palenia tytoniu wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
|
|
- Karolina Niewiadomska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Kurpas Probl Hig D i Epidemiol wsp. Poziom 2013, spożycia 94(4): alkoholu i palenia tytoniu wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 757 Poziom spożycia alkoholu i palenia tytoniu wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Level of alcohol intake and tobacco smoking among students of Wroclaw Medical University Donata Kurpas 1,2/, Bożena Mroczek 3/, Dorota Bielska 4/, Mariola Wojtal 2/, Urszula Grata-Borkowska 1/, Anna Hans-Wytrychowska 1/, Iga Grad 2/, Marcin Kowacki 5/, Andrzej Szpakow 6/ 1/ Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 2/ Instytut Pielęgniarstwa, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu 3/ Zakład Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 4/ Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 5/ Student na kierunkach: Pielęgniarstwo, Fizjoterapia Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu 6/ Katedra Medycyny Sportowej i Rehabilitacji, Państwowy Uniwersytet im. Janka Kupały w Grodnie, Białoruś Cel badań. Ocena poziomu wiedzy studentów na temat epidemiologii i konsekwencji nadużywania alkoholu z analizą spożycia alkoholu i tytoniu oraz określenie zagrożenia pod postacią picia ryzykownego wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Materiał i metody. Badania prowadzono w latach ; uczestniczyło w nich 635 studentów. Większość (65,68%) stanowiły kobiety. Średni wiek badanych wynosił 24,62 lata. Kwestionariusz składał się z pytań określających wiedzę badanych na temat nadużywania alkoholu, skróconego testu AUDIT i pytań dotyczących palenia papierosów przez studentów. Wyniki. Średnie spożycie 100% alkoholu w Polsce prawidłowo określiło 28,41% (177) badanych. Poziom alkoholu we krwi, przy którym stwierdza się stan po spożyciu alkoholu, prawidłowo wskazało 54,52% (344) respondentów. Za najważniejszy czynnik pogorszenia stanu zdrowia i przedwczesnych zgonów w Europie jedynie 15,87% (100) studentów uznało tytoń. Za najczęstszą chorobę spowodowaną alkoholem u mężczyzn w Europie 36,81% (233) badanych uznało prawidłowo marskość wątroby. Przy pytaniu o wskaźniki biochemiczne pomocne w diagnostyce nadużywania alkoholu jedynie 45,81% (290) badanych wskazało prawidłowo: MCV i GGTP. W skróconym teście AUDIT 40,52% (256) kobiet uzyskało 4 pkt. i więcej, 58,00% (116) badanych mężczyzn pięć punktów i więcej. Wśród respondentów 17,75% (112) było osobami palącymi tytoń. Największy odsetek respondentów (46,02%, 52) w ciągu doby wypala do 5 szt. papierosów. Osoby palące statystycznie istotnie częściej piją alkohol (p<0,001). Stwierdzono korelacje pomiędzy ryzykownym piciem alkoholu i niską wiedzą studentów (r S =-0,086; p=0.036). Wnioski. Wysoki odsetek studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu pije ryzykownie. Potencjalnie ryzykowne picie obserwowano głównie wśród studentów palących. Poziom wiedzy respondentów na temat nadużywania alkoholu jest niewystarczający. Słowa kluczowe: spożycie alkoholu, palenie tytoniu, studenci, uniwersytet medyczny Probl Hig Epidemiol 2013, 94(4): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Aim. To determine the level of alcohol intake, risky drinking and tobacco smoking among students of Wroclaw Medical University, as well as the level of students knowledge about epidemiology and consequences of alcohol abuse. Material & methods. The study was conducted in and involved 635 students. The majority of the participants were female (65.68%). The average age of respondents was years. The questionnaire was to determine the students knowledge of alcohol abuse, short version of AUDIT and questions about tobacco smoking. Results. The average 100% alcohol intake in Poland was correctly identified by 28.41% (177) of the students. The alcohol level in blood which indicates the state after alcohol intake was correctly determined by 54.52% (344) of the respondents. Tobacco was the choice of 15.87% (100) of the students as the main health risk factor and cause of premature deaths in Europe. Cirrhosis was recognized correctly by 36.81% of the students (233) as the most frequent disease caused by alcohol in European males. Regarding the question about the biochemical indicators helpful in diagnostics of alcohol abuse only 45.81% (290) correctly indicated MCV and GGT. In short version of AUDIT 40.52% (256) of the women gained 4 points and more, 58.00% (116) of the men gained 5 points and more. Non-smokers represented 17.75% (112) of the respondents. A majority (46.02%, 52) indicated they smoked not more than 5 cigarettes per day. Smokers drank alcohol statistically significantly more often (p<0,001). Correlations were found between risky drinking and the level of students knowledge (r S =-0.086; p=0.036). Conclusions. A high percentage of students drink riskily in Wroclaw Medical University. Risky drinking was observed especially among the smoking students. The level of knowledge gained by the respondents about alcohol abuse is still insufficient. Key words: alcohol intake, tobacco smoking, students, medical university Adres do korespondencji / Address for correspondence Dr n. med. Donata Kurpas ul. Syrokomli 1, Wrocław tel , fax , dkurpas@hotmail.com
