Warunki obrotu dla programu rocznych instrumentów terminowych na energię elektryczną.

Transkrypt

1 Warunki obrotu dla programu rocznych instrumentów terminowych na energię elektryczną. Tekst jednolity Zatwierdzony Uchwałą Zarządu nr 211/61/18 z dnia 23 października 2018 r. Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 30 października 2018 r.

2 Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. 1. Członek Giełdy podmiot posiadający status Członka Giełdy, zgodnie z Regulaminem Giełdy, 2. Dzień Dostawy dzień, w którym energia zakontraktowana na giełdzie w Dniu Obrotu, zostanie dostarczona lub odebrana, 3. Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych na energię elektryczną, 4. Dzień wygaśnięcia ostatni dzień obrotu, 5. giełda Rynek Towarów Giełdowych, prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z Regulaminem Giełdy, 6. Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A., 7. Grafik Pracy program dostaw lub odbioru energii elektrycznej dla pojedynczej Jednostki Grafikowej, w każdej godzinie terminu wykonania kontraktu terminowego, obejmujący energię zakontraktowaną na RDN oraz RTT, 8. Instrument bazowy energia elektryczna, której kurs jest określony na RDN zgodnie z zasadami obowiązującymi w Regulaminie Giełdy, 9. Instrument terminowy instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy, 10. Izba Rozliczeniowa Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, 11. Jednostka Grafikowa zbiór miejsc dostarczania energii rynku bilansującego prowadzonego przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., 12. Jednostka Grafikowa Udostępniona Jednostka Grafikowa udostępniana Członkowi Giełdy na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy, 13. Kontrakt, kontrakt terminowy umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych, 14. Kontrakt roczny kontrakt terminowy o rocznym terminie wykonania, 15. Kurs instrumentu terminowego określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena energii elektrycznej w terminie wykonania, 16. Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) kupno (nabycie) instrumentu terminowego, 17. Otwarcie pozycji krótkiej (pozycja krótka) sprzedaż (zbycie) instrumentu terminowego, 18. Portfel konto Członka Giełdy, do którego przyporządkowana jest co najmniej jedna Jednostka Grafikowa, 19. Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja długa w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, 20. Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja krótka w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, strona 2

3 21. Pozycja przeciwstawna - pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii, 22. Regulamin Giełdy Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A., 23. Rynek bazowy rynek instrumentu bazowego, Rynek Dnia Następnego energii elektrycznej prowadzony przez Giełdę, 24. RDN wyodrębniony w ramach RDNiB Rynek Dnia Następnego, prowadzony przez Giełdę, 25. RDNiB Rynek Dnia Następnego i Bieżącego, prowadzony przez Giełdę, 26. RTT Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę, 27. Seria instrumentu terminowego instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez Giełdę standardowi, charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia, 28. system informatyczny giełdy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT, 29. Tabela zleceń uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży, 30. ustawa o obrocie instrumentami finansowymi ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, 31. Wartość kontraktu kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez liczbę godzin w terminie wykonania kontraktu, 32. Warunki obrotu niniejsze Warunki obrotu dla programu rocznych instrumentów terminowych na energię elektryczną, 33. Zamknięcie pozycji zajęcie pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji zamykanej, 34. Zamknięcie Portfela jednoczesne zamknięcie wszystkich pozycji długich i pozycji krótkich w odniesieniu do danego Portfela Członka Giełdy oraz otwarcie tych pozycji w odniesieniu do Portfela innego Członka Giełdy. strona 3

4 Spis treści Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście Rozdział 2 Wstęp Oddział 1 Oddział 2 Oddział 3 Oddział 4 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia... 6 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka"... 6 Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu Oddział 6 Rozdział 3 Oddział 1 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załączniki nr 1-3 do Warunków obrotu Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności... 7 Oddział 4 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 4 do Warunków obrotu Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności... 8 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi Oddział 1 Oddział 2 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z kontraktów terminowych Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego Oddział 7 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych Rozdział 5 Zasady obrotu instrumentami terminowymi. Tryb dokonywania zmian zasad Oddział 1 Podstawowe zasady obrotu strona 4

5 Oddział 2 Oddział 3 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie notowań ciągłych a. Ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach oraz ograniczenia wahań kursów transakcji...20 b. Zasady wyznaczania kursów odniesienia...21 c. Równoważenie rynku...22 Oddział 4 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie aukcji Oddział 5 Transakcje giełdowe...25 Oddział 6 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu...25 Oddział 7 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną Załącznik nr 2. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną w godzinach od 7 do 22 w dni robocze Załącznik nr 3. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną w godzinach od 0:00 do 7:00 i od 22:00 do 24:00 w dni robocze oraz od 0:00 do 24:00 w dni wolne od pracy Załącznik nr 4. Zasady rozliczeń strona 5

