NOWOTWORY. Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej CM w Bydgoszczy
|
|
- Damian Pawlik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 NOWOTWORY Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej CM w Bydgoszczy
2 Guz powiększone i przemieszczone narządy (m.in. śledziona, stercz, macica (także ciężarna), węzły chłonne, wole tarczycy), w tym przepukliny, rozdęte narządy jamiste (wypełniony nadmiernie pęcherz moczowy, guz kałowy czyli twarde masy kałowe w jelitach wyczuwalne przez powłoki brzuszne), tętniaki, torbiele otorbione wysięki w jamach ciała, najczęściej pochodzenia zapalnego, np. ropnie, zmiany zapalne (przy zapaleniach wytwórczych, zwłaszcza węzłów chłonnych), niektóre zaburzenia rozwojowe (np. guzy środpiersia: wole zamostkowe, przetrwała grasica lub guzy odpryskowe: hamartoma i choristioma, zwyrodnienie torbielowate nerek), zmiany pourazowe i wylewy krwi, np. powstanie krwiaka podskórnego, stany skurczowe narządów np. odźwiernika lub jelita grubego, nowotwory łagodne i złośliwe (określenia,,guz i,,nowotwór nie są synonimami).
3 CHORISTOMA I HAMARTOMA nie są nowotworami, są zaburzeniami rozwojowymi, CHORISTOMA - fragmenty prawidłowo zbudowanej tkanki mają ektopowe umiejscowienie np. fragmenty trzustki w ścianie żołądka. HAMARTOMA - zbudowany z dojrzałych tkanek, które występują w danym narządzie ale porozrzucane bez ładu i składu.
4 POLIP Powszechnie używane określenie makroskopowe odnoszące się do kształtu zmiany uwypuklającej się do światła przewodu: zmiany zapalne, zaburzenia rozwojowe, zmiany metaplastyczne, zmiany nowotworowe.
5 Nowotwór Nieprawidłowa masa tkankowa, której wzrost jest nadmierny, nieskoordynowany z normalnymi tkankami i trwa nadal po usunięciu przyczyny stymulującej powstanie tej zmiany. Podstawą pochodzenia wszystkich nowotworów jest utrata wpływu na normalną kontrolę wzrostu.
6 NOWOTWÓR Nieprawidłowa tkanka powstała z jednej komórki Jest następstwem zaburzeń: prawidłowego cyklu komórkowego Różnicowania się komórki Komunikacji międzykomórkowej, wewnątrzkomórkowej i pozakomórkowej Jest chorobą cyklu komórkowego może powstawać tylko z komórki, która zachowała zdolność do rozmnażania Nie powstaje z kardiomiocytów i neuronów
7 ROZROSTY RZEKOMONOWOTWOROWE Prowadzą do powstania guza rozrost dojrzałych tkanek rozwój ich zatrzymuje się po usunięciu przyczyny: rogowiec kolczystokomórkowy, nadziąślak, bliznowiec, mięczak zakaźny, hamartoma i choristoma.
8 Kierunek różnicowania - differentiatio uzyskanie przez komórki macierzyste zdolności do przekształcenia się jedynie w komórki o cechach morfologicznych i czynnościowych typowych dla danej tkanki określone typy komórek mają także zdeterminowaną liczbę podziałów Stopień zróżnicowania (dojrzewanie) przybieranie przez komórki macierzyste cech morfologicznych i czynnościowych typowych dla danej tkanki - maturatio komórki, które utraciły zdolności samokontroli nad procesami różnicowania dojrzewania i wzrostu, stają się komórkami nowotworowymi
9 Podział nowotworów Nabłonkowy Maleninogeny Neurogenny Mieszane Mezenchym alny Łagodny Złośliwy Łagodny Złośliwy Łagodny Złośliwy
10 Nowotwory wywodzące się z nabłonka lub tkanki mezenchymalnej, nie wykazujące cech złośliwości to znaczy: Wysokie zróżnicowanie, przypominają tkankę macierzystą Powolne tempo wzrostu Mitozy: kilka, prawidłowe Rosną miejscowo, w sposób rozprężający, często mają torebkę. Brak przerzutów Nowotwory łagodne
11 Nowotwory łagodne (niezłośliwe) NABŁONKOWE Adenoma Cystadenoma Papilloma Cystadenoma papillomatosum MEZENCHYMALNE Lipoma Fibroma Angioma Chondroma Myoma
12 METAPLAZJA Metaplazja jest formą adaptacji, w której jeden typ dojrzałych komórek zostaje zastąpiony innym typem dojrzałych komórek. Metaplastyczne komórki lepiej przeżywają zaistniałe warunki, ale część funkcji zostaje utracona. Jest procesem odwracalnym. Jest zaburzeniem różnicowania - komórki macierzy nie różnicują się prawidłowo, tylko w sposób spaczony. Jeżeli utrzymuje się czynnik sprawczy, to może dojść do rozwoju dysplazji. Często powstaje jako wyraz przewlekłego drażnienia lub na skutek niedoboru np. witaminy A.
