Odpowiedzialność pracodawcy w opinii biegłego sądowego z zakresu BHP

Transkrypt

1 oraz Zabezpieczeń Przeciwpożarowych KIELCE WORK SAFETY-EXPO 7 czerwca 2018 r. Odpowiedzialność pracodawcy w opinii biegłego sądowego z zakresu BHP Andrzej Dziedzic biegły z zakresu bhp wpisany na listę Prezesa Sądu Okręgowego w Tarnowie ekspert ds. BHP certyfikowany przez CIOP-PIB właściciel Biura D-U BHP Dąbrowa Tarnowska

2 Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Art Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa. Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (bhp) jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy, któremu Kodeks pracy nadał rangę zasady prawa pracy. Art. 15 Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

3 Jakiej odpowiedzialności może podlegać pracodawca w sytuacji zaistnienia wypadku przy pracy? wykroczeniowej przede wszystkim dotyczy odpowiedzialności za naruszenie lub niedopełnienie obowiązków bhp, karnej w sytuacji gdy w wyniku wypadku przy pracy dojdzie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci, cywilnej jest to często odpowiedzialność uzupełniająca (dodatkowa, pomocnicza).

4 Odpowiedzialność konkretnej osoby za bezpieczeństwo i higienę pracy nie musi wynikać z przepisu ustawowego, ale jej źródłem może być umowa, wewnętrzne regulaminy, zakres czynności. Według SN odpowiedzialność ta może wynikać nawet z istoty wykonywanych czynności (prowadzenie szkolenia wiążącego się z używaniem niebezpiecznych urządzeń).

5 WYKROCZENIE: art. 283 Kodeks pracy naruszenie przepisów bhp 1.Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od zł do zł. 2. Tej samej karze podlega, kto: [ ] pkt 6) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób, [ ]

6 ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA PRZESTĘPSTWO: art. 220 Kodeksu karnego naruszenie obowiązków BHP 1.Kto, będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 2.Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. w powiązaniu z art. 155, 156, 157 Kk oraz art Kto wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporządza lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji, podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności.

7 Życie i zdrowie ludzkie to wartości najcenniejsze dla człowieka, które podlegają między innymi ochronie karnoprawnej. Art Kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci: 1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, 2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od 3 lat. 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat Jeżeli następstwem czynu określonego w 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 5, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

8 Art Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art , podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca czynu określonego w 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 4. Ściganie przestępstwa określonego w 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego.

9 Art Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat Jeżeli sprawca czynu określonego w 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. NARAŻANIE tworzy więc przesłanki/przyczyny potencjalne, ale niekoniecznie wywołuje negatywny skutek.

10 Według art. 9 1 KK czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Natomiast według art. 9 2 tego Kodeksu czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

11 BEZPOŚREDNIE NIEBEZPIECZSEŃSTWO to narażenie pracownika na takie niebezpieczeństwo, w którym prawdopodobieństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu grozi niezwłocznie. Niebezpieczeństwo oznacza sytuację (pewien szczególny układ rzeczy lub zjawisk, odrębny od samego czynu, charakteryzujący się dynamicznym rozwojem), która ma właściwość przechodzenia w inny stan. Bezpośredniości niebezpieczeństwa nie należy wiązać wyłącznie z bliskością czasową skutku, mogącego nastąpić w związku z rozwojem sytuacji, lecz chodzi tu o taki stan, gdy nieuchronnym następstwem dalszego rozwoju sytuacji, bez konieczności pojawienia się jakichś nowych czynników dynamizujących, jest niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia.

12 Jaki jest zakres odpowiedzialności cywilnej pracodawcy? Zdarzenie wypadek przy pracy odpowiedzialność ZUS UZNANIE WYPADKU ZA WYPADEK PRZY PRACY NIE POWODUJE AUTOMATYCZNIE ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ PRACODAWCY! Pomocniczy charakter odpowiedzialności pracodawcy: gdy nie stwierdzono wypadku przy pracy w myśl ustawy, gdy świadczenia ZUS nie wyczerpały roszczeń.

13 Zgodnie z Kodeksem cywilnym poszkodowany pracownik, może dochodzić: Odszkodowania za uszczerbek majątkowy (art KC) koszty poniesione w związku z wypadkiem np.: koszty leczenia, koszty opieki, koszty odwiedzin przez osoby trzecie, koszty przygotowania do innego zawodu - koszty muszą być uzasadnione, celowe i udokumentowane, Zadośćuczynienia pieniężnego za uszczerbek niemajątkowy (art. 445 par 1 k.c.) cierpienia fizyczne i psychiczne.

14 Jak pracodawca może się uwolnić od odpowiedzialności cywilnej? Odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie winy za skutki wypadku przy pracy uwarunkowana jest wykazaniem, iż w konkretnych okolicznościach faktycznych praca została zorganizowana nieprawidłowo, co w konsekwencji doprowadziło do wypadku, albo że istniejące realnie zagrożenia przy jej wykonywaniu nie zostały rozpoznane przez pracodawcę, wobec czego pracownik nie miał o nich żadnej wiedzy, czy też takie zagrożenia nie zostały zniwelowane co naraziło na szwank zdrowie, bądźżycie pracownika Jeżeli nie zostanie wykazana wina pracodawcy np. zachował przepisy bhp, dochował ciążących na nim obowiązków, RYZYKO szkoda nastąpiła na skutek: - Działania siły wyższej - WYŁĄCZNIE z winy pracownika (rażące niedbalstwo) - WYŁĄCZNIE z winny osoby trzeciej

15 wyrażenie RAŻĄCE NIEDBALSTWO nie zostało zdefiniowane w ustawie wypadkowej. Prawo pracy nie ma również własnego pojęcia winy. Nie definiuje też takich pojęć jak umyślność, lekkomyślność, niedbalstwo. Rażące niedbalstwo zachodzi wówczas, gdy poszkodowany pracownik podejmuje działania z naruszeniem przepisów o ochronie zdrowia i życia, chociaż mógł i powinien przewidzieć grożące mu niebezpieczeństwo, które zwykle występuje w danych okolicznościach faktycznych, co dla każdego człowieka o przeciętnej przezorności jest oczywiste (musi to być przyczyna wyłączna).

16 TOLERANCJA nie oznacza akceptacji (por. łac. acceptatio - przyjmować, sprzyjać) czyjegoś zachowania czy poglądów. Wręcz przeciwnie, tolerancja to poszanowanie czyichś zachowań lub poglądów mimo, że nam się one nie podobają. Tolerancja to szacunek wobec czegoś lub kogoś, względna obojętność, szanowanie np. czyjegoś zdania ale niekoniecznie zgadzanie się z nim. Natomiast tolerowanie (akceptacja) jest poniekąd przyzwoleniem, przytaknięciem danemu zachowaniu, poglądowi, brakiem prób zmieniania danego człowieka, bądź narzucania mu swojego toku myślenia.

17 Który art. Kodeksu pracy muwi o przestrzeganiu bhp przez pracownika oraz powiadamianiu niezwłocznym o wypadku? Art Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany: 6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie. 17

18 ??? Mówi piszemy przez Ó Czy nie poraził Państwa ten błąd? Czy zwróciliście uwagę? A może TOLERUJECIE to? Brawo!

19 Zaniedbanie obowiązku zapewnienia pracownikom bezpiecznego stanowiska pracy uzasadnia odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie winy. Tolerowanie niewłaściwych, zagrażających bezpieczeństwu metod pracy uzasadnia uznanie winy zakładu pracy, jeżeli wskutek stosowania tych metod nastąpi wypadek orzekł Sąd Apelacyjny w 27 lutego 2014 r., III APa 14/13.

20 Nadzór to kontrola i możliwość władczego oddziaływania, możliwość podejmowania i wydawania decyzji (poleceń), natomiast Nadzór bezpośredni oznacza pełnienie nadzoru bezpośrednio nad prowadzonymi pracami, możliwość zareagowania na nieprawidłowości w czasie ich występowania, możliwość wydawania poleceń niezwłocznie i w każdym czasie, a przede wszystkim możliwość bieżącego podejmowania wszelkich działań, by prace prowadzone były w sposób bezpieczny. Przyjmuje się także, że nadzór bezpośredni powinien być pełniony w obrębie kontaktu wzrokowego tj. nadzorujący-nadzorowany.

21 Bieg ły czyli kto? Na podstawie art. 157 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j.: Dz. U. z 2018 r. poz. 23z późn. zm.): 1. Prezes Sądu Okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listę. Instytucja biegłego sądowego została ustanowiona w celu zapewnienia należytego funkcjonowania organów szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości i zabezpieczenia warunków prawidłowego wypełniania przez nie ich ustawowych zadań.

22 Podstawowym obowiązkiem biegłego jest wydanie opinii, czyli udzielenie odpowiedzi na pytania postawione przez organ procesowy. Funkcja procesowa biegłego sprowadza się do wydania konkretnej, wyczerpującej i jasnej opinii, opracowanej obiektywnie i przekonywująco pod względem dowodowym i zgodnie z aktualnym najwyższym stanem wiedzy w dziedzinie, którą biegły reprezentuje.

23 Biegły nie jest sędzią, nie jest również świadkiem, a jego opinia nie jest wyrokiem ani też formą oględzin sądowych. Biegły i jego opinia stanowią dowód szczególnego rodzaju!

24 Strony procesu w związku z dbaniem o własny interes procesowy mogą wskazywać na brak: odpowiednich kwalifikacji, wiedzy fachowej, wykształcenia i doświadczenia zawodowego biegłego. Ma to na celu podważenie całej opinii, osłabienie zaufania do jego wiedzy lub bezstronności, pominięcie wydanej opinii jako dowodu. Opinia biegłego może być poddana krytyce stron, które będą ją zwalczać wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, jak również żądać powołania innego biegłego, co może doprowadzić do konfrontacji biegłych.

25 PRZYKŁADY

26 I na jawie, i we śnie zawsze zgodnie z BHP. I choć wiele niebezpieczeństw, w każdej pracy czyha, to przestrzegaj bezpieczeństwa unikniesz ryzyka! Zdrowia czy życia nie wróci ZUS, nawet polisa ze znakiem PLUS, życie i zdrowie jedno masz, przez bezpieczeństwo szansę mu dasz.

27 Dziękuję za uwagę Kontakt: Andrzej Dziedzic Biuro Doradczo-Usługowe BHP ul. Zazamcze Dąbrowa Tarnowska www: tel.: