zainteresowań - warsztaty edukacyjne Szkoła dla rodziców Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie - konsultacje dla rodziców - wspieranie i pomoc rodzinom zastępczym Współpraca ze Stowarzyszeniem dla Dzieci I Młodzieży Szansa - terapia indywidualna i grupowa dla dzieci i rodziców Przedstawiciel straży pożarnej Dyrektor, pedagog pedagog pedagog pedagog Dyrektor, pedagog

11 konsultacje dla rodziców - poradnictwo prawne - zajęcia rozwijające uzdolnienia uczniów - grupa wsparcia dla pedagogów - szkolenia, warsztaty, sympozja dla nauczycieli, pedagogów, dyrektorów, pielęgniarek Współpraca z Centrum Kompetencyjnym Maraton - zajęcia socjoterapeutyczne - porady prawne - korepetycje z nauczania początkowego, z przedmiotów ścisłych, języka niemieckiego - poradnictwo psychologiczno - pedagogiczne Współpraca z Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miejskim Ośrodkiem Profilaktyki i Wczesnej Terapii Uzależnień - organizowanie spektakli profilaktycznych Współpraca z Towarzystwem Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych Powrót z U - organizowanie pogadanek, szkoleń dla rodziców pedagog pedagog pedagog Pomoc uczniom w trudnej sytuacji materialnej: Lp. Działania Odpowiedzialni 1. - Pomoc materialna w postaci zasiłków jednorazowych, paczek świątecznych, wyjazdów na Zieloną Szkołę - Refundacja obiadów - Zakup podręczników dla najbardziej potrzebujących - Dofinansowanie wyjść i imprez klasowych dla najuboższych, zwolnienie z opłat np. za ubezpieczenie. Dyrektor, pedagog we współpracy z wychowawcami, Rada Rodziców, MOPS, Samorząd Uczniowski Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa uczniów - monitorowanie: Lp. Działania Odpowiedzialni 1. - Systematyczne badanie bezpieczeństwa środowiska szkolnego poprzez ankietowanie - Poszukiwanie rozwiązania problemów wychowawczych - Dyżury uczniów i nauczycieli podczas przerw - Stolik przy wejściu dyżurny zeszyt wejść kontrole - Spacery na korytarzach podczas przerw na wszystkich kondygnacjach - Muzyka łagodna i przyjemna poprzez radiolę - Zaangażowanie starszych uczniów do opieki nad młodszymi - Chętnych uczniów zaangażować do pomocy w dyżurach podczas przerw. - instalacja monitoringu w szkole Dyrektor, pedagog, wychowawcy klas

12 Ewaluacja programu Sprawdzenie czy opracowany (zmodyfikowany) program przyniósł oczekiwane rezultaty będzie oparte na przeprowadzeniu w kwietniu 2007 r. wśród uczniów ankiety Bezpieczna Szkoła i w maju 2008 r. ankiety Zagrożenia we współczesnym świecie, zbadaniu celów czy zostały osiągnięte; czy metody i formy ich realizacji były właściwie dobrane. Wnioskowaniu należy poddać to, czego nie udało się zrealizować lub, jakie zmiany należy wprowadzić. Służyć temu będzie obserwacja, zebranie opinii uczniów, nauczycieli, rodziców na temat realizowanego programu. ZAŁĄCZNIKI Ankiety (opracowanie: p. Grażyna Lasia-pedagog szkolny p. Renata Bułkowska-pedagog szkolny) Analiza ankiety Bezpieczna Szkoła październik, rok szkolny 2004/2005 Ankietowane klasy: III a, IV c, IV e, V a, V e, VI a, VI c; Ilość uczniów: Zdecydowana większość uczniów czuje się zintegrowana z klasą, sporo czuje się dobrze w określonej grupie, niektórzy nawet lepiej niż w domu; tylko 8,5% czuje się zagubiona i zastraszona; 2. Uczniowie zawsze lub często czują się w szkole bezpiecznie; 14% badanych czuje się zagrożone lub niebezpiecznie; 3. Na poczucie bezpieczeństwa w szkole wpływają odpowiednio dyżurujący nauczyciele, przyjaciele, dobry klimat w szkole i dobry kontakt z wychowawcą; 4. O braku poczucia bezpieczeństwa świadczą: strach przed kradzieżami, przed dealerami narkotyków, częste zaczepki, lęk przed niektórymi nauczycielami i fakt wyśmiewania na lekcjach przez innych; 5. Osobami, które spowodowały, że poczucie bezpieczeństwa uczniów jest zagrożone są grupy uczniów z klas starszych (14,63%), osoby spoza szkoły (15,85%), nauczyciele (10,37%), kolega/koleżanka z klasy (9,15%) lub z klasy starszej (7,32%); 6. Ponad połowa badanych uważa, że relacje między nauczycielami a uczniami są życzliwe, około 37 % nie wie, a tylko 5% - określa je jako nieżyczliwe; 7. Uczniowie w swoich klasach czują się pozytywnie (oceny: 4 6 wystawiło ponad 90%, w tym 52% badanych ocenia te relacje na szóstkę); kilkanaście osób swoje samopoczucie w klasie ocenia poniżej czwórki.