13 METAPLAZJA Metaplazja nabłonka oskrzelowego w nabłonek wielowarstwowy płaski u palaczy. Metaplazja nabłonka żołądkowego w nabłonek jelitowy - metaplazja jelitowa niedokonana z obecnością kwaśnych sjalomucyn w komórkach metaplastycznych. Metaplazja przewodów wyprowadzających w kamicy. Metaplazja kostna fibroblastycznego podścieliska. Metaplazja mięśni szkieletowych - myositis ossificans.
14 DYSPLAZJA = neoplazja wewnątrznabłonkowa Dosłownie oznacza zaburzenie rozrostu Występuje głównie w nabłonku i obejmuje zmiany cytologiczne (zaburzenie różnicowania komórek) razem z zaburzeniami architektury nabłonka: polimorfizm (różnorodność) kształtu, wielkości i zabarwienia, hiperchromazja jąder, zwiększona liczba mitoz prawidłowych, zaburzenie prawidłowego dojrzewania nabłonka, różnego stopnia zaburzenie architektury aż do całkowitego zniszczenia w dysplazji dużego stopnia.
15 DYSPLAZJA Nasilenie zmian może być różne: zmiany w dolnej 1/3 nabłonka - dysplazja małego stopnia, większość komórek w powierzchownych warstwach nabłonka wykazuje nasilone cechy dysplazji - dysplazja dużego stopnia. Zmiany dysplastyczne małego i średniego stopnia mogą ulegać regresji po usunięciu czynnika przyczynowego. Prawdopodobieństwo przejścia dysplazji dużego stopnia w raka inwazyjnego jest duże chociaż nie można przewidzieć w jakim okresie czasu: u 11% rak pod koniec 3 roku, u 22% pod koniec 5 roku, u 33% pod koniec 9 roku obserwacji.
16 Neoplazja wewnątrznabłonkowa (Intraepithelial neoplasia) NABŁONKA PŁASKIEGO - SIN OIN jama ustna LaIN krtań BIN oskrzela EIN przełyk VaIN pochwa VIN srom CIN - szyjka NAB. GRUCZOŁOWEGO - GIN EIN endometrium CoIN jelito grube PIN prostata MIN sutek PaIN trzustka GaIN - żołądek
17 Cervical intraepithelial neoplasia CIN-I (dysplazja małego stopnia, L SIL) nieprawidłowości nabłonka obserwuje się w obrębie 1/3 dolnej nabłonka, zalicza się również zmiany typowe dla zakażenia wirusowego (tzw. atypia koilocytarna).
18 Cervical intraepithelial neoplasia CIN-II (dysplazja średniego stopnia, H SIL) zmiany dysplastyczne zajmują 2/3 dolne nabłonka, dodatkowo większa atypia, gęstość komórkowa i duża liczba figur podziału.
19 Cervical intraepithelial neoplasia CIN-III (dysplazja dużego stopnia, rak przedinwazyjny, H SIL) zmiany dysplastyczne obejmują całą grubość nabłonka.
20
21 ZMIANA PRZEDNOWOTWOROWA Zmianą przednowotworową (przedrakową) nazywamy klinicznie lub histopatologicznie stwierdzaną zmianę lokalną morfologiczną, która niesie ze sobą zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego (raka): adenoma villosum, leucoplakia, hyperplasia atypica, hyperplasia endometrii atypica.
22 STAN PRZEDNOWOTWOROWY Stanem przednowotworowym nazywamy stan nienowotworowy (jednostkę chorobową), w którym jest zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego: colitis ulcerosa, cirrhosis hepatis, anaemia perniciosa.
23 Zmiany i stany przedrakowe W wątrobie: marskość W pęcherzyku żółciowym: zapalenie przewlekłe z kamicą W jamie macicy: rozrost gruczołowy z atypią W piersi: zmiany włóknisto-torbielowate z cechami atypii W ukł. moczowym: brodawczaki W jajniku: torbielaki
24 Nowotwory złośliwe Rak (carcinoma) nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego Mięsak (sarcoma) nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanek mezenchymalnych Mięsakorak złośliwy nowotwór zbudowany z elementów raka i mięsaka Chłoniak (lymphoma malignum) nowotwór złośliwy tkanki limfatycznej Białaczka (leucaemia) nowotwor złośliwy z komórek ukadu hematopoetycznegp
25 Nowotwory złośliwe NABŁONKOWE - CARCINOMA Adenocarcinoma Ca planoepitheliale Ca basocellulare Ca anaplasticum Ca embryonale Ca urotheliale Ca adenoides cysticum Ca mucoepidermale MEZENCHYMALNE - SARCOMA Liposarcoma Fibrosarcoma Angiosarcoma Chondrosarcoma Osteosarcoma myosarcoma
26 Nowotwory złośliwe Carcinoma hepatocellulare Carcinoma gelatinosum Carcinoma papillare Comedocarcinoma mammae Cystadenocarcinoma papillomatosum serosum
27 Kierunek i stopień zróżnicowania nowotworu (stopień dojrzałości) Stopień zróżnicowania wyznacza jego podobieństwo do tkanki macierzystej. Najwyższy stopień ma oczywiście dojrzała prawidłowa tkanka. Nowotwory łagodne wykazują bardzo duży stopień zróżnicowania. Wysokozróżnicowane nowotwory złośliwe są trudne do odróżnienia z łagodnymi.
28 ANAPLAZJA Brak zróżnicowania Nie można określić kierunku różnicowania Zastosowanie badań immunohistochemicznych Gorsze rokowanie
29 Grading Stopień złośliwości histologicznej (grading) Opiera się ona na analizie stopnia zróżnicowania (dojrzałości) komórek nowotworowych oraz liczby mitoz. G1, G2, G3, G4
30 Cechy nowotworów złośliwych: Naciekanie podścieliska (invasio) Przerzuty (metastases) Naciekanie naczyń Szybki wzrost Brak torebki Wznowy miejscowe Budowa histologiczna (cechy anaplazji) Duża angiogeneza Duża heterogenność
31 Przerzuty Drogą naczyń limfatycznych przerzuty rozwijają się najpierw w najbliższych węzłach chłonnych, a następnie w węzłach wzdłuż spływu chłonki. Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych może oznaczać obecność przerzutów, ale może być też spowodowane odczynowym rozrostem węzłów (lymphadenitis hyperplastica) w odpowiedzi na oddziaływanie spływających do węzłów antygenów martwiczo zmienionych komórek nowotworowych. Przerzuty powstające drogą krwionośną mogą rozrastać się w każdym narządzie, ale najczęściej występują w płucach i wątrobie. Raki wykazują skłonność do szerzenia się głównie drogą naczyń chłonnych, mięsaki głównie naczyniami krwionośnymi. Wszczepom do otrzewnej, opłucnej lub osierdzia towarzyszy zwykle płyn wysiękowy. Nakłuwając odpowiednią jamę surowiczą można badaniem cytologicznym rozpoznać w płynie obecność komórek rakowych.
32 Cechy nowotworów złośliwych: Naciekanie podścieliska (invasio) Przerzuty (metastases) Naciekanie naczyń Szybki wzrost Brak torebki Wznowy miejscowe Budowa histologiczna (cechy anaplazji) Duża angiogeneza Duża heterogenność
33 Cytologiczne i histologiczne cechy złośliwości Zwiększenie stosunku jądrowo-cytplazmatycznego (Powiększenie jądra ze zmianą proporcji N/C ) Polimorfizm wielkości, kształtu, zabarwienia jąder i całych komórek. W guzach o dużej anaplazji nie można znaleźć dwóch takich samych jąder. Nadbarwliwośc jądra wskutek zwiększenia się ilości chromatyny (hyperchromatosis) Heterochromazja jąder (różna intensywność zabarwienia) Nieregularny kształt jąder Nieregularny obrys jąder Błona jądrowa nieregularnie pogrubiała Duże jąderka (po kilka sztuk) Patologiczne mitozy (wielobiegunowe metafazy w kształcie litery X,Y,H, w wielu nowotworach indeks mitotyczny, czyli odsetek komórek w stadium podziału mitotycznego, ma znaczenie rokownicze. Anarchia architektoniczna (komórki nowotworowe tracą biegunowość Naciekanie nowotworowe podścieliska
34 Ocena stopnia zaawansowania klinicznego (staging) - TNM W celu precyzyjnego określenia stopnia zaawansowania nowotworów złośliwych, od którego zależy między innymi określenie metod leczenia i rokowania, stworzono jednolity system oceny zaawansowania anatomicznego choroby (ang. Staging) Cecha T TUMOR - wielkość guza pierwotnego T0 - Brak dowodów na istnienie guza pierwotnego. Tx - Nie można ocenić ogniska pierwotnego. T1, T2, T3, T4 - Kolejne stopnie rozwoju pierwotnego ogniska nowotworu, im większa liczba, tym guz jest większy lub zajmuje więcej okolicznych narządów. Cecha N NODULES - przerzuty w węzłach chłonnych Nx - Nie można ocenić przerzutów w węzłach chłonnych. N0 - Węzły chłonne bez przerzutów. N1, N2, N3, N4 - Przerzuty do węzłów chłonnych, coraz odleglejszych od guza pierwotnego. Cecha M - METASTASES - przerzuty odległe (narządowe) M0 - Brak przerzutów odległych. Mx - Nie można ocenić. M1 lub M2- Są przerzuty odległe.
35 TNM Skala ta nie dotyczy chłoniaków, ziarnicy złośliwej i raka drobnokomórkowego płuca Np. dla raka sutka: T1N2M0 T1- oznacza małe guzy, zwykle mniejsze niż 2cm N1 powiększone, ruchome (w raku sutka) N2 powiększone, nieruchome N3 zmienione węzły przymostkowe Litera p przed T lub N oznacza że daną cechę określono w preparacie patomorfologicznym (pt1n2)
36 Cechy różnicujące nowotwory złośliwe i łagodne ŁAGODNE Brak naciekania podścieliska Brak przerzutów Brak naciekania naczyń Powolny wzrost Zwykle otorebkowany Brak wznów miejscowych Zróżnicowana budowa histologiczna Niewielka angiogeneza Mała heterogenność ZŁOŚLIWE Obecność naciekania Obecne przerzuty Obecne naciekanie naczyń Brak otorebkowania Wznowy miejscowe Cechy anaplazji Duża angiogenność Bardzo duża heterogenność
37 Nowotwory miejscowo złośliwe Nowotwory, które mają niektóre cechy nowotworów złośliwych, ale nie dają przerzutów: Ca basocellulare
38 Nowotwory miejscowo złośliwe Nowotwory, które mają histologiczne cechy nowotworu łagodnego, ale często dają nawroty, nie dają przerzutów: Adenoma pleomorphum Fibroma desmoides (włókniaki powięziowe)
39 Diagnostyka nowotworów 1. Diagnostyka histopatologiczna 2. Cytodiagnostyka 3. Immunocyto(histo)chemia 4. Metody morfometryczne 5. Metody cytogenetyczne i molekularne 6. Biomarkery nowotworowe
40 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ Transformacja nowotworowa jest wynikiem zmian w obrębie 4 różnych klas genów mających wpływ na proliferacje komórek: protoonkogenów - genów stymulujacych wzrost, genów supresorowych transformacji nowotworowej - antyonkogeny, które hamują wzrost, genów kontrolujących apoptozę - zaprogramowaną śmierć komórki, genów regulujących naprawę uszkodzonego DNA.
41 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ PROTOONKOGENY geny kodujące 4 typy podstawowych regulatorów normalnego wzrostu komórki: czynniki wzrostu, które przekazują sygnały z jednej komórki do drugiej, receptory specyficzne dla czynników wzrostu, cząsteczki transdukcji sygnału, jądrowe czynniki transkrypcyjne, zmutowany protoonkogen staje się onkogenem: aktywny produkt onkogenu może doprowadzić do niekontrolowanego wzrostu i różnicowania komórki,
42 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ PROTOONKOGENY onkogen gdy komórka przechodzi od wzrostu kontrolowanego do niekontrolowanego, mówi się o niej, że uległa transformacji, jedna kopia zmutowanego onkogenu wystarczy dla zapoczątkowania wieloetapowego procesu rozwoju nowotworu, onkogeny są aktywowane przez mutacje powodujące nabycie funkcji, większość onkogenów nie wykazuje mutacji w komórkach zarodkowych, które odpowiadają za zespoły nowotworów dziedzicznych, obserwowane są w ich przypadku mutacje somatyczne, prowadzące do powstawania nowotworów sporadycznych.
43 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ Protoonkogeny zostają aktywowane za pomocą: mutacji punktowych amplifikacji genów translokacji chromosomowych innych zmian strukturalnych: rekombinacja chromosomowa, delecja, rearanżacja wewnętrzna. poddanie protoonkogenu kontroli silnego promotora
44
45 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ GENY SUPRESOROWE normalnie blokują niekontrolowany rozrost komórek, mogący prowadzić do rozwoju nowotworu, wykazują w komórce recesywny efekt działania - obydwa alelle genu muszą być inaktywowane, czyli musi nastąpić utrata funkcji genu aby rozwinął się nowotwór.
46
47 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ GENY REGULUJĄCE APOPTOZĘ geny hamujące apoptozę - antagoniści bcl-2 bcl-xl geny proapoptotyczne - agoniści bax bad bid bcl-xs Wydaje się, że kluczową rolę w skierowaniu (lub nie) komórki na drogę apoptozy odgrywa stosunek antagonistów do agonistów.
48 MOLEKULARNO-GENETYCZNE PODSTAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ GENY REGULUJACE NAPRAWĘ DNA (geny mutatorowe) odpowiedzialne za naprawę błędnie sparowanych zasad, ich produkty białkowe nie wpływają bezpośrednio na proces proliferacji, mutacje tych genów związane są z występowaniem rodzinnie uwarunkowanych zespołów predyspozycji do określonych nowotworów: zespół Lynch II - zespół niepolipowatego raka jelita grubego HNPCC, ataxia teleangiectasia, xeroderma pigmentosum, z. Blooma.