2 758 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(4): Wstęp Palenie tytoniu jest uznanym czynnikiem ryzyka chorób przewlekłych, a w krajach cywilizowanych główną i modyfikowalną przyczyną zgonów. Badania prowadzone w wielu krajach europejskich wykazały, że Polska należy do krajów o najwyższym odsetku mieszkańców uzależnionych od nikotyny, a także największej dynamice wzrostu występowania chorób przewlekłych zależnych od nikotyny [1]. Wyniki projektu WOBASZ (z udziałem dorosłych Polaków) wykazały, że 42% mężczyzn i 25% kobiet pali więcej niż jeden papieros dziennie [1]. Programy, które doprowadziły do ograniczenia palenia tytoniu w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat, okazały się skuteczne głównie wobec: mężczyzn, osób lepiej wykształconych, o wyższym statusie ekonomicznym. Notuje się nadal wzrost palenia tytoniu wśród dzieci i młodzieży [2]. Analizy Instytutu Matki i Dziecka wykazują, że blisko 25% badanej młodzieży w wieku 15 lat pali tytoń, w tym: 12,4% uczniów pali codziennie, częściej palą chłopcy (14,9%), niż dziewczęta (10,1%). Niepokojąca jest także utrzymująca się od kilku lat tendencja wzrostu częstości codziennego palenia wśród młodych dorosłych w wieku lat [3]. Uzależnienie od nikotyny współistnieje z ryzykownym spożywaniem lub uzależnieniem od alkoholu, które są niezależnym czynnikiem ryzyka znacznego pogorszenia funkcjonowania zarówno na płaszczyźnie somatycznej, psychicznej, jak i społecznej. WHO (World Health Organisation) podkreśla w swoich raportach, że zaburzenia związane z alkoholem są przyczyną 10% globalnego obciążenia chorobami, w tym 55 tysięcy młodych Europejczyków umiera co roku w konsekwencji nadużywania alkoholu. Tym samym alkohol jest przyczyną co czwartego zgonu w grupie wiekowej [4, 5]. Zgodnie z danymi PARPA (Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) spożycie alkoholu w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat wzrosło o 50%, a przeciętny polski mężczyzna wypija 4,5 razy więcej alkoholu niż polska kobieta [6, 7]. PARPA podkreśla wzrastający poziom spożycia alkoholu wśród nastolatków i młodych dorosłych. Potwierdzają to także oceny ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Drugs) wskazujące, że wzrastającą liczbę uczniów, którzy piją alkohol, szczególnie w centralnej i wschodniej Europie [4, 5]. Coraz częściej podkreśla się również powiązanie wysokiego poziomu spożycia alkoholu z wykonywaniem zawodów wiążących się z wysokim poziomem stresu, w tym zawodów medycznych [8]. WHO w 2010 r. zaproponowało rezolucję pt. Strategie redukujące szkodliwe spożywanie alkoholu, która zakłada globalną strategię redukowania szkodliwego spożywania alkoholu, w tym wśród ludzi młodych [9]. Opracowany na lata Narodowy Program Zdrowia wśród celów dotyczących czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia zakłada: zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu oraz zmniejszenie i zmianę struktury spożycia alkoholu, a także zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem [2, 10]. Cele badań Autorzy kontynuują, prowadzoną od 7 lat, analizę poziomu palenia tytoniu wśród studentów wyższych szkół medycznych, do której od 3 lat dołączono systematyczną ocenę poziomu spożywanego alkoholu (w tym zagrożenia ryzykownym piciem). Równocześnie określany jest poziom wiedzy studentów na temat epidemiologii i konsekwencji nadużywania alkoholu, zakładając, że spośród grona tych studentów pochodzić będą osoby edukujące pacjentów, a więc modelujące ich zachowania zdrowotne. Materiał i metody W badaniach prowadzonych w latach uczestniczyło 635 studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Większość (65,68%, 398) stanowiły kobiety (vs. 34,32%, 208 mężczyzn; p<0,001). Średni wiek badanych wynosił 24,62 lat (SD=1,41, mediana=24). Z miejscowości o populacji powyżej 100 tys. mieszkańców pochodziło 65,18% (408) respondentów, z kolei 24,44% (153) z miejscowości o populacji poniżej 100 tys. mieszkańców, 10,38% (65) ze wsi (p<0,001). Badania miały charakter anonimowy i dobrowolny. W ramach wypełnianego przez studentów kwestionariusza zapytano czy respondenci są palaczami, a palących o czas rozpoczęcia palenia papierosów, ilość wypalanych papierosów i podejmowane próby zakończenia palenia. Kwestionariusz zawierał także pytania określające wiedzę badanych na temat epidemiologii picia alkoholu w Polsce, zagrożeń jakie ono ze sobą niesie oraz diagnostyki nadużywania alkoholu. Kolejne pytania zawierały skrócony test AUDIT-C (Alcohol Use Disorders Identification Test) w ramach którego można było otrzymać za odpowiedzi: A 0 pkt, B 1 pkt, C 2 pkt, D 3 pkt, E 4 pkt [11]. Jeżeli mężczyzna w skróconym teście AUDIT otrzyma 5 lub więcej punktów (lub wypija 28 porcji standardowych alkoholu w ciągu tygodnia), kobieta 4 i więcej punktów (lub wypija 14 porcji standardowych w ciągu tygodnia) to profil spożywania alkoholu uważa się za ryzykowny i potencjalnie mogący prowadzić do picia szkodliwego, co może prowadzić do konsekwencji somatycznych, psychicznych i społecznych. Obliczenia wykonano z wykorzystaniem programu R (for Mac OS X Cocoa GUI). Rozkład zmiennych oceniono przy pomocy testu Shapiro-Wilka. Poziomy różnic istotnych statystycznie wykazano
