Paweł Chmielecki. "17 XI 1898 Towarzystwo EFGS uzyskuje zgodę na wykonanie miejskiej kolei elektrycznej w Toruniu" FOTOREPORTAŻ. fot.

Transkrypt

1 NISKOPODŁOGOWE TRAMWAJE W POLSCE MOBILIS ŻEGNA SIĘ Z GMINĄ LUBICZ Z PĘTLI DO PĘTLI: - TESTY HYBRYDOWEGO SOLARISA W MZK - OPÓŹNIENIE TRAMWAJU NA BIELANY - TESTY PESY 121NAK DLA KALININGRADU - 5 NOWYCH AUTOBUSÓW MZK - IV OFF-ROAD TKMKM NA LINII: 25 FOTOREPORTAŻ fot. Paweł Chmielecki N a f a l i p r z et a r g u t r a m w a j o w eg o n i sk o p o d ł o g o w ce w P o l sce Paweł Chmielecki Na dzień 31 grudnia 2012 roku na stanie przewoźników tramwajowych w Polsce były 3274 wagony, z czego 597 wagonów miało niską podłogę. Warto zaznaczyć, iż z całej puli tramwajów z niską podłogą tylko 319 wagonów posiada 100% udział niskiej podłogi. W większości miast w Polsce, w których funkcjonuje komunikacja tramwajowa jeżdżą już wagony niskopodłogowe. Są to często ilości śladowe, jak np. w Bydgoszczy gdzie takich tramwajów są tylko dwie sztuki. Ze wszystkich 14 sieci tramwajowych w Polsce tylko w trzech miastach nie kursuje ani jeden tramwaj niskopodłogowy. Są to: Toruń, Gorzów Wielkopolski oraz Grudziądz. W przypadku Torunia, oczekiwany od wielu lat przetarg ma być ogłoszony na początku 2013 roku, tak w przypadku Gorzowa i Grudziądza oczekiwanie na niskopodłogowy tabor może jeszcze potrwać długie lata... W oczekiwaniu od wielu lat na ogłoszenie przetargu na nowe tramwaje dla Torunia, postanowiliśmy czytelnikom Na pętli przedstawić wagony, które jeżdżą po polskich miastach i posiadają powyżej 60% udziału niskiej podłogi. Nasze zestawienie zaczniemy od producenta z Czech. Firma Tatra dostarczyła w latach do Poznania 10 sztuk tramwajów modelu RT6N1. Parametry techniczne: 3 człony, prędkość maksymalna 80 km/h, długość całkowita 26,28 metra, masa własna kg, liczba miejsc ogółem 309 w tym miejsc siedzących 47, udział niskiej podłogi 63%. Kolejny tramwaj pochodzi z zakładu Konstal znanego polskiego producenta tramwajów, który od roku 1997 wchodzi w skład francuskiego koncernu Alstom. W latach Alstom Konstal dostarczył 29 składów do Warszawy, była to seria 116N (116N, 116Na, 116Na/1). Parametry techniczne stoszesnastki : 3 człony, prędkość maksymalna 80 km/h, długość całkowita 24,05 m., masa własna kg, liczba miejsc ogółem 232, w tym 40 miejsc siedzących, udział niskiej podłogi 61%. Warszawski Konstal 116Na/1 wyprodukowany w 1999 roku. Chorzowski zakład wyprodukował niskopodłogowe tramwaje też dla Gdańska. W latach dostarczono do grodu Neptuna 4 sztuki wagonów modelu NGd99. Parametry: 3 człony, prędkość maksymalna 80 km/h, długość całkowita 26,6 m., masa własna kg, liczba miejsc ogółem 229 w tym miejsc siedzących 49. "17 XI 1898 Towarzystwo EFGS uzyskuje zgodę na wykonanie miejskiej kolei elektrycznej w Toruniu" 1

2 Na fali przetargu tramwajowego - niskopodłogowce w Polsce Alstom Konstal dostarczył w latach do Katowic 17 sztuk tramwajów nazywanych potocznie Karlikami, które gabarytowo przypominają warszawskie stoszesnatki, natomiast zostały skonstruowane w tej samej technologi co gdańskie NGd99, z kilkoma zmianami. Katowicki model 116Nd ma inną od swojego warszawskiego brata masę własną. Jest o tonę lżejszy, waży kg. Pomieści więcej pasażerów, liczbę miejsc ogółem wyznaczono na 280 w tym 46 miejsc siedzących, natomiast udział niskiej podłogi jest większy o 2 % i wynosi 63%. Czeska Skoda to kolejny producent tramwajów dla Polski. W latach dostarczył 17 tramwajów 16T dla Wrocławia. Parametry technicze wagonów: 5 członów, prędkość maksymalna 70 km/h, długość całkowita 30,25 m., masa własna kg, liczba miejsc ogółem 278, w tym 69 miejsc siedzących, udział niskiej podłogi 65%. W kolejnej serii dostaw, które miały miejsce w latach do Wrocławia trafiło 31 tramwajów Skoda 19T. Różnią się tym od składów 16T, iż są dwukierunkowe. Pierwszy całkowicie niskopodłogowy tramwaj jaki się pojawił w Polsce trafił na początku marca 2002 roku do Łodzi. Był to tramwaj kanadyjskiego koncernu Bombardier, model Cityrunner. Najważniejsze parametry techniczne tego modelu: 5 członów, długość całego zestawu wynosi 29,50 metra. Prędkość maksymalna 70 km/h, masa własna kg, liczba miejsce ogółem 291 w tym 59 miejsc siedzących. MPK Łódź w sumie zakupiło 15 składów, dostawy były realizowane w latach Katowicki Alstom 116Nd #814 wyprodukowany w 2001 roku. Pojazd posiada 63% udziału niskiej podłogi. Kolejnym opisywanym miastem będzie Kraków. Do grodu Kraka trafiły tramwaje firmy Bombardier model NGT6Kr dostarczany w 3 seriach: I w ilości 14 sztuk dostarczonych w latach , II w ilości 12 sztuk w 2003 roku oraz III w ilości 24 sztuk w latach (II seria była nieco zmodyfikowana od I, natomiast III różniła się od pozostałych najbardziej widoczne modyfikacje zaszły w zmianie stylizacji czoła wagonu). Trzy wagony tej serii trafiły również w roku 2007 do Gdańska. Parametry techniczne: 3 człony, prędkość maksymalna 70 km/h, długość całkowita m., masa własna kg, liczba miejsc ogółem 228, w tym miejsc siedzących 76, udział niskiej podłogi 65%. Krakowski Bombardier NGT6 2 wyprodukowany w 2008 roku. fot. Paweł Chmielecki Łódzki Bombardier Cityrunner wyprodukowany w 2001 roku. Kolejnym miastem, które wzbogaciło się o nowoczesny, całkowicie niskopodłogowy tramwaj był Poznań. Niemiecka firma Siemens dostarczyła w latach do stolicy Wielkopolski 14 tramwajów Combino. Parametry techniczne: 5 członów, prędkość maksymalna 70 km/h, długość całkowita 29,20 metra, masa całkowita kg, liczba miejsc ogółem 334 w tym miejsc siedzących 57. Poznański Siemens Combino wyprodukowany w 2003 roku. "23 X 1907 Uruchomienie linii nr 3 na trasie: Ratusz Chełmińskie Przedmieście." 2

3 Na fali przetargu tramwajowego - niskopodłogowce w Polsce W roku 2006 na rynku tramwajowym pojawiła się całkowita nowość, bydgoska PESA dostarczyła do Elbląga swój pierwszy wyprodukowany tramwaj. Tramwaje Elbląskie zamówiły w sumie 6 składów, które dostarczono w latach Model 121N składa się z 3 członów, prędkość maksymalna jaką może osiągnąć to 70 km/h, długość całkowita wynosi 20,22 m., masa własna to kg, liczba miejsc ogółem 170, w tym 41 miejsc siedzących. Ten sam model tylko w wersji 5 członowej trafił w latach do Łodzi oraz Bydgoszczy odpowiednio w ilości 10 sztuk oraz 2 sztuk. Model 122N podobnie jak mniejszy brat może rozpędzić się do prędkości 70 km/h, długość całkowita wynosi 31,82 m., masa własna kg, liczba miejsc ogółem 300 w tym 63 miejsca siedzące. Oba powyższe tramwaje poruszają się po szynach o rozstawie 1000 mm. Częstochowska PESA 129N wyprodukowana w 2012 roku. Elbląska PESA 121N #401 z 2006 roku. To pierwszy tramwaj wyprodukowany przez bydgoskiego producenta. Kolejne tramwaje produkcji PESA trafiły tym razem do Warszawy dostosowane do rozstawu szyn 1435 mm. Na początku kontraktu Tramwajów Warszawskich z firmą PESA dostarczono 15 składów, wszystkie w 2007 roku. Był to model 120N, którego parametry techniczne przedstawiają się następująco: 5 członów, prędkość maksymalna 70 km/h, długość całkowita m., masa własna kg, liczba miejsc ogółem 300 w tym 63 miejsca siedzące. W roku 2009 Tramwaje Warszawskie zakupiły 186 wagonów (w tym 6 wagonów dwukierunkowych model 120NaDUO). Kontrakt na tak wielką ilość tramwajów trafił do bydgoskiej PESY. Bydgoski zakład zaproponował Warszawie nowy model 120Na Swing (jest to zmieniona wersja modelu 120N, zmiany polegają głównie na zmienionej stylistyce zewnętrznej oraz wewnętrznej). W 2012 r. ogłoszono przetarg na dostawę kolejnych 45 sztuk tramwajów niskopodłogowych dwukierunkowych, na wygranie którego dużą szansę ma PESA. Swingi trafiły nie tylko do Warszawy. W latach wagony tego typu dostarczono do Gdańska w ilości 35 sztuk oraz do Szczecina w ilości 6 sztuk (kolejne 22 sztuki są już zamówione). W roku 2012 w ofercie PESY pojawił się nowy produkt o nazwie Twist model 129N. Pierwsze 7 sztuk zostało zakupione przez MPK Częstochowa. Twist składa się z 3 członów, prędkość maksymalna wynosi 75 km/h, długość całkowita 32 m., liczba miejsc ogółem 222 w tym 59 miejsc siedzących. W grudniu 2012 roku PESA podpisała umowę na dostarczenie 30 Twistów dla Tramwajów Sląskich. W 2009 roku pojawił się nowy polski producent tramwajów, firma znana dotychczas z produkcji autobusów, a mianowicie Solaris. Jak na razie Solaris nie podbił jak PESA rynku tramwajowego w Polsce czy w Europie. Dotychczas produkt Solarisa o nazwie Tramino został zakupiony przez dwa miasta polskie, Poznań gdzie obecnie kursuje 46 sztuk i Olsztyn w ilości 15 sztuk oraz dwa niemieckie miasta w ilości 20 sztuk. W przypadku Olsztyna ciekawostką jest to, iż jak na razie nie ma tam ani centymetra sieci tramwajowej... (stan na r.) Miasto to dopiero rozpoczyna odbudowę sieci tramwajowej. Solaris Tramino S105 składa się z 5 członów, jego długość całkowita wynosi 32 m., masa własna wynosi kg, liczba miejsc ogółem 281 w tym 61 miejsc siedzących. Poznański Solaris Tramino S105P #528 z 2011 roku. Ostatni nowy model tramwaju w 2012 roku w Polsce to Bombardier NGT8 dla Krakowa. Dostarczany będzie w ilości 24 sztuk w latach Składa się z 3 członów, prędkość maksymalna wynosi 80 km/h, długość całkowita 32,80 m., ilość miejsc ogółem 224 (77 miejsc siedzących). Przetarg na nowe tramwaje dla Torunia przekładano już wielokrotnie. Zmieniała się też ilość taboru planowanego do zakupienia. Obecnie mowa jest o 12 sztukach w tym 6 krótkich 3 członowych oraz 6 długich 5 członowych. Przetarg zostanie ogłoszony w 2013 roku. "30 XII 1907 Pierwszy zanotowany wypadek tramwajowy. Wagon wypadł z szyn i wjechał w budynek" 3

4 Mobilis żegna się z gminą Lubicz Mirosław Czerliński Do końca 2012 roku funkcjonowała komunikacja gminy Lubicz obsługiwana przez firmę Mobilis sp. z o.o. Pojazdy tej firmy kursowały po lubickich i toruńskich ulicach nieprzerwanie przez prawie 4 lata, od 1 lutego 2009 roku. Mobilis wystartował z 4 liniami o zakresie numeracji , które zastąpiły miejsko podmiejskie połączenia MZK nr 23, 24, 25, 35 i 37. Wszystkie linie kończyły trasę na toruńskim pl. Świętej Katarzyny. W to miejsce pasażerowie docierali liniami: nr 101 z Krobii, Lubicza Górnego i Dolnego (z Krobii od 1 stycznia 2012 r.), nr 102 z Kopanina i Złotorii (likwidacja linii 1 stycznia 2012 r.), nr 103 z Gronowa, Rogówka, Grębocina i Kolonii Papowskiej (z Kolonii Papowskiej od 7 września 2009 r., kursy Szosą Lubicką, później część kursów wykonywanych była ulicą Skłodowskiej Curie), nr 104 z Kolonii Papowskiej i Grębocina (likwidacja linii 7 września 2009 r., kursy ul. Skłodowskiej Curie). Jak widać, z czasem asortyment linii zmniejszał się, najpierw do 3 połączeń: 101, 102 i 103 we wrześniu 2009 roku, a następnie do 2 połączeń 101 i 103 w styczniu 2012 r. Na mocy porozumienia Gminy Lubicz z Urzędem Miasta Torunia przedłużono wtedy linię nr 23 do Złotorii i Kopanina oraz zlikwidowano linię nr 102. Na mocy kolejnej umowy, od stycznia 2013 roku pozostałe połączenia Mobilisu zastąpione zostały liniami organizowanymi przez UM Torunia i obsługiwanymi przez MZK Toruń sp. z o.o. Wśród nich znalazł się pierwszy pojazd przegubowy kursujący do Lubicza, czyli Volvo B10MA/Heuliez GX87 #257. W tym samym roku do taboru dołączyły też 2 Renault PR100 # oraz niskowejściowy Neoplan N4015 #890. W 2011 roku zaczęto systematycznie wycofywać zużyte Mercedesy Merkavimy. W zamian dotarły kolejne 2 przegubowce: Heuliezy GX187 # z bydgoskiej rezerwy. Pierwszy przegubowiec w gminie Lubicz pojawił się w 2010 roku., a kolejne 2 trafiły na linię 101 rok później. Poza tym chwilowo linie obsługiwały też niskopodłogowe Solarisy Urbino 12 kursujące w sieci ZTM Warszawa: w lutym jedna sztuka #A106, a w okresie wakacji 4 sztuki: #A140, #A141, #A144 i #A147. Ostatnie wprowadzone do taboru "nowości" to 2 białe Mercedesy O405/Merkavim # , które rozpoczęły kursowanie na liniach w 2012 roku. Izraelskie Mercedesy Merkavimy kursowały na lubickich trasach Mobilisu przez cały okres funkcjonowania linii. Kilkanaście brygad komunikacji gminy Lubicz w przeciągu 4 lat obsługi obsadzonych było przez ponad 33 pojazdy. Wśród nich znalazły się autobusy o standardowej długości, ale też przegubowce i busy wozy średniopodłogowe, ale też niskopodłogowce pojazdy wyprodukowane na zachodzie, ale też te o białoruskim i izraelskim pochodzeniu. W pierwszym dniu obsługi, 1 lutego 2009 r., obsługę linii zapewniła 6 MAN ów SL223 # W kolejnych dniach do MAN ów dołączyła 8 izraelskich Mercedesów O405 Merkavim Ha'argaz # Do obsługi kursów o mniejszej frekwencji sprowadzono busa Iveco Daily WZ 18606, którego wycofano w 2010 roku, oraz 2 Mercedesy 313CDI ("Sprintery") #254 i #256. Na początku lutego 2009 r. firma testowała Irisbusa Crossway 12LE #255, a w maju w gminie Lubicz zagościły białoruskie MAZ y 203: #8053 i #8056. Kolejne interesujące pojazdy na połączeniach zagościły w 2010 roku. W wakacje 2011 roku na liniach Mobilisu pojawiły się klimatyzowane Solarisy Urbino 12 z Warszawy. W minionych latach mieszkańcy gminy Lubicz w ograniczonym stopniu zażywali komfortu ery niskopodło gowca. Możliwość wprowadzenia nowych pojazdów tego typu istniała pod warunkiem ogłoszenia przez wójta gminy przetargu na zawarcie długoletniego kontraktu. Wójt jednak nie podjął takiej decyzji, co roku przedłużając umowę z firmą Mobilis. W efekcie na liniach kursowały pojazdy z minionej epoki. Na trasy obecnie powrócił MZK, jednak historia z prywatnym przewoźnikiem może się jeszcze powtórzyć... "16 XI 1924 Uruchomienie pierwszej lniii autobusowej na trasie Toruń Miasto Toruń Przedmieście" 4