49
GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus)
NOWOTWORY PIERSI NOWOTWORY ŁAGODNE SUTKA: GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) TORBIEL (cystis mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) BRODAWCZAK
Bardziej szczegółowoCHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek
CHOROBY NOWOTWOROWE Twór składający się z patologicznych komórek Powstały w wyniku wielostopniowej przemiany zwanej onkogenezą lub karcinogenezą Morfologicznie ma strukturę zbliżoną do tkanki prawidłowej,
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO. dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska
NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska wprowadzenie Nowotwór jest chorobą o podłożu genetycznym, czyli procesem spowodowanym nakładającym się zaburzeniami struktury DNA.
Bardziej szczegółowo4 NIEPRAWIDŁOWOŚCI RÓŻNICOWANIA I DOJRZEWANIA TKANEK. TRANSFORMACJA NOWOTWOROWA
4 NIEPRAWIDŁOWOŚCI RÓŻNICOWANIA I DOJRZEWANIA TKANEK. TRANSFORMACJA NOWOTWOROWA Stefan Kruś 4.1. DEFINICJE PODSTAWOWE Różnicowanie (differentiatio) jest to uzyskanie przez komórki macierzyste zdolności
Bardziej szczegółowoSpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII
Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...
Bardziej szczegółowoRozmnażanie i wzrost komórek sąściśle kontrolowane. Genetyczne podłoże nowotworzenia
Rozmnażanie i wzrost komórek sąściśle kontrolowane Genetyczne podłoże nowotworzenia Rozmnażanie i wzrost komórek sąściśle kontrolowane Rozmnażanie i wzrost komórek sąściśle kontrolowane Połączenia komórek
Bardziej szczegółowoPATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII. Nowotwory
PATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII Nowotwory Zmiany adaptacyjne komórki na bodziec! Po ustąpieniu bodźca zaburzenia wzrostu komórki wracają do stanu prawidłowego! Niektóre czynniki wywołują zmiany
Bardziej szczegółowoVII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
Bardziej szczegółowoRAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY (hepatocellular carcinoma HCC) Barbara Górnicka
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY (hepatocellular carcinoma HCC) Barbara Górnicka 1. Materiał chirurgiczny: wątroba, pęcherzyk Ŝółciowy, inne, brak moŝliwości określenia 2. Procedura chirurgiczna: klinowa resekcja
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ
FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ A.JAKUBOWSKA, M.BRZEWSKI, M.GRAJEWSKA-FERENS, A.MARCIŃSKI, J.MĄDZIK ZAKŁAD RADIOLOGII PEDIATRYCZNEJ I KLINIKA ENDOKRYNOLOGII
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa
DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoOGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012
OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012 Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków Sposób na przyszłość (kod TUL0) oraz Ogólnych warunków
Bardziej szczegółowo(Carcinoma of the Esophagus and Esophagogastric Junction) Justyna Szumiło
RAK PRZEŁYKU I RAK POŁĄCZENIA PRZEŁYKOWOśOŁĄDKOWEGO (Carcinoma of the Esophagus and Esophagogastric Junction) Justyna Szumiło Wytyczne do raportu synoptycznego dotyczą raka przełyku i raka połączenia przełykowo-
Bardziej szczegółowoPracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny
POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.
Bardziej szczegółowo1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy, inne (wymień)
RAK BRODAWKI VATERA (carcinoma of the ampullary region) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy,
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoSystemy teleonkologiczne
Podnoszenie poziomu zdrowia społeczeństwa jest jednym z podstawowych obowiązków zarówno służby zdrowia, jak i władz państwowych. Realizacja tego zagadnienia wymaga takich zarządzeń i działań systemowych,
Bardziej szczegółowoRak Płuca Epidemiologia i Czynniki Ryzyka
Rak Płuca 2014 Epidemiologia i Czynniki Ryzyka Dariusz M. Kowalski Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii Instytut w Warszawie Warszawa, 16. 09. 2014 EPIDEMIOLOGIA Epidemiologia
Bardziej szczegółowoUmowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA NR OWU/ONA1/1/2014
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ONA. Przeczytaj uważnie poniższe
Bardziej szczegółowoRAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin
RAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: pęcherzyk Ŝółciowy, wątroba, drogi Ŝółciowe zewnątrzwątrobowe, inne (wymień): 2. Procedura chirurgiczna:
Bardziej szczegółowoLeczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007
Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Klasyfikacja guzów tarczycy wg WHO Guzy nabłonkowe 1. Łagodne 2. Złośliwe Gruczolak pęcherzykowy Inne gruczolaki 2.1. Rak pęcherzykowy
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowo1 Diagnostyka. patomorfologiczna zasady i cele. Wenancjusz Domagała
Wenancjusz Domagała 1 Diagnostyka patomorfologiczna zasady i cele Patologia (patomorfologia) jest nauką o przyczynach, mechanizmach, objawach i skutkach choroby ocenianych na poziomie morfologicznym, biochemicznym
Bardziej szczegółowoMacica, trzon, szyjka, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowód, sieć. Inne nadesłane do badania narządy (naleŝy wymienić)
RAK TRZONU MACICY/ENDOMETRIUM (Carcinoma of the Endometrium) Anna Nasierowska-Guttmejer, Szymon Wojtylak 1. Rodzaj materiału Macica, trzon, szyjka, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowód, sieć Inne nadesłane
Bardziej szczegółowoMam Haka na Raka. Chłoniak
Mam Haka na Raka Chłoniak Nowotwór Pojęciem nowotwór określa się niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w organizmie człowieka. Nieprawidłowość komórek oznacza, że różnią się one od komórek otaczających
Bardziej szczegółowoRAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz
RAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału Prawy jajowód, lewy jajowód, prawy
Bardziej szczegółowoSpojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie
Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych układu pokarmowego Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie Klasyfikacja WHO Stopień dojrzałości, Grading Staging
Bardziej szczegółowoPozytronowa tomografia emisyjna PET zastosowanie kliniczne. CSK MSWiA i CMKP Warszawa
Pozytronowa tomografia emisyjna PET zastosowanie kliniczne Jarosław aw B. Ćwikła CSK MSWiA i CMKP Warszawa Podstawy PET w onkologii Główne wykorzystanie kliniczne - onkologia; Ocena pojedynczych zmian
Bardziej szczegółowoOgólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona OWU/ONA4/1/2019
Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona OWU/ONA4/1/2019 Informacje dotyczące: Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona nr OWU/ONA4/1/2019 (OWU)
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoDziałania niepożądane radioterapii
Działania niepożądane radioterapii Powikłania po radioterapii dzielimy na wczesne i późne. Powikłania wczesne ostre występują w trakcie leczenia i do 3 miesięcy po jego zakończeniu. Ostry odczyn popromienny
Bardziej szczegółowoZmiany ogniskowe w wątrobie. Maciej Kajor Katedra i Zakład Patomorfologii w Katowicach Śląski Uniwersytet Medyczny
Zmiany ogniskowe w wątrobie Maciej Kajor Katedra i Zakład Patomorfologii w Katowicach Śląski Uniwersytet Medyczny Podział diagnostycznych badań zmian ogniskowych w wątrobie Cytologiczne: a. biopsja cienkoigłowa
Bardziej szczegółowoJakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???
Bardziej szczegółowoZMIANY ROZPLEMOWE, NOWOTWORY
Łacińsko-polski słowniczek pojęć dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego ZMIANY ROZPLEMOWE, NOWOTWORY Proliferatio Differentiatio Dysplasia Dysplasia gradus minoris Dysplasia gradus mediocris Dysplasia
Bardziej szczegółowoNowotwór - neoplasma Oncos = tumor Cancer - carcinoma Nomenklatura -...oma,...ak Klasyfikacja
NOWOTWORY Nowotwór - neoplasma Oncos = tumor Cancer - carcinoma Nomenklatura -...oma,...ak Klasyfikacja Parenchyma, stroma (naczynia, desmoplazja, carcinoma scirrhosum) Nowotwory niezłośliwe (fibroma,
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE PET/CT W OKOLOGII
WYKORZYSTANIE PET/CT W OKOLOGII Jarosław B. Ćwikła CMKP Warszawa I CSK MSWiA Podstawy PET-CT w onkologii Główne wykorzystanie kliniczne - onkologia; Ocena pojedynczych zmian ogniskowych w płucach (cień
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu
Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy
Bardziej szczegółowoRAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz
RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału: Prawy jajnik, lewy jajnik, prawy jajowód,
Bardziej szczegółowoOgólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona OWU/ONA1/2/2016
Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona OWU/ONA1/2/2016 Informacje dotyczące: Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona nr OWU/ONA1/2/2016 (OWU)
Bardziej szczegółowoGEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz. 42 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowo(Carcinoma of the Adrenal Gland)
RAK KORY NADNERCZA (dotyczy pacjentów>20 roku Ŝycia) (Carcinoma of the Adrenal Gland) Barbara Górnicka, Łukasz Koperski 1. Materiał chirurgiczny: nadnercze, nadnercze z tkankami otaczającymi (określ) Inne