3 Kurpas D i wsp. Poziom spożycia alkoholu i palenia tytoniu wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 759 testem c 2, ustalając istotność statystyczną na poziomie p<0,05. Test korelacji Spearmana zastosowano przy określaniu zależności pomiędzy zmiennymi (przy poziomie istotności p=0,05). Wyniki W pytaniu o średnie spożycie 100% alkoholu w litrach na rok na 1 mieszkańca w Polsce (9,21 l) [5] prawidłowej odpowiedzi udzieliło 28,41% (177) badanych. Na pytanie o poziom alkoholu we krwi w promilach (norma: 0,2-0,5) przy którym stwierdza się stan po spożyciu alkoholu 54,52% (344) respondentów odpowiedziało poprawnie. W kolejnym pytaniu zadaniem respondentów było przyznanie rangi od najwyższej 1 do najniższej 5 przedstawionym najważniejszym czynnikom pogorszenia stanu zdrowia i przedwczesnych zgonów w Europie [4]. Prawidłowo ustaliło pozycję czynników ryzyka w przypadku: 1. tytoniu zaledwie 15,87% (100) studentów; 2. nadciśnienia tętniczego 18,63% (117); 3. alkoholu 16,56% (104); 4. cholesterolu 23,81% (150); 5. nadwagę 14,15% (89). W przypadku 99,68% (628) studentów kolejność była nieprawidłowa, jedynie u dwóch studentów (0,32%) prawidłowa. Za najczęstsze konsekwencje spożywania alkoholu przez mężczyzn w Europie 61,77% (391) nieprawidłowo uznało wypadek drogowy, a 36,81% (233) prawidłowo: marskość wątroby [4]. W pytaniu o wskaźniki biochemiczne pomocne w diagnostyce nadużywania alkoholu 52,13% (330) wybierało odpowiedź nieprawidłową: AlAt i AspAt, a 45,81% (290) wskazało prawidłowo: MCV i GGTP. Każdej prawidłowej odpowiedzi przypisano jeden punkt. Maksymalnie można było osiągnąć 5 punktów. Większość ankietowanych studentów (53,01%; 326) wykazała się średnim poziomem wiedzy, uzyskała 2 3 punkty, niski poziom wiedzy (od 0 do 1 punktu) stwierdzono u 45,04% (277) studentów a wysoki u 1,95% (12). Wyższe poziomy wiedzy notowano częściej u kobiet (r S =-0,154, p<0,001). Nie stwierdzono natomiast korelacji pomiędzy poziomem wiedzy a wiekiem i miejscem zamieszkania studentów (p>0,05). Respondentów zapytano jak często piją napoje zawierające alkohol (skrócony test AUDIT pytanie 1). Nie pije takich napoi 3,79% (24), raz w miesiącu lub rzadziej 23,06% (146), dwa do czterech razy w miesiącu 52,76% (334), dwa lub trzy razy w tygodniu 18,48% (117), cztery lub więcej razy w tygodniu 1,90% (12). 1-2 standardowe porcje wypija 47,41% (293), 3 4 porcje 28,16% (174), 5-6 porcji 11,49% (71), 7-9 porcji 6,80% (42), 10 lub więcej porcji 6,15% (38) (skrócony test AUDIT pytanie 2). W badaniu przyjęto, że jedna standardowa porcja alkoholu to 250 ml 5% piwa, 100 ml 12% wina, 30 ml (kieliszek) 40% wódki. Respondentom zadano również pytanie jak często wypijają sześć lub więcej porcji alkoholu podczas jednego dnia (skrócony test AUDIT pytanie 3). Nigdy takiej ilości nie wypiło 32,43% (204), rzadziej niż raz w miesiącu 6 porcji wypija 38,16% (240), około raz w miesiącu 20,67% (130), około raz w tygodniu 8,27% (52), codziennie lub prawie codziennie 0,48% (3). W skróconym teście AUDIT 52,87% (322) respondentów uzyskało w przypadku kobiet mniej niż 4 pkt. (59,48%, 229) i w przypadku mężczyzn mniej niż 5 pkt. (42,00%, 84). Potencjalnie ryzykowne picie, które może prowadzić do picia szkodliwego (ze skutkami zdrowotnymi i społecznymi) stwierdzono u 47,13% (287) studentów Uniwersytetu Medycznego, w tym u 40,52% (256) kobiet i u 58,00% (116) mężczyzn. Ryzykowne picie korelowało z płcią i częściej występowało u mężczyzn (r S =0,166; p<0,001) oraz poziomem wiedzy studentów i częściej występowało przy niskim poziomie wiedzy (r S =-0,086; p=0,036). Nie stwierdzono korelacji pomiędzy ryzykownym piciem a wiekiem i miejscem zamieszkania studentów (p>0,05). Wśród studentów 17,75% (112) było osobami palącymi, 82,25% (519) niepalącymi. Stwierdzono korelacje pomiędzy paleniem papierosów i płcią częściej palaczami byli mężczyźni (r S =-0,174; p<0,001) oraz wiekiem częściej palaczami byli starsi studenci (r S =-0,094; p=0,035). Nie stwierdzono korelacji pomiędzy paleniem papierosów i miejscem zamieszkania oraz poziomem wiedzy studentów na temat zagrożeń związanych z piciem alkoholu (p>0,05). Wśród palaczy: 46,02% (52) studentów wypala w ciągu doby do 5 sztuk papierosów, 22,12% (25) (r S =-0, sztuk, 16,81% (19) sztuk, 10,62% (12) sztuk, 4,42% (5) powyżej 20 sztuk (25-50 sztuk). Początek palenia u 6,36% (7) respondentów przypadał na szkołę podstawową, u 12,73% (14) na gimnazjum, u 34,55% (38) na szkołę średnią, u 46,36% (51) na okres studiów (najczęściej na I-III roku: 70,58%, 36). Próby rzucenia palenia kilka razy podejmowało 50,91% (56) palących studentów, jeden raz 11,82% (13), nie podejmowało takich prób, ale ma taki zamiar 20,00% (22), nie podejmowało takich prób i nie ma takiego zamiaru 17,27% (19). Osoby palące statystycznie istotnie częściej (p<0,001) wypijały alkohol 2-3 razy w tygodniu (24,11% vs 17,18% niepalących) i cztery lub więcej razy w tygodniu (6,25% vs 0,97 % niepalących) (r S =-0,127; p<0,001).
