PODRĘCZNIK INŻYNIERSKI

Transkrypt

1 PODRĘCZNIK INŻYNIERSKI TOM PIER W SZY f a f e t i C T j f j f A 1, r C I I M C 2 N A f \ p, a.jr K r Iow, Nr działu O ttl.iluhrtirtnlblkłrtlhjliiki^abchlmtuh.h.o

2 Z ygm unt B a l i c k i, im #.. Franciszek B u k o w s k i, m i.. Stefan B ó b r, dr. fil., docent politechniki, Jan B o g u c k i, d r, inż., profesor politechniki, Mieczysław B r o n i k o w s k i, in z., profesor politechniki. Stefan B r y l u, d r in z., profesor politechniki, poseł na Sejm, Aureljusz C U r ó ś c ie le w s k i, inz., Mińsk Mazoioiecki Wiesław C h r z a n o w s k i, dr. inż., profesor politechniki, M arjan J D o in ic k i, inż., Ignacy l ) r e x l e r, inż., profesor politechniki,. Maksymiljan I lu b e r, dr. inż., profesor politechniki, Lwóio Władysław J a b ł o ń s k i, inż., prezydent miasta Warszawy, Ja n K u r b o w s k i, inż., f A r tu r J iiih n e l, inż., p ro f. politechniki, Józef L e n a r to w ic z, inż., dyrektor budowy łramwajóto miejskich, Jan Ł o p u s z a ń s k i, dr. inż., profesor politechniki, b. m inister Rob. Pubł., Iaoów Maksym iljan M a tu k ie w i c z, dr. inż^profesor politechniki, H enryk M ik o la s c h, dr.fil., docent politechniki, 0 ^, H u d o l s k i, dr. inż., profesor politechniki, Bohdan N a g ó r s k i, inż., dyrektor ekspl. w Radzie Portu, Gdańsk Melchjor S e s t o r o w l c z, inż., dyrektor departam entu Ministe> stwa Robót Publicznych, docent politechniki, Warszuica Wacław B u s z k o w s k i, inż., profesor wlitechniki, b. m inister Komunikacji, K azim ierz P a w ł o w ic z, inż., Warszaica Stefan B u z i r s k i, inż., Iaoów Karol B o m l u n o w s k i, dr. inż., profesor politechniki, Jan jr u p ie lc c k l, inż., profesor szkoły technicznej, Poznań Mieczysław P o ż a r y s k i, inż., profesor politechniki, Andrzej B s z e n i c k i, inż., profesor politechniki, Ignacy R a d z i s z e w s k i, inż., profesor politechniki, Warszatoa Romuald B o s ł o ń s k i, dr. inż., dyrektor zakładów wodociągowych, docent politechniki ltcoivs';iej, Przemyśl Adam R ó ż a ń s k i, dr. inż., profesor u n i wersytetu, Krakóio Mieczysław R y b c z y ń s k i, inż., profesor politechniki, M arjan S u s i n o w s k i, inż., komandor, Czesław S k o t n i c k i, inż.,profesor politechniki, Z ygm unt S t o n i i ń s k i, inż., naczelny inżynier miasta Warszawy, Wacław S u c h o w i n k, inż., profesor politechniki, Michał S iv o b o d a, inż., docent politechniki, Kazimierz S z u lc, prof., dyrektor Państwowego In s ty tu tu Meteorologicznego, Maksymiljan T h u ltie, dr. inż., profesor politechniki, senator, Seweryn T o m a s ik, dr. praw, adwokat, Gustaio T r z c i ń s k i, tnż.-arch., Bolesław M a lk ie w i c z, inż., b. naczelnik wydzia łu technicznego D yrekcji Riulowy Kolei, Tadeusz W iś n io w s k i, dr. fil., profesor politechniki, Karol W ą to r e k, dr. inż., jwofesor poliłechniki, Lwóto Kasper W e ig e l, dr. inż., profesor politechniki, Władysław, W o') t a n, inż.,profesor politechniki, Iaoów Kazim ierz Z ip s e r, inż., profesor politechniki. I a o ó w

3 PODRĘCZNIK INŻYNIERSKI LĄDOWEJ I WODNEJ REDAKTOR NACZELNY PROF. Dr. INŻ. STEFAN BRYŁA * T O M I ROBOTY ZIEMNE. DROGI I ULICE KOLEJE ŻELAZNE MIERNICTWO BUDOWNICTWO WODNE t o w a n ta j. i n ic z e g o LWÓW I WARSZAWA NAKŁADEM KSIĘGARNI POLSKIEJ B. POLONIE

4 >: * *.- --* * -«^Ś;,: ' ' ' ' '. i x ' : ' ^ r ' : r :.: Z ygm unt B a l i c k i, i n ł., W a m a i m WYDANO ZE WSPÓŁUDZIAŁEM ZWIĄZKU STUDENTÓW INŻYNIEEJI POLITECHNIKI LWOWSKIEJ -ii* i t Sk ^

5 PRZEDMOWA Polska literatura techniczna jest bardzo uboga. Istnieje wprawdzie szereg dzieł pierwszorzędnej wartości, ale są też działy, w zakresie których nie pojawiła się dotychczas dosłownie żadna książka. Inżynierowie nasi byli zatem z konieczności zmuszeni posługiwać się podręcznikami, pisanymi w obcych językach. Podręcznik Inżynierski ma zaradzić temu brakowi. Obejmuje on wszystkie działy, leżące w zakresie inżynierji lądowej i wodnej, a nadto szereg dziedzin zbliżonych. Zakres jego jest częściowo większy niż innych analogicznych podręczników, raz dlatego, że starano się go dostosować do postępu nauk technicznych, powtóre dlatego, że szereg działów opracowanych zostało w druku po raz pierwszy w języku polskim i trzeba było przeto opracować je nieco szerzej. Znaczna, nawet bardzo znaczna jest ilość autorów. Utrudniło to w wysokim stopniu pracę redakcyjną, zapewniło zato współpracę przeważnej części najwybitniejszych nazwisk z danych dziedzin inżynierji i to tak z łona obu politechnik, jakoteż z pomiędzy inżynierów praktyków. Nierównomierność, z jaką nadpływały rękopisy, opóźnienie znacznej ich części (do dziś brakuje jeszcze części, pomimo, że praca rozpoczęta została w r. 1921), spowodowały układ Podręcznika, nie we wszystkiem może idealny. Uważałem jednak za rzecz ważniejszą raczej przyspieszyć wydawnictwo, niż odwlekać je, powodując się względami drugorzędnego znaczenia. Muszę podkreślić życzliwość, z jaką do wydawnictwa odnieśli się wszyscy autorowie, oraz inżynierowie polscy wogóle,

6 VI 7. drugiej zaś strony starania, jakich nie szczędziła firma wydawnicza, aby wydać książkę jak najlepiej pomimo ciężkich warunków. Dzieło zbiorowe, jak każda praca, nie może być bez błędów i usterek. To też chętnie widzimy wszelką życzliwą i rzeczową krytykę i słuszne jej uwagi w miarę możności uwzględnione będą w następnych wydaniach. -, we wrześniu Redaktor naczelny.