Bardziej szczegółowoULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci
ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci Katarzyna Czerwińska Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej WUM WSKAZANIA DO BADANIA USG SUTKÓW GINEKOMASTIA PRZEDWCZESNE POWIĘKSZENIE SUTKÓW ZNACZĄCA ASYMETRIA
Bardziej szczegółowo(Carcinomas of the Salivary Glands)
NOWOTWORY ŚLINIANEK (Carcinomas of the Salivary Glands) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: ślinianka, ślinianka z tkankami otaczającymi (określ) 2. Procedura chirurgiczna: Typ procedury: Resekcja
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Bardziej szczegółowoNowotwory tkanek miękkich
Nowotwory tkanek miękkich Tkanki miękkie - tkanki nienabłonkowe inne niż kośd, chrząstka, mózg i opony, układ krwiotwórczy i limfatyczny Nowotwory tkanek miękkich są klasyfikowane na podstawie tkanki,
Bardziej szczegółowoCechy komórek nowotworowych
Rak jelita grubego Wstęp Rak jelita grubego (łac. carcinoma intestini crassi) to trzeci najczęściej diagnozowany nowotwór na świecie (zaraz za rakiem płuc oraz piersi); zdiagnozowano 1,36 miliona wystąpień
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoPatomorfologia. Tarczyca - anatomia. rak tarczycy 25.04.2015. panel diagnostycznych badań patomorfologicznych w raku tarczycy DIAGNOSTYKA
Patomorfologia panel diagnostycznych badań patomorfologicznych w raku tarczycy Wykład 16 prof hab. n. med. Andrzej Marszałek Tarczyca - anatomia masa u dorosłych 15-20g powyżej 60g (7g u noworodków) -
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Bardziej szczegółowoGEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz. 71 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA
Bardziej szczegółowoRak jelita grubego. Ewelina Piasna 1
Rak jelita grubego Ewelina Piasna 1 Epidemiologia Rak jelita grubego jest trzecim co do częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim u kobiet 15 000 nowych zachorowań rocznie w Polsce
Bardziej szczegółowoWstęp Jacek Gawrychowski... XVII
Wstęp Jacek Gawrychowski... XVII Część ogólna... 1 1. Historia chirurgii guzów śródpiersia Jacek Gawrychowski... 3 2. Anatomia śródpiersia i jego podział Konstanty Ślusarczyk, Maria Wiktoria Legierska,
Bardziej szczegółowoProfilaktyka raka szyjki macicy
Profilaktyka raka szyjki macicy Rak szyjki macicy jest szóstym, co do częstości, nowotworem u kobiet w Polsce. Każdego roku odnotowuje się ok. 3500 nowych przypadków zachorowań. Rocznie ok. 1700 kobiet,
Bardziej szczegółowoBiochemiczne markery nowotworowe
Biochemiczne markery nowotworowe mgr Agnieszka Jeleń Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki Analityka Medyczna IV rok Nowotwory przewodu pokarmowego zapadalności na nowotwory przewodu pokarmowego
Bardziej szczegółowoKlinika Neurologii i Pediatrii WUM
Klinika Neurologii i Pediatrii WUM Ø W obrębie głowy i szyi skupia się wiele narządów i tkanek różnego pochodzenia rozwojowego i o różnej budowie histologicznej - tłumaczy to różnorodność chorób występujących
Bardziej szczegółowoUmowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON NR OWU/ON12/1/2014
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON Umowa dodatkowa ON jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ON. Przeczytaj uważnie poniższe
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH ZASADY ROZPOZNAWANIA I LECZENIA
NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH ZASADY ROZPOZNAWANIA I LECZENIA Nowotwory tkanek miękkich pochodzą z mezenchymy. Nie wywodzą się z komórek nabłonka! - tkanka łączna - tkanka tłuszczowa - mięśnie gładkie i poprzecznie
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ
Bardziej szczegółowoRak prostaty męska sprawa. Dr med. Piotr Machoy
Rak prostaty męska sprawa Dr med. Piotr Machoy Wstęp Rocznie w Europie ok. 10% zgonów u mężczyzn z powodu chorób nowotworowych spowodowanych jest przez raka prostaty Rak prostaty (RS) jest jednym z trzech
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoRak tarczycy. Jadwiga Szymczak. Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Rak tarczycy Jadwiga Szymczak Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Uproszczona klasyfikacja nowotworów złośliwych tarczycy wg ATA A. Rak
Bardziej szczegółowoPatologia ginekologiczna. Część I
Patologia ginekologiczna Część I Torbiel Bartholina Często związek z zapaleniem (m.in. rzeżączka) Objawy, wiek? Dyskomfort/ból, każdy wiek, zwykle 40 i więcej; może być bardzo duża Ryzyko raka? carcinoma
Bardziej szczegółowoOnkologia ginekologiczna wykład, 28.10.2008.
