Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami GL/3/06

Transkrypt

1 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: GL/3/06 Wyd. nr 9 Sekcja 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI/MIESZANINY I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA 1.1 Identyfikator produktu: Nazwa handlowa: LPG, Propan-butan techniczny Dane identyfikacyjne substancji decydującej o klasyfikacji mieszaniny: Nazwa z wykazu: Węglowodory, C3-4; Gaz z ropy naftowej Nr indeksowy: Nr CAS: Nr WE: Nr rejestracji: Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane: Zastosowania zidentyfikowane: paliwo silnikowe do silników spalinowych z zapłonem iskrowym w samochodach z silnikami dostosowanymi do tego paliwa Zastosowania odradzane: brak. 1.3 Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki: Grupa LOTOS S.A., Gdańsk, ul. Elbląska 135 tel.: , fax: reach@grupalotos.pl Numer telefonu alarmowego: LOTOS Straż i Zakładowy Punkt Alarmowy: ; czynne całą dobę. Sekcja 2. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ 2.1 Klasyfikacja substancji lub mieszaniny: Klasyfikacja zgodna z Rozporządzeniem (WE) Nr 1272/2008 [CLP]: Flam. Gas 1 H220 Skrajnie łatwopalny gaz. Press. Gas. (Liq) H280 Zawiera gaz pod ciśnieniem, ogrzanie grozi wybuchem. Produkt zawiera < 0,1% 1,3-butadienu, w związku z czym nie został zaklasyfikowany jest jako mutagenny kategorii 1B i rakotwórczy kategorii 1B zgodnie z uwagą K. Zgodnie z uwagą U produkt zaklasyfikowano do grupy gazów skroplonych. 2.2 Elementy oznakowania: Oznakowanie zgodne z Rozporządzeniem (WE) Nr 1272/2008 [CLP]: Niebezpieczeństwo H220 H280 Skrajnie łatwopalny gaz. Zawiera gaz pod ciśnieniem, ogrzanie grozi wybuchem. P102 Chronić przed dziećmi. P210 Przechowywać z dala od źródeł ciepła, gorących powierzchni, źródeł iskrzenia, otwartego ognia i innych źródeł zapłonu. Nie palić. P377 W przypadku płonięcia wyciekającego gazu: Nie gasić, jeżeli nie można bezpiecznie zahamować wycieku. P381 W przypadku wycieku wyeliminować wszystkie źródła zapłonu. P410+P403 Chronić przed światłem słonecznym. Przechowywać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. 2.3 Inne zagrożenia Mieszanina nie spełnia kryteriów PBT ani vpvb. Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 1 z 9

2 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: Sekcja 3. SKŁAD / INFORMACJA O SKŁADNIKACH 3.1 Substancje: nie dotyczy. 3.2 Mieszaniny: Numer rejestracji CAS WE GL/3/06 Głównym składnikiem mieszaniny są węglowodory C3-4; (gaz z ropy naftowej). W calach nawaniania dodaje się śladową ilość merkaptanu etylowego (etanotiolu). Sekcja 4. ŚRODKI PIERWSZEJ POMOCY 4.1 Opis środków pierwszej pomocy: Stężenie [%m/m] Do < 0,5 Metanol Wyd. nr 9 Przez drogi oddechowe: Objawy: Narażenie na wysokie stężenie substancji może spowodować uduszenie. Przenieść poszkodowanego na świeże powietrze. Nie pozostawiać poszkodowanego bez opieki. Zapewnić poszkodowanemu ciepło i spokój. W przypadku utraty przytomności ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. W przypadku utrudnionego oddychania, o ile to możliwe, podać tlen lub zastosować sztuczne oddychanie. W przypadku zatrzymania akcji serca (brak pulsu) należy podjąć resuscytację krążeniowo-oddechową. Niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej. W przypadku kontaktu ze skórą: Objawy: Kontakt z produktami w postaci płynnej może spowodować odmrożenia. Nie zdejmować odzieży przywartej do miejsc odmrożonych. Niezwłocznie przepłukać zanieczyszczony obszar dużą ilością wody kontynuować płukanie przez 15 min. Jeśli występują objawy odmrożenia (zbielenie lub zaczerwienienie skóry, uczucie pieczenia lub mrowienia), nie wolno pocierać, masować ani uciskać odmrożonego obszaru. Niezwłocznie skierować poszkodowanego do szpitala. Po dostaniu się do oczu: Objawy: Kontakt z produktami w postaci płynnej może spowodować odmrożenia. Wyjąć szkła kontaktowe. Przemyć oczy wodą dokładnie i nieprzerwanie przez okres, co najmniej 15 minut. Należy trzymać szeroko otwarte oczy podczas płukania. Jeśli utrzymują się objawy odmrożenia, ból, obrzęk, łzawienie lub światłowstręt, należy niezwłocznie umieścić pacjenta w specjalistycznej placówce medycznej. Spożycie / aspiracja: Uważa się za mało prawdopodobną drogę narażenia - odmrożenia warg i jamy ustnej mogą wystąpić, w przypadku kontaktu z produktem w postaci płynnej. 4.2 Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia: Krótkie podsumowanie informacji dotyczących ostrych i opóźnionych objawów oraz skutków narażenia: nie określono. 4.3 Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym: W każdym z wyżej podanych przypadków postępowania, gdy zaburzenia nie ustępują, należy natychmiast wezwać lekarza lub odwieźć poszkodowanego do szpitala, pokazać opakowanie produktu lub etykietę. Prosty gaz duszący w normalnej temperaturze i ciśnieniu - nie ma swoistego antidotum. W przypadku kontaktu z produktem w postaci cieczy postępować jak w przypadku odmrożenia. Sekcja 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU Nazwa substancji Węglowodory, C3-4; Gaz z ropy naftowej 5.1 Środki gaśnicze: Odpowiednie środki gaśnicze: DUŻY POŻAR: stosować zraszanie wodą, mgłą wodną lub pianą. MAŁY POŻAR: gaśnica proszkowa lub dwutlenek węgla (CO2), suchy piasek lub piana gaśnicza. Klasyfikacja substancji zgodnie z Rozp. nr 1272/2008 Flam. Gas 1; H220 Press. Gas (Liq); H280 Flam. Liq. 2; H225 Acute Tox. 3; H301 Acute Tox. 3; H311 Acute Tox. 3; H331 STOT SE 1; H370 Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 2 z 9

