PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO dla kl. IV

Transkrypt

1 Sprawdzanie może pełnić funkcję twórczą w przypadku, kiedy informacją zwrotną dla ucznia i nauczyciela nie jest jedynie ocena, lecz wskazanie na to, co jest zrobione dobrze, a co źle i wymaga jeszcze nauki, aby wyniki były lepsze JUDITH MARGUAND PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO dla kl. IV Szkoły Podstawowej w Urzejowicach w roku szkolnym 2017/2018 PSO opracowała: mgr Wioletta Gembalska (nauczyciel języka polskiego i wychowawca świetlicy szkolnej w SP w Urzejowicach) 1

2 WSTĘP Przygotowany przeze mnie PSO zawiera niektóre elementy oceniania kształtującego (OK.). Cytat przytaczam ze strony: Nauczyciel, który stosuje ocenianie kształtujące (OK.): Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia Nauczyciel przed przystąpieniem do planowania lekcji zastanawia się, jakie cele chce zrealizować z uczniami podczas lekcji. Określa też, co chce, aby uczniowie osiągnęli. Często cel, który stawia sobie nauczyciel, może być dla ucznia niejasny. Dlatego nauczyciel musi go tak sformułować, aby stał się on zrozumiały dla każdego ucznia. Pod koniec lekcji wraz z uczniami nauczyciel sprawdza, czy cel został osiągnięty. Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia Uczeń musi wiedzieć, co dokładnie będzie podlegało ocenie. Nauczyciel sam lub wraz z uczniami ustala kryteria oceniania - co będzie brane pod uwagę przy ocenianiu (NaCoBeZU). Czyli, co będzie dowodem na to, że cele zostały osiągnięte. Kryteria pomagają uczniom przygotować się do sprawdzianu oraz wykonać pracę tak, aby postawiony przez nauczyciela cel został zrealizowany. Nauczyciel konsekwentnie ocenia tylko to, co wcześniej zapowiedział. Stosuje efektywną informację zwrotną Nauczyciel zamiast stawiać ocenę sumującą przekazuje uczniowi komentarz do jego pracy. Dobra informacja zwrotna jest sztuką, ale zawsze powinna zawierać cztery elementy: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia, odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia, wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę, wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania (czyli z NaCoBeZU). Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej Ocena sumująca ma znaczenie przy podsumowaniu wiedzy nabytej przez ucznia i zwykle ogranicza się do stopnia. Ocena kształtująca służy uczniowi do tego, aby uświadomił sobie, co zrobił dobrze, co źle i jak może poprawić swoją pracę. Towarzyszy ona i pomaga uczniowi w trakcie procesu uczenia się. W ocenianiu kształtującym rozdzielamy ocenę sumującą od kształtującej, uczeń otrzymuje mniej ocen (stopni), a częściej informację zwrotną od nauczyciela czy kolegi. Buduje atmosferę uczenia się, pracując z uczniami i rodzicami Warto poświęcić czas na dyskusję o tym, jak uczniowie się uczą i co pomaga im się uczyć. Atmosfera sprzyjająca uczeniu się przejawia się większym poczuciem własnej wartości uczniów, zaangażowaniem w proces uczenia się, samodzielnością, umiejętnością współpracy oraz świadomym i odpowiedzialnym uczeniem się. Rodzice są partnerami i pomocnikami nauczyciela w nauczaniu swoich dzieci. Potrafi formułować pytania kluczowe Pytania kluczowe to pytania, które skłaniają uczniów do myślenia. Takie pytania ukazują uczniom szerszy kontekst omawianego zagadnienia, zachęcają do poszukiwania odpowiedzi i silniej angażują w naukę. Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję Zadawanie pytań w ocenianiu kształtującym polega na włączaniu wszystkich uczniów w myślenie nad rozwiązywaniem problemu postawionego przez nauczyciela. Ma temu służyć m.in.: wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do wszystkich uczniów, a nie tylko do zgłaszających się, poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytania nauczyciela, niekaranie za błędne odpowiedzi,. zadawanie uczniom pytań otwartych. Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską Uczniowie na podstawie podanych kryteriów oceniania wzajemnie recenzują swoje prace, dają sobie wzajemnie wskazówki, jak je poprawić. Ma to dwojaki sens: z jednej strony dobrze rozumieją kolegę, 2

3 którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie, a z drugiej uczą się od swojego kolegi: ustalania kryteriów oceniania (co oceniam?) i umiejętności dawania informacji zwrotnej (jak to komunikuję?) Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego i odpowiedzialnego uczestnika tego procesu. 1. Dokumenty określające przedmiotowy system oceniania Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych; Program nauczania języka polskiego w klasach IV VI szkoły podstawowej Ewa Horwath, Anita Żegleń Słowa z uśmiechem ; Wewnątrzszkolne zasady oceniania; Statut Zespołu Szkół w Urzejowicach. 2. Cele przedmiotowego systemu oceniania Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych. Niesienie pomocy uczniowi w samodzielnym planowaniu swego rozwoju. Motywowanie ucznia do dalszej pracy. Dostarczenie rodzicom, nauczycielom, dyrektorowi szkoły informacji o postępach, trudnościach, specjalnych uzdolnieniach ucznia. Umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej. 3. Zasady PSO 1. Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów o zakresie wymagań z języka polskiego oraz o sposobie i zasadach oceniania. ZAŁĄCZNIK nr 1 PSO wersja dla Ucznia (Wskazane jest powtórzenie tych wymagań na początku II semestru). 2. Prace klasowe są obowiązkowe. Jeżeli uczeń w tym czasie był nieobecny na lekcji, powinien pisać w terminie późniejszym, uzgodnionym z nauczycielem, (tj. w ciągu najbliższych dwóch tygodni po nieobecności). 3. Za prace klasowe uważane są wypracowania klasowe, sprawdziany gramatyczne, różnego rodzaju testy - zapowiadane z jednotygodniowym wyprzedzeniem. Uczniowie znają zakres materiału przewidzianego do kontroli. Spisywanie (ściąganie) na sprawdzianach, testach jest jednoznaczne z obniżeniem oceny o stopień. 4. Wszystkie sprawdzone przez nauczyciela prace klasowe muszą być przez ucznia poprawione (w zeszycie do prac klasowych) i podpisane przez rodzica/prawnego opiekuna. 5. Dwa razy w semestrze uczeń może zgłosić brak przygotowania do lekcji 3

4 bez żadnych sankcji, nie podając przyczyny. Nie dotyczy to lekcji, na których nauczyciel zaplanował sprawdzian. 6. Uczeń nie ponosi żadnych konsekwencji, jeśli zgłosi brak przygotowania, które nastąpiło z ważnych przyczyn, potwierdzonych pisemnie przez rodzica/opiekuna. 7. Prace domowe, szczególnie wypracowania, powinny być wykonywane w terminie. Ich brak nauczyciel odnotowuje w dzienniku i wyznacza nowy termin. W przypadku ponownego niedotrzymaniu terminu uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 8. Jeśli uczeń ma trudności w opanowaniu materiału, ma prawo do pomocy ze strony nauczyciela lub innego ucznia. Warunkiem jest aktywna obecność na lekcjach lub usprawiedliwiona dłuższa nieobecność. 9. Nie ocenia się ucznia po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole. Okres ten trwa od 3 do 7 dni (w zależności od długości absencji). 4. Co podlega ocenie na języku polskim? Ocenie podlegają: głośne czytanie, rozumienie czytanego tekstu, wygłoszenie tekstu z pamięci z odpowiednią intonacją i właściwą wymową, krótsze i dłuższe wypowiedzi na lekcji (np. opowiadanie, udział w rozmowie, dyskusji itp.), kompetencje językowe (w formie ćwiczeń, sprawdzianu z nauki o języku), umiejętności ortograficzne (w formie ćwiczeń, sprawdzianów i dyktand), prace pisemne (krótsze i dłuższe formy wypowiedzi) przewidziane programie, sprawdziany pisemne (prace klasowe 1 i 2-godzinne z omówionego, przepracowanego i zakończonego działu, testy, kartkówki, dyktanda); notatki tworzone samodzielnie na lekcji, pisemne prace domowe, (samodzielna, pisemna praca w zeszycie, ćwiczeniach i kartach pracy);, niewerbalne wytwory pracy. praca ucznia na lekcji (aktywność, zaangażowanie w pracę na lekcji, kreatywność, praca w grupie); A także: działania, np. udział i osiągnięcia w konkursach, redagowanie tekstów do gazetki lub na stronę internetową szkoły, własna twórczość literacka czy udział w przedstawieniach teatralnych. prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń (poprawność merytoryczna wykonanych ćwiczeń oraz staranność). 5. Sposoby oraz częstotliwość sprawdzania osiągnięć uczniów Rozmowa z uczniem ( odpytywanie ) na bieżąco - na każdej lekcji. Wykonywanie przez uczniów różnorakich ćwiczeń - według uznania nauczyciela. Prace klasowe w postaci testów rozszerzonej odpowiedzi - minimum 1 w semestrze. Sprawdziany gramatyczne utrwalające po każdej większej partii materiału. Dyktanda - 2 w semestrze. Testy badania kompetencji - minimum 1 w semestrze. Kartkówki - z bieżącego materiału - według uznania nauczyciela. Zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń i zeszyt prac klasowych - przynajmniej raz w semestrze. 6. Skala ocen Zgodnie z WSO stosuje się skalę ocen od 1 do 6. 4