1. Zgony z powodu nowotworów złośliwych stanowią II co do wielkości przyczynę, po zgonach wywołanych chorobami układu krążenia. 2. Nowotwory narządów płciowych są największą grupą zachorowań na nowotwory
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze opracowanie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej
SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne
Bardziej szczegółowoPokonać nowotwór wybrane dane z chorobowości hospitalizowanej
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej Pokonać nowotwór wybrane dane z chorobowości hospitalizowanej Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Bardziej szczegółowoI II III IV V VI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12. 170, w tym: 46 - wykłady, 40 - seminaria, 84 ćwiczenia, 0 fakultety
Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Patomorfologia Wydział Lekarski I Kierunek lekarski Jednolite studia magisterskie Stacjonarne, 6-letnie
Bardziej szczegółowoZakres wiedzy z patomorfologii dla studentów III roku Oddziału Stomatologii
www.patomorfologia.lublin.pl Zakres wiedzy z patomorfologii dla studentów III roku Oddziału Stomatologii Student powinien znać następujące zagadnienia z zakresu patomorfologii oraz terminologię medyczną
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins
Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia
Bardziej szczegółowoRak piersi (carcinoma mammae, breast cancer)
Rak piersi 39 kach konieczna jest operacja (ewakuacja krwiaka, przywrócenie ciągłości osłonek). Piśmiennictwo Fibak J., Chirurgia. Podręcznik dla studentów, wyd. 3, PZWL, Warszawa 2002. Noszczyk W., Chirurgia,
Bardziej szczegółowoNowa Klasyfikacja Raka Jajnika i Rola Immunohistochemii w Diagnostyce Różnicowej Nowotworów Jajnika
Nowa Klasyfikacja Raka Jajnika i Rola Immunohistochemii w Diagnostyce Różnicowej Nowotworów Jajnika prof. Jolanta Kupryjańczyk Zakład Patologii Instytutu Onkologii w Warszawie Klasyfikacja Nowotworów Nabłonkowych
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z patologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z patologii
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z Patomorfologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z Patomorfologii
Bardziej szczegółowoNIE nowotworom u dzieci
NIE nowotworom u dzieci Ogólnopolski Program Przesiewowych Badań Ultrasonograficznych Fundacji Ronalda McDonalda realizowany na pokładzie specjalistycznego ambulansu Zestawienie wyników badań przeprowadzonych
Bardziej szczegółowoUmowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona. Ogólne warunki ubezpieczenia
Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona Ogólne warunki ubezpieczenia Spis treści Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu Ona nr OWU/ONA2/1/2015...3 Art. 1 Co oznaczają używane
Bardziej szczegółowoRak nerki. Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM
Rak nerki Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM Budowa nerki (http://www.cancerresearchuk.org/; zmodyfikowano) 2 Charakterystyka epidemiologiczna raka nerki 3 pod względem występowania nowotwór urologiczny
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział
Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak
Bardziej szczegółowoOgólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu On OWU/ON14/1/2019
Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu On OWU/ON14/1/2019 Informacje dotyczące: Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu On nr OWU/ON14/1/2019 (OWU)
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe u dzieci w 2003 roku
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2003 roku Urszula Wojciechowska Joanna Didkowska Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa Niniejsze opracowanie zawiera dane dotyczące
Bardziej szczegółowoPrzerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego
Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z patologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z patologii
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku Urszula Wojciechowska, Joanna Didkowska Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze
Bardziej szczegółowoFLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM
Bardziej szczegółowoOgólne warunki ubezpieczenia. nr OWU/ON12/1/2015
Ogólne warunki ubezpieczenia Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu On nr OWU/ON12/1/2015 Umowa dodatkowa On jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia Umowy dodatkowej na
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET)
Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 88/2013/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 grudnia 2013 r. OPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET) 1. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoNON-HODGKIN S LYMPHOMA
NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca
Bardziej szczegółowoTomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak
Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak Bydgoszcz, 2012 ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W 2010 ROKU Centrum Onkologii im. prof.
Bardziej szczegółowoPatologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie
Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie Coo? Wynik gotowy już po miesiącu?!!! To w końcu pt1 czy
Bardziej szczegółowoNowotwory. Guz złośliwy: Może naciekać i niszczyć przyległe struktury oraz rozsiewać się w odległe miejsca, wywołując śmierć.
Nowotwory Neoplasia nowy wzrost Onkologia gr. Onkos guz Nowotwór zaburzenie wzrostu komórek wyzwalane przez serię nabytych mutacji dotyczące pojedynczej komórki i jej klonalnego potomstwa. Proliferacja
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoZachorowalność na nowotwory złośliwe u kobiet w 2010 r.: 1. rak sutka - 22,4% (15784) 2. rak jelita grubego 10,1% 3. rak płuca 8,6% Zgony: 1.
RAK SUTKA Zachorowalność na nowotwory złośliwe u kobiet w 2010 r.: 1. rak sutka - 22,4% (15784) 2. rak jelita grubego 10,1% 3. rak płuca 8,6% Zgony: 1. rak płuca 15,1% (6161) 2. rak sutka 12,8% (5226)
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Katedra i Zakład Patomorfologii WUM ul. Pawińskiego 7, 02-106 Warszawa tel. 22 599 16 70; fax 22 599 16 71 e-mail: patomorfologia@wum.edu.pl CATHEDRA ANATOMIAE PATHOLOGICAE PRZEWODNIK dydaktyczny z patomorfologii
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE GUZÓW NEUROENDOKRYNNYCH (NET) UKŁADU POKARMOWEGO:
Andrzej W. SZAWŁOWSKI CHIRURGICZNE LECZENIE GUZÓW NEUROENDOKRYNNYCH (NET) UKŁADU POKARMOWEGO: Żołądka Jelit Trzustki GEP z Kliniki Nowotworów Górnego Odcinka Układu Pokarmowego -Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowo