Polskie inwestowanie w innowacyjność. W poszukiwaniu rzadkich surowców. Outdoor pod znakiem high-tech. INSIGMA, czyli sposób na korki

Transkrypt

1 Outdoor pod znakiem high-tech W poszukiwaniu rzadkich surowców INSIGMA, czyli sposób na korki NUMER 12 (43) GRUDZIEŃ 2014 NAUKA / TECHNOLOGIE / GOSPODARKA / CZŁOWIEK Polskie inwestowanie w innowacyjność

2 3 EDYTORIAL Prank rządzi! 5 TRENDY Polskie firmy doceniają YouTube`a 7 NA CZASIE Cooklet powalczy z Google 9 TRENDY Rok polskich start-upów 13 NA CZASIE Pierwszy w Polsce konkurs dla start-upów spoza wielkich miast 14 NAUKOWO INSIGMA, czyli sposób na korki NA CZASIE Zanurzyć się w 3D NA CZASIE Pierwszy polski autobus... NA CZASIE 40 lat minęło, na drugie tyle przygotowuje się Maria NA CZASIE Drony przeciw złodziejom NA CZASIE Śmietniki schowane pod ziemią 28 TRENDY Co piąty Polak chce sam produkować energię dla siebie 31 TRENDY Trendy, trendy, trendy 37 PREZENTACJE W poszukiwaniu rzadkich surowców 40 NA OKADCE Jak brakiem koncepcji rysował się ogólny bilans białka 49 TRENDY Outdoor pod znakiem high-tech 56 NA CZASIE Zielone wzgórza, czyli ratunek na brak śniegu na stoku Wydawca: Fundacja dla Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie Jerzy KICKI Prezes Fundacji dla AGH Artur DYCZKO Dyrektor działu wydawniczo-kongresowego Fundacji dla AGH Dyrektor Zarządzający Projektu Teberia Biuro reklamy: reklama@teberia.pl Jacek SROKOWSKI Redaktor naczelny jsrokowski@teberia.pl Studio graficzne: Tomasz CHAMIGA tchamiga@teberia.pl Adres redakcji: Fundacja dla Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, pawilon C1 p. 322 A Al. Mickiewicza 30, Kraków tel. (012) , fax. (012) redakcja@teberia.pl, f-agh@agh.edu.pl, NIP: , REGON: , KRS: Konto Fundacji: Bank PEKAO SA, ul. Kazimierza Wielkiego 75, Kraków, nr rachunku: SWIFT: PKO PPLPWIBAN; PL Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Copyright Fundacja dla AGH Wszelkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment niniejszego wydania nie może być wykorzystywany w jakiejkolwiek formie bez pisemnej zgody wydawcy.

3 EDYTORIAL Prank rządzi! Narzekaliśmy przez lata, że Polacy w świecie nowoczesnych technologii nie wiele znaczą. A tu zaskoczenie. Google opublikował raport najpopularniejszych filmów na YouTube w tym roku. Wygrał Polak! W ciągu ostatnich 12 miesięcy film Sylwestra Wardęgi Mutant Gigant Spider Dog został wyświetlony aż 118 milionów razy. To niekwestionowany rekord polskich filmów na YouTube. Co więcej. To dopiero trzeci raz, gdy filmem numer jeden na świecie jest nagranie spoza Stanów Zjednoczonych. Filmik Wardęgi wyprzedził reklamę butów Nike i coś co się zowie First Kiss (filmik w którym dwadzieścia nieznających się, dobranych w pary osób miało się po raz pierwszy pocałować). Na domiar wszystkiego u nas pokonał hitowy teledysk Ona tańczy dla mnie! Jednak małą niespodzianką jest to, że wśród polskich użytkowników Wardęga musiał uznać wyższość teledysku Karoliny Czarneckiej Hera koka hasz LSD. Skłamałbym twierdząc, że nie obejrzałem pająka Wardęgi. Mało tego, oglądając go pierwszy raz nawet się szczerze uśmiałem, choć kilka innych materiałów Wardęgi jakie obejrzałem nie zrobiły już na mnie większego wrażenia (duża w tym zasługa pieska Wardęgi). Może coś ze mną jest nie tak, że filmy typu prank nie są dla mnie dobrą rozrywką, zwłaszcza gdy pomyślę, że ktoś próbuje budować swoją popularność (i kasę) strasząc przypadkowych przechodniów. A może jednak coś jest nie tak ze współczesną kulturą, jeśli naszymi emocjami rządzi prank. A co jak publice znudzą się filmy tego rodzaju? Jest coś głupszego w poczekalni? Jakub Michalski Teberia 12/2014 3