3 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: GL/3/06 Wyd. nr 9 Niewłaściwe środki gaśnicze: Nie stosować strumieni bezpośrednich na palący się produkt. Należy zapobiegać jednoczesnemu stosowaniu piany i wody na tej samej powierzchni, ponieważ woda niszczy pianę. 5.2 Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną: Produkty spalania: tlenek węgla, dwutlenek węgla i niedopalone węglowodory (dym). 5.3 Informacje dla straży pożarnej: Jeśli to możliwe i bezpieczne, zatrzymać wyciek gazu. Jeśli nie można zatrzymać wycieku należy pozostawić do wypalenia, jednocześnie chłodząc zbiorniki i otoczenie przez zraszanie wodą. W przypadku rozległego pożaru lub pożaru w miejscach ograniczonych czy też słabo wentylowanych, należy stosować pełną ognioodporną odzież ochronną oraz autonomiczny aparat oddechowy z maską pełną działający na zasadzie nadciśnienia. Szczególne zagrożenia w przypadku pożaru: Opary są cięższe od powietrza możliwe cofnięcie się płomienia na znaczne odległości. Butle lub inne zanieczyszczone pojemniki mogą eksplodować podczas pożaru stosować zraszanie wodą w celu ochłodzenia nieotwartych zbiorników. Nie dopuścić do przedostania się odcieku z gaszenia pożaru do kanalizacji i wodnych strumieni - może stwarzać zagrożenie wybuchem i ponownym zapłonem. Sekcja 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA 6.1 Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych: Informacje ogólne: Rozlanie produktu może generować bardzo duże ilości gazu palnego, który jest cięższy od powietrza i gromadzi się w nisko położonych lub zamkniętych pomieszczeniach. Powstrzymać wyciek, jeśli jest to bezpieczne. Unikać bezpośredniego kontaktu z uwolnionym materiałem i wdychania oparów. Stać pod wiatr. Wchodzić na teren wyłącznie, gdy jest to bezwzględnie konieczne. Do wykrywania palnego gazu lub oparów można zastosować specjalny wykrywacz. Jeśli jest to bezpieczne, wyeliminować wszystkie źródła zapłonu (np. elektryczność, iskry, ogień, pochodnie). W razie konieczności należy powiadomić odpowiednie władze zgodnie ze stosownymi przepisami Dla osób nienależących do personelu udzielającego pomocy: Utrzymywać personel nieuczestniczący w akcji z dala od terenu wycieku. Zaalarmować personel ratowniczy Dla osób udzielających pomocy: Zakładać sprzęt ochrony osobistej, w tym autonomiczny aparat oddechowy, chyba że atmosfera jest uznana za bezpieczną. 6.2 Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska: Zapobiegać dalszemu wyciekowi lub rozlaniu, jeżeli to bezpieczne. Zapobiegać przedostawaniu się wycieku do kanalizacji lub miejsc, w których może wystąpić akumulacja. Zapewnić odpowiednią wentylację szczególnie w pomieszczeniach zamkniętych. 6.3 Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia: Zalecenia dotyczące zapobiegania rozprzestrzenianiu się wycieku: Zapobiegać dalszemu wyciekowi lub rozlaniu, jeżeli to bezpieczne. Wyciek cieczy produktu prawdopodobnie doprowadzi do szybkiego i całkowitego odparowania produktu. Odizolować obszar wycieku i unikać pożaru / zagrożenia wybuchem, biorąc pod uwagę kierunek i prędkość wiatru, aż do momentu całkowitego rozpuszczenia się. Jeśli wyciek zanieczyści rzeki lub jeziora powiadomić odpowiednie władze Zalecenia dotyczące likwidacji wycieku: Wyciek - przewietrzyć i pozostawić do odparowania Informacje na temat niewłaściwych metod zapobiegania rozprzestrzenianiu się skażenia: nie określono. 6.4 Odniesienia do innych sekcji: Uzupełniające informacje oraz środki ochrony indywidualnej oraz parametry dotyczące kontroli przedstawiono w sekcji 8. Informacje na temat usuwania odpadów znajdują się w sekcji 13. Sekcja 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJAMI I MIESZANINAMI ORAZ ICH MAGAZYNOWANIE Uwaga: Ryzyko powstawania wybuchowych mieszanek oparowo-powietrznych. 7.1 Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania: Informacje ogólne: W celu wykluczenia uwalniania mieszaniny rozważyć udoskonalenia techniczne i usprawnienia procesu (w tym automatyzację). Zminimalizować narażenie za pomocą środków takich jak układy zamknięte, wydzielone instalacje lub Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 3 z 9

4 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: GL/3/06 Wyd. nr 9 obiekty oraz odpowiednia wentylacja wyciągowa (ogólna i miejscowa). Opróżnić układy i oczyścić przewody przesyłowe przed otwarciem obudowy ochronnej. O ile to możliwe, przed rozpoczęciem konserwacji umyć/przepłukać wyposażenie. Rozważyć potrzebę kontroli stanu zdrowia w zależności od ryzyka. Zapewnić wdrożenie bezpiecznych systemów pracy lub podobnych ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem. Regularnie przeprowadzać przeglądy, testy i konserwację wszystkich środków kontroli. Zakaz palenia, jedzenia i picia w miejscu stosowania. Wody po spłukiwaniu pozbywać się zgodnie z przepisami miejscowymi i krajowymi. Zalecane i nieodpowiednie materiały do przechowywania: Unikać wszelkich źródeł zapłonu, utleniaczy, chloru, chlorowodoru lub fluorowodoru. Wskazówki odnoście pojemników: Jeśli produkt dostarcza się w pojemnikach: Trzymać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu lub w pojemniku odpowiednim dla tego rodzaju produktu. Trzymać pojemniki szczelnie zamknięte i odpowiednio oznaczone, z dala od promieni słonecznych. Mogą wywołać łatwopalność/zagrożenie wybuchem. Puste pojemniki należy obsługiwać ostrożnie, ponieważ pozostałości oparów mogą być łatwopalne. Pustych pojemników nie wolno ciąć, spawać, dziurawić, wrzucać do ognia ani spalać. Środki higieny: Zapewnić wdrożenie odpowiednich czynności porządkowych. Podczas użytkowania produktu nie wolno spożywać pokarmów i napojów ani palić tytoniu. Po obsłudze substancji dokładnie umyć ręce. Po zakończeniu zmiany zdjąć zanieczyszczoną odzież. 7.2 Warunki bezpiecznego magazynowania, w tym informacje dotyczące wszelkich wzajemnych niezgodności: Postępowanie: Stosować wyłącznie w dobrze wentylowanych miejscach. Zachować środki zabezpieczające przed wyładowaniami elektrostatycznymi, należy użyć odpowiedniego łączenia i/lub uziemienia. Stosować przewody rurowe i urządzenia przystosowane do planowanych wartości ciśnienia. Zastosować zawór zwrotny lub inne zabezpieczenie przed przepływem wstecznym. Czyszczenie, przeglądy i konserwację wnętrza zbiorników zasobnikowych mogą wykonywać wyłącznie osoby odpowiednio wyposażone i wykwalifikowane, zgodnie z przepisami krajowymi, miejscowymi lub wewnątrzfirmowymi. Zapewnić przestrzeganie wszelkich stosownych przepisów dotyczących atmosfer wybuchowych oraz obiektów służących do obsługi i przechowywania produktów łatwopalnych. Magazynowanie: Przechowywać wyłącznie w dostarczonych zbiornikach lub odpowiednich pojemnikach. Nie palić w pobliżu produktu. Przechowywać w specjalnym, chłodnym i dobrze wentylowanym miejscu. Zbiorniki należy zabezpieczyć w pozycji pionowej i transportować wyłącznie w takim bezpiecznym położeniu w dobrze wentylowanym pojeździe lub na wózku ręcznym. Otwarte zbiorniki należy ponownie ostrożnie uszczelnić i przechowywać w pozycji pionowej. Przed przystąpieniem do konserwacji puste zbiorniki należy oczyścić i pokryć gazem obojętnym (tj. azotem). 7.3 Szczególne zastosowanie(-a) końcowe: patrz Scenariusze narażenia załączniki 1 do Karty Charakterystyki. Sekcja 8. KONTROLA NARAŻENIA/ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ 8.1 Parametry dotyczące kontroli: Wartości graniczne narażenia NDS (podstawa prawna pkt ): NDS [mg/m 3 ] NDSCh [mg/m 3 ] NDSP [mg/m 3 ] Uwagi Rodzaj propan NDS PL butan NDS PL etanotiol NDS PL metanol NDS PL NDS EU Informacje nt. obecnie zalecanych procedur monitorowania: Postępować zgodnie z przepisami w zakresie monitoringu czystości powietrza oraz np. według następujących polskich norm: PN-Z :2002 Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników. Nie dopuszczać do powstania stężeń ww. substancji w powietrzu przekraczających wartości normatywów higienicznych Wartości DNEL: Zgodnie z pkt. 2 załącznika XI REACH, badanie nie musi być przeprowadzone dla gazów łatwopalnych w temperaturze pokojowej. Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 4 z 9