4 760 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(4): Nie stwierdzono zależności istotnej statystycznie pomiędzy częstością picia alkoholu i ilością wypijanych porcji alkoholu a ilością wypalanych papierosów (p>0,05), zależność taka wystąpiła jednak pomiędzy ilością wypijanych standardowych porcji alkoholu i faktem palenia papierosów (p<0,001). Ponad trzykrotnie większy odsetek palaczy (13,64% vs 4,36% niepalących) wypija w dniu, w którym pije alkohol 10 lub więcej porcji (w przypadku 7-9 porcji odpowiednio: 18,18% vs 4,16%, 5-6 porcji: 20,00% vs 9,70%, 3-4 porcji: 29,09% vs 28,12%). Z kolei w przypadku 1-2 porcji proporcję są odwrotne ponad dwukrotnie mniej palaczy (19,09%) wypija takie ilości w porównaniu do osób niepalących (53,66%). Badani, którzy co najmniej raz w miesiącu wypijali 6 standardowych ilości alkoholu statystycznie istotnie częściej (p<0,001) byli palaczami (35,14% vs 17,28% niepalący); prawie czterokrotnie więcej palaczy (19,82%) niż osób niepalących (5,63%) wypija 6 porcji alkoholu raz w tygodniu; codziennie lub przez większość dni tygodnia 6 porcji wypija 2,70% (3) palaczy (r S =-0,292; p<0,001). Takich ilości nie wypija żadna z osób niepalących. Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy liczbą standardowych porcji alkoholu i liczbą wypalanych papierosów (r S =0,219; p<0,021) oraz pomiędzy liczbą wypalanych papierosów a częstością wypijania przez studentów co najmniej sześciu porcji alkoholu podczas jednego dnia (r S =0,244; p=0,009) Dyskusja Wiedza wśród badanych na temat epidemiologii picia alkoholu w Polsce, zagrożeń jakie ono ze sobą niesie oraz diagnostyki nadużywania alkoholu jest na niskim lub średnim poziomie. Pełny test AUDIT należałoby wykonać niemal u co drugiego studenta, w tym u 4 na 10 kobiet i 6 na 10 mężczyzn. Badania wykazały zależność pomiędzy niskim poziomem wiedzy a nadużywaniem alkoholu u badanych studentów, co przemawia za potencjalną skutecznością programów prewencji podczas pierwszego roku studiów medycznych. Ma to tym większe znaczenie, że najwyższe poziomy spożycia alkoholu wśród mężczyzn notuje się pomiędzy 30 i 39 rokiem życia oraz 40 i 49 rokiem życia, z kolei wśród kobiet pomiędzy 18 i 29 oraz 30 i 39 rokiem życia [4, 5]. W badaniach własnych prowadzonych w latach [9, 12] stwierdzono, że większość palących respondentów rozpoczęło palenie w gimnazjum i w szkole średniej. Prowadzone w latach badania wskazują niepokojący wzrost odsetka studentów rozpoczynających palenie na pierwszych latach studiów medycznych. Wyniki powyższe przemawiają za wczesnym wprowadzeniem profilaktyki nikotynowej już w szkole podstawowej i kontynuowanie programów na wyższych szczeblach edukacji, również wśród studentów pierwszych roczników uczelni medycznych. W latach [9, 12] uzyskaliśmy odsetki palących nieprzekraczające 15%, a w prezentowanych badaniach z lat odsetek palących jest wyższy i wynosi 17,7% (112). W badaniach prowadzonych w roku akademickim 2006/2007 większość studentów nie planowała ograniczenia palenia papierosów [12]. W analizach z roku akademickiego 2008/2009 [9] i aktualnych badaniach stwierdzamy jednak, że większość osób palących podejmowała próby zaprzestania palenia tytoniu lub ma taki zamiar. Wykazana korelacja pomiędzy częstszym nadużywaniem alkoholu u palaczy została potwierdzona również w innych badaniach stwierdzono, że wśród osób palących spożycie alkoholu jest 1,32 razy większe niż u niepalących [13]. Co więcej wykazano, że dla osób, które paliły w okresie dojrzewania prawdopodobieństwo, że będą nadużywały alkoholu jest trzykrotnie większe niż dla niepalących [14], a uzależnienie od nikotyny wiąże się z 10-krotnie wyższym ryzykiem uzależnienia od alkoholu [15]. Wnioski Wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu wzrasta poziom ryzykownego picia alkoholu i palenia papierosów. Wykazano korelacje między nałogowym paleniem papierosów a ryzykownym piciem alkoholu. Nadal niewystarczający jest u studentów uczelni medycznych poziom wiedzy dotyczącej nadużywania alkoholu. Celowe są programy promujące unikanie palenia tytoniu i nadużywania alkoholu wśród dzieci podczas pierwszych lat edukacji (na poziomie szkoły podstawowej i wcześniej), warto również wprowadzić je w ramach programów nauczania na pierwszym roku studiów medycznych. Piśmiennictwo / References 1. Polakowska M. Nałóg palenia tytoniu w populacji polskiej. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol Pol 2005, 63(suppl. IV): Narodowy Program Zdrowia na lata Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja Program ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce. Cele i zadania na lata Warszawa, styczeń Europejski Raport Zdrowia 2002 WHO. pl/index.php? option=com_content&task=view&id=187 &Itemid=20 ( ).
5 Kurpas D i wsp. Poziom spożycia alkoholu i palenia tytoniu wśród studentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Raport ESPAD php?option=com_content& task=view&id=208&itemid =2 ( ). 6. Badania. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. PARPA, Warszawa parpa.pl/download/wyniki %20badania%20wzory%20ko nsumnpscji% _%202%20metody_poprMFdoc.pdf ( ). 7. Spożycie alkoholu. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. PARPA, Warszawa task=view&id=156&itemid=16 ( ). 8. Habrat B. Uzależniony lekarz pacjent czy kolega? Terapia 2013, 1(283): Kurpas D, Wojtal M, Bielska D i wsp. Poziom palenia tytoniu wśród studentów VI roku Akademii Medycznej we Wrocławiu. Prz Lek 2009, 66 (10): Słodownik L. Strategie redukujące szkodliwe spożywanie alkoholu EB126/SR/11. redukujace.doc ( ). 11. Bush K, Kivlahan DR, McDonell MS, et al. The AUDIT Alcohol Consumption Questions (AUDIT-C): An Effective Brief Screening Test for Problem Drinking. Arch Intern Med 1998, 158(14): Kurpas D, Jasińska A, Wojtal M i wsp. Palenie tytoniu wśród studentów Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej we Wrocławiu. Prz Lek 2007, 64(10): Shiffman S, Balabanis M. Associations between alcohol and tobacco. [in:] Fertig JB, Allen JP. Alcohol and Tobacco: From Basic Science to Clinical Practice. NIAAA Research Monograph No. 30. NIH Pub. No Washington, DC: Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off., 1995, Hughes JR. Clinical implications of the association between smoking and alcoholism. [in:] Fertig JB, Allen JP. Alcohol and Tobacco: From Basic Science to Clinical Practice. NIAAA Research Monograph No. 30. NIH Pub. No Washington, DC: Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off., 1995, Hurt RD, Eberman KM, Croghan IT, et al. Nicotine dependence treatment during inpatient treatment for other addictions: A prospective intervention trial. Alcohol Clin Exp Res 1994, 18(4):
266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów
266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów dorosłych (15 %) przekracza ten poziom; 20 milionów (6
Bardziej szczegółowoSocjokulturowe aspekty spożycia alkoholu w Polsce
Socjokulturowe aspekty spożycia alkoholu w Polsce Dr hab. n. med. Maciej Pilecki Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Katedry Psychiatrii UJ CM Za panowania Augusta III kraj cały nie wytrzeźwiał jeszcze
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoSprawdź, czy Twoje picie jest bezpieczne zrób test AUDIT
Sprawdź, czy Twoje picie jest bezpieczne zrób test AUDIT TEST AUDIT Test Rozpoznawania Zaburzeń Związanych z Piciem Alkoholu. Test rekomendowany przez WHO 38. Przeczytaj dokładnie kolejne pytania. Zastanów
Bardziej szczegółowoWnioski z badań przeprowadzonych w 2007 roku
Wnioski z badań przeprowadzonych w 2007 roku 1. Problemy związane z piciem alkoholu, używaniem narkotyków i przemocą rówieśniczą w szkole w ocenie uczniów. Palenie papierosów: Wśród uczniów klas szóstych
Bardziej szczegółowoozpoznawanie uzależnień od alkoholu i tytoniu wśród osób starszych
P R A C A O R Y G I N A L N A Grażyna Puto, Bożena Targosz, Iwona Repka, Lucyna Ścisło, Zofia Musiał Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoGATS wyniki badania. Witold Zatoński, Krzysztof Przewoźniak, Jakub Łobaszewski, oraz Zespół Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów
GATS wyniki badania Witold Zatoński, Krzysztof Przewoźniak, Jakub Łobaszewski, oraz Zespół Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Zespół ZEiPN Mgr Magda Cedzyńska Mgr Jadwiga Cieśla Mgr inż. Kinga
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 520 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 520 SECTIO D 2005 Zakład Wychowania Zdrowotnego Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytet Szczeciński Kierownik prof. zw.