5 Z pętli do pętli - infrastruktura Czarne chmury nad budową linii tramwajowych Paweł Chmielecki Problemy trasy na Bielany Pierwsza niepokojąca informacja napłynęła z projektu budowy linii tramwajowej na Bielany. Pierwotnie budowa miała się rozpocząć w sierpniu 2012 roku. Jednak w związku z opóźnieniem przy opracowaniu projektu termin rozpoczęcia prac przesunięto na październik. Niestety również w tym terminie prace budowlane nie ruszyły. Przyczyną zastoju w rozpoczęciu prac były problemy inwestora z uzyskaniem pozwolenia na budowę. Kolejny termin rozpoczęcia budowy wyznaczono na listopad. Niestety w tym miesiącu prace się również nie rozpoczęły. Oprócz problemów z uzyskaniem decyzji środowiskowej oraz pozwolenia na budowę pojawiła się kolejna przeszkoda w rozpoczęciu prac budowlanych. Firma budowlana Budimex zwróciła się do inwestora tzn. miasta Torunia z roszczeniami dotyczącymi wydłużenia terminu wykonania inwestycji oraz zwiększeniem kosztów inwestycji. Spółka domaga się dodatkowych 10 mln zł za wykonanie powierzonego zadania. Według najnowszych informacji doszło do porozumienia między Budimexem a miastem. Teraz prace powinny ruszyć pełną parą. Remonty torowisk i objazdy linii tramwajowych Największe utrudnienia jakie miały miejsce na toruńskiej sieci tramwajowej były związane z przebudową placu Daszyńskiego, która jest prowadzona w ramach budowy nowego mostu przez Wisłę. W nocy z 14 na 15 kwietnia wstrzymano ruch tramwajów do pętli Olimpijska. Linia numer 1 kursowała do pętli Wschodnia natomiast linia numer 5 została zawieszona. Pierwotnie planowano wznowienie ruchu tramwajowego 1 października 2012 r. Jednak z przyczyn technicznych prace budowlane na pl. Daszyńskiego się opóźniły co sprawiło, iż tramwaje wróciły na trasę do Olimpijskiej dopiero 30 października 2012 roku. Krótkotrwałe zawieszenie kursowania linii numer 1 i 5, które było związane z pracami budowlanymi na pl. Daszyńskiego miało miejsce również w dniach 5 7 grudnia w godzinach od 9:00 do 13:40. Na trasie Olimpijska Reja Olimpijska kursowały autobusy Za tramwaj. Znacznie mniejszego zakresu utrudnienia miały miejsce w dniu 18 sierpnia 2012 r. na torowisku przy ulicy Broniewskiego. Tramwaje linii numer 2 i 4 jadące z pętli Motoarena w kierunku Elany/Wschodniej jeździły trasą objazdową na odcinku od przystanku Reja do przystanku Sienkiewicza przez ul. Reja, Bydgoską i Sienkiewicza. Utrudnienia w ruchu trwały do godziny 11. Identyczne utrudnienia miały miejsce w dniach 14 i 15 listopada, wówczas tramwaje linii numer 2 i 4 nie kursowały na wyżej wymienionej trasie w godzinach od 6:45 do 13:15. Utrudnienia te były spowodowane naprawą zwrotnic. (pc) Przewoźnicy zapłacą za korzystanie z przystanków Przebieg trasy linii nr 1 po realizacji inwestycji: budowy torowiska na Bielany i łącznika w al. Soliudarności. Źródło: tramwajowy.torun.pl/ Nie będzie trasy do Karaweli i Portu Drzewnego Kolejna zła informacją dotycząca rozbudowy sieci tramwajowej napłynęła z firmy Karawela, którą wycofała się z budowy centrum handlowego na terenie byłego Polchemu. Inwestor ten zamierzał sfinansować budowę dwutorowej linii tramwajowej od pętli Motoarena do planowanego centrum handlowego Karawela. Miasto planowało poprowadzić linie tramwajową jeszcze dalej, a mianowicie do Portu Drzewnego. Miała to być linia jednotorowa, a jej budowa miała być sfinansowana z budżetu miasta. Obecnie plany dotyczące linii tramwajowej do Portu Drzewnego zostały odsunięte w daleką i niepewną przyszłość. Zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym, która weszła w życie 1 marca 2011 r., radni na 33 i 34 sesji Rady Miasta Torunia określili wykaz przystanków komunikacyjnych, których właścicielem i zarządzającym jest Gmina Miasta Toruń oraz warunki i zasady korzystania z tych obiektów. "Wprowadzenie czytelnych zasad ma na celu ujednolicenie trybu postępowania przy uzgadnianiu z operatorami oraz przewoźnikami warunków i zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych" czytamy w komunikacie Urzędu Miasta. Ustawa umożliwiła pobieranie od przewoźników i operatorów opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworców, przy czym stawki opłat nie mogą być wyższe niż 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym i wyższe niż 1 zł za jezdno zatrzymanie środka transportu na dworcu. W przypadku Torunia, opłaty pobierane będą tylko od przystanków komunikacyjnych. Miasto nie zarządza żadnym z dworców autobusowych znajdujących się na terenie miasta. Poza tym istnieje możliwość wydzielenia spośród wszystkich obiektów przystankowych, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, tych przeznaczonych na potrzeby zapewnienia przewozów o charakterze użyteczności publicznej, z ograniczeniem możliwości korzystania z nich przez przewoźników komercyjnych. Za zatrzymywanie się na przystankach płacić będzie też MZK na kursach zlecanych przez Urząd Miasta. Zabieg ten jest bezzasadny i kreuje wyłącznie dodatkową księgowość. Uchwała dotycząca wprowadzenia opłaty przystankowej weszła w życie 1 stycznia 2013 r. (mc) "24 IX 1936 Pierwszy tramwaj przejechał pod Łukiem Cezara" 5

