GEN To fragment DNA, w którym zakodowana jest informacja o budowie łańcucha polipeptydowego. Jest jednostką dziedziczną.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "GEN To fragment DNA, w którym zakodowana jest informacja o budowie łańcucha polipeptydowego. Jest jednostką dziedziczną."

Transkrypt

1 GMO szansa czy zagroŝenie? WSSE Olsztyn Oddział Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej Magdalena Sienkiewicz GEN To fragment DNA, w którym zakodowana jest informacja o budowie łańcucha polipeptydowego. Jest jednostką dziedziczną. Genom Według T. A. Browna jest to cała informacja genetyczna Ŝywego organizmu. Transgen To wprowadzony dodatkowo do organizmu nowy gen. Jest on wbudowywany na stałe do genomu i przekazywany następnym pokoleniom zgodnie z prawami genetyki. GMO Organizm Modyfikowany Genetycznie Organizm inny niŝ organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyŝowania lub naturalnej rekombinacji. (Ustawa z dnia 22 czerwca 2001r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych). Od DNA do GMO. InŜynieria genetyczna To celowa ingerencja w organizm, która polega na wprowadzeniu do genomu Ŝywego organizmu nowych informacji genetycznych, czyli przenoszeniu genów z jednego organizmu do innego, bądź na zmodyfikowaniu genomu poprzez izolowanie lub eliminację genów. InŜynieria genetyczna Jest to pojęcie ogólne, do którego moŝna zaliczyć m.in.: klonowanie zwierząt, namnaŝanie materiału genetycznego, genetyczne modyfikacje roślin, terapię genową, modyfikację bakterii, np. w celu produkcji ludzkiej insuliny lub antybiotyków. Zakres manipulacji genetycznych WyróŜniamy trzy rodzaje metod modyfikacji genetycznych, pozwalających uzyskać poŝądane cechy. Zakres manipulacji genetycznych Zmieniona zostaje aktywność genów naturalnie występujących w danym organizmie. Metoda ta została wykorzystana w produkcji pomidorów Flavr Savr, które jako pierwsze GMO zostały w 1994r dopuszczone do obrotu w USA. Zmniejszono w nich aktywność genu, który odpowiada za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora. Otrzymano odmianę zmienioną genetycznie, choć w komórkach rośliny nie pojawił się Ŝaden nowy element, Ŝaden obcy gen. Zakres manipulacji genetycznych Do organizmu wprowadzone zostają dodatkowe kopie jego własnych genów.

2 Powielenie genu - powoduje "namnaŝanie" poŝądanej cechy (barwa, zawartość cukru). Dotychczas nie wprowadzono do obrotu takich produktów. Zakres manipulacji genetycznych Wprowadzony gen pochodzi z organizmu innego gatunku. Włączenie materiału genetycznego (DNA) do genomu innych organizmów roślin lub zwierząt, niezaleŝnie od gatunku. Najbardziej powszechne zastosowanie tego rodzaju modyfikacji to przeniesienie genu z bakterii glebowej Bacillus thuringensis do roślin uprawnych. Dzięki temu wytwarzają one toksynę chroniącą je przed owadami. Tak zmodyfikowane rośliny zostały wprowadzone do obrotu. InŜynieria genetyczna Dotychczas najszersze zastosowanie inŝynieria genetyczna osiągnęła na polu produkcji Ŝywności. Wektorem przenoszącym transgen do komórek zwierząt są retrowirusy (wirusy zawierające RNA), którymi infekuje się komórki we wczesnym stadium rozwoju embrionalnego. Zwierzęta transgeniczne uzyskuje się takŝe bezwektorowymi metodami. Transgen jest wprowadzony przez mikroiniekcję do zapłodnionego jaja lub komórki z wczesnego etapu rozwoju embrionalnego. Zmienione zarodki wszczepia się do macicy matki zastępczej, gdzie rozwija się genetycznie zmodyfikowane potomstwo. Inną metodą jest pobranie i hodowanie komórki z wczesnego stadium rozwoju zarodkowego - blastocysty. Są to komórki linii zarodkowej ES /embryonic stem/. Mają one zdolność róŝnicowania się we wszystkie inne typy komórek. MoŜna je zmienić genetycznie w laboratorium, wszczepić do blastocysty i implantować do macicy matki zastępczej. Wycinanie" genów i przenoszenie ich do genomów "gospodarza". NoŜycami" genetycznymi są enzymy restrykcyjne - restryktazy. Mają one zdolność rozpoznawania charakterystycznych miejsc DNA /określonych sekwencji zasad/ i przecinania go w tych punktach, zostawiając tzw. "lepkie końce", do których mogą być przyłączane dodatkowe geny. Aby przenieść gen do organizmu biorcy, potrzebny jest środek transportu, tzw. wektor. U roślin doskonałym wektorem okazał się plazmid Ti bakterii Agrobacterium tumefaciens, wywołującej guzowatość u roślin z rodziny róŝowatych. W laboratorium moŝna usunąć z plazmidu gen wywołujący narośla i wprowadzić do niego nowy gen, który ma być przeniesiony do rośliny. W ten sposób plazmid Ti jest wykorzystywany w celu przenoszenia dodatkowych genów do roślin. ZakaŜenie roślin dodatkowym genem to transfekcja. metoda pokrycia małych kuleczek złota lub wolframu cząsteczkami DNA a następnie wstrzeliwanie ich do jąder komórek tkanki roślinnej z uŝyciem tzw. "armatki genowej" /gaz pod duŝym ciśnieniem/. Technikę tę nazwano biolistyką i stosuje się ją zwłaszcza przy wprowadzaniu nowych genów do roślin jednoliściennych /zboŝa/.

3 Dwie najpopularniejsze metody modyfikacji genetycznych organizmów roślinnych. Wybrany gen moŝe być dostarczony za pośrednictwem Agrobacterium (po lewej), albo poprzez związanie go do mikroskopijnych kuleczek złota lub wolframu i ostrzeliwanie nimi tkanek roślinnych. Na poŝywkach przeprowadza się selekcję tych osobników, u których gen na stałe włączył się do chromosomu roślinnego, następnie rozpoczyna się eksperymentalną uprawę. bezwektorowe metody modyfikacji roślin: chemiczne fizyczne Chemiczną metodą jest dodanie odpowiedniego czynnika, np. glikolu polietylenowego - PEG. Fizyczną metodą mogą być krótkotrwałe, wysokonapięciowe impulsy elektryczne lub mikroiniekcja, czyli wprowadzenie genu za pomocą igły do komórek roślinnych. GMO - przykłady Pierwszą zmodyfikowaną genetycznie rośliną był tytoń 1984 rok. W roku 1986 modyfikacji poddano pomidora. Od tego czasu zmodyfikowana została juŝ większość roślin mających znaczenie gospodarcze. Celem modyfikacji organizmów jest: uodpornienie ich na działanie niekorzystnych warunków, np. mróz, suszę lub zasoloną glebę uodpornienie na choroby wirusowe, bakteryjne, grzybice Celem modyfikacji organizmów jest: uodpornienie roślin na herbicydy, czyli środki chwastobójcze uodpornienie roślin na owady Ŝerujące najczęściej na liściach, zarówno w stadium dorosłym - imago, jak i larwalnym Celem modyfikacji organizmów jest: opóźnienie dojrzewania co ułatwia przechowywanie i transport szybszy przyrost masy ciała zwierząt zwiększenie wydajności mlecznej Celem modyfikacji organizmów jest: transgeniczne zwierzęta gospodarcze otrzymuje się z myślą o wykorzystaniu ich jako producentów zrekombinowanych białek o znaczeniu farmaceutycznym (np. czynnik krzepliwości krwi, erytropoetynę leczącą anemię, ß interferon zwalczający infekcje wirusowe i nowotwory oraz hormon wzrostu) GMO przykłady śywność Modyfikowana Genetycznie zwana teŝ transgeniczną, to Ŝywność wyprodukowana z organizmów przetworzonych przez naukowców drogą przenoszenia genów z jednego gatunku do drugiego. śywność Modyfikowana Genetycznie Genetycznie Modyfikowana śywność (śywność GM) to Ŝywność:

4 zawierająca GMO, składająca się z GMO lub wytworzona z GMO (Rozporządzenie (WE) 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 roku w sprawie genetycznie zmodyfikowanej Ŝywności i środków Ŝywienia zwierząt) W pracach genetycznych prowadzonych w celu uzyskania Ŝywności transgenicznej dominują trzy kierunki: Wzbogacenie Ŝywności w składniki podnoszące jej wartość Ŝywieniową Usuwanie substancji szkodliwych i niepoŝądanych Poprawa cech funkcjonalnych związanych z procesami przetwórczymi Gdzie i co się uprawia? Największy areał upraw roślin genetycznie zmodyfikowanych znajduje się w: USA, Argentynie, Kanadzie, Brazylii, Chinach, Paragwaju, Indiach i RPA. Największe ilości roślin GM uprawiane są w Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn. ( 47,6 mln ha). Gdzie i co się uprawia? Spośród skomercjalizowanych roślin GM, najwięcej uprawia się soi, kukurydzy, bawełny i rzepaku. Ponad 50% wszystkich upraw soi na świecie stanowi soja zmodyfikowana genetycznie. W USA i Japonii uprawiane są takŝe m.in. genetycznie zmodyfikowane pomidory, ziemniaki, buraki cukrowe. Gdzie i co się uprawia? Obecnie w Unii Europejskiej, w tym takŝe w Polsce, stosować moŝna jako Ŝywność lub składniki Ŝywności zmodyfikowaną genetycznie soję, kukurydzę, rzepak (ściśle określone linie). W Europie rośliny genetycznie zmodyfikowane uprawiane są w Rumunii, Hiszpanii i Niemczech. Produkcja GMO w latach Produkcja GMO w latach Najczęściej uprawianą rośliną modyfikowaną genetycznie jest soja odporna na herbicydy Regulacje prawne dotyczące GMO na terenie Unii Europejskiej Dyrektywa Rady nr 219 z dnia 23 kwietnia 1990 roku w sprawie zamkniętego uŝycia genetycznie zmodyfikowanych mikroorganizmów. Dyrektywa ta została zmieniona Dyrektywą Rady nr 81 z dnia 26 października 1998 roku; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2001/18/EC z dnia 12 marca 2001 roku uchylającej Dyrektywę Rady 90/220/EWG w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów genetycznie zmodyfikowanych; Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1829/2003 z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie genetycznie zmodyfikowanej Ŝywności i pasz; Regulacje prawne dotyczące GMO na terenie Unii Europejskiej Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1830/2003 z dnia 22 września 2003 roku w sprawie identyfikacji i oznakowania organizmów genetycznie zmodyfikowanych oraz identyfikacji produktów Ŝywnościowych i paszowych wytworzonych z organizmów genetycznie zmodyfikowanych, zmieniającym Dyrektywę 2001/18/WE; Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1846/2003 z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Regulacje prawne dotyczące GMO na terenie Polski Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 roku o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (GMO) (Dz. U. Nr 76, poz. 811 z późn. zm.), która weszła w Ŝycie z dniem 26 października 2001 roku

5 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2002 roku w sprawie określenia szczegółowego sposobu przeprowadzenia oceny zagroŝeń dla zdrowia ludzi i środowiska w związku z podjęciem działań polegających na zamkniętym uŝyciu GMO, zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w tym wprowadzeniu do obrotu produktów GMO oraz wymagań jakie powinna spełniać dokumentacja zawierająca ustalenia takiej oceny (Dz. U. Nr 107, poz.944). Regulacje prawne dotyczące GMO na terenie Polski Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lutego 2002 roku w sprawie określenia szczegółowego sposobu funkcjonowania Komisji do spraw organizmów genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 19, poz. 196). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 roku w sprawie określenia listy organizmów patogennych oraz ich klasyfikacji, a takŝe niezbędnych środków dla poszczególnych stopni hermetyczności (Dz. U. Nr 212, poz. 1798). Regulacje prawne dotyczące GMO na terenie Polski Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie określenia wzorów wniosków dotyczących zgód i zezwoleń na działania w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 87, poz. 797). Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 kwietnia 2002 roku w sprawie urzędów celnych właściwych dla przywozu i wywozu produktów GMO (Dz. U. Nr 43, poz. 406 z późn.zm.). WHO wraz z Organizacją Narodów Zjednoczonych ds. WyŜywienia i Rolnictwa (FAO) i Programem Narodów Zjednoczonych do spraw Środowiska (UNEP) wspólnie pomagają krajom wprowadzającym produkty GM przeprowadzić badaniach pod kaŝdym kątem ich wpływu na ludzkie zdrowie i środowisko naturalne. śaden podmiot nie moŝe wprowadzać do obrotu GMO przeznaczonego do uŝycia jako Ŝywność/środki Ŝywienia zwierząt, jeśli nie są one objęte zezwoleniem udzielonym zgodnie z postanowieniami rozporządzenia. W celu uzyskania zezwolenia, naleŝy złoŝyć wniosek do właściwego organu krajowego państwa członkowskiego. W Polsce funkcję tę pełni Główny Inspektor Sanitarny, który przekazuje wniosek wraz ze wszystkimi dodatkowymi informacjami do Europejskiego Urzędu Bezpieczeństwa śywności. Zezwolenia dla GMO przeznaczonego do uŝycia nie udziela się, jeśli podmiot występujący o takie zezwolenie nie udowodni w wystarczający sposób, Ŝe spełnia ona wymagania dotyczące bezpieczeństwa. Nowe przepisy w zakresie GMO uwzględniają takŝe dotychczasowe doświadczenie z którego wynika, iŝ nie powinno udzielać się zezwolenia dla jednego rodzaju uŝytkowania produktu, kiedy prawdopodobnie będzie on uŝytkowany zarówno jako produkt Ŝywnościowy, jak i środek Ŝywienia zwierząt. Dlatego teŝ przyjęto zasadę, iŝ zezwolenia dla takich produktów powinno się udzielać tylko wtedy, kiedy spełniają standardy bezpieczeństwa zarówno dla ludzi jaki i zwierząt oraz środowiska. identyfikacja potencjalnie szkodliwych skutków, jakie mogą wyniknąć z uŝycia GMO dokonanie oceny moŝliwości wystąpienia tych skutków