7 TREŚĆ TOMU PIERW SZEGO Cześć pierwsza: Roboty ziemne. Drogi i ulice. S tro n a G e o l o g i a i n ż y n i e r s k a. N apisał dr. Tadeusz W iśniow ski, profesor p o litechniki, L w ó w... 1 K a m i e n i e n a t u r a l n o. N apisali inż. W ładysław Jabłoński, prezydent m iasta, W arszaw a, i dr. Tadeusz W iśniow ski, profesor polite ch n ik i, L w ó w R o b o ty z i e m n e. N apisali inż. J a n P opielecki, profesor szkoły technicznej, P oznań, inż. Bolesław W alkiewicz, W arszawa, i inż. Zygm unt B alicki, W arszaw a T u n e l o. N a p is a łf in ż. A rturk tu m el, profesor politechnik i, Lw ów.. 72 D r o g i. N apisał inż. M elchior Nostorow icz, d y rek to r departam ontu M inisterstw a Robót Publicznych, Waidzawa U lic e. N apisał f inż. A rtu r K fthnel,. profesor politechnik i, L w ów Cześć druga: Koleje żelazne. P o j a z d y k o l e j o w e. N apisał inż. K azim ierz Zipser, profesor p o litechniki, Lw ów Z a s a d y r u c h u. N apisał inż. K azimierz Zipser, profesor politechniki, L w ó w B u d o w a i u t r z y m a n i e t o r u. N a pisał dr. łnż. K arol W ątorek, profesor politechnik i, Lw ów P o ł ą c z e n i a t o r ó w. N apisał dr. inż. Karol W ątorek, profesor politechnik i, L w ó w T r a s o w a n i e. N apisał d r. inż. K arol W ątorek, prof. p o litechniki, Lw ów 223 S t a c j e. N ap isał in ż. K azim ierz Zipser, profesor politechnik i, Lw ów K o l e j e n a d r o ż n o i t r a m w a j e. N apisał inż. Jó zef L enartow icz, dyrektor tram w ajów miejskich, W a r s z a w a K o l e j e m i e j s k i s z y b k i e. N ap i sał inż. Józef Lenartow icz, dyrekto r tram w ajów raiejsk., W arszaw a 300 K o l e j e s t r o m e. N apisał dr. inż. K a rol W ą to rek, prof. politechniki, L w ó w Strona U rz ą d z o n i a o c h r o n n e n a k o l e ja c h. N apisał inż. M ichał Swoboda, docent politechnik i, Lw ów 319 Cześć trzecia: M i e r n i c t w o. M i e r n i c t w o, c z ę ś ć I. N apisał inż. W ładysław W o jtan, profesor p o litechnik i, L w ó w M i e r n i c t w o, c z ę ś ć I I. N ap isał inż. dr. Kasper W eigel, profesor polite ch n ik i, Lw ów R a c h u n e k w y r ó w n a w c z y. N a pisał inż. dr. K asper W eigel, profesor p o litechnik i, Lw ów Z a r y s f o t o g r a f j i. N apisał d r. fil. H enryk M ikolascli, Część czwarta: Budownictwo wodne. P o m i a r y w o d n e. N apisał dr. inż. M aksym iljau M atakiew icz, profeso r politechniki, L w ó w K a n a ł y i p r z e w o d y. N apisał dr. inż Karol Pom ianowski, profesor politechniki, W a rs z a w a Z a k ł a d y o s i l e w o d n e j. N apisał d r. inż. K arol Pom ianowski, profesor politechnik i, W arszaw a. i 527 B u d o w a j a z ó w. N ap isał d r. inż. MakBymiljan M atakiewicz, prófosor p o litechniki, L w ó w Z b i o r n i k i i p r z e g r o d y d o l i n. N apisał d r. inż. J a n Ł opuszański, profesor politechniki, Lw ów R e g u l a c j a r z e k. N apisał iuż. M ieczysław Rybczyński, profesor politech n ik i, W a rs z a w a D r o g i w o d n e. N apisał dr. inż. Adam R óżański, profesor uniw ersytetu Jagiellońskiego, K raków & B u d o w n i c t w o m o r s k i e. N ap isał inż, B ohdan N agórski, d y rek to r eksploat. w R adzie P o rtu, G dańsk 676 F u n d a m e n t y. N apisał d r. inż. O tto N adolski, prof. politechn., Lw ów 691 M e l j o r a c j e. N apisał inż. Czesław S k o tn ic k i, profesor politechnik i, W arszaw a M e t e o r o l o g j a. N apisał prof. K azimierz Szulc, dyrektor Państw o wego In sty tutum eteorologiczuego, W a r s z a w a