6 Z pętli do pętli - tabor Testy PESY 121NaK dla Kaliningradu W dniu r. doszło do bezprecedensowego wydarzenia w dziejach tramwajów toruńskich, a mianowicie w mroźną grudniową noc z czwartku na piątek na tory wyjechał nowy niskopodłogowy tramwaj produkcji bydgoskiej PESY. Swing 121NaK był testowany przez dwa dni tzn. w piątek oraz w sobotę (niedzielę spędził w zajezdni w oczekiwaniu na powrót do Bydgoszczy). Swing jeździł na odcinku Zajezdnia Sienkiewicza Reja Motoarena Bydgoska Sienkiewicza Kraszewskiego Kościuszki Wschodnia Elana Zajezdnia Sienkiewicza. Trasa od placu Rapackiego do pętli Olimpijska nie była przejezdna dla Swinga ze względu na wystające elementy peronu na pl. Rapackiego. Model testowany w Toruniu to egzemplarzy przeznaczony dla rosyjskiego miasta Kaliningrad. (pc) PESA 121NaK w hali zajezdni tramwajowej Sienkiewicza. fot. Paweł Chmielecki Patrz również na zdjecie pojazdu na 1 stronie. Wyświetlacze Pixela w tramwajach W trzech wozach, tzn. 212, 218 oraz 270, zamontowano elektromagnetyczne wyświetlacze firmy Pixel typu flip dot. (pc) Nowe autobusy, testy i przemalowania w Veolii W sierpniu 2012 r. toruński oddział Veolii testował nowy autobus Scania/Higer A30. Pojazd powstał na podwoziu Scanii z zabudową chińskiej firmy Higer. Ma on 12 m długości i 3,5 m wysokości. Autokar pomieści 51 pasażerów na miejscach siedzących i 12 na miejscach stojących. Pojazd napędza jednostka DC9 Euro 5 o mocy od 260 do 320KM, zblokowana z zautomatyzowaną skrzynią biegów Scania z systemem Opticruise. Wewnątrz, pojazd standardowo wyposażony jest w klimatyzację i pełne fotele z chowanymi podłokietnikami. Tabor toruńskiego oddziału w II półroczu 2012 r. zasilił Autosan H10 10 #20110 w białym malowaniu z czerwonym pasem i logo. Pojazd odbudowany został przez sanockiego producenta, a tego typu zabieg wyróżnia charakterystyczny przód dla modelu "Lider". H10 10 to 10 metrowy autobus lokalny doskonale znany pasażerom przewoźnika. Na liniach toruńskiej Veolii kursuje kilkanaście pojazdów tego typu. W minionym półroczu nie zauważyliśmy żadnych przemalowań w toruńskim oddziale Veolii. (mc) Hybrydowy Solaris na testach 2 lipca na testy do MZK przybył Solaris Urbino 12 Hybrid. Szybko zagościł na linii numer 26, brygadzie 1. Obsługiwał też takie linie jak 15 i 40. Autobus ten powstał we współpracy firmy Solaris z doświadczoną firmą zajmującą się podzespołami, a także komponentami hydraulicznymi i pneu matycznymi z przemysłu samochodowego firmą Eaton. Hybrydowy system zastosowany w pojeździe jest połączeniem napędu elektrycznego ze spalinowym. Niższe zużycie paliwa oraz zastosowanie silnika spalinowego spełniającego normy emisji spalin EEV sprawia, iż dziecko Solarisa jest bardziej ekologiczne i ekonomiczne. Istotny jest fakt, że zastosowana technologia układu napędowego jest sterowana automatycznie. Nie ma to więc wpływu na sposób prowadzenia wozu przez kierowcę, gdyż komputer sterujący sam decyduje, kiedy wykorzystać moc silnika elektrycznego, czy spalinowego. Kierowca może skupić się tylko i wyłącznie na prowadzeniu pojazdu. Hybrydowy Solaris Urbino 12 na skrzyżowaniu ulicy Sienkiewicza i Fałata w obsłudze linii nr 15. SU 12 Hybrid jest wyposażony w automatyczny system Start/Stop sterujący pracą silnika. Gdy autobus podjeżdża na przystanek i otworzą się drzwi silnik się wyłącza. W momencie kiedy ostatnie drzwi zamkną się silnik uruchamia się ponownie, a kierowca nie wykonuje żadnych dodatkowych czynności z tym związanych. Autobus wywarł na pasażerach pozytywne wrażenie. Powietrze wewnątrz przestrzeni pasażerskiej wydajnie chłodziła klimatyzacja. Jednak pasażerowie nieprzyzwyczajeni do pracy klimatyzacji, chcieli jeszcze dodatkowo otwierać okna. Na szczęście w porę okna zostały zablokowane. Pojazd wyposażony był też w foteliki do przewozu małych dzieci po obu stronach autobusu. Na tych miejscach siadali jednak nie tylko "mali podróżnicy", ale też ich nieco więksi odpowiednicy. W pojeździe zauważalny jest też ekran dotykowy dla kierowcy oraz płynna regulacja oświetlenia. Pojazd tego typu jest jednak znacznie droższy od stardardowej wersji "dieslowskiej". Autobus przed przybyciem do grodu Kopernika wcześniej był testowany między innymi w Hamburgu, Aalen, Pradze, GOPie, Szczecinie, a także w Warszawie. Pojazd uczestniczył też w corocznej imprezie organizowanej przez Solarisa pod nazwą II Fotograficzna Majówka z Solarisem, która odbyła się w Gdyni w 2010 r. Hybrydowy Solaris opuścił Toruń 10 lipca 2012 r. (ms) "IX 1976 Oddanie do użytku zajezdni autobusowej przy ulicy Legionów" 6

7 Z pętli do pętli - tabor, linie 5 nowych Solarisów Urbino 12 w MZK Komunikacja nad jeziora 2012 W połowie roku Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu sp. z o.o. ogłosił przetarg na nowe niskopodłogowe pojazdy 12 metrowe, w którym wygrała firma Solaris z Bolechowa. Producent ten złożył nieco lepszą ofertę od firmy AMZ Kutno. Firma z Bolechowa wyprodukowała 5 Solarisów Urbino 12, które wyposażono w kilka nowinek technicznych. Niestety, przewoźnik zrezygnował z tablic diodowych na rzecz wyświetlacza diodowo elektromagnetycznego z przodu oraz standardowych elektromagnetycznych z boku i z tyłu. Pierwsza z tablic to najnowszy produkt firmy Pixel. Na kolorowym polu LED wyświetlany jest numer linii. Możliwe jest tu ustawienie zarówno koloru cyfr, jak i tła (np. w przypadku objazdu lub zmiany trasy). Na kierunek składa się natomiast odpowiednie ustawienie obracanych płytek jednostronnie zabarwionych silnie fluorescencyjnym kolorem żółto zielonym. Płytki obracane są pod wpływem impulsu elektromagnetycznego. Kolejny rok z rzędu uruchomione zostały autobusy dowożące w wakacje pasażerów z Torunia nad jezioro w Kamionkach. Codziennie od 30 czerwca do 2 września realizowane były 4 pary kursów. Pierwszy z nich ruszał z placu Teatralnego o godzinie 9:00, a ostatni o 17:40. Cena jednorazowego biletu normalnego, sprzedawanego wyłącznie przez obsługę pojazdu, wynosiła 2,70 zł. Na linii obowiązywały ulgi 50% ceny biletu dla dzieci i młodzieży do ukończenia 24 roku życia studentów emerytów oraz rencistów. Dzieci do lat 4 mogły podróżować bezpłatnie. W przypadku złych warunków atmosferycznych (ciągłych opadów deszczu lub temperatury poniżej 12 C odczytywanej na godz. 7:00 danego dnia) istniała możliwość zawieszenia kursowania linii. Decyzja miała wtedy zostać umieszczona na stronie internetowej MZK, Urzędu Miasta Torunia oraz rozesłana przez system "Toruń SMS". Jednak letnie warunki były sprzyjające i linia nie wymagała zawieszania. (mc) Solaris Urbino 12 #581 w obsłudze linii nr 26. Na zdjęciu widoczna jest nowa tablica diodowo klapkowa. Nowością w pojazdach są także monitory LCD do wyświetlania trasy przejazdu: obu krańcówek linii, obecnego przystanku i 6 najbliższych. Zastosowano również testowo nowy sterownik Pixel Asterix oraz zmieniono umiejscowienie świateł do jazdy dziennej. Klasycznie, wzorem lat ubiegłych pojazdy te posiadają automaty biletowe, monitoring, system detekcji i gaszenia pożaru komory silnika oraz klimatyzację kabiny kierowcy. Pojazdy napędza silnik DAF PR228 o mocy 314KM (231kW) spełniający wymogi normy Euro 5. Nowe pojazdy otrzymały numery taborowe z zakresu # Pierwsze wozy zadebiutowały 22 grudnia na liniach 25 (#580) i 27 (#579). Dostawa 5 Solarisów powiększyła liczbę