Bardziej szczegółowoWpływ zmiennych demograficzno-społecznych na palenie tytoniu i picie alkoholu przez osoby starsze
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2016, Tom 22, Nr 4, 298 302 www.monz.pl PRACA ORYGINALNA Wpływ zmiennych demograficzno-społecznych na palenie tytoniu i picie alkoholu przez osoby starsze Grażyna Puto
Bardziej szczegółowoMay 21-23, 2012 Białystok, Poland
6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Study of socio psychological and biological risk factors, causing the introduction to the consumption of psychoactive substances and to encourage
Bardziej szczegółowoWyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Onkologii w Warszawie wskazują,
CEL STRATEGICZNY PROGRAMU NA ROK 2014: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego,
Bardziej szczegółowo31 majaa - Światowy Dzień Bez Tytoniu. Każdy dzień może być dniem bez papierosa!
31 majaa - Światowy Dzień Bez Tytoniu Każdy dzień może być dniem bez papierosa! Każdy z nas ma wpływw na swoje zdrowie. Wiąże się to ze stylem życia, jaki prowadzimy, czyli ze sposobem, w jaki żyjemy.
Bardziej szczegółowoPalić czy nie? 2 godziny. Wstęp
2 godziny Palić czy nie? Wstęp Palenie tytoniu zabija około 5 milionów palaczy rocznie na świecie, co stanowi równowartość pasażerów, jaką pomieści 30 jumbojetów dziennie. W Polsce około 10 milionów Polaków
Bardziej szczegółowoBadanie GATS w Polsce Rezultaty i wnioski dla polityki zdrowotnej
Badanie GATS w Polsce Rezultaty i wnioski dla polityki zdrowotnej XIV Konferencja Naukowa im. F. Venuleta Tytoń albo Zdrowie TWP Wszechnica Polska Warszawa, 09.12.2011 Ostatnia aktualizacja: 09.08.2011
Bardziej szczegółowoSpożycie alkoholu w Polsce w 2012 r. Raport z badania. Spożycie alkoholu w Polsce w 2012 r. Raport z badania.
Spożycie alkoholu w wybranych krajach UE* Portugalia Włochy Węgry Średnia UE 58% 42% 61% 39% 65% 35% 24% Holandia Szwecja Dania 76% 12% 10% 7% 88% 90% 93% Pijący Abstynenci *źródło: dane z badania Eurobarometr
Bardziej szczegółowona kierunku: Kosmetologia
Oszacowanie rozpowszechnienia zjawiska palenia oraz wiedzy i stopnia świadomości na temat szkodliwości palenia program prozdrowotny prowadzony w latach akademickich 2006/07 i 2007/08 Streszczenie na kierunku:
Bardziej szczegółowoOCENA POZIOMU WIEDZY WŚRÓD MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ NA TEMAT SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 2, 453-458 EWA MĘDRELA-KUDER OCENA POZIOMU WIEDZY WŚRÓD MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ NA TEMAT SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH EVALUATION OF THE LEVEL OF STUDENTS KNOWLEDGE ABOUT PSYCHOACTIVE
Bardziej szczegółowoIV. Termin składania ofert Oferty należy składać w Wydziale Kultury i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Zamość w terminie do dnia 6 maja 2014 r.
Załącznik do Zarządzenia nr 74/2014 Prezydenta Miasta Zamość z dnia 9 kwietnia 2014 r. Zasady finansowania realizacji zadania ujętego w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Bardziej szczegółowoPrzeprowadzenie minimalnej/krótkiej INTERWENCJI. dr n.med.krzysztof Liszcz
Przeprowadzenie minimalnej/krótkiej INTERWENCJI dr n.med.krzysztof Liszcz Dlaczego INTERWENCJA? Szkody zdrowotne i społeczne w Polsce związane ze spożywaniem alkoholu (nawet zredukowane jedynie do wskaźników
Bardziej szczegółowoPSYCHOGERIATRIA POLSKA 2006;3(4):191-200. Małgorzata Suwała, Andrzej Gerstenkorn. Summary. artykuł oryginalny oryginal article PGP 72
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2006;3(4):191-200 artykuł oryginalny oryginal article Palenie tytoniu i picie alkoholu w wielkomiejskiej populacji osób w starszym wieku Smoking tobacco and drinking alcohol among
Bardziej szczegółowoSpożywanie alkoholu jako zachowanie ryzykowne dla zdrowia wśród młodzieży akademickiej studiującej na Podkarpaciu
PRACE ORYGINALNE Maria Zadarko-Domaradzka 1 Emilian Zadarko 1 Zbigniew Barabasz 2 Marek Sobolewski 3 Spożywanie alkoholu jako zachowanie ryzykowne dla zdrowia wśród młodzieży akademickiej studiującej na
Bardziej szczegółowoCzy dysfunkcje układu nerwowego predestynują do stosowania substancji psychoaktywnych?