5 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: GL/3/06 Wyd. nr Kontrola narażenia: Stosowne techniczne środki kontroli: Niezbędna wentylacja wywiewna usuwająca gaz z miejsc ich emisji i/lub wentylacja ogólna pomieszczenia. Otwory zasysające wentylacji miejscowej powinny się znajdować przy płaszczyźnie roboczej lub poniżej. Wywietrzniki wentylacji ogólnej powinny być w górnej części pomieszczenia i przy podłodze. Instalacje wentylacyjne muszą odpowiadać warunkom ustalonym ze względu na niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu Indywidualne środki ochrony, takie jak indywidualne wyposażenie ochronne: a) ochrona oczu lub twarzy: zaleca się stosowanie okularów ochronnych chroniących przed mgłą, kroplami cieczy i rozpryskiem lub przyłbicy zgodnej z PN-EN 166:2005. Zalecane wyposażenie miejsca pracy w wodny natrysk do płukania oczu. b) ochrona skóry: rękawice ochronne, neoprenowe lub z kauczuku nitrylowego lub skórzane chromowane zgodne z PN-EN 374-1:2005 i PN-EN 420+A1:2012. Rękawice powinny zachować giętkość w temperaturze poniżej temperatury wrzenia gazu pod ciśnieniem atmosferycznym. Może być konieczne zwiększenie częstości zmiany rękawic jeśli nastąpi zanurzenie lub dłuższy kontakt z produktem. Wybór materiału na rękawice ochronne jest możliwy przy uwzględnieniu czasów przebicia, szybkości przenikania i degradacji. Ubranie ochronne lub fartuch z tkanin powlekanych oraz osobista odzież w wersji antyelektrostatycznej. c) ochrona dróg oddechowych: przy niewielkim przekroczeniu dopuszczalnych stężeń maska przeciwgazowa z pochłaniaczem typu AX; przy wyższych stężeniach gazu aparaty oddechowe z niezależnym dopływem powietrza. W przypadku prac w ograniczonej przestrzeni / niedostatecznej zawartości tlenu w powietrzu / dużej niekontrolowanej emisji / wszystkich okoliczności, kiedy maska z pochłaniaczem nie dają dostatecznej ochrony stosować aparat oddechowy z niezależnym dopływem powietrza. d) zagrożenia termiczne: kontakt z produktem ciekłym może doprowadzić do odmrożenia. Rękawice powinny być termoodporne i chronić przed niską temperaturą, jeśli możliwe lub spodziewane jest zetknięcie się z produktem w postaci płynnej Kontrola narażenia środowiska: Pracodawca jest zobowiązany zapoznać się i stosować w praktyce zapisy ustaw dotyczących ochrony środowiska, prawa wodnego oraz zasad zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków a także stosować zapisy prawne umieszczone w odpowiednich rozporządzeniach związanych z tymi ustawami. Przepisy prawne dotyczące gospodarki odpadami podano w sekcji 15. Sekcja 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE 9.1 Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych: Wygląd: Zapach: Próg zapachu: ph: Temperatura topnienia/krzepnięcia [ C]: -187,6 do -138,3 Początkowa temp. wrzenia i zakres temperatur wrzenia [ C]: -42; -42 do -1 Temperatura zapłonu [ C]: < -60 Szybkość parowania: Palność (ciała stałego, gazu): Górna/dolna granica palności lub górna/dolna grania wybuchowości: Prężność par : - w -15 C [MPa] - w 70 C [MPa] Bezbarwna ciecz nieprzyjemny, charakterystyczny Wyczuwalny w powietrzu przy zawartości odpowiadającej 20% dolnej granicy wybuchowości. Nie dotyczy Brak danych Skrajnie łatwopalny gaz 9,6 / 1,9 > 0,1 < 2,55 Gęstość par względem powietrza: > 2 Gęstość względna w 15 C [g/cm 3 ]: 0,50-0,56 Rozpuszczalność [mg/dm³]: 24,4-60,4 Współczynnik podziału n-oktanol/woda (log Ko/w): 1,09-2,80 Temperatura samozapłonu [ C]: > 287 Temperatura rozkładu: Lepkość kinematyczna w 40 C [mm 2 /s]: Własności wybuchowe: Właściwości utleniające: Brak danych Nie dotyczy Zgodnie z kolumną 2 aneksu VII do REACH badanie nie musi być przeprowadzane, ponieważ w cząsteczce nie ma grup chemicznych związanych z właściwościami wybuchowymi. Zgodnie z kolumną 2 aneksu VII do REACH badanie nie musi być przeprowadzane, ponieważ na podstawie struktury chemicznej substancji nie wchodzi ona w reakcje egzotermiczne z materiałami łatwopalnymi. Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 5 z 9

