Program nauczania dla klasy IV i V Cele ogólne Celem nauczania przedmiotu historia i społeczeństwo w zreformowanej szkole podstawowej jest:

Transkrypt

1 Program nauczania dla klasy IV i V Cele ogólne Celem nauczania przedmiotu historia i społeczeństwo w zreformowanej szkole podstawowej jest: zainteresowanie uczniów przeszłością, dostarczenie wiedzy, która umożliwi ukształtowanie poprawnych wyobrażeń o życiu w przeszłości, zrozumienie natury ludzkiej i motywów postępowania minionych pokoleń, pomoc w zrozumieniu złożoności współczesnego świata i odnalezienia w nim własnego miejsca, rozwijanie poczucia przynależności do rodziny, społeczności lokalnej, grupy etnicznej, religijnej, narodu, państwa, społeczności europejskiej i światowej, umożliwienie uczniom zrozumienia innych ludzi i społeczeństw; kształtowanie postawy szacunku i przywiązania do własnego państwa i rodzimej kultury, a zarazem szacunku i tolerancji dla innych państw i kultur, dostarczanie wzorów osobowych z przeszłości, wprowadzanie uczniów w świat wartości ogólnoludzkich, sprzyjających wychowaniu prawego człowieka i aktywnego, świadomego swych praw i obowiązków obywatela. Cele szczegółowe Cele szczegółowe zostaną przedstawione osobno dla klasy IV, V i VI. 4 CELE EDUKACYJNE Klasa IV Głównymi celami nauczania przedmiotu historia i społeczeństwo w klasie IV są: zainteresowanie uczniów przeszłością, ukazanie istotnych różnic między życiem ludzi obecnie a życiem w minionych epokach, dostarczenie podstawowej aparatury pojęciowej, niezbędnej do dalszej nauki

2 przedmiotu. Cele szczegółowe to: ukazanie wartości i przydatności wiedzy historycznej w życiu każdego człowieka, uświadomienie uczniom zakorzenienia w historii ich samych, ich rodzin, społeczności lokalnych i państwa polskiego, zapoznanie uczniów z różnorodnymi źródłami informacji historycznej; wyjaśnienie, skąd i w jaki sposób czerpiemy wiedzę o przeszłości, wprowadzenie podstawowych terminów chronologicznych; obliczanie wieku, lokalizowanie czasowe wydarzeń z wykorzystaniem osi czasu, kształtowanie umiejętności czytania i rozumienia opowiadania opartego na treściach historycznych, zachęcenie uczniów do poznawania historii własnej rodziny, miejscowości, społeczności lokalnej; rysowanie drzewa genealogicznego, przedstawienie wybranych wydarzeń z dziejów Polski i Europy; zrozumienie przez uczniów najważniejszych przemian w życiu ludzi od czasów paleolitu do naszej epoki, kształtowanie umiejętności odczytywania mapy historycznej, planu, tabeli oraz wyciągania wniosków z materiału ilustracyjnego, tworzenie warunków do samodzielnego dokonywania podstawowych wyborów wartości. CELE EDUKACYJNE 5 Klasa V Głównymi celami nauczania przedmiotu w klasie V są: przedstawienie wybranych zagadnień z dziejów Polski i Europy od paleolitu do czasów współczesnych wzdłuż wątków tematycznych: a) dzieciństwo, b) moja mała ojczyzna, c) miasto,

3 d) wieś, e) życie codzienne, f) konflikty, g) sport i rozrywka, stworzenie uczniom warunków do aktywnego poznawania przeszłości (wykorzystanie różnorodnych źródeł historycznych), ukazanie wydarzeń historycznych jako procesu ciągu związków przyczynowo- -skutkowych, zachęcanie do samodzielnej oceny wydarzeń historycznych oraz do odnajdywania związków przeszłości z teraźniejszością. Cele szczegółowe to: utrwalenie znanych i wprowadzenie nowych terminów chronologicznych, zapoznanie uczniów z nazwami kolejnych epok i odpowiadających im przedziałów czasowych, kształtowanie umiejętności umieszczania wydarzeń w przedziałach czasowych i obliczania upływu czasu między wydarzeniami, przygotowywanie do pracy z wykorzystaniem prostych tekstów źródłowych, zachęcanie do wyciągania samodzielnych, krytycznych wniosków z lektury tekstów źródłowych i innych materiałów źródłowych oraz formułowania własnej oceny opisywanych faktów i postaci, kształtowanie postawy aktywnej ciekawości : stawiania pytań dotyczących środowiska lokalnego i regionalnego oraz poszukiwania rozwiązań (wykorzystanie dostępnych źródeł informacji), utrwalanie umiejętności lokalizowania czasowo-przestrzennego wydarzeń, z wykorzystaniem osi czasu, map, planów, wykresów i tabel, zachęcanie do tworzenia opowiadania opartego na treściach historycznych, z obrazowym ujmowaniem epizodów, postaci i scenek historycznych, prezentowanie i omawianie symboli narodowych, państwowych i religijnych.

4 Dział Treści nauczania z podstawy programowej I. - Historia jako nauka - Praca historyka - Przykłady źródeł historycznych - Legenda o Lechu, Czechu i Rusie. - Baśń, legenda, historia. - Słowianie. - Praca archeologa. Chronologia. Sposoby mierzenia czasu. Co to jest historia? Klasa IV Temat Główne zagadnienia O siągnięcia ucznia Jak poznajemy przeszłość? O zegarach i kalendarzach Wprowadzenie pojęć: historia, przeszłość, społeczeństwo, archeologia. Historia prywatna a historia ogólna. Moja rodzina i jej historia. Dzieje mojej miejscowości. Różnice między baśnią, legendą a historią. Źródła historyczne. Obliczanie wieku. Sposoby mierzenia czasu. Oś czasu. poznanym słownictwem: przeszłość, historia wyjaśnić cele nauki historii w szkole wytłumaczyć, na czym polega praca historyka wymienić różne przykłady źródeł historycznych poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: baśń, legenda, archeologia, źródło historyczne, kronika opowiedzieć baśń o Lechu, Czechu i Rusie, wskazać różnice między baśnią, legendą a historią podać przykłady różnych źródeł historycznych wyjaśnić, w jaki sposób historycy i archeolodzy poznają przeszłość wytłumaczyć wspólne pochodzenie Polaków, Rusinów i Czechów wskazać na mapie obszar, który zamieszkiwali Słowianie w VIII w. wymienić państwa, które utworzyli Słowianie południowi, wschodni i zachodni omówić cele archeologii jako nauki przydatnej w poznawaniu historii poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: wiek, stulecie kalendarz juliański, kalendarz gregoriański, umieszczać wydarzenia na osi czasu określać wiek wydarzenia wymienić różne sposoby mierzenia czasu opowiedzieć o różnych zegarach wyjaśnić, dlaczego ludzie mierzą czas

5 II. Starsza epoka kamienna. Życie ludzi starszej epoki kamiennej. Umiejętności ludzi starszej epoki kamiennej. Pierwsze domy. Powstanie pierwszych miast. Miasta-państwa. Założenie Rzymu. Państwo rzymskie. Życie codzienne w starożytnym Rzymie. Rozrywki Rzymian. Osiągnięcia starożytnych Rzymian. Bursztynowy szlak. O ludziach z jaskiń O dawnych domach W starożytnym Rzymie Podstawowe wiadomości o ludziach pierwotnych mieszkanie, ubiór, narzędzia, sposoby zdobywania pożywienia. Życie w gromadzie.. Początki budowy szałasów. Pierwsze domy i miasta. Powstanie i obszar starożytnego Rzymu. Życie codzienne mieszkańców. Bursztynowy szlak. Pojęcia: starożytność, akwedukt, gladiator, igrzyska, termy. wytłumaczyć, dlaczego kalendarz juliański zastąpiono gregoriańskim poznanym słownictwem: starsza epoka kamienna, gromady ludzkie, krzemień, harpun wyjaśnić, kogo nazywamy ludźmi starszej epoki kamiennej omówić różne sfery ich życia codziennego opowiedzieć o umiejętnościach ludzi starszej epoki kamiennej wytłumaczyć, dlaczego ludzie starszej epoki kamiennej żyli w gromadach, powiedzieć, czym się różniło życie najdawniejszych ludzi od życia ludzi w XXI w., oraz dostrzec poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: starożytność, osada, miasto, miasto-państwo, Bliski Wschód, rzemieślnik omówić przemianę szałasu w dom wytłumaczyć, dlaczego ludzie budowali domy opowiedzieć, jak powstawały osady opisać, jak osady przerodziły się w miasta wymienić miasta starożytnego Wschodu wyjaśnić, dlaczego rolnictwo było punktem zwrotnym w dziejach człowieka opisać, jak powstały państwa starożytne wskazać na mapie Bliski Wschód poznanym słownictwem: Italia, akwedukt, igrzyska, gladiator, termy, bursztynowy szlak, legion, barbarzyńcy powiedzieć, kto według legendy założył Rzym wskazać na mapie Rzym Italię, państwo rzymskie, bursztynowy szlak

6 III. Życie w Biskupinie. Odkrycie Biskupina. Legenda o władcach państwa Polan. Państwo Polan. Zajęcia ludzi w państwie Mieszka I. Chrzest Mieszka I Osada na wyspie Legenda sprzed wieków Państwo Mieszka I Starożytność na ziemiach polskich osada w Biskupinie. Zajęcia i umiejętności mieszkańców. Pojęcia: plemię, ród. Legenda o Popielu i o Piaście. Warunki życia na ziemiach dzisiejszej Polski w IX i X wieku. Warunki życia na ziemiach dzisiejszej Polski w IX i X wieku. Organizacja państwa Mieszka I. Przyjęcie chrztu i skutki tej decyzji. opisać wygląd domu starożytnego Rzymianina opowiedzieć, jak żyli starożytni Rzymianie wymienić rozrywki starożytnych Rzymian przedstawić osiągnięcia starożytnych Rzymian wytłumaczyć, czym był bursztynowy szlak poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: ród, plemię wyjaśnić, jak powstawały plemiona opisać osadę w Biskupinie opowiedzieć o zajęciach mieszkańców Biskupina opowiedzieć, jak doszło do odkrycia osady w Biskupinie wskazać na mapie Biskupin porównać życie mieszkańców Biskupina z życiem ludzi starszej epoki kamiennej poznanym słownictwem: plemię Polan, dynastia, Piastowie opowiedzieć legendę o początkach dynastii Piastów wyjaśnić, na czym polegały postrzyżyny wytłumaczyć pochodzenie nazwy pierwszej polskiej dynastii wskazać na mapie jezioro Gopło i Kruszwicę odróżniać prawdę historyczną od fikcji wytłumaczyć, w jakim celu ludzie tworzą legendy poznanym słownictwem: drużyna, poganie powiedzieć, kim byli: Mieszko I, Dobrawa wyjaśnić datę 966 wskazać na mapie państwo Polan i Gniezno wymienić sąsiadów państwa Polan opowiedzieć o zajęciach ludzi mieszkających w państwie

7 Państwo Bolesława Chrobrego. Wyprawa misyjna biskupa Wojciecha. Zjazd w Gnieźnie. Koronacja Bolesława Chrobrego Państwo Kazimierza Wielkiego. Akademia Krakowska. Uczta uwierzynka. Pierwszy król Polski Wielki król Postać Bolesława Chrobrego. Misja św. Wojciecha. Zjazd w Gnieźnie. Koronacja Bolesława Chrobrego. Pojęcia: dynastia, arcybiskupstwo, wyprawa misyjna. Terytorium Polski za panowania Kazimierza Wielkiego. Umocnienie państwa. Założenie Akademii Krakowskiej. Uczta u Wierzynka. Koniec dynastii Piastów. Pojęcia: kronikarz, zamek warowny. Mieszka I wymienić skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I omówić przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I poznanym słownictwem: katedra, arcybiskupstwo, cesarz, diadem, wyprawa misyjna, męczennik wyjaśnić daty: 1000, 1025 powiedzieć, kim byli: Bolesław Chrobry, Otton III, biskup Wojciech wskazać na mapie ziemie przyłączone do Polski przez Bolesława Chrobrego, ziemie przejściowo opanowane przez Bolesława I trasę wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha do Prus opowiedzieć o przebiegu zjazdu w Gnieźnie omówić przyczyny i przebieg wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha do Prus wyjaśnić znaczenie wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha wyjaśnić znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego wytłumaczyć, co dała Polsce koronacja Bolesława Chrobrego poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: kronikarz, uczelnia, Akademia Krakowska wyjaśnić datę 1364 powiedzieć, kim byli: Kazimierz Wielki, Wierzynek, Janko z Czarnkowa, wskazać na mapie państwo Kazimierza Wielkiego, ziemie przez niego przyłączone oraz niektóre zbudowane przez niego zamki, wytłumaczyć powiedzenie: zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną opowiedzieć o uczcie u Wierzynka omówić politykę wewnętrzną Kazimierza III wyjaśnić cel założenia przez Kazimierza

8 Sprowadzenie Krzyżaków przez Konrada Mazowieckiego. Państwo krzyżackie. Unia polsko-litewska. Bitwa pod Grunwaldem. Wojna trzynastoletnia. Zamek rycerza. Cechy rycerza. Zwyczaje rycerskie. Życie w mieście i na wsi w XV w. Rola Kościoła. Medycyna w XV w. Wielka wojna z krzyżakami O zamkach i rycerzach Podstawowe wiadomości o Krzyżakach. Państwo zakonu krzyżackiego. Unia Polski i Litwy. Władysław Jagiełło. Bitwa pod Grunwaldem. Odzyskanie przez Polskę Pomorza Gdańskiego. Miasto i wieś w XV wieku. Rola Kościoła. Zamki. Jadłospis ludzi średniowiecza. Pasowanie na rycerza. Postać Zawiszy Czarnego. Wielkiego Akademii Krakowskiej poznanym słownictwem: poseł, triumf, unia wyjaśnić daty: 1386, 1410, 1230, 1466 powiedzieć, kim byli: Krzyżacy, Prusowie, Władysław Jagiełło, Jan Długosz, Konrad Mazowiecki, wskazać na mapie: państwo zakonne, Wielkie Księstwo Litewskie, Królestwo Polskie, Malbork, Grunwald, Pomorze Gdańskie, opisać genezę konfliktu z Krzyżakami, opowiedzieć o przebiegu bitwy pod Grunwaldem, wytłumaczyć, dlaczego Krzyżacy przybyli na ziemie polskie, omówić przyczyny, warunki i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej, wyjaśnić, co dało Polsce zwycięstwo w wojnie trzynastoletniej. poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: dwór, giermek, turniej, pasowanie na rycerza powiedzieć, kim był Zawisza Czarny, wyjaśnić, dlaczego budowano zamki, wytłumaczyć, kim byli rycerze i czym się zajmowali, opisać przebieg pasowania na rycerza, opowiedzieć, jak powinien postępować rycerz, wytłumaczyć powiedzenie: polegać jak na Zawiszy Życie ponad 500 lat temu Pojęcia: rycerstwo, zaraza. poznanym słownictwem: kram, zaraza, opisać życie w mieście i na wsi w XV w., wyjaśnić, w jaki sposób leczono choroby ponad 500 lat temu, wytłumaczyć rolę Kościoła w XV w..

9 IV. Uniwersytet Jagielloński. Życie żaków Powstanie pisma. Rodzaje pisma. Pierwsze książki. Wynalazek druku Wyobrażenia ludzi o wszechświecie. Mikołaj Kopernik. Odkrycie Kopernika. Złoty wiek. Królowa Bona. Architektura XVI w. Początki literatury w języku polskim Wiwat Akademia! O piśmie i książkach Wstrzymał słońce Złoty wiek Od Akademii Krakowskiej do Uniwersytetu Jagiellońskiego. Organizacja uczelni. Życie żaków. Otrzęsiny. Pojęcia: łacina, żak. Wynalezienie pisma. Pismo klinowe i hieroglificzne. Materiały pisarskie: tabliczki, pergamin, papier. Dawne książki. Wynalezienie druku. Wyobrażenia o Wszechświecie przed odkryciem Kopernika. Postać wielkiego astronoma. Odkrycie Kopernika. Reakcje na nową teorię. Pojęcia: astronomia, Wszechświat. Złoty wiek Polska w XVI wieku. Przybycie królowej Bony. Przemiany kulturalne i obyczajowe. Architektura polska XVI wieku. Literatura: Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Pojęcia: dworzanin, kamienica, ratusz. poznanym słownictwem: Uniwersytet Jagielloński, żak, łacina, szkoła parafialna, bean, kolegium, wyjaśnić, dlaczego Akademię Krakowską nazwano później Uniwersytetem Jagiellońskim opowiedzieć, w jaki sposób przeprowadzano otrzęsiny nowego żaka wytłumaczyć, kto mógł zostać żakiem opisać dzień z życia żaka poznanym słownictwem: pismo klinowe, hieroglify, pisarz, papirus, pergamin, papież powiedzieć, kim był Jan Gutenberg opowiedzieć, jak powstało pismo opowiedzieć, w jaki sposób wytwarzano papirus, pergamin i papier rozróżniać znaki pisma klinowego i hieroglify, wytłumaczyć znaczenie wynalazku druku poznanym słownictwem: astronomia, wszechświat, teoria powiedzieć, kim byli: Mikołaj Kopernik Ferdynand Magellan opowiedzieć, jak ludzie wyobrażali sobie wszechświat przed odkryciem Kopernika opisać, jak ludzie przyjęli odkrycie Kopernika wytłumaczyć odkrycie Kopernika poznanym słownictwem: złoty wiek, komnata, dworzanin, architekt, kaplica Zygmuntowska, ratusz, kamienica, rynek powiedzieć, kim byli: Zygmunt Stary, Zygmunt August, Bona, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski opisać ucztę dworską opowiedzieć, co zmieniło się w Polsce

10 Państwo tureckie w XVII w. Wojny polsko-tureckie. Odsiecz wiedeńska. Król Jan III Sobieski. Liberum veto. I rozbiór Polski. Sejm Wielki. Uchwalenie Konstytucji 3 maja. II rozbiór Polski. Bitwa pod Wiedniem Konstytucja 3 Maja Państwo tureckie w XVII wieku. Wojny polsko- -tureckie. Odsiecz wiedeńska 1683 roku. Charakterystyka króla Jana Sobieskiego. Pałac w Wilanowie. Pojęcia: islam, odsiecz. Liberum veto. I rozbiór Polski. Sejm Czteroletni. Uchwalenie Konstytucji 3 maja. II rozbiór Polski. Pojęcia: konstytucja, magnat, rozbiór, sejm. po przyjeździe królowej Bony wymienić najpiękniejsze budowle z XVI w. na ziemiach polskich wytłumaczyć sens słów: Polacy nie gęsi, iż swój język mają wyjaśnić, dlaczego XVI w. w Polsce nazywamy złotym wiekiem poznanym słownictwem: jazda, odsiecz husaria, wezyr wyjaśnić datę 1683, powiedzieć, kim byli: Jan III Sobieski, Kara Mustafa, pokazać na mapie: Rzeczpospolitą i Turcję w XVII w., trasę pochodu wojsk polskich na odsiecz Wiednia, Wiedeń, Chocim, opowiedzieć o państwie tureckim w XVII w., omówić przebieg bitwy pod Wiedniem, podać skutki odsieczy, wyjaśnić przyczyny wojen polsko-tureckich, scharakteryzować postać króla Jana III Sobieskiego, wytłumaczyć, w jakim celu Polacy ruszyli na Wiedeń poznanym słownictwem: poseł, liberum veto, magnat, rozbiór, sejm, konstytucja, caryca wyjaśnić daty: 1772, 3 V 1791, 1793, powiedzieć, kim byli: Stanisław August Poniatowski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj wskazać na mapie Austrię, Rosję, Prusy, granice Polski przed rozbiorami granice Polski po I i II rozbiorze przedstawić zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja opowiedzieć, co wydarzyło się po uchwaleniu Konstytucji 3 maja, wyjaśnić, dlaczego liberum veto było szkodliwe dla Polski, wytłumaczyć, w jakim celu król Stanisław August Poniatowski zwołał

11 Powstanie kościuszkowskie. III rozbiór Polski. Legiony Polskie we Włoszech. Polski hymn narodowy. Królestwo Polskie. Powstanie listopadowe. Polacy na emigracji. Rewolucja przemysłowa. Wynalazki XIX w. Życie w XIX w. O Mazurku Dąbrowskiego Powstanie listopadowe Wynalazki XIX wieku Powstanie Kościuszkowskie. III rozbiór Polski. Utworzenie Legionów Polskich we Włoszech. Powstanie Mazurka Dąbrowskiego. Pojęcia: emigracja, powstanie, zaborca. Utworzenie Królestwa Polskiego w 1815 roku. Wybuch i przebieg Powstania Listopadowego. Wielka Emigracja. Sytuacja Polaków w trzech zaborach w drugiej połowie XIX wieku. Pojęcia: car, spiskowiec, zabór Rewolucja przemysłowa w Anglii. Nowe wynalazki. Postęp techniczny i rozwój przemysłu na ziemiach do Warszawy sejm. poznanym słownictwem: emigracja, legion, Legiony Polskie, powstanie, zaborca, wyjaśnić daty: 1794, 1795, 1797, 1926, powiedzieć, kim byli: Tadeusz Kościuszko, Józef Wybicki, Jan Henryk Dąbrowski Napoleon Bonaparte, wytłumaczyć, dlaczego Józef Wybicki ułożył pieśń dla legionistów, wskazać na mapie ziemie zabrane przez Austrię, Prusy i Rosję w III rozbiorze, wyjaśnić, jak doszło do III rozbioru Rzeczypospolitej, wytłumaczyć, w jakim celu powstały Legiony Polskie we Włoszech poznanym słownictwem: car, zabór, Królestwo Polskie, podchorąży, spiskowiec, Wielka Emigracja, arsenał, wyjaśnić daty: 1815, 29 XI 1830, 1831, powiedzieć, kim byli: Piotr Wysocki, Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin, książę Konstanty, wskazać na mapie Królestwo Polskie i miejsca ważniejszych bitew powstania listopadowego, omówić przebieg nocy listopadowej, wymienić najważniejsze wydarzenia powstania listopadowego opowiedzieć o losach Polaków po upadku powstania wytłumaczyć przyczyny wybuchu powstania, wskazać przyczyny klęski powstania. poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: rewolucja przemysłowa, maszyna parowa, higiena, epidemia,

12 Życie Polaków w zaborach rosyjskim, pruskim i austriackim. V. I wojna światowa. Odzyskanie niepodległości. Kształtowanie granic państwa polskiego. Pierwsze lata niepodległej Polski polskich. Unowocześnienie rolnictwa. Poprawa warunków higienicznych w XIX wieku. Pojęcia: higiena, parlament, rewolucja. wytłumaczyć, na czym polegała rewolucja przemysłowa, wymienić wynalazki powstałe w XIX w., opowiedzieć, jak zmieniło się życie ludzi w XIX w. scharakteryzować zmiany na ziemiach polskich w XIX w., powiedzieć, kim był Ignacy Łukasiewicz, ocenić, jak zmieniło się życie ludzi w związku z nowymi wynalazkami Życie w XIX wieku Pojęcia: germanizacja, rusyfikacja poznanym słownictwem: zesłać, Syberia wskazać na mapie zabory, opisać na podstawie ilustracji warunki życia rodziny w mieście i rodziny na wsi, omówić sytuację Polaków w trzech zaborach podać przykłady działań podejmowanych przez Polaków w celu zachowania swojej kultury powiedzieć, kim był Michał Drzymała Po 123 latach niewoli Odrodzenie państwa polskiego w 1918 roku. Walka o granice Polski. Trudności młodego państwa. Pojęcia: Naczelnik Państwa, Święto Niepodległości, zawieszenie broni, ziemie sporne. poznanym słownictwem: I wojna światowa, brygada, Naczelnik Państwa, Rosja Radziecka Armia Czerwona wyjaśnić daty: 11 XI powiedzieć, kim był Józef Piłsudski wskazać na mapie granice Polski po I wojnie światowej państwa sprzymierzone z Niemcami i Austro-Węgrami, państwa sprzymierzone z Rosją, państwa, które nie wzięły udziału w I wojnie światowej opowiedzieć o walkach kształtujących granice państwa polskiego omówić trudności, jakie musiało pokonać młode państwo polskie wytłumaczyć okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r.

13 Budowa portu w Gdyni. Rozwój Centralnego Okręgu Przemysłowego Przyczyny wybuchu II wojny światowej. Obrona Westerplatte. Wojna obronna. Agresja Armii Czerwonej. Okupacja niemiecka ziem polskich. Ziemie polskie pod okupacją radziecką. Polskie Państwo Podziemne. Polska między wojnami Westerplatte się broni Dwie okupacje Osiągnięcia Polski międzywojennej: budowa Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego. Pojęcie: wolne miasto. Przyczyny i początek II wojny światowej. Bitwy polskiego września. Napaść Armii Czerwonej. Pojęcia: okupacja, sojusz. Ziemie polskie pod okupacją niemiecką i radziecką. Polskie państwo podziemne. Pojęcia: partyzantka, prześladowania, wywiad. wyjaśnić znaczenie cudu nad Wisłą poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: wolne miasto, Centralny Okręg Przemysłowy wskazać na mapie Gdynię i Centralny Okręg Przemysłowy wytłumaczyć, dlaczego zbudowano port w Gdyni wymienić najważniejsze osiągnięcia gospodarcze odrodzonego państwa polskiego powiedzieć, kim byli: Tadeusz Wenda, Eugeniusz Kwiatkowski wyjaśnić, dlaczego sejm podjął decyzję o budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego poznanym słownictwem: II wojna światowa, okupacja, sojusz pancernik wyjaśnić daty: 1 IX 1939, 17 IX , 1938, 3 IX 1939, 2 X 1939, 5 X 1939, powiedzieć, kim byli: Adolf Hitler, Henryk Sucharski wskazać na mapie podział Polski w 1939 r. miejsca ważniejszych bitew kampanii wrześniowej, opowiedzieć o pierwszych zdobyczach Hitlera, wymienić przyczyny wybuchu II wojny światowej, opisać obronę Westerplatte, wymienić ważniejsze bitwy polskiego września, porównać stosunek sił Polski i Niemiec w przededniu wojny, wytłumaczyć, dlaczego Polska została tak szybko pokonana we wrześniu 1939 r. poznanym słownictwem: hitlerowiec, obóz koncentracyjny, państwo podziemne, Polskie Państwo Podziemne, Armia Krajowa, wywiad, partyzantka, opowiedzieć o okupacji niemieckiej ziem polskich,