Łaszek Probl Hig M i Epidemiol wsp. Czy 2010, dysfunkcje 91(3): układu 489-494 nerwowego predestynują do stosowania substancji psychoaktywnych? 489 Czy dysfunkcje układu nerwowego predestynują do stosowania
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowopożycie alkoholu przez uczniów po 18. roku życia uczęszczających do warszawskich szkół ponadgimnazjalnych
P R A C A O R Y G I N A L N A Mariola Joanna Pietrzak, Zofia Sienkiewicz, Jacek Imiela Zakład Pielęgniarstwa Społecznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny S pożycie przez uczniów po. roku życia uczęszczających
Bardziej szczegółowoNegatywne wzorce zachowań studentów. Część I. Konsumpcja alkoholu i stosowanie substancji psychoaktywnych
114 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(1): 114-119 Negatywne wzorce zachowań studentów. Część I. Konsumpcja alkoholu i stosowanie substancji psychoaktywnych Negative behavior patterns of students. Part I. Consumption
Bardziej szczegółowoRak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Rak płuca wyzwania Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Innowacje w leczeniu RAKA PŁUC ocena dostępności w Polsce Warszawa, 1 marca 14 Nowotwory główna przyczyna
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet
Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Risk factors of alcohol use disorders in females Monika Olejniczak Wiadomości Psychiatryczne; 15(2): 76 85 Klinika Psychiatrii Dzieci i
Bardziej szczegółowoPALENIE A PROKREACJA I POLITYKA LUDNOŚCIOWA
XIV konferencja Tytoń albo Zdrowie im. prof. F. Venuleta Warszawa 8 9 grudnia 2011 roku VI sesja plenarna Społeczne wymiary działalności antytytoniowej w latach 1991-2011: polityka ludnościowa, edukacja.
Bardziej szczegółowoOCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
Bardziej szczegółowoOcena zachowań higienicznych studentów Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku
Szczerbiński Probl Hig Epidemiol R i wsp. 2011, Ocena 92(4): zachowań 915-919 higienicznych studentów Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki... 915 Ocena zachowań higienicznych studentów Wyższej
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 3 Agnieszka Zembroń-Łacny, Anna Kasperska
WYKŁAD 3 Agnieszka Zembroń-Łacny, Anna Kasperska Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015: zjednoczenie wysiłków społeczeństwa i administracji publicznej prowadzące do zmniejszenia nierówności i poprawy
Bardziej szczegółowoWiedza i zachowania zdrowotne mieszkańców Lubelszczyzny a zmienne demograficzno-społeczne.
Michał Nowakowski Zakład Socjologii Medycyny i Rodziny Instytut Socjologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Luiza Nowakowska Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny Katedra Nauk Humanistycznych Wydziału
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2014
Załącznik do Uchwały Nr XXVIII.316.2013 Rady Miejskiej w Białej z dnia 30 grudnia 2013r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2014
Bardziej szczegółowoWarszawa, sierpień 2012 BS/107/2012 POSTAWY WOBEC PALENIA PAPIEROSÓW
Warszawa, sierpień 2012 BS/107/2012 POSTAWY WOBEC PALENIA PAPIEROSÓW Znak jakości przyznany przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2012 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
Bardziej szczegółowoPalenie tytoniu wśród młodzieży szkół średnich w świetle aktualnych badań
Grzegorz Opielak 1, Anna Nadulska 2, Jakub Piotrkowicz 2, Łukasz Szeszko 2 1 Katedra i Zakład Anatomii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 2 Studenckie Anatomiczne Koło Naukowe przy Katedrze Anatomii Prawidłowej
Bardziej szczegółowoOgólnopolskie badanie ankietowe na temat postaw wobec palenia tytoniu
temat postaw wobec palenia tytoniu TNS Polska dla Głównego Inspektoratu Sanitarnego Z kim rozmawialiśmy? 10-15 lipca 2015 Próba: ogólnopolska, reprezentatywna próba 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i
Bardziej szczegółowoŹródło: Alcohol Alert, nr: 39, Styczeń 1998, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.
tłum. Michal Sacewicz Rok: 1999 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 2 Źródło: Alcohol Alert, nr: 39, Styczeń 1998, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Szczegółowe
Bardziej szczegółowoNowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska
Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu Dr n med. Urszula Wojciechowska Rak gruczołu krokowego na świecie Rak gruczołu krokowego jest drugim najczęściej diagnozowanym rakiem i piątą co do częstości
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoLekarz wobec pacjenta palącego tytoń?
Lekarz wobec pacjenta palącego tytoń? Palenie jest najważniejszym, pojedynczym, możliwym do wyeliminowania czynnikiem odpowiedzialnym za szereg chorób i zgonów. Jest przyczyną większej liczby zgonów niż
Bardziej szczegółowo2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
ZARZĄDZENIE Nr 904/2018 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 11.04.2018 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie zmiany uchwały Nr
Bardziej szczegółowoPalenie tytoniu wśród kobiet powyżej 30. roku życia w Małopolsce
PRACA ORYGINALNA Jadwiga Rachtan 1, Andrzej Sokołowski 1,2 1 Pracownia Epidemiologii, Centrum Onkologii, Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Krakowie Kierownik: prof. nadzw. dr hab. n. med. J.
Bardziej szczegółowo1 Por. Czapiński J., Panek T. (red.) (2011). Diagnoza społeczna [data dostępu ].
