układ krążenia układ limfatyczny zawiera chłonkę - płynącą od tkanek i narządów do układu krwionośnego (prawy i lewy kąt żylny)

Transkrypt

1 UKŁAD KRWIONOŚNY

2 układ krążenia układ krwionośny zawierający krew - krążącą w zamkniętym systemie naczyń układ limfatyczny zawiera chłonkę - płynącą od tkanek i narządów do układu krwionośnego (prawy i lewy kąt żylny) duży obieg krwi mały obieg krwi

3 SERCE Serce u wszystkich ssaków położone jest w części środkowej jamy klatki piersiowej, objęte podwójnym workiem surowiczym - osierdziem. Leży asymetrycznie w śródpiersiu przednim: 1/3 część serca leży po stronie prawej a 2/3 po stronie lewej od linii pośrodkowej ciała. Położone jest powyżej przepony, ku tyłowi od mostka i chrząstek żebrowych a do przodu od kręgosłupa na wysokości kręgów piersiowych Th5-Th9. W sercu odróżniamy podstawę, wierzchołek zwany koniuszkiem i trzy powierzchnie: przednią - mostkowo-żebrową tylno-dolną przeponową płucną W podstawie serca znajdują się wszystkie naczynia małego i wielkiego krążenia (aorta, pień płucny, żyła główna dolna i górna, żyły płucne) tworzące koronę serca.

4 BUDOWA SERCA Serce składa się z czterech przedziałów: dwóch górnych czyli przedsionków, prawego i lewego oraz dwóch dolnych, czyli komór, prawej i lewej. Obie komory oddzielone są od siebie przegrodą międzykomorową, oba przedsionki przegrodą międzyprzedsionkową. Przegroda międzykomorowa składa się z dwóch zupełnie różnych części: część mięśniowa stanowiąca większą część przegrody część błoniasta stanowiąca niewielki górny odcinek przegrody

5 ZASTAWKI SERCA płatki zastawek przylegają ściśle do siebie i szczelnie zamykają drogę wsteczną krwi ZASTAWKA MITRALNA TRÓJDZIELNA ZASTAWKA PÓŁKSIĘŻYCOWATA PNIA PŁUCNEGO AORTY STRUNY ŚCIĘGNISTE MIĘŚNIE BRODAWKOWE przed wywinięciem się płatków w stronę przedsionka zabezpieczają zastawkę struny ścięgniste, których napięcie regulują mięśnie brodawkowate krew cofając się wypełnia kieszonki zastawek, wolne ich brzegi wpuklają się do światła aorty/pnia płucnego i zamykają powrotną drogę krwi do komór

6 PRZEDSIONEK PRAWY zatoka wieńcowa zbiera krew żylną odtlenioną z całego organizmu znajduje się w nim: zatoka wieńcowa (ujście żył serca) zatoka żył głównych (ujście żyły głównej dolnej i górnej) ujście przedsionkowo-komorowe prawe (zastawka trójdzielna) w przegrodzie międzyprzedsionkowej znajduje się dół owalny będący pozostałością krążenia płodowego przedsionek prawy

7 KOMORA PRAWA tłoczy krew do płuc naczyniami krwioobiegu małego (pień płucny rozgałęziający się na dwie tętnice płucne: prawą i lewą) zastawka przedsionkowo-komorowa prawa (trójdzielna) zamyka ujście przedsionkowo-komorowe i składa się z trzech płatków: przedniego, tylnego i przegrodowego w komorze prawej rozróżnia się trzy mięśnie brodawkowe zastawka pnia płucnego składa się z trzech płatków półksiężycowatych: przedniego, prawego i lewego.

8 PRZEDSIONEK LEWY do przedsionka lewego uchodzą cztery żyły płucne prowadzące utlenowaną krew z płuc w ujściu przedsionkowo-komorowym lewym znajduje się zastawka mitralna (dwudzielna) zbudowana z płatków: przedniego i tylnego

9 KOMORA LEWA tłoczy krew na obwód naczyniami krwioobiegu dużego zastawka aorty zbudowana jest z trzech płatków półksiężycowatych: prawego, lewego i tylnego w komorze lewej znajdują się dwa mięśnie brodawkowe: przedni i tylny oraz dwie struny ścięgniste

