1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA

Transkrypt

1 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 1/6 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Inne nazwy: Producent: Dystrybutor: Ditlenek manganu MnO2 tlenek manganu(iv)] 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Substancja stwarzająca zagroŝenie: Symbol Zwroty Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE ostrzegawczy zagroŝenia (R)* ditlenek manganu(iv) Xn 20/22 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= Ŝrący, Xn= szkodliwy, Xi= draŝniący, E= wybuchowy, O= utleniający, F + = skrajnie łatwopalny, F= wysoce łatwopalny, N= niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2 ujęto w punkcie IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. ZagroŜenie poŝarowe: ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC Xn Substancja stała, niepalna. Nie stwarza zagroŝenia poŝarowego. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu. Ditlenek manganu(iv) jest substancją szkodliwą, szczególnie gdy w postaci pyłu przedostanie się do układu oddechowego. Gromadzi się w płucach w postaci złogów, co prowadzi do zwłóknień i destrukcji komórek. Substancja działa szkodliwie na organizmy Ŝywe, w szczególności glebowe i wodne. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego pyłem ditlenku manganu(iv) środowiska. UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem. Następstwa wdychania: 1. Wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeŝe powietrze. 2. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby, wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen najlepiej jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską. Uwaga: groźba obrzęku płuc. Następstwa połknięcia: 1. Przy zatruciu doustnym osobie przytomnej naleŝy natychmiast podać do wypicia duŝe ilości wody i mechanicznie prowokować wymioty. Czynność tę powtarzać kilkakrotnie. Osoby niefachowe nie powinny wszczynać postępowania leczniczego, jeŝeli poszkodowany jest nieprzytomny. Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. 2. Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leŝenie i ciepło. Kontakt z oczami: 1. Przemywać skaŝone oczy większą ilością letniej wody przez minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem. 2. W razie potrzeby zapewnić pomoc okulisty. Kontakt ze skórą: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.

2 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 2/6 2. W przypadku gdy podraŝnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU ZagroŜenia poŝarowe: W przypadku poŝaru sąsiednich obiektów stosować w kolejności: Sprzęt ochronny straŝaków: Ditlenek manganu(iv) jest substancją niepalną. W wyniku działania podwyŝszonej temperatury pojemniki mogą ulec gwałtownemu rozszczelnieniu z wydzieleniem szkodliwych pyłów i gazów. Odpowiednie do gaszenia poŝaru obiektu lub substancji znajdujących się w sąsiedztwie ditlenku manganu(iv). Zalecany ditlenek węgla (CO2), gaśnice proszkowe z proszkiem ABC oraz woda. Aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr. Stanowiska ochronne. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: Zalecenia szczegółowe: Zabezpieczenie środowiska: Metody utylizacji: W przypadku wydostania się większej ilości ditlenku manganu(iv) do środowiska, skaŝony teren naleŝy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŝenia środowiska. Chronić przede wszystkim drogi oddechowe maskami ochronnymi. W razie potrzeby wezwać ekipę ratowniczą. Unikać kontaktu z uwalniającym się pyłem. Stosować ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2). Rozsypaną substancję dokładnie zbierać do pojemników z pokrywami. Stosować metody mechaniczne oraz urządzenia zasysające (odkurzacze przemysłowe). Starać się nie wzbijać pyłu. Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŝenia wód powiadomić odpowiednie władze. Na drodze wykorzystania przez huty metali nieŝelaznych zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Zapobieganie zatruciom Zapobieganie poŝarom/wybuchom: Magazynowanie: Podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z pyłem ditlenku manganu(iv), przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci. Nie dotyczy substancja niepalna. Ditlenek manganu(iv) przechowywać w pojemnikach, w suchych i szczelnych pomieszczeniach zamkniętych, o drewnianych podłogach zabezpieczonych przed przenikaniem wilgoci z gruntu, w temperaturze do 20ºC i wilgotności 60-80%. Pakować ditlenek manganu(iv) w wielowarstwowe worki papierowe z wkładką z papieru bitumowanego albo z grubej folii z tworzywa sztucznego, piętrzone w stosy (po 5 warstw po 3 worki w warstwie) na płaskich podkładach drewnianych lub drewniane beczki bądź skrzynie wyłoŝone papierem pakowym. MoŜe być układany w pryzmach. Zamoczenie wywołuje reakcję egzotermiczną, w trakcie której wzrasta temperatura. Przechowywać z