5 W celu dokładniejszego pokazania jakości pracy ucznia dopuszcza się przy ocenach cząstkowych plusy (+) i minusy (-). Na koniec roku wystawia się ocenę bez znaku (+), (-). Ponadto znakiem plus (+) oceniana jest na bieżąco aktywność ucznia na lekcji. Pięć znaków plus (+) równa się ocenie bardzo dobrej (5). Brak przygotowania do lekcji zaznaczany jest minusem (-). Trzy minusy w rubryce braki równają się jedynce, przy czym nie jest to ocena wiedzy czy umiejętności, lecz jedynie informacja o pilności ucznia. Nieoddanie w terminie pracy zaznaczane jest w dzienniku kółeczkiem, w które wpisywana jest później ostateczna ocena. Nieoddanie w terminie nie wpływa na ocenę pracy, o ile nauczyciel wyznaczył dodatkowy termin. 7. Kryteria oceniania Ustala się następujące kryteria wystawiania stopni cząstkowych oraz klasyfikacyjnych (uczeń otrzymuje stopień, którego kryteria jako całość najbliższe jest jego sprawdzonym osiągnięciom): Stopień celujący (6) - może otrzymać uczeń, który: pracował systematycznie, z dużym zaangażowaniem na każdej lekcji i w domu; wykazywał się inwencją twórczą, nie czekając na inicjatywę nauczyciela; biegle posługiwał się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania danej klasy; wykazywał się indywidualną pracą wykraczającą poza realizowany program; reprezentował klasę, szkołę w konkursach przedmiotowych np. w polonistycznym, ortograficznym, recytatorskim itp., kwalifikując się do dalszego etapu. Stopień bardzo dobry (5) - otrzymuje uczeń, który: pracował systematycznie z zaangażowaniem na każdej lekcji i w domu; wykazał się wiedzą i umiejętnościami na poziomie ponadpodstawowym (PP), o znacznym stopniu trudności; wszystkie zadania wykonywał w terminie. Stopień dobry (4) - otrzymuje uczeń, który: pracował systematycznie na każdej lekcji i w domu; opanował umiejętności umiarkowanie trudne, ale i niezbędne w dalszej nauce; poprawnie stosował wiadomości, wykonywał nietypowe zadania teoretyczne i praktyczne; wykonywał zadania w terminie określonym przez nauczyciela a także uzupełniał ewentualne braki. Stopień dostateczny (3) - otrzymuje uczeń, który: pracował w miarę systematycznie i doskonalił w sobie tę cechę; opanował wiadomości i umiejętności z języka polskiego na poziomie podstawowym (P); umie zastosować zdobyte wiadomości w sytuacjach typowych, według poznanego wzorca. Stopień dopuszczający (2) - otrzymuje uczeń, który: wykazał się znajomością treści całkowicie niezbędnych w dalszym zdobywaniu wiedzy z języka polskiego; wykonywał samodzielnie lub z niewielką pomocą nauczyciela zadania typowe, wyćwiczone na lekcji, o niewielkim stopniu trudności. Stopień niedostateczny (1) otrzymuje uczeń, który: 5