6 Rozdział 2 Oddział 1 Wstęp. Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. Przez instrument terminowy rozumie się instrument terminowy towarowy, o którym mowa w 84 Regulaminu Giełdy, którego cena zależy bezpośrednio od ceny energii elektrycznej. Przez kontrakt terminowy na energię elektryczną rozumie się umowę, której przedmiotem jest instrument terminowy na energię elektryczną, zobowiązującą sprzedającego (wystawcę instrumentu) do dostarczenia energii elektrycznej, w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru energii elektrycznej w określonym terminie i zapłaty określonej ceny. Instrumenty terminowe na energię elektryczną notowane są w seriach. Jednocześnie notowanych jest trzy serie rocznych instrumentów terminowych. Termin wykonania kontraktu rocznego jest określony w odpowiednim standardzie instrumentu, stanowiącym załącznik do niniejszych Warunków obrotu oraz zgodny z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 2 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych określa Zarząd Giełdy przy wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy notowania instrumentów terminowych i wykonania umów dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów zostaje ustalony i przekazany do publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu. Oddział 3 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 4 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych został zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy dokonujący obrotu instrumentami terminowymi powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu. Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu. Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 20 marca 2014 r. Oddział 6 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami terminowymi w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych. strona 6

7 Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. Oddział 1 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załączniki nr 1-3 do Warunków obrotu. Firma : Siedziba: Adres: Towarowa Giełda Energii S.A. Warszawa ul. Książęca 4, Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: Fax: Adres poczty elektronicznej: Adres strony Internetu: tge@tge.pl Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. Piotr Zawistowski - Prezes Zarządu Paweł Ostrowski - Wiceprezes Zarządu Piotr Listwoń Wiceprezes Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załącznikach nr 1-3 do Warunków obrotu. Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załącznikach nr 1-3 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Piotr Zawistowski - Prezes Zarządu Paweł Ostrowski - Wiceprezes Zarządu Piotr Listwoń - Wiceprezes Zarządu strona 7

8 Oddział 4 Firma : Siedziba: Adres: Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 4 do Warunków obrotu. Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. Warszawa, Książęca 4, Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: Fax: Adres poczty elektronicznej: Adres strony Internetu: irgit@irgit.pl Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Andrzej Kalinowski Prezes Zarządu Seweryn Szwarocki Wiceprezes Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 4 do Warunków obrotu. Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 4 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Andrzej Kalinowski - Prezes Zarządu Seweryn Szwarocki - Wiceprezes Zarządu strona 8

9 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. 1 Informacje ogólne 1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane na podstawie odpowiedniej znajomości mechanizmów regulujących obrót instrumentami terminowymi oraz ze świadomością występowania ryzyka specyficznego dla tych instrumentów. 2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z obrotu instrumentami terminowymi. 2 Ryzyko rynkowe 1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na Rynku Terminowym Towarowym jest narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej. 2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego. 3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia. 4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, inwestor posiadający otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy uzupełnienie nie zostanie dokonane w określonym czasie, pozycje danego inwestora będą zamykane. 5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji. Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu. 3 Ryzyko płynności 1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie wpłynąć na poziom kursów rynkowych. 2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji, po spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych. strona 9

10 3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku. 4 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne wynika ze zmian cen energii elektrycznej notowanej na Rynku Dnia Następnego prowadzonym przez Giełdę, które mogą podlegać znacznej zmienności wpływając na kurs instrumentu terminowego oraz wysokość depozytów zabezpieczających. 5 Ryzyko prawne Giełda informuje, że nieodłączną częścią każdej inwestycji jest ryzyko prawne. Poziom tego ryzyka jest zróżnicowany i zależy od rodzaju instrumentu terminowego, który jest przedmiotem inwestycji i regulacji prawa unijnego i krajowego. Nie można wykluczyć, iż na skutek zmian prawnych obrót instrumentami terminowymi może wiązać się z ryzykiem prawnym utraty części lub całości możliwości obrotu instrumentami terminowymi, możliwością zmiany sposobu rozliczania transakcji, a nawet koniecznością przeniesienia instrumentów terminowych na inny system obrotu Giełdy. Podjęcie każdej decyzji zakupu lub sprzedaży instrumentu terminowego wiąże się między innymi z koniecznością oceny ryzyka prawnego z nim związanego. 6 Ryzyko dostawy 1. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór energii elektrycznej w ramach kontraktów terminowych zawartych na RTT. 2. W przypadku braku możliwości dokonania zgłoszenia do fizycznej realizacji dostawy energii elektrycznej, wolumen transakcji zawartej na RTT ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu o wolumen właściwy dla tych Dni Dostawy. Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. 7 Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych na zasadach określonych w niniejszych Warunkach obrotu mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych na energię elektryczną zgodnie z Regulaminem Giełdy, posiadający status Członka Izby Rozliczeniowej. Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z kontraktów terminowych. 8 Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w 87 Regulaminu Giełdy, zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia energii elektrycznej w określonym terminie i po określonej cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru energii elektrycznej w określonym terminie i zapłaty określonej ceny. Wykonanie strona 10

