MICHAŁ G. WOŹNIAK GOSPODARKA POLSKI TRANSFORMACJA MODERNIZACJA DROGA DO SPÓJNOŚCI SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ

Transkrypt

1 MICHAŁ G. WOŹNIAK GOSPODARKA POLSKI TRANSFORMACJA MODERNIZACJA DROGA DO SPÓJNOŚCI SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ & WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 201 2

2 Wprowadzenie 9 ROZDZIAŁ 1. Kryteria oceny sprawności i zmiany systemu ekonomicznego Wyznaczniki aksjologiczne Kryterium wzrostu gospodarczego Kryterium równowagi Kryterium stabilizacji Kryterium efektywności ekonomicznej Kryterium sprawiedliwych nierówności społecznych Kryteria oceny postępów urynkowienia i spójności spoteczno-ekonomicznej ROZDZIAŁ 2. Koncepcja polskiej drogi urynkowienia Kompleksowość transformacji systemu ekonomicznego Transformacja ekonomiczna a modernizacja państwa Niekompletne cele transformacji systemu ekonomicznego Błędy w realizacji urynkowienia Problemy wyłaniające się z dynamiki transformacji 66 ROZDZIAŁ 3. Deregulacja działalności gospodarczej Przesłanki deregulacji i jej ograniczenia Obszary szokowej deregulacji Deregulacja rynków towarowych Deregulacja rynku pracy Deregulacja na rynkach finansowych 94 ROZDZIAŁ 4. Decentralizacja sfery budżetowej Przesłanki Etapy decentralizacji sfery budżetowej Odkładane reformy administracji publicznej Kwestie nierozwiązane 115

3 6 Spis treści ROZDZIAŁ 5. Deregulacja fiskalna Cele deregulacji fiskalnej Fiskalizacja osób fizycznych Deregulacja fiskalna osób prawnych Harmonizacja podatków pośrednich Lekcje na przyszłość 134 ROZDZIAŁ 6. W kierunku komercjalizacji usfug społecznych Dylematy deregulacyjne Decentralizacja i reforma systemu edukacji Nieodnaleziony dekalog społeczeństwa wiedzy" Kontrowersyjna liberalizacja systemu emerytalnego Dezintegracja systemu ochrony zdrowia 161 ROZDZIAŁ 7. Demonopolizacja gospodarki Specyfika monopolu w gospodarce nierynkowej Kontrowersje wokół przedsięwzięć demonopolizacyjnych Rola prawa i polityki antymonopolowej Przebieg procesu demonopolizacji w Polsce Sukcesy i problemy oczekujące rozwiązania 186 ROZDZIAŁ 8. Transformacja praw własności a procesy modernizacji gospodarki Iluzoryczne poszukiwania efektywnego inwestora Specyfika polskiego dziedzictwa własnościowego Teoretyczne i historyczne uzasadnienie przyspieszenia prywatyzacji.: Partycypacja pracownicza i samorządność w modernizacji stosunków własnościowych Ścieżki denacjonalizacji Prywatyzacja zarządzania w poszukiwaniu efektywnego inwestora Zmiany instytucjonalne stosunków własnościowych Rozwój sektora prywatnego w latach Kardynalne błędy i wnioski na przyszłość 213 ROZDZIAŁ 9. Meandry polityki gospodarczej Punkty odniesienia oceny jakości polityki gospodarczej Nieciągłość i zmiany polityki społeczno-ekonomicznej Odkładane kwestie spójności społeczno-ekonomicznej Determinanty szoku transformacyjnego i zablokowanej modernizacji W stronę dostosowań podażowych Próba zintegrowania modernizacji procesów realnych i polityki społeczno- -gospodarczej Tendencje i mechanizmy stagnacyjne w latach Od polityki propodażowej w kierunku naprawy finansów publicznych i wzorca spójności społeczno-ekonomicznej UE Polityka obietnic modernizacyjnych, niewykorzystanych szans i atutów Co w zamian doktrynerskiej polityki 273

4 Spis treści 7 ROZDZIAŁ 10. Lekcje nie tylko z transformacji, czyli o modernizacji bez spójności społeczno-ekonomicznej Ciągle w kleszczach ograniczeń poznawczych i emocjonalnych Cechy i skutki współczesnej modernizacji Fundamentalne niespójności ekonomiczne i społeczne polskiego oblicza transformacji Jaka przyszłość niedokończonych reform 308 Bibliografia 317 Spis tabel 329 Spis rysunków 330 Aneks 331 Indeks skrótów 339 Indeks nazwisk 341 Indeks haseł 345

5 Tabela 1. Pozycja Polski w światowych rankingach 44 Tabela 2. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości w priorytecie III Strategii Rozwoju Kraju Tabela 3. Struktura dochodów własnych gmin według źródeł pochodzenia w Polsce w latach (w %) 111 Tabela 4. Stawki podatkowe od dochodów osobistych (PIT) w UE w 2007 i 2011 roku 126 Tabela 5. Stawki podatku dochodowego od przedsiębiorstw w krajach UE-27 w latach Tabela 6. Udział sektora prywatnego w wybranych wskaźnikach ekonomicznych w latach (w %) :. 210 Tabela 7. Zmiany liczby przedsiębiorstw (objętych rejestrem REGON) w Polsce w latach (stan na 31 XII) 211 Tabela 8. Podstawowe charakterystyki dynamiki i równowagi gospodarczej w Polsce według jej faz w latach Tabela 9. Zmiany popytu w Polsce w fazach wzrostu gospodarczego 226 Tabela 10. Cele szczegółowe oraz wskaźniki osiągania celów spójności społeczno- -ekonomicznej 230 Tabela 11. Skutki programu stabilizacyjnego w latach Tabela 12. Dynamika wybranych wskaźników makroekonomicznych w Polsce w latach Tabela 13. Wybrane determinanty tendencji stagnacyjnych w latach Tabela 14. Wybrane wskaźniki nierównowagi ekonomicznej Polski w latach Tabela A 1. Wskaźniki wolności gospodarczej Heritage Foundation dla Polski w latach Tabela A 2. Wybrane wskaźniki wykorzystania energii w Polsce w latach Tabela A 3. Emisja C0 2 na 1 mieszkańca w latach Tabela A 4. Emisja C0 2 w wybranych krajach świata w latach Tabela A 5. Wybrane charakterystyki sfery realnej gospodarki Polski w latach

6 Spis rysunków Rysunek 1. Cechy i skutki koordynacji rynkowej oraz kierowanej przez państwo 49 Rysunek 2. Średnie roczne tempo wzrostu wybranych wskaźników makroekonomicznych w Polsce w latach (%) 224 Rysunek 3. Wybrane wskaźniki niespójności społeczno-ekonomicznych 227 Rysunek 4. Zmiany wybranych wskaźników makroekonomicznych w Polsce w skali miesięcznej w latach / 257