pojazdów tej marki do 25 sztuk (18% taboru), zwiększając też liczbę pojazdów z niską podługą do 72 (53% taboru). Zakup autobusów kosztował spółkę 4,4 mln zł. (ms, mc) Jelcz 120M/3 #499 w czasie powrotu z Kamionek. Wakacyjna linia kursowała do 2 września. Zmiana trasy darmobusa do CH Kometa Przedłużenie 2 kursów linii 105 do Rubinkowa II W lipcu bezpłatna linia autobusowa z Reala na Grudziądzkiej, obsługiwana przez firmę Morvi Sp. z o.o., zmieniła swoją trasę oraz rozkład. Autobus wykonuje teraz kursy okrężne ulicami: Grudziądzką, Warneńczyka, Odrodzenia, Czerwoną Drogą, Kraszewskiego, Broniewskiego, Reja, Gagarina, Świętego Józefa, Żwirki i Wigury, Szosą Chełmińską, Długą i Wielkim Rowem. Nową trasą autobus jeździ 4 razy w godz. 9:30 12:15 (co 45 minut) oraz 7 razy po południu w godzinach 15:30 19:50 (co 40 minut). Czas przejazdu wynosi 28 minut. Wymienione połączenie na co dzień obsługuje pod miejski autobus Setra S315 UL należący do przewoźnika. (tk) 1 lipca Miejski Zakład Komunikacji wydłużył dwa kursy linii 105 łączące dotąd Dworzec Wschodni z Pomorską Specjalną Strefą Ekonomiczną w dni robocze. Kurs z Dworca Wschodniego o 12:34 został zastąpiony kursem odjeżdża jącym z pętli Rubinkowo II o 13:16, a kurs odjeżdżający z PSSE o 22:15 wydłużono do Rubinkowa II. (tk) W miesiącu sierpniu, podczas przebudowy ulicy Skłodowskiej Curie oraz jej skrzyżowania z ulicą Równinną, przystanek autobusowy Równinna w kierunku osiedla Na Skarpie był tymczasowo przeniesiony na ulicę Równinną. (tk) Przeniesienie przystanku linii nr 16 "16 VII 1991 Likwidacja linii nr 3 na trasie do Dworca Północnego" 7

8 Z pętli do pętli - linie Zmiany w układzie linii Kaszczorka Tuż przed końcem wakacji drogowcy ukończyli remont ulicy Turystycznej między ulicami Przy Skarpie i Ligi Polskiej. Od 1 września autobusy linii nr 23 wróciły na swoją stałą trasę, która jednocześnie została zmodyfikowana w celu zwiększenia dostępności komunikacji dla mieszkańców osiedla Kaszczorek. Autobusy tej linii kursują teraz w obu kierunkach ulicami Dożynkową, Fantazyjną i Na Przełaj, gdzie wyznaczono nowe przystanki. Nowym odcinkiem kursują teraz także autobusy linii nr 39. Została ona ponownie uru chomiona 3 września po tym, jak zawieszono ją w lutym tego roku. W nowym wcieleniu linia została połączona z dotychcza sową linią nr L i łączy osiedla Kaszczorek i Grębocin Bielawy. Kursuje w dni nauki szkolnej, a godziny odjazdów są dostosowane do potrzeb uczniów okolicznych szkół. (tk) Konsultacje w sprawie zmian przy dworcu głównym Organizator publicznego transportu zbiorowego w Toruniu Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta planował wprowadzić od 15 września nowy układ komunikacyjny dla Podgórza dotyczący przejazdu autobusów ulicami Podgórską i Kujawską. Autobusy w stronę Centrum miałyby wrócić na ul. Kujawską, co skróciłoby pasażerom czas dojścia na przystanek przy Dworcu Głównym. Z drugiej strony pojazdy utykałyby w długich kolejkach często tworzących się na ul. Kujawskiej przed wjazdem na most drogowy im. Piłsudskiego. Każdy mieszkaniec mógł wyrazić swoje zdanie w tej sprawie wysyłając opinie e mailem na adres WGK. Większość osób wyraziła sprzeciw wobec przedstawionej propozycji. Zapewne decydujący wpływ na zdanie mieszkańców miało duże prawpodobieństwo jeszcze większej utraty płynności w ruchu autobusów przez most. (ms, mc) Objazd ul. Chrobrego dla linii nr 33 W związku z remontem mostku w ulicy Chrobrego, od 15 października do odwołania autobusy linii nr 33 kursują w obu kierunkach objazdem trasą linii nr 42, czyli ulicami Batorego i Towarową. Na trasie objazdowej obowiązują wszystkie przystanki linii nr 42. Przystanki Fabryczna w obu kierunkach są zawieszone. (tk) Przedłużenie linii 105 do innych zakładów w PSSE Od 1 września linia autobusowa nr 105 łącząca Toruń z Pomorską Specjalną Strefą Ekonomiczną w Ostaszewie zyskała nowe kursy. Po przesiadce pod zakładem Apator SA można było nimi dojechać do innych zakładów: Sharpa, Nissina, Tensho, Sumiki i Kimoto. Bilet miesięczny na linię 105 pozwalał na przesiadanie się pod Apatorem. Pasażerowie korzystający z biletów jednorazowych musieli jednak dokupić kolejny bilet po przesiadce. (tk) Autostradowe połączenie Veolii rozwija się 1 września autostradowe połączenie Toruń Gdańsk zostało rozszerzone do 4 par kursów dziennie. Z toruńskiego dworca autobusowego autobusy odjeżdżają o godz. 5:00, 7:00, 14:00 i 17:00. Natomiast z Gdańska pojazdy wracają o godz. 8:15, 13:15, 17:15 i 20:15. Cena na kurs pozostała niezmienna przejazd kosztuje 25 zł. Poza zmianami w rozkładzie jazdy w minionym półroczu wprowadzony został studencki bilet miesięczny na połączenie w cenie 147 zł oraz internetowa sprzedaż biletów. Do sprzedaży internetowej wystawiona zostaje określona pula biletów, które można zarezerwować korzystając z wyszukiwarki połączeń e podroznik.pl. Bilet można zamówić jako plik PDF, który otrzymamy na e mail, a następnie należy go wydrukować lub bezpośrednio na pamieć telefonu komórkowego. W czasie wsiadania do pojazdu, kierowcy należy okazać rzeczony wydruk z biletem lub jego elektroniczną wersję na ekranie telefonu. (mc) Jelcz 120M/3 #515 w obsłudze linii nr 33 na trasie objazdowej ulicy Towarowej. Objazd ul. Hallera dla linii nr 11, 14, 38 oraz 01 W związku z remontem ulicy Hallera na odcinku od Łódzkiej do Kniaziewicza, od 29 października wprowadzono czasowe zmiany tras przejazdu linii autobusowych. Linia numer 11 w obu kierunkach kursowała ulicą Łódzką bez wjazdu w ulice Kniaziewicza i Hallera, linie nr 14, 38 i 01 w obu kierunkach kursowały ulicą Kniaziewicza z pominięciem remontowanego odcinka ulicy Hallera, a linie nr 10, 20 i 29 w kierunku centrum zatrzymywały się na tymczasowym przystanku Kniaziewicza na wysokości pływalni. Autobusy wróciły na stałe trasy w pierwszej połowie grudnia. (tk) "31 XII 2004 Z pętli Elana o godz. 15:08 odjechał ostatni tramwaj linii nr 5 w kierunku Olimpijskiej" 8

