Główne tezy wystąpienia

Transkrypt

1 Rozwój gospodarczy a rozwój miast Grzegorz Ślusarz UNIWERSYTET RZESZOWSKI 2 Rozwój społeczno-gospodarczy jest złożonym procesem, który w dobie globalizacji coraz silniej jest determinowanyczynnikami zewnętrznym. Realizowany jest on w określonej przestrzeni, w której szczególną rolę odrywają miasta (duże ośrodki miejskie). Miasto może być zarówno motorem napędowym rozwoju gospodarki, jak i miejscem kumulacji problemów rozwojowych 1

2 Uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego 3 Zewnętrzne czynniki (uwarunkowania) rozwojowe To takie, na które nie mamy większego wpływu, a które w istotny sposób wpływają na nasze możliwości rozwojowe. Należy je rozpatrywać w kategoriach szans i zagrożeń. Rozwój społeczno-gospodarczy miasta to proces Czynniki (uwarunkowania) wewnętrzne są w naszej dyspozycji w dużym stopniu możemy je kształtować. Decydują o walorach lub słabościach danego obszaru (mocne i słabe strony) Wewnętrzne czynniki (uwarunkowania) rozwoju 4 Rozwój miasta determinowany jest - jego wielkością, - potencjałem demograficznym, gospodarczym, - pełnionymi funkcjami, które decydują o sile oddziaływania i przyciągania o jego pozycjiw hierarchii ośrodków miejskich oraz jego konkurencyjności, a tym samym o atrakcyjnościmiasta jako miejsca zamieszkania oraz alokacji kapitału. 2

3 5 Miasta w województwie podkarpackim w 2015 r. 6 Struktura miast Podkarpacia GRUPY -LICZBA MIESZKAŃCÓW Miasta % OGÓŁU Liczba ludności (SUMA) POWYŻEJ 60TYS. POWYŻEJ 60TYS. RZESZÓW + Przemyśl, Mielec Stalowa Wola , TYS. Tarnobrzeg, Krosno, Dębica 5, TYS. Jasło, Sanok, Jarosław 5, TYS. Łańcut, Przeworsk, Ropczyce Leżajsk, Lubaczów, Nisko, Nowa Dęba 13, DO 10 TYS. 32 MIASTA 66, W TYM DO 5 TYS 18 MIAST 35,

4 7 Ludność w miastach w % ogółu ludności według województw w 2015 r. 60,3 68,6 pomorskie 64,4 warmińsko- -mazurskie 59,1 zachodniopomorskie kujawsko- -pomorskie 59,6 podlaskie 60,6 lubuskie wielkopolskie mazowieckie 65,0 54,9 64,3 łódzkie dolnośląskie 63,1 lubelskie 69,2 opolskie 46,2 świętokrzyskie 41,3-50,0 51,9 śląskie 44,6 77,1 50,1-60,0 małopolskiepodkarpackie 60,1-70,0 48,5 41,3 70,1-77,1 Złożoność procesu rozwoju i niedoskonałość mechanizmów rynku sąprzyczyną pojawiania się wielu problemów. Główne problemy rozwojowe miast są w zasadzie uniwersalne i dotyczą sfery społecznej, ekonomiczneji przestrzennej. Różnią się one jednak skalą i możliwościami ich rozwiązywania przez poszczególne miasta. Obiektywne uwarunkowania rozwojusprzyjają rozwojowi jednych ośrodków ograniczają rozwój innych. Stąd też istnieje konieczność stymulowania rozwoju poprzez odpowiednie polityki (w tym politykę miejską) oraz kreatywne zarządzanie zarządzanie jednostkami terytorialnymi. 8 4

5 9 Polityka miejska Zgodnie z ustawą z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Krajowa Polityka Miejska (KPM) jest dokumentem określającym planowane działania administracji rządowej dotyczące polityki miejskiej, uwzględniającym cele i kierunki określone w średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz krajowej strategii rozwoju regionalnego (art. 21b). Służy ona celowemu, ukierunkowanemu terytorialnie działaniu państwa na rzecz zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych oraz wykorzystaniu ich potencjałów w procesach rozwoju kraju. Jest wyrazem zintegrowanego podejścia terytorialnego i jego uzupełnieniem w wymiarze miejskim. 10 Miasta niezależnie od miejsca ich położenia mają podobne trajektorie rozwoju (procesy rozwojowe w nich zachodzące mają podobny przebieg), spójne z poziomem rozwoju gospodarekposzczególnych krajów. Stąd warto korzystać z doświadczeń innych w kontekście ograniczania negatywnych skutków towarzyszących rozwojowi miast. 5

6 11 w warunkach globalizacji zdolność konkurencyjna jednostek oraz efektywne wykorzystanie endogenicznego ich potencjału rozwojowego zależy od sprawności funkcjonowaniaterytorialnych systemów społeczno- gospodarczych i ich zdolności do kreowania nowoczesnych struktur, zdolności dostosowywania się do zmieniających się uwarunkowań. Budowa takich systemów wymaga współpracy, współdziałania. Wiąże się również z koniecznością funkcjonalnego podejścia do rozwoju. Stąd też wyzwaniem staje się zarządzanie dynamiczne (w czasie i przestrzeni) układami terytorialno-funkcjonalnymi(obszarami funkcjonalnymi). 12 Ludność w miastach województwa podkarpackiego tys. 500,0 450,0 437,8 438,4 428,1 400,0 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 179,2 185,9 158,5 164,8 161,5 157,3 85,6 99,5 106,4 50,0 0,0 Rzeszów Krosno, Przemyśl, Tarnobrzeg Miasta powiatowe Pozostałe miasta

7 13 Wzrost/spadek liczby ludności w miastach województwa podkarpackiego w 2015 r. w stosunku do 2010 r. % 8,0 7,0 6,0 4,0 3,7 2,0 0,0-2,0-2,6-2,4-4,0 Rzeszów Krosno, Przemyśl, Tarnobrzeg Miasta powiatowe Pozostałe miasta 14 Przyrost naturalny na 1000 ludności w miastach województwa podkarpackiego 4,0 3,0 2,9 2,0 1,8 2,2 1,6 2,1 2,1 1,0 0,4 0,5 0,5 0,3 0,0-0,1-1,0-2,0-2,0-3,0 Rzeszów Krosno, Przemyśl, Tarnobrzeg Miasta powiatowe Pozostałe miasta

8 PODMIOTY ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WEDŁUG POWIATÓW W 2015 R Województwo podkarpackie m. Rzeszów - 16 % m. Rzeszów + p. rzeszowski 23,5% Śr. na powiat 4,8 % 16 Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności według miast w województwie podkarpackim Rzeszów Krosno, Przemyśl, Tarnobrzeg Miasta powiatowe Pozostałe miasta

9 Dziękuję za uwagę 9