6 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: Inne informacje: brak danych. Sekcja 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ GL/3/ Reaktywność: W warunkach użytkowania nie wykazuje zwiększonej reaktywności Stabilność chemiczna: W zalecanych warunkach produkt stabilny. Wyd. nr Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji: Produkt w warunkach użytkowania nie powoduje niebezpiecznych reakcji chemicznych Warunki, których należy unikać: W warunkach atmosfery wybuchowej unikać źródeł zapłonu i działania ciepła Materiały niezgodne: Unikać kontaktu z silnymi utleniaczami Niebezpieczne produkty rozkładu: W wysokich temperaturach może następować rozkład termiczny substancji będących składnikami produktu; charakterystyka powstałych produktów będzie zależała od warunków rozkładu. Mogą wydzielać się gazy i opary: tlenki węgla oraz węglowodory. Sekcja 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE 11.1 Informacje dotyczące skutków toksykologicznych: Substancje: nie dotyczy Mieszaniny: Informacje toksykologiczne dla głównego składnika, mającego wpływ na klasyfikację: a) Toksyczność ostra: LD50 szczur, droga pokarmowa i przez skórę: zgodnie z pkt. 2 załącznika XI REACH badanie nie musi być przeprowadzone dla gazów łatwopalnych w temperaturze pokojowej. LC50 szczur, droga oddechowa: > ppm (15 min.) Na podstawie oceny wszystkich danych toksyczności ostrej omówionych powyżej, produkt nie spełnia kryteriów klasyfikacji toksyczności ostrej drogą doustną, przez wdychanie lub przez skórę. b) Działanie żrące/drażniące na skórę: Produkt nie spełnia kryteriów klasyfikacji, jako drażniący na skórę. Bezpośredni kontakt ze skroplonym gazem może powodować odmrożenia. c) Poważne uszkodzenia oczu/działanie drażniące na oczy: Produkt nie spełnia kryteriów klasyfikacji jako drażniący na oczy, chociaż kontakt z płynnym gazem może skutkować podrażnieniem oczu i odmrożeniami. d) Działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę: Zgodnie z pkt. 2 załącznika XI REACH badanie nie musi być przeprowadzone dla gazów łatwopalnych w temperaturze pokojowej. e) Działanie mutagenne na komórki rozrodcze: Produkt zawiera < 0,1% 1,3 butadienu, w związku z czym nie został zaklasyfikowany jest jako mutagenny kategorii 1B. f) Działanie rakotwórcze: Produkt zawiera < 0,1% 1,3 butadienu, w związku z czym nie został zaklasyfikowany jako rakotwórczy kategorii 1B. g) Szkodliwe działanie na rozrodczość: Produkt nie spełnia kryteriów klasyfikacji jako działający szkodliwie na rozrodczość. h) Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe: W oparciu o dostępne dane, kryteria klasyfikacji nie są spełnione. i) Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie powtarzane: W oparciu o dostępne dane, kryteria klasyfikacji nie są spełnione. j) Zagrożenie spowodowane aspiracją: Produkt jest gazem, nie powoduje zagrożenia aspiracją. Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 6 z 9

7 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: Sekcja 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE 12.1 Toksyczność: GL/3/06 Wartości dla głównego składnika, mającego wpływ na klasyfikację: LC50 Oncorhynchus mykiss > 24,11 mg/l (96h) EC50 Daphnia magna > 14,22 mg/l (48h) EC50 Pseudokirchnerella subcapitata > 7,71 mg/l (72h) W oparciu o dostępne dane, kryteria klasyfikacji nie są spełnione Trwałość i zdolność do rozkładu: Produkt łatwo ulega biodegradacji i degradacji poprzez fotolizę w powietrzu. Stałe szybkości rozkładu dla głównego składnika, mającego wpływ na klasyfikację: Stopień degradacji w wodzie: Ksw = 0,047 d-1 Stopień degradacji w osadzie: Ksed = 0,0023 d-1 Stopień degradacji w glebie: Ksoil = 0,023 d Zdolność do bioakumulacji: Produkt posiada niski potencjał do bioakumulacji. Wyd. nr Mobilność w glebie: Po uwolnieniu szybko odparowuje nie powodując skażenia ziemi i wody. Rozlewy mało prawdopodobne, aby mogły penetrować glebę Wyniki oceny właściwości PBT i vpvb: Gazy petrochemiczne nie są traktowane jako PBT, nie spełniają kryteriów kwalifikacji dla trwałości, bioakumulacji i toksyczności Inne szkodliwe skutki działania: Dodatkowe informacje o degradacji klas węglowodorów przedstawiono w Raporcie Bezpieczeństwa Chemicznego. Produkt nie zawiera substancji niebezpiecznych dla warstwy ozonowej. Sekcja 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Uwaga! Resztki produktu w pustych nieczyszczonych opakowaniach mogą stwarzać zagrożenie wybuchowe i pożarowe. Nie wolno spawać, grzać, ciąć lub wiercić zbiorników lub opakowań metalowych z produktem lub po produkcie Metody unieszkodliwiania odpadów: Gdy produkt stosuje się jako paliwo mieszanina zużywana jest w całości, nie są generowane odpady. W przypadku pozostałych zastosowań, pozostałości tego produktu mogą być przedmiotem krajowych lub europejskich przepisów prawnych. Odzysk lub unieszkodliwianie produktu należy przeprowadzać zgodnie z zasadami i planami gospodarowania odpadami oraz wymaganiami ochrony środowiska tylko w miejscu wyznaczonym tj. w instalacjach lub urządzeniach spełniających określone wymagania. Postępować z odpadami zgodnie z przepisami prawnymi (sekcja 15.1) Numer rejestrowy Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami: BDO Sekcja 14. INFORMACJE DOTYCZĄCE TRANSPORTU Informacje transportowe ADR/RID/ADN: 14.1 Numer UN (numer ONZ): Prawidłowa nazwa przewozowa UN: WĘGLOWODORY GAZOWE, MIESZANINA SKROPLONA I.N.O. (Mieszanina B1) 14.3 Klasa(-y) zagrożenia w transporcie: Grupa pakowania: nie ma zastosowania 14.5 Zagrożenia dla środowiska: NIE 14.6 Szczególne środki ostrożności dla użytkowników: postępować zgodnie z kartą charakterystyki 14.7 Transport luzem zgodnie z załącznikiem II do konwencji MARPOL i kodeksem IBC: nie ma zastosowania Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 7 z 9