9 Z pętli do pętli - linie, wydarzenia Dodatkowe kursy na Wszystkich Świętych Tradycyjnie już w okresie święta zmarłych uruchomiono dodatkowe połączenia autobusowe, zapewniające wygodny dojazd mieszańców na toruńskie cmentarze. Od 29 do 31 października kursowały dodatkowo linie autobusowe: nr 0 (co godzinę) oraz specjalna linia nr 61 w relacji Plac Teatralny Cmentarz Centralny (co 40 minut). Najwięcej dodatkowych kursów uruchomiono oczywiście 1 listopada: linia nr 61 kursowała z częstotliwością co 4 15 minut, linia nr 0 co 7 15 minut, linia nr C co 20 minut, linia 29 co ok. 40 minut oraz linia 33 co 5 15 minut. Pozostałe linie kursowały jak w niedzielę. 2 listopada (Dzień Zaduszny) obowiązywały sobotnie rozkłady jazdy, przy czym dodatkowo kursowały linie autobusowe nr 16 i 17, linia nr 33 z częstotliwością co 30 minut oraz linia nr 61 co 40 minut. (tk) Linia nr 105 w Ostaszewie tylko pod Apator Z dniem 3 grudnia Miejski Zakład Komunikacji wycofał się z obsługi dodatkowego autobusu linii nr 105, którym po przesiadce pod Apatorem można było dojechać do innych zakładów w PSSE w Ostaszewie. Obecnie autobusy linii nr 105 pozwalają na dojazd tylko pod zakład Apator SA. (tk) Grudniowe zmiany na liniach nr 11 i 22 W związku z wejściem w życie nowego rozkładu jazdy pociągów, korektom poddano godziny odjazdów porannych kursów linii nr 11 i 22, dowożących pasażerów do Dworca Głównego PKP. Przyspieszono odjazdy linii nr 11 z Koniuchów z 4:26 na 4:23 i z Czerniewic z 4:57 na 4:52 oraz odjazd linii nr 22 z Kolankowskiego z 4:45 na 4:40. Powyższe zmiany miały na celu dostosowanie odjazdów autobusów do nowych godzin odjazdów pociągów w kierunku Bydgoszczy i Włocławka. (tk) MZK przejmie kolejne trasy do gminy Lubicz Przegubowy MAN #555 w obsłudze cmentarnej linii nr 61. Zmiana pętli PolskiegoBusa w Warszawie 5 listopada 2012 r. PolskiBus przeniósł przystanek krańcowy linii P2 (Szczecin/Bydgoszcz Warszawa przez Toruń) w stolicy na pętlę Metro Młociny. Po zmianie na krańcową północną stację metra czas przejazdu z Torunia do Warszawy skrócił się do 3:15 3:25 h, lecz jeden kurs pozostał przy czasie 3:45 h (ze Szczecina). Szybki dojazd do Centrum (18 min.) i stacji Metro Wilanowska (27 min.) zapewnia teraz pierwsza linia metra. Aktualny rozkład jazdy przewoźnika dla Torunian: Kursy z Torunia do Warszawy: 02:15, 06:05, 12:25, 18:10. Kurs z Torunia do Szczecina przez Bydgoszcz i Piłę: 12:25. Kursy z Warszawy do Bydgoszczy przez Toruń: 06:15, 09:00, 12:00, 18:15. Kurs ze Szczecina do Warszawy przez Piłę, Bydgoszcz i Toruń: 20:20. Czasy przejazdów: Toruń > Szczecin 6 h 15 min Szczecin > Toruń 5 h 55 min. Toruń < > Warszawa 3 h min Toruń < > Piła 3 h 15 min. (mc) Grudniowe drobne zmiany na liniach nr 3 i 20 Zmiany wprowadzone 1 grudnia polegały na przyspieszeniu godzin odjazdów. Kurs linii nr 3 z Motoareny został przyspieszony o 4 minuty z 5:11 na 5:07, a kurs linii numer 20 w dni robocze z Glinek z 6:48 o 1 minutę. (tk) Na mocy podpisanego porozumienia między Urzędem Miasta Torunia i Gminą Lubicz, 1 stycznia 2013 r. autobusy Mobilisu na trasach do Grębocina, Gronowa, Rogówka, Kolonii Papowskiej, Krobi, Lubicza Górnego oraz Dolnego zastąpią pojazdy MZK. Duże zmiany czekają trasy linii. Pętla linii komunikacji podmiejskiej w Toruniu zostanie przeniesiona z pl. Świętej Katarzyny na pl. Teatralny (poza linią nr 23). Zlikwidowane zostaną linie autobusowe nr 101 i 103. Do Lubicza Dolnego i Górnego dojadą autobusy linii nr 35, jak przed 4 laty. W dni robocze wykonanych będzie 45 kursów, a 13 z nich przedłużonych będzie do Krobi. W soboty i niedziele kursów będzie 26, a w święta 23. Do Grębocina, Kolonii Papowskiej i Gronowa dojadą autobusy linii nr 21 i 37. Przebieg linii nr 21 na terenie miasta będzie taki jak obecnie, czyli przez środek osiedla Rubinkowo. Linia nr 37, kursująca tylko w dni robocze, pozwoli natomiast na przejazd pasażerów ulicą Skłodowskiej Curie. Na trasie obu linii autobusy będą wykonywać wjazd "kieszeniowy" w ul. Wapienną. W dni robocze, linia nr 21 będzie miała 20 kursów dziennie, natomiast na linii nr 37 wykonywanych będzie 6 kursów. W związku ze zmianami konieczna też będzie korekta rozkładu miejskiej linii nr 30. Pojedynczy przejazd autobusem na terenie gminy Lubicz lub miasta Torunia kosztować będzie 2,8 zł, ulgowy 1,4 zł. W przypadku przekraczania granicy miasta, należy skasować 2 bilety. Warto wspomnieć, że autobusy MZK wróciły do gminy Lubicz już w 2012 roku. 2 stycznia linia nr 23 powróciła do Złotorii i Kopanina. (mc) Dodatkowe kursy na Barbarkę w rocznicę straceń W związku z 73 rocznicą pierwszych straceń na Barbarce na zamówienie UM Torunia 28 października wykonane zostały 4 dodatkowe kursy: po 2 w stronę Barbarki i Placu Teatralnego. Kursy prowadziły trasą wariantu B linii 27. W kierunku Barbarki obsłużyły je Solarisy Urbino 12 (#561 i #566), a powrót zapewniły MAN y: NL283 (#526) i NL283 Lion's City (#535). Przejazd był darmowy, a autobusy zatrzymywały się na wszystkich przystankach na trasie przejazdu. Zapełnienie w stronę Barbarki wynosiło ok. 90%, a w stronę Placu Teatralnego w pierwszym autobusie 80%, natomiast w drugim ok. 10%. (ms) "22 IX 2007 Prezentacja pierwszego zmodernizowanego składu Konstal 805Na # " 9

10 Z pętli do pętli - wydarzenia, inne IV off road po powiecie toruńskim 22 grudnia EDBS w zajezdni tramwajowej Czwarta edycja corocznej imprezy Toruńskiego Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej odbyła się 7 lipca. Tym razem w podróż po pięknych zakątkach powiatu toruńskiego (a także inowrocławskiego i aleksandrowskiego) zabrał przyjezdnych Jelcz M121M #429 z MZK Toruń sp. z o.o. Ośmiogodzinna podróż rozpoczęta się pod zajezdnią autobusową MZK, spod której po kolejnych gości pojazd wyruszył na dworzec autobusowy Veolii, a także dworce kolejowe: Miasto i Główny. Po drodze nie mogło zabraknąć tradycyjnego "fotostopu" pod Radiem Maryja. Po zebraniu kompletu gości, Jelcz wyruszył na południe powiatu. Z okazji Europejskiego Dnia bez Samochodu, MZK w Toruniu Sp. z o.o. oraz Stowarzyszenie Toruński Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej, zorganizowały Drzwi Otwarte w zajezdni tramwajowej. Podczas imprezy trzy kilkudziesięcioosobowe grupy zwiedziły zajezdnię, jej plac i halę remontów kapitalnych oraz Izbę Pamięci Toruńskich Tramwajów. Na terenie zajezdni zorganizowano prezentację taboru autobusowego eksploatowanego przez MZK. Na niewielkim placu udało się zmieścić aż sześć wozów: dwa Jelcze (120M #403 i 120M/3 #485), MANa NL273 Lion s City #554 oraz trzy Solarisy (Urbino 8,6 #576, Urbino 12 #567 i Urbino 18 #557). Każdy ze zwiedzających wziął także udział w konkursie wiedzy o toruńskiej komunikacji miejskiej. Najlepsi uczestnicy konkursu zostali nagrodzeni. (tk) Jelcz M121M #429 na skraju toruńskiego poligonu. Impreza odbyła się 7 lipca 2012 roku. Niestety już w Suchatówce pojazd uległ awarii, co wymusiło przymusowy ok. godzinny postój w oczekiwaniu na pomoc techniczną. Na szczęście pojazd udało się przywrócić do ruchu, a