3 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 3/6 Metody postępowania z odpadami: dala od Ŝywności i substancji o właściwościach redukujących. Okres przechowywania nie moŝe przekraczać 12 miesięcy. Magazyn musi być wyposaŝony w instalację wentylacyjną. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C Za odpad moŝna uznać ditlenek manganu(iv), który nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy tlenek manganu(iv) odstawiany jest do wskazanego przez słuŝbę ochrony środowiska miejsca celem utylizacji na drodze wykorzystania hutniczego. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania ditlenku manganu(iv). Sprawna wentylacja. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Drogi oddechowe: Maski ochronne z pochłaniaczami pyłów P2. Ręce: Rękawice ochronne. Oczy: Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Skóra i ciało: Ubrania ochronne. Ogólne środki ochrony: Higiena pracy: Metody oceny naraŝenia: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z pyłem tlenku manganu(iv). Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać rozsypy bez wzbijania pyłu. Metody oceny naraŝenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości pyłów w powietrzu miejsca pracy. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769). Składnik NDS (mg/m3)) NDSCh (mg/m3) ditlenek manganu(iv) 0, WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 86,93 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach: Ditlenek manganu(iv) w warunkach normalnych jest brunatnym lub czarnym proszkiem, bez zapachu. Ditlenek manganu(iv) w przyrodzie występuje jako minerał braunsztyn, piroluzyt i psylometan. Temperatura topnienia: 536ºC Temperatura wrzenia: Rozkład >536ºC Gęstość: 5,026 g/cm³ (20ºC) Gęstość usypowa: kg/m³ Rozpuszczalność w wodzie: Nierozpuszczalny PręŜność par: 0 mbar/20ºc Inne: Ditlenek manganu(iv) ma własności amfoteryczne. Reaguje z kwasami, tworząc nietrwałe sole manganu(iv). Z zasadami i tlenkami metali tworzy nadmanganiany. Ma własności utleniające. Ditlenek manganu(iv) moŝe być otrzymywany sztucznie przez praŝenie azotanu manganu(ii), na drodze utleniania soli manganu(ii) powietrzem w środowisku alkalicznym oraz metodą elektrolityczną.

4 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 4/6 10. REAKTYWNOŚĆ I STABILNOŚĆ Reaktywność i stabilność: Właściwości korozyjne: Produkt w warunkach normalnych stabilny. Jest silnym utleniaczem. Reaguje gwałtownie z substancjami redukującymi. Z kwasami tworzy nietrwałe sole manganu(iv). Z zasadami i tlenkami metali tworzy nadmanganiany. Brak 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie pyłów i par, spoŝycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Informacja ogólna: Ditlenek manganu(iv) jest substancją szkodliwą, szczególnie gdy w postaci pyłu przedostanie się do układu oddechowego. Gromadzi się w płucach w postaci złogów, co prowadzi do zwłóknień i destrukcji komórek. Działanie miejscowe: Wdychanie pyłów i par: Pyły i pary powodują ostre podraŝnienie nosa i gardła. Powstaje kaszel, ból w klatce piersiowej i skrócenie oddechu. MoŜe pojawić się bezdech z pieniącą się śliną (obrzęk płuc), ostry nieŝyt oskrzeli, zapalenie płuc. MoŜe nastąpić uszkodzenie płuc. Następstwem mogą być objawy naśladujące zespół Parkinsona. Pracownicy stykający się zawodowo z ditlenkiem manganu(iv) powinni być poddawani okresowym badaniom lekarskim. SpoŜycie: Wystąpią nudności i wymioty. Śluzówki ust mogą być obrzęknięte i przebarwione na brunatno. Bywają trudności w oddychaniu. Mogą wystąpić problemy z krąŝeniem. Jako późne powikłanie występuje niedomoga wątroby i nerek. Kontakt ze skórą: Wystąpi podraŝnienie, wysuszenie i przebarwienie skóry. Kontakt z oczami: Wystąpi zaczerwienienie, podraŝnienie, swędzenie i łzawienie. StęŜenie fizjologiczne i toksyczne: Zawartość manganu u człowieka w wątrobie, nerkach, płucach i mózgu wynosi średnio 0,3-2,3 µg/g. StęŜeniem szkodliwym jest zawartość manganu w moczu przekraczająca 45 µg/dm³. Stwierdzono, Ŝe objawy neurologiczne u ludzi występują wówczas, gdy są oni naraŝeni na stęŝenie manganu w granicach 2 mg/m³. Skutki zdrowotne naraŝenia ostrego wskutek spoŝycia: PodraŜnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znuŝenie, senność, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności, wysuszenie i pękanie skóry. Skutki zdrowotne naraŝenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie naraŝone na oddychanie powietrzem z zawartością składników dilenku manganu(iv), mogą uskarŝać się na podraŝnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wysuszenie i pękanie skóry. Nie stwierdzono działania kancerogennego, mutagennego, narkotycznego i działania na rozrodczość. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Stopień zagroŝenia wód: Mały. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg: rodzaju Inne, niewymienione odpady Opakowania wg: rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju opakowania z metalu

5 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 5/6 rodzaju opakowania ze szkła. Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Ditlenek manganu(iv) nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna w myśl przepisów ADR/RID/IMO/IATA i nie podlega w związku z tym szczególnym ograniczeniom. 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: R 20/22 S 2 S 25 Kartę wykonano zgodnie z: Xn Produkt szkodliwy. Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Chronić przed dziećmi. Unikać zanieczyszczenia oczu. Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86).

6 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 6/6 Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Xn R 20/22 Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Ditlenek manganu(iv) Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych Produkt szkodliwy. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu. Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58) , ekos@ekos.gda.pl. na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *