NOWE WYMOGI WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI ORAZ NOWE NORMY DOBREK KULTURY ROLONEJ ZGODNEJ Z OCHRONĄ SRODOWISKA 2010/11

Transkrypt

1 NOWE WYMOGI WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI ORAZ NOWE NORMY DOBREK KULTURY ROLONEJ ZGODNEJ Z OCHRONĄ SRODOWISKA 2010/11 Karolina Liberadzka-Czubowska Departament Płatności Bezpośrednich, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi karolina.liberadzka-czubowska@minrol.gov.pl

2 Wzajemna Zgodność Wzajemna zgodność (ang. Cross-Compliance) jest to element reformy WPR z 2003 r., która oddzieliła płatności bezp. od produkcji rolnej (decoupled) i powiązała z przestrzeganiem wymogów z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności, dobrostanu zwierząt (SMR) oraz utrzymania całego obszaru gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC).

3 Wzajemna Zgodność Podstawowe wymogi z zakresu zarządzania (Statutory Management Requirements SMR) - określone w załączniku II do rozporządzenia Rady nr 73/2009. Utrzymanie gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej zgodnej z ochroną środowiska (Good Agricultural and Enviromental Conditions GAEC) - określone w załączniku III do rozporządzenia Rady nr 73/2009.

4 Harmonogram wdrażania wymogów wzajemnej zgodności w Polsce Obszar A od 2009 r. obejmuje: Zagadnienia ochrony środowiska naturalnego, Identyfikację i rejestrację zwierząt (IRZ). Obszar B od 2011 r. obejmuje: Zdrowie publiczne, Zdrowie zwierząt, zgłaszanie niektórych chorób, Zdrowotność roślin. Obszar C od 2013 r. obejmuje: Dobrostan zwierząt.

5 Wymogi Wymogi wzajemnej zgodności, dotyczą obszaru zarządzania gospodarstwem i obowiązują już w prawodawstwie krajowym. Nowym elementem jest jedynie wprowadzenie kontroli gospodarstw w tym zakresie od stycznia 2009 r. i w przypadku nieprzestrzegania tych wymogów, wprowadzenie sankcji tzn. pomniejszenia wysokości przyznawanych płatności bezpośrednich oraz niektórych płatności w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich tj. płatności: z tytułu naturalnych utrudnień dla rolników na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), rolnośrodowiskowych, na zalesianie gruntów rolnych.

6 Podstawy prawne UE Rozporządzenie Rady (WE) Nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr1782/2003. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina.

7 Krajowe podstawy prawne Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r. Nr 170, poz. 1051, Nr 214, poz. 1349, z 2009 r. Nr 20, poz. 105 i z 2010 r. Nr 36, poz. 197). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39, poz. 211). Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wykazu wymogów (z dnia 19 marca 2009 r.m. P. z 2009 r. Nr 17, poz. 224), o zmianie wykazu wymogów (z dnia 17 marca 2010 r. M. P. z 2010 r. Nr 16, poz. 169). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie liczby punktów jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności oraz drobnej niezgodności, a także procentowej wielkości zmniejszenia płatności bezpośredniej płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego (Dz. U. Nr 67, poz. 434).

8 Kontrole wzajemnej zgodności Za przeprowadzanie kontroli w zakresie wymogów i norm odpowiadają specjalne organy kontroli Agencja płatnicza odpowiedzialna jest za ustalenie zmniejszeń lub wykluczeń płatności

9 Organy Kontroli w Polsce Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa normy (GAEC) i wymogi w obszarze środowisko - dyrektor oddziału regionalnego ARiMR właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę rolnika Inspekcja Weterynaryjna wymogi w obszarze identyfikacja i rejestracja zwierząt - powiatowy lekarz weterynarii właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę rolnika

10 Wysokość Obniżek Podstawowe rozróżnienie to niezgodność z przepisami wynikająca z: zaniedbania rolnika (działanie nieumyślne), umyślnego działania rolnika (działanie celowe). Ponadto, przy określaniu wymiaru sankcji będą brane pod uwagę takie elementy jak: zasięg, dotkliwość, trwałość, powtarzalność,

11 Wysokość Obniżek Zaniedbania dzielą się na: nieumyślne Obniżka w płatnościach z zasady stanowi 3 % całkowitej kwoty płatności bezpośrednich. Jednakże, na podstawie raportu z kontroli może zostać wydana decyzja o obniżeniu wielkości potrącenia do wysokości 1 % lub zwiększeniu go do 5 % całkowitej kwoty lub, W przypadku stwierdzenia powtarzającej się niezgodności, procent sankcji zostanie pomnożony przez 3, jednak maksymalna wysokość sankcji nie może przekroczyć 15 % całkowitej kwoty płatności bezpośrednich.

12 Wysokość Obniżek umyślne (celowe) Obniżka zastosowana wobec całkowitej kwoty, będzie z zasady wynosić 20 %. Jednakże, Agencja Płatnicza może na podstawie oceny przedłożonej przez właściwy organ kontroli w protokole z czynności kontrolnych, wydać decyzję o obniżeniu procenta do wysokości nie mniejszej niż 15 % lub, w drastycznych przypadkach może zwiększyć ten procent nawet do 100 % całkowitej kwoty.

13 Odstąpienie od sankcji Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r. Nr 170, poz. 1051, Nr 214, poz. 1349, z 2009 r. Nr 20, poz. 105 i z 2010 r. Nr 36, poz. 197): art. 37a odstąpienie od ustalania obniżek w zakresie wzajemnej zgodności jeżeli zmniejszenie wynosi nie więcej niż 100 euro art. 37b. - drobna niezgodność w przypadku drobnej niezgodności zmniejszenia nie stosuje się

14 Drobna niezgodność W przypadku, gdy w trakcie kontroli w zakresie spełnienia przez rolnika norm lub wymogów, stwierdzone zostaną drobne niezgodności, nie będzie stosowane zmniejszenie płatności, jeżeli rolnik podejmie działania naprawcze, w terminie określonym w raporcie z czynności kontrolnych, jednak nie później niż do końca roku następującego po roku, w którym została stwierdzona drobna niezgodność. Jeżeli na podstawie ustaleń z kontroli na miejscu rolnik podjął natychmiastowe działania naprawcze i usunął wskazane w raporcie drobne niezgodności, zobowiązany jest do złożenia do kierownika biura powiatowego ARiMR oświadczenia o zrealizowaniu tych działań, na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję.

15 Drobna niezgodność c.d. DROBNA NIEZGODNOŚĆ z wymogami wynikającymi z ust. 1 8 pkt A załącznika nr II do rozporządzenia nr 73/2009 ZASIĘG DOTKLIWOŚĆ TRWAŁOŚĆ Nie przestrzega się wymagań z programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN), na terenie których jest położone gospodarstwo rolne lub jego część wyłącznie w zakresie naruszenia dotyczącego braku kompletności planu nawożenia dla upraw. 1 pkt 1 pkt 1 pkt

16 Zmiany w 2010 r. Wprowadzenie nowych norm oraz uzupełnienie normy zmianowanie. Wprowadzenie nowego wymogu i uzupełnienie wymogu dot. przestrzegania planów zadań ochronnych i planów zadań w zakresie gatunków roślin.

17 Dobra kultura rolna zgodna z ochroną środowiska GAEC -załącznik III, art. 6: Normy Kwestia Normy obowiązkowe Normy dobrowolne z wyjątkiem przypadków gdy: - państwo członkowskie przed dniem 1 stycznia 2009 r. określiło dla takiej normy wymóg minimalny DKR, lub - przepisy krajowe dotyczące tej normy są stosowane w państwie członkowskim Erozja gleby: Ochrona gleby poprzez odpowiednie działania Substancja organiczna gleby: Utrzymywanie poziomów substancji organicznej gleby przez stosowanie odpowiednich praktyk Minimalna pokrywa glebowa Zachowanie tarasów Minimalne zagospodarowanie terenu odzwierciedlające warunki danego miejsca Gospodarowanie rżyskiem Normy dotyczące zmianowania upraw Struktura gleby: Utrzymywanie struktury gleby poprzez odpowiednie działania Stosowanie odpowiednich maszyn Minimalny poziom utrzymania: Zapewnienie minimalnego poziomu utrzymania oraz unikanie niszczeniu siedlisk Zachowanie cech krajobrazu obejmujących, w stosownych przypadkach, żywopłoty, stawy, rowy, zadrzewienia liniowe, grupowe lub pojedyńcze oraz obrzeża pól Minimalne wymogi dotyczące obsady zwierząt lub odpowiednie systemy Tworzenie lub utrzymanie siedlisk Przeciwdziałanie wkraczaniu niepożądanej roślinności na grunty rolne Zakaz karczowania drzew oliwnych Ochrona trwałych użytków zielonych Utrzymanie gajów oliwnych i winnic w dobrym stanie wegetacyjnym Ochrona zasobów wodnych i gospodarka wodna: Ochrona wód przed zanieczyszczeniem i spływami oraz gospodarowanie wykorzystywana wodą Ustalenie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych - od 2012 r. Przestrzeganie procedur wydawania zezwoleń w przypadku, gdy wykorzystanie wody w celu nawadniania wymaga zezwolenia - od 2010 r.

18 Strefy Buforowe w Polsce od 2012 r. Od 2012 r., w celu ochrony wód przed zanieczyszczeniami i spływami państwo członkowskie zgodnie z Rozporządzeniem Rady 73/2009 r., załącznik III ma obowiązek ustanowienia stref buforowych wzdłuż cieków wodnych. Wymóg ten powinien obowiązywać zarówno na obszarach OSN jak i poza nimi. W Finlandii strefy buforowe o szerokości 0,6 m wymagane są w ramach DKR (erozja gleby), dla PROW szerokość wynosi 1 metr. Francja wymaga by rolnicy pozostawiali nienawożone strefy 5-10 metrów w ramach DKR erozja gleby, szersze pasy wymagane są by uzyskać płatności PROW. Niderlandy nawożenie jest zabronione w strefach buforowych o szerokości od 0,25 do 9,0 metrów w zależności od uprawy i metody stosowania środków ochrony roślin państwach członkowskich

19 Strefy Buforowe w Polsce od 2012 r. Strefy buforowe to obszary, których głównym celem jest ograniczenie przenikania składników nawozowych z pól do wód powierzchniowych. Odpowiednio dobrane zespoły roślinności, tworzą wzdłuż rowów i strumieni oraz wokół oczek wodnych i jezior strefy, które oddzielają ekosystemy wodne od bezpośredniego wpływu użytków rolniczych. Stanowią one doskonały, naturalny filtr, który ogranicza dopływ powierzchniowy i podziemny składników nawozowych do wód powierzchniowych. Strefy buforowe są najprostszym sposobem ochrony wód przed zanieczyszczeniami odpływającymi z obszarów rolniczych.

20 Nowe Normy DKR 1. Zachowanie charakterystycznych elementów krajobrazu Obowiązek zachowania w obrębie działki rolnej: drzew będących pomnikami przyrody, objętych ochroną na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, rowów, których szerokość nie przekracza 2 m, od 2011 r. - oczek wodnych, w rozumieniu przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych, o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m 2.

21 Nowe Normy DKR (2) 2. Pozwolenia wodnoprawne W przypadku nawadniania gruntów rolnych wodą podziemną za pomocą deszczowni lub przy poborze wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5 m 3 na dobę w celu nawadniania, rolnik jest zobowiązany do posiadania pozwolenia wodnoprawnego. Zasady uzyskania i wydawania pozwoleń wodnoprawnych regulowane są ustawą Prawo wodne (ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz.1229, z późn. zm.).

22 Nowe Normy DKR (3) 3. Tworzenie lub utrzymanie siedlisk Na obszarach objętych formami ochrony przyrody (np. parkach narodowych, rezerwatach przyrody, parkach krajobrazowych, obszarach chronionego krajobrazu) przestrzega się zakazu niszczenia: siedlisk roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, siedlisk przyrodniczych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

23 Nowe Normy DKR (4) 4. Utrzymanie wieloletnich plantacji trwałych w stanie niezachwaszczonym. Sady, szkółki, plantacje roślin jagodowych uznaje się za utrzymywane zgodnie z normami, jeżeli są utrzymywane w stanie niezachwaszczonym

24 Uzupełnienie normy zmianowanie Możliwość uprawy pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa na tej samej powierzchni w ramach działki ewidencyjnej w 4 i 5 roku, pod warunkiem: przyorania słomy lub międzyplonów lub obornika w ilości co najmniej 10 ton na hektar, złożenia przez rolnika oświadczenia o zamiarze wykonania w/w zabiegu do właściwego kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na formularzu opracowanym i udostępnionym przez tę Agencję, w terminie do dnia 9 czerwca roku, w przypadku uprawy gleby w systemach uproszczonych dopuszcza się wykonanie zabiegów takich jak: wymieszanie słomy z glebą lub wymieszanie międzyplonów z glebą, lub uprawę międzyplonów.

25 Nowy wymóg z zakresu ochrony środowiska Nowy wymóg dotyczy: zakazu podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 (za wyjątkiem działań realizowanych w ramach nadrzędnego interesu publicznego tzn. działania o których mowa w art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz, przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, o których mowa w art. 33 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody, mogą być realizowane, jeżeli: została wydana decyzja, o której mowa w art. 71 lub 72 pkt 1, 3, 6-9 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku ( ) po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 została wydana decyzja, o której mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku ( ).

26 Nowy wymóg z zakresu ochrony środowiska (3) Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody do działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 należy: pogarszanie stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000, wpływanie negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub pogarszanie integralności obszaru Natura 2000 lub jego powiązanie z innymi obszarami.

27 Nowy wymóg z zakresu ochrony środowiska (2) Do decyzji o której mowa w art. 71 lub 72 ust. 1 pkt 1, 3, 6-9 ustawy o udostępnianiu inf. o środowisku ( ) zaliczamy: decyzję o pozwoleniu na budowę, o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych, decyzję ustalającą warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych, a także robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych na obszarach o szczególnej wartości z punktu widzenia przyrodniczego, decyzję o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów, decyzję o zmianie lasu na użytek rolny.

28 Nowy wymóg z zakresu ochrony środowiska (4) Zgodnie z art. 59 ustawy o udostępnianiu inf. o środowisku ( ) do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 zaliczamy: przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, do których zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczególnych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz z późn. zm.) zaliczamy np.: chów lub hodowlę zwierząt w liczbie nie mniejszej niż 210 Dużych Jednostek Przeliczeniowych inwentarza (DJP).

29 Nowy wymóg z zakresu ochrony środowiska (5) przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko; ocenę oddziaływania na środowisko sporządza się, jeżeli organ właściwy do wydania decyzji np. burmistrz lub wójt stwierdził obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Do tych przedsięwzięć można zaliczyć m.in: chów lub hodowlę zwierząt w granicach administracyjnych miast, w obrębie zwartej zabudowy wsi lub na terenach objętych formami ochrony przyrody - w liczbie nie mniejszej niż 40 DJP, na pozostałych obszarach w liczbie nie mniejszej niż 60 DJP, gospodarowanie wodą w rolnictwie, w tym melioracje, na obszarze nie mniejszym niż 20 ha, z wyłączeniem urządzeń typu: kanały odkryte, rurociągi itp.

30 Uzupełnienie obowiązującego wymogu Wymóg dotyczący przestrzegania wymagań wynikających z planów zadań ochronnych oraz planów ochrony w zakresie dotyczącym gatunków roślin, który obowiązuje rolników gospodarujący na obszarach Natura 2000 został uzupełniony o obowiązek przestrzegania planów zadań ochronnych lub planów ochrony o typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki zwierząt.

31 Dziękuję za uwagę