8 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: GL/3/06 Wyd. nr 9 Sekcja 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH 15.1 Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska specyficzne dla substancji lub mieszaniny: Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów (Dz. Urz. UE seria L nr 396 z 30 grudnia 2006r. oraz sprostowanie Dz. Urz. UE seria L nr 136 z 29 maja 2007r. z późn. zm.) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 2015/830 z dnia 28 maja 2015r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) Ustawa z dnia 25 lutego 2011r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 148 z późn. zm.) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz. Urz. UE seria L nr 353 z 31 grudnia 2008r. z późn. zm.) Ustawa z dnia 14 grudnia 2012r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2018 poz. 992) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1286) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U z późn. zm.) Rozporządzenie (WE) nr 1005/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz. Urz. WE seria L nr 286 z 31 października 2009r. z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz z póżn. zm.) Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) Ustawa z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011r. o przewozie towarów niebezpiecznych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 169 z późn. zm.) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca, a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE (Dz.U. L 197 z z późn. zm.) Produkt uwzględniony jest w części 2 załącznika I powyższej dyrektywy Ocena bezpieczeństwa chemicznego: Dokonano oceny bezpieczeństwa chemicznego substancji, o której mowa w sekcji 3.2. Sekcja 16. INNE INFORMACJE Zakres aktualizacji: Od niniejszego wydania Karty Charakterystyki produkt jest mieszaniną. Zaktualizowano sekcje 3, 8, 11, 13, 14, 15. Niniejsze wydanie anuluje wszystkie poprzednie wydania. Klasyfikacja mieszaniny: Pod względem zagrożeń zdrowotnych i środowiskowych produkt klasyfikowano na podstawie danych dla składników. Źródła kluczowych danych, na podstawie których opracowano Kartę Charakterystyki oraz możliwość uzyskania dalszych informacji: Niniejszą Kartę Charakterystyki wykonano zgodnie z zasadami określonymi w Rozporządzeniu REACH, z wykorzystaniem informacji przedstawionych w dokumentacji rejestracyjnej, technologicznej, na podstawie dostępnych wiadomości literaturowych opisanych m.in. przez specjalnie do tego celu powołane organizacje międzynarodowe oraz według najlepszej naszej wiedzy. Analizy własności fizykochemicznych są wykonywane na bieżąco w Grupie LOTOS S.A. Literatura: [1] Obowiązujące w Polsce przepisy dotyczące substancji i mieszanin chemicznych. [2] Warunki techniczne. [3] Raport Bezpieczeństwa Chemicznego Substancji. Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 8 z 9

9 Karta Charakterystyki zgodna z załącznikiem II do Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) z późniejszymi zmianami Data wydania: Data aktualizacji: GL/3/06 Wyd. nr 9 Załączniki do Karty Charakterystyki: Załącznik 1 Scenariusze narażenia dla substancji determinującej sposoby postępowania z mieszaniną: Produkcja substancji; Dystrybucja; Formulacja i (prze)pakowanie substancji i mieszanin; Zastosowanie jako paliwo (sektor przemysłowy, profesjonalny i konsumencki). Wyjaśnienie skrótów: Flam. Gas 1 Gazy łatwopalne, kategoria zagrożenia 1; Press. Gas. (Liq)- Gazy pod ciśnieniem, Gaz skroplony; Flam. Liq. 2 Substancje ciekłe łatwopalne, kategoria zagrożenia 2; Acute Tox. 3 Toksyczność ostra, kategoria zagrożenia 3; STOT SE 1 działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe, kategoria zagrożenia 1; CLP - Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008; H220 Skrajnie łatwopalny gaz; H280 Zawiera gaz pod ciśnieniem, ogrzanie grozi wybuchem; H225 Wysoce łatwopalna ciecz i pary; H370 Powoduje uszkodzenia narządów; H301 Działa toksycznie po połknięciu; H311 Działa toksycznie w kontakcie ze skórą; H331 Działa toksycznie w następstwie wdychania; DNEL (Derived No Effect Level) - pochodny poziom niepowodujący zmian; PBT (Persistent Bioaccumulable Toxic) - trwałe, zdolne do bioakumulacji i toksyczne; UVCB (Unknown or Variable composition) substancje o nieznanej i zmiennej strukturze; vpvb (very Persistent very Bioaccumulable) bardzo trwałe z bardzo dużą zdolnością do bioakumulacji; NDS - najwyższe dopuszczalne stężenie; NDSCh - najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe; NDSP - najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe. OŚWIADCZENIE Informacje przedstawione w niniejszej Karcie Charakterystyki zawierają stan naszej wiedzy na dzień wydania Karty. Zwracamy uwagę Dalszym Użytkownikom i Dystrybutorom, że nie ponosimy odpowiedzialności za niewłaściwe stosowanie naszego produktu w sposób inny niż przez nas zalecany. Środki ostrożności odnośnie zdrowia i bezpieczeństwa oraz porady w sprawach ochrony środowiska zapisane w tej Karcie nie muszą być odpowiednie dla wszystkich indywidualnych osób czy sytuacji. Obowiązkiem Stosującego jest dokonanie oceny oraz stosowanie opisanego produktu w sposób bezpieczny i zgodnie z całym obowiązującym prawem i przepisami. Przepisy wymienione w Karcie w żaden sposób nie zwalniają Użytkownika z przepisów dotyczących jego działalności. Niniejszy dokument opracowano w Grupie LOTOS S.A. KARTĘ CHARAKTERYSTYKI NALEŻY BEZZWŁOCZNIE PRZEKAZAĆ W DÓŁ ŁAŃCUCHA DOSTAW Nazwa produktu: LPG, Propan-butan techniczny Strona 9 z 9

10 Sekcja 1 Tytuł Użyte deskryptory Uwzględnione procesy, zadania, działania Sekcja 2 Sekcja 2.1 Charakterystyka produktu Postać fizyczna produktu Zawartość substancji w produkcie Użyte ilości Częstotliwość i czas użytkowania Czynniki ludzkie niezależne od zarządzania ryzykiem Pozostałe warunki robocze wpływające na narażenie pracowników Scenariusze towarzyszące Środki ogólne (substancje rakotwórcze) Narażenia ogólne (układy zamknięte) Narażenia ogólne (układy zamknięte) z próbkowaniem przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Narażenia ogólne (układy zamknięte) Stosowanie w zabezpieczonych procesach seryjnych Narażenia ogólne (układy otwarte) Proces seryjny z próbkowaniem Próbkowanie procesowe Prace laboratoryjne Przesył luzem (układy otwarte) Scenariusz narażenia Produkcja substancji Sektor/-y zastosowania: SU3, SU8, SU9 Kategoria procesu: PROC1, PROC2, PROC3, PROC4, PROC8a, PROC8b, PROC15 Kategoria możliwego uwolnienia do środowiska: ERC1, ERC4 Produkcja substancji lub jej stosowanie jako półproduktu lub dodatku procesowego lub czynnika ekstrakcyjnego. Z włączeniem recyklingu/odzyskiwania, przesyłania, przechowywania, próbkowania, powiązanych prac laboratoryjnych, konserwacji i ładowania materiałów (w tym na statki morskie/barki, do samochodów/wagonów oraz zbiorników na mat. luzem). Warunki robocze i środki zarządzania ryzykiem Kontrola narażenia pracowników Ciecz, ciśnienie oparów > 10 kpa Obejmuje zawartość procentową substancji w produkcie do 100% (o ile nie podano inaczej). Nie dotyczy Obejmuje dzienny czas narażenia do 8 godzin (o ile nie podano inaczej). Nie dotyczy Przyjmuje się stosowanie w temperaturze nie wyższej niż j 20 C od temperatur otoczenia. Przyjmuje się maksymalne stężenie: dla butadienu nie większe niż 1% oraz benzenu nie większe niż 1%. Przyjmuje się, że przestrzegane są stosowne, podstawowe normy higieny pracy. Środki zarządzania ryzykiem (RMM) W celu wykluczenia uwalniania substancji rozważyć wprowadzenie udoskonaleń technicznych i usprawnienie procesu (w tym automatyzację). Zminimalizować narażenie za pomocą środków takich jak układy zamknięte, specjalne instalacje lub obiekty oraz odpowiednia wentylacja wyciągowa (ogólna i miejscowa). Opróżnić układy i oczyścić przewody przesyłowe przed otwarciem obudowy ochronnej. O ile to możliwe, umyć/przepłukać wyposażenie przed rozpoczęciem konserwacji. Tam, gdzie występuje niebezpieczeństwo narażenia: ograniczyć dostęp wyłącznie dla osób upoważnionych, zapewnić specjalistyczne szkolenie dla operatorów w celu zminimalizowania narażenia, nakładać odpowiednie rękawice i kombinezony ochronne, aby zapobiec skażeniu skóry, stosować ochronę dróg oddechowych w przypadku wybranych okoliczności stwarzających zagrożenie, niezwłocznie usuwać wycieki i pozbywać się odpadów w sposób bezpieczny. Zapewnić wdrożenie bezpiecznych systemów pracy lub podobnych ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem. Regularnie przeprowadzać przeglądy, testy i konserwację wszystkich środków kontroli. Rozważyć zasadność kontroli stanu zdrowia w zależności od ryzyka. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Obsługiwać substancję w układzie prawie całkowicie zamkniętym wyposażonym w wentylację wyciągową. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę) lub zapewnić możliwość przeprowadzania operacji na zewnątrz. Unikać wykonywania czynności powodujących narażenie dłużej niż przez 1 godzinę. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Stosować układ próbkowania zaprojektowany w celu kontroli narażenia. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę) lub zapewnić możliwość przeprowadzania operacji na zewnątrz. Obsługiwać w obrębie szafy wyciągowej lub zastosować odpowiednie, równie skuteczne metody minimalizacji narażenia. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Scenariusz narażenia: Produkcja substancji

11 Przesył luzem (układy zamknięte) Czyszczenie i konserwacja urządzeń Przechowywanie przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Opróżniać układ przed wejściem lub konserwacją wyposażenia (zbiornika). Zapewnić wentylację wyciągową w miejscach występowania emisji. Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Przechowywać substancję w układzie zamkniętym. Sekcja 2.2 Kontrola narażenia środowiskowego Substancja nie jest klasyfikowana ocena narażenia środowiskowego nie jest wymagana. Sekcja 3 Szacowanie narażenia 3.1. Zdrowie O ile nie podano inaczej, do oceny narażenia w miejscu pracy zastosowano narzędzie ECETOC TRA Środowisko Do określenia bezpiecznego użytkowania zastosowano podejście jakościowe. Sekcja 4 Wytyczne dot. weryfikacji zgodności ze scenariuszem narażenia 4.1. Zdrowie Należy zapewnić środki zarządzania ryzykiem oraz warunki robocze takie jak opisano powyżej lub równoważne do nich Środowisko Żadne dodatkowe środki zarządzania ryzykiem nie są wymagane. Scenariusz narażenia: Produkcja substancji

12 Sekcja 1 Tytuł Użyte deskryptory Uwzględnione procesy, zadania, działania Sekcja 2 Sekcja 2.1 Charakterystyka produktu Postać fizyczna produktu Zawartość substancji w produkcie Użyte ilości Częstotliwość i czas użytkowania Czynniki ludzkie niezależne od zarządzania ryzykiem Pozostałe warunki robocze wpływające na narażenie pracowników Scenariusze towarzyszące Środki ogólne (substancje rakotwórcze) Narażenia ogólne (układy zamknięte) Narażenia ogólne (układy zamknięte) z próbkowaniem przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Narażenia ogólne (układy zamknięte) Stosowanie w zabezpieczonych procesach seryjnych Narażenia ogólne (układy otwarte) Proces seryjny z próbkowaniem Próbkowanie procesowe Prace laboratoryjne Przesył luzem (układy zamknięte) Napełnianie beczek i niewielkich opakowań Czyszczenie i konserwacja urządzeń Przechowywanie przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Scenariusz narażenia Dystrybucja Sektor/-y zastosowania: SU3, SU8, SU9 Kategoria procesu: PROC1, PROC2, PROC3, PROC4, PROC8a, PROC8b, PROC9, PROC15 Kategoria możliwego uwolnienia do środowiska: ERC1-7 Załadunek (również na statki morskie/barki, do wagonów/na samochody i do pojemników na półprodukty luzem) oraz przepakowywanie substancji (również do beczek i niewielkich opakowań), w tym podczas dystrybucji i towarzyszących czynności laboratoryjnych. Warunki robocze i środki zarządzania ryzykiem Kontrola narażenia pracowników Ciecz, ciśnienie oparów > 10 kpa Obejmuje zawartość procentową substancji w produkcie do 100% (o ile nie podano inaczej). nie dotyczy Obejmuje dzienny czas narażenia do 8 godzin (o ile nie podano inaczej). nie dotyczy Przyjmuje się stosowanie w temperaturze nie wyższej niż j 20 C od temperatur otoczenia. Przyjmuje się maksymalne stężenie: dla butadienu nie większe niż 1% oraz benzenu nie większe niż 1%. Przyjmuje się, że przestrzegane są stosowne, podstawowe normy higieny pracy. Środki zarządzania ryzykiem (RMM) W celu wykluczenia uwalniania substancji rozważyć wprowadzenie udoskonaleń technicznych i usprawnienie procesu (w tym automatyzację). Zminimalizować narażenie za pomocą środków takich jak układy zamknięte, specjalne instalacje lub obiekty oraz odpowiednia wentylacja wyciągowa (ogólna i miejscowa). Opróżnić układy i oczyścić przewody przesyłowe przed otwarciem obudowy ochronnej. O ile to możliwe, umyć/przepłukać wyposażenie przed rozpoczęciem konserwacji. Tam, gdzie występuje niebezpieczeństwo narażenia: ograniczyć dostęp wyłącznie dla osób upoważnionych, zapewnić specjalistyczne szkolenie dla operatorów w celu zminimalizowania narażenia, nakładać odpowiednie rękawice i kombinezony ochronne, aby zapobiec skażeniu skóry, stosować ochronę dróg oddechowych w przypadku wybranych okoliczności stwarzających zagrożenie, niezwłocznie usuwać wycieki i pozbywać się odpadów w sposób bezpieczny. Zapewnić wdrożenie bezpiecznych systemów pracy lub podobnych ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem. Regularnie przeprowadzać przeglądy, testy i konserwację wszystkich środków kontroli. Rozważyć zasadność kontroli stanu zdrowia w zależności od ryzyka. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Pobierać próbki w pętli zamkniętej lub innym układzie bezpiecznym, aby uniknąć narażenia. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę). Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę). Pobierać próbki w pętli zamkniętej lub innym układzie bezpiecznym, aby uniknąć narażenia. Pobierać próbki w pętli zamkniętej lub innym układzie bezpiecznym, aby uniknąć narażenia. Obsługiwać w obrębie szafy wyciągowej lub zastosować odpowiednie, równie skuteczne metody minimalizacji narażenia. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Opróżniać i przepłukiwać układ przed wejściem lub konserwacją wyposażenia (zbiornika). Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Przechowywać substancję w układzie zamkniętym. Zapewnić możliwość przeprowadzania operacji na zewnątrz. Scenariusz narażenia: Dystrybucja