6 nie opanował wiadomości i umiejętności elementarnych, a stwierdzone braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z języka polskiego; nie umie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela. Szczegółowe wymagania i zamierzone osiągnięcia ucznia zawiera Plan wynikowy, który dołączam jako ZAŁĄCZNIK nr 2 8. Sposób oceniania prac pisemnych Ocenę ze sprawdzianów ustala się według skali procentowej: 96%-100% - ocena celująca. 86%-95% - ocena bardzo dobra 70%-85% - ocena dobra 50%-69% - ocena dostateczna 31%-49% - ocena dopuszczająca 0%-30% - ocena niedostateczna Zasady oceniania dyktand 0 błędów celujący 1 2 błędy bardzo dobry 3 4 błędy dobry 5 6 błędów dostateczny 7 9 błędów dopuszczający *) Błędem ortograficznym obniżającym ocenę jest pisownia wyrazów niezgodna ze znanymi przez ucznia zasadami pisowni. Pomyłka zaś to np. przestawienie liter, gubienie liter opuszczanie znaków diakrytycznych, ale tylko wtedy, gdy nie chodzi o różnicowanie głosek, np: ja chcę on chce. W przypadku kartkówek, dyktand lub innych prac pisemnych - nauczyciel każdorazowo informuje uczniów o sposobie oceniania i kryteriach ocen. Ocena klasyfikacyjna (semestralna/roczna) nie jest średnią arytmetyczną otrzymanych ocen. Ocenę klasyfikacyjną semestralną/roczną wystawia nauczyciel przedmiotu na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia w danym roku szkolnym. Ustalając oceny śródroczne i roczne nauczyciel bierze pod uwagę charakter i rozległość kompetencji, które poszczególne oceny cząstkowe określają. (Wartość różnych form aktywności ucznia, które są brane pod uwagę przy ocenie klasyfikacyjnej są określone w PSO). 9. Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów 1. Osiągnięcia uczniów odnotowuje się w dzienniku lekcyjnym, zeszycie przedmiotowym oraz w zeszycie do prac klasowych. 2. Oceny wpisywane w następujących rubrykach: prace pisemne sprawdziany, kartkówki odpowiedzi, czytanie 6

7 zeszyt ćwiczeń aktywność, kreatywność braki 3. Oceny semestralne uwzględniają oceny cząstkowe z zachowaniem następującej hierarchii: pisemne prace klasowe (sprawdziany, testy) kartkówki odpowiedzi ustne prace domowe aktywność 10. Informowanie o ocenach 1. O uzyskiwanych ocenach uczniowie są informowani na bieżąco. 2. Wszystkie oceny są jawne i wystawiane według ustalonych kryteriów. 3. Wszelkie pisemne uwagi nauczyciela oraz oceny powinny być podpisane przez rodzica/opiekuna. 4. Uczeń ma prawo zapoznać się z uzasadnieniem ustalonej oceny. 5. Wszelkie sprawdzone i ocenione prace pisemne rodzice/opiekunowie otrzymują do wglądu, co potwierdzają swoim podpisem, (prace pisemne uczniów znajdują się w zeszytach do prac klasowych). 6. O przewidywanej ocenie semestralnej lub rocznej uczeń informowany jest ustnie na miesiąc przed klasyfikacyjną radą pedagogiczną. 7. O ocenie niedostatecznej rodzice/opiekunowie ucznia informowani są w formie pisemnej na miesiąc przed klasyfikacyjną radą pedagogiczną. Za pisemne poinformowanie rodziców odpowiada wychowawca. 8. Tydzień przed radą klasyfikacyjną uczniowie informowani są o rzeczywistych ocenach semestralnych/rocznych. 9. Ocena klasyfikacyjna nie jest średnią arytmetyczną otrzymanych ocen. 10. W przypadku trudności w nauce, częstego nieprzygotowania do lekcji, lekceważącego stosunku do przedmiotu - rodzice będą informowani podczas organizowanych indywidualnych spotkań z nauczycielem. 11. Poprawa oceny 1. W przypadku otrzymania z pracy klasowej (sprawdzianu) oceny niedostatecznej, uczeń ma prawo do jednorazowej jej poprawy, przy czym w dzienniku zachowane są dwie oceny. 2. Uczeń powinien poprawić ocenę niedostateczną z pracy klasowej, kartkówki w terminie uzgodnionym z nauczycielem - w ciągu jednego tygodnia od daty jej otrzymania. 12. Ewaluacja PSO 1. Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego podlega ewaluacji raz w roku. 2. Informacje zbierane będą: - na podstawie wyników prac klasowych, - poprzez rozmowy z nauczycielami, uczniami i rodzicami. 7