uczestnicy w międzyczasie wzbogaceni o pamiątkową fotografię grupową, wyruszyli w dalszą podróż. Na trasie przejazdu odwiedziliśmy m.in. Kijewo, Stare Grabie i Bagna. W Maciejewicach odbyliśmy dłuższy postój z grillem. Dalsza droga wiodła skrajem toruńskiego poligonu do klimatycznego dworca w Aleksandrowie Kujawskim. Stamtąd wycieczka udała się do Ciechocinka, gdzie urządzone zostały "fotostopy" przy fontannie popularnym grzybie, dworcu PKS/PKP oraz pod tężniami. Następnie Drogą Bursztynową Jelcz podjechał pod Leśniczówkę Karczemkę, która była ostatnim przystankiem na trasie przejazdu. Stamtąd już bezpośrednio dojechaliśmy do Torunia pod zajezdnię autobusową. (mc) Autobusy na piknik "W Rodzinie" 8 września, jak co roku, na piknik organizowany przez TV Trwam i Radio Maryja kursowały pojazdy miejskiego przewoźnika w kierunkach: Port Drzewny, Plac Teatralny i Rubinkowo II. Linię dowozową obsługiwał przegubowy Solaris Urbino 18 #557, a wieczorne kursy autobusy zjeżdżające z innych linii. Zapełnienie w stronę "Portu Drzewnego" w pojeździe wynosiło 100% wypełnili go wierni z różnych zakątków Polski. W związku z tym oraz rozkładem nie uwzględniającym warunków na drodze i pracy sygnalizacji, kursy były mocno opóźnione, a przegubowy Solaris wykonał jedno kółko więcej. (ms) Na terenie zajezdni tramwajowej zaprezentowano aż 6 autobusów MZK. Zwiedzających również nie zabrakło. Świąteczne przejażdżki tramwajem turystycznym Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu w dniu r. uruchomił specjalną linię tramwajową, którą była obsługiwana tramwajem turystycznym. Tramwaj turystyczny kursował w niedziele i świąteczne popołudnia w godzinach od 13 do 19 na trasie od Reja przez pl. Teatralny, Uniwersytecką do pętli Wschodnia. (pc) TKMKM w walce o "ciepły guzik" Członkowie Stowarzyszenia Toruński Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej wystąpili do MZK Toruń z propozycją dotyczącą uruchomienia w pojazdach przewoź nika tzw. ciepłych guzików, czyli przycisków służących do samodzielnego otwierania drzwi przez pasażerów. W toruńskich autobusach przyciski te nie były dotąd używane, a posiadają je wszystkie MAN y i Solarisy. Z obserwacji członków TKMKM wynika również, że w tramwajach przyciski te tracą swą funkcję. Większość motorniczych nie używa funkcji tzw. pozwolenia na otwieranie drzwi przez pasażerów, tylko samodzielnie otwiera wszystkie drzwi na każdym przystanku. Taka praktyka sprzyja szybkiemu wychładzaniu się wnętrza pojazdu. Ciepłe guziki przyczynią się z pewnością do poprawy komfortu podróżowania komunikacją miejską. O stanowisku MZK w tej sprawie poinformujemy w kolejnym numerze gazetki. (tk) "20 IX 2008 Historyczna dostawa nowych autobusów. Do Torunia docierają 2 przegubowe MAN y" 10

11 Z pętli do pętli - inne Komunikacja na imprezy masowe niepotrzebna? Krótka refleksja po festiwalu Skyway Kilka razy do roku toruński Urząd Miasta organizuje na Starówce większe lub mniejsze imprezy przyciągające tysiące mieszkańców miasta. Wiele z nich rozpoczyna się wieczorem, gdy możliwy jest dojazd komunikacją dzienną. Kończą się one jednak często po północy, gdy powrót zapewnia tylko kilka nocnych autobusów. Podobnie jest w przypadku corocznie organizowanego festiwalu Skyway. Standardowa obsługa nocna nie jest w stanie przyjąć setek mieszkańców wracających do domów, a władze miasta problemu nie widzą. W przypadku organiacji imprez masowych powinny zostać zadysponowane dodatkowe autobusy, które z jednego punktu w mieście rozwoziłyby mieszkańców w stronę największych osiedli miasta. Przykładowo, dodatkowe autobusy z pl. Teatralnego mogłoby ruszać w kierunku Okrężnej (przez Bydgoskie), Wrzosów (przez Chełmińskie), Rubinkowa (przez Mokre), Na Skarpie (przez Jakubskie), Kluczyków (przez Podgórz) i Czerniewic. Pojazdy dysponowane byłyby na trasy zgodnie z zauważonym zapotrzebowaniem na pl. Teatralnym. W kierunku pętli autobusy jechałyby możliwie najprostszą trasą, z warunkowym zatrzymywaniem się na wszystkich przystankach (na żądanie). W przypadku opuszczenia pojazdu przez wszystkich pasażerów przed pętlą, pojazd nawracałby w najbliższym możliwym miejscu i bez przystanków powracał na plac Teatralny. Dodatkowe pojazdy byłyby w ruchu tak długo, jak długo istniałoby zapotrzebowanie na przewozy. W ten sposób obsługiwane mogłyby być wszystkie większe imprezy organizowane w rejonie Starówki. (mc) MZK sp. z o.o. po pierwszym półroczu na plusie Pierwsze półrocze funkcjonowania spółki w 2012 roku. przyniosło 439 tys. zł zysku z usług świadczonych dla miasta, a 344 tys. zł z pozostałej działalności: sprzedaży reklam i bile tów lotnicznych, uruchomionych kursów do strefy ekonomicz nej w Ostaszewie, parkingu dla ciężarówek przy ul. Legionów, a także okolicznościowych wynajmów pojazdów. Wynik finan sowy w przyszłości może polepszyć sprzedaż paliw na stacji w zajezdni autobusowej. Do prowadzenia tej działalności spół ka musi uzyskać koncesję paliwową. Warto też wspomnieć o spadku liczby etatów z 542 do 512. Liczbę pracowników obniżono jednak nie poprzez zwolnienia, a systematyczne przechodzenie pracowników na emeryturę. (mc) Patrole Straży Miejskiej w nocnej komunikacji Straż Miejska rozpoczęła w grudniu kontrole na nocnych trasach MZK. Piesze patrole, wspomagane przez patrole zmotoryzowane oraz dyspozytora i kierowców MZK, mają przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa pasażerów korzystających wieczorem i nocą z komunikacji miejskiej. Będą to strażnicy z Grupy Interwencyjnej, wyszkoleni w zakresie podejmowania interwencji w stosunku do osób będących w stanie upojenia alkoholowego czy agresywnych grup korzystających ze środków komunikacji miejskiej. Dotychczas strażników miejskich spotykano w autobusach czy tramwajach głównie za dnia, w czasie przemieszczania się w rejonach służbowych. Jednak odnotowano zwiększoną liczbę przestępstw popełnianych w środkach komunikacji przede wszystkim w weekendy, w godzinach nocnych. Były to główne akty agresji i niszczenia mienia, dokonywane przez kilkuosobowe grupy pod wpływem alkoholu, przemieszczające się z lokali na starówce. (mc) Cykl akcji "MZK bliżej Ciebie" MZK w minionym półroczu rozpoczął akcję edukacyjną dla pasażerów: "MZK bliżej Ciebie". Na rozwieszanych plakatach wewnątrz pojazdów, w humorystycznej oprawie graficznej, opisywane są najczęściej spotykane sytuacje konfliktowe występujące w komunikacji. Przykładowo, w grudniu przewoźnik na celownik wziął sytuacje związane z dobieganiem do pojazdów