13 Sekcja 2.2 Kontrola narażenia środowiskowego Substancja nie jest klasyfikowana ocena narażenia środowiskowego nie jest wymagana. Sekcja 3 Szacowanie narażenia 3.1. Zdrowie O ile nie podano inaczej, do oceny narażenia w miejscu pracy zastosowano narzędzie ECETOC TRA Środowisko Do określenia bezpiecznego użytkowania zastosowano podejście jakościowe. Sekcja 4 Wytyczne dot. weryfikacji zgodności ze scenariuszem narażenia 4.1. Zdrowie Należy zapewnić środki zarządzania ryzykiem oraz warunki robocze takie jak opisano powyżej lub równoważne do nich Środowisko Żadne dodatkowe środki zarządzania ryzykiem nie są wymagane. Scenariusz narażenia: Dystrybucja

14 Sekcja 1 Tytuł Użyte deskryptory Uwzględnione procesy, zadania, działania Sekcja 2 Sekcja 2.1 Charakterystyka produktu Postać fizyczna produktu Zawartość substancji w produkcie Użyte ilości Częstotliwość i czas użytkowania Czynniki ludzkie niezależne od zarządzania ryzykiem Pozostałe warunki robocze wpływające na narażenie pracowników Scenariusze towarzyszące Środki ogólne (substancje rakotwórcze) Narażenia ogólne (układy zamknięte) Narażenia ogólne (układy zamknięte) z próbkowaniem przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Narażenia ogólne (układy zamknięte) Stosowanie w zabezpieczonych procesach seryjnych Narażenia ogólne (układy otwarte) Proces seryjny z próbkowaniem Próbkowanie procesowe Prace laboratoryjne Przesył luzem Mieszanie (układy otwarte) Napełnianie beczek i niewielkich opakowań Czyszczenie i konserwacja urządzeń Scenariusz narażenia Formulacja i (prze)pakowanie substancji i mieszanin Sektor/-y zastosowania: SU3, SU10 Kategoria procesu: PROC1, PROC2, PROC3, PROC4, PROC5, PROC8a, PROC8b, PROC9, PROC14,PROC15 Kategoria możliwego uwolnienia do środowiska: ERC2 Produkcja, pakowanie i przepakowywanie substancji i jej mieszanin w produkcji seryjnej lub ciągłej, w tym podczas przechowywania, przesyłania, mieszania, pakowania na dużą i małą skalę, konserwacji oraz towarzyszących czynności laboratoryjnych Warunki robocze i środki zarządzania ryzykiem Kontrola narażenia pracowników Ciecz, ciśnienie oparów > 10 kpa Obejmuje zawartość procentową substancji w produkcie do 100% (o ile nie podano inaczej). nie dotyczy Obejmuje dzienny czas narażenia do 8 godzin (o ile nie podano inaczej). nie dotyczy Przyjmuje się stosowanie w temperaturze nie wyższej niż j 20 C od temperatur otoczenia. Przyjmuje się maksymalne stężenie: dla butadienu nie większe niż 1% oraz benzenu nie większe niż 1%. Przyjmuje się, że przestrzegane są stosowne, podstawowe normy higieny pracy. Środki zarządzania ryzykiem (RMM) W celu wykluczenia uwalniania substancji rozważyć wprowadzenie udoskonaleń technicznych i usprawnienie procesu (w tym automatyzację). Zminimalizować narażenie za pomocą środków takich jak układy zamknięte, specjalne instalacje lub obiekty oraz odpowiednia wentylacja wyciągowa (ogólna i miejscowa). Opróżnić układy i oczyścić przewody przesyłowe przed otwarciem obudowy ochronnej. O ile to możliwe, umyć/przepłukać wyposażenie przed rozpoczęciem konserwacji. Tam, gdzie występuje niebezpieczeństwo narażenia: ograniczyć dostęp wyłącznie dla osób upoważnionych, zapewnić specjalistyczne szkolenie dla operatorów w celu zminimalizowania narażenia, nakładać odpowiednie rękawice i kombinezony ochronne, aby zapobiec skażeniu skóry, stosować ochronę dróg oddechowych w przypadku wybranych okoliczności stwarzających zagrożenie, niezwłocznie usuwać wycieki i pozbywać się odpadów w sposób bezpieczny. Zapewnić wdrożenie bezpiecznych systemów pracy lub podobnych ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem. Regularnie przeprowadzać przeglądy, testy i konserwację wszystkich środków kontroli. Rozważyć zasadność kontroli stanu zdrowia w zależności od ryzyka. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Pobierać próbki w pętli zamkniętej lub innym układzie bezpiecznym, aby uniknąć narażenia. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Minimalizować narażenie poprzez częściowe zabudowanie terenu prac lub urządzenia i zapewnić wentylację wyciągową przy otworach. Pobierać próbki w pętli zamkniętej lub innym układzie bezpiecznym, aby uniknąć narażenia. Pobierać próbki w pętli zamkniętej lub innym układzie bezpiecznym, aby uniknąć narażenia. Obsługiwać w obrębie szafy wyciągowej lub zastosować odpowiednie, równie skuteczne metody minimalizacji narażenia. Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Zapewnić wentylację wyciągową w miejscach występowania emisji. Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Minimalizować narażenie poprzez częściowe zabudowanie terenu prac lub urządzenia i zapewnić wentylację wyciągową przy otworach. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę). Opróżniać i przepłukiwać układ przed wejściem lub konserwacją wyposażenia (zbiornika). Niezwłocznie usuwać wycieki. Nosić maskę oddechową zgodną z normą EN140 z filtrem typu A lub skuteczniejszym. Przed pozbyciem się lub ponownym przerobem ciecz odprowadzoną z układu przechowywać w szczelnym zbiorniku. Scenariusz narażenia: Formulacja i (prze)pakowanie substancji i mieszanin