6 dokonanie oceny dotkliwości potencjalnej szkody śywność GM zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa UE nie moŝe: mieć niekorzystnego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na środowisko, wprowadzać w błąd konsumenta, róŝnić się pod względem wartości odŝywczych (nie moŝe zawierać mniej składników odŝywczych) od swojego konwencjonalnego odpowiednika, tzn. niezmodyfikowanego genetycznie produktu spoŝywczego. Traceability moŝliwość śledzenia Ŝywności GM jest ułatwieniem kontroli i weryfikacji wymaganego przepisami prawnymi znakowania umoŝliwia sprawne wycofanie produktów spoŝywczych zawierających lub składających się z GMO, w przypadku kiedy zaistnieje ryzyko zagroŝenia dla zdrowia ludzi lub bezpieczeństwa środowiska. Traceability Wymóg wdroŝenia systemu traceability obowiązuje wszystkich operatorów Ŝywności, to znaczy wszystkie osoby, które umieszczają produkt GM na rynku lub otrzymują taki produkt od dostawców wewnątrz Unii Europejskiej. Traceability Dokumentacja powinna być przechowywana przez 5 lat od daty kaŝdej transakcji zarówno przez podmiot udostępniający, jak i otrzymujący genetycznie zmodyfikowany produkt spoŝywczy. KaŜdy operator Ŝywności jest zobligowany do udostępnienia informacji, zawartych w prowadzonym przez niego rejestrze, na Ŝyczenie kompetentnego urzędu. Traceability Polskie przepisy zobowiązują do etykietowania Ŝywności i pełnej informacji o modyfikacjach. Znakowanie i identyfikowalność produktów GMO Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 1829/2003 z dnia 22 września 2003 roku w sprawie genetycznie zmodyfikowanej Ŝywności i środków Ŝywienia zwierząt nakłada na producentów obowiązek znakowania Ŝywności, jeśli udział składnika wywodzącego się z organizmów modyfikowanych genetycznie w środku spoŝywczym przekracza 0,9% tego składnika w produkcie. Znakowanie i identyfikowalność produktów GMO W kwietniu 2004 roku Unia Europejska wprowadziła ścisłe zasady dotyczące odpowiedniego znakowania produktów. Opakowanie wymaga odpowiedniego oznakowania, jeśli produkt zawiera więcej niŝ 0,9% składników modyfikowanych genetycznie. Jeśli składniki oczekują na końcową akceptację, wskaźnik ten obniŝa się do 0,5%. Zgodnie z art. 47 ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oznakowanie produktu GMO powinno zawierać następujące informacje: nazwę produktu GMO i nazwy zawartych w nim GMO, imię i nazwisko lub nazwę producenta lub importera oraz adres, przewidywany obszar stosowania produktu GMO: przemysł, rolnictwo, leśnictwo, powszechne uŝytkowanie przez konsumentów lub inne specjalistyczne zastosowanie, Zgodnie z art. 47 ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oznakowanie produktu GMO powinno zawierać następujące informacje: zastosowanie produktu GMO i dokładne warunki uŝytkowania wraz z informacją, w uzasadnionych przypadkach, o rodzaju środowiska, dla którego produkt jest odpowiedni, szczególne wymagania dotyczące magazynowania i transportu, jeŝeli zostały określone w zezwoleniu,

7 informacje o róŝnicy wartości uŝytkowej, między produktem GMO, a jego tradycyjnym odpowiednikiem, Zgodnie z art. 47 ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oznakowanie produktu GMO powinno zawierać następujące informacje: środki, jakie powinny być podjęte w przypadku niezamierzonego uwolnienia GMO, niezgodnego z wymaganiami dotyczącymi wprowadzenia produktu GMO do obrotu, jeŝeli zostały określone w zezwoleniu. numer uzyskanego pozwolenia na wprowadzenie produktu GMO Znakowanie i identyfikowalność produktów GMO W przypadku gdy cały produkt jest genetycznie zmodyfikowany oznakowanie powinno być uzupełnione informacją: produkt genetycznie zmodyfikowany. Jeśli tylko niektóre składniki są genetycznie zmodyfikowane, obok nazwy składnika naleŝy umieścić napis: genetycznie zmodyfikowany. Napis i informacja powinny być czytelne i zapisane czcionką tej samej wielkości co nazwa składnika lub produktu. GIS Urzędem właściwym na terenie Polski, do przyjmowania wniosków o wprowadzenie do obrotu Ŝywności GM pochodzenia roślinnego jest Główny Inspektorat Sanitarny, natomiast decyzje o wprowadzeniu ww. Ŝywności do obrotu podejmowane są przez Instytucje Unii Europejskiej. KONTROLA śywności GM W POLSCE Kontrolę nad przestrzeganiem przepisów aktów prawnych z zakresu Ŝywności GM sprawują: 1) Ministerstwo Środowiska 2) Państwowa Inspekcja Sanitarna, 3) Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, 4) Inspekcja Ochrony Środowiska, 5) Inspekcja Weterynaryjna, 6) Inspekcja Handlowa, 7) Państwowa Inspekcja Pracy, 8) organy administracji celnej w zakresie kontroli legalnego obrotu GMO, 9) Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-SpoŜywczych. KONTROLA śywności GM W POLSCE Kontrola Ŝywności GM polega na: weryfikacji dokumentacji (traceablilty), sprawdzeniu znakowania, próbkobraniu. W strukturach PIS znajdują się 3 laboratoria badające Ŝywność GM KONTROLA śywności GM W POLSCE i UE WSPÓLNOTOWY REJESTR GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANEJ śywności I PASZ Rozporządzenie 1829/2003 jest podstawą prawą do prowadzenia 'Wspólnotowego Rejestru genetycznie zmodyfikowanej Ŝywności i paszf. Rejestr administrowany jest przez Komisję Europejską i ma formę elektroniczną. GMO to problem? Produkty nowoczesnej biotechnologii (organizmy genetycznie zmodyfikowane) coraz częściej pojawiają się na rynku, budząc wiele kontrowersji, szczególnie w odniesieniu do problematyki bezpieczeństwa tych produktów dla zdrowia człowieka i ewentualnego ich wpływu na inne organizmy w środowisku.