Dobrostan psychiczny oraz zdrowie Kategorię dobrostanu psychicznego i zdrowia można definiować na wiele sposobów. Na potrzeby tego badania postanowiono wybrać kilka wskaźników, które wprost lub pośrednio
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 9 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 9 SECTIO D 2004 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego Wydziału Pielęgniarstwa
Bardziej szczegółowoAlkohol- wzorce konsumpcji, postawy, zachowania i stereotypy w województwie świętokrzyskim
Alkohol- wzorce konsumpcji, postawy, zachowania i stereotypy w województwie świętokrzyskim W miesiącu listopadzie i grudniu 2005 r. na zlecenie Zarządu Województwa Świętokrzyskiego zostały przeprowadzone
Bardziej szczegółowoMłodzież Miasta Rzeszowa wobec problematyki przemocy w szkole, używania środków psychoaktywnych i uzależnień behawioralnych
Młodzież Miasta Rzeszowa wobec problematyki przemocy w szkole, używania środków psychoaktywnych i uzależnień behawioralnych Narkotyki, alkohol, papierosy dopalacze, przemoc czy problem istnieje w naszej
Bardziej szczegółowoPalenie tytoniu przez studentów skala problemu
PRACA ORYGINALNA Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 4, 433 438 www.monz.pl Palenie tytoniu przez studentów skala problemu Wacław Kruk 1, Agnieszka Hubert-Lutecka 2, Karolina Zając 2, Izabela
Bardziej szczegółowoMałgorzata Rajter-Bąk dr Jacek Gajek
SZKOLENIA PSYCHOLOGICZNO- ZDROWOTNE JAKO INWESTYCJA W KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI PROZDROWOTNEJ KADRY MENEDŻERSKIEJ, CZYLI WPŁYW ZDROWIA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ NA WYNIK FINANSOWY ZARZĄDZANYCH PRZEDSIĘBIORSTW
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MIROSŁAW
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoKaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba
CELE STRATEGICZNE PROGRAMU NA LATA 2014-2018: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego,
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPOWSZECHNIENIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKOLNEJ MIASTA POZNANIA
Nowiny Lekarskie 2007, 76, 4, 322-326 WANDA HORST-SIKORSKA 1, JOLANTA SKALSKA-SADOWSKA 2 OCENA ROZPOWSZECHNIENIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKOLNEJ MIASTA POZNANIA EVALUATION OF PSYCHOACTIVE
Bardziej szczegółowoWarszawa, sierpień 2012 BS/107/2012 POSTAWY WOBEC PALENIA PAPIEROSÓW
Warszawa, sierpień 2012 BS/107/2012 POSTAWY WOBEC PALENIA PAPIEROSÓW Znak jakości przyznany przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2012 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
Bardziej szczegółowoJanusz Sierosławski. Instytut Psychiatrii i Neurologii. ODZIEŻ W 2011 r.
Janusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEM ODZIEŻ W 11 r. EUROPEJSKI PROGRAM BADAŃ ANKIETOWYCH W SZKOŁACH NA TEMAT UŻYWANIA ALKOHOLU I NARKOTYKÓW
Bardziej szczegółowoSłowa kluczowe: palenie tytoniu, spożycie alkoholu, młodzież szkolna, szkoła ponadgimnazjalna.
Pluta Agnieszka, Jaczek-Kierzenkowska Jolanta, Faleńczyk Kamila, Budnik-Szymoniuk Maria, Basińska-Drozd Halina, Marzec Alicja. Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu przez młodzieży ponadgimnazjalną Zespołu
Bardziej szczegółowoStrategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Joanna Kobosko, Edyta Piłka, Agnieszka Pankowska, Henryk Skarżyński STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoMotywy picia alkoholu a zachowania problemowe młodzieży
remedium Profilaktyka problemowa i promocja zdrowia psychicznego 2013 luty Motywy picia alkoholu a zachowania problemowe młodzieży Joanna Mazur W badaniach uwarunkowań picia alkoholu przez młodzież coraz
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu prof. dr hab. Marcin Wojnar mgr Marek Fudała, Krzysztof Brzózka Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny Państwowa Agencja Rozwiązywania
Bardziej szczegółowoCentrum Onkologii Instytut spotkanie współorganizator. organizatorów w akcji Programu Prewencji Pierwotnej Nowotworów
Centrum Onkologii Instytut spotkanie współorganizator organizatorów w akcji Programu Prewencji Pierwotnej Nowotworów 5 maja 2008 Janusz Marek Jaworski Europejski Kodeks Walki z Rakiem Kontekst: przystąpienie
Bardziej szczegółowoZdrowie warszawiaków raport z dekady
Zdrowie warszawiaków raport z dekady Warszawa, 21 stycznia 2010 r. Najnowsza edycja raportu o stanie zdrowia mieszkańców dotyczy 10 lat (na podstawie uaktualnionych edycji dla lat 1999-2008). Jest to wystarczająco
Bardziej szczegółowoRECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Lublin, dnia 20 września 2016r. dr hab. n. med. Jolanta Masiak Kierownik Samodzielnej Pracowni Badań Neurofizjologicznych Katedry Psychiatrii Uniwersytet Medyczny w Lublinie Głuska 2 20-439 Lublin RECENZJA
Bardziej szczegółowoUZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY WŚRÓD STUDENTÓW UCZELNI LUBELSKICH NICOTINE ADDICTION AMONG LUBLIN COLLEGE STUDENTS
UZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY WŚRÓD STUDENTÓW UCZELNI LUBELSKICH NICOTINE ADDICTION AMONG LUBLIN COLLEGE STUDENTS Rozprawy Społeczne, nr 3 (IX), 2015 Beata Kropornicka 1, Bożena Baczewska 1, Paulina Domańska,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 113 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 113 SECTIO D 2004 Katedra Higieny i Promocji Zdrowia, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie Department of Hygiene
Bardziej szczegółowoJanusz Sierosławski UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEŻ W 2015 r.
Janusz Sierosławski UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEŻ W 215 r. EUROPEJSKI PROGRAM BADAŃ ANKIETOWYCH W SZKOŁACH NA TEMAT UŻYWANIA ALKOHOLU I NARKOTYKÓW ESPAD Badanie zostało wykonane przez
Bardziej szczegółowo3.1. Wiedza badanych uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa na temat środków odurzających i substancji psychotropowych
85 3. Wiedza i doświadczenia młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa dotyczące używania środków odurzających i substancji psychotropowych 3.1. Wiedza badanych uczniów szkół gimnazjalnych
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Bardziej szczegółowoOCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA
Katedra i Zakład Promocji Zdrowia Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum UMK OCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA I. WYWIAD WIEK.. PŁEĆ WYKSZTAŁCENIE. MIEJSCE ZAMIESZKANIA
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoNierówności w zdrowiu spowodowane paleniem tytoniu. Witold Zatoński Warszawa, 16 listopada 2011
Nierówności w zdrowiu spowodowane paleniem tytoniu Witold Zatoński Warszawa, 16 listopada 2011 Palenie tytoniu wywołuje w Europie, więcej szkód zdrowotnych niż alkohol, nadciśnienie tętnicze, otyłość,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu
Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego Zarys Projektu Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoCzy wśród studentów medycyny pojawia się moda na niepalenie? Porównanie wyników badań z lat 2000 i 2012
Gromadecka-Sutkiewicz Probl Hig Epidemiol 2014, M i 95(2): wsp. Czy 465-470 wśród studentów medycyny pojawia się moda na niepalenie? Porównanie... 465 Czy wśród studentów medycyny pojawia się moda na niepalenie?
Bardziej szczegółowoJanusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEŻ SZKOLNĄ MIASTA WROCŁAW ESPAD
Janusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEŻ SZKOLNĄ MIASTA WROCŁAW EUROPEJSKI PROGRAM BADAŃ ANKIETOWYCH W SZKOŁACH NA TEMAT UŻYWANIA ALKOHOLU
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoCzy polska młodzież pali, pije, bierze?
Czy polska młodzież pali, pije, bierze? Wyniki badania ankietowego zrealizowanego przez CBOS w terminie 8-24 października 2008 r. na próbie N = 1 400 na zlecenie Krajowego Biura do spraw Przeciwdziałania
Bardziej szczegółowoCała prawda. o papierosach typu light
Cała prawda o papierosach typu light Czy warto wybierać papierosy typu light Czy informacje o mniejszej zawartości nikotyny i substancji smolistych zamieszczane na opakowaniach lekkich papierosów są wiarygodne?
Bardziej szczegółowoPodsumowanie Styl życia Czynnikami behawioralnymi Subiektywna ocena stanu zdrowia fizycznego i psychicznego.
Podsumowanie Styl życia odgrywa współcześnie bardzo ważną rolę w etiologii większości chorób przewlekłych w krajach uprzemysłowionych. Czynnikami behawioralnymi, które mają największy wpływ na zdrowie
Bardziej szczegółowo*Janina Książek, Joanna Korczyńska, Sylwia Terech
Borgis Problem nikotynizmu w aspekcie profilaktyki raka płuca wśród studentów gdańskich uczelni *Janina Książek, Joanna Korczyńska, Sylwia Terech Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Gdański Uniwersytet
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. picia piwa, wina i wódki: kiedy badany pił ostatni raz dany napój, ile wówczas wypił i z kim pił.
Alkoholizm i Narkomania 2/19195 Barbara Wolniewicz-Grzelak Pracownia Profilaktyki Młodzieżowej "Pro-M" Instytut Psychiatrii i Neurologii BADANIE PICIA NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH PRZEZ MŁODZIEŻ ARKUSZEM "PIWO-WINO-WÓDKA"
Bardziej szczegółowoNASTĘPNY KROK W WALCE Z RAKIEM PŁUCA
NASTĘPNY Z RAKIEM PŁUCA Czy wiedzą Państwo, że: Rak płuca, z szacunkową liczbą 353 000 zgonów każdego roku, to niekwestionowany lider pod względem liczby zgonów spowodowanych przez choroby nowotworowe
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoWiedza i postawy studentów kierunku Zdrowie Publiczne Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku dotycząca nikotynizmu
164 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): 164-168 Wiedza i postawy studentów kierunku Zdrowie Publiczne Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku dotycząca nikotynizmu Tobacco smoking-related knowledge and attitudes
Bardziej szczegółowo18 listopada 2010 roku Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu
18 listopada 2010 roku Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu co roku obchodzony jest w trzeci czwartek listopada. Święto to powstało w Stanach Zjednoczonych z
Bardziej szczegółowow rozumieniu studentów uczelni o profilu medycznym
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu Copyright by PMWSZ w Opolu ISSN 2080-2021 e-issn 2449-9021 Prace oryginalne Original papers DOI: 10.5604/2081-2021.1170713 Zdrowy styl życia w rozumieniu
Bardziej szczegółowo2. Młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa wobec problematyki przemocy w szkole
17 2. Młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa wobec problematyki przemocy w szkole 2.1. Zjawisko przemocy w szkołach w opiniach badanych uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Katedrze Medycyny Rodzinnej Akademii
Bardziej szczegółowoStan zdrowia, problemy i potrzeby zdrowotne pracowników w kontekście struktury wieku i starzenia się
Stan zdrowia, problemy i potrzeby zdrowotne pracowników w kontekście struktury wieku i starzenia się Eliza Goszczyńska Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytut Medycyny Pracy im. prof.
Bardziej szczegółowoUŻYWANIE ALKOHOLU I NARKOTYKÓW PRZEZ MŁODZIEŻ SZKOLNĄ
Janusz Sierosławski email: sierosla@ipin.edu.pl Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniamii tel.: 22 642 75 01 Instytut Psychiatrii i Neurologii Warszawa UŻYWANIE ALKOHOLU I NARKOTYKÓW PRZEZ MŁODZIEŻ
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoPoniżej kilka informacji z materiałów PARPA: Aktualności - Urząd Miasta Częstochowy Oficjalny portal miejski. 7 stycznia 2010
7 stycznia 2010 SPRAWDŹ, CZY TWOJE PICIE JEST BEZPIECZNE Celem kampanii było ograniczenie liczby osób pijących szkodliwie i ryzykownie oraz przekazanie wiedzy na temat szkód zdrowotnych i społecznych,
Bardziej szczegółowoPalenie papierosów i picie alkoholu wśród bezrobotnych
PRACE ORYGINALNE Małgorzata GROMADECKA-SUTKIEWICZ Jan KŁOS Renata ADAMEK* Monika ZYSNARSKA* Izabela KARA* Palenie papierosów i picie alkoholu wśród bezrobotnych Tobacco and alcohol use among the unemployed
Bardziej szczegółowoDziałania Samorządu Województwa Łódzkiego w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy
Działania Samorządu Województwa Łódzkiego w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy konferencja prasowa Łódź, 08 kwietnia 2016 r. DOKUMENTY STRATEGICZNE W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ W PRZEDMIOCIE
Bardziej szczegółowo