10 BUDOWA ŚCIANY SERCA wsierdzie pokrywa wewnętrzną powierzchnię serca śródsierdzie szkielet serca utworzony z pierścieni włóknistych obejmujących ujścia żylne, tętnicze i przedsionkowo-komorowe mięsień sercowy włókna poprzecznie prążkowane, działa niezależnie od naszej woli układ przewodzący serca nasierdzie = blaszka trzewna blaszka ścienna osierdzie

11 UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA powstają w nim bodźce regulujące rytmiczne ruchy mięśnia sercowego węzeł zatokowy-przedsionkowy leży w ścianie prawego przedsionka miejsce powstawania bodźców węzeł przedsionkowo-komorowy leży między prawym przedsionkiem i prawą komorą zwalnia przewodnictwo pęczek przedsionkowo-komorowy (pęczek Hisa) = pień, prawa odnoga i lewa odnoga włókna Purkinjego rozgałęzienia końcowe przechodzą we właściwą mięśniówkę serca u podstawy mięśni brodawkowatych

12 UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA WĘZEŁ ZATOKOWO-PRZEDSIONKOWY LEWY PRZEDSIONEK PRAWY PRZESIONEK WĘZEŁ PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY PĘCZEK PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY (pęczek Hisa) LEWA ODNOGA PĘCZKA HISA PRAWA ODNOGA PĘCZKA HISA WŁÓKNA PURKINJEGO

13 NACZYNIA KRWIONOŚNE tętnica - naczynie krwionośne, które prowadzi krew z serca do narządów ciała żyła - naczynie krwionośne, które prowadzi krew z narządów do serca naczynia włosowate znajdują się między tętnicami a żyłami

14 DUŻY OBIEG KRWI lewa komora - aorta - naczynia tętnicze obwodowe - naczynia włosowate - naczynia żylne obwodowe - żyła główna górna i dolna - prawy przedsionek serce przyjmuje całą krew z układu żylnego i tłoczy ją do układu tętniczego aorta szeregiem rozgałęzień dostarcza krew tętniczą do tkanek i narządów, z łożyska kapilar wypływają drobne żyłki, ostatecznie dając żyły główne górną i dolną

15 MAŁY OBIEG KRWI KRĄŻENIE PŁUCNE 1 naczynia włosowate 2 tętnica płatowe lewe 3 żyły płucne lewe 4 przedsionek lewy 5 komora lewa 6 komora prawa 7 przedsionek prawy 8 żyły płucne prawe 9 tętnice płatowe prawe 10 tętnica płucna prawa 11 pień płucny 12 łuk aorty 13 tętnica płucna lewa 14 - pęcherzyk płucny rozpoczyna się w komorze prawej i kończy w lewym przedsionku pień płucny dzieli się na dwie tętnice płucne, rozgałęziające się aż do otworzenia włośniczek otaczających pęcherzyki płucne między pęcherzykami a włośniczkami zachodzi wymiana gazowa - krew oddaje dwutlenek węgla, a pobiera tlen i żyłami płucnymi wraca do lewego przedsionka

16 UNACZYNIENIE SERCA żyły serca: żyła sercowa wielka żyła sercowa średnia żyła sercowa mała żyła tylna komory lewej żyła skośna przedsionka lewego żyły przednie żyły najmniejsze żyły serca uchodzą do zatoki wieńcowej (prawy przedsionek)

17 BUDOWA NACZYŃ błona wewnętrzna (śródbłonek) nabłonek płaski błona środkowa - włókna mięśniowe gładkie i włókna sprężyste w różnym ilościowym stosunku w zależności od rodzaju naczynia błona zewnętrzna (przydanka) warstwa włóknista zewnętrzna warstwa włóknista (przydanka) warstwa środkowa C V wewnętrzna warstwa komórkowa (śródbłonek)

18 TĘTNICE typ sprężysty - aorta i jej główne rozgałęzienia, pień płucny i tętnice płucne typ mięśniowy - tętnice średniego kalibru i mniejsze (narządy wewnętrzne, tętnice kończyn, rozgałęzienia pnia trzewnego) tętniczki przedwłosowate - regulują przepływ krwi przez naczynia włosowate tętnice anatomicznie końcowe nie mają zespoleń z naczyniami sąsiednimi, są jedynym źródłem dopływu krwi do naczyń włosowatych tętnice czynnościowo końcowe mają zespolenia z sąsiednimi naczyniami, ale są one niewystarczające w przypadku zamknięcia naczynia do zabezpieczenia dopływu krwi