4 Teberia 12/2014 4

5 TRENDY Polskie firmy doceniają YouTube`a Spośród 500 największych polskich przedsiębiorstw 38 proc. (190) ma własny kanał w serwisie YouTube. Firmy zaczynają dostrzegać potencjał tego typu kanałów, dlatego też te zajmujące się postprodukcją coraz częściej skupiają się na dostarczaniu kontentu na potrzeby tego typu portali internetowych i społecznościowych. Internet staje się coraz potężniejszym medium, które powoli wyprzedza telewizję. - To ostatnie dni telewizji, jaką znamy, bo internet już jest potężniejszym medium - podkreśla Michał Pawłowski, dyrektor kreatywny Chimney Poland, firmy zajmującej się m.in. postprodukcją. Polskie firmy przekonują się do wykorzystywania internetu do promocji i kontaktu z klientami. Jak podkreśla Pawłowski, jeszcze trochę brakuje im pod tym względem do przedsiębiorstw np. szwedzkich czy amerykańskich, ale to się powoli zmienia. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez firmę Chimney na próbie 500 największych polskich przedsiębiorstw, Teberia 12/2014 5

6 TRENDY 38 proc. z nich, czyli aż 190, ma własny kanał w serwisie YouTube, a w przypadku blisko jednej trzeciej, czyli 150, jest on aktywny (zamieszczony został na nim co najmniej jeden film w ciągu ostatniego roku). Tylko 23 firmy regularnie kontaktują się w ten sposób z rynkiem, zamieszczając przynajmniej jeden film tygodniowo. Wśród setki najbardziej efektywnych firm w obszarze internetowej komunikacji wideo jeden zamieszczony film został obejrzany średnio blisko 15 tys. razy. Jak wynika z badania krajowe przedsiębiorstwa w działaniach za pośrednictwem serwisu YouTube osiągają wysoką efektywność. Dziesięć najwyżej notowanych kanałów miało czterokrotnie większą efektywność, niż te, które znalazły się w drugiej dziesiątce. 65 aktywnych kanałów miało w ciągu 12 miesięcy poniżej 10 tys. odsłon, w 27 przypadkach oglądalność przekroczyła 10 tys. Według analizy Megapanel PBI/Gemius w październiku serwis społecznościowy YouTube miał w Polsce 16,13 mln użytkowników (tzw. real users), czyli o 415,9 tys. więcej niż miesiąc wcześniej, oraz zasięg na poziomie 74,87 proc. W ciągu dwunastu miesięcy poprzedzających badanie firmy Chimney kanały YouTube stu największych polskich przedsiębiorstw miały łącznie 116 mln odsłon. Dla porównania analogiczne w Stanach Zjednoczonych osiągnęły 1,7 mld odsłon. Źródło: newseria biznes Teberia 12/2014 6

7 NA CZASIE Cooklet powalczy z Google Weźmy na to, że szukasz pomysłu na oryginalnego burgera. Co robisz? Jasne - googlujesz. Tyle, że nie zawsze wyniki spełniają twoje oczekiwania. Nie martw się od teraz masz alternatywę - swoją własną wyszukiwarkę przepisów, którą właśnie uruchomił Cooklet, czyli wrocławska platforma kulinarna. Wrocławska firma uruchomiła wyszukiwarkę do przepisów kulinarnych bazującą na własnej technologii FoodGraph. Cooklet Search startuje od polskiej wersji dostępnej pod adresem Cooklet.pl, a w 2015 roku produkt zadebiutuje na kolejnych rynkach. Wyszukiwarka Cooklet Search umożliwia błyskawiczne przeszukanie internetu pod kątem dostępnych publicznie przepisów. Można wyszukiwać zarówno po nazwie dania jak i po składnikach. Jednocześnie w łatwy i szybki sposób można ocenić czy dany przepis wygląda interesująco oraz czy zawiera posiadane przez nas składniki. Cooklet Search jest efektem wieloletnich doświadczeń spółki Cooklet w obszarze FoodTech, a udostępniona obecnie wersja Beta jest cały czas udoskonalana. Bardzo długo analizowaliśmy, w jaki sposób są obecnie wyszukiwane przepisy. Google, będący obecnie wyszukiwarką nr 1, dobrze radzi sobie z szukaniem Teberia 12/2014 7

8 NA CZASIE po nazwie przepisu, jednakże nigdy nie mamy pewności czy dany wynik to na pewno przepis. Nie możemy też przeszukać internetu z uwzględnieniem posiadanych przez nas składników. Cooklet Search, dzięki FoodGraph, z dużym prawdopodobieństwem określa czy dana strona zawiera przepis oraz jakie składniki w nim występują mówi Grzegorz Trubiłowicz, założyciel i szef Cookleta. Nasze algorytmy są cały czas optymalizowane, ale wstępne testy są bardzo obiecujące i wierzymy, że mamy szansę stać się alternatywą dla Google jeśli chodzi o wyszukiwanie przepisów. Oprócz wyszukiwania po składnikach np. makaron ser pomidory ( cooklet.pl/search/makaron-ser-pomidory) można też szukać po typie posiłku np. obiad z kurczakiem lub sałatka z tuńczykiem. Docelowo Cooklet Search będzie umożliwiał wyszukiwanie z uwzględnieniem diety (np. wegańska czy bezglutenowa) oraz m.in. przeszukiwanie treści książek kucharskich. Cooklet Search to nie jedyna premiera zespołu Cooklet w tym miesiącu. Do końca roku uruchomi także Cooklet Network (Cooklet.net) sieć łącząca blogi kulinarne z markami. Firma obecnie współpracuje z blisko 200 blogerami, a Cook d widget na blogi, który miał swoją premierę w marcu tego roku, został już zainstalowany pod prawie przepisów. Wisienką na torcie, jest kolejna aktualizacja aplikacji dietetycznej Happie (Happie.pl), do której zostanie wprowadzona dieta bezglutenowa. Dzięki temu, jeszcze przed świętami ludzie zmagający się z celiakią będą mogli skorzystać z indywidualnie dopasowanego planu posiłków bez glutenu. Nowe wersje diet są obecnie tworzone i już na początku 2015r. dodana zostanie wersja dla wegan oraz sportowców. jm Teberia 12/2014 8

9 TRENDY Gdański Inkubator Przedsiębiorczości STARTER przyjrzał się osiągnięciom polskich startupów w mijającym roku Rok polskich start-upów Wstyczniu świat obiegła informacja o planach Grupy Brainly.com, która zapowiedziała, że w ciągu kilkunastu miesięcy opublikuje wersje dla mieszkańców zajmujących ponad połowę powierzchni świata! Już w tamtym czasie polski startup mógł pochwalić się 20 mln unikalnych użytkowników miesięcznie i 12 wersjami językowymi, działającymi na obszarze niemal 30 krajów na całym świecie. Także Duckie Deck wszedł na nowe rynki. Startup z Krakowa podpisał umowę z McDonald s, dzięki czemu zainstalował swoje gry dla dzieci w telewizorach dostępnych w restauracjach w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Luty i marzec to czas zapisów na konkursy swoją rejestrację otworzyła czwarta edycja Startup Fest Agora oraz Go Creative. Biznes na Start projekt skierowany do osób myślących o rozpoczęciu Teberia 12/2014 9

10 TRENDY własnego biznesu związanego z branżą kreatywną. Z kolei mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa mogły powalczyć o Impuls do biznesu konkurs organizowany przez Puls Biznesu. W marcu rozpoczęło się także zbieranie zgłoszeń do infoshare Startup Zone i konkursu Startup Contest, które towarzyszyły kolejnej edycji jednej z największych konferencji IT & NewMedia. Kwiecień rozpoczął się od informacji o AudioTrip aplikacji mobilnej związanej z branżą turystyczną, która została uznana za jeden z ośmiu najlepszych startupów Europy Środkowej, pokonując niemal 13 tys. pomysłów ubiegających się o wsparcie w programie Wayra globalnej firmy Telefonica. Ten sam startup znalazł się wśród laureatów mającego miejsce w maju finału konkursu Startup Contest podczas infoshare Startup Zone napędzanego przez STARTER. Pierwsze miejsce w tym konkursie zdobyła firma CTAdventure wykorzystująca rzeczywistość rozszerzoną (augmented reality) do zaangażowania dzieci w naukę przedmiotów ścisłych. W maju nagrodę otrzymała również spółka SentiOne, która wygrała organizowany przez PARP konkurs na Innowacyjny Projekt Technologie Zarządcze. Kolejnym swoim sukcesem za granicą cieszyła się w końcówce maja również internetowa aplikacja kulinarna Cooklet, która zdobyła w Pekinie 1. miejsce w kategorii Best Digital Cookbook i Gourmand Awards jedną z najważniejszych nagród w kulinarnym świecie. Kolejne sukcesy świętowali twórcy serwisu ZnanyLekarz.pl należącego do grupy DocPlanner.com. Za zdobycie pozycji lidera w zakresie umawiania wizyt online w Polsce i Czechach oraz rekordowe wzrosty serwisów w Rosji i Turcji grupa otrzymała od swoich dotychczasowych inwestorów w sumie 12 mln złotych na dalszy rozwój. Maj to również finał Go Creative. Biznes na Start, w którym wyłoniono 5 kreatywnych pomysłów na firmę. Laureatami konkursu zostali: My Fancy Ride, Revelation Design, Lucreative, Zielony Bilet i Pan Obiad. W czerwcu polskich przedsiębiorców zapewne ucieszyła wiadomość, że w Warszawie w połowie 2015 r. powstanie, trzeci po Londynie i Tel Avivie, Google Campus, nowoczesny ośrodek dla startupów technologicznych. W czerwcu rozpoczął się także pierwszy program akceleracyjny na Pomorzu Starter Rocket, który startupom o globalnym potencjale zapewnił 4 miesiące ciężkiej pracy oraz wsparcia finansowego i merytorycznego. W lipcu sukcesy święcił Sherlybox Marka Cieśli i Błażeja Marciniaka, który na Kickstarterze zdobył ponad 150 tys. dolarów, czyli 223% zakładanej początkowo kwoty. Projekt wsparło niemal 900 osób, z których 600 zadeklarowało zakup Sherlyboxa. Co jeszcze zdarzyło się w lipcu? Fashionote, jeden ze startupów zakwalifikowanych do programu Starter Rocket, wygrał KrakowCrunch organizowany przez TechCrunch, a Kontakt.io, startup działający na rynku mikrolokalizacji, pozyskał 2 mln dolarów na rozwój i ekspansję. Teberia 12/