13 Analiza ankiety Bezpieczna Szkoła maj, rok szkolny 2004/2005 Ankietowane klasy: III a, IV c, IV e, V a, V e, VI a, VI c; Ilość uczniów: 164 ANALIZA: 1. Zdecydowana większość (nastąpiła tendencja wzrostowa) uczniów czuje się zintegrowana z klasą, sporo czuje się dobrze w określonej grupie; zmalała grupa dzieci czujących się zagubiona (z 3,05% na 2,44%) i zastraszona (z 5,49% na 0,61%); 2. Uczniowie zawsze lub często czują się w szkole bezpiecznie; zmalało poczucie zagrożenia, a niebezpiecznie czuje się tylko 0,61% badanych; 3. Na poczucie bezpieczeństwa w szkole wpływają odpowiednio dyżurujący nauczyciele, przyjaciele, dobry klimat w szkole i dobry kontakt z wychowawcą; 4. Zmalał strach uczniów przed kradzieżami (z 26,22% na 12,20%), przed dealerami narkotyków (z 16,46% na 4,88%); zmniejszyła się grupa dzieci zaczepianych i popychanych (z 11,59% na 3,66%); 5. Osobami, które spowodowały, że poczucie bezpieczeństwa jest zagrożone są w dalszym ciągu grupy uczniów z klas starszych i niestety nauczyciele, co ma odzwierciedlenie w relacjach: uczeń - nauczyciel; 6. Uczniowie w swoich klasach czują się pozytywnie (oceny: 4 6 wystawiło ponad 93%, w tym połowa wszystkich badanych ocenia te relacje na szóstkę); zmalała ilość osób, która swoje samopoczucie w klasie ocenia poniżej czwórki. Analiza ankiety Zagrożenia we współczesnym świecie listopad, rok szkolny 2004/2005 Respondenci: uczniowie klas V VI ( N = 35 ) I Diagnoza kontaktów ze środkami odurzającymi: 1. Zdecydowana większość badanych ( 89% ) na pytanie - czy ktoś namawiał cię do spróbowania, zażycia narkotyków odpowiedziała przecząco. Pozostałe osoby najczęściej zachęcane były przez kolegów ze szkoły, rówieśników i starszych kolegów. 2. Do kontaktu z narkotykami przyznało się 9% ankietowanych, czyli co jedenasta badana osoba. Najczęściej wymienianymi okolicznościami były spotkania z kolegami. W jednym przypadku pytany wymienił szkołę. 3. Do zażywania narkotyków przyznały się dwie osoby, co stanowi 6% badanych. W jednym przypadku pytany używał narkotyków 2 i więcej raza w ciągu ostatniego miesiąca. 4. Na pytanie czy na terenie twojej szkoły można dostać/ kupić narkotyki odpowiedzi twierdzących było 6, co stanowi 17% ogółu badanych. 5. Aż 91% respondentów jest dobrze zorientowanych w niebezpieczeństwach związanych z zażywaniem narkotyków. Wiadomości te najczęściej zdobywają w szkole, w telewizji, następnie w domu i w prasie. 6. Do palenia papierosów kilka razy w tygodniu przyznała się jedna osoba. Najczęściej papierosy kupowała za własne pieniądze lub była częstowana przez kolegów. W ciągu ostatniego miesiąca paliła 5 i więcej raza. Pozostali badani ( 97% ) nie należą do osób palących.