oraz zgłaszaniem chęci zatrzymania się na przystanku "na żądanie". Nawiasem mówiąc, w stosunku do osób dobiegających do pojazdów utarło się określenie "pasażer dobiegający jest pasażerem następnego pojazdu". I w zasadzie tyle powinna oczekiwać dobiegająca osoba, a reszta jest tylko dobrą wolą prowadzącego. Pamiętajcie jednak, że gdy zatrzyma on pojazd, wypada mu podziękować. (mc) Podwyżka cen biletów od 2013 roku Od stycznia 2013 roku obowiązywać będzie nowy cennik biletów MZK. Bilety zdrożeją średnio o ok. 3,7% z wyłączeniem biletów miesięcznych na okaziciela oraz biletów ulgowych specjalnych. Zmianę cen Urząd Miasta tłumaczy stale rosnącymi kosztami energii elektrycznej i paliwa. W 2012 r. wzrost cen towarów i usług wyniósł ok 4,0% natomiast na 2013 r. zaplanowano wzrost o 2,7%. Jednorazowy bilet normalny po podwyżce kosztować będzie 2,80 zł, a ulgowy 1,40 zł. Ceny pozostałych biletów zestawimy w kolejnym wydaniu "Na pętli". W 2012 r. planowane przychody z usług przewozowych wyniosą 39,6 mln zł netto (72% kosztu wykonania usług), a w 2013 r (68% kosztu wykonania usług). 41,2 mln zł. Tyle wpłynie do budżetu miasta, o ile sprzedaż biletów zostanie utrzymana na poziomie z 2012 roku. MZK na rzecz miasta wykona 10,56 mln km w 2013 roku. W 2012 roku zaplanowa nych było 10,5 mln km, jednak wykonano ich o ok. 200 tys. mniej ze względu na realizowane inwestycje. Za wykonane usługi w 2012 r. MZK otrzymało 54,94 mln zł natomiast w 2013 r. planuje się, że spółka otrzyma 60,27 mln zł. Wzrost rekompensaty spowodowany jest m.in. przez przerzucenie obowiązku zakupu energii na spółkę (3 mln zł), wprowadzenie opłaty przystankowej (732 tys. zł), wzrost kosztów paliwa (570 tys. zł), koszty finansowe (750 tys. zł). (mc) Z przykrością przyjęliśmy wiadomość o śmierci naszego kolegi z redakcji "Na pętli" Krzysztofa Sklindy cześć jego pamięci... redakcja: Mirosław Czerliński Paweł Chmielecki Tomasz Karolak Mateusz Szulc zdjęcia: Mirosław Czerliński Paweł Chmielecki korekta: Tomasz Karolak "22 IX 2008 Pierwszy wyjazd przegubowców na linię. Wyjazd zmodernizowanego składu # " 11

12 Remonty Legenda: NG Naprawa Główna NB Naprawa Bieżąca W trakcie: #248 #249 #413 #473 NG (modernizacja) NG (modernizacja) NG NG Zakończone: #478 NG Reklamy Reklamy założone: Lipiec: #235 CH Bielawy (C) #443 Honda (T) #450 Honda (T) #462 Honda (T) #527 Hyundai (T) #533 Hyundai (T) #534 Hyundai (T) #540 Hyundai (T) Sierpień: #512 Altom (C) Legenda: C reklama całopojazdowa L reklama na lewym boku T reklama na tyle pojazdu Reklamy założone: Wrzesień: #481 Stacja kontroli pojazdów (C) #492 Apator liczniki (C) Październik: #549 Skoda (T) Listopad: #435 FMBank #436 FMBank #441 FMBank #445 FMBank #461 FMBank (T) (T) (T) (T) (T) Grudzień: #530 Port Lotniczy Gdańsk (C) #533 Port Lotniczy Gdańsk (C) #542 Cardano Jewellery (C) Reklamy zdjęte: Lipiec: #491 Euro Granit (C) Sierpień: Wrzesień: Październik: #469 Szkoła Policealna (T) #504 Extraspasmina (C) #519 Toruńskie Wodociągi (C) #529 Port Lotniczy Bydgoszcz (C) #531,532 CUK (T) #535 Castorama (C) #541 CH Bielawy (C) Listopad: #235 CH Bielawy (C) #443,450,462 CH Bielawy (L) #514 Quickcash (C) #527,533,534,540 Hyundai (T) Grudzień: #539 Castorama (C) Na linii: 25 Mirosław Czerliński 25 była trzecią linią podmiejską uruchomioną w latach 80 XX wieku. Linia połączyła wtedy Dworzec Wschodni z Grębocinem i Rogówkiem. Obecnie linia zmieniła charakter na połączenie miejskie i przewozi pasażerów pomiędzy Dworcem Głównym a osiedlem Rubinkowo. Linia miejsko podmiejska numer 25 uruchomiona zo stała w połowie lat 80. XX wieku. Autobusy wyruszały z to ruńskiego Dworca Wschodniego, następnie ulicami Skłodow skiej Curie oraz Olsztyńską opuszczały miasto w kierunku Grębocina i Rogówka miejscowości gminy Lubicz. Na początku lat 90. XX wieku trasa linii została zmodyfikowana na terenie miasta. Pojazdy, z ulicy Skłodowskiej Curie, przeniesiono na ul. Żółkiewskiego i Szosę Lubicką. Kilka lat później część kursów przedłużono do Gronowa, a także część skrócono do Grębocina. W 2001 roku linię obsługiwała 1 brygada kursująca w dni powszednie z częstotliwością 60 minut. 2 kursy linii docierały do Gronowa, 14 do Rogówka, a 19 do Grębocina. Od 1 lutego 2009 roku, gdy komunikację do gminy Lubicz przejął Mobilis, linia nr 25 stała się linią miejską. Połączyła wtedy Dworzec Główny z osiedlem Rubinkowo. Trasa wiodła ul. Kujawską, Podgórską, mostem Piłsudskiego, al. Jana Pawła II, Czerwoną Drogą, ul. Odrodzenia, Przy Kaszowniku, Sobieskiego, Skłodowskiej Curie, Wschodnią, Rydygiera i Łyskowskiego (powrót ul. Szosą Lubicką, Żółkiewskiego i Chrobrego). Przystankiem wyrównawczym na pętli obwodowej dla linii był "Rubinkowo Centrum". Linia kursowała wtedy z częstotliwością 30 minut i obsługiwana była przez 2 brygady. Ostatnia zmiana trasy linii nastąpiła 15 kwietnia 2010 r. Linię skierowano od ulicy Przy Kaszowniku ulicami Warneńczyka i Kościuszki zamiast Sobieskiego/Chrobrego. Dzięki wprowadzonej zmianie mieszkańcy okolic ulicy Kościuszki otrzymali bezpośrednie połączenie autobusowe z Dworcem Głównym PKP. Obecnie linia kursuje naprzemiennie co ok. 20 i 40 minut w godz. 6:00 21:00 przez cały tydzień. Trasę obsługują 2 autobusy 12 metrowe. Autobus linii nr 25 (Jelcz 120M #444) zjeżdża z mostu im. Józefa Piłsudskiego w kierunku Dworca Głównego. "31 XII 2010 Prezydent miasta podpisuje umowę na zaprojektowanie i budowę trasy tramwaju do UMK" 12

13 Fotoreportaż Solaris Urbino 18 #557 w obsłudze dodatkowych kursów do Portu Drzewnego. Pojazd wypełniony był pielgrzymami z całego kraju zmierzającymi na piknik "W Rodzinie". MAN NG313 Lion's City #556 w obsłudze zastępczej linii 51. Autobusy zastępowały tramwaje na odcinku Uniwersytecka Olimpijska w czasie przebudowy pl. Daszyńskiego. Mercedesy O405N były niegdyś codziennością na liniach hipermarketowych. Obecnie jedyny pozostały pojazd przewoźnika pojawia się na liniach sporadycznie. Setra S315 UL #1141 firmy Morvi na okrężnym kursie z hiperamarketu Real przy ul. Grudziądzkiej. W pojeździe uruchomiono klapkową tablicę prezentującą kierunek kursu. Autosan Eurolider bydgoskiego PKS u w obsłudze uczestni ków międzynarodowego zlotu motocyklistów FIM Rally. Z tej okazji 20 lipca do Torunia przybyło kilkanaście autokarów. "Zajezdnia tramwajowa Lubicz" lokalna stacja demontażu pojazdów tym razem kasuje warszawskie Konstale 13N. fot. Paweł Chmielecki "30 XI 2012 Dostawa pierwszych Solarisów Urbino 8,6 do MZK. Pojazdy zastąpiły Jelcze M081MB." 13