19 BUDOWA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

20 POŁĄCZENIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH tętnica tętniczki naczynia włosowate żyłki - żyła

21 POŁĄCZENIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH tętniczka tętniczka unaczynienie arkadowe jelit sieć dziwna (nerki) żyłka żyłka układ wrotny (wątroba, przysadka mózgowa)

22 UKŁAD WROTNY tętnica wątrobowa żyła wrotna drogi żółciowe komórki wątrobowe żyła centralna sinusoidy komórki wątrobowe brak naczyń włosowatych krew z żyły wrotnej i tętnicy wątrobowej miesza się w naczyniach zatokowych (sinusoidach) następnie uchodzi żyłą centralną kierunek odpływu żółci

23 AORTA (TĘTNICA GŁÓWNA) aeiro = unoszę w górę, dźwigam CZĘŚĆ WSTĘPUJĄCA I ŁUK AORTY AORTA PIERSIOWA AORTA BRZUSZNA TĘTNICE BIODROWE WSPÓLNE TĘTNICA KRZYŻOWA POŚRODKOWA Aorta jest wielkim pniem rozpoczynającym się w komorze lewej, od którego odchodzą wszystkie naczynia doprowadzające krew utlenowaną do całego ustroju. Dzieli się na kilka odcinków: aortę wstępującą, łuk aorty i część zstępującą aorty którą z kolei dzieli się na część piersiową aorty i cześć brzuszną. Aorta kończy się rozdwojeniem aorty na dwie tętnice biodrowe wspólne. Bezpośrednim przedłużeniem aorty jest tętnica krzyżowa pośrodkowa (pozostałość po silnej tętnicy ogonowej ssaków ogoniastych).

24 AORTA WSTĘPUJACA TĘTNICA WIEŃCOWA PRAWA TĘTNICA WIEŃCOWA LEWA gałąź okalająca, przedsionkowo-komorowa gałąź międzykomorowa przednia gałąź międzykomorowa tylna Aorta wstępująca oddaje dwie gałęzie: tętnicę wieńcowa prawą i tętnicę wieńcowa lewą. TĘTNICE WIEŃCOWE ZAOPATRUJĄ WYŁĄCZNIE ŚCIANĘ SERCA

25 UNACZYNIENIE SERCA Tętnica wieńcowa prawa prawy przedsionek większość komory prawej wraz z mięśniami brodawkowatymi 1/3 przegrody międzykomorowej część ściany komory lewej i część mięśnia brodawkowatego tylnego komory lewej większość układu przewodzącego Tętnica wieńcowa lewa lewy przedsionek, większość komory lewej wraz z mięśniami brodawkowatymi, 2/3 przegrody międzykomorowej część mięśnia brodawkowatego przedniego komory prawej część ściany komory prawej

26 ŻYŁY SERCA anterior posterior T. WIEŃCOWA PRAWA T. WIEŃCOWA LEWA (GAŁĄŹ OKALAJĄCA) T. WIEŃCOWA LEWA (GAŁĄŹ MIĘDZYKOMOROWA) 5 T. WIEŃCOWA PRAWA (GAŁĄŹ MIĘDZYKOMOROWA TYLNA) 3 1 zatoka wieńcowa 2 żyła sercowa wielka 3 żyła sercowa mała 4 żyła sercowa średnia 5 żyła brzeżna lewa ŻYŁY SERCA UCHODZĄ DO PRAWEGO PRZEDSIONKA ZA POŚREDNICTWEM ZATOKI WIEŃCOWEJ

27 ŁUK AORTY MIEJSCE ODCHODZENIA WIELKICH PNI ZAOPATRUJACYCH : GŁOWĘ, SZYJĘ ORAZ KOŃCZYNY GÓRNE TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA PRAWA TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA PRAWA PIEŃ RAMIENNO-GŁOWOWY TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA LEWA TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA LEWA ŁUK AORTY AORTA WSTĘPUJACA AORTA ZSTĘPUJACA Tętnica podobojczykowa prawa i t. szyjna wspólna prawa odchodzą przeważnie z jednego krótkiego wspólnego naczynia pnia ramienno-głowowego, który odchodzi jako pierwszy z prawej strony. W następnej kolejności rozpoczyna się na łuku t. szyjna wspólna lewa a jako ostatnia odchodzi t. podobojczykowa lewa.

28 TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA, PACHOWA I RAMIENNA Tętnica podobojczykowa po przejściu pod obojczykiem wstępuje w obszar topograficzny kończyny górnej i przybiera nazwę t. pachowej. Tętnica pachowa kończy się na brzegu dolnym m. piersiowego większego a jej bezpośrednim przedłużeniem jest t. ramienna przebiegająca wzdłuż ramienia.

29 TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA Tętnica podobojczykowa zaopatruje głównie kończynę górną. Wysyła również liczne gałęzie do szyi i głowy oraz do klatki piersiowej. Tętnica ta oddaje siedem gałęzi, z których dwie tylko odchodzą samodzielnie: odchodząca ku górze t. kręgowa oraz odchodząca ku dołowi t. piersiowa wewnętrzna. Pozostałe rozpoczynają się wspólnym pniem tarczowo-szyjnym oraz pniem żebrowo-szyjnym.

30 TĘTNICA KRĘGOWA Jest pierwsza najsilniejszą gałęzią t. podobojczykowej. Przebiega w otworach wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych. Zaopatruje tylną część mózgowia. TĘTNICA PIERSIOWA WEWNĘTRZNA Kieruje się pionowo w dół, równolegle do brzegu mostka. Oddaje gałęzie do trzewi klatki piersiowej oraz do jej przedniej ściany (tętnice międzyżebrowe przednie).

31 zaopatrują ramie w krew. TĘTNICA PACHOWA Obszar ukrwienia: bark Chociaż gałęzie t. pachowej zaopatrują tylko bark i boczną ścianę klatki piersiowej, mają ona duże znaczenie dla całego ramienia dzięki swoim licznym zespoleniom. W przypadku podwiązania t. pachowej połączenia z gałęziami szyjnymi t. podobojczykowej oraz z tętnicami międzyżebrowymi w dostatecznym stopniu

32 TĘTNICA RAMIENNA Najsilniejszą i najwyżej odchodzącą t. głęboka ramienia tętnica ramienna t. poboczna łokciowa górna i dolna t. promieniowa t. międzykostna przednia t. łokciowa gałęzią t. ramiennej jest t. głęboka ramienia zaopatrująca min. mięsień trójgłowy, m. naramienny i kość ramienną. Tętnica poboczna łokciowa górna i dolna tworzą sieć zaopatrująca staw łokciowy. Tętnica ramienna dzieli się na t. promieniową i t. łokciową. Gałęzią końcową t. ramiennej jest tętnica międzykostna, która we wczesnym stadium rozwoju jest właściwym przedłużeniem głównego pnia t. ramiennej. W późniejszym etapie rozwoju zarodka tętnica ta ulega uwstecznieniu, silnie natomiast rozwijają się t. promieniowa i t. łokciowa.

33 TĘTNICE RĘKI Z tętnicy promieniowej i t. łokciowej powstają dwa łuki tętnicze: powierzchowny i głęboki. Łuk dłoniowy powierzchowny wysyła trzy tętnice dłoniowe wspólne palców, które na wzgórkach palców rozdwajają się na tętnice dłoniowe właściwe palców biegnące po stronie zginaczy na brzegach palców. Łuk dłoniowy głęboki leży głębiej od poprzedniego na mięśniach międzykostnych oraz kościach śródręcza. Odchodzą z niego trzy tętnice dłoniowe śródręcza łączące się z tętnicami dłoniowymi wspólnymi palców.

34 TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA TĘTNICA SZYJNA ZEWNĘTRZNA TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA Tętnica szyjna wspólna jest najsilniejszą tętnicą szyi. Ponieważ nie oddaje gałęzi bocznych jej grubość na całym przebiegu nie zmienia się i wynosi około 8 mm. Obie tętnice szyjne wspólne, prawa i lewa, różnią się od siebie długością, początkiem i stosunkami topograficznymi. Tętnica szyjna wspólna na swoim górnym końcu (górny brzeg chrząstki tarczowatej) rozdwaja się na tętnicę szyjna wewnętrzną i tętnicę szyjną zewnętrzną. Miejsce podziału jest poszerzone wytwarzając zatokę tętnicy szyjnej.

35 TĘTNICA SZYJNA ZEWNĘTRZNA GAŁĘZIE TĘTNICY SZYJNEJ ZEWNĘTRZNEJ Tętnica szyjna zewnętrzna już u swojego początku zaczyna oddawać gałęzie boczne co wpływa na znaczące zmniejszenie jej przekroju poprzecznego. Obszar zaopatrzenia t. szyjnej zewnętrznej obejmuje szyję oraz całą głowę z wyjątkiem mózgowia, oka i ucha wewnętrznego. Tętnica ta unaczynia cały szkielet twarzy i jego części miękkie a z pozostałego obszaru głowy okolicę potyliczną, oponę twardą oraz ucho środkowe i zewnętrzne. Poza tym zaopatruje ona trzewia szyi: język, gardło, krtań i gruczoł tarczowy, ściany jamy ustnej i nosowej.

36 TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA Tętnica szyjna wewnętrzna zaopatruje mózgowia, oko i jego narządy dodatkowe. przednią część Ze względu na przebieg tętnica szyjna wewnętrzna dzieli się na dwie zasadnicze części: szyjną i głowową (po przejściu naczynia przez podstawę czaszki kanał t. szyjnej na kości skroniowej). Cześć szyjna nie oddaje gałęzi dlatego na całym odcinku zachowuje tą samą grubość. Tylko końcowy odcinek części głowowej oddaje gałęzie do mózgu i oka. Gałęzie części głowowej: tętnica oczna - zaopatruje całą zawartość oczodołu: gałkę oczną wraz z mięśniami, gruczoł łzowy, powieki, spojówkę, błonę śluzowa jamy nosowej oraz części miękkie okolicy czołowej tętnica łącząca tylna tętnica przednia mózgu tętnica środkowa mózgu koło tętnicze mózgu jest bezpośrednim przedłużeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej

37 KOŁO TĘTNICZE MÓZGU Tętnice mózgowe pochodzące z tętnicy szyjnej wewnętrznej i tętnicy kręgowej na podstawie mózgowia zespalają się ze sobą w charakterystyczny sposób, wytwarzając tzw. koło tętnicze mózgu. Z przodu utworzone jest ono przez obustronne tętnice przednie mózgu (gałęzie t. szyjnej wewnętrznej), z tyłu ograniczają je tętnice tylne mózgu będące gałęziami t. podstawnej, powstałej z połączenia obu tętnic kręgowych.

38 TĘTNICE TUŁOWIA gałęzie aorty piersiowej GAŁĘZIE ŚCIENNE międzyżebrowe tylne przeponowe górne GAŁĘZIE TRZEWNE oskrzelowe przełykowe śródpiersiowe osierdziowe Gałęzie aorty piersiowej można podzielić na naczynia odżywiające poszczególne narządy klatki piersiowej gałęzie trzewne oraz naczynia zaopatrujące ściany klatki piersiowej gałęzie ścienne. Tętnice oskrzelowe ze względu na swoją czynność zwane są tętnicami odżywczymi płuca (prowadzą krew utlenowaną do płuc).

39 Zespolenie tętnic międzyżebrowych tylnych i tętnic międzyżebrowych przednich odchodzących od t. piersiowej wewnętrznej tętnice międzyżebrowe tylne tętnice międzyżebrowe przednie

40 TĘTNICE TUŁOWIA gałęzie aorty brzusznej GAŁĘZIE TRZEWNE GAŁĘZIE ŚCIENNE przeponowe dolne nadnerczowe nerkowe jądrowe lub jajnikowe lędźwiowe pień trzewny krezkowa górna krezkowa dolna Część brzuszna aorty podobnie jak cześć piersiowa wysyła gałęzie ścienne i gałęzie trzewne. Gałęzie ścienne zaopatrują przeponę i ścianę brzucha (tętnice lędźwiowe). Gałęzie trzewne są zarówno parzyste (unaczynienie parzystych narządów jamy brzusznej), jak i nieparzyste (pień trzewny, t. krezkowa górna i t. krezkowa dolna). Gałęzie nieparzyste zaopatrują śledzionę, żołądek, jelito cienkie i grube oraz gruczoły: wątrobę i trzustkę.

41 PIEŃ TRZEWNY 3 t. wątrobowa wspólna 6 t. śledzionowa 7 t. żołądkowa lewa 8 - żołądek 9 - śledziona Jest naczyniem grubym i krótkim (nie przekracza 3cm). Dzieli się na trzy gałęzie: tętnicę śledzionową (najsilniejsza odnoga pnia trzewnego), tętnicę wątrobową wspólną (ta z kolei dzieli się na t. wątrobową właściwą której gałęzią jest t. żołądkowa prawa oraz tętnicę żołądkowo-dwunastniczą nr 2) tętnicę żołądkowa lewą (najmniejsza gałąź pnia trzewnego)

42 TĘTNICA KREZKOWA GÓRNA I DOLNA Tętnica krezkowa górna - odchodzi z aorty poniżej pnia trzewnego. Zaopatruje dolną część dwunastnicy, głowę trzustki, jelito czcze i kręte, jelito ślepe i wyrostek robaczkowy oraz okrężnicę wstępującą i 2/3 okrężnicy poprzecznej. Tętnica krezkowa dolna odchodzi z aorty poniżej poprzedniej i zaopatruje końcową część poprzecznicy, okrężnicę zstępującą, esowatą i górną część 2 gałęzie jelita czczego i krętego 6 tętnica krezkowa górna 9 naczynia proste 10 arkady 13 tętnica krezkowa dolna 15 tętnica biodrowa wspólna odbytnicy.

43 TĘTNICA BIODROWA WSPÓLNA Tętnica biodrowa wspólna unaczynia narządy miednicy, a oprócz tego jest głównym naczyniem zaopatrującym kończynę dolną. Początek tętnicy odpowiada miejscu rozdwojenia aorty (L4), a koniec znajduje się w miejscu podziału na t. biodrową wewnętrzną i zewnętrzną. więzadło pachwinowe tętnica biodrowa zewnętrzna tętnica biodrowa wewnętrzna Tętnica biodrowa wewnętrzna zaopatruje ściany i trzewia miednicy, narządy płciowe zewnętrzne, okolicę kroczową oraz część tylno-przyśrodkową uda Tętnica biodrowa zewnętrzna - po wyjściu spod więzadła pachwinowego zmienia nazwę na tętnicę udową doprowadzającą krew do kończyny dolnej

44 TĘTNICA BIODROWA WEWNĘTRZNA GAŁĘZIE ŚCIENNE: t. biodrowo-lędźwiowa t. krzyżowa t. pośladkowa górna i dolna t. zasłonowa GAŁĘZIE TRZEWNE: t. pępkowa tt. pęcherzowe górne t. pęcherzowa dolna (dno pęcherza) t. nasieniowodu lub t. maciczna t. odbytnicza środkowa t. sromowa wewnętrzna

45 TĘTNICA UDOWA Tętnica udowa leży początkowo powierzchownie w przedniej części uda a następnie układa się głęboko w części przyśrodkowej uda. Pod koniec przechodzi na tylną stronę kończyny do dołu podkolanowego gdzie przybiera nazwę tętnicy podkolanowej. Głównym naczyniem uda jest tętnica głęboka uda zaopatrująca mięśnie uda i kość udową. 14 tętnica biodrowa zewnętrzna 20 t. udowa 7 t. głęboka uda 21 t. okalająca udo przyśrodkowa 5 t. okalająca udo boczna: 3 gałąź wstępująca 4 gałąź poprzeczna 6 gałąź zstępująca 8 tt. przeszywające

46 TĘTNICE GOLENI t. piszczelowa tylna t. podeszwowa boczna t. podeszwowa przyśrodkowa t. podkolanowa t. piszczelowa przednia t. strzałkowa t. grzbietowa stopy łuk podeszwowy Tętnica podkolanowa dzieli się na tętnicę piszczelową przednią i tętnicę piszczelową tylną. Pierwsza z nich przenika przez górny otwór błony międzykostnej goleni i biegnie ku dołowi wzdłuż jej przedniej powierzchni, dochodząc do grzbietu stopy. Tętnica piszczelowa tylna jest silniejsza od poprzedniej, jest właściwym przedłużeniem tętnicy podkolanowej. Jej główną gałęzią jest t. strzałkowa.

47 ZATOKI OPONY TWARDEJ Krew żylna z mózgowia, oczodołu, błędnika oraz kości czaszki spływa do zatok opony twardej. Zatoki położone są na powierzchni wewnętrznej czaszki. Zawarte są między dwiema blaszkami opony twardej: blaszką wewnętrzną i blaszką zewnętrzną stanowiącą okostną wewnętrzną czaszki. Ściany zatok są sztywne (tkanka łączna włóknista) i odporne na ucisk.

48 POŁOŻENIE ZATOK OPONY TWARDEJ zatoka jamista 2 - zatoki skaliste 3 - zatoka esowata (parzysta) 4 zatoka potyliczna 5 zatoka poprzeczna (parzysta) 6 - zatoka prosta 7 - żyła wielka mózgu 8 - zatoka strzałkowa dolna 9 - zatoka strzałkowa górna 10 górne żyły mózgu 3 żyła szyjna wewnętrzna

49 ZATOKA JAMISTA n. bloczkowy (IV) n. okoruchowy (III) przysadka skrzyżowanie nerwów wzrokowych tętnica szyjna wewnętrzna zatoki klinowe n. trójdzielny (V 2 ) n. trójdzielny (V 1 ) część nosowa gardła n. odwodzący (VI)

50 Głównym naczyniem odprowadzającym krew żylną z obszaru głowy i szyi jest parzysta żyła szyjna wewnętrzna (zbiera krew żylną z jamy czaszki, twarzy i szyi). Żyła szyjna wewnętrzna łączy się z żyłą podobojczykową biegnącą z kończyny górnej w wyniku czego powstaje parzysta żyła ramienno-głowowa (w przeciwieństwie do nieparzystego odpowiedniego naczynia tętniczego pnia ramienno-głowowego). Dopływami ż. ramienno-głowowej są żyły piersiowe wewnętrzne towarzyszące tętnicy o tej samej nazwie.

51 ŻYŁY GŁĘBOKIE I POWIERZCHOWNE KOŃCZYNY GÓRNEJ Kończyna górna ma dwa układy żylne: powierzchowny i głęboki. Głównymi żyłami układu powierzchownego są ż. odłokciowa i ż. odpromieniowa odprowadzające krew żylną z narządów powierzchownych (skóry, tkanki łącznej i tłuszczowej). Układ głęboki zbiera krew żylną ze wszystkich narządów podpowięziowych kończyny. Oba układy mogą się uzupełniać i zastępować dzięki swym zespoleniom. Żyła odłokciowa uchodzi do głębokiej ż. ramiennej a żyła odpromieniowa do głębokiej ż. pachowej. Każdej tętnicy towarzyszą dwie jednoimienne żyły głębokie. Żyły towarzyszące t. łokciowej i t. promieniowej przechodzą w żyły towarzyszące t. ramiennej. Podwójne żyły ramienne przechodzą w pojedynczą ż. pachową i dalej w żyłę podobojczykową.

52 żyły ramiennogłowowe prawa i lewa ż. nieparzysta SVC ż. nieparzysta krótka dodatkowa ż. nieparzysta krótka ż. międzyżebrowa tylna SVC ŻYŁA GŁÓWNA GÓRNA Jest wielkim nieparzystym pniem położonym w śródpiersiu przednim do którego spływa krew wszystkich żył górnej nadprzeponowej części ciała (z wyłączeniem żył serca). Obszar drenowania SVC odpowiada obszarowi zaopatrzenia łuku aorty oraz aorty piersiowej i obejmuje głowę, szyję, kończyny górne i klatkę piersiową. SVC powstaje z połączenia dwóch żył ramienno-głowowych prawej i lewej (dłuższej). Jej najważniejszym dopływem jest żyła nieparzysta zbierająca krew z trzewi i ścian klatki piersiowej (połączenie żył międzyżebrowych tylnych).

53 żyła ramiennogłowowa prawa ż. międzyżebrowa górna prawa ż. międzyżebrowa tylna żyła nieparzysta ż. międzyżebrowa górna lewa żyła ramiennogłowowa lewa żyła nieparzysta krótka dodatkowa żyła piersiowa wewnętrzna ż. międzyżebrowa przednia żyła nieparzysta krótka

54 DOPŁYWY ŻYŁY GŁÓWNEJ GÓRNEJ ż. międzyżebrowa górna prawa SVC ż. nieparzysta ż. międzyżebrowa górna lewa ż. nieparzysta krótka dodatkowa ż. międzyżebrowa tylna ż. nieparzysta krótka ż. podżebrowa IVC ż. lędźwiowa wstępująca

55 żyły nerkowe żyły lędźwiowe żyły biodrowe wspólne prawa i lewa IVC IVC ŻYŁA GŁÓWNA DOLNA Jest wielkim nieparzystym pniem zbiorczym do którego uchodzą żyły kończyn dolnych oraz żyły brzucha i miednicy (wszystkie żyły podprzeponowej części ciała). IVC powstaje z połączenia dwóch żył biodrowych wspólnych: prawej i lewej. Wstępuje pionowo do góry po prawej stronie kręgosłupa. Dopływy boczne: żyły przeponowe dolne żyły lędźwiowe żyły wątrobowe żyły nerkowe żyła jądrowa lub jajnikowa prawa żyła nadnerczowa prawa Żyła nadnerczowa lewa, jądrowa lub jajnikowa lewa nie uchodzą przeważnie do IVC lecz do lewej żyły nerkowej. gałęzie ścienne gałęzie trzewne

56 UKŁAD ŻYŁY WROTNEJ żyły wątrobowe żyła wrotna żyła śledzionowa Do układu żyły głównej dolnej włączone jest żyła krezkowa górna żyła krezkowa dolna krążenie wrotne którego najważniejszym elementem jest żyła wrotna wątroby. Powstaje ona z żył wszystkich nieparzystych narządów jamy brzusznej: żyły krezkowej górnej żyły krezkowej dolnej żyły śledzionowej Po dojściu do wnęki wątroby żyła wrotna dzieli się na dwie gałęzie końcowe: prawą i lewą. Po przejściu przez sieć naczyniową wątroby krew żylna wydostaje się z wątroby żyłami wątrobowymi które uchodzą do żyły głównej dolnej.

57 ŻYŁY KOŃCZYNY DOLNEJ ż. odpiszczelowa ż. podkolanowa W kończynie dolnej analogicznie jak w kończynie górnej rozróżnia się żyły głębokie (towarzyszące tętnicom) oraz żyły powierzchowne skórne (towarzyszące gałęziom nerwowym i naczyniom limfatycznym). ż. piszczelowa przednia ż. strzałkowa ż. odstrzałkowa ż. piszczelowa tylna Żyły głębokie Żyły piszczelowe przednie jako przedłużenie żył grzbietowych stopy kierują się ku górze (biegną przy tętnicy piszczelowej przedniej) i kończą się pojedynczym, grubym pniem. Żyły piszczelowe tylne powstają z połączenia żył podeszwowych przyśrodkowych i bocznych, w swym przebiegu towarzyszą tętnicy piszczelowej tylnej. Po zespoleniu z żyłami strzałkowymi tworzą jeden wspólny pień, który po połączeniu z pniem żyły piszczelowej przedniej wytwarza żyłę podkolanową w dole podkolanowym. Po przejściu przez rozwór ścięgnisty przywodzicieli ż. podkolanowa przybiera nazwę żyły udowej. Żyła udowa zazwyczaj pojedynczo towarzyszy tętnicy. Na poziomie więzadła pachwinowego naczynie zmienia nazwę na żyłę biodrową zewnętrzną.

58 ŻYŁY KOŃCZYNY DOLNEJ ż. odpiszczelowa ż. podkolanowa ż. piszczelowa przednia ż. strzałkowa ż. odstrzałkowa ż. piszczelowa tylna Żyły powierzchowne Wszystkie żyły powierzchowne stopy uchodzą do sieci żylnej grzbietowej stopy z której wychodzą żyła odpiszczelowa i żyła odstrzałkowa. Pierwsza nazywana jest żyłą żylaków i biegnie na powierzchni przyśrodkowej goleni, kolana oraz na powierzchni przednio - przyśrodkowej uda, wnikając ostatecznie do żyły udowej. Żyła odstrzałkowa biegnie na tylnej powierzchni goleni, uchodzi do żyły podkolanowej.

59 ŻYŁY POWIERZCHOWNE KOŃCZYNY DOLNEJ żyła biodrowa zewnętrzna ż. udowa ż. odpiszczelowa ż. odpiszczelowa żyła odstrzałkowa ż. odpiszczelowa

60 Dziękuję za uwagę!