14 7. Dość znaczna grupa badanych, aż 63% uważa, że ich koledzy, koleżanki ze szkoły palą papierosy, z tego 31% zna więcej niż 5 uczniów palących, 17% więcej niż 10 uczniów i 14% zna 1 ucznia palącego. Tylko jedna osoba nie zna osób palących, reszta nie ma zdania % ankietowanych odpowiedziało przecząco na pytanie dotyczące spożywania alkoholu. Cztery osoby, które udzieliły odpowiedzi twierdzące najczęściej piją piwo i wódkę, którą kupują za własne pieniądze lub są częstowane przez dorosłych. W ciągu ostatniego miesiąca kontakt z alkoholem miały 2 i więcej raza. II Diagnoza zachowań seksualnych : 1. Do doświadczeń seksualnych przyznało się14% ankietowanych, czyli co siódma badana osoba. Najczęściej wymienianymi są doświadczenia seksualne w postaci pocałunków ( 11% ), pieszczoty seksualne ( 6% ) oraz zaawansowane pieszczoty seksualne ( 3% ) 2. 91% ankietowanych nie przyznało się żeby kiedykolwiek było zmuszanych do jakiegoś zachowania seksualnego przez rówieśnika. Trzy osoby odpowiadająco twierdząco na to pytanie wymieniły doświadczenia seksualne w postaci pocałunków ( 9% ), oglądanie pornografii ( 3% ), pieszczoty seksualne ( 3% ) oraz zaawansowane pieszczoty seksualne, ale nie stosunek seksualny ( 3% ). III Diagnoza przemocy rówieśniczej: 1. Jedna trzecia respondentów spotkała się z jakąkolwiek formą przemocy ze strony kolegów na terenie szkoły. Najczęstszymi wymienianymi formami były - straszenie pobiciem ( 14% ) i zastraszanie ( 14% ). Natomiast 6% badanych (wyłącznie chłopcy) wskazywało na pobicia i zaczepianie. 2. Osoby doznające przemocy ze strony kolegów najczęściej doświadczały jej w czasie przerw ( 23% ) oraz po zajęciach szkolnych ( 17% ). Na kolejnych równorzędnych miejscach została wymieniona przemoc w czasie lekcji oraz przed i po lekcjach (14%). Analiza ankiety Zagrożenia we współczesnym świecie kwiecień, rok szkolny 2005/2006 Respondenci: uczniowie klas V VI ( N = 123 ) I Diagnoza kontaktów ze środkami odurzającymi: 1. Zdecydowana większość badanych ( 86% ) na pytanie - czy ktoś namawiał cię do spróbowania, zażycia narkotyków odpowiedziała przecząco. Pozostałe osoby najczęściej zachęcane były przez starszych kolegów, kolegów ze szkoły i rówieśników. 2. Do kontaktu z narkotykami przyznało się 3% ankietowanych, czyli co trzydziesta badana osoba. Najczęściej wymienianymi okolicznościami były spotkania z kolegami. W dwóch przypadkach pytani wymienili szkołę. 3. Aż 99% respondentów na pytanie czy zażywasz jakieś narkotyki odpowiedziało przecząco. Jedna osoba nie udzieliła żadnej odpowiedzi.