15 Przechowywanie przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Przechowywać substancję w układzie zamkniętym. Sekcja 2.2 Kontrola narażenia środowiskowego Substancja nie jest klasyfikowana ocena narażenia środowiskowego nie jest wymagana. Sekcja 3 Sekcja Zdrowie O ile nie podano inaczej, do oceny narażenia w miejscu pracy zastosowano narzędzie ECETOC TRA Środowisko Do określenia bezpiecznego użytkowania zastosowano podejście jakościowe. Sekcja 4 Sekcja Zdrowie Należy zapewnić środki zarządzania ryzykiem oraz warunki robocze takie jak opisano powyżej lub równoważne do nich Środowisko Żadne dodatkowe środki zarządzania ryzykiem nie są wymagane. Scenariusz narażenia: Formulacja i (prze)pakowanie substancji i mieszanin

16 Sekcja 1 Tytuł Użyte deskryptory Uwzględnione procesy, zadania, działania Sekcja 2 Sekcja 2.1 Charakterystyka produktu Postać fizyczna produktu Zawartość substancji w produkcie Użyte ilości Częstotliwość i czas użytkowania Czynniki ludzkie niezależne od zarządzania ryzykiem Pozostałe warunki robocze wpływające na narażenie pracowników Scenariusze towarzyszące Środki ogólne (substancje rakotwórcze) Przesył luzem Przesyłanie beczek/partii Narażenia ogólne (układy zamknięte) Narażenia ogólne (układy zamknięte) przy sporadycznym narażeniu kontrolowanym Narażenia ogólne (układy zamknięte) Proces seryjnych Narażenia ogólne (układy otwarte) Narażenia ogólne (układy otwarte) (układ zamknięty) Proces seryjny Konserwacja wyposażenia Czyszczenie naczyń i pojemników Scenariusz narażenia Zastosowanie jako paliwo (Sektor przemysłowy) Sektor/-y zastosowania: SU3 Kategoria procesu: PROC1, PROC2, PROC3, PROC8a, PROC8b, PROC16 Kategoria możliwego uwolnienia do środowiska: ERC7 Obejmuje stosowanie w charakterze paliwa (lub dodatków do paliw) oraz czynności związane z przesyłem, użytkowaniem, konserwacją urządzeń oraz postępowaniem z odpadami. Warunki robocze i środki zarządzania ryzykiem Kontrola narażenia pracowników Ciecz, ciśnienie oparów > 10 kpa. Obejmuje zawartość procentową substancji w produkcie do 100% (o ile nie podano inaczej). nie dotyczy Obejmuje dzienny czas narażenia do 8 godzin (o ile nie podano inaczej). nie dotyczy Przyjmuje się stosowanie w temperaturze nie wyższej niż j 20 C od temperatur otoczenia. Przyjmuje się maksymalne stężenie: dla butadienu nie większe niż 1% oraz benzenu nie większe niż 1%. Przyjmuje się, że przestrzegane są stosowne, podstawowe normy higieny pracy. Środki zarządzania ryzykiem (RMM) W celu wykluczenia uwalniania substancji rozważyć wprowadzenie udoskonaleń technicznych i usprawnienie procesu (w tym automatyzację). Zminimalizować narażenie za pomocą środków takich jak układy zamknięte, specjalne instalacje lub obiekty oraz odpowiednia wentylacja wyciągowa (ogólna i miejscowa). Opróżnić układy i oczyścić przewody przesyłowe przed otwarciem obudowy ochronnej. O ile to możliwe, umyć/przepłukać wyposażenie przed rozpoczęciem konserwacji. Tam, gdzie występuje niebezpieczeństwo narażenia: ograniczyć dostęp wyłącznie dla osób upoważnionych, zapewnić specjalistyczne szkolenie dla operatorów w celu zminimalizowania narażenia, nakładać odpowiednie rękawice i kombinezony ochronne, aby zapobiec skażeniu skóry, stosować ochronę dróg oddechowych w przypadku wybranych okoliczności stwarzających zagrożenie, niezwłocznie usuwać wycieki i pozbywać się odpadów w sposób bezpieczny. Zapewnić wdrożenie bezpiecznych systemów pracy lub podobnych ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem. Regularnie przeprowadzać przeglądy, testy i konserwację wszystkich środków kontroli. Rozważyć zasadność kontroli stanu zdrowia w zależności od ryzyka. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę). Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Zapewnić hermetyczny przesył materiału lub zastosować wentylację wyciągową. Nosić odpowiednie rękawice przetestowane wg normy EN374. Obsługiwać substancję w układzie zamkniętym. Nosić odpowiednie rękawice przetestowane wg normy EN374. Obsługiwać substancję w układzie prawie całkowicie zamkniętym wyposażonym w wentylację wyciągową. Obsługiwać substancję w układzie prawie całkowicie zamkniętym wyposażonym w wentylację wyciągową. Zapewnić wysoki standard wentylacji ogólnej (co najmniej 3 do 5 cykli wymiany powietrza na godzinę). Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Obsługiwać substancję w układzie prawie całkowicie zamkniętym wyposażonym w wentylację wyciągową. Opróżniać i przepłukiwać układ przed wejściem lub konserwacją wyposażenia (zbiornika). Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Opróżniać i przepłukiwać układ przed wejściem lub konserwacją wyposażenia (zbiornika). Zapewnić wysoki standard wentylacji kontrolowanej (co najmniej 10 do 15 cykli wymiany powietrza na godzinę). Zezwolić na dostęp wyłącznie osobom upoważnionym. Stosować procedury dot. wchodzenia do zbiorników, w tym także wymuszony dopływ powietrza. Scenariusz narażenia: Zastosowanie jako paliwo (Sektor przemysłowy)