11 TRENDY Ponadto akcelerator Startupbootcamp Fintech wyłonił 10 startupów z 435 z całego świata do udziału w programie realizowanym w Londynie. Wśród finalistów znalazł się Friendlyscore.com, który tworzy karty scoringowe wspomagające analizę ryzyka kredytowego w oparciu o dane pozyskane z sieci społecznościowych. W lipcu odbył się też organizowany przez Inkubator STARTER krajowy finał Creative Business Cup, dedykowany kreatywnym przedsiębiorcom z różnych branż. Zwycięzcą konkursu został CTAdventure, który ponownie w tym roku otrzymał miejsce na podium w konkursie dla innowacyjnych projektów. Głośniej zrobiło się także o finalizującej rozmowy o inwestycji na nowych rynkach trójmiejskiej aplikacji Everytap działającej przy pomocy technologii ibeacon, kolejnej po Estimote, Kontakt.io i Ifinity, wskazujących na to, że Polska to Beacon Valley. To zaszczytne miano potwierdziła kolejna informacja z sierpnia Ifinity podpisała umowę inwestycyjną i realizuje kolejny po pilotażowej implementacji mikrolokalizacji i nawigacji dla osób niewidomych projekt pierwszą na świecie implementację beaconów w komunikacji miejskiej. Ich system nawigujący mieszkańców Virtualna Warszawa sprawia, że we wrześniu stolica zajęła drugie miejsce w międzynarodowym konkursie Mayors Challenge, pokonując 155 innych miast. Także we wrześniu aż 14 polskich projektów pokazuje się na WEBIT Global Congress gromadzącym co roku 10 tys. uczestników. Na konferencji, pomagającej młodym firmom zdobyć środki na wyskalowanie biznesu, wystąpili: Conrenz, Fokus, Market360, infshn.com, sheepla, MySpiroo, Versus, socommerce, Kwit.pl, kinetise, Intelclinic, BoxOfAds.com, Kontakt.io i Przedszkolowo. Z kolei NapoleonCat, pierwsza polska aplikacja do analityki i zarządzania komunikacją marketingową na platformach społecznościowych, otrzymała 20 tys. dofinansowania od Google. W październiku twórcy Izzy- Bike, rewolucyjnego bezłańcuchowego roweru o napędzie na przednie koło, dostali się do finałowej piątki konkursu Crowd Den odbywającego się podczas World Entrepreneurship Forum w Lyonie. Z kolei Brainly.com pozyskał 9 mln dolarów od inwestorów z Doliny Krzemowej, a środki przeznaczył na rozwój portalu i otwarcie biura w Nowym Jorku. Trójmiejski startup Elimi, o którym pisał m. in. TechCrunch, trafił do popularnej w Dolinie Krzemowej listy Product Hunt. W listopadzie ma miejsce zakończenie 4-miesięcznego programu akceleracji Starter Rocket, w której wyłoniono startupy o globalnym potencjale: SIP, Fashionote, Pressium, Pin Your Client, StructView i Dr Poket. Podczas finału wydarzenia, na Rocket Spotlight, Teberia 12/

12 TRENDY wystąpił Suchit Dash z Ifeelgoods, a Łukasz Haluch z Brainly.com opowiedział, jak pozyskać 40 milionów unikalnych użytkowników. Jeden z uczestników Starter Rocket, Fashionote, mógł się już w tym czasie pochwalić kolejnym sukcesem miejscem w prestiżowej ósemce polskich startupów na TechCrunch Disrupt Europe Oprócz niego, na liście znaleźli się: AudioTrip, Estimote, LepszaOferta.pl, InvoiceOcean. com (Fakturownia.pl), Kinetise, Limtel i Monkeyfab. To nie wszystko. W listopadzie ma miejsce światowy finał konkursu Creative Business Cup, który wygrywa gdańska, Starterowa spółka CTAdventure! Firma otrzymała tytuł Najbardziej Kreatywnego Przedsiębiorcy Na Świecie oraz m.in. nagrodę w postaci 20 tys. dolarów pokonując ponad 60 innych projektów z całego świata i odnosząc tym samym ogromny sukces! Dodatkowo, ponownie jeden z finalistów infoshare Startup Zone, AudioTrip, zostaje wyróżniony na arenie międzynarodowej. Startup znalazł się wśród najlepszych projektów, które fiński akcelerator Startup Sauna zabierał do Doliny Krzemowej. Nowatorskość pomysłu Audiotrip została potwierdzona także kolejną nagrodą, którą otrzymali w grudniu tym razem specjalną Ministra Sportu i Turystyki zdobytą w konkursie Tech Travel Award 2014 dla innowacyjnych rozwiązań technologicznych dla turystyki. Grudzień to czas podsumowań. Podczas konferencji ICT Summit wsparcie dla polskich startupów, jakie otrzymują na co dzień młodzi przedsiębiorcy od miast, zyskuje uznanie PARP, która wręczyła wybranym miastom i powoływanym przez nich instytucjom i inicjatywom nagrody. Na miano Miasta start-upów zasłużyły: Gdańsk, Poznań i Warszawa. Koniec roku to też moment objawień może wkrótce jeszcze młodsze pokolenie będzie zajmować się tematyką startupów, jak nastoletnie siostry z TEDxKids@Przymorze, które uruchamiają swoją pierwszą aplikację PetBondCare? Z pewnością przyszły rok stoi otworem przed dobrze rokującymi polskimi projektami, które coraz częściej stawiają strategię rozwoju globalnego nad krajowym. Wielu na pewno czeka na kolejne edycje konkursów, które, jak pokazują tegoroczne przykłady, wyłaniają także światowych zwycięzców. Inni wypatrują realizacji zapowiadanych projektów, np. mobilnego wehikułu czasu PastGuide, nad którym pracuje szczecińska firma Pixel Legend, czy maski NeuroOn do zarządzania snem. źródło: STARTER jm Teberia 12/

13 NA CZASIE Pierwszy w Polsce konkurs dla start-upów spoza wielkich miast - Warszawa, Kraków czy Trójmiasto to metropolie dobrze znane na polskiej scenie start-up, do których tłumnie zjeżdżają nie tylko młodzi przedsiębiorcy, ale również inwestorzy w poszukiwaniu ciekawych projektów. Tym razem szansę na zaprezentowanie się przed inwestorami oraz zdobycie finansowania na rozwój w rodzinnej miejscowości otrzymają pomysłodawcy z mniejszych polskich miast. Celem Startup Roadshow jest pokazanie, że ogromny potencjał innowacyjny drzemie również poza wielkimi metropoliami. - W dużych miastach wydarzenia dla przedstawicieli świata start-up ów są normą. W Gdańsku na przykład minimum raz w tygodniu odbywają się spotkania, podczas których można poznać nie tylko innych przedsiębiorców, ale także przedstawicieli funduszy kapitałowych polujących na projekty. Dotarły do nas informacje, że w wielu mniejszych miastach tego typu inicjatyw po prostu brakuje. Tak zrodził się pomysł na Startup Roadshow mówi Agata Kukwa, PR Manager funduszu kapitałowego Black Pearls. Pierwsza edycja konkursu rozpoczęła się w listopadzie przy współpracy ze Słupskim Inkubatorem Technologicznym zarządzanym przez Pomorską Agencję Rozwoju Regionalnego SA. Trwają już rozmowy z kolejnymi miastami, wśród nich jest Płock, Elbląg, Koszalin i Radom. Oprócz szansy na zaprezentowanie swoich projektów przed inwestorami i zdobycie finansowania, pomysłodawcy otrzymają również profesjonalne doradztwo w zakresie tworzenia modeli biznesowych i biznesplanów, a także prezentacji inwestorskich. Startup Roadshow ma również pokazać potencjał drzemiący w ośrodkach innowacyjności w mniejszych miejscowościach. Obiekty takie jak na przykład Słupski Inkubator Technologiczny, Płocki Park Przemysłowo Technologiczny czy Elbląski Park Technologiczny oprócz wysoko rozwiniętej infrastruktury posiadają prężnie działający ekosystem innowacyjnych przedsiębiorstw. Więcej informacji na Teberia 12/

14 NAUKOWO INSIGMA, czyli sposób na korki Nerwy, strata czasu i benzyny oto skutki rosnących z roku na rok korków w miastach. Stojąc w korkach kierowcy w Krakowie tracili w 2010 roku ok zł wynika z raportu Korki w 7 największych miastach Polski, opracowanego przez Deloitte Polska. A ponieważ przez ostanie cztery lata korki znacznie się powiększyły, można śmiało założyć, że ta kwota obecnie jest jeszcze wyższa. Utrata jednej pensji w roku, która idzie w powietrze, gdy stoimy w korku to jedno, a drugie to zanieczyszczenie powietrza, które można zminimalizować zmniejszając natężenie ruchu. Tracimy też czas w Krakowie przez korki kierowcy tracą jakieś osiem godzin miesięcznie. Dlatego na uwagę zasługuje znakomity projekt naukowców z Akademii Górniczo- Hutniczej INSIGMA. Teberia 12/

15 NAUKOWO INSIGMA jest projektem badawczorozwojowym prowadzonym w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Obejmuje wiele zagadnień, m.in. dynamiczne mapy i optymalizację ruchu. Naukowcy z AGH wygrali w 2009 roku konkurs Strategiczne programy badań rozwojowych. W tej prestiżowej rywalizacji brali udział uczeni z całej Polski. Projekt INSIGMA realizuje konsorcjum, którego liderem jest AGH, a partnerami są Wojskowa Akademia Techniczna, Wojskowy Instytut Łączności oraz Wyższa Szkoła Technik Komputerowych i Telekomunikacji w Kielcach. Projekt obejmuje zagadnienia z zakresu współczesnej telekomunikacji, organizacji sieci bezprzewodowych, bezpieczeństwa. INSIGMA jest już w fazie finalnej, ma się zakończyć w marcu 2015 roku. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Andrzej Dziech, a zastępcą kierownika dr inż. Andrzej Głowacz z Katedry Telekomunikacji AGH. Optymalizacja ruchu, czyli większa płynność na drogach, mniejsze korki i skuteczna nawigacja Współczesne systemy nawigacyjne opierają się albo na ogólnych danych o drogach (np. długość drogi) albo na danych o ruchu (ale te dane mają charakter statystyczny). A ponieważ sytuacja na drogach jest dynamiczna, gdyż często zachodzą nieprzewidziane okoliczności jak np. stłuczka lub remont drogi, to bazowanie na statystyce jest mylące. Obecnie systemy nawigacyjne nie są w stanie uwzględnić takich zmian jak np. rozpoczęcie roku szkolnego, dr inż. Andrzej Głowacz mecze piłkarskie, kolizje drogowe a przecież wiadomo, że tego typu wydarzenia powodują zwiększoną liczbę aut na drogach i korki. Postanowiliśmy zaproponować stworzenie systemu, który będzie monitorował sytuację na ulicach i skrzyżowaniach, na bieżąco ją analizował i natychmiast wprowadzał poprawki, np. w ustawieniach świateł. Warunkiem jest pozyskiwanie danych w czasie rzeczywistym, nie chcemy danych przeszłych, które z aktualną sytuacją mają niewiele wspólnego mówi dr inż. Andrzej Głowacz z Katedry Telekomunikacji na Wydziale Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej. Jeśli system opracowany w AGH zostanie zamontowany na danym skrzyżowaniu, wtedy naukowcy będą w stanie pozyskiwać interesujące ich dane. Specjalne algorytmy przeanalizują rozkład ruchu i zaproponują sposób nawigacji przez zakorkowane miasto. Teberia 12/

16 NAUKOWO Informację tę otrzymają kierowcy, którzy będą mogli skorygować trasę przejazdu. Kierowcy będą się posługiwać jedną z klasycznych aplikacji, np. na telefon komórkowy. Najważniejsze jest to, że nasz system będzie dynamiczny i w czasie rzeczywistym ma reagować na zmiany sytuacji. Tak samo będzie wyglądało sterowanie sygnalizacją świetlną. Jeśli na skrzyżowaniu jest dłuższa kolejka z któregoś kierunku, system włączy tam zielone światło na dłużej podkreśla dr Głowacz. Jeśli jednak przy aplikacji na komórki sprawa jest prosta każdy, kto będzie chciał korzystać z rozwiązania powstałego w AGH, po prostu pobierze ją na swój telefon to sterowanie światłami jest opcją, którą muszą chcieć wprowadzić władze miasta. Opracowujący INSIGMĘ naukowcy mają kontakt ze specjalistami z Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu, którzy są zainteresowani projektem, jednakże wdrożenie go wymaga podjęcia strategicznych decyzji. Dynamiczne mapy Bazą projektu są dynamiczne mapy służące do zobrazowania aktualnej sytuacji drogowej. Dane uzyskane w drodze akwizycji, analizy i wnioskowania oraz monitoringu będą prezentowane opera- Teberia 12/

17 NAUKOWO torowi systemu przy użyciu tychże map. Taka forma prezentacji umożliwi operatorowi szybką ocenę zaistniałej sytuacji lub potencjalnego zagrożenia ruchu oraz bezzwłoczne podjęcie decyzji. Skąd mają pochodzić dane, które umożliwią działanie dynamicznych map? Podstawowym elementem systemu będzie układ kamer rozmieszczonych na obszarze objętym monitoringiem. Urządzenia, których parametry i możliwości będą poszerzane w ramach projektu, będą prowadzić ciągłą i niewymagającą interakcji z operatorem akwizycję oraz wstępną analizę obrazu, zastosowaną następnie dla realizacji map dynamicznych. Jeden z takich sensorów już działa na skrzyżowaniu ulic Armii Krajowej i Piastowskiej w Krakowie. Analiza danych będzie się odbywać również za pomocą sieci sensorów, które będą w stanie wykrywać zmiany położenia obiektów, nagłe zmiany temperatury, ciśnienia oraz stężenia niebezpiecznych związków. Sensory mają być montowane pod powierzchnią drogi. Informacje na temat lokalizacji mogą być pozyskiwane z takich systemów jak telefonia mobilna GSM (ang. Global System for Mobile Communications) i UMTS (ang. Universal Mobile Telecommunications System), jak również system GPS (ang. Global Positioning System) czy GLO- NASS (ang. Global Navigation Satellite System). Dane pozyskane dzięki sieci kamer i czujników rozmieszczonych na terenie monitorowanym będą podlegały szczegółowej i automatycznej analizie. Obrazować na dynamicznych mapach można nie tylko natężenie ruchu, ale także wypadki czy po prostu remonty i czasowe zamknięcia ulic z powodu jakichś zdarzeń, jak np. odbywający się w mieście maraton. System dostarczy ponadto szczegółowych danych o natężeniu ruchu drogowego oraz zidentyfikuje przyczyny tworzenia się korków. Dane pochodzące z systemów analizy ruchu pozwolą w dalszym kroku na optymalizację ruchu drogowego. Uwzględnione zostaną przy tym zagadnienia synchronizacji sterowania na powiązanych ze sobą skrzyżowaniach. W realizacji powyższego zadania istotną rolę odegrają badania z użyciem zaawansowanego symulatora ruchu drogowego. System znajduje się w sferze badawczo-rozwojowej, ale jego prototyp pilotażowo działa już w niektórych miejscach w Krakowie. INSIGMA jak widać jest systemem, który można rozbudowywać. Może on być dla władz miast skutecznym narzędziem służącym usprawnieniu komunikacji, a kierowcom do unikania kłopotów i marnowania czasu. Nasze badania zostały docenione przez Monitor Rynkowy. Teberia 12/

18 NAUKOWO Uzyskaliśmy nagrodę EURO Symbol Innowacji 2013 mówi dr Głowacz. Szklane oczy widzą wszystko, czyli stanowisko badawcze Na jednym z budynków AGH przy skrzyżowaniu z ul. Armii Krajowej naukowcy zbudowali stanowisko badawcze składające się z kilku kamer, które obejmują wszystkie kierunki ruchu na tym skrzyżowaniu. Na bazie wideodetektora natężenia ruchu, czyli specjalnego oprogramowania wyposażonego w kamery, jesteśmy w stanie analizować w czasie rzeczywistym zapis z kamer. Możemy stwierdzić, jak duże i z której strony jest największe natężenie ruchu, a badając konkretne punkty po obu stronach skrzyżowania wiemy, ile trwa przejazd przez nie. W taki sposób możemy uzyskać pełną statystykę tego, co się dzieje na analizowanym przez nas skrzyżowaniu. Wartości są przekazywane do systemu, który analizując dane wie, jakie jest natężenie ruchu w danym miejscu. Wie, gdzie jest więcej aut i czy problemem jest skręt w lewo, czy może korek ustawia się do jazdy na wprost. Na tej podstawie odpowiednio wyreguluje długość trwania zielonego światła mówi dr Głowacz. System nie musi bazować jedynie na kamerach. Może opierać się również na innych sensorach, tj. pętlach indukcyjnych, czyli czujnikach montowanych w asfalcie. Już teraz w Krakowie w kilku miejscach są takie pętle indukcyjne Teberia 12/