11 zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i dostawę fizyczną energii elektrycznej. Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych. 9 Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, określanym przez Zarząd Giełdy. Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. 10 Dzienny kurs rozliczeniowy 1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych po zakończeniu sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN), z zastrzeżeniem ust W przypadku wystąpienia równoważenia w trakcie danej sesji giełdowej do wyznaczenia dziennego kursu rozliczeniowego rozstrzygnięte równoważenie traktowane jest jako 1 transakcja a ustalony kurs równoważenia jako kurs tej transakcji. 3. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10 transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych z zastrzeżeniem ust Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej niż 10 transakcji, a więcej niż 4 za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich tych transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych, z zastrzeżeniem ust Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto 4 transakcje lub mniej, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich zawartych transakcji, z zastrzeżeniem ust.2 i zastrzeżeniem ust W szczególnie uzasadnionych przypadkach Giełda może ustalić kurs rozliczeniowy na innych zasadach niż określone powyżej. W szczególności, jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto żadnej transakcji w systemie notowań ciągłych ani w systemie aukcji, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, będących jednocześnie na rynku, przy czym każde z tych zleceń musi znajdować się na rynku przez czas określony przez Giełdę, z zastrzeżeniem ust Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany na zasadach opisanych w ust. 5 i ust. 6. podlega ograniczeniu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego. Dopuszczalny limit wahań dziennego kursu rozliczeniowego określa Giełda i podaje do publicznej wiadomości. W przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się kurs rozliczeniowy odpowiadający wartości górnego limitu wahań w przypadku przekroczenia górnego limitu oraz wartości dolnego limitu wahań, w przypadku przekroczenia dolnego strona 11

12 limitu. W przypadku braku możliwości wyznaczenia kursu zgodnie z ust. 6 za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs rozliczeniowy. 8. Wyznaczanie pierwszego dziennego kursu rozliczeniowego dla danego instrumentu następuje na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. Jeżeli dzienny kurs rozliczeniowy nie został określony na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych, wówczas dzienny kurs rozliczeniowy określony jest jako ostatnia wyznaczona średnia cena ważona na sesji w systemie aukcji. 11 Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości 1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka Giełdy i Giełdy. 2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda publikuje na swojej publicznej stronie internetowej. Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego Rozpoczęcie i zakończenie terminu wykonania umów obejmujących kolejne serie instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, określanym przez Zarząd Giełdy. 2. Każdego dnia w okresie wykonania kontraktu jest realizowana dostawa energii elektrycznej zgodnie z zasadami określonymi dla Rynku Dnia Następnego, z zastrzeżeniem 6. Oddział 7 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. 13 Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych. Rozdział 5 Oddział 1 Zasady obrotu instrumentami terminowymi. Tryb dokonywania zmian zasad. Podstawowe zasady obrotu. 14 Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy. 15 Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając jednocześnie terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych strona 12

13 serii instrumentów terminowych, zwane Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 16 Instrument bazowy Instrumentem bazowym jest energia elektryczna, której kurs jest określany na Rynku Dnia Następnego, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 17 System notowań 1. Obrót na rocznych instrumentach terminowych odbywa się w systemie notowań ciągłych oraz w systemie aukcji wyłącznie przy użyciu systemu informatycznego giełdy, z zastrzeżeniem ust Podczas notowań w systemie notowań ciągłych oraz aukcji obowiązuje zasada uznaniowości stosowana dla każdego z instrumentów z osobna, zgodnie ze szczegółowymi przepisami Regulaminu Giełdy. 3. Zasada uznaniowości polega na możliwości wprowadzenia ograniczenia maksymalnej wielkości wolumenu w pojedynczym zleceniu, które może być złożone na rynek dla danego instrumentu. 4. Giełda może podjąć decyzje o zestawieniu instrumentów w grupy i stosowaniu dla danej grupy instrumentów jednolitego limitu, określonego w Regulaminie Giełdy w ramach zasady uznaniowości. 5. Szczegółowe zasady wprowadzenia uznaniowości i podawania związanych z tym informacji do publicznej wiadomości zawarte są w Regulaminie Giełdy. 6. Na Rynku Terminowym Towarowym podczas notowań w systemie notowań ciągłych obowiązują ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach (widełki statyczne) oraz ograniczenia wahań kursów transakcji (widełki dynamiczne), szczegółowo określone w W przypadku przekroczenia ograniczeń w zakresie widełek dynamicznych, o których mowa w ust. 6 następuje faza równoważenia. Oddział 2 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie notowań ciągłych. 18 Godziny trwania notowań Notowania odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 14:00, zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów określanym przez Zarząd Giełdy, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. 19 Faza notowań ciągłych 1. W fazie notowań ciągłych mogą być składane na giełdę nowe zlecenia, a zlecenia istniejące mogą być modyfikowane i anulowane. 2. Złożone zlecenia podlegają realizacji zgodnie z 28 strona 13

14 20 Faza równoważenia (określenie kursu równoważenia) 1. W fazie równoważenia następuje określenie kursu równoważenia, realizacja zleceń i zawarcie transakcji odpowiednio po kursie równoważenia. 2. W fazie równoważenia nowe zlecenia są przyjmowane do arkusza zleceń, a zlecenia istniejące w arkuszu zleceń mogą być modyfikowane lub anulowane. 3. Zlecenia spełniające warunki realizacji są realizowane po cenie równej kursowi równoważenia. 4. Wszystkie zlecenia niezrealizowane w fazie równoważenia przechodzą do następnej fazy notowań, z zastrzeżeniem 21 i Ustalenie kursu równoważenia szczegółowo opisuje Zlecenia 1. Członkowie Giełdy składają zlecenia w odniesieniu do Portfeli. W systemie informatycznym giełdy Portfel jest zdefiniowany jako konto. 2. Członek Giełdy może posiadać Portfele dla Jednostek Grafikowych Udostępnionych. 3. Członek Giełdy może złożyć więcej niż jedno zlecenie w odniesieniu do danego Portfela. 4. Zlecenia składane przez Członków Giełdy podlegają zasadzie uznaniowości zgodnie z Regulaminem Giełdy. 5. Zlecenia składane przez Członków Giełdy podlegają ograniczeniom wahań limitów cen w zleceniach Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności następujące parametry: a) oznaczenie (kod) instrumentu terminowego danego rodzaju będącego przedmiotem zlecenia, b) rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż), c) portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane, d) liczba instrumentów terminowych, e) limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, f) termin ważności, g) warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu, h) oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie, i) datę i godzinę wystawienia zlecenia, j) numer zlecenia. strona 14

15 2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych. Na wniosek Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w zleceniu, z wyłączeniem zleceń podlegających ograniczeniu wielkości wolumenu ze względu na uznaniowość. 3. TGE może ograniczyć dla danego instrumentu wielkość wolumenu pojedynczego zlecenia składanego na dany instrument włączając dla danego instrumentu zasadę uznaniowości, zgodnie z przepisami określającymi funkcjonowanie zasady uznaniowości opisanymi w Regulaminie Giełdy. 4. Każdego dnia sesyjnego przed rozpoczęciem notowań zlecenia weryfikowane są pod względem wielkości wolumenu. Jeżeli na danym instrumencie została wprowadzona uznaniowość, zlecenia z wolumenem większym niż wynika to z ograniczenia zostaną usunięte przez Giełdę. 5. Każdego dnia sesyjnego przed rozpoczęciem notowań w systemie notowań ciągłych zlecenia weryfikowane są pod względem obowiązujących wahań limitów cen w zleceniach. Jeżeli na danym instrumencie limity cen w zleceniach wykraczają poza obowiązujące ograniczenia limitów cen określonych przez Giełdę, zlecenia zostaną usunięte przez Giełdę Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności. W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń: a) Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. Może być składane w dowolnej fazie notowań. Zlecenie bądź jego niezrealizowana część, złożone w jednej fazie notowań, przechodzi na kolejną. b) Zlecenie do dnia (Good until date) zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Może być składane w dowolnej fazie notowań. Zlecenie bądź jego niezrealizowana część, złożone w jednej fazie notowań, przechodzi na kolejną. Zlecenie bądź jego niezrealizowana część przechodzi na koleją sesję notowania instrumentu do dnia, w którym upływa określony termin. c) Zlecenie dzienne (Rest of Day) zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. Może być składane w dowolnej fazie notowań. Zlecenie bądź jego niezrealizowana część, złożone w jednej fazie notowań, przechodzi na kolejną. d) Zlecenie czasowe (Timed order) zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. Może uczestniczyć wyłącznie w fazie notowań ciągłych. e) Zlecenie przypisane do fazy sesji (Session) zlecenie jest ważne do końca fazy notowań, w trakcie trwania której zostało złożone na rynek. Może być składane w dowolnej fazie notowań. Niezrealizowane zlecenie, bądź jego część jest anulowana po zmianie fazy notowań. Typ zlecenia dedykowany do składania na aukcję. f) Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and Kill) zlecenie uczestniczy tylko w fazie notowań ciągłych. Jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli realizowane są jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia jest anulowana. Zlecenie może być realizowane strona 15

16 w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to może zostać złożone bez podania limitu ceny. g) Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or Kill) zlecenie uczestniczy tylko w fazie notowań ciągłych. Jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli realizowane są jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostanie zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie jest anulowane. Zlecenie może zostać złożone bez podania limitu ceny. 2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne). Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach. 2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT. 4. Zlecenia lokalne są weryfikowane przez system informatyczny giełdy ze względu na okres ważności zlecenia i pozostają ważne do czasu upłynięcia tego okresu. 5. Weryfikacja zleceń lokalnych ze względu na ograniczenia limitów cen w zleceniach: a) Zlecenia lokalne nie są weryfikowane pod względem ograniczenia limitów cen w zleceniach, b) W momencie aktywowania zlecenia lokalne są weryfikowane pod względem ograniczenia limitów cen w zleceniach. 6. Składanie zleceń możliwe jest tylko podczas notowań na RTT. 7. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 8. Zlecenia lokalne w momencie aktywacji są weryfikowane pod względem wolumenów. Jeżeli na danym instrumencie została wprowadzona uznaniowość, zlecenia z wolumenem większym niż wynika to z ograniczenia nie są aktywowane Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia na rynku zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss), na zasadach określonych w niniejszym paragrafie: 2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry: a) instrument warunku aktywacji nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji, b) limit warunku aktywacji kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji, c) rodzaj warunku aktywacji oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia nastąpi z chwilą, gdy: strona 16

17 i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji, ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji, iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem, że zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku aktywacji., iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem, że zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku aktywacji. 3. Zlecenia nie można modyfikować w zakresie warunków aktywacji. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss) jest zleceniem lokalnym ważnym do końca sesji. Nieaktywowane zlecenie (lokalne) nie przechodzi na następną sesję. Zlecenie zostaje złożone na rynek (aktywowane) w chwili spełnienia warunku aktywacji, a jego modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. 4. Zlecenia z warunkiem aktywacji w momencie aktywacji są weryfikowane pod względem ograniczenia limitów cen w zleceniach i wolumenów. Jeżeli na danym instrumencie została wprowadzona uznaniowość, zlecenia z wolumenem większym niż wynika to z ograniczenia nie są aktywowane. 5. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę. Zlecenie może być składane i aktywowane wyłączenie w fazie notowań ciągłych Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 2. Zlecenia można modyfikować podczas notowań na RTT. Jeśli modyfikacja polega na zmniejszeniu wolumenu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzyma nowy czas złożenia. 3. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 4. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą być modyfikowane. 27 Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych transakcji. 28 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji strona 17

18 1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. 29 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji w fazie równoważenia 1. Kurs określony w ramach równoważenia jest ustalany w systemie kursu jednolitego, zgodnie z następującym harmonogramem: Termin Rozpoczęcie fazy równoważenia Minimum 5 minut od rozpoczęcia fazy równoważenia. Minimum 15 minut od rozpoczęcia fazy równoważenia. Faza notowań Składanie zleceń w systemie kursu jednolitego Przyjmowanie zleceń; zlecenia mogą być usuwane i modyfikowane Zakończenie składania zleceń Określenie kursu równoważenia, z zastrzeżeniem, jeżeli określony kurs przekracza ograniczenia wahań kursów transakcji, faza składania zleceń jest kontynuowana. Zakończenie składania zleceń Określenie kursu równoważenia, z zastrzeżeniem, jeżeli określony kurs przekracza ograniczenia wahań kursów transakcji, Giełda może podjąć następujące działania: a) TGE może podjąć decyzję o uznaniu określonego kursu za rynkowy i zatwierdzeniu jako kurs równoważenia, lub b) Kontynuować fazę składania zleceń do czasu określeniu kursu nie przekraczającego ograniczenia wahań kursów transakcji, lub do czasu zakończenia sesji. strona 18

19 2. Kurs równoważenia określany jest w taki sposób, aby osiągnąć równowagę pomiędzy popytem a podażą przy zachowaniu kolejno poniższych zasad: a) maksymalizacji wolumenu obrotu, b) minimalizacji różnicy między skumulowanym wolumenem w zleceniach sprzedaży i w zleceniach kupna możliwym do zrealizowania po określonym kursie. 3. Zlecenia w fazie równoważenia realizowane są zgodnie z poniższymi zasadami: a) zlecenia sprzedaży złożone z limitem ceny poniżej kursu równoważenia będą zrealizowane w całości; zlecenie sprzedaży złożone z limitem ceny powyżej kursu równoważenia nie zostanie zrealizowane, b) zlecenia kupna złożone z limitem ceny powyżej kursu równoważenia będą zrealizowane w całości; zlecenie kupna złożone z limitem ceny poniżej kursu równoważenia nie zostanie zrealizowane, c) zlecenia kupna i sprzedaży złożone z limitem ceny równym kursowi równoważenia mogą zostać zrealizowane częściowo, w całości lub mogą nie zostać zrealizowane. 4. O kolejności realizacji zleceń złożonych z limitem ceny równym kursowi równoważenia decyduje czas przyjęcia zleceń do systemu informatycznego giełdy. 5. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. 6. W przypadku braku możliwości jednoznacznego określenia kursu równoważenia, jest on wyznaczany w sposób następujący: a) jeśli istnieje więcej niż jedna cena spełniająca warunki, o których mowa w ust.2 oraz gdy różnica pomiędzy skumulowanym wolumenem kupna i skumulowanym wolumenem sprzedaży wynosi zero, kurs wyznaczany jest losowo spośród skrajnych cen spełniających warunki, o jakich mowa w ust.2, b) jeśli istnieje więcej niż jedna cena spełniająca warunki, o których mowa ust.2 oraz gdy różnica pomiędzy skumulowanym wolumenem kupna i skumulowanym wolumenem sprzedaży ma te same znaki dla każdej ceny, wyznaczany jest taki kurs, który jest bliższy cenie, dla której różnica pomiędzy skumulowanym wolumenem kupna i skumulowanym wolumenem sprzedaży ma znak przeciwny, c) jeśli istnieje więcej niż jedna cena spełniająca warunki, o których mowa w ust.2 oraz gdy różnica pomiędzy skumulowanym wolumenem kupna a skumulowanym wolumenem sprzedaży ma różne znaki dla różnych cen, kurs wyznaczany jest losowo spośród skrajnych cen spełniających warunki, o jakich mowa w ust Jeżeli w fazie równoważenia, określony kurs transakcji wykracza poza obowiązujące ograniczenia wahań kursów transakcji, o których mowa poniżej, Giełda zastrzega sobie prawo do konsultacji z wybranymi uczestnikami Rynku Terminowego Towarowego celem potwierdzenia, iż ukształtowany w ten sposób kurs transakcji ma charakter rynkowy. Informacja pozyskana przez Giełdę, w trybie opisanym w zdaniu poprzedzającym, nie jest wiążąca dla Giełdy. Uczestnicy Rynku Terminowego Towarowego wyznaczają swoich przedstawicieli, odpowiednio umocowanych do udzielenia informacji, o których mowa w niniejszym ustępie. strona 19

20 8. Giełda publikuje listę uczestników Rynku Terminowego Towarowego, o których mowa w ust. 7. na swojej stronie internetowej. Oddział 3 a. Ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach oraz ograniczenia wahań kursów transakcji Zarząd Giełdy może określić ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach oraz ograniczenia wahań kursów transakcyjnych. 2. Zarząd Giełdy może znieść lub zmienić ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach oraz wahania kursów transakcyjnych dla poszczególnych instrumentów lub ustalić ich wartość na innych zasadach, kierując się interesem Członków Giełdy lub koniecznością zapewnienia bezpiecznego obrotu. 31 Ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach 1. Podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych i w fazie równoważenia obowiązują ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach. Wysokość ograniczenia wahań limitów cen w zleceniach określa Giełda. 2. Zlecenia rynkowe weryfikowane są pod względem obowiązujących wahań limitów cen w zleceniach. Zlecenia, których limit ceny wykracza poza obowiązujące ograniczenia limitów cen, nie są przyjmowane na rynek. 3. Górny limit ograniczenia jest zaokrąglany w dół z uwzględnieniem kroku notowania, dolny limit jest zaokrąglany w górę, z uwzględnieniem kroku notowania. 4. Przed sesją giełdową zlecenia, których limit ceny wykracza poza obowiązujące ograniczenia limitów cen, są usuwane przez Giełdę. 32 Ograniczenia wahań kursów transakcyjnych 1. Ograniczenia wahań kursów transakcyjnych obowiązują podczas trwania sesji, zarówno w fazie notowań ciągłych, jak i w fazie równoważenia. 2. Wysokość ograniczenia wahań kursów transakcyjnych obowiązujących dla poszczególnych instrumentów terminowych określa Giełda. Górny limit ograniczenia jest zaokrąglany w dół z uwzględnieniem kroku notowania, dolny limit jest zaokrąglany w górę, z uwzględnieniem kroku notowania. 3. Złożenie w fazie notowań ciągłych zlecenia, w wyniku którego zawarta transakcja wykracza poza obowiązujące widełki dynamiczne określone przez Giełdę, rozpoczyna fazę równoważenia. strona 20

21 b. Zasady wyznaczania kursów odniesienia Podstawę dla ustalenia ograniczeń wahań kursów transakcyjnych oraz ograniczeń wahań limitów cen w zleceniach dla danego instrumentu terminowego stanowi kurs odniesienia. 2. Kursem odniesienia dla instrumentu terminowego może być jego ostatni ustalony dzienny kurs rozliczeniowy, kurs ostatniej transakcji zawartej w fazie notowań ciągłych lub kurs ostatniej transakcji zawartej w fazie równoważenia na tym instrumencie, zgodnie z zasadami określonymi w punkcie b. niniejszego oddziału 3. Jeżeli kurs odniesienia nie został określony, Giełda może określić teoretyczny kurs odniesienia na zasadach określonych przez Zarząd Giełdy. Jeżeli kurs odniesienia i teoretyczny kurs odniesienia nie zostały określone, ograniczenia opisane w nie obowiązują Kursem odniesienia dla ograniczeń limitów cen w zleceniach dla danego instrumentu jest jego dzienny kurs rozliczeniowy ustalony na poprzedniej sesji giełdowej, z zastrzeżeniem ust Jeżeli nie ma możliwości wyznaczenia dziennego kursu rozliczeniowego ustalany jest teoretyczny kurs odniesienia. 3. Limit ceny w zleceniu dla danego instrumentu nie może być wyższy (górne ograniczenie) lub niższy (dolne ograniczenie) od ograniczeń - wahań limitów cen w zleceniach. 4. Do czasu zawarcia pierwszej transakcji dla danego instrumentu terminowego, obowiązuje teoretyczny kurs odniesienia, który jest wyznaczany i podawany do wiadomości uczestników obrotu przez Giełdę Kursem odniesienia dla ograniczeń wahań kursów transakcyjnych, w ramach równoważenia rynku lub w systemie notowań ciągłych, jest odpowiednio kurs ostatniej transakcji zawartej na danej sesji, a w przypadku braku jakichkolwiek transakcji za kurs odniesienia przyjmuje się dzienny kurs rozliczeniowy z zastrzeżeniem ust Jeżeli nie ma możliwości wyznaczenia dziennego kursu rozliczeniowego ustalany jest teoretyczny kurs odniesienia. 3. Kurs transakcyjny dla danego instrumentu nie może być wyższy (górne ograniczenie) lub niższy (dolne ograniczenie) od ograniczeń wahań kursów transakcyjnych. Jeżeli w systemie notowań ciągłych wprowadzono zlecenie, którego rezultatem byłaby, zgodnie z zasadami realizacji zleceń giełdowych, transakcja o kursie wykraczającym poza ograniczenia, notowania zostają zawieszone oraz zawieszone zostaje to zlecenie. 4. W przypadku zawieszenia notowań z przyczyn opisanych w ust. 3, następuje rozpoczęcie równoważenia rynku. Jeżeli określony w ramach równoważenia kurs strona 21

22 jednolity przekracza ograniczenia wahań kursów ustalone zgodnie z ust. 3, Giełda może nie ustalić kursu jednolitego i wydłużyć równoważenie. W przypadku stwierdzenia, że na skutek równoważenia możliwe jest ustalenie kursu, który mieści się w obowiązujących ograniczeniach, następuje zakończenie równoważenia i ustalenie kursu jednolitego. c. Równoważenie rynku Jeżeli w wyniku równoważenia nie jest możliwe określenie kursu na zasadach określonych w 29 i mieszczącego się w obowiązujących ograniczeniach wahań kursów transakcji Giełda może wznowić obrót określając nowy kurs odniesienia po uprzedniej zmianie wysokości ograniczeń wahań kursów lub wydłużyć równoważenie. W przypadku określenia nowego kursu odniesienia zmiana wysokości ograniczeń obowiązuje do końca sesji w danym dniu. 2. W przypadku, gdy w trakcie równoważenia: a) w arkuszu zleceń zlecenia znajdują się wyłącznie po jednej stronie, lub b) gdy limit ceny w zleceniu kupna jest niższy od najniższego limitu ceny w zleceniu sprzedaży, lub c) gdy występuje brak zleceń kurs nie jest określany, a równoważenie jest zakończone bez określania kursu równoważenia, a kursem odniesienia jest kurs obowiązujący w fazie równoważenia Oddział 4 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie aukcji. 37 Godziny prowadzenia aukcji 1. Aukcje mogą odbywać się według poniższego harmonogramu określonego w ust. 2 poniżej, od poniedziałku do piątku zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów określonym przez Zarząd Giełdy, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. 2. Harmonogram aukcji Godziny Od 14:00 do 14:15 w Dniu Obrotu Od 14:15 do 14:30 w Dniu Obrotu Od 14:30 do 14:31 w Dniu Obrotu Faza notowań Wprowadzanie zleceń przez Uczestników Aukcji Wprowadzanie zleceń Uczestników w odpowiedzi na ogłoszoną aukcję. Zlecenia można usuwać i modyfikować. Wprowadzanie zlecenia Oferenta Wprowadzanie zlecenia Oferenta na podstawie danych zawartych we wniosku o otwarcie aukcji. Zamknięcie aukcji i podanie wyników na niepublicznej stronie internetowej strona 22

23 Do 15:30 w Dniu Obrotu Opublikowanie wyników aukcji na publicznej stronie internetowej 3. W przypadku, gdy Zarząd Giełdy wyrazi zgodę na przeprowadzenie więcej niż jednej aukcji w danym dniu wówczas harmonogram aukcji zostanie opublikowany z wyprzedzeniem określonym w 38 ust W systemie aukcji uznaniowość dla danego instrumentu jest wprowadzana automatycznie, jeżeli dla odpowiadającego mu instrumentu notowanego w systemie notowań ciągłych, wprowadzona jest uznaniowość. W systemie aukcji zasada uznaniowości dotyczy wyłącznie zleceń składanych przez Uczestników Aukcji i nie ma zastosowania do zlecenia Oferenta Otwarcie aukcji następuje na wniosek Oferenta. Wniosek o otwarcie aukcji powinien określać co najmniej: a) proponowaną datę przeprowadzenia aukcji, b) rodzaj aukcji (sprzedaż lub kupno), c) instrument terminowy, będący przedmiotem aukcji, d) liczbę instrumentów terminowych, którą wnioskodawca zamierza sprzedać lub kupić w wyniku aukcji (wolumen aukcji), e) oferowany limit ceny (limit ceny stanowi cenę minimalną w przypadku aukcji sprzedaży lub cenę maksymalną w przypadku aukcji kupna). 2. Wniosek o otwarcie aukcji należy złożyć nie później niż do godziny 15:00 w 4 dniu roboczym przed proponowanym terminem aukcji na formularzu, którego wzór określa Zarząd Giełdy. 3. Aukcja może być przeprowadzona, jeżeli określona we wniosku liczba instrumentów terminowych jest nie mniejsza niż 50 (dostawa 50 MWh w każdej godzinie okresu wykonania kontraktu). Zarząd Giełdy może wyrazić zgodę na otwarcie aukcji z niższym wolumenem aukcji, jeżeli uzna, że nie wpłynie to niekorzystnie na płynność transakcji giełdowych. 4. Aukcja może zostać zorganizowana w każdym dniu roboczym według harmonogramu określonego w 37 ust. 2. Termin otwarcia aukcji Giełda podaje do publicznej wiadomości nie później niż w 2 dniu roboczym przed dniem jej odbycia. W ogłoszeniu tym Giełda podaje w szczególności: a) datę aukcji, b) rodzaj aukcji, c) przedmiot aukcji, d) wolumen aukcji. 39 Członek Giełdy może wycofać wniosek o otwarcie aukcji nie później niż w 2 dniu roboczym przed jej terminem. Członek Giełdy zobowiązany jest do poinformowania Giełdy o przyczynach swojej decyzji. strona 23

24 40 Członek Giełdy może dokonać zmiany oferowanego limitu ceny nie później niż do godziny 12:00 w dniu przeprowadzenia aukcji. Zarząd Giełdy może wprowadzić ograniczenie zmiany limitu ceny Zlecenia składane w systemie aukcji powinny spełniać warunki określone w 21 i Uczestnicy Aukcji mogą składać tylko zlecenia przeciwstawne w dacie aukcji, zgodnie z harmonogramem określonym w Uczestnicy Aukcji składają zlecenia z wolumenem nie mniejszym niż 5 instrumentów terminowych, z zastrzeżeniem zasady uznaniowości, zgodnie z 37 ust Na Aukcję możliwe jest złożenie zlecenia Session. 5. Zlecenie Oferenta jest składane przez Giełdę w jego imieniu na podstawie wniosku o otwarcie aukcji, w dacie aukcji, zgodnie z harmonogramem określonym w W trakcie składania zleceń Oferent oraz Uczestnicy Aukcji mają dostęp tylko do swoich zleceń. 7. Zasada uznaniowości nie ma zastosowania do zlecenia Oferenta. 42 Uczestnicy Aukcji mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 43 Zamkniecie aukcji następuje po złożeniu zlecenia Oferenta i określeniu wyników aukcji. 44 Zasady zawierania transakcji i realizacji zleceń 1. Transakcje zawierane są po cenie transakcyjnej równej limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu Uczestnika Aukcji, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyła przynajmniej jednego instrumentu terminowego. 3. Po zakończeniu aukcji zlecenia niezrealizowane zostają usunięte. 45 strona 24

25 Publikacja wyników aukcji 1. Giełda podaje do publicznej wiadomości wyniki aukcji po zamknięciu aukcji. 2. W przypadku aukcji rozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące informacje: a) wolumen zawartych transakcji, b) minimalna i maksymalna cena transakcyjna, c) średnia ważona wolumenem cena transakcyjna aukcji (transakcji aukcyjnych). 3. W przypadku aukcji nierozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące informacje: a) wolumen aukcji, określony przez Oferenta, b) limit ceny, określony przez Oferenta. Oddział 5 Transakcje giełdowe 46 Transakcje giełdowe 1. Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do działania na Rynku Terminowym Towarowym w zakresie instrumentów terminowych na energię elektryczną. 2. Transakcje zawarte na RTT zgłaszane są razem z transakcjami zawartymi na RDN, zgodnie z zasadami przedstawionymi w Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla energii elektrycznej na Rynku Dnia Następnego. 3. W przypadkach określonych w Regulaminie Giełdy, Giełda ma prawo do składania w imieniu Członka Giełdy zleceń, których realizacja doprowadzi do zmniejszenia jego zobowiązań. Zamykanie pozycji otwartych w ramach transakcji zawartych na RTT może polegać na złożeniu w imieniu Członka Giełdy zlecenia na RDN. Koszty wynikające z różnicy kursów otwarcia i zamknięcia pozycji ponosi Członek Giełdy Oddział 6 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie. Oddział 7 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. strona 25