8 GMO to problem? W związku z tym wprowadza się i udoskonala procedury i mechanizmy oceny ryzyka związanego z wykorzystywaniem genetycznie zmodyfikowanych organizmów. Unia Europejska poświęca wiele uwagi ocenie zagroŝeń wynikających z uŝycia GMO. GMO to problem? Hipotetyczne zagroŝenia: Zdrowie moŝliwość wystąpienia: alergenów toksyn (kumulacja w organizmie) oporności na antybiotyki Środowisko brak barier w środowisku naturalnym do nierozprzestrzeniania się pyłku genetycznie modyfikowanych roślin (zagroŝenie dla bioróŝnorodności) GMO to problem? Badania: niedokładność metod rekombinacji DNA moŝliwość wywołania niekontrolowanych przez inŝynierię genetyczną mutacji (superchwasty) Etyka wprowadzanie genów zwierząt do komórek roślinnych (wegetarianie) GMO korzyści: MoŜliwość uzyskiwania większych zbiorów, o lepszej jakości (odporność na szkodliwe motyle, stonkę ziemniaczaną, wirusy, bakterie, odporność na herbicydy) Zwiększenie bioróŝnorodności roślin ObniŜenie kosztów produkcji GMO korzyści: Wzrost wartości Ŝywieniowej produktów Poprawa walorów estetycznych plonów (np. barwa kwiatów) Podniesienie standardu Ŝycia ludzi na terenach gdzie brakuje Ŝywności Ułatwienie produkcji np. szczepionek Wnioski niezbędna jest jawność badań; konieczna jest informacja i oznakowanie Ŝywności modyfikowanej genetycznie; gwarantowane musi być prawo konsumenta do wyboru między Ŝywnością modyfikowaną a "czystą" Literatura W. Kofta; Podstawy inŝynierii genetycznej.; Prószyński i S-ka; Warszawa 1997 M. Machinka; Sympozjum Ósmy Dzień Stworzenia? Etyka wobec moŝliwości inŝynierii genetycznej.; SPK SQLh s.c.; Olsztyn 2001 T. Twardowski, A. Michalska; KOD korzyści, oczekiwania, dylematy biotechnologii.; EDYTOR, Poznań 2001 P. C. Winter, G. I. Hickey, H. L. Fletcher; Krótkie wykłady. Genetyka.; PWN; Warszawa 2001 T. Twardowski, E. Kwapich; najczęściej zadawanych pytań na temat współczesnej biotechnologii.; EDYTOR; Poznań 2001 T. A. Brown; Genomy; PWN; Warszawa 2001 Literatura

9 Unijny program "Dopłaty do spoŝycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych" Unijny program Dopłaty do spoŝycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych * 1. Z programu moŝna skorzystać za pośrednictwem Agencji Rynku Rolnego (ARR). 2. ARR udziela dopłat - zatwierdzonym przez oddziały terenowe ARR wnioskodawcom, którzy w czasie roku szkolnego, tj. od września do czerwca (z wyłączeniem ferii i wakacji), organizują dostawy mleka i przetworów mlecznych do przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. 3. KaŜde dziecko uczęszczające do placówki oświatowej moŝe otrzymać codziennie 0,25 l mleka lub przetworu mlecznego po obniŝonych cenach. W Polsce mleko i przetwory mleczne spoŝywa ok. 747 tys. uczniów, czyli tylko ok. 11% wszystkich dzieci uczęszczających do placówek oświatowych 4. W roku szkolnym 2006/2007 dopłaty są przyznawane do: mleka mleka z dodatkiem smakowym (o zawartości wagowo min. 90% mleka) jogurtu naturalnego serów świeŝych i przetworzonych (o zawartości tłuszczu co najmniej 40% w suchej masie) serów innych niŝ świeŝe i przetworzone (o zawartości tłuszczu co najmniej 45% w suchej masie). 5. Wnioskodawcą moŝe być: placówka oświatowa osoba fizyczna lub prawna bądź jednostka samorządu terytorialnego będąca organem prowadzącym danej placówki oświatowej organizacja działająca w imieniu placówki oświatowej dostawca. 6. Wnioskodawcy są zobowiązani do: zarejestrowania się w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców (CRP) prowadzonym przez ARR złoŝenia we właściwym oddziale terenowym ARR wniosku o zatwierdzenie uczestnictwa w programie Formularz rejestracyjny oraz wniosek o zatwierdzenie uczestnictwa wnioskodawcy moŝna składać w ciągu całego roku kalendarzowego. 7. Formularze oraz Warunki udzielania dopłat do spoŝycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych są dostępne: w Centrali Agencji Rynku Rolnego Warszawa, ul. Nowy Świat 6/12, tel. 022/ , 022/ na stronie internetowej w Oddziałach Terenowych Agencji Rynku Rolnego Terenowy Oddział Agencji Rynku Rolnego Olsztyn, ul. Partyzantów 1/2 tel. (0 89) fax (0 89) woj. warmińsko-mazurskie olsztyn@arr.gov.pl

10 8. Wnioskodawcy uczestniczący w programie mogą, niezaleŝnie od programu dopłat ARR, ubiegać się o dofinansowanie ze środków Funduszu Promocji Mleczarstwa. *wg iformacji ze strony

Regulacje prawne obowiązujące w Polsce w latach realizacji projektu

Regulacje prawne obowiązujące w Polsce w latach realizacji projektu MINISTERSTWO ŚRODOWISKA DEPARTAMENT OCHRONY PRZYRODY ZESPÓŁ DS. GMO Małgorzata Woźniak Regulacje prawne obowiązujące w Polsce w latach realizacji projektu 2002-2005 REGULACJE PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ w

Bardziej szczegółowo

Organizmy modyfikowane genetycznie

Organizmy modyfikowane genetycznie Organizmy modyfikowane genetycznie C o to jest G M O? Organizmy Modyfikowane Genetycznie GMO (z ang. Genetically Modified Organism) - Organizmy Transgeniczne - są to organizmy, które zawierają w swoim

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT PRASOWY Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych

KOMUNIKAT PRASOWY Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych 2007.08.10 KOMUNIKAT PRASOWY Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych Agencji Rynku Rolnego zachęca do korzystania z unijnego programu Dopłaty do spożycia mleka i przetworów

Bardziej szczegółowo

Studia podyplomowe Prawne instrumenty ochrony środowiska. Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie

Studia podyplomowe Prawne instrumenty ochrony środowiska. Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie Studia podyplomowe Prawne instrumenty ochrony środowiska Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie ORGANIZMY I MIKROORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE rolnictwo żywność handel międzynarodowy przemysł

Bardziej szczegółowo

Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO)

Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO) Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO) Organizmy modyfikowane genetycznie Organizm zmodyfikowany genetycznie (międzynarodowy skrót: GMO Genetically Modified Organizm) to organizm o zmienionych cechach,

Bardziej szczegółowo

Znaczenie genetyki. Opracował A. Podgórski

Znaczenie genetyki. Opracował A. Podgórski Znaczenie genetyki Opracował A. Podgórski InŜynieria genetyczna InŜynieria genetyczna ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Istota inŝynierii genetycznej

Bardziej szczegółowo

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE E etykietowanie pasz

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE E etykietowanie pasz Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE E etykietowanie pasz PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia inspekcji.. Godzina zakończenia inspekcji. Kontrolą objęto

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy. Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików

Ocena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy. Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików Ocena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików Autoryzacja roślin GM w Europie Dyrektywa 2001/18 /WE

Bardziej szczegółowo

Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego

Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Tomasz Zimny Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa Wykorzystanie GMO w uprawach na UE i na świecie Uprawy roślin GM w 2014 r. Na świecie Uprawiane

Bardziej szczegółowo

Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na

Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na żywych organizmach prowadzące do uzyskania konkretnych

Bardziej szczegółowo

Organizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne

Organizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne Organizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne Co to GMO? GMO to organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany

Bardziej szczegółowo

Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska

Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska InŜynieria genetyczna - badania biomedyczne Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań nowych technologii opartych na przenoszeniu genów z jednego

Bardziej szczegółowo

Biotechnologia i inżynieria genetyczna

Biotechnologia i inżynieria genetyczna Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym

Bardziej szczegółowo

Znakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB

Znakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Znakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB 09.10.2017 Żywność i pasza GM Żywność i pasza GM - genetycznie zmodyfikowana żywność

Bardziej szczegółowo

Produkcja biomasy a GMO

Produkcja biomasy a GMO Produkcja biomasy a GMO Adam Koryzna Stowarzyszenie Koalicja Na Rzecz Nowoczesnego Rolnictwa Opole, 22.10.2009 Koalicja Na Rzecz Nowoczesnego Rolnictwa Organizacja zrzeszająca producentów rolnych ZałoŜona

Bardziej szczegółowo

Rośliny Genetycznie Zmodyfikowane

Rośliny Genetycznie Zmodyfikowane Rośliny Genetycznie Zmodyfikowane Zastosowanie roślin uprawnych Człowiek od zawsze wykorzystywał rośliny jako poŝywienie A takŝe jako źródło: energii, leków i innych produktów przemysłowych Ludzie od dawna

Bardziej szczegółowo

DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO

DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny informuje, iŝ podmioty prowadzące działalność polegającą

Bardziej szczegółowo

DECYZJE. (Jedynie tekst w języku niemieckim jest autentyczny) (Tekst mający znaczenie dla EOG)

DECYZJE. (Jedynie tekst w języku niemieckim jest autentyczny) (Tekst mający znaczenie dla EOG) L 199/16 26.7.2016 DECYZJE DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2016/1215 z dnia 22 lipca 2016 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Tryb udzielania dofinansowania z Funduszu Promocji Mleczarstwa do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych

Tryb udzielania dofinansowania z Funduszu Promocji Mleczarstwa do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych 2007/2008 Tryb udzielania dofinansowania z Funduszu Promocji Mleczarstwa do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych I. Wprowadzenie Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004

Bardziej szczegółowo

Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie

Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie DEFINICJA Mikroorganizm (drobnoustrój) to organizm niewidoczny gołym okiem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne lecz z pewnością mikroorganizmami są: bakterie,

Bardziej szczegółowo

DOMOWA PRODUKCJA śywności PRZEZNACZONEJ NA SPRZEDAś

DOMOWA PRODUKCJA śywności PRZEZNACZONEJ NA SPRZEDAś DOMOWA PRODUKCJA śywności PRZEZNACZONEJ NA SPRZEDAś Domowa produkcja kanapek, soki i dŝemy tzw.,,własnej roboty, fantazyjnie opakowane domowe ciasteczka pomysłów na biznes jest wiele. Niestety, produkcja

Bardziej szczegółowo

Agencja Rynku Rolnego Ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl

Agencja Rynku Rolnego Ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl Załącznik do Zarządzenia Nr 178/2015/Z Prezesa ARR z dnia 2 listopada 2015 r. TRYB UDZIELANIA DOFINANSOWANIA Z FUNDUSZU PROMOCJI MLEKA DO SPOŻYCIA MLEKA I PRZETWORÓW MLECZNYCH W PRZEDSZKOLACH I GIMNAZJACH

Bardziej szczegółowo

Inżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka

Inżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

(Jedynie teksty w języku francuskim i niderlandzkim są autentyczne) (Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Jedynie teksty w języku francuskim i niderlandzkim są autentyczne) (Tekst mający znaczenie dla EOG) 2.8.2019 L 204/85 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2019/1308 z dnia 26 lipca 2019 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady,

Bardziej szczegółowo

KARTA PROGRAMOWA - Sylabus -

KARTA PROGRAMOWA - Sylabus - AKADEMIA TECHNICZNO HUMANISTYCZNA KARTA PROGRAMOWA - Sylabus - WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I INFORMATYKI Przedmiot: Tendencje rozwoju systemów produkcyjnych Kod przedmiotu: ZZMU_D._54_ Rok studiów: Semestr:

Bardziej szczegółowo

Rolnictwo ekologiczne nadzór sprawowany przez IW

Rolnictwo ekologiczne nadzór sprawowany przez IW Rolnictwo ekologiczne nadzór sprawowany przez IW Jakub Dyba Biuro Pasz, Farmacji i Utylizacji Główny Inspektorat Weterynarii Jachranka, maj/czerwiec 2012 r. Akty prawne Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r.

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 27 lutego 2015 r. Poz. 277 USTAWA z dnia 15 stycznia 2015 r. 1), 2) o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych

Bardziej szczegółowo

Pasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują?

Pasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują? https://www. Pasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują? Autor: agrofakt.pl Data: 3 marca 2017 Genetycznie modyfikowana żywność budzi w ostatnich latach wiele kontrowersji. Przemysł paszowy wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

Wykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc

Wykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc Wykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc Organizmy zmodyfikowane genetycznie Organizmy zmodyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. Genetically Modified Organisms) to organizmy, których geny zostały celowo

Bardziej szczegółowo

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Druk nr 782 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Bardziej szczegółowo

Informacje o GMO, konieczne do określenia stopnia zagrożenia.

Informacje o GMO, konieczne do określenia stopnia zagrożenia. Procedury i dokumenty wymagane do prowadzenia badań w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych Instrukcja przygotowania wniosków o wydanie zgody na zamknięte użycie GMO 1. Zamknięte użycie GMO wymaga

Bardziej szczegółowo

Druk nr 2394 Warszawa, 15 maja 2014 r.

Druk nr 2394 Warszawa, 15 maja 2014 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezes Rady Ministrów RM-10-40-14 Druk nr 2394 Warszawa, 15 maja 2014 r. Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowna Pani Marszałek Na podstawie

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 3.9.2009 KOM(2009) 444 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY zezwalająca na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Podstawy Prawne. Rolnictwo ekologiczne jako komplementarna forma prowadzenia działalno. alności gospodarczej na obszarach wiejskich

Podstawy Prawne. Rolnictwo ekologiczne jako komplementarna forma prowadzenia działalno. alności gospodarczej na obszarach wiejskich Rolnictwo ekologiczne jako komplementarna forma prowadzenia działalno alności gospodarczej na obszarach wiejskich Podstawy Prawne Dr hab. Jerzy Szymona Akademia Rolnicza w Lublinie Jednostka certyfikująca

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 1 września 2014 r. Poz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 29 sierpnia 2014 r.

Warszawa, dnia 1 września 2014 r. Poz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 29 sierpnia 2014 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 1 września 2014 r. Poz. 1158 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu zadań

Bardziej szczegółowo

"Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym" Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska

Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska "Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym" Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska Kierownik Katedry Ochrony Środowiska Rolniczego Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Ekspert EU Biotechnology in Agriculture

Bardziej szczegółowo

KOALICJA POLSKA WOLNA OD GMO ul. Chłodna 48/153 00-872 Warszawa http://www.polska-wolna-od-gmo.org

KOALICJA POLSKA WOLNA OD GMO ul. Chłodna 48/153 00-872 Warszawa http://www.polska-wolna-od-gmo.org KOALICJA POLSKA WOLNA OD GMO ul. Chłodna 48/153 00-872 Warszawa http://www.polska-wolna-od-gmo.org Wrocław, 4.09.2011 r. Ministerstwo Środowiska Departament Ochrony Przyrody pok. 366 ul. Wawelska 52/54

Bardziej szczegółowo

Organizm modyfikowany genetycznie, organizmy transgeniczne Konwencja o Różnorodności Biologicznej

Organizm modyfikowany genetycznie, organizmy transgeniczne Konwencja o Różnorodności Biologicznej warto wiedzieć Organizm modyfikowany genetycznie, w skrócie GMO (z ang. Genetically Modified Organism), to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym 1)

USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym 1) Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym 1) Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2004 r. Nr 93, poz. 898. Art. 1. Ustawa określa zadania i właściwość organów i jednostek

Bardziej szczegółowo

Uprawy GMO pod kontrolą - nowe przepisy!

Uprawy GMO pod kontrolą - nowe przepisy! https://www. Uprawy GMO pod kontrolą - nowe przepisy! Autor: Ewa Ploplis Data: 18 kwietnia 2017 Prowadzenie przez rolnika upraw z wykorzystaniem GMO będzie wymagało utworzenia specjalnej strefy. Uprawy

Bardziej szczegółowo

Dz.U. 2001 Nr 76 poz. 811 USTAWA. z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych 1)I), 2) Rozdział 1

Dz.U. 2001 Nr 76 poz. 811 USTAWA. z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych 1)I), 2) Rozdział 1 Kancelaria Sejmu s. 1/60 Dz.U. 2001 Nr 76 poz. 811 USTAWA z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych 1)I), 2) Opracowano na podstawie t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.

Bardziej szczegółowo

A7-0440/25. Poprawka 25 Matthias Groote w imieniu Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa śywności

A7-0440/25. Poprawka 25 Matthias Groote w imieniu Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa śywności 8.4.2014 A7-0440/25 Poprawka 25 Matthias Groote w imieniu Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa śywności Sprawozdanie Julie Girling Miód COM(2012)0530 C7-0304/2012

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 344/59

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 344/59 28.12.2011 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 344/59 DECYZJA KOMISJI z dnia 22 grudnia 2011 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Kancelaria Sejmu s. 1/57. Dz.U Nr 76 poz. 811 USTAWA. z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych 1)

Kancelaria Sejmu s. 1/57. Dz.U Nr 76 poz. 811 USTAWA. z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych 1) Kancelaria Sejmu s. 1/57 Dz.U. 2001 Nr 76 poz. 811 USTAWA z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych 1) Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 36,

Bardziej szczegółowo

wyrok, w którym orzekł, że Rzeczypospolita Polska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 31 ust. 3 lit. b) tej dyrektywy.

wyrok, w którym orzekł, że Rzeczypospolita Polska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 31 ust. 3 lit. b) tej dyrektywy. UZASADNIENIE Projekt ustawy o zmianie ustawy o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw dokonuje nowelizacji obowiązującej obecnie ustawy z dnia 22 czerwca

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 20 listopada 2017 r. Poz. 2134

Warszawa, dnia 20 listopada 2017 r. Poz. 2134 Warszawa, dnia 20 listopada 2017 r. Poz. 2134 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 30 października 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o mikroorganizmach i

Bardziej szczegółowo

Agencja Rynku Rolnego ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl

Agencja Rynku Rolnego ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl Załącznik do Zarządzenia Nr 92/2015/Z Prezesa ARR z dnia 23 czerwca 2015 r. WARUNKI UDZIELANIA DOPŁATY KRAJOWEJ DO SPOŻYCIA MLEKA I PRZETWORÓW MLECZNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH Agencja Rynku Rolnego ul.

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 15 czerwca 2015 r. Poz. 806 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 15 maja 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu

Bardziej szczegółowo

Obowiązujące aktualnie przepisy wspólnotowe z zakresu GMO regulują następujące zagadnienia:

Obowiązujące aktualnie przepisy wspólnotowe z zakresu GMO regulują następujące zagadnienia: wersja z uwzględnieniem uwag Rady Ministrów 03.04.2006 r. RAMOWE STANOWISKO POLSKI DOTYCZĄCE ORGANIZMÓW GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANYCH (GMO) Wprowadzenie Obowiązujące aktualnie przepisy wspólnotowe z zakresu

Bardziej szczegółowo

Możliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego

Możliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego Możliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego dr Piotr Szajner mgr Wiesław Dzwonkowski Zakład Badań Rynkowych IERiGŻ-PIB Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

Propozycje zmian krajowych aktów prawnych w związku z wejściem w Ŝycie rozporządzenia CLP. dr Michał Andrijewski

Propozycje zmian krajowych aktów prawnych w związku z wejściem w Ŝycie rozporządzenia CLP. dr Michał Andrijewski Propozycje zmian krajowych aktów prawnych w związku z wejściem w Ŝycie rozporządzenia CLP dr Michał Andrijewski Powody, dla których naleŝy dokonać zmian w przepisach krajowych Rozporządzenie CLP wprowadza

Bardziej szczegółowo

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE C wytwarzanie pasz na własne potrzeby, Ŝywienie zwierząt, produkcja pierwotna

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE C wytwarzanie pasz na własne potrzeby, Ŝywienie zwierząt, produkcja pierwotna Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE C wytwarzanie pasz na własne potrzeby, Ŝywienie zwierząt, produkcja pierwotna PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia

Bardziej szczegółowo

Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony zgodnie z art. 88 ust. 2 i 3 Regulaminu

Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony zgodnie z art. 88 ust. 2 i 3 Regulaminu PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-204 Dokument z posiedzenia 0.2.20 B7-0000/20 PROJEKT REZOLUCJI złożony zgodnie z art. 88 ust. 2 i Regulaminu w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie wprowadzenia

Bardziej szczegółowo

Agencja Rynku Rolnego Ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl

Agencja Rynku Rolnego Ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl Załącznik do Zarządzenia Nr 245/2009/Z Prezesa ARR z dnia 1 grudnia 2009 r. WARUNKI UDZIELANIA DOPŁATY KRAJOWEJ DO SPOŻYCIA MLEKA I PRZETWORÓW MLECZNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH Agencja Rynku Rolnego Ul.

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA PARÓWKI DROBIOWE opis wg słownika CPV kod CPV 15131135-0 indeks materiałowy JIM 8905PL0000079 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ:

Bardziej szczegółowo

ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ

ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ AKCEPTUJĘ: Warszawa, dnia maja 2008 r. ZAŁOśENIA DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ 1. PIONIZACJA (odzespolenie na szczeblu wojewódzkim) W przygotowanym projekcie ustawy zakłada

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia i ochrona przyrody

Zagrożenia i ochrona przyrody Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Zagrożenia i ochrona przyrody wskazuje zagrożenia atmosfery powstałe w wyniku działalności człowieka, omawia wpływ zanieczyszczeń atmosfery

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY PL PL PL KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 1.6.2010 KOM(2010)276 wersja ostateczna 2010/0152 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY zezwalająca na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu

Bardziej szczegółowo

Wniosek o dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego wymienionego w art. 20 ust. 1 pkt 1-5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne

Wniosek o dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego wymienionego w art. 20 ust. 1 pkt 1-5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Wypełnia pracownik Urzędu) ---------------- numer wniosku... kod ATC, jeŝeli został nadany ---------------- ------------------------------ data złoŝenia wniosku podpis i pieczęć pracownika Wniosek o dopuszczenie

Bardziej szczegółowo

Żywność: Prawo UE: 2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych

Żywność: Prawo UE: 2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych Żywność: Prawo UE: 1.Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd

Bardziej szczegółowo

Od kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii. Renata Szymańska

Od kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii. Renata Szymańska Od kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii Renata Szymańska Biotechnologia Biotechnologia świadczy dobra i usługi z wykorzystaniem metod biologicznych (definicja wg OECD) Towarzyszy człowiekowi od dawna

Bardziej szczegółowo

środowiska nie mogą być uwalniane organizmy genetycznie zmodyfikowane, które zawierają geny odporności na antybiotyki stosowane w leczeniu ludzi.

środowiska nie mogą być uwalniane organizmy genetycznie zmodyfikowane, które zawierają geny odporności na antybiotyki stosowane w leczeniu ludzi. Procedury i dokumenty wymagane do prowadzenia badań w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych Instrukcja przygotowania wniosków o wydanie zgody na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska w celach

Bardziej szczegółowo

1. Zamknięte użycie GMO wymaga ZGODY Ministra Środowiska na wniosek zainteresowanego użytkownika.

1. Zamknięte użycie GMO wymaga ZGODY Ministra Środowiska na wniosek zainteresowanego użytkownika. Procedury i dokumenty wymagane do prowadzenia badań w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych Instrukcja przygotowania wniosków o wydanie zgody na zamknięte użycie GMO 1. Zamknięte użycie GMO wymaga

Bardziej szczegółowo

Wspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów

Wspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów Wspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów Program: Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia

Bardziej szczegółowo

Organizmy Zmodyfikowane Genetycznie

Organizmy Zmodyfikowane Genetycznie Organizmy Zmodyfikowane Genetycznie Co to jest GMO? Historia GMO Rodzaje GMO Zalety GMO Wady GMO Ciekawostki Spis Treści Co to jest GMO? GMO (Organizmy modyfikowane genetycznie) - organizmy, których genom

Bardziej szczegółowo

PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Handlu Międzynarodowego

PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Handlu Międzynarodowego PARLAMENT EUROPEJSKI 2014-2019 Komisja Handlu Międzynarodowego 20.3.2015 2013/0433(COD) PROJEKT OPINII Komisji Handlu Międzynarodowego dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i

Bardziej szczegółowo

Informacja dotycząca realizacji programu Szklanka mleka przez Biuro Wspierania Konsumpcji Agencji Rynku Rolnego

Informacja dotycząca realizacji programu Szklanka mleka przez Biuro Wspierania Konsumpcji Agencji Rynku Rolnego Warszawa 31-03-2011 Informacja dotycząca realizacji programu Szklanka mleka przez Biuro Wspierania Konsumpcji Agencji Rynku Rolnego 1. Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych. Bronisze, 04.12.2015 r.

Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych. Bronisze, 04.12.2015 r. Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych Bronisze, 04.12.2015 r. 1 Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest m.in. sprawowanie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia,

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA SZYNKA DROBIOWA opis wg słownika CPV kod CPV 15131135-0 indeks materiałowy JIM 8905PL0561612 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ:

Bardziej szczegółowo

(Jedynie teksty w języku niderlandzkim i francuskim są autentyczne) (Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Jedynie teksty w języku niderlandzkim i francuskim są autentyczne) (Tekst mający znaczenie dla EOG) 28.12.2017 L 346/31 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2017/2453 z dnia 21 grudnia 2017 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady

Bardziej szczegółowo

Przegląd regulacji unijnych dotyczących GMO

Przegląd regulacji unijnych dotyczących GMO Regulacje dotyczące GMO w Unii Europejskiej Tłumaczenie: Zuzanna Niemier Czym jest GMO? Bruksela, 22 marca 2005 Modyfikacje genetyczne, określane również jako inżynieria genetyczna" lub "rekombinacja DNA",

Bardziej szczegółowo

Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mające charakter pomocy de minimis

Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mające charakter pomocy de minimis Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mające charakter pomocy de minimis w rolnictwie Dopłaty są udzielane do powierzchni gruntów ornych

Bardziej szczegółowo

2004/ /P

2004/ /P REJESTRY G Modyfikowanych O enetycznie rganizmów Departament Leśnictwa, Ochrony Przyrody i Krajobrazu Ministerstwo Środowiska Rejestr GMO Ministra Środowiska USTAWA z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach

Bardziej szczegółowo

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 95 ust. 1,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 95 ust. 1, ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1830/2003 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 22 września 2003 r. dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia

Bardziej szczegółowo

Wpływ regulacji prawnych UE na prace Komisji do Spraw Środków Ochrony Roślin przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Wpływ regulacji prawnych UE na prace Komisji do Spraw Środków Ochrony Roślin przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wpływ regulacji prawnych UE na prace Komisji do Spraw Środków Ochrony Roślin przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi Prof. dr hab. Stefan Pruszyński Emerytowany profesor Instytutu Ochrony Roślin PIB, Poznań

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA UDKO DROBIOWE WĘDZONE opis wg słownika CPV kod CPV 15131500-0 indeks materiałowy JIM 8905PL1600804 AKCEPTUJĘ:

Bardziej szczegółowo

Stanowisko. Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r.

Stanowisko. Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r. Stanowisko Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie ogłoszenia obszaru Województwa Kujawsko Pomorskiego strefą wolną od upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów (GMO)

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 11 września 2013 r. Poz. 1065. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 10 września 2013 r.

Warszawa, dnia 11 września 2013 r. Poz. 1065. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 10 września 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 11 września 2013 r. Poz. 1065 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 10 września 2013 r. w sprawie szczegółowego zakresu zadań

Bardziej szczegółowo

Warunki udzielania dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych

Warunki udzielania dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych Załącznik do Zarządzenia Nr 259/2007/Z Prezesa ARR z dnia 7 sierpnia 2007 r. Warunki udzielania dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych (obowiązują od roku szkolnego 2007/2008)

Bardziej szczegółowo

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia inspekcji.. Godzina zakończenia

Bardziej szczegółowo

Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości

Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości Rozpoczął się nabór wniosków o przyznanie pomocy finansowej w ramach poddziałania Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości objętego Programem Rozwoju

Bardziej szczegółowo

BIOETYKA Wykład 10 Problemy etyczne związane z klonowaniem organizmów. Krzysztof Turlejski. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

BIOETYKA Wykład 10 Problemy etyczne związane z klonowaniem organizmów. Krzysztof Turlejski. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego BIOETYKA Wykład 10 Problemy etyczne związane z klonowaniem organizmów. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Klonowanie Klonowanie celowe tworzenie osobników o takim samym kodzie

Bardziej szczegółowo

2003R1830 PL

2003R1830 PL 2003R1830 PL 11.12.2008 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1830/2003 PARLAMENTU

Bardziej szczegółowo

Znakowanie produktów rybnych

Znakowanie produktów rybnych 1 of 17 Znakowanie produktów rybnych Aina Afanasjeva, Director, EUROFISH Conference Traceability and labelling of seafood products Gdansk, Poland, 23 May 2013 2 of 17 Struktura Ogólne zasady znakowania

Bardziej szczegółowo

Co to jest GMO? Organizmy modyfikowane genetycznie. Marcin Kawa. Styczeń 2007. BioTechnolog.pl

Co to jest GMO? Organizmy modyfikowane genetycznie. Marcin Kawa. Styczeń 2007. BioTechnolog.pl Co to jest GMO? Organizmy modyfikowane genetycznie Marcin Kawa BioTechnolog.pl Styczeń 2007 Informacje: 1. Prezentacja ta pochodzi z serwisu: www.biotechnolog.pl. 2. Stan informacji zawartych w prezentacji:

Bardziej szczegółowo

Realizacja zadań przez Inspekcję pozwala na wywiązanie się Polski z obowiązków nałożonych przez Unię Europejską m.in. w następujących aktach prawnych:

Realizacja zadań przez Inspekcję pozwala na wywiązanie się Polski z obowiązków nałożonych przez Unię Europejską m.in. w następujących aktach prawnych: Realizacja zadań przez Inspekcję pozwala na wywiązanie się Polski z obowiązków nałożonych przez Unię Europejską m.in. w następujących aktach prawnych: Prawo żywnościowe przepisy ogólne rozporządzenie Parlamentu

Bardziej szczegółowo

Jakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)?

Jakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)? Jakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)? W latach 2000-2007 kwestie związane z GMO omawiane były na forum, powołanej

Bardziej szczegółowo

PRZYJAZNE PAŃSTWO POSTULATY ZMIAN W PRZEPISACH LIKWIDUJĄCE ABSURDY BIUROKRATYCZNE

PRZYJAZNE PAŃSTWO POSTULATY ZMIAN W PRZEPISACH LIKWIDUJĄCE ABSURDY BIUROKRATYCZNE PRZYJAZNE PAŃSTWO POSTULATY ZMIAN W PRZEPISACH LIKWIDUJĄCE ABSURDY BIUROKRATYCZNE Krajowa Izba Lekarsko Weterynaryjna projekt zmian do ustaw, KOMISJA NADZWYCZAJNA PRZYJAZNE PAŃSTWO DO SPRAW ZWIĄZANYCH

Bardziej szczegółowo

Zmiany importu produktów rolnych i spoŝywczych objętych przed akcesją specjalną klauzulą ochronną (SSG)

Zmiany importu produktów rolnych i spoŝywczych objętych przed akcesją specjalną klauzulą ochronną (SSG) Zmiany importu produktów rolnych i spoŝywczych objętych przed akcesją specjalną klauzulą ochronną (SSG) BoŜena Nosecka 3 listopada 2 grudnia 29 r., Pułtusk Zakres prezentacji Mechanizm SSG Zmiany importu

Bardziej szczegółowo

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE J wytwarzanie i wprowadzanie do łańcucha Ŝywieniowego zwierząt produktów pochodzących z sektora rolno-spoŝywczego

LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE J wytwarzanie i wprowadzanie do łańcucha Ŝywieniowego zwierząt produktów pochodzących z sektora rolno-spoŝywczego Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE J wytwarzanie i wprowadzanie do łańcucha Ŝywieniowego zwierząt produktów pochodzących z sektora rolno-spoŝywczego PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr...

Bardziej szczegółowo

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO SŁUśBY śywnościowej OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA KABANOSY DROBIOWE opis wg słownika CPV kod CPV 15131130-5 indeks materiałowy JIM 8905PL1291572 AKCEPTUJĘ: OPRACOWAŁ:

Bardziej szczegółowo

Rolniczy handel detaliczny informacje podstawowe

Rolniczy handel detaliczny informacje podstawowe Rolniczy handel detaliczny informacje podstawowe Od dnia 1 stycznia 2017 r. weszły w życie akty prawne umożliwiające rejestrację rolniczego handlu detalicznego, w tym przede wszystkim ustawa z dnia 16

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 3.7.2015 PL L 174/3 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/1060 z dnia 2 lipca 2015 r. dotyczące na stosowanie bezwodnej betainy i chlorowodorku betainy jako dodatków paszowych dla wszystkich gatunków

Bardziej szczegółowo

Rynek Ŝywności naturalnej i tradycyjnej w aspekcie turystyki wiejskiej

Rynek Ŝywności naturalnej i tradycyjnej w aspekcie turystyki wiejskiej Rynek Ŝywności naturalnej i tradycyjnej w aspekcie turystyki wiejskiej Lek. wet. Dr n. rol. Grzegorz Russak Lek. wet. Igor Marek Hutnikiewicz Współprzewodnicz przewodniczący cy Komisji Doradczo Problemowej

Bardziej szczegółowo

Agencja Rynku Rolnego Ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl

Agencja Rynku Rolnego Ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa www.arr.gov.pl Załącznik do Zarządzenia Nr 165/2009/Z Prezesa ARR z dnia 31 lipca 2009 r. WARUNKI UDZIELANIA DOPŁATY KRAJOWEJ DO SPOŻYCIA MLEKA I PRZETWORÓW MLECZNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH Agencja Rynku Rolnego Ul.

Bardziej szczegółowo

Dokument z posiedzenia PROJEKT REZOLUCJI. złożony zgodnie z art. 106 ust. 2 i 3 Regulaminu

Dokument z posiedzenia PROJEKT REZOLUCJI. złożony zgodnie z art. 106 ust. 2 i 3 Regulaminu Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-0141/2019 21.2.2019 PROJEKT REZOLUCJI złożony zgodnie z art. 106 ust. 2 i 3 Regulaminu w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady. z dnia 22 września 2003 r.

Rozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady. z dnia 22 września 2003 r. Rozporządzenie (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia

Bardziej szczegółowo

Nadzór nad stosowaniem materiału siewnego (uprawą odmian GMO)

Nadzór nad stosowaniem materiału siewnego (uprawą odmian GMO) Nadzór nad stosowaniem materiału siewnego (uprawą odmian GMO) nowa ustawa o nasiennictwie nowe zadanie dla Inspekcji Tadeusz Kłos Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa Zgodnie z art. 78 oraz art.

Bardziej szczegółowo

Metody inżynierii genetycznej SYLABUS A. Informacje ogólne

Metody inżynierii genetycznej SYLABUS A. Informacje ogólne Metody inżynierii genetycznej A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Rodzaj Rok studiów /semestr

Bardziej szczegółowo

Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany

Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany Kto może ubiegać się o dopłaty? O dopłaty mogą ubiegać się producenci rolni w rozumieniu ustawy z

Bardziej szczegółowo