14 Polityka Stalina wobec Polski. Przyczyny wybuchu powstania warszawskiego. GodzinaW. Upadek powstania warszawskiego. Odzyskanie niepodległości. Odbudowa ze zniszczeń wojennych. Rządy komunistów. Stan wojenny. Rozmowy okrągłego stołu. Godzina W Polska po wojnie Wojna niemiecko-radziecka. Przyczyny wybuchu i przebieg Powstania Warszawskiego. Pojęcia: barykada, kapitulacja, wysiedlenie. Nowe granice Polski. Zniszczenia wojenne i odbudowa kraju. Objęcie władzy przez komunistów. Powstanie Solidarności. Stan wojenny. Przełom roku Pojęcia: demokracja, komunizm, stan wojenny, wolne wybory, Ziemie Odzyskane. opisać prześladowania ludności polskiej pod okupacją radziecką, wytłumaczyć, w jaki sposób Polacy walczyli z okupantem, wskazać na mapie Oświęcim, wymienić różnice między radziecką a niemiecką okupacją ziem polskich poznanym słownictwem: barykada, skapitulować, wysiedlić, wyjaśnić daty: 1 VIII 2 X 1944, 1941, 1943, powiedzieć, kim był Józef Stalin, podać przyczyny wybuchu powstania warszawskiego, opowiedzieć o przebiegu powstania, przedstawić politykę Stalina wobec Polski, wymienić przyczyny klęski powstania warszawskiego, podać konsekwencje klęski powstania poznanym słownictwem: mocarstwo, Ziemie Odzyskane, komunizm, Solidarność, stan wojenny, wolne wybory, demokracja, rozmowy okrągłego stołu, wyjaśnić daty: 8 V 1945, 1980, 13 XII 1981, 1989, 1956, 1978, powiedzieć, kim są: Lech Wałęsa, Jan Paweł II, wskazać na mapie granice Polski po 1945 r. i porównać je z granicami Polski w 1939 r. przedstawić skutki II wojny światowej dla Polski, opowiedzieć o rządach komunistów w Polsce, wymienić najważniejsze wydarzenia w historii Polski po 1945 r., wyjaśnić, dlaczego Polacy mieszkający na wschodzie przedwojennej Polski musieli się przenieść na Ziemie Odzyskane, wytłumaczyć, dlaczego komuniści

15 wprowadzili stan wojenny, ocenić znaczenie rozmów okrągłego stołu Dział I. Dzieciństw o Treści nauczania z podstawy programowej Położenie geograficzne Grecji. Najważniejsze polis: Ateny i Sparta. Wychowanie dzieci w starożytnych Atenach i Sparcie. Położenie geograficzne Italii. Wychowanie dzieci w starożytnym Rzymie. W rzymskiej szkole. Zadania kobiety w starożytnym Rzymie. Greckie wychowanie O rzymskiej cnocie KLASA V Temat Główne zagadnienia O siągnięcia ucznia Sytuacja dziecka w poszczególnych epokach podkreślenie jego indywidualności, godności, praw. Ukazanie, w interesującej dla uczniów formie, zmieniającej się pozycji dziecka w społeczeństwie (np. zagadnienia: szkoła, czas wolny) poznanym słownictwem: Hellada, starożytność, polis, cywilizacja, ustrój, demokracja umiejscowić w czasie i przestrzeni starożytną Grecję opisać warunki naturalne starożytnej Grecji opowiedzieć o wychowaniu dzieci w starożytnych polis wykazać różnice między wychowaniem w Sparcie i w Atenach, porównać wychowanie w starożytnej Grecji z dzisiejszym. poznanym słownictwem: edukacja, imperium określić położenie geograficzne Italii i Rzymu oraz wskazać je na mapie opowiedzieć o wychowaniu i nauczaniu w starożytnym Rzymie omówić dawne rzymskie obyczaje porównać sposoby wychowywania dzieci przez Ateńczyków i Rzymian Stany w średniowiecznej Europie. Szkoła klasztorna. Życie dzieci na zamku. Dzieciństwo na wsi i w mieście. Wychowanie dziewcząt w średniowiecznej Europie. Dzieci średniowiecza poprawnie posługiwać się nowo poznanym słownictwem: średniowiecze, stany, paź, giermek, pasowanie na rycerza, terminować, mistrz, czeladnik, majstersztyk, wyzwolić się na mistrza określić ramy czasowe średniowiecza wymienić stany średniowiecznej Europy opisać warunki życia dzieci na zamku, w mieście i na wsi średniowiecznej

16 II. Moja mała ojczyzna Powstanie nowego ruchu umysłowego w XV XVI w. (humanizm). Organizacja szkół w odrodzeniu. Wychowanie dziewcząt w renesansie. Powstanie nowego prądu umysłowego zwanego oświeceniem. Zmiana w postrzeganiu potrzeb dzieci. Wychowanie i nauka (wprowadzenie powszechnego obowiązku szkolnego). Wpływ rewolucji przemysłowej na położenie dzieci. Konwencja Praw Dziecka. Kodeks zachowania w klasie. Zasady dyskusji. Mała ojczyzna. Historia rodzinnej miejscowości. Legendy mojej miejscowości i okolic. Krajobraz i położenie małej ojczyzny. Dzieciństwo w czasach odrodzenia Szkoła staje się obowiązkiem Być dzieckiem dzisiaj Moje miejsce na ziemi Najbliższe otoczenie ucznia teraz i w przeszłości: dom, rodzina, sąsiedztwo. Zagospodarowanie terenu w miejscu zamieszkania ucznia: rola warunków opowiedzieć o wychowaniu dziewcząt w średniowieczu wskazać różnice między wychowaniem przyszłych rycerzy, duchownych i rzemieślników poznanym słownictwem: odrodzenie (renesans), epoka nowożytna, humanizm, humaniści, antyczny określić ramy czasowe odrodzenia opisać warunki życia i nauki dzieci w epoce renesansu opowiedzieć o wychowaniu dziewcząt w odrodzeniu przeczytać ze zrozumieniem tekst źródłowy porównać wychowanie i obyczaje w średniowieczu oraz odrodzeniu. poznanym słownictwem: oświecenie, powszechny obowiązek szkolny, rewolucja przemysłowa, zaznaczyć na osi czasu epokę oświecenia opowiedzieć o wychowaniu i nauczaniu w XVIII w. wskazać związek między postępem cywilizacyjnym a wychowaniem wymienić różnice w traktowaniu dzieci przez dorosłych w poznanych epokach historycznych omówić prawa dziecka zawarte w Konwencji Praw Dziecka wymienić reguły zawarte w Kodeksie zachowania w klasie i ich przestrzegać uważnie słuchać oraz zadawać jasne i precyzyjne pytania mówić w sposób interesujący, i bronić go poznanym słownictwem: mała ojczyzna opowiedzieć o miejscu zamieszkania wskazać na mapie miejscowość,

17 III. Miasto naturalnych i czynników pozaprzyrodniczych. w której mieszka wymienić tytuły legend związanych ze swoją miejscowością lub regionem streścić wybrane legendy Pojęcie: rodzina. Pokrewieństwo i powinowactwo. Drzewo genealogiczne. Obowiązki członków rodziny. Moja rodzina poznanym słownictwem: krewni, powinowaci, rodzina, ród, genealogia, drzewo genealogiczne, potomek wskazać prawa i obowiązki członków rodziny, wyjaśnić, czym zajmuje się genealogia opowiedzieć kilka wydarzeń z historii swojej rodziny zauważyć wokół siebie innych i związki jednostki z innymi ludźmi sporządzić drzewo genealogiczne swojej rodziny. Burza mózgów. Kompromis. Reguły życia w szkole. Moja szkoła poznanym słownictwem: kompromis, statut szkoły szanować odmienne poglądy, przestrzegać zasad obowiązujących w klasie i szkole rozpoznać, a także określić potrzeby oraz interesy swoje i kolegów Rozwiązywanie problemów i konfliktów. Koleżeństwo i przyjaźń. Ludzie wokół mnie poznanym słownictwem: potrzeby, akceptować, wskazać przykłady interesów wspólnych i sprzecznych dostrzec odrębność swojego ja i umieć wyrazić to własnymi słowami zauważyć wokół siebie innych i związki jednostki z innymi ludźmi Położenie geograficzne Aten. W cieniu Akropolu Historia osad typu miejskiego Funkcje agory i Akropolu. od pierwszych miast Życie codzienne mieszkańców sumeryjskich przez poznanym słownictwem: Akropol, starożytnych Aten. greckie polis, rzymskie Partenon, agora metropolie, miasta średniowiecza, opisać wygląd starożytnego miasta na nowożytne przykładzie Aten miasta-państwa włoskie scharakteryzować zajęcia mieszkańców po XIX-wieczne ośrodki starożytnych Aten przemysłowe i współczesne opisać organizację życia codziennego centra informatyczno- w starożytnych Atenach Położenie geograficzne Italii i Rzymu. W Wiecznym Mieście -usługowe. Organizacja

18 Charakterystyczne budowle rzymskie. Funkcje term. Dom Rzymianina. Położenie geograficzne Paryża. Budowa średniowiecznych miast. Funkcje targów i jarmarków. Życie codzienne w średniowiecznym mieście. Położenie geograficzne Londynu. Wygląd XVI-wiecznego Londynu. Zajęcia londyńczyków. Rewolucja przemysłowa. Warunki życia robotników w XIX w. Odkrycia i wynalazki w XIX i XX w. Metropolia. Położenie geograficzne Nowego Jorku. Problemy wielkiego miasta. Zalety życia w wielkim mieście. W średniowiecznym mieście Londyn królowej Elżbiety W Londynie 300 lat później Wielkie miasto dziś i metody pracy w mieście. poznanym słownictwem: Forum Romanum, termy, akwedukt, bazylika, łuk architektoniczny, kopuła, kolumna opisać wygląd starożytnego Rzymu opowiedzieć o życiu codziennym Rzymian rozpoznać główne elementy architektury rzymskiej poznanym słownictwem: targ, jarmark, patrycjat, rada miejska, pospólstwo, plebs, cech opowiedzieć, jak wyglądało miasto w średniowieczu wymienić grupy, na jakie dzielili się mieszkańcy miast omówić warunki życia ludzi w średniowiecznych miastach na przykładzie Paryża i Krakowa wskazać na mapie Wielką Brytanię, Londyn, Tamizę opisać wygląd XVI-wiecznego Londynu opowiedzieć o rozrywkach londyńczyków w XVI w. porównać miasto średniowieczne z XVI-wiecznym Londynem poznanym słownictwem: transport publiczny, metro, smog opisać Londyn w XIX w. wymienić wynalazki i odkrycia, które zmieniły warunki życia w XIX w. dostrzec wpływ rozwoju nauki i techniki na poprawę warunków życia ludzi poznanym słownictwem: metropolia skutecznie się komunikować wymienić problemy i korzyści wynikające z życia w metropolii na

19 IV. Wieś Problemy życia we współczesnym mieście. Rozwiązywanie problemów. Umiejętność korzystania z planu miasta Położenie geograficzne mojego miasta i regionu. Walory krajoznawczo-turystyczne mojego regionu. Położenie geograficzne Egiptu. Rola Nilu w życiu starożytnych Egipcjan. Budowa systemu irygacyjnego. Praca egipskiego chłopa. Znaczenie latyfundiów. Rola niewolników i kolonów w rzymskim rolnictwie. Życie w mieście Moje miasto miastem turystycznym Dar Nilu Na polach starożytnego Rzymu Wieś i jej mieszkańcy od pierwotnego osadnictwa, poprzez egipskich fellahów, rzymskich kolonów, pańszczyźnianych wyrobników średniowiecza aż po dzisiejszych rolników. przykładzie Nowego Jorku, rozwiązywać problemy w twórczy sposób, i bronić go skutecznie się komunikować, znaleźć argumenty za i przeciw, które ułatwią podjęcie decyzji i bronić go, rozwiązywać problemy w twórczy sposób przedstawić atrakcje turystyczne swojego miasta prawidłowo operować pojęciami historycznymi efektywnie pracować w grupie skutecznie się komunikować ocenić możliwości rozwoju turystyki w swoim regionie, zrozumieć znaczenie turystyki dla rozwoju miasta, rozwiązywać problemy w twórczy sposób, i bronić go poznanym słownictwem: faraon, system irygacyjny, młócka, plewy, wskazać na mapie Egipt i Nil, omówić wpływ warunków naturalnych na życie codzienne chłopów starożytnego Egiptu, opowiedzieć o pracy chłopów w starożytnym Egipcie, wyjaśnić działanie systemu irygacyjnego. poznanym słownictwem: latyfundium, kolon, dzierżawa, opowiedzieć o życiu chłopów, kolonów i niewolników na wsi wskazać różnice między sytuacją niewolników i kolonów