19 NAUKOWO głownie monitorowane są aleje Trzech Wieszczów. Poza wspomnianymi sensorami system może też czerpać dane GPS z telefonów komórkowych. Jedynym warunkiem jest wydanie przez właściciela telefonu zgody na zainstalowanie w jego komórce naszego programu, ale nie jest to przeszkoda nie do pokonania, czego przykładem jest Yanosik, którego używa wielu ludzi. Moim zdaniem, połączenie tych kilku systemów, z których każdy spełnia swoją rolę, w jedną aplikację miało by sens. Jesteśmy otwarci na propozycje współpracy, realizujemy również inne ciekawe projekty podkreśla dr Głowacz. Obecnie fazy świateł są ustawiane na stałe, co w żaden sposób nie jest w stanie odpowiedzieć na zachodzące na drogach zmiany. Kraków jest miastem, w którym niezwykle trudno jest poszerzać drogi, do tego dochodzą problemy ze zdobyciem kapitału na przebudowy dróg, budowy estakad, o budowie mostów nawet nie wspominając. Jeśli władze miasta nie zdecydują się zainwestować w metro, najdalej za dziesięć lat krakowianie albo będą tracić mnóstwo czasu w gigantycznych korkach, albo zostaną zmuszeni stać się raczej kierowcami weekendowymi, którzy w dzień powszedni korzystają z komunikacji miejskiej. Tymczasem pozostaje mieć nadzieję, że ludzie odpowiedzialni za rozwój komunikacji w Krakowie zdecydują się skorzystać z wyników badań naukowców Akademii Górniczo-Hutniczej, które wprawdzie ulic na czteropasmowe nie zmienią, ale z całą pewnością sterując choćby tylko światłami drogowymi usprawnią i skrócą czas przejazdu przez miasto. Czego nam wszystkim życzę. Ilona Trębacz / blog naukowy AGH Jak widać, INSIGMA ma wiele znaczących zalet. Po pierwsze: redukuje czas przejazdu i korki w mieście. Po drugie: usprawniając przejazd przez miasto pozytywnie wpływa na ekologię (emisja spalin w mieście jest istotna dla zdrowia mieszkańców). Po trzecie: aspekt ekonomiczny, bo mniejsze korki to oszczędność paliwa. Teberia 12/

20 NA CZASIE Zanurzyć się w 3D Symulacje dla służb publicznych, wirtualna turystyka, wizualizacje naukowe pozwalające np. na manipulację złożonymi cząsteczkami chemicznymi, a nawet terapia w leczeniu fobii... Mnogość potencjalnych zastosowań nowo otwartego Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej pokaże przyszłość. Na Politechnice Gdańskiej powstało unikatowe Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej, czyli wirtualna jaskinia, w której można oglądać m.in. symulacje rzeczywistego świata. Pracownia służyć może informatykom, ale też np. architektom, lekarzom i strażakom. Wirtualna jaskinia (od skrótu CAVE z ang. Cave Automatic Virtual Environment) to sześcian o bokach mierzących 3,4 metra. Jedna ze ścian tej instalacji jest ruchoma, co umożliwia wejście do jej środka. Ściany (w tym sufit i podłoga) wykonane są z akrylu i pełnią rolę ekranów, na których wyświetlane są obrazy o wysokiej jakości w technice 3D. Człowiek przebywający w jaskini i oglądający symulację, ma wrażenie, że znalazł się we wnętrzu innego świata. Co więcej, widzi przestrzennie i może się też przemieszczać: komputery wykrywają ruch i tworzą obraz widziany z perspektywy użytkownika powiedział pomysłodawca pracowni dr inż. Jacek Lebiedź z Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki PG. W Polsce funkcjonuje już kilka podobnych instalacji, m.in. na Politechnice Śląskiej, ale jak poinformował Lebiedź - żadna z nich nie jest tak zaawansowana technologicznie jak gdańska. Tylko w naszej jaskini ekranami są wszystkie ściany, co pozwala odtwarzać pełen obraz wirtualnego świata. W pozostałych symulacje są odtwarzane nie na sześciu, ale na trzech czy czterech ścianach wyjaśnił Lebiedź. Teberia 12/