Klasyfikowanie problemów lekowych na podstawie klasyfikacji PCNE (wersja 6.2)

Transkrypt

1 Klasyfikowanie problemów lekowych na podstawie klasyfikacji PCNE (wersja 6.2) Europejska Sieć Opieki Farmaceutycznej (Pharmaceutical Care Network Europe, PCNE) udostępniła kolejną wersję klasyfikacji problemów lekowych. UWAGA!!! Nowa klasyfikacja zdecydowanie różni się od dotychczas stosowanej zmieniono kodowanie problemów i przyczyn, a część problemów lekowych została przeniesiona do sekcji Przyczyny. Poniżej przedstawiamy aktualną klasyfikację z wyjaśnieniami w miejscach, które mogą budzić wątpliwości. Problemy lekowe Problemy (Problems) kod P1 P2 P3 P4 podstawowe dziedziny Efektywność farmakoterapii Występuje potencjalny problem z osiągnięciem pożądanego efektu farmakoterapii lub występuje brak efektu Reakcje niepożądane leków U pacjenta występuje lub jest możliwość, że wystąpi reakcja niepożądana na leki Koszty leczenia Farmakoterapia jest bardziej kosztowna niż jest to konieczne Inne Szczegółowa klasyfikacja problemów lekowych: P1 Efektywność farmakoterapii Występuje potencjalny problem z osiągnięciem pożądanego efektu farmakoterapii lub występuje brak efektu P2 Działania niepożądane leków U pacjenta występuje lub jest kod problem komentarz P1.1 Brak efektu terapii/niepowodzenie terapii stosowana terapia nie przynosi skutku P1.2 Efekt terapii nie jest optymalny P1.3 Niewłaściwy efekt terapii P1.4 Brak terapii mimo wskazań P2.1 Reakcja niepożądana nie związana z alergią P2.2 Reakcja niepożądana alergia stosowana terapia przynosi pozytywny skutek, ale jest on gorszy niż przewidywany/ założony/pożądany pojawił się efekt leku inny niż terapeutyczny (nie dotyczy to ujawnienia działań niepożądanych, które należy klasyfikować odrębnie w sekcji P2)

2 możliwość, że wystąpi reakcja niepożądana na leki P2.3 Reakcja niepożądana związana z toksycznością leku P3 Koszty leczenia Farmakoterapia jest bardziej kosztowna niż jest to konieczne P4 Inne P3.1 Terapia bardziej kosztowna, niż jest to konieczne P3.2 Terapia zbyteczna (niepotrzebna) P4.1 P4.2 Pacjent niezadowolony z terapii pomimo uzyskania optymalnych klinicznych i ekonomicznych efektów terapii Niewyjaśniony problem/narzekania pacjenta. Konieczne dalsze doprecyzowanie (proszę stosować tylko w wyjątkowych przypadkach) o toksyczności mówimy, gdy ujawniony niepożądany efekt jest wynikiem zastosowania zbyt dużej dla danego pacjenta dawki istnieją na rynku inne tańsze alternatywy leczenia o identycznej skuteczności dotyczy zarówno sytuacji, gdy brak wskazań do stosowania danego leku, jak i sytuacji gdy wskazania są, ale stosowane jest już inne leczenie Klasyfikując problem lekowy, proszę brać pod uwagę: czy występował błąd związany z farmakoterapią, czy występuje błąd związany z farmakoterapią, czy może wystąpić błąd związany z farmakoterapią. Czyli np. problem P1.2 powinien zostać zidentyfikowany, gdy: efekt terapii nie jest optymalny, efekt terapii nie był optymalny, jest możliwość, że efekt terapii nie będzie optymalny. Przyczyny problemów lekowych Klasyfikując przyczynę problemu w pierwszej kolejności proszę określić, czy związana jest z lekiem/preparatem zaleconym (preparat zalecony przez lekarza lub farmaceutę) czy dotyczy preparatu, który pacjent samodzielnie zadecydował zastosować. Jeśli zidentyfikowany zostanie błąd w farmakoterapii, należy najpierw zadecydować, czy źródłem tego błędu jest postępowanie lub decyzja lekarza, farmaceuty czy samego pacjenta.

3 Przyczyny (Causes) kod podstawowe dziedziny komentarz Wybór leku wybór leku rozumiany jest jako wybór określonej substancji C1 wyborem leku (substancji czynnej, która została zalecona pacjentowi przez lekarza lub czynnej) farmaceutę C2 Wybór postaci leku wybór postaci leku mógł być dokonany przez lekarza, farmaceutę wyborem postaci leku jak i samego pacjenta C3 Wybór dawki odnosi się do zaleconej przez lekarza lub farmaceutę dawki lub C4 C5 C6 C7 C8 e schematem dawkowania Długość (czas trwania) terapii długością terapii Użycie lub podanie leku e sposobem użycia leku przez pacjenta lub ze sposobem podania leku (pomimo posiadania przez pacjenta instrukcji, w jaki sposób poprawnie stosować/podawać lek, np. na opakowaniu lub w ulotce leku) Logistyka mechanizmami logistycznymi w procesie przepisywania i dyspensowania leku Pacjent osobowością lub zachowaniem pacjenta Inne schematu dawkowania dotyczy zaleceń lekarza lub farmaceuty, jak i samodzielnej decyzji pacjenta źródłem błędu jest postępowanie lub decyzja samego pacjenta, mimo iż fizycznie posiada informacje, jak stosować/podawać dany lek przyczyny te odnoszą się do leków zaleconych przez lekarza lub farmaceutę źródłem błędu jest postępowanie lub decyzja samego pacjenta Szczegółowa klasyfikacja przyczyn problemów lekowych: kod przyczyna komentarz zalecono niewłaściwy lek (niewłaściwą substancję C1.1 Lek niewłaściwy (w tym przeciwwskazany) czynną) C1 Wybór leku zalecono lek (substancję czynną), dla którego nie ma u C1.2 Brak wskazania do stosowania leku pacjenta wskazania wyborem leku (substancji czynnej) Niewłaściwe połączenie leków lub niewłaściwe występuje niewłaściwe połączenie: leku z jedzeniem lub C1.3 połączenie leków z jedzeniem leku z innymi lekami pacjenta DOTYCZY PREPARATU ZALECONEGO Nieprawidłowa duplikacja grupy terapeutycznej lub pacjent już stosuje inny preparat, którego duplikowanie PRZEZ LEKARZA LUB FARMACEUTĘ C1.4 substancji czynnej jest nieprawidłowe wskazanie do stosowania zaleconego leku było w C1.5 Nie stwierdzono wskazania do zastosowania leku przeszłości, ale obecnie już nie ma wskazania

4 C2 Wybór postaci leku wyborem postaci leku C3 Wybór dawki Problem lekowy może być związany ze schematem dawkowania DOTYCZY DAWKI ZALECONEJ PRZEZ LEKARZA LUB FARMACEUTĘ C4 Długość (czas trwania) terapii długością terapii C5 Użycie lub podanie leku Problem lekowy może być związany ze sposobem użycia leku przez pacjenta lub ze sposobem podania leku (pomimo posiadania przez C1.6 Zbyt wiele leków przepisanych w określonym wskazaniu C1.7 Dostępny lek bardziej kosztowo-efektywny C1.8 C1.9 Brak stosowania leku o działaniu synergistycznym lub zapobiegawczym pomimo obecności wskazań Pojawienie się nowego wskazania do stosowania leku C2.1 Niewłaściwa postać leku włączając analizowany lek, pacjent stosowałby zbyt wiele leków jest możliwość zamiany na tańszy odpowiednik zaleconego leku jest wskazane stosowanie leku o działaniu synergistycznym lub zapobiegawczym, a nie został on zalecony pojawiło się nowe wskazanie, a lek nie został zalecony C3.1 Dawka leku zbyt niska zalecona dawka jest zbyt niska w tym schorzeniu C3.2 Dawka leku zbyt wysoka zalecona dawka jest zbyt wysoka w tym schorzeniu C3.3 Zbyt mała częstotliwość podania zalecone odstępy między kolejnymi podaniami są zbyt duże C3.4 Zbyt duża częstotliwość podania zalecone odstępy między kolejnymi podaniami są zbyt małe C3.5 Brak monitorowania terapii skuteczność i efekty terapii nie są monitorowane (np. przez samokontrolę, na podstawie badań laboratoryjnych itp.) C3.6 wymagana jest korekta zaleconej dawki leku ze względu Problem farmakokinetyczny wymagający korekty na aspekty farmakokinetyczne (np. związane z wiekiem, dawki stanem narządów i in.) C3.7 Pogorszenie/poprawa stanu chorobowego poprawił się lub pogorszył stan zdrowia pacjenta, co wymagająca korekty dawki wskazuje na konieczność zmiany zaleconej dawki leku C3.8 Niewłaściwa zalecona pora stosowania leku zalecona pora stosowania leku nie jest prawidłowa C4.1 Czas trwania leczenia zbyt krótki C4.2 Czas trwania leczenia zbyt długi C5.1 Niewłaściwa pora stosowania/podawania leku lub niewłaściwe odstępy czasu pomiędzy kolejnymi dawkami C5.2 Lek zbyt rzadko stosowany/podawany (celowo) ulotce leku) stosuje lek o nieprawidłowej porze lub nie zachowuje zaleconych odstępów pomiędzy dawkami

5 pacjenta instrukcji, w jaki sposób poprawnie stosować /podawać lek, np. na opakowaniu lub w ulotce leku) ŹRÓDŁEM NIEPRAWIDŁOWEGO SPOSOBU STOSOWANIA LEKU PRZEZ PACJENTA JEST POSTĘPOWANIE LUB DECYZJA SAMEGO PACJENTA (NP. POMIMO PRAWIDŁOWEGO ZALECENIA LEKARZA LUB FARMACEUTY) C6 Logistyka mechanizmami logistycznymi w procesie przepisywania i dyspensowania leku C7 Pacjent osobowością lub zachowaniem pacjenta ŹRÓDŁEM NIEPRAWIDŁOWEGO STOSOWANIA LEKU PRZEZ PACJENTA JEST POSTĘPOWANIE LUB DECYZJA SAMEGO PACJENTA (NP. POMIMO PRAWIDŁOWEGO ZALECENIA LEKARZA LUB FARMACEUTY) C8 Inne C5.3 Lek zbyt często stosowany/podawany (celowo) C5.4 Lek nie zastosowany/podany C5.5 Zastosowany/podany niewłaściwy lek C5.6 C5.7 Nadużywanie leku (niekontrolowane zbyt częste używanie) Niemożliwe prawidłowe stosowanie leku przez pacjenta C6.1 Przepisany lek jest niedostępny C6.2 C6.3 Błąd przepisania (brak informacji koniecznych do wydania leku) Błąd wydania (przez pomyłkę wydany błędny lek lub błędną dawkę) C7.1 Pacjent zapomina użyć/zastosować leku C7.2 Pacjent stosuje lek niepotrzebny C7.3 Pacjent stosuje dietę, której składnik(i) powodują interakcje z lekiem C7.4 Pacjent niewłaściwie przechowywał lek C8.1 Inny powód C8.2 Brak jasnego powodu ulotce leku) celowo stosuje lek zbyt rzadko ulotce leku) celowo stosuje lek zbyt często ulotce leku) nie stosuje zaleconego leku ulotce leku) stosuje inny lek niż zalecono ulotce leku) nadużywa leku (stosuje lek zbyt często w sposób niekontrolowany) ulotce leku) nie jest w stanie prawidłowo stosować leku zalecony przez lekarza lub farmaceutę lek nie jest dostępny w sprzedaży recepta jest wypisana w sposób uniemożliwiający jej realizację pacjent bez zalecenia lekarza lub farmaceuty stosuje lek, który jest mu niepotrzebny

6 Sekcja Przeprowadzone działania pozostaje bez zmian. kod dziedziny podstawowe dziedziny kod interwencja Rodzaje działań (Interventions) I0 Brak interwencji I0.0 Brak interwencji I1 I2 I3 I4 Interwencja na poziomie przepisania Interwencja na poziomie pacjenta lub opiekuna Interwencja na poziomie leku Inna interwencja I1.1 Przepisujący jedynie poinformowany I1.2 Przepisujący poproszony o informacje I1.3 Interwencja zaproponowana, zaakceptowana przez przepisującego I1.4 Interwencja zaproponowana, nie zaakceptowana przez przepisującego I1.5 Interwencja zaproponowana, wynik nieznany I2.1 Doradzenie pacjentowi I2.2 Dostarczona jedynie pisemna informacja I2.3 Pacjent odesłany do przepisującego I2.4 Zawiadomienie członka rodziny/opiekuna I3.1 Lek zmieniony I3.2 Dawkowanie zmienione I3.3 Postać leku zmieniona I3.4 Instrukcje użycia leku zmienione I3.5 Zaprzestanie stosowania leku I3.6 Rozpoczęcie terapii nowym lekiem I4.1 Inna interwencja I4.2 Zgłoszenie działań niepożądanych do odpowiednich organów Sekcja Wyniki przeprowadzonych działań pozostaje bez zmian. Wyniki działań (Outcomes of interventions) kod dziedziny dziedziny kod wynik interwencji O0 Wynik interwencji nieznany O0.0 Wynik interwencji nieznany O1 Problem całkowicie rozwiązany O1.0 Problem całkowicie rozwiązany O2 Problem częściowo rozwiązany O2.0 Problem częściowo rozwiązany O3.1 Problem nie rozwiązany, brak współpracy z pacjentem O3 Problem nie rozwiązany O3.2 Problem nie rozwiązany, brak współpracy z przepisującym O3.3 Problem nie rozwiązany, interwencja nieskuteczna O3.4 Brak możliwości lub potrzeby rozwiązania problemu

7 Proszę pamiętać: jeden problem lekowy może mieć kilka przyczyn. W celu jego rozwiązania możecie Państwo podjąć kilka działań, które dają jeden wynik: JEDEN PROBLEM kilka przyczyn kilka działań JEDEN WYNIK Aby uprościć klasyfikację, w większości zapisów zastosowano jedynie czas teraźniejszy. Zawsze należy jednak przeanalizować: czy występuje błąd związany z farmakoterapią; czy wystąpił błąd związany z farmakoterapią; czy może wystąpić błąd związany z farmakoterapią. Problem lekowy rzeczywisty to problem, którego efekty już wystąpiły u pacjenta (np. pojawiły się działania niepożądane lub pacjent leczący się na nadciśnienie nie osiąga pożądanych dla niego wartości docelowych ciśnienia tętniczego krwi). Problem lekowy potencjalny to problem, którego efekt nie ujawnił się jeszcze u pacjenta, ale brak reakcji (np. ze strony farmaceuty) może spowodować jego ujawnienie się (np. pacjent nie stosuje regularnie leku na obniżenie poziomu cholesterolu, ale wyniki badań są jeszcze w normie lub pacjent kupił lek, który dla niego jest bezwzględnie przeciwwskazany, ale nie zdążył go jeszcze zastosować). Zmiany w aplikacji FONTiC Ze względu na wprowadzone zmiany w klasyfikacji PCNE, aplikacja FONTiC została zaktualizowana. Dodając problem lekowy ręcznie, macie Państwo możliwość wyboru spośród wszystkich możliwych opcji w każdej sekcji. UWAGA w polach Przyczyny i Działania można do jednego problemu przypisać po kilka przyczyn i przeprowadzonych działań! Każdy zidentyfikowany problem lekowy musi być zapisany osobno. Jeśli jedna przyczyna powoduje kilka problemów, każdy musi być zapisany osobno. Wszystkie pola opisowe i określenie, czy problem jest potencjalny, czy rzeczywisty, są wymagane, aby zapisać formularz. W razie problemów z klasyfikowaniem problemów lekowych proszę zadawać pytania: poprzez zakładkę Pytania w aplikacji lub bezpośrednio koordynatorom programu FONTiC.