20 Lokacja wsi na prawie niemieckim. Życie chłopów w XII w. Folwark pańszczyźniany. Praca chłopów w XVII w. Warunki życia chłopów w XVII w. Uwłaszczenie chłopów. Folwark XIX-wieczny. Życie codzienne chłopa na wsi w XIX w. Położenie geograficzne Niderlandów. Poldery. Gospodarstwo holenderskie. Gospodarstwo ekologiczne. Utylizacja odpadów Jak założyć wieś? Na folwarku W gospodarstwie gbura Holenderski dostatek Przyroda wokół nas poznanym słownictwem: zasadźca, prawo niemieckie, lokacja, dziesięcina, sołtys, samorząd, wolnizna, łan omówić warunki życia na wsi w XIII w. opowiedzieć o sposobie zakładania wsi na prawie niemieckim poznanym słownictwem: szlachta, folwark, pańszczyzna, opisać wieś w XVII w. opowiedzieć o życiu i pracy chłopów pańszczyźnianych w XVII w. skutecznie się komunikować zaprezentować swoją pracę wskazać podobieństwa i różnice między latyfundium a folwarkiem, porównać położenie niewolnika i chłopa pańszczyźnianego poznanym słownictwem: gbur, uwłaszczenie, siewnik, żniwiarka, młockarnia, brona powiedzieć, na czym polegało uwłaszczenie opisać wygląd chaty w XIX w. scharakteryzować życie i pracę chłopów na Pomorzu po uwłaszczeniu porównać życie chłopów pańszczyźnianych i uwłaszczonych poznanym słownictwem: Niderlandy, depresja, poldery wskazać na mapie Holandię opowiedzieć o warunkach naturalnych Holandii planować i organizować pracę w grupie. opowiedzieć, w jaki sposób należy segregować odpady wymienić zagrożenia ekologiczne

21 V. Życie codzienne Jadłospis starożytnych Greków. Greckie uczty. Troska o zdrowie. Pożywienie starożytnych Rzymian. Rzymskie uczty. Rzymska medycyna. Pożywienie czterech stanów średniowiecza. Medycyna w średniowieczu. Kuchnia staropolska. Nowości kulinarne w XVI XVIII w. Leczenie chorób w XVI XVIII w. Wino, oliwa i zimna woda Od jajka do jabłek Post, łaźnia i puszczanie krwi Pieprzno i szafranno, moja mościa panno! Warunki mieszkaniowe i sposoby odżywiania się na przestrzeni dziejów w różnych krajach. Ze względu na obszerność tematu pozostałe zagadnienia są do wyboru przez nauczyciela: małżeństwo, wychowanie dzieci, medycyna, ubiory, czas wolny itp. skutecznie się komunikować wymyślić własny sposób włączenia się do kampanii na rzecz ochrony środowiska planować i organizować pracę w grupie rozwiązywać problemy w twórczy sposób. poznanym słownictwem: sympozjon, gimnazjon, Hipokrates opowiedzieć o życiu codziennym starożytnych Greków wskazać związki między warunkami życia a pozycją społeczną ludzi i bronić go opowiedzieć, co jedli starożytni Rzymianie, omówić stosunek starożytnych Rzymian do higieny osobistej skutecznie wykonywać swoje zadania w grupie przekazać w jasny sposób zdobytą Wiedzę poznanym słownictwem: asceza, przednówek opowiedzieć, w jaki sposób dbano o czystość i zdrowie w średniowieczu omówić zmiany warunków życia, które dokonały się od starożytności do średniowiecza porównać jadłospis duchowieństwa, rycerstwa, mieszczaństwa i chłopstwa, i bronić go poznanym słownictwem: włoszczyzna, szafran opowiedzieć, jak ludzie dbali o czystość w XVI XVIII w.

22 VI. Konflikty Konserwowanie żywności. Kuchnia polska w trzech zaborach. Osiągnięcia medycyny Sytuacja dzieci żyjących w krajach Trzeciego Świata. Pomoc humanitarna dla krajów Trzeciego Świata. Piramida zdrowego żywienia. Jadłospis ucznia. Położenie geograficzne Grecji i Persji. Przyczyny wojny grecko-perskiej. Organizacja armii perskiej i greckiej. Bitwy na lądzie i na morzu (Maraton, Salamina) Przełom XIX wieku Czy wszyscy są najedzeni Falanga i trójrzędowce Sposoby zbrojnego i pokojowego rozwiązywania sporów w historii ludzkości. Metody walki, taktyka, uzbrojenie, ale też sposoby unikania wojen: wymienić nowe artykuły żywnościowe w kuchni polskiej w XVI XVIII w. scharakteryzować zmiany warunków życia, które dokonały się od średniowiecza do XVI XVIII w. porównać kuchnię polską w XVI XVIII w. z dzisiejszą i bronić go poznanym słownictwem: higiena, antyseptyka, dezynsekcja opowiedzieć, jak ludzie dbali o higienę w XIX w. wyjaśnić, jak konserwowano żywność dostrzegać zmiany warunków życia w różnych epokach historycznych poznanym słownictwem: Trzeci Świat, dyktator wymienić kraje Trzeciego Świata opowiedzieć o życiu dzieci w krajach Trzeciego Świata szanować odmienne poglądy, i bronić go przygotować się do publicznego wystąpienia na temat: Czy powinniśmy pomagać krajom, w których panuje głód i bieda? poznanym słownictwem: piramida zdrowego żywienia skonstruować piramidę zdrowego żywienia ocenić swój sposób odżywiania, zastosować zdobytą wiedzę w praktyce. poznanym słownictwem: Persja, hoplita, falanga, Maraton, triera, abordaż, Salamina, wskazać na mapie Grecję i Persję

23 Położenie geograficzne Kartaginy. Organizacja armii rzymskiej legiony. Wojna Rzymu z Kartaginą. Średniowieczni rycerze. Bitwa pod Cedynią. Bitwa pod Płowcami. Broń palna. Piechota i jazda. Bitwa ze Szwedami pod Kircholmem Hannibal pod bramami! Zakuci w stal Skrzydlaci jeźdźcy kompromisy, rokowania pokojowe. W XX wieku: rola Organizacji Narodów Zjednoczonych, Międzynarodowego Czerwonego Krzyża oraz innych instytucji międzynarodowych. w V w. p.n.e. opowiedzieć o sposobach walki w starożytności na przykładzie bitew pod Maratonem i Salaminą, wyjaśnić przyczyny wojen grecko-perskich opisać uzbrojenie hoplity, i bronić go. poznanym słownictwem: Kartagina, legion, najemnicy, Hannibal, wskazać na mapie Rzym i Kartaginę w III w. p.n.e., opowiedzieć o sposobach walki w starożytności na podstawie bitwy pod Kannami w III w. p.n.e. omówić przyczyny konfliktu Rzymu z Kartaginą porównać uzbrojenie oraz taktykę armii rzymskiej i kartagińskiej, i bronić go poznanym słownictwem: drużyna, pospolite ruszenie, woj, kolczuga, tarczownik, strzelec, Cedynia, Krzyżacy, Płowce, przyłbica, kopia opowiedzieć o sposobach walki w średniowiecznej Polsce omówić przebieg bitew pod Cedynią i Płowcami, opisać oraz porównać uzbrojenie konnego woja, tarczownika i strzelca, rozpoznać średniowiecznego rycerza oraz nazwać elementy jego uzbrojenia, i bronić go poznanym słownictwem: husaria, muszkieter, pikinier, Kircholm, hetman rozpoznać husarza, muszkietera omówić przebieg bitwy pod Kircholmem

24 Wybuch I wojny światowej. Nowe rodzaje broni. Życie żołnierzy w okopach frontu zachodniego. Bitwy pod Verdun i nad Sommą. Wybuch II wojny światowej. Inwazja na Normandię. Nowoczesne metody prowadzenia wojny. Zimna wojna w Europie. Współczesne konflikty zbrojne. Organizacja Narodów Zjednoczonych Przyczyny konfliktów. Sposoby rozwiązywania konfliktów. W okopach I wojny światowej Inwazja na Normandię Jak utrzymać pokój? opowiedzieć o sposobach walki w pierwszej połowie XVII w. na przykładzie bitwy pod Kircholmem. poznanym słownictwem: kolonia, propaganda, gazy trujące, karabin maszynowy, czołg, samolot, podać przyczyny wybuchu I wojny światowej, wymienić nowe rodzaje broni zastosowane podczas I wojny światowej opisać sposób walki na przykładzie bitew pod Verdun i nad Sommą, dokonać oceny bitew pod Verdun i nad Sommą poznanym słownictwem: inwazja, alianci, Wał Atlantycki, desant, Normandia wymienić państwa biorące udział w II wojnie światowej, omówić przyczyny wybuchu II wojny światowej przedstawić przebieg inwazji na Normandię i bronić go poznanym słownictwem: zimna wojna, ONZ, terrorysta, lokalizować na mapie miejsca współczesnych konfliktów zbrojnych, podać przyczyny prowadzenia wojen stawiać pytania i poszukiwać rozwiązań, i bronić go wymienić sytuacje konfliktowe, rozróżniać trzy najczęściej występujące typy zachowania ludzi w sytuacjach konfliktowych, i bronić go.

25 VII. Sport i rozrywka Igrzyska w starożytnej Grecji. Dyscypliny olimpijskie. Współczesne igrzyska olimpijskie Amfiteatr grecki. Starożytni aktorzy. Komedia i tragedia. Teatr współczesny. W rzymskim amfiteatrze i cyrku. Rozrywki starożytnych Rzymian. Turniej rycerski. Rozrywki rycerzy. Pałac w Wersalu. Rozrywki na dworze króla Ludwika XIV. Wysiłek ku chwale bogów Dzień w teatrze Chleba i igrzysk! Turnieje i polowania Na dworze Króla-Słońca Sport oraz inne formy rozrywki w ciągu dziejów: od greckich igrzysk przez rzymski cyrk, średniowieczne turnieje i polowania, po sport dla elit i odrodzenie idei igrzysk olimpijskich pod koniec XIX wieku. poznanym słownictwem: igrzyska, olimpiada, pokój boży, atleta, pankration zlokalizować na mapie Olimpię opowiedzieć o przebiegu i organizacji igrzysk olimpijskich wymienić starożytne i współczesne dyscypliny olimpijskie dostrzec we współczesnych igrzyskach olimpijskich nawiązanie do tradycji greckiej. poznanym słownictwem: maska, koturny, tragedia, komedia, mit, opisać, jak był zbudowany teatr grecki, odróżnić komedię od tragedii, opowiedzieć, jak wystawiano sztuki w teatrze starożytnym, opisać wygląd starożytnych aktorów, porównać teatr starożytny ze współczesnym. poznanym słownictwem: igrzyska, cyrk, Koloseum, amfiteatr, gladiatorzy, opowiedzieć, w jaki sposób mieszkańcy Rzymu spędzali czas w cyrku i w amfiteatrze, opisać wygląd rzymskiego cyrku i amfiteatru. poznanym słownictwem: turniej, herb, szranki, herold opowiedzieć o średniowiecznych turniejach i polowaniach, zrozumieć związek między pozycją społeczną a sposobami spędzania wolnego czasu. poznanym słownictwem: Wersal, menuet, arystokracja, opowiedzieć o rozrywkach arystokracji

26 Igrzyska nowożytne. Fotografia i kino. Rodzaje mass mediów. Współczesne rozrywki. Spędzanie wolnego czasu. Od igrzysk do komputera Nasz wolny czas francuskiej w czasach Ludwika XIV, zrozumieć związek między pozycją społeczną a sposobem spędzania wolnego czasu, porównać bal na dworze Ludwika XIV z dzisiejszymi zabawami. porównać igrzyska starożytne z nowożytnymi, przedstawić osiągnięcia techniczne XIX i XX w. ocenić trwałość tych osiągnięć, dostrzec wpływ osiągnięć technicznych na rozwój cywilizacji, i bronić go. opisać sposoby spędzania wolnego czasu efektywnie pracować w grupie, analizować swoje sposoby spędzania wolnego czasu, porównać dzisiejsze sposoby spędzania czasu z dawnymi rozrywkami, i bronić go W celu osiągnięcia wyników stosowane będą następujące metody: - korzystanie przez uczniów z różnorodnych źródeł informacji, umożliwienie do dotarcia różnych punktów widzenia - inicjowanie dyskusji, rozmowa kierowana - burza mózgów - scenki - krzyżówki - praca w grupach, w parach i indywidualna