15 4. Na pytanie czy na terenie twojej szkoły można dostać/ kupić narkotyki odpowiedzi twierdzących było 18, co stanowi 15% ogółu badanych. 5. Aż 92% respondentów jest dobrze zorientowanych w niebezpieczeństwach związanych z zażywaniem narkotyków. Wiadomości te najczęściej zdobywają w telewizji, w domu, w szkole i w prasie. 6. Do palenia papierosów jeden raz w tygodniu przyznały się dwie osoby, jak również dwie osoby do wielokrotnego. Najczęściej papierosy kupowały za własne pieniądze lub były częstowane przez kolegów. W ciągu ostatniego miesiąca paliły 5 oraz 10 i więcej raza. Pozostali badani ( 96% ) nie należą do osób palących. 7. Znaczna grupa badanych, 65% uważa, że ich koledzy, koleżanki ze szkoły palą papierosy, z tego 32% zna więcej niż 5 uczniów palących, 16% więcej niż 10 uczniów i 17% zna 1 ucznia palącego. Tylko trzy osoby nie znają osób palących, reszta nie ma zdania % ankietowanych odpowiedziało przecząco na pytanie dotyczące spożywania alkoholu. Dziewięć osób, które udzieliły odpowiedzi twierdzących najczęściej piją piwo i wódkę, którą kupują za własne pieniądze lub są częstowane przez dorosłych. W ciągu ostatniego miesiąca kontakt z alkoholem miały 5 i więcej raza. II Diagnoza zachowań seksualnych : 1. Do doświadczeń seksualnych przyznało się15% ankietowanych, czyli co siódma badana osoba. Jedynymi wymienianymi doświadczeniami były doświadczenia seksualne w postaci pocałunków. 2. Jedna osoba była zmuszana do oglądania pornografii przez osobę dorosłą % ankietowanych nie przyznało się, żeby kiedykolwiek było zmuszanych do jakiegoś zachowania seksualnego przez rówieśnika. Jedna osoba odpowiadająca twierdząco na to pytanie wymieniła doświadczenia seksualne w postaci pocałunków. III Diagnoza przemocy rówieśniczej: 1. Prawie połowa respondentów spotkała się z jakąkolwiek formą przemocy ze strony kolegów na terenie szkoły. Najczęstszymi wymienianymi formami były - straszenie pobiciem ( 20% ) i zastraszanie ( 15% ). Natomiast 14% badanych ( przeważnie chłopcy) wskazywało na pobicia. 2. Osoby doznające przemocy ze strony kolegów najczęściej doświadczały jej w czasie przerw ( 32% ) oraz po zajęciach szkolnych ( 16% ). Na kolejnych miejscach została wymieniona przemoc przed i po lekcjach (10%) oraz przemoc w czasie lekcji (6%). WNIOSKI Wzrasta agresja wśród uczniów. Skierowana jest zarówno wobec słabszych, jak też rówieśników. Znaczna część uczniów odczuwa zagrożenie w szkole spowodowane kradzieżami, przemocą wśród kolegów, ośmieszaniem, zastraszaniem i straszeniem pobiciem i co jest niepokojące - lękiem przed niektórymi nauczycielami. Uczniowie nie szanują siebie wzajemnie, siła stanowi największy autorytet, którym dają do zrozumienia innym, kto ma przewagę w grupie. Presja otoczenia, środowisko lokalne, media mają coraz większy wpływ na postępowanie dzieci niż szkoła albo rodzina, która często traci kontakt, nie interesuje się życiem swoich pociech, dbając często tylko o zapewnienie najpotrzebniejszych środków materialnych.

16 Na podstawie przeprowadzonej analizy ustalono następujące zjawiska i zachowania problemowe, które wpływają na to, że uczniowie nie czują się bezpiecznie w swojej szkole:» Przypadki zachowań agresywnych wśród uczniów (bójki, zastraszania, zaczepianie, popychanie)» Przypadki stosowania przemocy przez uczniów klas starszych wobec młodszych kolegów» Przypadki stosowania używek przez uczniów ( tytoń, alkohol, narkotyki)» Przypadki kradzieży na terenie szkoły ( zwłaszcza w szatniach szkolnych)» Przypadki obecności osób spoza szkoły na jej terenie» Niski poziom integracji i życzliwości uczniów w klasie, z wychowawcą, z innymi uczniami» Niski poziom wiedzy i umiejętności postępowania w trudnych sytuacjach» Niski poziom kultury zachowania, używanie wulgaryzmów językowych. Efektywność działań - wnioski z diagnozy końcowej. Bezpieczna Szkoła rok szkolny 2008/2009 Diagnoza końcowa wykazała wzrost liczby uczniów zintegrowanych z klasą, sporo dzieci czuje się dobrze w określonej grupie, niektóre nawet lepiej niż w domu; do 6% zmalała liczba tych, które czują się zagubione i zastraszane. W znaczący sposób spadły czynniki ograniczające poczucie bezpieczeństwa, spadła ilość osób, która spowodowała, że poczucie bezpieczeństwa uczniów było zagrożone: częste zaczepki (z 16% do10%), strach przed kradzieżami (z 27% do 9%), zmuszanie do milczenia (z 15% do 9%), lęk przed niektórymi nauczycielami (z 13% do 7%), lęk przed starszymi uczniami (z 12% do 7%), zmuszanie do mówienia nieprawdy (z 9% do 5%); Osiągnięcie wyżej wymienionych wyników było możliwe dzięki wprowadzeniu następujących działań: 1. Zajęcia warsztatowe oraz rozmowy indywidualne niwelujące strach i lęk, a podnoszące poczucie własnej wartości i kształtujące umiejętność rozwiązywania sytuacji trudnych, 2. Kontrakty zawarte z uczniami zagrażającymi poczuciu bezpieczeństwa, zastosowanie wobec nich środków dyscyplinujących. 3. Praca szkolnych mediatorów, wspomagająca rozwiązywanie sytuacji konfliktowych. 4. Systematyczne podnoszenie świadomości rodziców na temat zasadności korzystania z pomocy psychologiczno pedagogicznej w szkole, PPP i w innych placówkach wspierających proces wychowania. 5. Wzmacnianie współpracy z rodzicami poprzez organizację zajęć warsztatowych, konsultacji z pedagogami. 6. Kształcenie kadry pedagogicznej zajęcia z zakresu stosowania technik mediacyjnych i treningu zastępowania agresji.

17 7. Wzrost świadomości uczniów na temat edukacji społeczno prawnej. Efektywność działań - wnioski z diagnozy końcowej Bezpieczna Szkoła Ankietowane klasy: II VI ( 12 klas) Ilość uczniów: 266 ANALIZA: maj, rok szkolny 2010/ Wrosła ilość uczniów, która czuje się zintegrowana z klasą (o 5%), sporo czuje się dobrze w określonej grupie, niektórzy nawet lepiej niż w domu; do 6% zmalała liczba tych, którzy czują się zagubieni i zastraszani; 2. Wzrosła liczba uczniów, którzy zawsze lub często czują się w szkole bezpiecznie; 3. Do 1% zmniejszyła się ilość uczniów czujących się niebezpiecznie; 4. Na poczucie bezpieczeństwa w szkole wpływają odpowiednio dyżurujący nauczyciele, przyjaciele, dobry klimat w szkole i dobry kontakt z wychowawcą; 5. W znaczący sposób spadły czynniki ograniczające poczucie bezpieczeństwa: częste zaczepki (z 14% do 9%), strach przed kradzieżami (z 25% do 13%), zmuszanie do milczenia (z 14,5% do 2%), lęk przed niektórymi nauczycielami (z 15% do 14%), lęk przed starszymi uczniami (z 15% do 8,5%), zmuszanie do mówienia nieprawdy (z 3% do 2%); strach przed dealerami narkotyków (z 17% do 6%) tylko jedna osoba twierdzi, że była zmuszana do oddawania pieniędzy nikt w naszej szkole nie jest zmuszany do oddawania jakichkolwiek rzeczy. 6. Odnotowaliśmy również spadek liczby osób, które spowodowały, że poczucie bezpieczeństwa uczniów jest zagrożone: grupy uczniów z klas starszych (z 15% do 6%), osoby spoza szkoły (z 19% do 12%), kolega/koleżanka ze starszej klasy (z 15% do 12%), kolega/koleżanka z klasy (z 10% do 7%) 7. Wzrosła liczba uczniów czujących zagrożenie ze strony nauczycieli (z 3% do 5,5%); 8. 63% badanych uważa, że relacje między nauczycielami a uczniami są życzliwe, około 30 % nie wie, a tylko 5% - określa je jako nieżyczliwe; 9. Uczniowie w swoich klasach czują się pozytywnie (oceny: 4 6 wystawiło ponad 92%, w tym 48% badanych ocenia te relacje na szóstkę); 8% swoje samopoczucie w klasie ocenia poniżej czwórki.

18 1. Odnotowujemy systematycznie wzrost liczby uczniów czujących się w naszej szkole bezpiecznie, często lepiej niż w domu i dosyć mocno zintegrowanych z klasą. 2. Relacje nauczyciel uczeń są życzliwe, uczniowie mają zaufanie do nauczycieli a w sytuacjach trudnych proszą ich o pomoc, czują się bezpiecznie w obecności dyżurującego nauczyciela. WNIOSKI: 1. Należy otaczać opieką kilkuprocentową grupę uczniów nieco zagubioną w rzeczywistości szkolnej; 2. Prowadzić w dalszym ciągu działania podnoszące poczucie własnej wartości i kształtujące umiejętność rozwiązywania sytuacji trudnych (zajęcia warsztatowe i rozmowy indywidualne); 3. Wspieranie uczniów w doświadczaniu sytuacji trudnych rozwiązywanych drogą mediacji, podkreślanie korzyści płynących z takich rozwiązań; 4. Rozwijać współpracę z rodzicami. REZULTATY ANKIETY ZAGROŻENIA WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE KLASY VI 1. Czy ktoś namawiał Cię do spróbowania, zażycia narkotyków, dopalaczy? Lp. Rodzaj odpowiedzi N=107 % 1. tak nie Ogółem Jeśli tak to kto? Najczęstsze odpowiedzi uczniów: starszy kolega, osoba dorosła nieznajoma, rówieśnik, kolega ze szkoły 2. Czy miałeś kontakt z narkotykami, dopalaczami w jakiejkolwiek formie? Lp. Rodzaj odpowiedzi N=107 % 1. tak nie Ogółem Jeśli tak to w jakich okolicznościach? Najczęstsze odpowiedzi uczniów: w domu, w szkole, u kolegów, na podwórku 3. Czy zażywasz jakieś narkotyki, dopalacze? 100% uczniów odpowiedziało, że nie 4. Czy na terenie twojej szkoły można dostać kupić narkotyki, dopalacze?

19 5. Ile razy w ciągu ostatniego miesiąca używałeś/aś narkotyków, dopalaczy? Na powyższe pytanie odpowiedziało: 100% uczniów ani razu 6. Czy wiesz jakie niebezpieczeństwa wiążą się z zażywaniem narkotyków, dopalaczy? Odpowiedzi uczniów: 8 osób nie, 99 osób tak. Jako źródło informacji uczniowie najczęściej podawali: szkołę, dom, telewizja, radio, prasa, Internet, od rodziców 7. Czy palisz papierosy? Lp. Rodzaj odpowiedzi N=107 % 1. tak nie Ogółem Uczniowie którzy przyznali, że palą papierosy, podali najczęściej następujące źródła posiadania papierosów: kupują za własne pieniądze, jest częstowany przez kolegów. Jedna osoba opowiedziała, że kradnie. 8. Czy Twoi koledzy koleżanki ze szkoły palą papierosy? 9. Czy spożywasz alkohol?

20 Uczniowie odpowiedzieli że najczęściej spożywają piwo i wino. 10. Jeśli spożywasz alkohol to skąd go masz? Uczniowie odpowiadali najczęściej iż są częstowane przez kolegów, przez osoby dorosłe, alkohol jest w domu. Jedna osoba odpowiedziała, że dostaje alkohol od rodziców. 11. Czy zdarzyło Ci się, że kiedykolwiek otrzymałeś/aś na telefon, czy komputer zdjęcia, filmy o treściach pornograficznych? 12. Czy zdarzyło Ci się kiedykolwiek rozpowszechniać treści pornograficzne? Lp. Rodzaj odpowiedzi N=107 % 1. tak nie Ogółem Czy wiesz, że rozpowszechnianie treści pornograficznych jest karalne? 14. Czy zdarzyło się, że miałeś/aś kiedykolwiek doświadczenie seksualne? Lp. Rodzaj odpowiedzi N=107 % 1. tak nie Ogółem

21 Uczniowie najczęściej odpowiadali, że pocałunki to ich jedyne doświadczenie seksualne. 15. Czy zdarzyło się, że odbyłeś/aś stosunek seksualny za który otrzymałeś/aś prezent? 16. Czy zdarzyło się, że odbyłeś/aś stosunek seksualny za który otrzymałeś/aś pieniądze? 17. Czy zdarzyło się, że byłeś/aś kiedykolwiek zmuszany/a do jakiegoś zachowania seksualnego przez osobę dorosłą? Na powyższe pytania uczniowie jednomyślne odpowiedzieli nie. 18. Czy zdarzyło się, że byłeś/aś kiedykolwiek zmuszany/a do jakiegoś zachowania seksualnego przez rówieśnika? Większość uczniów podało odpowiedź nie, 4 osoby odpowiedziały tak podając zachowania: pocałunki, oglądanie pornografii, pieszczoty seksualne. 19. Czy spotkałeś/aś się z jakąkolwiek formą przemocy wobec Ciebie ze strony kolegów na terenie szkoły? Za najczęściej spotykaną formą przemocy w opinii uczniów jest: straszenie pobiciem i pobicie. Zdarzają się również przypadki: wymuszania pieniędzy oraz zastraszania np. sms - em. 20. Jeżeli spotkałeś/aś się z jakąkolwiek formą przemocy, to kiedy? Najczęściej z jakąkolwiek formą przemocy w opinii uczniów można się spotkać: po zajęciach szkolnych, w czasie przerwy, przed lekcjami.

22