Interakcje farmakologiczne

Transkrypt

1 dwóch lub więcej leków leków z żywnością Interakcje farmakologiczne leków z suplementami leków z ziołami leków z dopalaczami leków z używkami

2 Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia interakcji polifarmakoterapia współistnienie innych chorób starszy lub bardzo młody wiek leczenie chorego przez kilku lekarzy i/lub niedokładnie zebrany wywiad dotyczący stosownych leków reklama leków w środkach masowego przekazu powszechna dostępność leków, zwłaszcza z grupy OTC propagowanie zjawiska samoleczenia się chorych

3 Interakcje farmaceutyczne o mechanizmie fizycznym - przekroczenie rozpuszczalności - zbyt mała ilość - rozpuszczalnika lub niewłaściwy rozpuszczalnik; - Kwas borny tylko 3% - łączenie cieczy niemieszających się roztwory wodne + olejowe/olej parafinowy - mieszaniny higroskopijne po połączeniu ASA i paracetamolu/metamizolu

4 Interakcje farmaceutyczne o mechanizmie chemicznym Wytrącenie lub inaktywacja związku w wyniku reakcji chemicznej - wodny roztwór fenobarbitalu +papaweryna-> wytrącenie papaweryny - krople do oczu z fizostygminą w ph zasadowym- utlenienie fizostygminy Połączenia kompleksowe lub lek może ulec wytrąceniu - z płynami infuzyjnymi zawierającymi dekstran nie należy mieszać ampicyliny, kwasu askorbinowego, chlorpromazyny, barbituranów i prometazyny Zmiana ph i unieczynnienie leku charakter zasadowy roztworów: penicyliny G, erytromycyny, gentamycyny, kanamycyny, streptomycyny, tetracykliny, chlorpromazyny lub promazyny spowoduje unieczynnienie heparyny

5

6 Interakcje farmakokinetyczne wpływające na wiązanie leków z białkami krwi Leki o dużym powinowactwie do białek, tzw. wypieracze: NLPZ Niektóre sulfonamidy Wodzian chloralu Klofibrat Kwas etakrynowy Chinidyna Werapamil Amiodaron

7 Leki stosowane w praktyce klinicznej: interakcje z sokiem grejpfrutowym

8 Interakcje farmakokinetyczne wpływające na procesy wydalania zmiany ph moczu kompetycja w zakresie aktywnego wydalania w kanalikach nerkowych zmiany perfuzji nerek zmiany krążenia wątrobowo-jelitowego leków wydalanych z żółcią (np. przyspieszenie eliminacji i zmniejszenie skuteczności leku antykoncepcyjnego podczas stosowania penicyliny lub tetracykliny) interakcje z glikoproteiną P, pełniącą funkcję pompy służącej do przemieszczania leku na zewnątrz komórki w błonach niektórych komórek

9 Interakcje farmakodynamiczne Efektywność Efektywność Synergizm addycyjny Efekt addycyjny = suma efektów A B A + B Czas Synergizm hiperaddycyjny A + B Efekt synergistyczny >suma efektów A B Czas

10 Antagonizm Jest to przeciwne, różnokierunkowe działanie leków, prowadzące do osłabienia lub całkowitego zahamowania działania. Odróżniamy antagonizm: - kompetycyjny o to samo miejsce wiązania co agonista - niekompetycyjny. allosferyczny (zmiana konfiguracji przestrzennej receptora i wtórnie zmiana jego zdolności reagowania z agonistą), czynnościowy - przeciwne działanie leków na funkcję danego efektora (np. antagonistyczne działanie acetylocholiny i adrenaliny) fizjologiczny (antagonistyczne działanie wazopresyny i propranololu na ciśnienie krwi - działają one na różne receptory w różnych narządach).

11

12 Konieczność Zasadność Korzystne efekty Interakcje farmakologiczne Brak wiedzy Niepożądane następstwa Działanie jatrogenne Hospitalizacja Wzrost kosztów

13 Następstwa interakcji Nasilenie efektywności terapii Skrócenie czasu farmakoterapii Zmniejszenie kosztów Osłabienie działania farmakologicznego Zwiększenie siły działania farmakologicznego Zmiana zakresu skuteczności leczniczej Szerokie spektrum działań niepożądanych Zwiększona toksyczność leku